dr Marek Wasiński, Prawo dyplomatyczne i konsularne (wykład
Transkrypt
dr Marek Wasiński, Prawo dyplomatyczne i konsularne (wykład
dr Marek Wasiński, Prawo dyplomatyczne i konsularne (wykład 2011/2012) – Przykładowe pytania egzaminacyjne (*) Ius representationis omnimodae z założenia w żadnym przypadku nie przysługuje głowie państwa, będącej: (a) monarchą dziedzicznym; (b) monarchą elekcyjnym; (c) ciałem kolektywnym; (d) wszystkie powyższe stwierdzenia są błędne. W prawie międzynarodowym – poza kwestiami związanymi z protokołem dyplomatycznym – nie ma podstaw, by wprowadzać rozróżnienia między głowami państw. (*) Konsul honorowy: (a) za wykonywanie swych funkcji zawsze otrzymuje wynagrodzenie od państwa wysyłającego; (b) za wykonywanie swych funkcji zawsze otrzymuje wynagrodzenie od państwa przyjmującego; (c) nie przysługują mu żadne przywileje i immunitety; (d) w praktyce pewne uprawnienia (np. do wydawania wiz) przysługują wyłącznie konsulom zawodowym; (e) wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne. (*) W sierpniu 2008 roku Gruzja złożyła oświadczenie, że zrywa stosunki dyplomatyczne z Rosją. Oświadczenie to: (a) nie miało żadnego skutku prawnego dla dwustronnych stosunków dyplomatycznych, dopóki analogicznego oświadczenia nie złożyła Rosja; (b) oznacza, że Gruzja i Rosja nie uznają się nawzajem; (c) nie oznacza, że automatycznie zerwane zostały także stosunki konsularne; (d) wszystkie powyższe stwierdzenia są błędne. Ekspulsja to: (a) odmowa udzielenia zgody na akredytację; (b) przymusowe wydalenie osoby uznanej za niemile widzianą; (c) zerwanie stosunków dyplomatycznych i konsularnych; (d) odmowa nawiązania stosunków dyplomatycznych i konsularnych. Ambasador Czech w Polsce zakupił działkę rekreacyjną w okolicach Kielc (nie była to jego prywatna rezydencja). W czasie wznoszenia na działce domu, zatrudnieni przez ambasadora robotnicy gromadzili gruz na terenie sąsiedniej, niezamieszkanej działki, której właścicielem był obywatel polski p. X. (a) p. X może wystąpić do sądu polskiego z roszczeniem przeciwko ambasadorowi, domagając się wyniesienia z jego działki gruzu oraz zaniechania dalszych naruszeń służącego mu prawa własności, (b) p. X może wystąpić do sądu polskiego z roszczeniem przeciwko ambasadorowi, domagając się wyniesienia z jego działki gruzu oraz zaniechania dalszych naruszeń służącego mu prawa własności – wyłącznie pod warunkiem, że ambasador zrzeknie się przysługującego mu immunitetu, (c) p. X może wystąpić do sądu polskiego z roszczeniem przeciwko ambasadorowi, domagając się wyniesienia z jego działki gruzu oraz zaniechania dalszych naruszeń służącego mu prawa własności – wyłącznie pod warunkiem, że państwo wysyłające zrzeknie się immunitetu w stosunku do swego ambasadora, (d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna. (*) Proszę wskazać poprawne stwierdzenia dotyczące azylu dyplomatycznego: (a) z wnioskiem o udzielenie azylu dyplomatycznego w Polsce może skutecznie zwrócić się obywatel Somalii przebywający nielegalnie na terytorium RP o ile wykaże, iż w razie powrotu do Somalii grożą mu prześladowania polityczne; (b) Konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych nie określa wyraźnie (expressis verbis), czy udzielenie azylu dyplomatycznego jest zgodne z prawem międzynarodowym; (c) zasadą jest, że udzielenie azylu dyplomatycznego jest zgodne z prawem międzynarodowym; (d) wszystkie powyższe stwierdzenia są błędne. (*) W praktyce (nawet, jeżeli nie jest to praktyka jednolita) do kategorii „osób pozostających we wspólnocie domowej z dyplomatą” zalicza się: (a) prowadzących wspólne gospodarstwo domowe małżonków; (b) pozostające pod opieką dyplomaty dzieci, które nie osiągnęły dojrzałości; (c) prywatnych służących. 81 dr Marek Wasiński, Prawo dyplomatyczne i konsularne (wykład 2011/2012) – Przykładowe pytania egzaminacyjne Rzeczpospolita Polska nie uznaje za państwo Osetii Południowej. X – nowo mianowany ambasador Osetii Południowej w Rosji – wjechał na terytorium RP na podstawie wizy wystawionej przez konsulat RP w Brukseli. Zgodnie ze stanowiskiem zajętym w toku wykładu, na Polsce spoczywa prawnomiędzynarodowy obowiązek: (a) respektowania w stosunku do pana X wszelkich przywilejów oraz immunitetów przewidzianych w Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych; (b) poszanowania nietykalności osobistej pana X; (c) poszanowania nietykalności osobistej pana X pod warunkiem, że przejeżdża przez terytorium RP w podróży w celu objęcia swego urzędu w innym państwie; (d) wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne. (*) Chargé d’affaires en pied to: (a) szef misji dyplomatycznej, należący do I klasy szefów misji; (b) szef misji dyplomatycznej, należący do III klasy szefów misji; (c) „tymczasowy” szef misji, który pełni obowiązki np. wówczas, gdy „stały” szef misji nie jest w stanie pełnić swej funkcji; (d) może nim być – za zgodą państwa przyjmującego – także członek personelu administracyjnego i technicznego misji. (*) Art. 27 Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego określa zasady jego stosowania wobec osób pełniących funkcje publiczne. Wynika zeń, że zwolnieni od odpowiedzialności karnej przewidzianej Statutem (tj. od odpowiedzialności przed MTK) byliby z racji pełnienia funkcji publicznej (w razie oskarżenia o czyny, za które odpowiedzialność karną Statut przewiduje): (a) Bonisław Komorowski, (b) Donald Tusk, (c) Stefan Niesiołowski, (d) akredytowany w Kenii ambasador RP Anna Grupińska, (e) żadna z tych osób nie byłaby zwolniona, z racji pełnionej funkcji publicznej, z odpowiedzialności karnej przed MTK. Zakładając, że Robert Mugabe przestanie być głową państwa, to osądzenie go przed sądem belgijskim w sprawie karnej, w której stawiane mu zarzuty odnosiłyby się do czynów popełnionych przezeń w czasie pełnienia urzędu: (a) nie byłoby zgodne z prawem międzynarodowym, jako że byłej głowie państwa przysługuje pełny immunitet jurysdykcyjny w zakresie wszelkich czynów, których dopuściła się ona w czasie pełnienia urzędu (por. np. sprawa Pinocheta); (b) byłoby zgodne z prawem międzynarodowym pod warunkiem, że zarzucane mu czyny można by zakwalifikować jako pozostające poza zakresem funkcji urzędowych; (c) nie stanowiłoby w żadnym przypadku naruszenia immunitetu jurysdykcyjnego, jako że nie przysługuje on byłej głowie państwa, (d) byłoby możliwe pod warunkiem, że Belgia nie utrzymuje stosunków dyplomatycznych z Koreą Północną. (*) Pan Jan Store jest obywatelem Finlandii (zresztą na stałe w tym państwie zamieszkującym). Zatrudniony jest w fińskiej misji dyplomatycznej w Warszawie jako kucharz. Proszę o wskazanie prawidłowych odpowiedzi: (a) w razie dokonania przezeń zabójstwa przysługuje mu immunitet, (b) nie musi płacić polskiego podatku dochodowego w związku z wynagrodzeniem otrzymywanym w związku z zatrudnieniem w misji, (c) nie może być aresztowany bez zgody szefa misji w razie podejrzenia o udział w napadzie rabunkowym na bank, (d) nie przysługują mu żadne przywileje i immunitety, chyba, że zostaną wyraźnie przyznane przez państwo przyjmujące. 82 dr Marek Wasiński, Prawo dyplomatyczne i konsularne (wykład 2011/2012) – Przykładowe pytania egzaminacyjne (*) Małżonka ambasadora państwa A (będąca obywatelką państwa A) w Polsce, przejechała z prędkością 100 km/h na czerwonym świetle skrzyżowanie ulic Narutowicza i Kopcińskiego w Łodzi. Po zatrzymaniu przez policję okazała odpowiednie dokumenty potwierdzające, że jest małżonką dyplomaty, pozostającą z nim we wspólnym gospodarstwie domowym. Jej zachowanie wskazywało jednak, że jest pijana i wręcz niezdolna do prowadzenia pojazdu. Gdy policjanci chcieli przeprowadzić badanie stanu trzeźwości, kobieta odmówiła wskazując, że przysługuje jej prawo odmowy poddania się badaniu. Następnie ubliżyła jeszcze osobom kilku wyższych dostojników państwowych (w tym Prezydentowi RP i Jego Małżonce). Proszę ocenić, czy w rozpatrywanym przypadku policjanci powinni: (a) zatrzymać kobietę, jako że małżonce dyplomaty nie przysługuje przywilej nietykalności osobistej, (b) pozwolić kobiecie odjechać, (c) zmusić kobietę do poddania się badaniu na obecność alkoholu w organizmie, a następnie (w zależności od wyniku): pozwolić jej odjechać, bądź odtransportować w miejsce przez nią wskazane, nie pozwalając na dalsze kierowanie pojazdem, (d) żadna z odpowiedzi nie jest prawidłowa. (*) Polski dyplomata akredytowany w Federalnej Republice Nigerii udaje się w służbową podróż do Republiki Mali. Proszę o wskazanie stwierdzeń nieprawidłowych: (a) władze Islamskiej Mauretańskiej Republiki mają prawny obowiązek udzielenia zgody na tranzyt polskiego dyplomaty przez swoje terytorium, (b) władze Islamskiej Mauretańskiej Republiki mają prawny obowiązek udzielenia zgody na tranzyt polskiego dyplomaty przez swoje terytorium, przy czym przejazd winien być ciągły i dokonany w ciągu 72 godzin, (c) jeżeli polski dyplomata znajdzie się na terytorium Mauretanii, władze tego państwa mają prawny obowiązek respektowania wszelkich przywilejów i immunitetów służących posłom na gruncie konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych z 1961 roku, (d) jeżeli polski dyplomata znajdzie się na terytorium Mauretanii, władze tego państwa nie mają prawnego obowiązku respektowania jakichkolwiek przywilejów i immunitetów służących posłom na gruncie konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych z 1961 roku. (*) Warunkiem koniecznym do ubiegania się o przyjęcie na aplikację dyplomatycznokonsularną jest: (a) posiadanie obywatelstwa polskiego; (b) ukończenie Krajowej Szkoły Administracji Publicznej; (c) ukończenie wyższych studiów (magisterskich) w zakresie prawa lub administracji; (d) znajomość co najmniej dwóch języków obcych; (e) znajomość co najmniej trzech języków obcych; (f) wzrost powyżej 175 cm. (w przypadku mężczyzn) i powyżej 170 cm. (w przypadku kobiet). (*) Akredytowani w Sudanie konsul Szwajcarii i wicekonsul Egiptu byli świadkami rozboju dokonanego na ulicy w Chartumie. W trakcie procesu karnego sędzia wezwał ich do stawienia się w sądzie w charakterze świadków i złożenia zeznań. Początkowo obydwaj odmówili. Wzywając ich po raz drugi, sędzia zagroził grzywną w razie niestawienia się. Wicekonsul ponownie odmówił stawienia się w celu złożenia zeznań, natomiast konsul przesłał obszerne wyjaśnienia pisemne dotyczące tego, co widział w trakcie zdarzenia, które sędzia prowadzący postępowanie załączył do akt sprawy, wydając jednocześnie postanowienie o nałożeniu kary porządkowej na wicekonsula Egiptu. Niezgodne z prawem międzynarodowym było (byłoby): (a) wezwanie obu urzędników konsularnych do złożenia zeznań; (b) włączenie do akt sprawy pisemnego wyjaśnienia konsula, jako że urzędnicy konsularni nie mogą być wzywani do składania zeznań w państwie przyjmującym; (c) nałożenie kary porządkowej na wicekonsula. 83 dr Marek Wasiński, Prawo dyplomatyczne i konsularne (wykład 2011/2012) – Przykładowe pytania egzaminacyjne Barbados zamierzał akredytować pana X na stanowisku szefa misji dyplomatycznej w czterech państwach: Antigua i Barbuda, Santa Lucia, St. Kitts and Nevis, oraz St. Vincent i Grenadyny: Stwierdzić należy, iż: (a) taka wielokrotna akredytacja byłaby sprzeczna z prawem międzynarodowym; (b) taka wielokrotna akredytacja byłaby skuteczna we wszystkich przypadkach, gdyby żadne z państw przyjmujących temu się nie sprzeciwiło; (c) taka wielokrotna akredytacja byłaby zawsze skuteczna (tj. sprzeciw państw przyjmujących pozostaje bez znaczenia jako sprzeczny z zasadą suwerennej równości państw, oraz z zasadą nieingerencji w wewnętrzne sprawy innego państwa); (d) wszystkie odpowiedzi są błędne. 84