Białoruś,

Białoruś,
Nazwa oficjalna: Republika Białorusi
Nazwa oficjalna w języku lokalnym:
Respublika Biełaruś
Podstawowe informacje:
Położenie: Białoruś graniczy od zachodu z Polską i Litwą, od południa z Ukrainą,
od wschodu z Rosją i z Łotwą od północy. Bez dostępu do morza.
Powierzchnia: 207 600 km2
Stolica (liczba mieszkańców): Mińsk (1.7 mln)
Duże miasta: Grodno, Witebsk, Homel, Bobrujsk, Brześć, Połock, Borysów, Mohylew
Strefa czasowa: UTC + 1
Nr kierunkowy: + 375
Głowa państwa: prezydent Aleksander Łukaszenka
Ludność:
Liczba ludności: 10, 322, 151
Gęstość zaludnienia: 50 mieszk./ km
2
Grupy etniczne: Białorusini 81%, Rosjanie 11% (gł.w miastach), Polacy 3.9%, Ukraińcy
2.4%
Grupy wyznaniowe: prawosławni 80%, pozostałe 20% - katolicy, protestanci,
muzułmanie
Stopień analfabetyzmu: 1-2%
Osoby żyjące poniżej poziomu ubóstwa: 27% (2003 r.)
Gospodarka:
PKB na mieszkańca: 6.800 USD (2004 r.)
Inflacja: 17%
Bezrobocie: oficjalne dane 2%
1
Jak dojechać?
Pociągiem: dobre, bezpieczne połączenia, miejsca sypialne. Kolej białoruska jest solidna,
czysta, w większości pociągów znajdują się bufety.
Połączenia:
Wrocław – Mińsk: Bilet na wagon sypialny w II klasie kosztuje około 250 złotych, czas
podróży: 18h
Warszawa – Mińsk: 115 zł bilet w dwie strony na wagon sypialny 2 klasy + miejscówka:
69 zł jeśli jedziemy polskim pociągiem, 49 zł jeśli białoruskim. Można załatwić 40%
zniżki na przejazd grupowy, jeżeli jedzie się grupą minimum 6 osób. Bilety kupuje się
na Dworcu Centralnym w Warszawie. Czas podróży: ok. 10h.
Samochodem: drogi są dobre (lepsze niż w Polsce). Z Brześcia do Mińska prowadzi
autostrada, tzw. olimpijka. Dość słabo rozwinięty system stacji benzynowych i barów.
Z reguły niemiła obsługa. Drogi są bezpieczne, rzadko notuje się przypadki rozbojów.
Benzyna jest dwa razy tańsza niż w Polsce.
Samolot: połączenia lotnicze z Warszawy do Mińska, loty codziennie polskimi liniami
LOT i białoruskimi liniami Belavia, cena biletu: 900 – 1100 PLN, w zależności
od przewoźnika.
Jak podróżować na miejscu?
Na miejscu można podróżować koleją (ceny nieco niższe niż w Polsce). W miastach
można wynająć taksówki, kurs średnio kosztuje 2-4 dolary. Dobrze działa też
komunikacja miejska i metro (w Mińsku).
Waluta i przepisy celne
Walutą jest rubel białoruski. Powszechne są kantory, które wymieniają dolary i Euro.
Bardzo rzadko zdarza się, aby kantory prowadziły wymianę polskich złotówek.
Lokalizację bankomatów można sprawdzić na stronach:
http://www.mastercard.com/atmlocator/index.jsp
- dla kart Maestro, Mastercard
(strona w jęz. ang.)
http://visa.via.infonow.net/locator/global/jsp/SearchPage.jsp - dla kart Visa (strona
w jęz. ang.)
Język i porozumiewanie się
Oficjalnymi językami są rosyjski i białoruski. Powszechnie mówi się po rosyjsku.
Rusyfikacja jest tak duża, że na próby mówienia po białorusku, wielu ludzi reaguje
niezrozumieniem (często udają, że nie rozumieją) albo nieprzyjaźnie. Z komunikacją
w językach zachodnich jest nie najlepiej. Część studentów zna angielski. Z wieloma
2
osobami
można
porozumieć
się
po
polsku,
ale
nie
gwarantuje
to
precyzji
w komunikacji.
Noclegi
Hotele - państwowe i prywatne - są raczej drogie. Doba kosztuje średnio około 40-50
dolarów. W większych miastach można wynająć na doby prywatne mieszkania. Np. w
Brześciu mieszkanie dla dwóch osób (dwie sypialnie, kuchnia, łazienka) kosztuje ok. 15
dolarów na osobę. Nie ma na to faktury. Na Białorusi istnieje obowiązek meldowania
się, w przypadku pobytu dłuższego niż 3 dni. Można to zrobić na milicji, gdy mieszka się
na kwaterze prywatnej. Hotele wystawiają zaświadczenia o zameldowaniu – trzeba
zabrać je ze sobą i na wezwanie okazać na granicy.
Warunki higieniczno – sanitarne
Warunki w obiektach publicznych (bary, dworce) odbiegają z reguły od polskich
standardów (szczególnie poza centrami dużych miast), ale jest wiele miejsc, gdzie jest
czysto, schludnie i higienicznie.
Sale szkoleniowe, ośrodki szkoleniowe
Są dostępne w większości miast i miasteczek. Standard z reguły nie jest wysoki, ale są
też miejsca wyposażone w sprzęt multimedialny, flipchart, itp. Ceny są umowne. Można
skorzystać z darmowej gościny szkoły, ale można też wynająć sale seminaryjne za cenę
około 50 dolarów za dzień pracy. Problemem może nie być znalezienie miejsca na
przeprowadzenie szkolenia, ale zgoda na jego udostępnienie.
Poczta, Telefon, Internet
Poczta dobrze funkcjonuje. Telefony są powszechne, także zasięg sieci komórkowych.
Koszt jednego smsa do Polski (z sieci polskiej) to około 70 gr. Kawiarenki internetowe są
powszechne. Stałe łącze posiada też sporo organizacji. Wiele organizacji pozbawiono
dostępu do Internetu, aby utrudnić ich działanie.
Wyżywienie
Przysmaki lokalnej kuchni to: zupa gulaszowa w chlebie, placki ziemniaczane z mięsem
w śmietanie, bliny (naleśniki) nadziewane grzybami, serem żółtym lub rybą, pierogi (ale
w rozumieniu wschodnim, czyli z ciasta drożdżowego) nadziewane białym serem
z rodzynkami i cynamonem lub rybą. Można spotkać, ale rzadko, pijalnie piwa, które
produkuję własne piwo, tzw. żywe piwo. Do piwa popularne są suszone kalmary,
suszone skrawki chleba lub suszona ryba. Specjalnością białoruską są balsamy, czyli
likiery z ziół i wódka. Całodzienne wyżywienie kosztuje około 10 dolarów.
3
Wynagrodzenia lokalne
Stawki trenerskie są umowne. Mogą oscylować między 25 dolarów za cały dzień pracy
a 25 dolarów za godzinę szkolenia. Zależy od doświadczenia, metod i materiałów,
jakimi dysponuje trener. Podobnie z tłumaczami. Warto korzystać z pomocy studentów
białoruskich, którzy byli na stypendiach w Polsce. Warto wybierać tłumacza, który
będzie pełnił rolę przewodnika, a także pomoże nam zrozumieć kulturową specyfikę
grupy.
Bezpieczeństwo
Przede wszystkim trzeba znać swoje prawa pobytowe na Białorusi, kwestie związane
z wizami, meldunkiem, itp. Znajomość praw jest jedną z gwarancji tego, że służby
mundurowe nie wymuszą łapówki. Zmuszani do płacenia łapówek są zwykle ludzie,
którzy nie znają swych praw i nie wiedzą, czy popełnili wykroczenie, czy nie.
Dodatkowo należy znać telefon do ambasady. W momencie, gdy zostaliśmy zatrzymani
i podejrzewamy jakąś próbę wymuszenia należy poprosić o możliwość telefonu
do ambasady i prosić o radę pracownika ambasady.
Oczywiście, jako obcokrajowcy z bogatszego kraju jesteśmy narażeni na kradzieże.
W czasie kilkakrotnego pobytu na Białorusi nie spotkało mnie to ani razu. Warto
ubierać się w taki sposób, aby nie wyróżniać się z tłumu i nie obnosić się z cennymi
rzeczami: aparat, laptop, itp. Najlepiej mieć przy sobie drobne pieniądze, wyciąganie
grubych banknotów może kusić złodziei.
Specyfika kulturowa. Co może nas na miejscu zaskoczyć?
Może nas zaskoczyć niemiła obsługa w sklepach, punktach obsługowych, restauracjach,
hotelach, gardzący stosunek służb mundurowych. Jest to związane z klimatem
politycznym, który łamie zasady godności i wolności. Zaskakująca jest też obecność
sowieckich motywów na ulicach, w telewizji. Jednak, gdy sięgniemy głębiej, to możemy
odkryć wiele centrów wspaniałej, niezależnej kultury białoruskiej, literatury, muzyki,
sztuki. W trakcie realizacji projektów możemy odkryć, że Białorusini są wewnętrznie
podzieleni, jeśli chodzi o stosunek do sytuacji politycznej Białorusi i sposobów zmiany
tej sytuacji. Są poglądy bardziej radykalne, są bardziej ugodowe. Do tego dochodzi spór
o kulturowy kształt Białorusi, tj. promowanie niezależnej kultury białoruskiej, sprzeciw
lub tolerancję wobec rusyfikacji językowej i kulturowej.
Dostępne publikacje. Co warto przeczytać przed wyjazdem?
Dr Oleg Łatyszonek, Historia Białorusi od połowy XVIII do końca XX wieku, Białystok
[2002], ss. 330, (wraz z Eugeniuszem Mironowiczem).
Eugeniusz Mironowicz, Historia państw świata w XX wieku. Białoruś, Warszawa 1999.
Polityka narodowościowa PRL, Białystok 2000; Podręcznik dla liceów ogólnokształcących
- Historia Białorusi IX- XX w., Białystok 2001. Podręcznik dla studentów - Historia
4
Białorusi od połowy XVIII do końca XX wieku (wraz Białystok Olegiem Łatyszonkiem),
Białystok 2002.
O czym warto pamiętać, zapraszając gości do Polski?
•
że ich możliwości finansowe są ograniczone i wizyta w kawiarni może być
problemem;
•
o tym, że chcą zrobić zakupy i warto zawieść ich do centrum handlowego, gdzie
mogą kupić coś niedrogiego;
•
że chcieliby odwiedzić typowy polski dom, a nie tylko sale seminaryjne;
•
że potrzebują chleba do wszystkich potraw;
•
że lubią wieczorami chodzić „na miasto”, do dyskotek;
•
że wśród uczestników może być osoba współpracująca z władzami, donosiciel i
że jego obecność może krępować innych;
•
że warto szczególnie pokazać miejsca, instytucje jakich nie mają u siebie: np.
Instytut
Pamięci
Narodowej,
prężne
organizacje
pozarządowe
(socjalne,
edukacyjne).
Związki z Polską.
Ambasada Republiki Białoruś w Polsce:
ul. Wiertnicza 58, 02-952 Warszawa
tel. +48 (22) 742-0990
+48 (22) 842-5202
http://www.belembassy.org/poland/pol
e-mail: [email protected]
Ambasada RP na Białorusi:
220034 Mińsk, ul. Rumiancewa 6
tel. (00375/17) 288-23-13, 288-21-14
fax. 236-49-92, 236-53-89
Wydział Konsularny Ambasady w Mińsku
220002 Mińsk, ul. Kropotkina 91A
tel. (00375/17) 283-23-10, 283-23-11
fax. 289-32-55
Konsulat Generalny RP w Grodnie
230023 Grodno, ul. Budionnego 48A
tel. (00375/152) 75-15-95, 75-15-90
fax. 75-15-87
Konsulat Generalny RP w Brześciu
5
224030 Briest, ul. Kujbyszewa 34
tel. (00375/162) 23-32-02, 22-20-71
fax. 20-38-29
Otwartość władz na współpracę zagraniczną
Polacy prowadzący działalność na Białorusi nie są mile widziani. Władze, szczególnie
po akcji wymierzonej przeciwko Związkowi Polaków na Białorusi, utrudniają takie
działania, np. poprzez zakazywanie szkołom uczestnictwa w projektach. W urzędach
samorządowych istnieją wydziały ideologiczne, które starają się kontrolować takie
kontakty. Białorusini podchodzą często ze strachem do projektów organizowanych
za obce pieniądze, trzeba pamiętać, że wg białoruskiej propagandy Polacy to agenci
NATO i Stanów Zjednoczonych i że Polska jest jednym z głównych zagrożeń dla
Białorusi. Utrudnia to współpracę, ale nie jest ona niemożliwa. Często osobiste stosunki
przedstawicieli organizacji białoruskich z władzami są poprawne, niektórzy urzędnicy
sprzyjają ich działaniom. Czasem warto szukać takich kontaktów i szukać możliwości
wspólnych działań z władzą. Realizując projekty na Białorusi trzeba zastanowić się,
czy używanie takich słów jak „demokracja”, „wolność”, „prawa człowieka”, na które
uczulona jest władza przyniesie więcej szkody, niż korzyści. Czasem można użyć innych
słów, które oddadzą sens naszych działań i nie sprowokują władz. Można np. mówić
o
samorządzie,
aktywności
obywatelskiej,
podmiotowym
podejściu
do
ludzi,
subsydiarności, itp. A najlepiej przywieźć grupę do Polski. Warto uzgodnić zakres
szkoleń z białoruskimi partnerami, aby nasze działania przyniosły więcej pożytku,
niż szkody.
Przydatne linki o Białorusi
www.bialorus.pl – polski serwis o Białorusi, mnóstwo informacji i codziennie
aktualizowanych newsów, linki itp.
http://www.unido.pl/pdf/Bialorus2005s.pdf - Białorus - przewodnik
dla przedsiębiorców, opracowany przez Warszawskie Biuro UNIDO
Źródła informacji
Dane zawarte w części „Informacje podstawowe” zostały zaczerpnięte z The World
Factbook 2005; http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/bo.html
Praktycznych wskazówek, dotyczących podróżowania i warunków realizacji projektów
na Białorusi, udzielili:
Piotr Czekierda, Dom Spotkań im. Angelusa Silesiusa, Wrocław
Jan Mencwel, Fundacja Partners Polska
Opracowanie przewodnika: Beata Szcześniak i Jan Mencwel - Grupa Zagranica
6