Zadania z Konkursu Polonistycznego 2012

KONKURS POLONISTYCZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM- 27 kwietnia 2012r.
Wisława Szymborska, Nienawiść
Spójrzcie, jaka wciąż sprawna,
jak dobrze się trzyma
w naszym stuleciu nienawiść.
Jak lekko bierze wysokie przeszkody.
Jakie to łatwe dla niej - skoczyć, dopaść.
Nie jest jak inne uczucia.
Starsza i młodsza od nich równocześnie.
Sama rodzi przyczyny,
które ją budzą do życia.
Jeśli zasypia, to nigdy snem wiecznym.
Bezsenność nie odbiera jej sił, ale dodaje.
Religia nie religia byle przyklęknąć na starcie.
Ojczyzna nie ojczyzna byle się zerwać do biegu.
Niezła i sprawiedliwość na początek.
Potem już pędzi sama.
Nienawiść. Nienawiść.
Twarz jej wykrzywia grymas
ekstazy miłosnej.
Ach, te inne uczucia cherlawe i ślamazarne.
Od kiedy to braterstwo
może liczyć na tłumy?
Współczucie czy kiedykolwiek
pierwsze dobiło do mety?
Zwątpienie ilu chętnych porywa za sobą?
Porywa tylko ona, która swoje wie.
Nie okłamujmy się:
potrafi tworzyć piękno.
Wspaniałe są jej łuny czarną nocą.
Świetne kłęby wybuchów o różanym świcie.
Trudno odmówić patosu ruinom
i rubasznego humoru
krzepko sterczącej nad nimi kolumnie.
Jest mistrzynią kontrastu
między łoskotem a ciszą,
między czerwoną krwią a białym śniegiem.
A nade wszystko nigdy jej nie nudzi
motyw schludnego oprawcy
nad splugawioną ofiarą.
Do nowych zadań w każdej chwili gotowa.
Jeżeli musi poczekać, poczeka.
Mówią, że ślepa. Ślepa?
Ma bystre oczy snajpera
i śmiało patrzy w przyszłość
- ona jedna.
Koniec i początek, 1993
Zdolna, pojętna, bardzo pracowita.
Czy trzeba mówić ile ułożyła pieśni.
Ile stronic historii ponumerowała.
Ile dywanów z ludzi porozpościerała
na ilu placach, stadionach.
1
Przeczytaj uważnie i kilka razy powyższy utwór, a potem odpowiedz na następujące pytania:
1. Wiersz rozpoczyna się słowem „Spójrzcie”. Napisz, jaka to część mowy i w jakiej formie występuje. (2p.)
_____________________________________________________________________________________________
2. W 6. strofie natomiast czytamy: „Nie okłamujmy się”. Jakiej wiedzy o podmiocie lirycznym dostarczają
ten i powyższy cytat?
(1p.)
_____________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
3. Z pewnością już tytuł zasugerował Ci, że wiersz to poetycka charakterystyka abstrakcyjnego uczucia,
jakim jest nienawiść. Określ, na jaką jej cechę zwraca uwagę 1. strofa i napisz, kogo w związku z tym
nienawiść przypomina?
(2p.)
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
4. Jakie możliwości ma nienawiść? Napisz, zwracając uwagę na dwa ostatnie wersy drugiej strofy?
(1p.)
_____________________________________________________________________________________
5. Przeczytaj jeszcze raz 3. zwrotkę i wypisz dziedziny, w imię których nienawiść zaczyna działać, by
ostatecznie skupić się tylko na sobie.
(3p.)
_____________________________________________________________________________________
6. Jakie emocje nie mogą liczyć na poparcie „tłumów”? Wypisz je na podstawie 4. strofy.
(3p.)
_____________________________________________________________________________________
7. Jakie epitety określają te emocje? Wypisz je i określ ich funkcję.
(2p.)
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
8. Z kolejnej (5.) zwrotki wypisz następne cechy nienawiści. Wskaż również przestrzenie jej działalności.
(2p.)
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
9. „(…) potrafi tworzyć piękno”. Jaki człowiek dostrzeże piękno w tworzonych przez nienawiść obrazach
zniszczenia, czyli np. w „świetnych kłębach wybuchów o różanym świcie”. Wyjaśnij. Pewnie pomocna
okaże się informacja, że tonacja tego fragmentu, podobnie jak całości, jest ironiczna. (Bardzo dobrze,
jeśli zostało to już przez Ciebie zauważone!)
(2p.)
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
10. Jakim środkiem wyrazu posługuje się nienawiść? Odpowiedz na podstawie 7. strofy.
(1p.)
_____________________________________________________________________________________
11. Z ostatniej zwrotki wiesz też, że nienawiść wcale nie jest ślepa. Przeciwnie, „ma bystre oko snajpera”,
wypatruje cierpliwie przeciwnika, patrząc w przyszłość. Nazwij środek stylistyczny, który został
zastosowany w wierszu, aby przedstawić nienawiść, scharakteryzuj go.
(3p.)
_____________________________________________________________________________________
2
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
12. Wypisz z wiersza pytania retoryczne i podaj ich funkcję.
(2p.)
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
13. Wskaż w wierszu przykład paralelizmu składniowego i napisz, czemu służy.
(2p.)
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
14. Wiesz, że tonacja utworu jest ironiczna (czyli istnieje sprzeczność między dosłownym znaczeniem
wypowiedzi i jej znaczeniem właściwym, niewyrażonym wprost, ale zamierzonym przez autora).
Wyjaśnij, jaka jest funkcja ironii w wierszu?
(2p.)
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
15. Jaką formę przyjmuje w związku z tym wiersz Wisławy Szymborskiej?
(1p.)
_____________________________________________________________________________________
16. Wisława Szymborska poświęciła nienawiści nie tylko ten tekst (także „Pierwszą fotografię Hitlera”,
„Obóz głodowy pod Jasłem” i inne), pokazując tym samym, do czego może ona doprowadzić i jaka jest
niebezpieczna. Nazwij postawę, która jest potrzebna w relacjach międzyludzkich i chroni przed
nienawiścią do drugiego człowieka oraz pozwala uwierzyć, jak napisała w innym wierszu Poetka, że Nie
bez powabów jest ten straszny świat,/ nie bez poranków,/ dla których warto się zbudzić.
(2p.)
_____________________________________________________________________________________
17. Podaj rok, w którym Wisława Szymborska otrzymała Literacką Nagrodę Nobla.
(1p.)
_____________________________________________________________________________________
POWODZENIA!!!
3