„Walidacja w obszarze rzemiosła jako przykład dobrej praktyki”

„Walidacja w obszarze rzemiosła
jako przykład dobrej praktyki”
Związek Rzemiosła Polskiego
Warszawa, 29 marca 2011 r.
Egzaminy czeladnicze i
mistrzowskie w rzemiośle
• Walidowany i unowocześniany przez
stulecia SYSTEM
• Doceniany i akceptowany przez państwo
• Rozpoznawalny w Europie i na świecie
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie
potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle
Na tle historycznym system ukształtowany
w okresie rozwoju miast, co nie oznacza,
że jest anachroniczny
Na przestrzeni całego okresu istnienia żywo
reagował i odpowiadał na potrzeby
wynikające ze zmieniającej się rzeczywistości
społecznej, gospodarczej i politycznej
(prawo przemysłowe - 1927 r.)
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie
potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle
do 1950 r. komisje działały według zasad określanych przez
cechy rzemiosł i izby rzemieślnicze
> w 1955 r. Związek Izb Rzemieślniczych po akceptacji
Ministerstwa Przemysłu Drobnego i Rzemiosła wprowadził
regulaminy Komisji Egzaminacyjnych Mistrzowskich i Komisji
Egzaminacyjnych Czeladniczych dla wszystkich izb
rzemieślniczych
> w 1972 r. ustawa o wykonywaniu i organizacji rzemiosła
spowodowała, że zasady ustalił w porozumieniu z resortem oświaty
i wychowania Centralny Związek Rzemiosła
> w 2002 r. wprowadzono zmianę do ustawy o rzemiośle i
zgodnie z delegacją zasady ustalił, w porozumieniu ze Związkiem
Rzemiosła Polskiego minister właściwy do spraw edukacji
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie
potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle
Obecna podstawa prawna
działalności czeladniczych i mistrzowskich komisji
egzaminacyjnych izb rzemieślniczych
ustawa z dnia 22 marca 1989 roku o rzemiośle
(Dz.U. Nr 112, poz. 979 z 2002r. – tekst jednolity –
oraz Dz.U. Nr 137, poz. 1304 z 2003r.)
rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 12 października 2005r. w sprawie egzaminów
na tytuły czeladnika i mistrza w zawodzie
przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb
rzemieślniczych (Dz.U. Nr 215, poz. 1820).
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie
potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle
Cechą charakterystyczną
izbowych egzaminów jest ich
otwartość i dostępność dla różnych grup
kandydatów
tj., zarówno absolwentów nauki zawodu
u rzemieślnika, jak też osób dorosłych
umożliwia to osobom, które w procesie pracy oraz
edukacji zorganizowanej lub w ramach samoedukacji
nabyły określone kwalifikacje i poszukują możliwości
formalnego ich potwierdzenia
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie
potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie
potwierdzają kwalifikacje zawodowe osób,
które uzyskały je w różnych kontekstach edukacji;
- formalnej
- pozaformalnej
- nieformalnej
System egzaminów czeladniczych i mistrzowskich
odpowiada ideom uczenia się przez całe życie
wpisuje się idee zawarte w Zaleceniach PE i Rady Europejskie Ramy Kwalifikacji (EQF) i Europejski system
transferu punktów w kształceniu i szkoleniu zawodowym
(ECVET)
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie
DEFINICJA
Egzamin czeladniczy
Egzamin mistrzowski
jest to proces mający na celu ocenę poziomu
opanowania wiadomości i umiejętności z zakresu
danego zawodu
Egzaminy przeprowadza komisja egzaminacyjna izby
rzemieślniczej w zawodach,
odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła
na podstawie
standardów wymagań egzaminacyjnych
Podstawa prawna działalności
komisji egzaminacyjnych izb rzemieślniczych
- prawo utworzenia komisji czeladniczych i mistrzowskich
mają izby rzemieślnicze działające na podstawie
ustawy o rzemiośle
- zadania szczegółowo określone w statutach izb
rzemieślniczych, zarejestrowanych we właściwych sądach
- izby mają ustawowe prawo posługiwania się
pieczęcią państwową oraz wydawania świadectw
czeladniczych i dyplomów mistrzowskich
ZAWODY
w których izby mogą powołać komisje egzaminacyjne
- zawody odpowiadające danemu rodzajowi rzemiosła,
występujące klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb
rynku pracy (w tym zawody szkolne)
- izba może powołać komisje w zawodzie, dla którego
Związek Rzemiosła Polskiego przyjął standardy wymagań
egzaminacyjnych z uwzględnieniem ustalonych przez Ministra
Edukacji Narodowej
na dwa poziomy/rodzaje egzaminów - w odniesieniu
do zawodów pozaszkolnych i na poziom egzaminów
mistrzowskich we wszystkich zawodach standardy
opracowane przez ZRP
ZAWODY SZKOLNE I POZASZKOLNE
egzamin czeladniczy i mistrzowski
lista 115 zawodów
w tym
48 zawodów szkolnych
67 zawodów pozaszkolnych
ZAWODY SZKOLNE I POZASZKOLNE
egzamin czeladniczy i mistrzowski
w zawodach pozaszkolnych
tylko w systemie egzaminów izbowych można formalnie
potwierdzić kwalifikacje zawodowe (znaczenie w kontekście
tworzenia kadry szkoleniowej – instruktorów praktycznej
nauki zawodu)
PRZYKŁADY ZAWODÓW POZASZKOLNYCH
- gorseciarka
- wulkanizator
- sztukator
- witrażownik
- pozłotnik
- rymarz
- zdun
- brązownik
- brukarz
- parkieciarz
ORGANIZACJA KOMISJI EGZAMINACYJNYCH
egzamin czeladniczy i mistrzowski
KADENCJA KOMISJI EGZAMINACYJNYCH
CZŁONKOWIE KOMISJI EGZAMINACYJNYCH
- przewodniczący komisji egzaminacyjnej
- członkowie komisji
- członkowie – sekretarze komisji
WYŁĄCZENIA – członkiem komisji nie może być osobą
pełniąca funkcje w organie odwoławczym izby
ORGANIZACJA KOMISJI EGZAMINACYJNYCH
egzamin czeladniczy i mistrzowski
WARUNKI DLA KANDYDATÓW NA CZŁONKÓW KOMISJI
Przewodniczący
- wyższe wykształcenie oraz 6-letni staż pracy w zawodzie
- średnie wykształcenie + tytuł mistrza + 3-letni staż
- średnie wykształcenie + tytuł technika + 6-letni staż
- zasadnicze zawodowe wykształcenie + tytuł mistrza + 6-letni staż
(zawody unikatowe)
Członkowie
- zasadnicze wykształcenie zawodowe + tytuł mistrza + 3-letni staż
- średnie wykształcenie + tytuł technika + 6-letni staż
- osoby wpisane do ewidencji egzaminatorów
przygotowanie pedagogiczne (instruktor praktycznej nauki
zawodu) oraz ukończone szkolenia dla kandydatów na
członków komisji
WARUNKI DOPUSZCZENIA DO EGZAMINU
CZELADNICZEGO
•ukończona nauka zawodu u rzemieślnika (2 lub 3 lata)
* ukończona nauka w zawodzie w systemie pozaszkolnym
* 2-letni lub 3-letni staż pracy w zawodzie, w którym ma być egzamin
(okres nauki w szkole + zawody pozaszkolne)
* świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej, albo innej szkoły
ponadpodstawowej, prowadzącej kształcenie zawodowe o kierunku
związanym z zawodem, w którym ma być egzamin
* tytuł zawodowy w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym
będzie egzaminy oraz po uzyskaniu tytułu zawodowego co najmniej półroczny staż pracy w zawodzie, w którym ma być egzamin
świadectwo ukończenia gimnazjum
albo ośmioletniej szkoły podstawowej
WARUNKI DOPUSZCZENIA DO EGZAMINU
MISTRZOWSKIEGO
* tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie + 3-letni staż pracy w
zawodzie w którym jest egzamin (albo łącznie 6 lat)
* co najmniej 6-lat samodzielnie wykonywany zawód, w którym ma być
egzamin, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej
* tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie wchodzącym w zakres
zawodu (pokrewny), w którym ma być egzamin zdawany + 3-letni staż
pracy po uzyskaniu tytułu
* tytuł mistrza w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym ma
być egzamin + 1-rok stażu pracy po jego uzyskaniu tytułu
WARUNKI DOPUSZCZENIA DO EGZAMINU
MISTRZOWSKIEGO (c.d.)
* świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej lub dotychczasowej
szkoły ponadpodstawowej, dających wykształcenie średnie, w zawodzie
wchodzącym w zakres zawodu, w którym jest egzamin + tytuł zawodowy
w tym zawodzie + 2-letni staż pracy po uzyskaniu tytułu,
* dyplom ukończenia szkoły wyższej na kierunku lub w specjalności w
zakresie wchodzącym w zakres zawodu, w którym ma być egzamin i po
uzyskaniu tytułu zawodowego, co najmniej roczny staż pracy w zawodzie.
kandydat na mistrza musi posiadać
ukończoną co najmniej szkołę ponadgimnazjalną
WNIOSEK O DOPUSZCZENIE DO EGZAMINU
czeladniczego i mistrzowskiego
wniosek do egzaminu składany jest
w izbie rzemieślniczej
na podstawie złożonych dokumentów
izba dopuszcza do egzaminu
(sprawdzenie spełnienia
warunków progowych dla kandydatów)
ORGANIZACJA EGZAMINU
zadania izby rzemieślniczej
> Powołuje komisje egzaminacyjne (warunki)
> Wydaje świadectwa i dyplomy (odpowiedzialność
za poprawność)
> Zatwierdza zadania i pytania
> Zatwierdza kryteria oceniania
> Dopuszcza kandydatów do egzaminów
> Ustala wysokość opat i wynagrodzeń
(max.40% i 20%)
> Prowadzi dokumentację (archiwa)
> Rozpatruje skargi
> Organizuje szkolenia członków komisji
ORGANIZACJA EGZAMINU
zadania PRZEWODNICZACEGO KOMISJI
> Ustala listę zdających (w porozumieniu z izbą)
> Ustala kolejność zdawania etapów
> Uzgadnia z zespołem egzaminacyjnym zadania
i pytania (przedstawia do zatwierdzenia izby)
> Ustala terminy i miejsce egzaminu (etapy)
> Wyznacza członków komisji do nadzorowania
etapu praktycznego
> Przedstawia szczegółowe kryteria
do zatwierdzenia izby
> Informuje kandydatów o wynikach etapów
i końcowych
> Informuje o prawie złożenia skargi (prawidłowość)
> Uczestniczy w egzaminie i ocenianiu
> Podpisuje: protokoły, świadectwa i dyplomy
ORGANIZACJA EGZAMINU
zadania CZŁONKÓW KOMISJI
Przygotowanie zadań i pytań
> Opracowanie szczegółowych kryteriów
> Nadzorowanie etapy: praktyczny i
teoretyczny
> Sprawdzanie i ocena prac
> Podpisanie dokumentów
EGZAMIN CZELADNICZY I MISTRZOWSKI
etap praktyczny
ETAP PRAKTYCZNY - samodzielne wykonanie przez
zdającego zadań egzaminacyjnych sprawdzających
umiejętności praktyczne
(do 24 godzin)
ZADANIA – ustala komisja egzaminacyjna na podstawie
standardu wymagań egzaminacyjnych: czeladniczy,
mistrzowski
OCENA – dokonują członkowie komisji wg. kryteriów
zatwierdzonych przez izbę rzemieślniczą
EGZAMIN CZELADNICZY I MISTRZOWSKI
etap teoretyczny: część pisemna + część ustna
CZĘŚĆ PISEMNA polega na udzieleniu odpowiedzi na
pytania z siedmiu/dziewięciu tematów:
> rachunkowość zawodowa,
> dokumentacja działalności gospodarczej,
> rysunek zawodowy,
> zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpożarowej,
> podstawowe zasady ochrony środowiska,
> podstawowe przepisy prawa pracy,
> podstawowa problematyka prawa gospodarczego
i zarządzania przedsiębiorstwem;
> podstawy psychologii i pedagogiki,
> metodyka nauczania.
EGZAMIN CZELADNICZY I MISTRZOWSKI
etap teoretyczny: część pisemna + część ustna
CZĘŚĆ USTNA polega na udzieleniu przez zdającego
odpowiedzi na wylosowane zestawy pytań z trzech
tematów:
> technologia,
> maszynoznawstwo,
> materiałoznawstwo.
pytania otwarte – bezpośredni kontakt ze zdającym
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie
potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle
PROCES
o określonych procedurach, w których ocena dotyczy:
- warunków kandydatów na członków komisji (kto
przeprowadza egzamin ?)
- warunków progowych kandydatów do egzaminu
czeladniczego lub mistrzowskiego (kto zdaje
egzamin ?)
- umiejętności praktycznych i wiedzy osób zdających
egzaminy
- końcowego wyniku egzaminu (zasada: 50% oceny to
etap praktyczny)
- wystawienia dokumentu potwierdzającego
kwalifikacje (świadectwo czeladnicze, dyplom
mistrzowski)
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie
potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle
PROCES
którego realizacja wymaga odpowiednich
warunków administracyjno-biurowych
- warunki zabezpieczają izby rzemieślnicze
- system w całości jest finansowany
ze środków pozabudżetowych
- Fundusz Oświatowy utworzony
w Związku Rzemiosła Polskiego
POPULARNOŚĆ EGZAMINÓW
CZELADNICZYCH I MISTRZOWSKICH
w okresie od 1945 r. do 31.XII.2010 r.
IZBY RZEMIEŚLNICZE
wydały
2.215.685 świadectw czeladniczych
477.861 dyplomów mistrzowskich
rocznie
ponad 30 tys. osób uzyskuje świadectwa czeladnicze
ponad 3 tys. osób uzyskuje dyplomy mistrzowskie
LEGALIZACJA - DODATKOWA INFORMACJA
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie
potwierdzanie kwalifikacji zawodowych w rzemiośle
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
ZWIĄZEK RZEMIOSŁA POLSKIEGO
Józef Jacek Hordejuk
Warszawa, 29 marca 2011 r.