Wykład 13 Файл - e

IV. Konwencja dotycząca podwodnego
dziedzictwa kulturalnego
(Paryż, 2001)
Wrak Titanica
Preambuła
●
podwodne dziedzictwo kulturowe stanowi
integralną część dziedzictwa kulturowego ludzkości
●
podwodne dziedzictwo kulturowe jest ZAGROŻONE w wyniku
nieuprawnionych działań
–
●
komercyjna eksploatacja podwodnego dziedzictwa kulturowego
Konieczna jest poprawa efektywności ochrony podwodnego
dziedzictwa kulturowego in situ, bądź – jeśli to konieczne dla
celów naukowych lub konserwatorskich – pieczołowitego
wydobywania podwodnego dziedzictwa kulturowego.
Pojęcie
podwodne dziedzictwo kulturowe
●
wszelkie ślady egzystencji ludzkiej mające
charakter kulturowy, historyczny lub
archeologiczny, które pozostawały całkowicie
lub częściowo pod wodą, okresowo lub stale,
przez co najmniej 100 lat
–
Konstrukcje, budynki, artefakty, ludzkie szczątki,
naczynia, samoloty, inne pojazdy i ich części
–
Z definicji powyższej wyłączono rurociągi i kable, a
także używane nadal instalacje.
Artykuł 2
●
●
●
●
zachowanie podwodnego dziedzictwa kulturowego IN SITU*
będzie uznawane za priorytet
podwodne dziedzictwo kulturowe nie będzie podlegało
komercyjnej eksploatacji
właściwy szacunek będzie okazywany wszelkim szczątkom
ludzkim w wodach morskich,
będzie się zachęcać do odpowiedzialnego nieniszczącego
dostępu do podwodnego dziedzictwa kulturowego in situ w
celu jego obserwacji czy dokumentacji.
*Termin in situ używany jest w odniesieniu do zabytków, które nie zostały
przemieszczone z miejsca, w którym zostały odkryte.
Artykuł 4
●
●
PRAWO RATOWNICTWA I PRAWO
„ZNALEŹNEGO” NIE BĘDĄ STOSOWANE
wobec podwodnego dziedzictwa kulturowego,
z wyjątkiem sytuacji, w których będzie to
dozwolone przez kompetentne władze
Kto odpowiada za działania wobec ,,skarbów"?
Artykuł 7
●
●
w strefie morza, w której państwa sygnatariusze dysponują jurysdykcją*, mają
wyłączne prawa regulowania wszelkich działań
podejmowanych wobec podwodnego
dziedzictwa kulturowego.
państwa-sygnatariusze zobowiązują się do
informowania innych państw mających związki
kulturowe i historyczne z odkrytymi obiektami o
dokonanych odkryciach
*Klasyfikację obszarów morskich określa tzw. Konwencja jamajska
(ONZ, 1982)
Kto odpowiada na morzu otwartym?
Artykuły 11 i 12
●
●
●
,,morze otwarte” (high seas) - obszar morza, w
którym żadne państwo nie posiada
zwierzchnictwa terytorialnego
państwa ponoszą odpowiedzialność za
działania podejmowane przez ich obywateli i
statki pływające pod ich flagami,
a zatem będą wymagać zgłaszania (…)
wszelkich odkryć i zamiarów podejmowania
działań wobec podwodnego dziedzictwa
kulturowego na tym Obszarze.
Jak zgłasza się odkrycie?
Państwa-sygnatariusze
Przekazują informacje:
Dyrektorowi Generalnemu UNESCO i Sekretarzowi
Generalnemu Międzynarodowej Organizacji Dna
Morskiego (ISA)
Przekazują
informacje:
wszystkim państwom-sygnatariuszom > konsultacje
V. Konwencja dotycząca ochrony kulturalnego
dziedzictwa niematerialnego
Paryż, 2003
ZAGROŻENIA dla KULTUR
●
●
procesy globalizacji powodują poważne
zagrożenie w postaci degradacji, wyginięcia i
zniszczenia niematerialnego dziedzictwa
kulturowego
Folklor podtrzymuje tożsamość kulturalną
„Niematerialne dziedzictwo kulturowe”
PRZYKŁADY
DEFINICJA
●
●
a) tradycje i przekazy ustne, w tym język jako
nośnik niematerialnego dziedzictwa
kulturowego;
praktyki, wyobrażenia, przekazy,
wiedza i umiejętności
b) sztuki widowiskowe;
związane z nimi instrumenty,
przedmioty, artefakty i przestrzeń
kulturową – które wspólnoty, grupy i,
w niektórych przypadkach, jednostki
uznają za część własnego
dziedzictwa kulturowego
d) wiedza i praktyki dotyczące przyrody i
wszechświata;
c) zwyczaje, rytuały i obrzędy świąteczne;
e) rzemiosło tradycyjne.
Jak chronić Dziedzictwo?
Należy zapewnić środki w celu zapewnienie przetrwania
niematerialnego dziedzictwa kulturowego, w tym jego:
●
identyfikację
●
dokumentację
●
badanie
●
zachowanie
●
zabezpieczenie
●
promowanie
●
●
przekazywanie, w szczególności poprzez formalne i
nieformalne nauczanie
rewitalizację różnych aspektów tego dziedzictwa.
Na poziomie międzynarodowym
ochronę zapewniają:
●
●
●
Lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego
ludzkości (232 obiekty wpisane),
Lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego
wymagającego pilnej ochrony (27)
Rejestr programów, projektów i działań na rzecz
ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego,
które najlepiej odzwierciedlają zasady i cele
Konwencji.
programy
●
Proklamacja Arcydzieł Ustnego i
Niematerialnego dziedzictwa
●
Żywe skarby Ludzkie
●
Zagrożone Języki
●
Tradycyjna Muzyka Świata
Pojęcie
,,przestrzeń kulturowa”
●
●
np. przestrzeń Maroons w Moore na Jamajce –
mieście założonym przez byłych zbiegłych
niewolników
przestrzeń kulturowa beduinów z jordańskiej
Petry.
Lista niematerialnego dziedzictwa
Przykłady:
–
Yaokwa: obrzędy ludu Enawene Nawe, służące podtrzymaniu
społecznego i kosmicznego ładu – Brazylia
–
Yimakan, sztuka opowiadania historii ludu Hezhen (Nanajów) – Chiny
–
Tradycyjna sztuka budowania i żeglugi na irańskich łodziach Lenj w
Zatoce Perskiej – Iran
–
Tajemne stowarzyszenie Kôrêdugaw – rytuał mądrości – Mali
–
Obyczaj tworzenia towarzystw rocznikowych w Louvain i związane z nim
ceremonie – Belgia
–
Francuska tradycja jeździecka – Francja
–
Parada królów w południowo-wschodnich Czechach – Republika Czeska
–
Taekkyeon, tradycyjna koreańska sztuka walki – Republika Korei
VI. Konwencja w sprawie ochrony i
promowania różnorodności form wyrazu
kulturowego
(2005)
●
Ochrona różnorodności w kontekście globalnym
oznacza, że chronione mają być
kultury poszczególnych narodów
kultury mniejszościowe
Kultura wysoka
Założenie
dobra kultury nie powinny być traktowane tak
jak dobra konsumpcyjne
Różnorodność kulturowa:
●
odnosi się do wielości form, poprzez które
kultury grup i społeczeństw znajdują swój wyraz.
Międzykulturowość:
●
odnosi się do występowania różnych kultur i do
równoważnych interakcji między nimi, a także do
możliwości tworzenia wspólnych form wyrazu
kulturowego na drodze dialogu i wzajemnego
poszanowania.
Zasady przewodnie
1. Zasada poszanowania praw człowieka i
podstawowych wolności
2. Zasada suwerenności
3. Zasada równej godności i poszanowania
wszystkich kultur
4. Zasada solidarności i współpracy
międzynarodowej
5. Zasada komplementarności ekonomicznych i
kulturowych aspektów rozwoju
●
●
●
●
K. Zeidler, Prawo ochrony dziedzictwa kultury,
Warszawa 2007
Zbigniew Kobyliński, Konwencja o ochronie
podwodnego dziedzictwa kulturowego,
„Ochrona Zabytków” 2, 2002, s. 142-151
Przyborowska-Klimczak ,,Ochrona dziedzictwa
kulturowego”
http://www.poszukiwanieskarbow.com/