dr Małgorzata Serwach, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Uniwersytet

KONFERENCJA NAUKOWO – SZKOLENIOWA
„ZAGADNIENIA PRACOWNICZE ZWIĄZANE Z WYKONYWANIEM ZAWODU PIELĘGNIARKI I
POŁOŻNEJ”
WARSZAWA, 23-24 KWIETNIA 2009 ROK
UBEZPIECZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ PODMIOTU PRZYJMUJĄCEGO
ZAMÓWIENIE NA ŚWIADCZENIA ZDROWOTNE, ŚWIADCZENIODAWCY ORAZ
INNYCH OSÓB UDZIELAJĄCYCH TAKICH ŚWIADCZEŃ
dr Małgorzata Serwach, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Uniwersytet Łódzki
Obowiązkowe ubezpieczenie OC w procesie medycznym – porównanie stanu
prawnego
1. Rozporządzenie Ministra Finansów z 23.12.2004 r. w sprawie obowiązkowego
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu przyjmującego zamówienie na
świadczenia zdrowotne. Obowiązuje od 1 stycznia 2005 roku.
2. Rozporządzenie Ministra Finansów z 28.12.2007 r. w sprawie obowiązkowego
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej świadczeniodawcy udzielającego świadczeń
opieki zdrowotnej. Weszło w życie 9 stycznia 2008 r.
Różnica: ubezpieczenie dotyczy podmiotu przyjmującego zamówienie na świadczenia
zdrowotne lub świadczeniodawcy
3.
Rozporządzenie Ministra Finansów z 21.12.2006r. W sprawie obowiązkowego
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej dysponenta jednostki systemu Państwowego
Ratownictwa Medycznego (obowiązuje od 1 stycznia 2007 r.)
Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej – zakres podmiotowy
•
przedmiotem ubezpieczenia OC jest odpowiedzialność za szkodę, jaką podmiot
udzielający świadczeń zdrowotnych może wyrządzić pacjentowi (bezpośrednio
poszkodowanemu) lub innym osobom trzecim - poszkodowanym na skutek jego
śmierci (pośrednio poszkodowany)
INSTYTUT PROBLEMÓW OCHRONY ZDROWIA SP. Z O.O.
UL. PAWIŃSKIEGO 5A, 02-106 WARSZAWA
[email protected] www.ipoz.pl www.prawoimedycyna.pl
KONFERENCJA NAUKOWO – SZKOLENIOWA
„ZAGADNIENIA PRACOWNICZE ZWIĄZANE Z WYKONYWANIEM ZAWODU PIELĘGNIARKI I
POŁOŻNEJ”
WARSZAWA, 23-24 KWIETNIA 2009 ROK
(1) odpowiedzialność może ponosić w/w zakresie: lekarz, pielęgniarka, położna, zakład opieki
zdrowotnej (publiczne, niepubliczne) lub inna placówka wykonująca świadczenia opieki
zdrowotnej, ratownicy medyczni
(2) wyróżniamy dwie kategorie osób poszkodowanych: bezpośrednio i pośrednio, każdej z
nich przysługuje inna kategoria roszczeń
Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej – zakres przedmiotowy
3) ubezpieczyciel ma zatem obowiązek wypłaty odszkodowania lub zadośćuczynienia
pacjentowi lub osobom pośrednio poszkodowany
•
bezpośrednio poszkodowanemu przysługuje: zwrot kosztów leczenia i rehabilitacji;
renty w sytuacji, gdy poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do
pracy zarobkowej, zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na
przyszłość; jednorazowe odszkodowanie, zadośćuczynienie (art. 444 – 445 k.c.)
•
pośrednio poszkodowanemu przysługuje: zwrot kosztów leczenia, rehabilitacji i
pogrzebu należny temu, kto je faktycznie poniósł; renta obligatoryjna lub renta
fakultatywna, jednorazowe odszkodowanie, zadośćuczynienie (art. 446 k.c.)
•
dodatkowo może wchodzić w grę odpowiedzialność za produkt, leki, inne preparaty
medyczne
Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej – zakres przedmiotowy
(4) za co ubezpieczyciel nie odpowiada
•
w ubezpieczeniach OC obowiązkowych
•
wyłączenie z zakresu ochrony szkód polegających na utracie, zniszczeniu lub
uszkodzeniu mienia; polegających na zapłacie kar umownych; powstałych wskutek
działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów i zamieszek, a także aktów terroru
INSTYTUT PROBLEMÓW OCHRONY ZDROWIA SP. Z O.O.
UL. PAWIŃSKIEGO 5A, 02-106 WARSZAWA
[email protected] www.ipoz.pl www.prawoimedycyna.pl
KONFERENCJA NAUKOWO – SZKOLENIOWA
„ZAGADNIENIA PRACOWNICZE ZWIĄZANE Z WYKONYWANIEM ZAWODU PIELĘGNIARKI I
POŁOŻNEJ”
WARSZAWA, 23-24 KWIETNIA 2009 ROK
•
brak możliwości umownego ograniczenia przez ubezpieczyciela wypłaty odszkodowań
(ubezpieczenie OC obejmuje wszystkie szkody we wskazanym wcześniej zakresie)
•
w ubezpieczeniach OC dobrowolnych
•
sytuacje przewidziane w treści ogólnych warunków ubezpieczeń nazywane klauzulami
wyłączającymi lub ograniczającymi odpowiedzialność
Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej – zakres kwotowy
(4) Wysokość należnego świadczenia
•
z jednej strony do wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody
•
z drugiej strony ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność do wysokości sumy
gwarancyjnej określonej w umowie przez strony (ubezpieczenia OC dobrowolne) lub
w przepisach wykonawczych (ubezpieczenia OC dobrowolne). Nawet jednak w tym
ostatnim przypadku możliwe jest doubezpieczenie
•
suma gwarancyjna – to górna granica odpowiedzialności ubezpieczyciela, powyżej tej
kwoty odpowiada sam sprawca szkody
•
suma gwarancyjna może być ustanowiona dla jednego lub wszystkich zdarzeń w
okresie ubezpieczenia
Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej – zakres kwotowy
(5) Suma gwarancyjna w obowiązkowych ubezpieczeniach OC
•
w
odniesieniu
do
pielęgniarek
wykonujących
zawód
medyczny
w
ramach
indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki pielęgniarek,
położnych na zasadach określonych w odrębnych przepisach
•
w odniesieniu do grupowej praktyki pielęgniarek, położnych prowadzących działalność
na zasadach określonych w odrębnych przepisach
INSTYTUT PROBLEMÓW OCHRONY ZDROWIA SP. Z O.O.
UL. PAWIŃSKIEGO 5A, 02-106 WARSZAWA
[email protected] www.ipoz.pl www.prawoimedycyna.pl
KONFERENCJA NAUKOWO – SZKOLENIOWA
„ZAGADNIENIA PRACOWNICZE ZWIĄZANE Z WYKONYWANIEM ZAWODU PIELĘGNIARKI I
POŁOŻNEJ”
WARSZAWA, 23-24 KWIETNIA 2009 ROK
•
suma gwarancyjna wynosi równowartość w złotych 25.000 euro na jedno zdarzenie
oraz 140.000 euro na wszystkie zdarzenia
Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej – zakres czasowy
(6) ubezpieczyciel odpowiada jeżeli szkoda powstała, ujawniła się lub została zgłoszona w
okresie ubezpieczenia. W braku odmiennego zastrzeżenia stron ubezpieczyciel ponosi
odpowiedzialność, gdy w okresie ubezpieczenia wystąpiło zdarzenie będące źródłem szkody
(art. 822 § 2 k.c.) – de facto wadliwe działanie lub zaniechanie
•
takie ujęcie wypadku ubezpieczeniowego obowiązuje w ubezpieczeniach OC
obowiązkowych
•
ubezpieczeniem OC objęta była odpowiedzialność cywilna podmiotu przyjmującego
zamówienie na świadczenia zdrowotne/udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej za
szkody wyrządzone przez działanie lub zaniechanie ubezpieczonego, w okresie
trwania ochrony ubezpieczeniowej, podczas udzielania tych świadczeń, w których
następstwie została wyrządzona szkoda.
Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej – zakres czasowy
•
w ubezpieczeniach OC dobrowolnych możliwe jest wprowadzenie różnych definicji
wypadku ubezpieczeniowego, które nazywane są tzw. trigerrami (triggers)
•
zgodnie z podstawowymi wariantami nazywanymi triggers możliwe jest związanie
chwili powstania wypadku ubezpieczeniowego z jedną z następujących okoliczności:
•
z samym zdarzeniem lub przyczyną szkody (act commited)
•
z faktem wystąpienia czy powstania szkody (loss occurence)
•
z faktem ujawnienia czy odkrycia szkody (loss manifestation)
•
ze zgłoszeniem roszczenia (claims made)
INSTYTUT PROBLEMÓW OCHRONY ZDROWIA SP. Z O.O.
UL. PAWIŃSKIEGO 5A, 02-106 WARSZAWA
[email protected] www.ipoz.pl www.prawoimedycyna.pl
KONFERENCJA NAUKOWO – SZKOLENIOWA
„ZAGADNIENIA PRACOWNICZE ZWIĄZANE Z WYKONYWANIEM ZAWODU PIELĘGNIARKI I
POŁOŻNEJ”
WARSZAWA, 23-24 KWIETNIA 2009 ROK
(7) niezależnie od rodzaj ubezpieczenia na zakres odpowiedzialności ubezpieczonego
sprawcy oraz ubezpieczyciela zasadniczy wpływ ma termin przedawnienia (art. 442¹ k.c.)
Przedawnienie roszczeń deliktowych - art. 442¹ k.c.
Zgodnie z jego treścią, jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o
naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia
przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie
obowiązanej do jej naprawienia.
W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się
wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o
szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia (§ 3).
Termin ten może jednak ulec wydłużeniu ze względu na postanowienia § 4
proponowanego przepisu. Z jego brzmienia wynika, że przedawnienie roszczeń osoby
małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem
lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności.
Zawarcie umowy ubezpieczenia OC – zasady ogólne
•
ubezpieczyciel zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia
przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić
składkę
•
ubezpieczenia OC powstają (dobrowolne, obowiązkowe) na podstawie umowy
zawartej pomiędzy ubezpieczającym i wybranym przez niego ubezpieczycielem
•
w ubezpieczeniach obowiązkowych – obowiązek ten (zawarcia odpowiedniej umowy)
ciąży na ubezpieczonym i ubezpieczycielu
INSTYTUT PROBLEMÓW OCHRONY ZDROWIA SP. Z O.O.
UL. PAWIŃSKIEGO 5A, 02-106 WARSZAWA
[email protected] www.ipoz.pl www.prawoimedycyna.pl
KONFERENCJA NAUKOWO – SZKOLENIOWA
„ZAGADNIENIA PRACOWNICZE ZWIĄZANE Z WYKONYWANIEM ZAWODU PIELĘGNIARKI I
POŁOŻNEJ”
WARSZAWA, 23-24 KWIETNIA 2009 ROK
•
Umowa
ubezpieczenia
ma
charakter
umowy
adhezyjnej,
zawieranej
przez
przystąpienie jednej strony do gotowych wzorców opracowanych przez druga stronę
(tzw. OWU)
•
umowa ubezpieczenia może być również zawarta w trybie ustawy o zamówieniach
publicznych, w trybie negocjacji lub przetargu
Zawarcie umowy ubezpieczenia OC - zasady szczególne
•
umowa ubezpieczenia może być zawarta przez samego ubezpieczonego (pielęgniarkę,
położną, lekarza) lub przez inną osobę na jego rachunek (zakład opieki zdrowotnej)
•
ubezpieczający opłaca składki, a osoba trzecia jest objęta zakresem ochrony
ubezpieczeniowej
•
fakt zawarcia umowy ubezpieczenia powinien być potwierdzony polisą (art. 809 k.c.)
•
przed zawarciem umowy ubezpieczyciel ma obowiązek doręczyć tekst ogólnych
warunków ubezpieczeń
•
umowa ubezpieczenia OC jak każda umowa ubezpieczenia rodzi prawa i obowiązki po
obu stronach: ubezpieczonego i ubezpieczyciela
INSTYTUT PROBLEMÓW OCHRONY ZDROWIA SP. Z O.O.
UL. PAWIŃSKIEGO 5A, 02-106 WARSZAWA
[email protected] www.ipoz.pl www.prawoimedycyna.pl