Barometr Rozwoju Małopolski
Transkrypt
Barometr Rozwoju Małopolski
Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 3(103)/2011 (10.01.2011-16.01.2011) ANALIZA TYGODNIA IS Wpływ funduszy europejskich na gospodarkę małopolski, część I Ministerstwo Rozwoju Regionalnego opublikowało raport prezentujący wpływ funduszy unijnych na podstawowe kategorie makroekonomiczne, odnosi się do stanu zatrudnienia i kapitału ludzkiego, konkurencyjności przedsiębiorstw i sfery Badania + Rozwój, infrastruktury transportowej i ochrony środowiska, infrastruktury społecznej, a także wpływu funduszy unijnych na rozwój obszarów wiejskich i miast. Zaprezentowano w nim liczne analizy, statystyki, porównania jak i prognozy, które obejmują przedział czasowy od 2003 r. do 2015 r. Z uwagi na bogatą treść i liczne dane zawarte w publikacji ministerstwa, w niniejszej analizie tygodnia zostaną zaprezentowane wybiórcze informacje dotyczące głównie małopolski na tle Polski jak i 27 krajów UE. W pierwszej części analizy prześledzimy makroekonomiczne skutki wdrażania funduszy unijnych na gospodarkę naszego regionu. Sprawdzimy czy fundusze UE wpływają znacząco na wzrost PKB oraz jak zwiększają spójność gospodarczą. Pierwszym najbardziej wartościowym wskaźnikiem, który obrazuje wzrost gospodarczy jest Produkt Krajowy Brutto. Szacuje się, że około połowa wzrostu wypracowanego w Polsce PKB w 2009 r. została osiągnięta dzięki funduszom unijnym z polityki spójności. W latach 2003-2009 zdecydowanie zwiększył się udział Polski w PKB całej Unii Europejskiej wzrósł on z 1,9% w 2003 r. do 2,6% w 2009 r., licząc w euro, natomiast licząc w PPS 1 był to wzrost 3,8% do 4,6%. Pod względem wytwarzanego PKB Polsce udało się wyprzedzić Austrię i Szwecję, i ulokować się na ósmej pozycji w rankingu krajów UE w 2009 r. Poniżej przedstawiono wykres 1 prezentujący realny wzrost PKB w Polsce i w krajach UE. Wykres 1. Wzrost realny PKB w UE i w Polsce w latach 2004-2009 (rok poprzedni=100) Źródło: „Wpływ funduszy europejskich na gospodarkę polskich regionów i konwergencję z krajami UE” raport 2010, MRR, str. 19 Relacja PKB per capita mierzona w PPS w Polsce w stosunku do EU-27 zwiększyła się z poziomu 48,9% w 2003 r. do 60,8% w, 2009 r., zatem jest to wzrost o 11,9 pp. Pomimo znacznej poprawy wciąż jesteśmy krajem, który pod względem PKB per capita zajmuje 23 miejsce w całej UE w 2009 r. Rezultaty korzystania ze środków unijnych można obserwować zarówno na szczeblu krajowym, jak i regionalnym. Rozwój gospodarczy w poszczególnych województwach latach 2004-2008 doskonale prezentuje wskaźnik PKB per capita w PPS w relacji do średniej unijnej. Wskaźnik wzrósł średnio o 8 pp. Wszystkie województwa zmniejszyły w tym okresie różnicę do średniej unijnej(PKB per capita w PPS UE-27=100), patrz rysunek 1. 1 PPS (purchasing parity standard) to umowne jednostki walutowe umożliwiające prezentację określonych kategorii ekonomicznych (głównie PKB i PKB na mieszkańca) po wyeliminowaniu różnic w sile nabywczej walut krajowych. Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 3(103)/2011 (10.01.2011-16.01.2011) Rysunek 1. PKB per capita w PPS UE-27=100, w przekroju województw Źródło: „Wpływ funduszy europejskich na gospodarkę polskich regionów i konwergencję z krajami UE” raport 2010, MRR, str. 39 Liderami były woj. mazowieckie (wzrost o 13,9 pp. do 90% średniej UE), dolnośląskie (wzrost o11,3 pp. do 61% średniej UE). Woj. małopolskie znalazło się w nieco poniżej średniej na 7 miejscu z wzrostem o 7,2 pp. do 49% średniej unijnej. Niewielką zmianę zaobserwowano w woj. warmińsko-mazurskim wzrost tylko 3,7 pp. do 42% średniej UE. W 2009 r. PKB per capita jedynie w woj. mazowieckim (w scenariuszu uwzględniającym fundusze unijne) znajdował się na poziomie zbliżonym do wartości średniej dla 27-EU. Głównymi beneficjentami środków z UE do tej pory były bogatsze województwa. Pozostałe województwa, w szczególności te ze wschodniej części kraju, znajdowały się na ponad dwukrotnie niższym poziomie rozwoju. W rezultacie zwiększył się dystans pomiędzy regionami bogatszymi, a biedniejszymi. W dłuższym okresie według prognoz interwencja finansowana ze źródeł wspólnotowych przełoży się najsilniej na rozwój Polski Wschodniej, dla której, w ujęciu per capita, przeznaczono w horyzoncie do 2015 r. najwięcej środków. W efekcie takiej dystrybucji dostępnych funduszy, PKB per capita w tej grupie województw osiągnie w 2015 r. poziom o ponad 4 pp. wyższy niż w scenariuszu bez funduszy polityki spójności (rysunek 2). Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 3(103)/2011 (10.01.2011-16.01.2011) Rysunek 2. Wpływ funduszy na PKB per capita w PPS UE=100 (pp.) Źródło: „Wpływ funduszy europejskich na gospodarkę polskich regionów i konwergencję z krajami UE” raport 2010, MRR, str. 45 Polska w latach 2004-2015 według szacunków będzie mogła uzyskać z funduszy unijnych łącznie 80,1 mld euro. Finansowane środkami z UE nakłady infrastrukturalne oraz bezpośrednie wsparcie przedsiębiorstw znacząco przyczyniają się do ożywienia aktywności inwestycyjnej w Polsce prowadząc do podniesienia tempa wzrostu nakładów brutto na środki trwałe oraz zwiększenia stopy inwestycji. Wsparcie ze źródeł wspólnotowych przełoży się corocznie na dodatkowe 4-5 pp. wzrostu tempa nakładów brutto na środki trwałe w latach 2010-2014 oraz zwiększenie poziomu inwestycji w 2014 r. o ponad 30% w porównaniu ze scenariuszem bez funduszy, a więc stopę inwestycji większą o ponad 4 pp. W ramach Narodowego Planu Rozwoju w latach 2004-2006 udzielano poszczególnym regionom finansowe wsparcie. Licząc w kwotach per capita dane są niekorzystne dla najbiedniejszych województw. W pięciu najbogatszych województwach Polski otrzymano średnio 1563 zł per capita, natomiast województwa Polski Wschodniej średnio 1055 zł. W województwie małopolskim w ramach NPR uzyskano najmniejszą kwotę w kraju to jest 879 zł na 1 mieszkańca. W okresie 2004-2015 największy strumień wsparcia zostanie skierowany do najsłabszych gospodarczo województw Polski Wschodniej, takich jak świętokrzyskiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego (patrz rysunek 3). Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 3(103)/2011 (10.01.2011-16.01.2011) Rysunek 3. Alokacja środków NPR 2004-2006 i NSS 2007-2013 pomiędzy województwa w ujęciu bezwzględnym i per capita Źródło: „Wpływ funduszy europejskich na gospodarkę polskich regionów i konwergencję z krajami UE” raport 2010, MRR, str. 44 Fundusze unijne mają istotny wpływ na wzrost zatrudnienia. W perspektywie do 2013 r. realizacja instrumentów NPR 2004-2006 oraz NSS 2007-2013 przyczyni się do osiągnięcia wskaźnika zatrudnienia w populacji w wieku produkcyjnym(15-64 lat) na poziomie, około 64%, co oznacza wartość wyższą o ok. 1,5 – 3,5 pp. niż w scenariuszu bez funduszy (wykres 2). Linie wartości trendu obrazują trzy różne modele stąd wartości oscylują w przedziale 1,5-3,5 pp. Wartość 0 to scenariusz bez uwzględnienia funduszy unijnych. Wykres 2. Wpływ środków z funduszy europejskich na wskaźnik zatrudnienia Źródło: „Wpływ funduszy europejskich na gospodarkę polskich regionów i konwergencję z krajami UE” raport 2010, MRR, str. 28 Wpływ funduszy na stopę bezrobocia jest również statystycznie istotny, w początkowym okresie jest on niewielki, w 2009 r. to jest 0,5-0,6 pp. Wraz z upływem kolejnych lat, aż do 2015 r. Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 3(103)/2011 (10.01.2011-16.01.2011) redukuje stopę bezrobocia o 2,1-2,5 pp. patrz wykres 3. Wykres 3. Wpływ środków z funduszy europejskich na stopę bezrobocia Źródło: „Wpływ funduszy europejskich na gospodarkę polskich regionów i konwergencję z krajami UE” raport 2010, MRR, str. 28 Tabela 1. Struktura gospodarki w przekroju sektorów ekonomicznych w % Źródło: „Wpływ funduszy europejskich na gospodarkę polskich regionów i konwergencję z krajami UE” raport 2010, MRR, str. 22 Analizując strukturę gospodarki w przekroju sektorów ekonomicznych w latach 2003-2009 zaobserwowano spadek udziału wartości sektora rolniczego z 4,4 % do 3,6%, przy czym odsetek ludności pracującej w tym sektorze zmienił się z 18,% do 13,3%. Spadek ten przełożył się na stosunkowy wzrost zatrudnienia w sektorach usługowym o 2,3 % jak i przemysłowym o 2,6%. Udział sektora przemysłowego i usługowego w gospodarce ogółem zmienił się w nieznaczny sposób, co można zaobserwować w powyższej tabeli 1. W omawianych powyżej latach 2004-2009 odnotowano niewielkie oddziaływanie funduszy unijnych na dominujący sektor usługowy, to średnio -0,25 pp. Według prognoz na podstawie modeli do 2015 r. będzie to około -0,6 do -1,1 pp. Udział sektora rolniczego nieznacznie zmalał -0,1 pp. w 2009 r. na rzecz wzrostu sektora przemysłowego i budownictwa. Zakłada się, iż w latach 2010-2015 wpływ funduszy unijnych na strukturę gospodarki Polski będzie narastał, w tym wpływ na wzmocnienie sektora przemysłowego w 2015 r. wyniesie od 0,6 do 1,25 pp. patrz wykres 4. Efekt ten będzie spowodowany w szczególności wysokimi nakładami na rozbudowę infrastruktury podstawowej, co stymuluje popyt na usługi firm budowlanych oraz sekcji przetwórstwa przemysłowego wspierających budownictwo. Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 3(103)/2011 (10.01.2011-16.01.2011) Wykres 4. Wpływ środków z funduszy europejskich na strukturę sektora przemysłowego i budownictwa Źródło: „Wpływ funduszy europejskich na gospodarkę polskich regionów i konwergencję z krajami UE” raport 2010, MRR, str. 29 Choć okres korzystania z funduszy unijnych nie jest jeszcze zbyt długi, to już dziś są widoczne makroekonomiczne skutki ich wykorzystania zarówno na poziomie krajowym jak i regionalnym. Polityka spójności ma korzystny wpływ na coraz szybszy wzrost gospodarki i poprawę wskaźników makroekonomicznych. Zwiększył się udział Polski w całkowitym PKB Unii Europejskiej. Choć pod względem PKB per capita w poszczególnych województwach zwiększają się różnice pomiędzy tymi bogatszymi, a biedniejszymi. To i tak wszystkie regiony w większym lub mniejszym stopniu odczuły pozytywne efekty wykorzystania funduszy unijnych, i doganiają regiony z pozostałych krajów UE. Ponadto zaobserwowano pozytywny wpływ na zmiany strukturalne, jak i produktywność. W rezultacie przemian spada bezrobocie jak i odsetek ludności pracującej w rolnictwie. W niniejszej analizie nie zostały przedstawione bardzo ciekawe zmiany omówione w raporcie MRR takie jak: sfery Badania + Rozwój, infrastruktury transportowej i ochrony środowiska, infrastruktury społecznej, a także wpływu funduszy unijnych na rozwój obszarów wiejskich i miast. Są to tematy do poruszenia w kolejnych analizach, które ukażą się w najbliższym czasie. Źródło: Wpływ funduszy europejskich na gospodarkę polskich regionów i konwergencję z krajami UE Raport 2010, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2010: tutaj opracował: Łukasz Wiślicki WYDARZENIA TYGODNIA Europejska sieć współpracy miast URBACT opublikowała raport o tym jak miasta na naszym kontynencie radzą sobie z kryzysem. Dokument składa się z dwóch części. Pierwsza dotyczy informacji pochodzących z kwestionariusza, które wysłano w IV kwartale 2009 r. do 190 miast współpracujących w ramach URBACT. Druga część zawiera case studies 10 wybranych ośrodków, wśród których niestety nie ma żadnego z Polski. Stąd też z naszego punktu widzenia bardziej interesująca jest cześć pierwsza. 131 miast (70% zwrotu z ankiet) odpowiadało o wpływie kryzysu i środkach walki z nim w czterech obszarach: biznes, zatrudnienie, warunki socjalne oraz projekty i budżet miasta. 80% miast stwierdziło, I Kryzys w europejskich miastach Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 3(103)/2011 (10.01.2011-16.01.2011) że kryzys w widocznym stopniu dotknął ich sektor biznesowy. Wśród problemów wybijały się „wyschnięcie” źródeł dostępu do kredytów oraz do rynków sektora prywatnego tj. budownictwo czy przemysł, również dotkniętych przez kryzys. Także 80% procent miast odnotowało wzrost bezrobocia. Co ciekawe wśród grup najbardziej dotkniętych zwolnieniami wymieniono „relatywnie dużą grupę dobrze wykształconych mężczyzn pracujących w sektorze usług finansowych i przemyśle samochodowym”. Pozytywny wymiar ma natomiast wzmianka o polskich miastach, które obok ośrodków z Niemiec i Szwecji nie zanotowały wśród przedsiębiorców i na rynku pracy większych szkód spowodowanych kryzysem. Jako jedną z przyczyn odporności rynków lokalnych podano dużą liczbę małych i średnich przedsiębiorstw w dużej mierze samofinansujących swoją działalność. Info: tutaj Raport: tutaj W ubiegłym tygodniu odbyła się sesja Rady Miasta Krakowa, na której miało miejsce I czytanie Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 20112032 oraz budżetu miasta na 2011 rok projektu prezydenta Krakowa. Sesja budżetowa Rady Miasta Krakowa Według tych projektów budżet miasta na przyszły rok ma wynieść 3,4 mld zł. Zwraca uwagę fakt, że na inwestycje zostanie przeznaczonych mniej pieniędzy niż w poprzednim roku (o 75 mln zł). Przewiduje się, że wydatki wzrosną o 5,4%, dochody o 2%. Wraz z końcem roku dług ma wynieść 2 mld 31 mln zł. Elementy, z których składa się budżet: - oświata i wychowanie – 30,8% - transport i łączność – 16,4% - pomoc społeczna – 12% - administracja publiczna – 7,3% - gospodarka mieszkaniowa – 5,4% - edukacyjna opieka wychowawcza – 5,2% - kultura i ochrona dziedzictwa narodowego – 4,7% - gospodarka komunalna i ochrona środowiska – 4,1% - obsługa długu publicznego – 3,7% Źródło: tutaj Urząd Marszałkowski opublikował kolejny raport prezentujący stan województwa. Dokument „Małopolska 2010” przedstawia obraz regionu w oparciu o najbardziej aktualne dane statystyczne tj. z 2009 r. Poprzednie dokumenty z tego cyklu dostępne są tutaj. Z kolei Małopolskie Obserwatorium Polityki Rozwoju przedstawiło 6. Małopolska o sobie Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 3(103)/2011 (10.01.2011-16.01.2011) raport roczny. Raport Obserwatorium prezentuje dokonania na polu funduszy europejskich w skali regionu, subregionów oraz powiatów, w powiązaniu z aktualną i prognozowaną sytuacją demograficzną województwa. Przeprowadzony po raz 13. Ranking Szkół Ponadgimnazjalnych „Rzeczpospolitej” i „Prespektyw” zaskoczył swoją odmiennością od poprzednich. Przede wszystkim dlatego, że obecnie składa się on z dwóch zestawień. Pierwsze z nich to ranking liceów ogólnokształcących, drugi z kolei – techników. Drugą różnicą są dodatkowe kryteria, które brano pod uwagę przy klasyfikacji szkół. Tym razem oceniono: sukcesy szkół w olimpiadach (przedmiotowych i zawodowych), wyniki matury z przedmiotów obowiązkowych i osobno z dodatkowych, opinię kadry akademickiej o szkole (przebadano ok. 1,5 tys. przedstawicieli władz wyższych uczelni publicznych i niepublicznych). Szkoła óczy W rankingu techników cieszą aż 3 miejsca w pierwszej dziesiątce szkół z Małopolski: 1. miejsce uzyskało Technikum Łączności z Krakowa, 2. Technikum w Zespole Szkół Elektryczno Mechanicznych z Nowego Sącza, 10. Technikum Chemiczne i Ochrony Środowiska z Krakowa. Wśród małopolskich liceów w pierwszej dziesiątce uplasowało się jedynie V LO z Krakowa (5. miejsce), kolejna szkoła (I LO) znalazło się dopiero na 15. miejscu. GRATULUJEMY. Źródła: Ranking liceów, ranking techników, metodologia W numerze 1(101)/2011 BRM podaliśmy informację, że autorem projektu statutu Miasta Krakowa jest Pan Łukasz Słoniowski. W rzeczywistości autorami omawianego projektu są wszyscy członkowie (byłej) specjalnej komisji, a więc również Bogusław Kośmider, Jerzy Woźniakiewicz, Bolesław Kosior, Stanisław Maranda, Stanisław Zięba oraz Dariusz Olszówka. Wszystkich Panów (!) przepraszamy, a Łukaszowi Słoniowskiemu dziękujemy za zwrócenie uwagi. Jednocześnie dziękujemy Panu Bogusławowi Kośmiderowi za informację, że Rada Miasta obecnej kadencji będzie pracowała nad nowym projektem statutu – będziemy śledzić z żywym zainteresowaniem i zapraszamy na nasze łamy, jak zawsze otwarte dla poważnej debaty publicznej. opracował zespół: Michał Dulak, Maciej Gomółka, Magdalena Jagła, Łukasz Leszczyński, Barbara Łącka, Aleksandra Skworzec, Łukasz Drozdek, Łukasz Wiślicki, Anna Kraczka, Urszula Stasiak-Jaśkiewicz, Agata Wosik analiza tygodnia: Łukasz Wiślicki opieka merytoryczna: Bożena Pietras-Goc koordynacja: Wojciech Przybylski Copyright by Katedra Analiz Regionalnych Klubu Jagiellońskiego Rynek Główny 39/9, 31-013 Kraków www.kj.org.pl ● [email protected]