ocena wpływu różnych wariantów liberalizacji rynku części

ocena wpływu różnych wariantów liberalizacji rynku części

tłumaczenie z j zyka angielskiego
1
/oryginalny dokument przygotowany na zlecenie Komisji Europejskiej w 2003
obecnie jest dost pny na stronie http://oami.eu.int/en/office/pdf/spare.pdf/
tu wybrane fragmenty: rozdziały 2.4.2.6 oraz 2.4.2.7
OCENA WPŁYWU RÓ NYCH WARIANTÓW
LIBERALIZACJI RYNKU CZ
CI ZAMIENNYCH
KO COWY RAPORT DLA DYREKCJI GENERALNEJ
ds. Rynku Wewn trznego
KOMISJI EUROPEJSKIEJ
Konsorcjum ds. Oceny Polityki Europejskiej
Raport ko cowy, 18 listopada 2003
Kontakt w sprawie raportu:
Technopolis France
Bastian de Laat (Dyrektor)
55 rue des Petites Ecuries
FR-750101 Paris
Francja
Konsorcjum ds. Oceny Polityki Europejskiej (EPEC)
Kontakt do biura w Brukseli: 22-28 Avenue d’Auderghem – B1040
Tel: +32 2 7402729 Fax: +32 740 2720
E-mail: [email protected] URL: www.epec.info
1
Na potrzeby Fundacji MULTI-EXPERT wykonał Adrian R. Sklorz
(strona tłumaczenia 1/3)
(...)
2.4.2.6 Ubezpieczyciele
Z teoretycznego punktu widzenia liberalizacja podnosi poziom konkurencji na rynku i poszerza nabywcy
wachlarz wyboru cz ci zamiennych, a w ko cowym rezultacie powoduje obni enie ich cen rynkowych. To z
kolei powinno prowadzi do obni enia składek (opłat) ubezpieczeniowych, przysparzaj c tym korzy ci
konsumentom - a taki wła nie jest cel prowadzonych prac.
Tymczasem, o ile łatwo wykaza , e liberalizacja rynku cz ci zamiennych faktycznie prowadzi do obni enia
ich cen, o tyle zmiana opłat ubezpieczeniowych nie jest wtedy wcale taka oczywista. Przeciwnie, jedyny
znany nam przykład empiryczny przynosi dowód na zjawisko odwrotne: bezpo rednio po liberalizacji rynku
brytyjskiego w 1988 roku, opłaty ubezpieczeniowe drastycznie wzrosły (43). Potwierdzaj c, e rynkowe
ceny cz ci zamiennych wtedy si obni yły, Bradley doszukuje si dwóch hipotez tłumacz cych nagłe
podniesienie składek ubezpieczeniowych, mianowice: albo wyst piło niefortunne opó nienie w szacunkach
sektora ubezpieczeniowego opartych na danych pochodz cych jeszcze sprzed liberalizacji; albo te rol
odegrała obawa przed trudnym do przewidzenia wpływem liberalizacji na bezpiecze stwo ruchu drogowego i
na jako cz ci zamiennych.
Gdy ubezpieczyciele b d ju mieli do czynienia z rynkiem, na którym udział cz ci typu nie-OES b dzie
rósł, wtedy b d bardziej ni dot d skłonni bra pod uwag całe spectrum mo liwych tego konsekwencji.
Mog tego dokonywa albo poprzez tradycyjn obróbk danych aktuarialnych dotycz cych kosztów cz ci
zamiennych i napraw, albo te - przyjmuj c tym samym jeden z podstawowych argumentów stosowanych
przeciw nie-oryginalnym cz ciom zamiennym - w oparciu o tzw. „wypadkologi ”. Ta ostatnia metoda
wymaga posiadania szczegółowej wiedzy kiedy oryginalna, a kiedy nie-oryginalna cz
została u yta w
warsztacie do naprawy, tymczasem o tak wiedz jest trudno.
Druga forma post powania, której rozpowszechnienia mo na si spodziewa w ród ubezpieczycieli, to
rozpocz cie wnikliwych bada zmierzaj cych do wypracowania zalece , albo nawet cisłych wymaga w
zakresie dopuszczania cz ci zamiennych do stosowania w warsztatach.
Firma ubezpieczeniowa Allianz przeprowadziła ostatnio badania porównawcze (44). Według tych bada
nawet je li cz ci „kopiowane” s ogólnie ta sze od oryginalnych, to jednak „nie pasuj ” one do dobrze i
wymagaj dłu szego czasu przy monta u (wydłu enie dochodziło do 47%), co prowadzi do tak znacznego
podniesienia kosztów usługi, e ko cowa cena naprawy jest rednio tylko 3,6% ni sza ni przy u yciu cz ci
oryginalnych. Co wi cej, pojawiały si pewne, chocia nie rozstrzygni te, w tpliwo ci co do bezpiecze stwa
niektórych cz ci zamiennych, co skłoniło Allianz do ko cowej konkluzji o niecelowo ci stosowania
„kopiowanych” cz ci do napraw. To współgra za skargami (patrz ni ej), jakie kanadyjskie organizacje
konsumenckie składaj przeciwko ubezpieczycielowi, który refunduje koszty napraw wył cznie do poziomu
„kopiowanych”, a nie oryginalnych, cz ci zamiennych. Jednak e znane s i przeciwne opinie, pochodz ce
z takich o rodków jak Instytut Thatcham, zajmuj cych si certyfikowaniem takich cz ci zamiennych, które
dobrze „pasuj ” i nie wymagaj dodatkowego czasu do monta u.
W USA od kilkunastu lat trwa debata na temat zwi zku pomi dzy dost pno ci do cz ci alternatywnych i
OES, a opłatami ubezpieczeniowymi. Sektor ubezpieczeniowy w USA jest regulowany na poziomie prawa
stanowego, co prowadzi do stosowanie ró nych rozwi za , w ró nych cz ciach kraju (45). Niektóre stany
USA jak Minnesota całkowicie zakazały stosowania cz ci alternatywnych, dopuszczaj c na rynku wtórnym
u ywanie cz ci OES. To wystarczyło do obni enia opłat ubezpieczeniowych.
2.4.2.7 Konsumenci
W ostatecznym rozrachunku klient b dzie w stanie optymalizowa swoje zachowanie na rynku, je li b dzie
posiadał odpowiednie, pełne informacje na temat oferowanych cen i na temat rzeczywistych wła ciwo ci
cz ci zamiennych. Innymi słowy, zachowanie konsumenta silnie zale y od stopnia prze roczysto ci
(przejrzysto ci) rynku oraz od gotowo ci ubezpieczyciela i warsztatu do podzielenia si z konsumentem
korzy ciami wynikaj cymi z ni szych cen cz ci zamiennych. Tymczasem istnieje wiele dowodów
potwierdzaj cych, e takiej prze roczysto ci rynku obecnie nie ma (46), chocia wkrótce to Internet mo e
okaza si najlepszym medium, które podniesie wiadomo konsumentów, ułatwi porównywanie
wysoko ci opłat ubezpieczeniowych i cen cz ci zamiennych (47).
(strona tłumaczenia 2/3)
Co wi cej, okazuje si , e konsumenci interesuj si nie tylko cen . Na zliberalizowanych rynkach mo na
znale wiele dowodów wskazuj cych, e konsumenci protestuj przeciw montowaniu w ich samochodach
na zlecenie firm ubezpieczeniowych „podobnych”, ale nie-oryginalnych cz ci zamiennych - za przykład
mog słu y procesy wytoczone przez jedn z kanadyjskich organizacji konsumenckich przeciw licznym
firmom ubezpieczeniowym (Ramka 7).
Ramka 7 Kanadyjska organizacja konsumencka przeciwko „cz
ciom alternatywnym”
Kanadyjska organizacja konsumencka walczy przeciwko u ywaniu „alternatywnych”, tj.
nieoryginalnych, ale podobnych, cz ci karoserii do napraw powypadkowych samochodów.
Organizacja ta przedstawia nast puj ce argumenty. Jej zdaniem u ywanie nieoryginalnych
cz ci:
- obni a warto samochodu,
- powoduje faktyczn nieefektywno fabrycznych gwarancji,
- obni a wygl d estetyczny samochodu,
- zmniejsza cen odsprzeda y pojazdu,
- nie odtwarza takiej sytuacji, w jakiej samochód znajdowałsi przed wypadkiem.
Dokładnie rzecz bior c, 3 ró ne firmy ubezpieczeniowe zostały pozwane przez t organizacj
za refundowanie kosztów cz ci wył cznie do poziomu cen cz ci alternatywnych, który jest
ni szy od poziomu cen cz ci oryginalnych.
ródło: Publikacja „Option Consommateurs” , Kanadyjskiego Stowarzyszenia Konsumentów, 05/10/1999
Realn korzy ci dla konsumentów jest mo liwo dokonywania szerszego wyboru - nie zawsze wyboru
spo ród ofert najta szych - a nie narzucanie mu stosowania cz ci najta szych. Bowiem zachowanie
realnego konsumenta jest oparte przede wszystkim na dokonywaniu kompromisowych wyborów pomi dzy
bezpiecze stwem, a kosztami. Tymczasem do racjonalnego dokonywania takich wyborów potrzebne mu s
informacje, które zwykle zachowuj dla siebie tylko warsztat i ubezpieczyciel. Faktem jest, e w tym układzie
tylko ubezpieczyciele s mog posiada obiektywny obraz całej sytuacji w zakresie bezpiecze stwa (oparty
o dane aktuarialne na temat liczby szkód z uwzgl dnieniem porównania cz ci OE i nie-OE).
Jednak e okazuje si , e do ochrony interesów konsumentów niezb dne jest regulowanie post powania
ubezpieczycieli w tym zakresie przy pomocy oddzielnych norm prawnych. Wracaj c ponownie do przykładu
USA, gdzie sektor ubezpieczeniowy jest regulowany w wi kszym stopniu na poziomie prawa stanowego ni
federalnego, tam w niektórych regulacjach stanowych wprowadzono silne klauzule prawne - zwi zane w
szczególno ci z identyfikacj cz ci nieoryginalnych - celem zabezpieczenia „prze roczysto ci”
(czytelno ci) warunków polis ubezpieczeniowych dla konsumentów oraz ustalenia zasad stosowania cz ci
nieoryginalnych.
(...)
(43) Cf Bradley, Keith, 1992, Design Protection and the European Car Component Industry, London School
of Economis: Business Performance Group
(44) D.Anselm, Ch.Deutscher, H.Grossman, Pkw-Unfallreparatur mit Nachbauteilen, Ismaning: Allianz Zentrum
Fuer technuik – Geschaftsbereich Kraftfahrzeugtechnik, a tak e publikacja w Kfy-Betrieb, 036/37
(45) Zobacz http://www.asashop.org/legis/replacement.htm, gdzie zamieszczono przegl d stanów USA
pod k tem regulacji z zakresu cz ci karoserii. Regulacja mo e zawiera obligatoryjne ujawnianie wobec
konsumenta faktu zastosowania cz ci nieoryginalnej, a nawet nazwy producenta takiej cz ci.
(46) Wyci g z materiałów Ameryka skiej Sie Adwokatów Ubezpieczeniowych: „(my) nie popieramy, nie
akceptujemy, ani nie puszczamy płazem u ycia cz ci z rynku wtórnego (A/M) do naprawy samochodów
naszych klientów. Jeste my przeciwni praktyce firm ubezpieczeniowych, które wymuszaj zastosowanie
cz ci A/M nie maj c do tego podstaw prawnych. Naszym zdaniem uprawniony z polisy ubezpieczeniowej
musiałby by wiadomy ewentualnego prawa firmy ubezpieczeniowej do zastosowania cz ci A/M PRZED
zdarzeniem, które doprowadziło do szkody (http://www.ican2000.com/statements/amParts/).
(47) Obecnie nawet osoba prywatna mo e u ywa katalogów on-line i zamawia elektronicznie cz
zamienne u ywaj c karty kredytowej.
(strona tłumaczenia 3/3)
ci