Zasady alokacji i dystrybucji rogówek pobranych od

Zasady alokacji i dystrybucji rogówek pobranych
od zmar³ych dawców z dnia 9 kwietnia 2013 roku
Zasady zosta³y opracowane na podstawie:
– decyzji podjêtych podczas spotkania w dniu 5 wrzeœnia 2012 r. przedstawicieli Centrum
Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji Poltransplant, Krajowego Centrum Bankowania
Tkanek i Komórek, konsultanta krajowego w dziedzinie okulistyki oraz nastêpczych ustaleñ
z przedstawicielami œrodowiska okulistów zajmuj¹cych siê przeszczepianiem rogówek.
– opinii zespo³u ds. organizacyjnych pobierania i przeszczepiania narz¹dów i oceny jakoœci
œwiadczeñ w transplantologii Krajowej Rady Transplantacyjnej w dniu 1 paŸdziernika 2012 r.
– ustaleñ poczynionych podczas spotkania kierowników oœrodków przeszczepiaj¹cych rogówki oraz
przedstawicieli banków tkanek w dniu 15 listopada 2012 r.
– ustaleñ ze spotkania w Krajowym Centrum Bankowania Tkanek i Komórek z udzia³em krajowego
konsultanta w dziedzinie okulistyki, przedstawicieli Poltransplantu i przedstawicieli banków tkanek
w dniu 20 marca 2013 r.
Kwalifikacja chorych do przeszczepienia rogówki i lista oczekuj¹cych
1. Warunkiem otrzymania przeszczepu jest wpisanie chorego na aktywn¹ listê oczekuj¹cych po
zakwalifikowaniu w oœrodku kwalifikacyjnym, dzia³aj¹cym w podmiocie leczniczym dokonuj¹cym
przeszczepieñ rogówki. Potencjalny biorca zakwalifikowany do przeszczepienia mo¿e byæ
zg³oszony na listê tylko przez lekarza kieruj¹cego oœrodkiem kwalifikacyjnym.
2. Data wpisania chorego na aktywn¹ listê oczekuj¹cych jest momentem, od którego liczy siê czas
oczekiwania na przeszczep.
3. Lista prowadzona w www.rejestry.net ma zasiêg ogólnopolski i jest jedyn¹ form¹ prowadzenia
listy oczekuj¹cych. Wpisanie chorego na listê wymaga zaznaczenia stopnia pilnoœci wskazañ do
przeszczepienia, rodzaju przewidzianego przeszczepienia oraz innych cech biorcy maj¹cych wp³yw
na alokacjê rogówek.
4. Za dokonywanie i aktualizacjê wpisów potencjalnych biorców s¹ odpowiedzialne osoby wskazane
we wnioskach kierowanych do Ministra Zdrowia w celu udzielenia pozwolenia na przeszczepianie
rogówki.
5. Istniej¹ dwa stopnie pilnoœci wskazañ do przeszczepienie: tryb „Pilny” oraz „Planowy”
6. Wpisanie na listê oczekuj¹cych w trybie pilnym wymaga spe³nienia przynajmniej jednego
z poni¿szych kryteriów:
a. schorzenia rogówki u dzieci do ukoñczenia 12 miesiêcy ¿ycia
b. dokonane lub zagra¿aj¹ce pêkniêcie (perforacja) rogówki, którego nie mo¿na zaopatrzyæ
przeszczepem owodni lub terapeutyczn¹ soczewk¹ kontaktow¹
c. ostry stan zapalny rogówki z martwic¹
d. ciê¿kie oparzenie rogówki do 30 dni po urazie
e. schorzenia rogówki daj¹ce skorygowan¹ ostroœæ wzroku 0,2 lub mniej w lepszym oku
7. Zg³oszenia w trybie pilnym wymagaj¹ aktualizacji danych biorcy co 7 dni.
Dystrybucja i alokacja przeszczepów rogówki pobranych od zmar³ych dawców
Dystrybucja rogówek przez banki tkanek jest prowadzona na 3 sposoby (Tabela 1):
1. dystrybucja o zasiêgu krajowym: rogówka jest wysy³ana dla biorcy zg³oszonego na listê oczekuj¹cych
przez dowolny oœrodek przeszczepiaj¹cy w kraju
2. dystrybucja regionalna: rogówka jest wysy³ana dla biorcy zg³oszonego z oœrodka przeszczepiaj¹cego
znajduj¹cego siê w regionie banku; zasiêg dystrybucji regionalnej wynika g³ównie z rozmieszczenia
geograficznego banków tkanek i oœrodków przeszczepiaj¹cych, regionalizacjê banków tkanek oraz
oœrodków przeszczepiaj¹cych zawiera Tabela 2.
3. dystrybucja lokalna: rogówka jest wysy³ana dla biorcy zg³oszonego z oœrodka przeszczepiaj¹cego,
który dokona³ pobrania, dystrybucji lokalnej podlega tylko jedna z pary pobranych rogówek, lub
jeœli tylko jedna rogówka z pary mo¿e byæ wykorzystana do przeszczepienia
7
Wybór biorcy dokonywany jest w nastêpuj¹cy sposób:
1. Pierwszeñstwo otrzymania przeszczepu maj¹ biorcy do ukoñczenia 18 r. ¿ycia, jeœli rogówka
pochodzi od dawcy do ukoñczenia 18 roku ¿ycia. W przypadku istnienia w krajowej liœcie
oczekuj¹cych kilku chorych spe³niaj¹cych ten warunek, pierwszeñstwo ma chory najd³u¿ej
oczekuj¹cy na przeszczep. Dystrybucja rogówek z banku tkanek ma w tych przypadkach zasiêg
krajowy i lokalny.
2. W drugiej kolejnoœci banki tkanek oferuj¹ rogówki dla chorych zg³oszonych do przeszczepienia
w trybie pilnym ze wskazañ podanych w punkcie 6 podpunkty a, b, c, d. Z tej listy pierwszeñstwo
ma chory najd³u¿ej oczekuj¹cy na przeszczep. Dystrybucja przeszczepów rogówki z banków tkanek dla tych pilnych przypadków ma zasiêg krajowy i lokalny.
3. W trzeciej kolejnoœci rogówki z banków tkanek s¹ oferowane dla biorców zg³oszonych w trybie
pilnym ze wskazañ podanych w punkcie 7 podpunkt e. Pierwszeñstwo w tej grupie ma chory
najd³u¿ej oczekuj¹cy na przeszczep, a dystrybucja ma zasiêg regionalny i lokalny
4. W czwartej kolejnoœci przeszczep otrzymuj¹ chorzy wymagaj¹cy leczenia immunosupresyjnego lub
innego zwi¹zanego z planowanym przeszczepieniem. Z tej listy pierwszeñstwo ma chory najd³u¿ej
oczekuj¹cy na przeszczep. Dystrybucja ma zasiêg krajowy i lokalny.
5. W pi¹tej kolejnoœci przeszczep z banku tkanek jest oferowany dla biorców zg³oszonych w trybie
planowym. Z tej listy pierwszeñstwo ma chory najd³u¿ej oczekuj¹cy na przeszczep, ale dystrybucja
przeszczepów rogówki z banków tkanek dla przypadków planowych ma zasiêg regionalny i lokalny.
Tabela 1. Zasady alokacji i dystrybucji rogówek pochodz¹cych od zmar³ych dawców.
Obszar
dystrybucji
Status potencjalnego biorcy
W pierwszej
kolejnoœci
W drugiej
kolejnoœci
Biorcy do ukoñczenia 18 roku ¿ycia,
gdy rogówki pochodz¹ od zmar³ego
do ukoñczenia 18 roku ¿ycia
Biorcy zakwalifikowani do
przeszczepienia z powodu pilnych,
medycznych wskazañ 6a, 6b, 6c, 6d.
Inne kryteria
Krajowy
i lokalny
Krajowy
i lokalny
W trzeciej
kolejnoœci
Biorcy zakwalifikowani do
przeszczepienia z powodu pilnego
medycznego wskazania 6e.
Regionalny
i lokalny
W czwartej
kolejnoœci
Chorzy wymagaj¹cy leczenia
immunosupresyjnego lub innego
zwi¹zanego z przeszczepieniem
Krajowy
i lokalny
W pi¹tej
kolejnoœci
Chorzy oczekuj¹cy
na planowe przeszczepienie
Regionalny
i lokalny
W poszczególnych
grupach pierwszeñstwo
maj¹ biorcy najd³u¿ej
oczekuj¹cy na przeszczep
Tabela 2. Regionalizacja banków tkanek i oœrodków przeszczepiaj¹cych rogówki.
→
Bank tkanek→
Oœrodek
↓
transplantacyjny↓
Bydgoszcz UMK
Bytom WSS nr 4
Gdañsk UCK
Katowice Kol.
Katowice SPSK 5
Kêdzierzyn- KoŸle
Kraków „Na Wzgórzach”
Lublin SPSK 1
8
Katowice Szpital
Kolejowy
Lublin
SPSK 1
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Sosnowiec Warszawa Zabrze
WSS nr 5
BTO
Homograft
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Tabela 2 (cd). Regionalizacja banków tkanek i oœrodków przeszczepiaj¹cych rogówki.
→
Bank tkanek→
Oœrodek
↓
transplantacyjny↓
£ódŸ Weteran.
Polanica Zdrój
Poznañ Strusia
Sosnowiec WSS 5
Szczecin SPSK 2
Szczecin SP WSZ
Warszawa WIM
Warszawa WUM
Warszawa WIML
Warszawa SPKSO
Wroc³aw ASK
Wroc³aw Spektrum
Wroc³aw Wojsk.
Katowice Szpital
Kolejowy
Lublin
SPSK 1
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Sosnowiec Warszawa Zabrze
WSS nr 5
BTO
Homograft
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
Region
6. Dystrybucjê przeszczepów rogówki wg ustalonych wy¿ej kryteriów prowadz¹ banki tkanek.
7. Bank ka¿dorazowo po wys³aniu rogówki do oœrodka przeszczepiaj¹cego sporz¹dza i przesy³a do
Poltransplantu protokó³ alokacji i dystrybucji rogówki wg wzoru podanego poni¿ej.
9
8. Bank tkanek mo¿e udostêpniæ oœrodkowi przeszczepiaj¹cemu dwie rogówki dla jednego biorcy na
wypadek koniecznoœci wykorzystania obu przeszczepów (przeszczep zabezpieczaj¹cy), we
wstêpnym protokole wyboru biorcy w rubryce liczba przekazanych rogówek wpisuje siê wtedy
liczbê 2. Ten wariant nie ma zastosowania w przypadku dystrybucji lokalnej.
9. W przypadku wykorzystania drugiej rogówki dla innego biorcy oœrodek przeszczepiaj¹cy wybiera
biorcê w oparciu o kryteria medyczne i czas oczekiwania na przeszczep umieszczone w tabeli 1,
ale spoœród biorców zakwalifikowanych do przeszczepienia w swoim oœrodku.
10.Oœrodek przeszczepiaj¹cy w przypadku pozyskania z jednej otrzymanej rogówki dwóch przeszczepów
warstwowych, drugiego biorcê wybiera w oparciu o kryteria medyczne i czas oczekiwania na
przeszczep umieszczone w tabeli 1, ale spoœród biorców zakwalifikowanych do przeszczepienia
w swoim oœrodku.
11. Po przeszczepieniu oœrodek przeszczepiaj¹cy dokonuje odpowiedniego wpisu w www.rejestry.net
w czêœci rejestr przeszczepieñ oraz przesy³a do Poltransplantu protokó³ wyboru biorcy (lub
biorców) wg wzoru podanego poni¿ej.
10