Pobierz PDF

Transkrypt

Pobierz PDF
4 sierpnia 2010, nr 16
www.crn.pl
Bezpieczeństwo
sieci: każdemu
według potrzeb
ISSN 1429-8945
str. 16
Komputronik:
koniec
z Karenem
str. 12
NEWSY, ANALIZY I PERSPEKTYWY DLA VAR-ÓW I INTEGRATORÓW
UOKiK:
mniej monopolów,
więcej zmów
str. 14
Resellerzy powinni szukać
nowych nisz na rynku
– mówi Jerzy Rymarczuk,
Channel Business
Manager Intela.
– Inaczej za kilka lat
może się okazać,
że zostali
daleko w tyle.
str. 28
Zarabiać można
nie tylko na pecetach
1610_cover.indd 1
2010-07-26 13:13:18
Nowoczesny serwis
dla branży IT
www.CRN.pl
• nowoczesna szata graficzna
• łatwa rejestracja nowych użytkowników
• możliwość publikacji galerii zdjęć
• rozbudowane forum dyskusyjne
• baza testów setek urządzeń
• kalendarium wydarzeń
• programy przydatne w firmach
• kursy walut i notowania giełdowe
1510_crn_online.indd 2
2010-07-12 14:45:52
3
www.crn.pl
W kupie raźniej
W numerze
12
Od 19 lipca 2010 r. konsumenci i przedsiębiorcy mogą wspólnie skarżyć firmy i instytucje państwowe za
niewypełnianie obowiązków. Niektórzy czekali na nadejście godziny zero w blokach startowych z gotowymi
pozwami w rękach. Pierwsi do boju ruszyli mieszkańcy
podwarszawskiego Piaseczna, którzy chcą wiedzieć,
kto odpowiada za podtopienie ich majątku w czasie
powodzi. Inni poszkodowani w wyniku zalania również planują wystąpić do sądu o zadośćuczynienie od
Skarbu Państwa. Pozwów zbiorowych można się spodziewać także w związku z zawaleniem hali targowej w Katowicach
i spadkiem wartości nieruchomości położonych w sąsiedztwie lotniska
Okęcie. Wydawcy zrzeszeni w Polskiej Izbie Książki planują za pomocą nowego paragrafu przyprzeć do muru portal Chomikuj.pl, który – ich
zdaniem – umożliwia dystrybucję pirackich kopii książek.
W branży IT nikt na razie nie chce nikogo zbiorowo pozywać, ale
świeżo wprowadzone w życie przepisy mają szanse przyjąć się na naszym poletku całkiem dobrze. Wystarczy szybkie spojrzenie wstecz.
Pamiętam utyskiwania sprzedawców na dystrybutorów i producentów,
kiedy musieli na własny koszt naprawiać sprzęt zareklamowany przez
klientów, bo dostawcy chowali głowę w piasek. Kiedyś można było walczyć o swoje, opierając się tylko na przepisach o roszczeniu zwrotnym,
dzisiaj wystarczy skrzyknąć 10 poszkodowanych resellerów i wnieść
sprawę do sądu. Instytucja pozwu zbiorowego byłaby jak znalazł, kiedy
Intel przestał wspierać montaż i serwis notebooków na bazie kadłubków w ramach słynnego programu VBI zwanego potem (dla niepoznaki)
CBB… Dzisiaj o trudnościach z załatwianiem reklamacji przez dostawców słyszy się rzadko, jednak nie oznacza to, że nowe przepisy są przedsiębiorcom niepotrzebne. Pozew zbiorowy pasuje jak ulał do sytuacji,
w jakiej znalazły się firmy skupione wokół inicjatywy „Oszukani przez
PARP”. Prawo to traci nieco ze swego uroku z punktu widzenia resellerów, gdy staje się narzędziem w rękach niezadowolonych konsumentów.
Pierwszy przykład z brzegu – z wnioskiem o odszkodowanie mogliby wystąpić grupowo klienci sklepów, takich jak ulubiony.pl czy sirius.pl, które
zbankrutowały i nie dostarczyły konsumentom opłaconego towaru.
14
16
20
23
26
28
Balast z pokładu
Komputronik sprzedaje Karen
To dobrze, że handel ewoluuje
20 lat UOKiK-u w Polsce
Skomplikowany, czyli skuteczny
Systemy ochrony firmowych
zasobów IT
Kto na tym zarobi?
Kasy fiskalne u lekarzy i prawników
Dogadać się z samorządami
1,5 mld euro z UE
na szerokopasmowy Internet
Umów się przez sieć
z konsultantem SAP-a
Internetowa platforma B2B
z ofertami specjalistów do wynajęcia
Czas pójść dalej
Kanał resellerski Intela
Indeks firm
AB ..................5, 6, 10
Acer ..........................4
Acronis ....................7
actidata .................10
Akbit ........................15
AMD .........................4
Andra ........................5
Arkomp ...............20
ASP-System .....20
Assmann
Distribution ...........9
Asus .........................10
Avaya ........................5
AVG Technologies
...............................15, 16
BenQ .........................6
Blow .........................10
BPSC .........................9
Cellular Line .........4
Check Point ........15
Cisco
Systems ................15
Comp .......................4
Dagma ...................17
Dotkom ...............20
Elzab .....................20
Emerson .................6
EPA Systemy ......4
Epson .................4, 8
Etrovision
Technology ..........4
Experts
for Business .......26
eXtremeMem ....10
Forinet ...................15
HP ........................6, 17
iiyama ......................4
Impakt ......................7
Insert .........................9
Intel .................28-30
Iomega ....................6
Karen .......................12
K-Consult ..............4
Klipsh ........................7
Komputronik .....12
Komsa ............10, 25
Konica
Minolta .....................6
Linksys
by Cisco ...............24
Logitech ..................8
Madtech ..................7
McAfee ..................15
Microsoft ................8
MKS ...................15, 16
Modecom ..............6
NEC Display
Solutions .................8
Netgear ...................8
Novitus ................20
Oracle .......................6
Riverbed .................8
RRC ............................5
S1-Consulting ...26
S4E ........................5, 8
Sapphire .................8
SOCO ....................22
Sony ..........................7
Sotex Data ............8
Sun
Microsystems .......6
Sygic ..........................5
Symantec ............16
Systemy
Informatyczne
BAM .........................21
TallyGenicom .......8
Tech Data .............16
Techmex ...............12
Transcend .............4
Trend Micro ....9, 15
Trust ...........................6
UOKiK ....................14
Veracomp ...........25
ViDiS ........................10
Indeks reklam
CHIP .........................31
Kaspersky Lab ...5
Komsa ...................32
COMPUTER RESELLER NEWS POLSKA
Rok 12, numer 16 (317), 4 sierpnia 2010
PL ISSN 1429-8945
© Burda Communications sp. z o.o.
REDAKCJA: 00-342 Warszawa, ul. Topiel 23
tel. (22) 320-19-00, tel./faks (22) 320-19-01
e-mail: [email protected], www.CRN.pl
REDAKTOR NACZELNY:
Michał Adamczyk ma
[email protected], tel. 320-19-00
REDAKCJA:
Anna Suchta as (zastępca red. nacz.)
[email protected], tel. 320-19-41
Dorota Gutkowska dg (sekretarz redakcji)
[email protected], tel. 320-19-32
Karolina Marszałek km
[email protected], tel. 320-19-55
Urszula Smoktunowicz us
[email protected], tel. 320-19-45
Krzysztof Pasławski kp
[email protected], tel. 320-19-42
1610_edytorial spis.indd 3
Artur Kostrzewa ak
[email protected]
Andrzej Janikowski ajan
[email protected]
ŁAMANIE I GRAFIKA: Aneta Mikulska
FOTOGRAFIE: Marek Zawadzki, archiwum
FOTOGRAFIA NA OKŁADCE:
Marek Zawadzki
KOREKTA: Lidia Sadowska-Szlaga
CRN ONLINE: [email protected]
KIEROWNIK PRODUKCJI: Tomasz Gajda
[email protected]
KOORDYNATOR PRODUKCJI:
Jan Kutyna, [email protected]
PRENUMERATA I BAZY DANYCH:
[email protected]
WYDAWCA:
Burda Communications sp. z o.o.
00-342 Warszawa, ul. Topiel 23
tel. (22) 320-19-00, tel./faks (22) 320-19-01
DYREKTOR GENERALNY: Justyna Namięta
DORADCA ZARZĄDU DS. EDYTORSKICH:
Krystyna Kaszuba
ASYSTENTKA ZARZĄDU:
Magdalena Gajewska, tel. 44-88-301
PUBLISHING DIRECTOR: Michał Helman
Brand Manager: Ewa Korzańska,
[email protected], tel. 320-19-22
REKLAMA:
Burda Media Polska sp. z o.o.
00-034 Warszawa, ul. Warecka 11 a
Dyrektor Reklamy: Beata Madeja
Zastępca Dyrektora Reklamy: Anna Zabłocka
Advertising Sales Manager: Michał Helman
Senior Account Executive:
Rafał Szymański,
[email protected], tel. 320-19-13
Konrad Gacki,
[email protected], tel. 320-19-33
Account Executive: Daniel Nowak,
[email protected], tel. 320-19-10
Oki ..............................7
Thomas
Krenn ........................9
Top Gear .........11, 27
Zyxel ..................19, 21
Junior Account Executive: Damian Pawłowski,
[email protected], tel. 320-19-11
Interactive Traffic and Client Service Specialist:
Paweł Kopacki,
[email protected], tel. 320-19-14
Traffic Manager: Joanna Hasny,
[email protected], tel. 44-88-364
Dyrektor Marketingu: Wisława Zdobylak
Marketing and Media Research Manager:
Iwona Surała
Reklamy przyjmowane są w siedzibie wydawnictwa.
Za treść ogłoszeń redakcja nie ponosi odpowiedzialności.
© Copyright 1998 Burda Communications sp. z o.o.
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Computer Reseller News Polska contains articles under
license from CMP Media Inc.
© 1998 CMP Media Inc. All rights reserved.
Burda Communications należy do:
Ogólnopolskiego Stowarzyszenia
Wydawców Izby Wydawców Prasy
2010-07-26 14:02:54
4
NOWOŚCI
PRODUCENT
CRN nr 16/2010
DYSTRYBUTOR
RESELLER
INTEGRATOR
SZKOLENIA
EPA dystrybutorem Jacek Studencki
Etrovisionu
nie żyje
Acer: notebooki
z procesorami AMD
Współpracę z Etrovision Technology, producentem urządzeń
i aplikacji do monitoringu wideo,
rozpoczęła EPA Systemy. Dystrybutor zapowiedział, że w jego
ofercie wkrótce pojawią się
15-calowy Aspire 5551G
i 17-calowyAspire 7551G oferowane są w wersjach różniących
się procesorami, kartą graficzną
i pojemnością twardego dysku.
Na przykład Aspire 5551G ma procesor AMD Phenom II X3 Mobile
N830 (2,1 GHz) i 3 GB RAM DDR3,
a Aspire 7551G – AMD Phenom II X4
Mobile N930 (2 GHz) i 4 GB RAM
DDR3. Oba modele wyposażono w kartę graficzną ATI Mobility
Radeon HD 5650 1 GB DDR3, dysk
twardy 320 GB i Windows 7 Home
Premium. Sugerowane ceny detaliczne brutto komputerów w opisanych konfiguracjach: 2,6 tys. zł,
3 tys. zł. Gwarancja: 2 lata.
ACER www.acer.pl
kamery IP i rozwiązania do
integracji monitoringu analogowego i cyfrowego marki
Etrovision. Będą to m.in. kamery do monitoringu miejskiego
z szybkoobrotowym obiektywem
i 26-krotnym zoomem optycznym, kamery przystosowane do
sieci bezprzewodowej i urządzenia z matrycą full HD. Na liście
produktów, które trafią do sprzedaży w Polsce, są także serwery
wideo. Urządzenia Etrovisionu
mają 2-letnią gwarancją. kp
EPA SYSTEMY
tel. (91) 431-53-60
www.profipc.pl
Kolejna marka
na rynku
akcesoriów GSM
K-Consult został dystrybutorem
Cellular Line, włoskiego producenta akcesoriów GSM.
W pierwszej połowie lipca
w ofercie krakowskiej firmy znalazły się ładowarki, uchwyty,
słuchawki, pokrowce i inne akcesoria do telefonów komórkowych. Cellular Line produkuje
m.in. telefoniczne słuchawki Bluetooth mono i stereo. Produkty są
objęte 2-letnią gwarancją. kp
K-CONSULT
tel. (58) 668-31-80
www.kconsult.pl
9 lipca 2010 r. zmarł Jacek Studencki, prezes i założyciel Techmeksu, jedna z legendarnych postaci branży IT. Uroczystości
pogrzebowe odbyły się w poniedziałek,
12 lipca, w Bielsko-Białej. Jacek Studencki
był szefem zarządu bielsko-bialskiej spółki
od 1987 r. Pod koniec 2009 r. sąd ogłosił jej
upadłość likwidacyjną pomimo prób zarządu ułożenia się z wierzycielami. Po śmierci prezesa do władz spółki oddelegowano na 2 miesiące
Marka Dietla, członka rady nadzorczej spółki.
Przyznawanie dotacji
w ramach PO IG 8.1
Dotacje unijne na projekty związane ze świadczeniem usług
drogą elektroniczną (w ramach PO IG 8.1) będą przyznawane
na innych zasadach niż dotychczas. Nie będzie się liczył termin zgłoszenia, lecz ocena wniosku. O uzyskaniu dotacji ma
decydować liczba punktów przyznanych przez ekspertów pomnożona przez wskaźnik efektywności ekonomicznej inwestycji. Projekty będą oceniane bardzo szczegółowo, co zobrazują
liczby podawane z dokładnością do czterech miejsc po przecinku. Nowe zasady weryfikacji, przygotowane przez firmę
doradczą KPMG, zostały zaakceptowane przez komitet monitorujący program „Innowacyjna gospodarka”.
Wnioski można składać od 30 lipca do końca września. Będą
przyjmowane także przez Internet. Do złożenia wniosku on line nie będzie wymagany kwalifikowany podpis elektroniczny.
Właściciele firm nie dysponujący takim podpisem muszą dosłać pocztą podpisany wydruk wniosku. kp
więcej newsów www.CRN.pl
Nowy serwis Epsona
Firma Comp zaczęla przyjmować reklamacje związane z serwisem gwarancyjnym produktów Epsona. Umowa
obejmuje urządzenia drukujące i drukarki (w tym igłowe), skanery i różne serie
projektorów: biznesowe, edukacyjne, do
kina domowego. W sprawie napraw gwarancyjnych użytkownicy sprzętu Epsona mogą się zwracać do 17 punktów serwisowych
Compa w całej Polsce. Formularz zgłoszenia awarii należy pobrać ze strony http://www.comp.com.pl/pl/centrum-serwisowe/
sprzet/epson i wysłać e-mailem na adres: epson_serwis@comp.
com.pl lub faksem: (22) 465-07-80. Więcej informacji można uzyskać w call center Compa: (22) 465–09-99. kp
EPSON tel. (22) 375-75-00 www.epson.pl
1610_newsy.indd 4
Monitor iiyamy
Jego ekran można pochylać o 15 st.
w górę i 5 st. w dół.
Panel monitora jest
podświetlany diodami LED. Poziom kontrastu
dynamicznego: 5 000 000:1, kontrast statyczny: 1000:1. Czas reakcji
matrycy: 2 ms, a wielkość plamki: 0,277 mm. W obudowie złącza
DVI i VGA. Według producenta
urządzenie pobiera 24 W energii
(13 W w trybie oszczędnym). Sugerowana cena detaliczna brutto:
1070 zł. Gwarancja: 3 lata.
IIYAMA www.iiyama.pl
Transcend SDXC Class 10
Karta pamięci 64 GB do aparatu
i kamery z maksymalną prędkością transferu danych 25 MB/s
(Class 10). Dzięki zastosowaniu
systemu exFAT można na niej przechowywać pliki wielkości 4 GB. Sugerowana cena detaliczna brutto:
685 zł. Gwarancja: 2 lata.
TRANSCEND
www.transcend.com
2010-07-26 13:30:14
5
www.crn.pl
100 mln zł dla małych firm
Krajowy Fundusz Kapitałowy, Grupa MCI i Internet Investment Fund zamierzają powołać fundusz
Internet Ventures, który zainwestuje 100 mln zł w małe firmy z branży IT. 30 czerwca zawarto umowę
w tej sprawie. Poszczególni przedsiębiorcy będą mogli się starać o dofinansowanie z funduszu w maksymalnej wysokości 1,5 mln euro. Internet Ventures ma inwestować w małe firmy z dużym potencjałem rozwoju na rynku polskim albo zagranicznym. Na pieniądze mogą liczyć spółki działające m.in.
w następujących sektorach: przewodowy i mobilny Internet, płatności elektroniczne, reklama
elektroniczna, portale internetowe, serwisy społecznościowe. Na początek Internet Ventures dofinansuje około dwudziestu projektów. Największe udziały w przedsięwzięciu ma Krajowy Fundusz
Kapitałowy – 50 proc., natomiast Grupa MCI i Internet Investment Fund posiadają po 25 proc. Zgodnie
z umową zawartą pomiędzy inwestorami, fundusz będzie działać przez dziesięć lat. kp
RRC: przełączniki
na stosie
Nowością w RRC są przełączniki
dostępowe Cisco Catalyst 2960 S.
Można je łączyć, by zwiększyć
przepustowość. Catalyst 2960 S
ma port USB, oferowany jest
w różnych wersjach wyposażonych w 24 lub 48 portów
10/100/1000 Mb/s. W niektórych modelach zainstalowano
również dwa porty uplink
10 Gb/s. Użytkownicy mogą wybrać urządzenie z opcją Power
over Ethernet, czyli z możliwością zasilania przez złącze LAN.
Catalyst 2960 S ma funkcję FlexStack, która umożliwia łączenie
maksymalnie czterech przełączników w jeden stos. Ceny resellerskie urządzeń zaczynają się
od 4060 zł. Na urządzenie obowiązuje gwarancja Limited
Lifetime. kp
RRC tel. (22) 644-01-32
www.rrc.com.pl
Sygic otworzył
polski oddział
Producent oprogramowania do
nawigacji – Mobile Maps – ma już
przedstawicielstwo w naszym
kraju i polskiego dystrybutora. Zostało nim AB. Stanowisko dyrektora sprzedaży Sygica
w Europie Centralnej i Środkowej
objął Ryszard Łukaszek. Z polskim oddziałem można się skontaktować pod adresem:
offi[email protected]. kp
SYGIC www.sygic.com
Andra
z certyfikatem
Avayi
Integrator uzyskał status Avaya
Service Expert. To pierwsza polska firma wyróżniona w ten sposób przez producenta rozwiązań
komunikacyjnych dla przedsiębiorstw. Andra jest partnerem
Avayi od 2001 r. W 2008 r. uzyskała status Avaya Certified
Quality Service Provider. kp
ANDRA
tel. (22) 533-63-00
www.andra.com.pl
Podatki nie
przedawnią się
po 5 latach?
Ministerstwo Finansów chce
zmienić prawo tak, aby fiskus
S4E: ARCA uratuje
dane
mógł żądać zapłaty podatku
1-4 normal cub.indd 1
7/23/10 12:35 PM
znacznie dłużej niż przy obowiąS4E wprowadził do sprzedaży system ARCA Zenith Infotech. To sieciowa pamięć masowa NAS przeznazującym obecnie 5-letnim termiczona do serwerów Windows z oprogramowaniem do archiwizacji, odzyskiwania danych i wirtualizacji.
nie przedawnienia. Projekt jest
Rozwiązanie jest oferowane w czterech wersjach – 100T, 2100RV, 3100RV i Vault 1000, różniących się m.in.
na etapie uzgodnień międzypojemnością. ARCA przechowuje kopie zapasowe z ostatnich 48 godzin pracy w postaci 15-minutowych
resortowych. Bieg przedawnieprzedziałów, do tego 14 ostatnich dziennych kopii zapasowych, pięć ostatnich tygodniowych kopii zapasowych i kopie miesięczne przechowywane bezterminowo. ARCA może w razie awarii przejąć funkcję serwera nia ma przerywać wezwanie do
zapłaty. Projekt nie przewiduje
fizycznego. Sugerowane ceny netto: ARCA 100T 1 TB – 16 tys. zł, 2100RV 2 TB – 32 tys. zł, 3100RV 4,5 TB
też ograniczenia liczby wezwań
– 52 tys. zł, Vault 1000 (wersja do uzupełnienia o pamięci) – 40 tys. zł (kurs 1 euro = 4 zł). Gwarancja: 3 lata.
kp ani minimalnej kwoty, jakiej będą
dotyczyć nowe zasady. kp
S4E tel. (12) 296-45-45 www.s4e.pl
1610_newsy.indd 5
2010-07-26 13:54:45
6
NOWOŚCI
CRN nr 16/2010
HP: serwery z numerem 7
Aparat BenQ
Cztery nowe serwery HP ProLiant G7 to urządzenia x86
typu blade (BL465c G7 i BL685c G7) oraz przeznaczone do montażu w szafach rackowych (DL580 G7 i DL585
G7). Model ProLiant DL580 G7 ma dwa lub cztery procesory Intel Xeon 7500 (do
ośmiu rdzeni na CPU) i maksymalnie 1 TB pamięci DDR3. W procesory AMD zostały wyposażone dwa wprowadzone do oferty serwery klasy blade. W ProLiant BL465c G7 można
umieścić dwa układy AMD Opteron 6100 oraz 256 GB pamięci DDR3, natomiast ProLiant
BL685c G7 ma cztery procesory AMD Opteron 6100 i 512 GB pamięci DDR3.
Ceny urządzeń zależą od konfiguracji. W przypadku najtańszych wersji są następujące: HP
ProLiant BL465c G7 – ok. 10,5 tys. zł, HP ProLiant BL685c G7 – 35 tys. zł, HP ProLiant DL580
G7 – 31,5 tys. zł, HP ProLiant DL585 G7 – ok. 29 tys. zł. Gwarancja: 3 lata. kp
Kompaktowy aparat cyfrowy
T1260 z ekranem dotykowym waży
110 g (bez baterii). Ma wymiary: 91 x 57 x 16 mm.
Wyposażono go w 12-megapikselową matrycę,
obiektyw z czterokrotnym zoomem optycznym.
Cyfrówka nagrywa filmy w formacie 16:9 i maksymalnej rozdzielczości 720p. Zdjęcia i filmy są
zapisywane na kartach SD albo SDHC o pojemności do 32 GB. 3-calowy wyświetlacz dotykowy
ma rozdzielczość 230 tys. pikseli. Sugerowana
cena detaliczna brutto: 500 zł. Gwarancja: 2 lata.
BENQ www.benq.pl
HEWLETT-PACKARD tel. (22) 565-77-00 www.hp.pl
Emerson: szafy serwerowe
więcej newsów www.CRN.pl
Modecom: myszy, które zmieniają barwę
Modecom wprowadził do sprzedaży dwie myszy z serii Cameleon: MC-C1 i MC-C1 W.
Oba modele mają wymienne nakładki, do wyboru są trzy panele: biały, czerwony i czarny.
MC-C1 to mysz USB o rozdzielczości 800 dpi, wyposażona w zwijany kabel. MC-C1 W jest
bezprzewodowym, laserowym urządzeniem z sensorem o rozdzielczości 1600 dpi. Do zasilania tej myszy służy jedna bateria AAA. W razie bezczynności zasilanie wyłącza się automatycznie. Sugerowana cena detaliczna brutto modelu MC-C1 wynosi 44,50 zł,
a MC-C1 W – 99 zł. Gwarancja: 2 lata. kp
MODECOM tel. (22) 597-48-48 www.modecom.pl
Iomega: 500 GB na kolorowo
W lipcu Iomega wprowadziła do sprzedaży dyski przenośne
Skin Hard Drive o pojemności 500 GB. Oferowane są w trzech
wersjach kolorystycznych – model Radical ma czarną pokrywę
obudowy i żółty spód, Red Hot jest czerwono-czarny, a Knock Out
– srebrno-czarny. Napędy wyposażono w złącza USB 2.0 i system zabezpieczający przed upadkiem z wysokości 130 cm. Sprzedawane są wraz
z oprogramowaniem do archiwizacji danych i ochrony antywirusowej. Sugerowana cena
detaliczna Skin Hard Drive wynosi ok. 400 zł brutto. Gwarancja: 3 lata. kp
IOMEGA www.iomega.com
W zestawach SMBA-005, SMBA-0015 i SMBA-0020 są szafy serwerowe, UPS-y i listwy zasilające. Pierwszy składa się z szafy Miracel Plus
i UPS-a Liebert GXT2 3 kVA podłączonego
do listew zasilających PDU (łącznie dziewięć
gniazd C13). W drugim są trzy szafy Miracel
Plus z zasilaczami UPS Liebert GXT2 6 kVA
(łącznie 54 gniazda C13), w trzecim – cztery
szafy z zasilaczami Liebert GXT2 10 kVA (łącznie 120 gniazd C13 i 32 gniazda C19). Ceny detaliczne netto: 15,2 tys. zł, 140 tys. zł, 216 tys. zł
(kurs 1 euro = 4 zł). Gwarancja: 2 lata.
EMERSON www.liebert-hiross.pl
Konica Minolta: kolejny
Bizhub
Laserowe urządzenie wielofunkcyjne Bizhub 164 drukuje,
kopiuje i skanuje dokumenty
w maksymalnym formacie A3.
Ma 32 MB pamięci. Prędkość
druku – 16 str./min w formacie A4 i 9 str./min
w formacie A3. Urządzenie wzbogaciło ofertę
AB. Sugerowana cena detaliczna brutto:
2,3 tys. zł. Gwarancja: 2 lata.
AB www.ab.pl
Oracle po przejęciu Sun Microsystems
Trust: zasilacze do notebooków
Producent ogłosił, że w IV kwartale roku finansowego 2010 jego zysk netto wyniósł 2,4 mld
dol. To o 25 proc. więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. W raporcie uwzględniono
wyniki finansowe firmy Sun Microsystems przejętej przez amerykańskiego giganta. Po wykluczeniu zdarzeń nadzwyczajnych w IV kwartale finansowym (do końca maja 2010) przychody
Oracle’a osiągnęły 9,6 mld dol. (wzrost o 40 proc.). Ponad 3 mld dol. przyniosła sprzedaż nowych licencji oprogramowania (wzrost o 14 proc.), a wpływy ze sprzedaży sprzętu Sun Microsystems – 1,2 mld dol. Nie licząc zdarzeń nadzwyczajnych, Sun dołożył 400 mln dol. zysku do
wyników Oracle’a w IV kwartale. W skali całego roku przychód korporacji wyniósł 26,8 mld dol.
(15 proc. więcej niż rok wcześniej). W nadchodzącym roku finansowym – 2011, Oracle spodziewa się, że Sun Microsystems przyniesie co najmniej 1,5 mld dol. zysku. kp
Nowe modele zasilaczy do notebooków o mocy:
65, 70 i 125 W. Model 70-watowy (Worldwide Power Adapter) ma osiem wymiennych końcówek
(w zestawie także adaptery do kabli sieciowych).
Zasilacze 65- i 125-watowe to modele z serii
Plug & Go Notebook Power Adapter. Wyposażono je w automatyczny przełącznik napięcia
i dodatkowe wejście USB. Sugerowane ceny detaliczne brutto: Plug & Go 65 W – 180 zł, Worldwide
Notebook Power Adapter 70 W – 150 zł, Plug &
Go 125 W – 300 zł. Gwarancja: 2 lata.
TRUST www.trust.com
ORACLE tel. (22) 690-87-00 www.oracle.com/pl
1610_newsy.indd 6
2010-07-26 12:24:50
7
www.crn.pl
Sony: Vaio mogą się
przegrzewać
Niektóre notebooki Sony Vaio mogą się
przegrzewać, co grozi poparzeniem użytkowników. Producent zaleca aktualizację firmware części komputerów. Wadę
stwierdzono w kilkudziesięciu tegorocznych
modelach laptopów z serii CF11 and CW2. Na
stronie http://esupport.sony.com. znajduje się pełny wykaz modeli niebezpiecznych
laptopów. Według portalu www.evertiq.
de problem dotyczy 535 tys. komputerów,
z których 103 tys. trafiło do Europy. kp
Impakt: muzykalny Albatross
W asortymencie Impaktu pojawiły się głośniki do
komputera Natec Albatross 2.1. Łączna moc zestawu wynosi 16 W. Składa się on z dwóch 3-watowych głośników satelitarnych i subwoofera o mocy 10 W. Pasmo przenoszenia głośników
wynosi 100 Hz – 20 KHz, wymiary subwoofera:
152 x 197 x 209 mm, a satelitów: 88 x 74 x 157 mm. W zestawie jest pilot przewodowy. Sugerowana cena detaliczna głośników: 95 zł brutto. Gwarancja obowiązuje 2 lata. kp
IMPAKT tel. (61) 898-32-23 www.impakt.com.pl
SONY tel. (22) 520-24-01 www.sony.pl
Acronis: zarządzanie
danymi
Oprogramowanie do zarządzania danymi
– Disk Director 11 Home, wprowadził
na rynek Acronis. Umożliwia ono dzielenie i łączenie zasobów na partycjach dysku.
W nowej wersji pojawiły się m.in. funkcje
dzielenia zasobów na kilka dysków, tworzenia kopii danych, kopiowania dysku podstawowego na zastępczy dysk twardy bez
reinstalacji systemu operacyjnego i aplikacji.
Program działa również jako uzupełnienie
funkcji aplikacji do tworzenia kopii zapasowych i odzyskiwania danych – Acronis True
Image Home 2010, tworząc m.in. backup
partycji systemowej komputera. Sugerowana cena detaliczna Disk Director 11 Home
wynosi 160 zł brutto. kp
ACRONIS
tel. (22) 403-70-92 www.acronis.pl
Madtech: Klipsch
na polskim rynku
Madtech został wyłącznym dystrybutorem
wyrobów amerykańskiej firmy Klipsch, producenta urządzeń audio. Od 1 lipca
JESTRACJI
RE
N
A
O
LATA
GWARANCJI
ok
a
i.co
m.pl/gw
w.
1610_newsy.indd 7
Wejdź na www.oki.pl
ww
MADTECH
tel. 510-175-596 www.madtech.pl
Na całym świecie głośno o serii drukarek C500; pracownicy biur są
zachwyceni elastycznością, niezawodnością, dużą prędkością oraz
oszczędnością energii tego modelu. Dzięki cyfrowej technologii LED
i tonerowi HD Color, urządzenia serii C500 tworzą wydruki o wyjątkowej
jakości oraz ostrości przy zmniejszonym zużyciu energii. Niskie koszty
pracy, niewielkie rozmiary oraz funkcja drukowania dwustronnego
w standardzie sprawiają, że drukarki serii C500 są idealnymi urządzeniami
nabiurkowymi dla firm, które szukają niedrogich, kolorowych wydruków
wysokiej jakości, a także urządzeń stworzonych z dbałością o środowisko.
A to wszystko z gwarancją na 3 lata.
ra
ncj
a
nowych urządzeń znajdą się też produkty
z serii Image S, Image X oraz iGroove. Madtech zapowiedział, że w IV kwartale planuje
powiększenie oferty dla resellerów o kolejne serie głośników Klipscha. kp
Seria C500 – drukarki kolorowe
formatu A4 z głową do interesów
P
w asortymencie dystrybutora są słuchawki i głośniki marki Klipsch. Wśród
2010-07-26 13:31:34
8
NOWOŚCI
CRN nr 16/2010
Logitech: grające zestawy
Sapphire HD 5670 Ultimate
Producent wprowadził do oferty dwa zestawy słuchawkowe. USB Headset H530 ma strojone laserowo głośniki i kabel długości 2,43 m. Do regulacji głośności służą przyciski umieszczone bezpośrednio przy uchu. Z kolei
Laptop Headset H555 można podłączyć do komputera kablem długości
1,8 m. Zestawy wyposażono w mikrofon z funkcją redukcji hałasu tła. Pasmo przenoszenia mikrofonu wynosi 100 – 10 000 Hz. Sugerowane
ceny detaliczne brutto: USB Headset H530 – 209 zł, Laptop Headset H555 – 249 zł. Gwarancja obowiązuje 2 lata. kp
Karta graficzna wyposażona w 400 procesorów strumieniowych taktowanych
z częstotliwością 775 MHz i 1 GB pamięci GDDR5 1000 MHz. Ma system
odprowadzania ciepła rurkami heat pipe oraz
radiatory. Na tylnym panelu znajdują się złącza
DL-DVI, HDMI i DisplayPort. Funkcja ATI Eyefitnity
umożliwia podłączenie do karty trzech monitorów, a CrossFireX – dwóch kart HD 5670. Sugerowana cena detaliczna: 439 zł. Gwarancja: 2 lata.
SAPPHIRE www.sapphire.com
LOGITECH tel. (22) 844-82-78 www.logitech.pl
NEC: z resellerami
na Ibizę
Router Netgeara
Od 16 do 22 czerwca resellerzy – partnerzy firmy NEC – uczestniczyli w wyjeździe
integracyjno-szkoleniowym na Ibizę. Impreza była główną nagrodą dla uczestników programu NEC Partner Club. Ponad
40 partnerów zaproszonych przez NEC-a
wypoczywało w miejscowości Cala Llonga
na wybrzeżu wyspy. Goście zwiedzili całą
Ibizę, m.in. jeziora solankowe, port w San Antonio, miasto Santa Eulalia. Mieli również okazję
poznać sąsiednią wyspę Formanterę. Mimo napiętego programu, nie zabrakło chętnych do
rozmów o biznesie z przedstawicielami producenta. kp
Model DGN3500 ADSL2+ działa w standardzie
Wireless-N. Waży 0,5 kg, ma wymiary 223 x 153 x
x 31 mm. Przez port USB można do niego podłączyć dysk zewnętrzny, tworząc serwer. Urządzenie działa w standardach Wireless-N: 802.11n,
802.11g i 802.11b. Ma dwie anteny zewnętrzne,
a w obudowie cztery porty RJ45 i jeden RJ11.
Jest kompatybilne z Windows Me, 2000, XP, Vista, Mac OS, Uniksem i Linuksem. Sugerowana
cena detaliczna brutto: 380 zł, gwarancja: 2 lata.
NETGEAR www.netgear.pl
Epson: AcuLaser CX16 i CX16NF
NEC DISPLAY SOLUTIONS tel. (12) 614-53-53 www.nec-display-solutions.pl
więcej newsów www.CRN.pl
Autoryzacja TallyGenicom S4E dla Riverbedu
dla Softex Daty
Dystrybutor przystąpił do programu produOd początku lipca Softex Data ma status autoryzowanego przedstawiciela
w Polsce firmy TallyGenicom.
Oferta dystrybutora wzbogaciła się o drukarki laserowe, igłowe i liniowe (np.
etykiet, faktur, dokumentów magazynowych) marki
TallyGenicom. Autoryzacja
dotyczy wszystkich modeli
drukarek i materiałów eksploatacyjnych, a także usług serwisowych. kp
centa rozwiązań sieciowych Riverbed Authorized Support Partner. Program RASP,
uruchomionego w marcu 2010 r., ma na celu
zapewnienie wsparcia użytkownikom rozwiązań Riverbed przez sieć autoryzowanych
partnerów na całym świecie. Żeby przystąpić do RASP, firma musi mieć kwalifikacje
i środki niezbędne do zapewnienia pomocy użytkownikom Riverbed w postaci usług
serwisowych i wsparcia przez 24 godziny na
dobę. S4E jest jedną z 16 firm zaproszonych
do programu. W Europie taki status ma jeszcze trzech dystrybutorów. kp
SOFTEX DATA
tel. (22) 331-19-90 www.softex.com.pl
S4E tel. (12) 296-45-45 www.s4e.pl
Ethernet 100 Gb/s oficjalnie
Standard 40G/100G Ethernet (IEEE 802.3ba) został ratyfikowany przez IEEE. Nowa specyfikacja Ethernetu definiuje dwie prędkości transmisji: 40 Gb/s i 100 Gb/s. Standaryzacja ma
zapobiec niekompatybilności różnych elementów sieci. Niektórzy producenci, np. Cisco
i Juniper, już pod koniec ubiegłego roku wprowadzili urządzenia 100G Ethernet. kp
1610_newsy.indd 8
Kolorowe laserowe urządzenia wielofunkcyjne
CX16 i CX16NF drukują pierwszą stronę w czasie
14 s w czerni i 23 s w kolorze. Kolejne dokumenty są drukowane z maksymalną prędkością 19
– 20 str./min w czerni i 5 str./min w kolorze. Model AcuLaser CX16NF wyposażono w faks i kartę
sieciową, opcjonalnie można zainstalować moduł druku dwustronnego i kasetę na 500 arkuszy
papieru. Sugerowane ceny detaliczne brutto: AcuLaser CX16 – 1116 zł, AcuLaser CX16NF
– 1676 zł. Gwarancja: 2 lata.
EPSON www.epson.pl
Microsoft: kolejne myszy
Myszy optyczne – Wireless Mouse 2000 (bezprzewodowa, 99 zł) i Comfort Mouse 4500 (przewodowa, 79 zł). Model 2000 wyposażono w trzy
przyciski, a model 4500 w pięć programowalnych
przycisków, oba mają kółko Tilt Wheel do przewijania w czterech kierunkach. W myszach zastosowano technikę Microsoftu BlueTrack, która
pozwala używać ich niemal na każdej powierzchni z wyjątkiem szkła. Są kompatybilne z systemami Windows XP, Vista, 7 oraz Mac OS X v.10.4–10.6.
Podajemy sugerowane ceny detaliczne brutto. Gwarancja: 3 lata.
MICROSOFT
www.microsoft.com/poland
2010-07-26 12:17:45
9
www.crn.pl
Trend Micro: ochrona
wirtualnych sieci
Assmann: splitter HDMI Digitusa
W ofercie Assmanna pojawił się HDMI Mini Video Splitter A-DS-41 302
marki Digitus. Za pośrednictwem urządzenia można przesyłać sygnał
wideo w wysokiej rozdzielczości do dwóch monitorów. Splitter
ma jedno wejście i dwa wyjścia HDMI. Zapewnia przesyłanie
sygnału wideo w formatach: VGA, SVGA, XGA i UXGA. Maksymalna rozdzielczość obrazu: 1080p. Urządzenie jest kompatybilne z wersjami HDMI 1.3b i HDCP 1.0, 1.1. Jego sugerowana
cena detaliczna brutto wynosi 130 zł. Gwarancja: 2 lata. kp
Trend Micro zapowiedział wprowadzenie
do oferty oprogramowania OfficeScan 10.5,
służącego do ochrony punktów końcowych
w infrastrukturze wirtualnych komputerów
stacjonarnych (VDI). System jest przeznaczony dla średnich i dużych przedsiębiorstw,
a jego polska wersja będzie dostępna we
wrześniu 2010. kp
ASSMANN DISTRIBUTION tel. (71) 326-71-40 www.assmann.pl
TREND MICRO
tel. (42) 682-27-55 www.trendmicro.com.pl
Insert: szkolenie
z Subiektem
Insert oferuje kolejny kurs w ramach Akademii Insert wydany na płycie CD. Dotyczy obsługi programu Subiekt GT. „Subiekt GT krok
po kroku” to 6-godzinne szkolenie składające się z 12 lekcji. Jego cena detaliczna brutto
wynosi 19 zł. kp
2*5$1,&=$-.26=7<
8ĩ<7.2:$1,$
'=,ĉ.,1$-12:6=<06(5:(5207+20$6.5(11$*
=352&(625$0,$720
INSERT
tel. (71) 787-61-00 www.insert.com.pl
7:2-(.25=<ĝ&,
‡ %DUG]RPDá\SREyUPRF\W\ONR:DW
SRGSHáQ\PREFLąĪHQLHP
BPSC zbadało obieg
faktur
‡ .RPSRQHQW\VHUZHURZHSU]H]QDF]RQH
Ponad połowa przedsiębiorców przebadanych przez BPSC ma problemy
z obiegiem faktur. W ankiecie integratora wzięło udział blisko 100 przedstawicieli średnich polskich firm. Ponad
52 proc. respondentów określiło kłopoty
związane z obiegiem faktur jako częste
lub bardzo częste. Wskazywano głównie następujące ich powody: przebywanie poza firmą (32 proc. odpowiedzi),
nadmiar innych obowiązków (29 proc.),
spory związane z ustaleniem odpowiedzialnych za koszty (26 proc.). Blisko
połowa badanych (48 proc.) uznała, że
opóźnienia są na tyle duże, iż utrudniają
pracę działowi finansowo-księgowemu.
Znaczna większość uczestników ankiety
(88 proc.) widzi szansę poprawy sytuacji we wdrożeniu elektronicznego systemu obiegu faktur. km
BIURO PROJEKTOWANIA
SYSTEMÓW CYFROWYCH
tel. (32) 349-35-00
www.bpsc.com.pl
GRSUDF\KQDGREĊ
‡ 'RVWĊSQHWDNĪHZDULDQW\]EDUG]R
FLFK\PLZHQW\ODWRUDPL
‡ 2EXGRZ\W\SXWRZHUOXE8GRPRQWDĪ
ZV]D¿HUDFNRZHM
7</.2
81$6
od
769
PLN*
6NRQ¿JXUXMVZyMVHUZHUZHGáXJZáDVQ\FKSRWU]HEZZZWKRPDVNUHQQSO
ZZZWKRPDVNUHQQSOā, Q I R O L Q L D āL Q I R # W K R P D V N U H Q Q S O ā0DGHLQ*HUPDQ\
&HQDQDMWDĔV]HJRVHUZHUDZSRGVWDZRZHMNRQ¿JXUDFMLVNDONXORZDQDQDSRGVWDZLHNXUVX(8523/1]5HNODPDQLHVWDQRZLRIHUW\KDQGORZHMZUR]XPLHQLX.RGHNVX&\ZLOQHJR
&HOHURQ&HOHURQ,QVLGH&HQWULQR&HQWULQRORJR&RUH,QVLGH,QWHO,QWHOORJR,QWHO&RUH,QWHO,QVLGH,QWHO,QVLGHORJR,QWHO6SHHG6WHS,QWHO9LLY,QWHO;HRQ,WDQLXP,WDQLXP,QVLGH
3HQWLXPL3HQWLXP,QVLGHVD]DUHMHVWURZDQ\PL]QDNDPLWRZDURZ\PL¿UP\,QWHO&RUSRUDWLRQOXEMHMSRGPLRWyZ]DOH]Q\FKZ6WDQDFK=MHGQRF]RQ\FK$P3OQOXELQQ\FKNUDMDFK
1610_newsy.indd 9
junior.indd 1
2010-07-26 12:19:21
7/26/10 11:12 AM
10
NOWOŚCI
Serwer actidaty
Producent wprowadził na rynek sieciowy serwer plików actiNAS Cube
RDX. Wyposażono go w procesor Intel Celeron 1,8 GHz (lub
szybszy) i 1 – 4 GB pamięci
DDR2. W urządzeniu można zainstalować pięć dysków SATAII
o łącznej pojemności 10 TB. Ma
ono również dwa porty Gigabit Ethernet,
jedno złącze eSATA, cztery USB 2.0, dwa PS2
oraz jedno VGA. Pozwala na zastosowanie RAID poziomów 0, 1, 5, 6,
10 i Jbod. Umożliwia połączenia za pomocą protokołów sieciowych
TCP/IP, DHCP, AppleTalk, MacZone, SMB, NFS, CIFS, AFT over TCP/
IP, HTTP. Rozwiązania actiNAS Cube RDX są wyposażone w urządzenie do zabezpieczania i archiwizacji danych.
Ceny detaliczne netto wynoszą: actiNAS Cube RDX bez dysków
twardych i nośnika RDX – 5180 zł, actiNAS Cube RDX 1,5 TB
wraz z nośnikiem RDX 500 GB – 7060 zł (przy kursie 1 euro = 4 zł).
Gwarancja: 3 lata. kp
ACTIDATA www.actidata.com
eXtremeMem: Cztery pamięci
przenośne marki Patriot
W asortymencie eXtremeMem pojawiły się pamięci przenośne
Patriot Xporter XT Rage. Są oferowane w wersjach o pojemności: 8,
16, 32 i 64 GB. Pendrive’y mają wysuwane złącze USB 2.0. Wewnątrz
gumowanej obudowy umieszczono pamięci flash połączone
w tryb Quad Channel. Dzięki temu dane przesyłane są równocześnie
do czterech kości NAND. Maksymalna prędkość ich zapisu wynosi
25 MB/s, a odczytu 27 MB/s. Ceny resellerskie netto Patriot Xporter
XT Rage wynoszą: 8 GB – 79 zł, 16 GB – 139 zł, 32 GB – 259 zł, a 64
GB – 499 zł. Gwarancja: 3 lata. kp
EXTREMEMEM tel. (22) 888-20-24 www.eXtremeMem.pl
CRN nr 16/2010
AB zarabia coraz więcej
Dystrybutor poinformował, że w okresie od stycznia do maja 2010 r.
odnotował ponad 150-proc. wzrost sprzedaży integratorom (porównanie rok do roku). Ma to być efekt dywersyfikacji portfolio produktów i poszukiwania segmentów rynku charakteryzujących się
wyższymi marżami. W zeszłym roku AB zwiększyło aktywność w segmencie rozwiązań korporacyjnych, powołując dział Enterprise Business Group, a w jego ramach Centrum Kompetencyjne – ośrodek
szkoleniowy dla partnerów handlowych. W ostatnim czasie spół-
ka rozszerzyła ofertę m.in. o produkty sieciowe, rozwiązania
z zakresu telefonii IP, pamięci masowe i serwery. W pierwszym
półroczu 2010 nie odnotowała wyraźnego ożywienia w segmencie
rozwiązań korporacyjnych. kp
AB tel. (71) 324-05-00 www.ab.pl
Kolejna marka w ofercie Komsy
Wrocławska firma została dystrybutorem Blow
– producenta urządzeń do nawigacji. Oferta Komsy wzbogaciła się o dziesięć modeli urządzeń do nawigacji, m.in. GPS35V II,
GPS43Rbt, GPS50Rbt. Wyroby marki
Blow są objęte 2-lenią gwarancją. kp
KOMSA tel. (71) 333-04-00 www.komsa.pl
ViDiS został spółką akcyjną
Od 7 lipca oficjalna nazwa wrocławskiego dystrybutora urządzeń
audiowizualnych brzmi ViDiS SA. Dane teleadresowe pozostają
bez zmian. Tomasz Kliczkowski, prezes spółki, zapowiada, że firma wejdzie na rynek NewConnect do końca bieżącego roku (na
początku 2010 r. spółka zapowiadała debiut giełdowy w II kwartale). Zgodnie z komunikatem opublikowanym w lutym przychody firmy ze sprzedaży kształtują się na poziomie 20 mln zł
rocznie, a zysk netto – 1 mln zł. kp
VIDIS tel. (71) 338-80-00 www.vidis.pl
Filmowy netbook Asusa
Oferta Asusa została wzbogacona o netbook Eee
PC 1215 N. Urządzenie wyposażono w 12-calowy ekran o rozdzielczości 1366 x 768
pikseli i dwurdzeniowy procesor Intel
Atom D525 ze zintegrowanym układem
graficznym nVidia Optimus. Sprzętowe dekodery umożliwiają odtwarzanie plików wideo w formatach H.264, VC1 i MPEG2. Netbook
ma złącze HDMI, złącza USB 3.0, interfejs Bluetooth 3.0 i moduł Wi-Fi w standardzie 802.11n. Pojemność dysku twardego, w zależności
od konfiguracji, wynosi 250 GB albo 320 GB. Producent zainstalował
w komputerze aplikacje multimedialne. Użytkownik netbooka może
odtwarzać filmy full HD. Sugerowana cena detaliczna Eee PC 1215 N
wynosi 2 tys. zł brutto. Gwarancja: 2 lata. kp
ASUS tel. (22) 571-80-00 http://pl.asus.com
1610_newsy.indd 10
więcej newsów www.CRN.pl
Przechowywanie papierowych faktur
Jeśli oryginał faktury wystawiono i przekazano kontrahentowi na papierze, dokument musi być przechowywany w takiej właśnie formie
– orzekł Urząd Skarbowy w Bydgoszczy. Zdaniem dyrektora izby (interpretacja z 17 czerwca 2010 r., nr ITPP3/443–52/10/JK) przepisy nie
przewidują możliwości gromadzenia papierowych dokumentów księgowych jako zapisów elektronicznych i drukowania w razie potrzeby.
Przedsiębiorcy muszą przechowywać faktury w takiej postaci,
w jakiej wystawiono oryginał. Oznacza to, że na dysku komputera
wolno zapisywać tylko dokumenty wystawione i przekazane w formie
elektronicznej. Takie faktury można przesyłać odbiorcy e-mailem, na
płycie, pamięci przenośnej albo innym nośniku. Muszą mieć podpis
cyfrowy (źródło: „Dziennik Gazeta Prawna”). kp
2010-07-26 12:20:09
Nowy numer
magazynu TopGear już w sprzedaży
JAK ZBUDOWAĆ W SZOPIE AUTO BATMANA
EDYCJA POLSKA
WWW.TOPGEAR.COM.PL
SIERPIEŃ 2010
CENA 4,90 zł (W TYM 7% VAT)
S T I G + F E R RA R I GT
O
N I K T N
I E J E S T
S Z Y B S
Z Y
N A TO R Z E W
M U G E L LO
y
r
o
w
t
o
P
OTO
E K ST R
E ŚWIATA
Z
A
J
Z
A
W
IN
OJAZDÓW
P
H
C
Y
N
L
EMA
G RAV E D I G G E R
M O NST E R T RU C K
1 5 0 0 K M B R U TA L N E J S I ŁY
tg0810_000_Cover.indd Sec1:4
tg0910_800_Reklama_TG_CRN.indd 1
A
K
Ł
Ó
P
IS
BUGATTI GALIBIER
WEWNĄTRZ PSYCHODELICZNEJ LIMUZYNY
ZA 1,5 MILIONA DOLARÓW
ONE-77 JUŻ NA DRODZE
N AJ M O C N I E J S ZY ASTO N M ART I N
S P U S ZCZO N Y Z ŁA Ń C U C HA
TopGear – Emocje Gwarantowane
6/28/10 2:51:24 PM
7/23/10 3:33:56 PM
12
WYDARZENIA
CRN nr 16/2010
Komputronik sprzedaje Karen
BALAST Z POKŁADU
Komputronik znalazł kupca na spółkę Karen. Danych inwestora
i szczegółów transakcji jeszcze nie ujawniono. Wiadomo jednak,
że Komputronik skorzysta na sprzedaży Karenu – uwolni się od
przynoszącej straty spółki, a także od długów zaciągniętych przez jej
poprzedniego właściciela. ANNA SUCHTA
omputronik sprzedaje Karen zaledwie w dwa lata po zakupie.
Nikogo nie dziwi, że tak szybko
chce się pozbyć większościowego pakietu
akcji spółki. Wraz z jego nabyciem nie tylko wszedł w posiadanie ponad 100 punktów
sprzedaży, ale przejął też dług zaciągnięty
przez Techmex za jego plecami.
Według listu intencyjnego podpisanego w połowie czerwca 2010 r. inwestor
(wiadomo tylko, że jest to obywatel USA)
ma objąć akcje Karenu pochodzące z nowej emisji. Rozliczy się za nie wkładami
pieniężnymi i niepieniężnymi o wartości
250 mln zł (cena jednej nowej akcji szacowana jest na 0,1 zł). W konsekwencji
Komputronik straci większościowy pakiet
udziałów w Karenie (teraz należy do niego
ponad 57 proc. akcji). Odkupi natomiast od
nowego właściciela Karenu sieć sklepów,
czyli to, na czym mu najbardziej zależało
w chwili nabycia spółki. Oprócz tego list
intencyjny przewiduje przejęcie przez inwestora długów obciążających konto Karenu, a zaciągniętych przez Techmex. Ich
wysokość wynosi około 10 mln zł.
Umowa inwestycyjna ma być podpisana w ciągu 30 dni od momentu wstępnego
potwierdzenia zamierzeń obu stron, mniej
więcej w środku lipca 2010 r. Gdy tekst powstawał (pierwsza połowa tego miesiąca),
jeszcze do tego nie doszło. Przedstawiciele
Komputronika są powściągliwi w rozmowach o sprzedaży Karenu. – Komputronik
nie chce komentować sprawy przed podpisaniem umowy – taką odpowiedź otrzymaliśmy od Wojciecha Buczkowskiego, prezesa
zarządu firmy. Natomiast Jacek Piotrowski,
szef Karenu i wiceprezes Komputronika,
wprawdzie nie unika tematu, ale również
woli poczekać z ujawnianiem szczegółów.
KORZYŚCI JAK NA DŁONI
Na pytanie, czy inwestor nie ma nic przeciwko wzięciu na siebie długów obciążających konto Karenu i zaciągniętych przez
Techmex, Jacek Piotrowski odpowiada, że
nie należy rozpatrywać tej sprawy w ode-
Komputronik
ZNAJDUJE WYJŚCIE Z SYTUACJI
BEZ WYJŚCIA
rwaniu od pozostałych elementów transakcji. Według niego przypomina ona system naczyń połączonych. – Sztuką jest
ustalenie warunków umowy tak, by odpowiadały obu stronom – mówi kierujący
Karenem. – Ogólnie rzecz biorąc, sytuacja
wygląda w ten sposób, że inwestor jest go-
JAK TO BYŁO Z PRZEJĘCIEM
Luty 2008 r. – Komputronik podpisał z Techmeksem umowę o przejęciu większościowego
udziału w Karenie.
Maj 2008 r. – transakcja przejęcia Karenu została zakończona.
Luty 2009 r. – szyldy Karenu zostały zastąpione marką Komputronik.
Październik 2009 r. – Do sądu trafił wniosek o upadłość Techmeksu, sąd zdecydował o likwidacji majątku firmy
Grudzień 2009 r. – Komputronik porozumiał się z SEB Commercial Finance w sprawie
weksli, Karenu.
1610_komputronik.indd 12
tów przejąć wierzytelności po Techmeksie,
ponieważ stanowią tylko część kontraktu.
Natomiast przyznaje, że pozbycie się
wraz z Karenem długów stanowi rozwiązanie problemu, z którym Komputronik
borykał się praktycznie od chwili zakupu
sieci sklepów. – Nazwę sprawę po imieniu
i powiem, że Techmex nas po prostu oszukał i teraz musimy sobie z tym problemem
poradzić – mówi Jacek Piotrowski.
Zgodnie z listem intencyjnym sklepy
działające w sieci Karenu pozostaną przy
Komputroniku. – Oczywiście zostawiamy
sobie tę część, która najbardziej nas interesowała, gdy kupowaliśmy Karen – dodaje
Jacek Piotrowski. – Zależało nam na rozbudowie sieci sprzedaży. Nie ograniczamy się do
rozprowadzania produktów, ale też rozbudowujemy ofertę usług dla klientów.
Według niego na rynku detalicznym
nadal – mimo pogorszenia się warunków
gospodarczych w porównaniu z tymi
sprzed kilku lat, gdy poznańska firma dobijała interesu z Techmeksem – jest miejsce dla kilku sieci handlowych.
Tymczasem zdaniem Jerzego Szkwarka,
prezesa Vobisu, który jest głównym konkurentem Komputronika, rynek potrzebuje konsolidacji – nie ma na nim miejsca
na kilka podobnych sieci salonów, działających według tego samego modelu biznesowego. W czerwcu szef Vobisu, zapytany
przez CRN Polska, czy rozważa możliwość
połączenia z Komputronikiem, ani nie zaprzeczył, ani nie potwierdził. Powiedział
2010-07-26 14:18:41
13
www.crn.pl
jedynie, że bierze pod uwagę różne scenariusze. – Mogę zapewnić, że nikt z firmy
Vobis nie kontaktował się z nami w sprawie
ewentualnej fuzji – mówi Jacek Piotrowski.
Na początku lipca 2010 r. Komputronik
dopinał szczegóły umowy i przygotowywał dokumentację potrzebną do jej finalizacji. – Umowa ma być podpisana 14 lipca
2010 r., chociaż nie wykluczałbym kilkudniowego poślizgu ze względu na skomplikowany proces przygotowywania dokumentów
i sprawdzania wycen aportów niepieniężnych – zaznacza Jacek Piotrowski.
NIEPRZEWIDZIANE
SKUTKI
Transakcja zakupu Karenu przez Komputronika od początku budziła dużo emocji.
W jej następstwie na rynku detalicznym
pojawił się gracz zarządzający 300 punktami sprzedaży. Konkurencja wypowiadała się o sprawie w chłodnym tonie, starając
się wytknąć słabe punkty transakcji. Przede
wszystkim skupiano się na jednorodności
i przejrzystości sieci. Zwracano uwagę, że
Komputronik musi wiele zrobić, by stworzyć spójny wizerunek sieci, która składała
się w momencie przejmowania Karenu ze
sklepów franczyzowych, własnych i partnerskich. Ponadto konkurenci podkreślali,
że część salonów Komputronika jest zlokalizowanych w tych samych miejscach, co
punkty Karenu. Jacek Piotrowski w rozmowie z CRN Polska, przeprowadzonej w rok
po przejęciu, przyznał, że sieć rzeczywiście
wymagała generalnych porządków. Polega-
INWESTOR WYCHODZI
Z CIENIA
Pod koniec lipca 2010 r. okazało się, że
Karen kupują mieszkająca w USA Halina
Paszyńska oraz Texass Ranch Company
ze Stargardu Szczecińskiego (inwestorka jest większościowym udziałowcem tej
firmy). Zgodnie z umową Paszyńska oraz
TRC obejmą 768 mln nowych akcji Karen
o nominale 40 gr płacąc po 50 gr za sztukę, mają oddłużyć spółkę i zmienić profil jej
działalności. Karen sprzeda Komputronikowi sklepy i znaki towarowe. Komputronik
ma kupować w Karen sprzęt komputerowy
– na warunkach rynkowych – o wartości nie
mniejszej niż 80 mln zł rocznie.
1610_komputronik.indd 13
BARTŁOMIEJ KNICHNICKI
partner Trinity Capital Investments
Komputronik przejął Karen (wtedy jeszcze spółka nazywała się Karen Notebook) w nie najlepszym momencie gospodarczym. Trwający w 2008 i 2009 r. kryzys spowodował, że przychody przejętej spółki
znacząco spadły, co w tak niskomarżowej branży szybko przyczyniło się do generowania
przez nią strat. Wpłynęło to ostatecznie także na wyniki Komputronika, który jako samodzielna jednostka był we wskazanym okresie rentowny, natomiast cała grupa ponosiła
straty. Dlatego w pełni zrozumiałe są motywy sprzedaży Karenu. Zgodnie z listem intencyjnym Komputronikowi dzięki tej transakcji udałoby się pozbyć dodatkowego problemu
w postaci długów Techmeksu (znajdującego się w stanie upadłości likwidacyjnej), bo inwestor ma doprowadzić do wykupu wszystkich wierzytelności po ich cenie nominalnej.
Ponadto, zgodnie z listem intencyjnym, Komputronik odkupi salony komputerowe, które
prowadzą sprzedaż detaliczną pod marką Komputronik. Sklepy te przeszły rebranding
i optymalizację, stanowią więc cenne aktywa dla Komputronika.
Pozostałe szczegóły dotyczące przyszłej transakcji nie są jeszcze znane. Nie wiadomo, kto jest potencjalnym inwestorem i jaką ma wizję rozwoju Karenu. Za co dokładnie
obejmie akcje nowej emisji, w jakim stopniu będzie to gotówka, a w jakim aktywa niepieniężne i jakiego typu będą to aktywa. Poza tym wciąż nie wiadomo, jakie są szanse
i na jakich zasadach mają zostać odkupione pozostałe akcje Karenu należące do Komputronika (który podaje, że wartość odkupu ponad 57 proc. akcji spółki rozłożonego
na pięć lat może wynieść prawie 80 mln zł).
Mimo wielu niewiadomych, dostępne informacje o transakcji są bardzo pozytywne, na
co zwrócili już uwagę inwestorzy giełdowi. Kurs Komputronika od momentu ich ujawnienia wzrósł w ciągu kilku dni o ponad 100 proc. (obecnie jest o prawie o 40 proc. wyższy). Natomiast kurs Karenu poszybował w górę kilkakrotnie (jest dwa i pół razy wyższy
niż przed upublicznieniem informacji). Ceny akcji obu spółek po okresie intensywnego
wzrostu stopniowo opadają, gdyż inwestorzy czekają na rozwój sytuacji i więcej szczegółów odnośnie do potencjalnej transakcji.
ły między innymi na likwidacji logo Karenu
i objęciu wszystkich sklepów marką Komputronik. Rozwiązania wymagała także
kwestia struktury klientów Karenu. Według
Jacka Piotrowskiego w salonach tej sieci należało poprawić obsługę klientów detalicznych, zakończyć zaś pełnienie przez nie roli
niewielkich hurtowni. Poza tym Piotrowski nie ukrywa, że marka Karen Notebook
(później tylko Karen – by nie kojarzyła się ze
sprzedażą wyłącznie komputerów przenośnych) nie była tak rozpoznawalna, jak tego
oczekiwał Komputronik.
Największym zaskoczeniem okazały się
jednak weksle wystawione przez Karen na
zlecenie Techmeksu (w tej chwili znajduje
się w upadłości likwidacyjnej mimo starań
zarządu o szansę ułożenia się z wierzycielami) dosłownie na kilka dni przed zmianą
właściciela Karenu. Opiewały na 20 mln zł,
wierzycielami były zaś głównie banki, ale
też dostawcy Techmeksu. Jacek Piotrowski podkreślał, że należności Techmeksu
zabezpieczone są 530 tys. akcji własnych
Jacka Studenckiego, prezesa i głównego
udziałowca (zmarł 9 lipca 2010 r.), oraz połową akcji spółki zależnej bielsko-bialskiej
firmy – SCOR (Satelitarne Centrum Operacji Regionalnych). Komputronik częściowo spłacił dług, resztę zamienił w kredyt
udzielony przez Karen Techmeksowi.
W listopadzie 2009 r. zainicjował spotkanie wierzycieli Techmeksu, przekonując,
że polityka informacyjna tego przedsiębiorstwa w sprawie spłaty należności jest
niejasna. Długi bielsko-bialskiej spółki szacowane były na 100 mln zł, z czego bankom
winna była 90 mln zł.
Po pierwszym kwartale 2010 r. Komputronik zanotował stratę w wysokości
1,85 mln zł. Ciągną go w dół wyniki Karenu, który od wielu miesięcy znajduje się
grubo pod kreską. Tuż po ogłoszeniu planów sprzedaży spółki przejętej od Techmeksu zarówno kurs akcji Komputronika,
jak i Karenu znacząco wzrósł.
2010-07-26 14:19:19
14
ROZMOWA
CRN nr 16/2010
20 lat UOKiK-u w Polsce
TO DOBRZE, ŻE
HANDEL EWOLUUJE
CRN Polska rozmawia z Małgorzatą Krasnodębską-Tomkiel, prezesem
Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, o konkurencyjności
polskiego rynku, zmowach cenowych w branży IT oraz szkodliwej
dla handlu nadmiernej transparentności. URSZULA SMOKTUNOWICZ
CRN Polska Czy według Pani w ciągu
20 lat istnienia Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów polski rynek,
w tym również branża IT, stał się bardziej konkurencyjny?
Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel
Zmiany, jakie zaszły przez ostatnie 20 lat,
są konsekwencją przekształcania gospodarki centralnie sterowanej w wolnorynkową i obserwujemy je na każdym kroku.
Dzięki zdrowej rywalizacji, na straży której stoi UOKiK, przedsiębiorcy zmniejszają koszty, doskonalą ofertę i wprowadzają
innowacje. W konsekwencji konsumenci mogą nabywać wysokiej jakości towary i usługi w zróżnicowanych cenach. Na
przestrzeni lat zmienił się jednocześnie
charakter spraw prowadzonych przez
UOKiK. Na początku walczyliśmy z monopolizacją rynku, teraz przeważają sprawy z zakresu wykrywania bezprawnych
porozumień, a kontrola przekształceń
własnościowych przedsiębiorstw ustąpiła miejsca kontroli koncentracji. Rynek IT
rozwija się bardzo dynamicznie. UOKiK
stale go monitoruje i kontroluje, a tam,
gdzie widzimy zagrożenie konkurencji,
podejmujemy odpowiednie działania.
CRN Polska Czy konsumenci znają
swoje prawa i obowiązki? Czy zdarza
się jeszcze, że mylą gwarancję z odpowiedzialnością sprzedawcy za towar lub
nie wiedzą o istnieniu tej ostatniej?
Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel
Z badań UOKiK-u wynika, że poziom wiedzy polskich konsumentów się zmienia,
jednak nie jest jeszcze zadowalający. Ma
na to wpływ wiele czynników, często od
siebie niezależnych, m.in. wiedza, wiek, a
1610_UOKiK.indd 14
także świadomość pozycji wobec przedsiębiorców działających na rynku. Z zaniepokojeniem muszę stwierdzić, że nadal
dużym problemem pozostaje nieznajomość przysługujących konsumentom praw
oraz instytucji i organizacji zajmujących
się ochroną tych praw, rezygnacja np. z reklamacji z uwagi na czasochłonność procesu, nierozróżnianie reklamacji i gwarancji
producenta, brak zrozumienia treści umów
lub w ogóle ich nieczytanie. Uważam zatem, że niezbędne jest podejmowanie
dalszych działań edukacyjnych i informacyjnych skierowanych zarówno do konsumentów, jak i do przedsiębiorców.
CRN Polska Nie ulega wątpliwości, że
zmowy cenowe psują rynek. Ile infor-
Naruszenia na rynku IT – z uwagi na ich
globalny wymiar – są coraz częstsze i poważniejsze. Komisja Europejska od lat
przygląda się tej branży. W 2004 r., po
pięciu latach postępowania, nałożyła karę
w wysokości 479 mln euro na amerykański
Microsoft za wykorzystanie dominującej
pozycji na rynku, dowodząc, że koncern
nielegalnie narzucał instalację oprogramowania i związywał z nim przeglądarkę
internetową Internet Explorer. W Polsce również odczuliśmy skutki nielegalnego działania komputerowego giganta.
W 2008 r. UOKiK zamknął postępowanie
wyjaśniające, w którym badał, czy mogło
dojść do porozumienia między 12 producentami laptopów a Microsoftem, dotyczącego preinstalacji oprogramowania
Coraz częściej
DOSTAJEMY SYGNAŁY
O ZMOWACH CENOWYCH
macji na temat takich naruszeń z branży IT ma UOKiK?
Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel
Zawsze podkreślam, że zmowy cenowe to
najpoważniejsze naruszenia konkurencji
dla rynku, niezwykle szkodliwe dla gospodarki. Jednocześnie, co również wynika
z naszego doświadczenia, należą do najtrudniej wykrywalnych naruszeń prawa,
bowiem dowody ich istnienia mają zazwyczaj charakter nieformalny. Często uzgodnienia odbywają się za pośrednictwem
korespondencji pocztowej i e-mailowej
lub rozmów telefonicznych oraz podczas
bezpośrednich spotkań biznesowych.
firmy w komputerach osobistych. Z uwagi na europejski zasięg potencjalnego porozumienia przekazaliśmy tę sprawę
Komisji Europejskiej.
Ponadto w maju bieżącego roku Komisja ukarała dziesięć
przedsiębiorstw z branży
elektronicznej, m.in. Samsunga, za udział w antykonkurencyjnym porozumieniu,
polegającym na
2010-07-26 12:33:18
15
www.crn.pl
sprzecznym z prawem kształtowaniu
cen komputerowych modułów pamięci
dynamicznej (DRAM).
Coraz częściej otrzymujemy z rynku
sygnały o naruszeniach. Wychodzę z założenia, że każda sprawa jest inna i wymaga indywidualnego podejścia. Do tej pory
za zmowy cenowe w branży ukaraliśmy
np. spółkę Kamsoft, zajmującą się sprzedażą systemów komputerowych m.in. dla
Narodowego Funduszu Zdrowia oraz aptek, i jej siedmiu największych partnerów
handlowych, oraz spółkę ViDiS – dystrybutora urządzeń projekcyjnych – i jej pięciu partnerów handlowych.
naruszeń prawa. Często bowiem przedsiębiorcy stosują naśladownictwo cenowe, odpowiadając na sygnały płynące
z rynku. Takie praktyki są dozwolone
przez prawo i wówczas nie możemy podejmować żadnych ingerencji.
Ponadto prowadzimy 21 postępowań
wyjaśniających i właściwych w sprawie
naruszenia zbiorowych interesów konsumentów na rynku e-commerce w branży
IT. Dotyczą m.in. usług dostępu do Internetu oraz nieprawidłowości w handlu
elektronicznym (niedozwolone klauzule
umowne, wprowadzające w błąd informacje na stronach internetowych itp.).
CRN Polska Czy UOKiK zajmuje się
przypadkami zmów cenowych między
producentami a e-sklepami handlującymi elektroniką i sprzętem IT?
Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel
Prowadzimy aktualnie postępowanie wyjaśniające, w którym sprawdzamy, czy doszło do zawarcia zmowy cenowej między
producentem sprzętu elektronicznego
a podmiotami odsprzedającymi jego wyroby w Internecie. Docierają do nas niepokojące informacje z rynku, które mogą,
choć nie muszą, świadczyć o zawarciu
nielegalnego porozumienia. Nie możemy
z góry założyć, że tam, gdzie ceny kształtują się na podobnym poziomie,
na pewno
doszło do
CRN Polska Mówi się, że wkrótce
większość transakcji handlowych będzie przeprowadzanych przez Internet, a sklepy wielkopowierzchniowe,
takie jak np. MediaMarkt, będą traktowane przez producentów jak swego
rodzaju hale wystawowe.
Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel
Moim zdaniem fakt, że powstają nowe
formy sprzedaży towarów i usług, jest
bardzo pozytywny i stanowi naturalną
konsekwencję rozwoju handlu. Nie boję
się takich zmian. Rynek, na którym będzie
panować niezakłócona gra konkurencyjna,
sam się obroni, a zadaniem UOKiK-u jest
czuwanie, aby to współzawodnictwo nie
było przez przedsiębiorców naruszane.
CRN Polska Czy w branży IT występuje problem półkowego, tzn. czy były przypadki wykorzystywania przez
dostawców dominującej pozycji lub
czy dochodziło do zawarcia niedozwolonych porozumień?
Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel
Kwestia tzw. półkowego wywołuje wiele emocji, zwłaszcza w przypadku produktów codziennej konsumpcji. Dotyczy
to wszystkich towarów oferowanych
w hipermarketach, w tym również sprzętu
elektronicznego. Chcę jednak wyraźnie
zaznaczyć, że UOKiK nie ma podstaw
prawnych, aby podjąć w tym przypadku określone działania. Opłaty
półkowe są bowiem wynikiem relacji biznesowych między podmiotami gospodarczymi. Urząd mógłby
w nie ingerować jedynie wówczas, gdyby przedsiębiorca nad-
używał pozycji dominującej lub doszłoby
do zawarcia niedozwolonego porozumienia. Jednak żaden hipermarket działający
w Polsce nie ma pozycji dominującej, ponadto takie działania nie naruszają interesów konsumentów.
CRN Polska Nie jest pani zwolenniczką
nadmiernej transparentności w sektorze handlowym. Dlaczego pani zdaniem może ona wręcz szkodzić?
Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel
Każdy inaczej rozumie transparentność,
zatem trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Dla mnie nie jest to
na pewno szczegółowe podawanie, w jaki
sposób kształtują się ceny produktów od
chwili wytworzenia surowca do wystawienia ich na półce sklepowej. To bowiem
bardzo skomplikowany proces, obejmujący odbiorców, dostawców, producentów
oraz dystrybutorów, a na ostateczną cenę
towaru ma wpływ wiele czynników, np.
trudne do oszacowania i zidentyfikowania
opłaty dodatkowe. Od lat trwa w UE dyskusja na temat sposobu podawania cen. Węgrzy wprowadzili obowiązek stosowania
„transparentnych” opłat, które dostawcy
wnoszą na rzecz sklepów. Innymi słowy,
producent przychodzący do sieci wie,
czego może się spodziewać i za co zapłaci. Nie uważam jednak, aby to było dobre
i skuteczne rozwiązanie. Każdy przedsiębiorca bowiem dąży do tego, aby zarabiać więcej niż jego konkurent, podobny
cel mają również sieci handlowe. Pozostaje więc pytanie, czy UOKiK ma podstawy
do ingerencji? Gospodarka wolnorynkowa
rządzi się swoimi prawami i musimy je respektować. Dopóki nie występują na rynku
nielegalne zmowy, na podstawie których
przedsiębiorcy kształtują sprzecznie z prawem ceny produktów i usług, dopóty nie
ma podstaw do działań UOKiK-u, a tym
bardziej narzucania rozwiązań czy określania dodatkowych obowiązków. Przedsiębiorca, który czuje się pokrzywdzony
przez sieć handlową, może złożyć pozew
do sądu i w ten sposób dochodzić swoich
racji. Dobrym rozwiązaniem jest również
opracowanie przez sieci – na wzór brytyjski – kodeksu dobrych praktyk. Jednak takie rozwiązanie może okazać się skuteczne
jedynie wtedy, gdy zapisy kodeksu będą
solidarnie przestrzegane.
Fot. Marek Zawadzki
1610_UOKiK.indd 15
2010-07-26 12:33:32
16
BEZPIECZEŃSTWO
CRN nr 16/2010
Systemy ochrony firmowych zasobów IT
SKOMPLIKOWANY,
CZYLI SKUTECZNY
Współczesne systemy zabezpieczania infrastruktury informatycznej
przedsiębiorstw obejmują nie tylko zaporę ogniową i oprogramowanie
antywirusowe. Najnowsze rozwiązania zapobiegają wyciekowi
danych, inne chronią zdalnych użytkowników, a jeszcze inne
– struktury wirtualne. ANDRZEJ JANIKOWSKI
aweł Mikołajczyk, ekspert ds.
bezpieczeństwa w Cisco Systems, twierdzi, że produkty do
zabezpieczania infrastruktury sieciowej
kupują praktycznie wszystkie firmy. Jednak jakość systemów ochronnych przedsiębiorstw, wynikająca w dużej mierze ze
sposobu myślenia menedżerów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo sieciowe,
jest bardzo różna. – Niektóre firmy decydują się tylko na zainstalowanie zapory
ogniowej, inne mają bardzo rozbudowaną
architekturę zabezpieczającą – mówi Gaweł Mikołajczyk. – To drugie rozwiązanie
kupują zwykle duże korporacje.
Wiele wątpliwości co do stanu zabezpieczeń polskich firm ma Mateusz Sell.
– Bezpieczeństwo informatyczne licznych
przedsiębiorstw w naszym kraju jest zagrożone – uważa szef MKS-u. – Każda luka
w systemie może doprowadzić do utraty
kontroli nad komputerami w sieci firmy
i spowodować poważne problemy techniczne, ale też finansowe. Mam wrażenie, że nie
wszyscy zdają sobie z tego sprawę.
Słowa te są tym bardziej niepokojące, że na
naszym rynku już od dawna są oferowane
najnowocześniejsze rozwiązania. Dostawcy prześcigają się w produkcji coraz lepszych systemów. Gaweł Mikołajczyk jest
zdania, że rynek wyrobów przeznaczonych
dla firm obejmuje wiele segmentów. Do
najważniejszych zalicza: wielofunkcyjne
klasyczne zapory ogniowe, bezpieczne routery, systemy wykrywania włamań, koncen-
Według specjalistów rynek zabezpieczeń ulega nieustannym przemianom.
Dzięki rozwojowi techniki półprzewodnikowej szybko rośnie wydajność sprzętu. Producenci wyposażają go w kolejne
funkcje, powstają nowe koncepcje architektur zabezpieczających. Poważną metamorfozę przeszły UTM-y (Unified Threat
Bezpieczeństwo
INFORMATYCZNE WIELU FIRM
W POLSCE JEST ZAGROŻONE
tratory VPN, rozwiązania dostępu do sieci,
czyli Network Access Control. – Poza tym
w sprzedaży są już produkty chroniące centra danych i systemy wirtualizacji – podkreśla. – Niektórzy zaczynają świadczyć usługi
Cloud Security. Producenci opracowują nowe koncepcje sieci VPN i rozwiązania do fizycznego zabezpieczania sieci.
RIK FERGUSON
starszy doradca ds. bezpieczeństwa w Trend Micro
Pojawienie się koncepcji przetwarzania poza siecią lokalną (cloud
computing) przyczyniło się do wprowadzenia wielu zmian dotyczących architektury systemów zabezpieczeń. Firmy rezygnują
z systemów, w których dokonuje się aktualizacji oprogramowania w punktach końcowych, na rzecz scentralizowanych rozwiązań zapewniających ochronę w czasie rzeczywistym, wykorzystujących dynamiczną bazę danych. Więcej, ochrona punktów
końcowych powinna uwzględniać wymogi infrastruktury VDI oraz szczególne wymagania związane z funkcjonowaniem w ramach środowiska wirtualnego, w którym
istotna jest minimalizacja wykorzystania zasobów.
1610_bezpieczenstwo.indd 16
WIELE ZAGROŻEŃ,
JEDNO URZĄDZENIE
Management). Są dość powszechnie stosowane przez małe i średnie firmy, a ich
niewątpliwą zaletę stanowi bogate wyposażenie. Przeciętne urządzenie tej klasy to: zapora ogniowa, system VPN, IPS
oraz software’owe zabezpieczenie antywirusowe i antyspamowe. Przedsiębiorcy szybko przyzwyczaili się do zalet tego
typu sprzętu.
Jednak według Gawła Mikołajczyka,
przekonanie, że za pomocą jednego urządzenia uda się zabezpieczyć dużą infrastrukturę sieciową, jest błędne. − Moim
zdaniem o bezpieczeństwie trzeba myśleć
w kontekście architektury, a nie pojedynczego produktu – wyjaśnia specjalista z Cisco.
– System zabezpieczający firmę obejmuje
różne mechanizmy funkcjonujące w przełącznikach, routerach, komponentach sieci
bezprzewodowej, na stacjach końcowych,
w miejscu styku sieci z Internetem, w sieci WAN i centrum przetwarzania danych.
2010-07-26 12:36:36
17
www.crn.pl
KRZYSZTOF MELLER
prezes Akbitu
Wszystkie te elementy współdziałają ze
sobą. Powiedziałbym nawet, że całość systemu jest czymś więcej niż suma części.
Niemniej jednak popyt na UTM-y nie
spada. Sporą ich popularność tłumaczy
Michał Jarski, szef polskiego oddziału Check Pointa. Według niego klienci
potrzebują uniwersalnych, a za razem
prostych w obsłudze urządzeń. – Firmy decydują się na zakup takich rozwiązań, dzięki którym za rozsądną cenę mogą
uzyskać dający się zaakceptować poziom
ochrony sieci – twierdzi.
Mariusz Rzepka, Country Manager
w Fortinecie odpowiedzialny za Polskę,
Ukrainę, Białoruś i Bałkany, uważa, że
największy popyt na UTM-y jest w sektorze MSP. – Niektóre tego typu urządzenia wyposażono w system ochrony poczty
elektronicznej – mówi. – Modele, które niebawem wprowadzimy na rynek, będą miały
przepływność gigabitową.
W naszym kraju także doceniono zalety
tego typu sprzętu. Według Macieja Pogorzelskiego, country managera SonicWALL
w Polsce, najpopularniejsza wersja UTM-a
kupowana na rodzimym rynku zawiera
antywirusa, sondę IPS/IDS, oprogramowanie antyspyware, antymalware, system
antyspamowy i VPN (IPSec oraz SSL).
Przedstawiciel Forinetu dodaje, że najnowsze UTM-y nie tylko funkcjonują jak
zapora ogniowa zintegrowana z systemem
wykrywania włamań (IPS) i ochrony treści
(CCP), ale także sprawdzają się w różnych
konfiguracjach ochronnych. – Na przykład
mogą zapewniać IPSec/SSL VPN, ochronę
antywirusową i antyspamową, filtrowanie
stron WWW oraz bezpieczeństwo usług
transmisji głosu − przekonuje. – Niektóre
mogą być nawet zdalnie zarządzane.
ABY DANE NIE WYCIEKŁY
UTM jest przeznaczony dla firm małych
i średnich. Duże korporacje borykają się
często z takimi problemami, z którymi
przeciętne urządzenie tego typu sobie nie
poradzi. Na przykład z wynoszeniem informacji w formie elektronicznej – baz danych czy innych ważnych dokumentów
1610_bezpieczenstwo.indd 17
Tradycyjne rozwiązania DLP zabezpieczają firmy przed wyciekiem informacji przez kontrolowanie portów i podłączanych
do nich urządzeń oraz automatyczne szyfrowanie. Jednak klasyczny system nie chroni przedsiębiorstwa przed utratą danych. Wyciek informacji może nastąpić przez kanały internetowe, aplikacje działające na stacjach
pracowników, wydruki lub kopiowanie zawartości dokumentów. Pojawiają się
specjalne moduły, które analizują i blokują poufne dane przesyłane na zewnątrz
przez aplikacje bądź kanały internetowe. System ma różne zaawansowane technologie klasyfikacji danych, co pozwala na precyzyjne określenie, jakie dane są
poufne i krytyczne dla przedsiębiorstwa.
Moduły te umożliwiają ochronę przed nieuprawnionym przesyłaniem danych kanałem
internetowym, na przykład za pośrednictwem protokołów HTTP, HTTPS, SMTP lub innych. Moduł zabezpiecza również przed kopiowaniem danych z jednego dokumentu
do innego, drukowaniem na drukarkach lokalnych i sieciowych, wykonywaniem printscreenów, przesyłaniem dokumentów do udostępnionych zasobów sieciowych, kopiowaniem na zewnętrzne nośniki, a także przesyłaniem poufnych dokumentów przez
aplikacje, np. komunikatory, CRM-y, P2P itp. Taka kontrola zapewnia spełnienie wymogów standardów bezpieczeństwa, w tym PCI DSS, HIPPA, SOX.
YUVAL BEN-ITZHAK
starszy wiceprezes ds. inżynierii w AVG Technologies
Nowoczesne rozwiązania, obok warstw zabezpieczeń wykorzystujących statyczne bazy sygnatur, zawierają także dynamiczne
formy wykrywania złośliwego kodu i zaawansowane mechanizmy
analizy behawioralnej, które umożliwiają ochronę w czasie rzeczywistym. Wprowadzone ostatnio rozwiązania z narzędziami do weryfikacji reputacji danych pilków
do wykorzystania w chmurze. Systemy te oceniają potencjalne zagrożenie, które
mogą stanowić nowe i nieznane pliki. Udoskonalenia te umożliwiły skrócenie
czasu podatności użytkownika na ataki.
DOMINIK SUMOWSKI
Channel Account Manager, McAfee
Proces ciągłego doskonalenia zabezpieczeń dotyczy zarówno
techniki, jak i sposobów reakcji na nowo powstające zagrożenia.
Od lat wiadomo, że dobry system bezpieczeństwa to rozwiązanie
kompleksowe i wielowarstwowe, a przy tym konsekwencje jego braku mogą
być bardzo przykre. Obecnie mamy do czynienia z sytuacją, w której motorem postępu w zakresie technik bezpieczeństwa jest kilka czynników. Po pierwsze coraz
większą popularnością cieszą się łącza szerokopasmowe, głównie bezprzewodowe.
Po drugie niemal powszechnie wykorzystuje się lekkie komputery przenośne, np.
PDA czy smartphony, jako urządzenia zapewniające dostęp do Internetu czy poczty
e-mailowej. Dzięki nim można też przeglądać i przechowywać firmowe dokumenty
i rozmaite bazy danych. Za ich pośrednictwem wielu internautów korzysta z portali
społecznościowych i serwisów WEB 2.0. Także popularyzacja tak zwanego przetwarzania w chmurze i wirtualizacji stawia specyficzne wymagania systemom bezpieczeństwa. Na przykład związane z możliwością „zamrożenia” stanu maszyny
wirtualnej i wznowienia jej funkcjonowania po upływie jakiegoś czasu.
2010-07-26 12:36:49
18
BEZPIECZEŃSTWO
składowanych na dyskach twardych
komputerów. Yuval Ben-Itzhak, starszy
wiceprezes ds. inżynierii w AVG Technologies, zwraca uwagę, że ogólnoświatowy
kryzys sprzyja różnego rodzaju procederom. – Według raportu Ponemon Institute
59 proc. zwolnionych pracowników przyznało się do kradzieży danych, a aż 67 proc.
wykorzystało poufne informacje poprzedniego pracodawcy do uzyskania nowej posady – twierdzi.
Między innymi dlatego takim zainteresowaniem menedżerów odpowiedzialnych za ochronę informacji cieszą się
rozwiązania blokujące wyciek danych,
czyli Data Leak Prevention. – Wzrost popytu na tego typu produkty jest związany z nieuczciwą konkurencją – mówi Rik
Ferguson, starszy doradca ds. bezpieczeństwa w Trend Micro. – Firmy zagrożone
wyciekami informacji o klientach, danych
CRN nr 16/2010
finansowych, własności intelektualnej i tajemnic handlowych coraz chętniej wydają
pieniądze na zabezpieczenia.
Rozwiązania zapobiegające wyciekowi danych są jednak dość drogie. W każdym razie na tyle, że ich zakup przerasta
możliwości przeciętnej firmy z sektora
MSP. Dlatego ich właściciele rezygnują z kompletnej ochrony i poprzestają na
tańszych rozwiązaniach antywirusowych.
Piotr Chrobot, Country Manager Symanteca, utrzymuje, że w ostatnim czasie małe i średnie przedsiębiorstwa interesują
się kompleksowymi pakietami ochronnymi przeznaczonymi dla klientów biznesowych. Pakiety takie zabezpieczają kilka
ważnych segmentów firmowej infrastruktury IT. – To systemy łatwe w zarządzaniu,
co stanowi ważny ich atut – podkreśla Piotr
Chrobot. – Administratorzy, a także firmy
zewnętrzne, odpowiedzialne za infrastruk-
MATEUSZ SELL
prezes zarządu MKS-u
Darmowe systemy bezpieczeństwa pomagają chronić użytkowników, jednak bardzo często nie stanowią wystarczającej przeszkody
dla bardziej zdeterminowanych hakerów. Mimo to, każdy darmowy
program pomaga powstrzymać przynajmniej część infekcji. Warto jednak podkreślić,
że ci, którzy wymagają od swojego oprogramowania antywirusowego skuteczności, korzystają głównie z komercyjnych rozwiązań. W przypadku utraty lub kradzieży ważnych
danych straty firm są ogromne, dlatego przedsiębiorstwa wolą się zabezpieczyć, kupując oprogramowaniem wysokiej klasy, które ciągle jest przez twórców ulepszane.
ARTUR RYBAKOWSKI
Product Manager w Tech Dacie
Ochrona systemu informatycznego firmy powinna być wielowarstwowa. Kiedy jedna warstwa zostanie pokonana, pozostałe zamykają dostęp napastnikom. System bezpieczeństwa przeważnie składa
się z wielu współpracujących ze sobą elementów, co minimalizuje prawdopodobieństwo udanego ataku. Najbardziej typowymi są zapory ogniowe, antywirusy, oprogramowanie antyspyware (sieciowe i hostowe), IPS-y oraz VPN-y. O tym pamiętają niemal
wszyscy administratorzy odpowiedzialni za bezpieczeństwo. Niestety, często zapominają, że każdy element infrastruktury informatycznej (router, przełącznik itp.) może
być zarówno celem ataku, jak i jego źródłem w razie udanego włamania. Dlatego należy dbać o kontrolę uprawnień dostępu do urządzeń oraz o częstą aktualizację oprogramowania stanowiącego elementy systemu (m.in. łatek, definicji wirusów, sygnatur
IPS). Bezpieczny system informatyczny daje wiele korzyści, na przykład przyczynia się
do utrzymania produktywności oraz zachowania dobrej reputacji firmy. Dzięki niemu
przedsiębiorstwo może uzyskać certyfikaty, a także zmniejsza ryzyko odpowiedzialności karnej wynikającej z kradzieży poufnych danych lub wykorzystania systemu do
kolejnych ataków na większą skalę, tak jak w sieciach botnet.
1610_bezpieczenstwo.indd 18
turę IT, mogą łatwo zainstalować wszystkie
poprawki, ustanowić politykę bezpieczeństwa, tworzyć raporty dotyczące poziomu
zabezpieczenia każdego komputera w firmowej sieci. Przedsiębiorstwa są szczególnie zainteresowane tymi rozwiązaniami,
które zapewniają przejrzystość infrastruktury informatycznej i umożliwiają proste,
zautomatyzowane wykonywanie różnych
działań. Rola człowieka sprowadza się tutaj w zasadzie do dokonywania okresowych
przeglądów środowiska. Dzięki temu administratorzy i specjaliści IT mogą zająć się
wsparciem działań biznesowych, a nie bieżącą opieką nad konkretną aplikacją.
OCHRONA DALEKO
OD CENTRUM
Oczywiście wyciek danych to tylko część
większego problemu. Firmy od lat głowią się nad tym, w jaki sposób zabezpieczać zdalnych pracowników. Rzecz jasna
producenci mają w ofercie różne rozwiązania. Gaweł Mikołajczyk zwraca uwagę
na nieustanne zmiany w tym segmencie
rynku. – Następuje powolne odejście od systemów remote IPSec VPN na rzecz rozwiązań SSL VPN – mówi. – Rozwiązania tego
typu nie tylko zapewniają swobodny dostęp
do sieci za pośrednictwem przeglądarki, ale
również za pomocą tak zwanego ciężkiego
klienta. Przewaga SSL VPN polega również
na możliwości tworzenia precyzyjnych zasad dostępu dla każdego użytkownika. A jeśli przedsiębiorstwo stosuje jeszcze system,
w którym zapora ogniowa współdziała z rozwiązaniem content security, administrator
jest w stanie zabezpieczyć całą sieć.
Większe i bardziej zasobne w gotówkę przedsiębiorstwa mogą dodatkowo
chronić swoją infrastrukturę za pośrednictwem innych systemów. W sprzedaży są mniej standardowe rozwiązania, na
przykład do zarządzania loginami w firmie. W infrastrukturze teleinformatycznej przedsiębiorstw codziennie zachodzą
zdarzenia zgodne lub nie z ustaloną polityką bezpieczeństwa. System wychwytuje
różne zdarzenia, zarówno dozwolone, jak
i niedozwolone, czyli takie, które wymagają reakcji. Odpowiednie narzędzie zbiera, przechowuje, koreluje i analizuje loginy
pochodzące z aplikacji, baz danych oraz
systemów operacyjnych serwerów i stacji
roboczych w jednym centralnym miejscu.
2010-07-26 12:37:01
19
www.crn.pl
Błażej Wincenciak, konsultant do spraw
bezpieczeństwa teleinformatycznego
w HP, zapewnia, że system zarządzania loginami pomaga firmie spełnić wymagania
norm i polityki bezpieczeństwa dotyczące
przechowywania informacji o zdarzeniach.
Wyprodukowany przez HP system Compliance Log Warehouse umożliwia dostęp
do wszelkich składowanych danych, generowanie raportów i przeprowadzanie dochodzenia z wykorzystaniem wszystkich
zebranych loginów. – W ramach wielowęzłowych instalacji CLW dane przechowywane są w taki sposób, że awaria jednego
urządzenia nie wpływa na działanie całego
systemu – mówi Błażej Wincenciak.
WCALE NIEWIRTUALNA
OCHRONA
Mateusz Sell, prezes zarządu MKS-u,
obserwuje, że coraz większym zainteresowaniem cieszą się rozwiązania zabezpieczające wirtualne infrastruktury.
– Systemy te powinny się szybko rozwinąć
już w najbliższym czasie – przewiduje.
Podobnego zdania jest Rik Ferguson, który dodaje, że firmy chętnie decydują się na
wdrażanie takich produktów, bo pozwalają
one efektywnie zarządzać infrastrukturą.
– Rozwiązania wirtualne dają ogromne korzyści biznesowe, ale stwarzają zagrożenia
atakami z zewnątrz i włamaniami do systemów przedsiębiorstwa – twierdzi. – Dlatego
producenci systemów do ochrony środowisk
wirtualnych nie ograniczają się do wytwarzania rozwiązań zabezpieczających infrastrukturę od zewnątrz, ale zajmują się też
projektowaniem produktów chroniących
ruch wewnątrz maszyn wirtualnych.
Paweł Jurek, kierownik działu marketingu i rozwoju w Dagmie, uważa, że jeśli
administrator chce w pełni zwirtualizować swoją serwerownię, może też zwirtualizować jej ochronę. – Producenci mają
już w ofercie wirtualne wersje swoich rozwiązań – zapewnia. – Mam na myśli tak
zwane Virtual Appliance, czyli w pełni skonfigurowane, gotowe do działania maszyny
wirtualne. Trzeba jednak podkreślić, że
!
E
G
A
R
O
ST
NSA210
Gromadzenie danych w sieci domowej
– Współdzielenie danych i tworzenie
kopii zapasowej
kat DLNA 1.5
– obsługa 1 dysku SATA
(pojemność do 2 TB)
236 z*
2
ZyXEL
3-LETNIA
3-L
GWARANCJA
www.zyxel.pl/bestseller
* sugerowana cena netto wg kursu 1 EUR = 4 zł
klienci, którzy decydują się na wirtualizację
zabezpieczeń, nadal stanowią mniejszość.
NOWY ATAK,
NOWY SYSTEM
O tym, że sieci firmowe będą musiały w kolejnych latach stawiać czoła nowym zagrożeniom, nie trzeba nikogo przekonywać.
Producenci ciągle wprowadzają nowe rozwiązania, jednak trudno jednoznacznie
stwierdzić, które systemy zabezpieczania
sieci zyskają wkrótce dużą popularność,
gdyż nie wiadomo, w jakim kierunku podążą sprawcy włamań, którzy ciągle wymyślają coś nowego. Pocieszające jest to,
1610_bezpieczenstwo.indd 19
Produkty są dystrybuowane przez Action, eD‘system i RRC
że i pomysłów na zabezpieczenie infrastruktury informatycznej przedsiębiorstw
nie brakuje. Michał Jarski z Check Pointa do ważnych zmian systemów zabezpieczeń zalicza wprowadzenie platform
wielo-rdzeniowych, które służą do przetwarzania równoległego, pojawienie się
rozwiązań do ochrony środowisk wirtualnych, a także zapór ogniowych wyposażonych w systemy DLP. – Wkrótce na rynek
trafią jeszcze bardziej zaawansowane produkty – przekonuje. – Na przykład narzędzia umożliwiające tworzenie polityki
bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie dla poszczególnych użytkowników. W systemach
będzie też możliwa kontrola bezpieczeństwa
aplikacji zgodnych z protokołem Web 2.0.
Yuval Ben-Itzhak uważa natomiast, że
wraz ze wzrostem liczby osób, które korzystają z urządzeń przenośnych, a także
przenoszą cenne cyfrowe dane (np. różnego rodzaju dokumenty) ze swoich komputerów osobistych do tak zwanych chmur
obliczeniowych, rośnie liczba zagrożeń występujących poza siecią lokalną. – W przyszłości możemy się spodziewać powstania
zabezpieczeń, które nie tylko chronią komputer osobisty, ale będą także monitorowały i zabezpieczały dane przechowywane
w chmurze – podsumowuje.
2010-07-26 12:37:16
20
BIZNES
CRN nr 16/2010
Kasy fiskalne u lekarzy i prawników
KTO NA TYM ZAROBI?
Większość resellerów nie spodziewa się wzrostu sprzedaży kas
fiskalnych w 2011 r. Mimo że rozporządzenie ministra finansów ma
objąć obowiązkiem fiskalizacji kolejne grupy zawodowe, w tym
lekarzy i prawników, nasi rozmówcy twierdzą, że jeśli w ogóle ktoś na
tym zarobi, będą to producenci. KAROLINA MARSZAŁEK
onieczność zainstalowania kas
fiskalnych w przyszłym roku
u prawników i lekarzy nie robi
specjalnego wrażenia na resellerach. Ministerstwo Finansów mówi o 300 tys. nowych
urządzeń. Jednak zarówno producenci,
dystrybutorzy, jak i resellerzy od lat operujący na tym rynku nieraz przekonali się
już, że informacje płynące z resortu, z początku nawet bardzo korzystne dla branży,
okazywały się mocno przesadzone.
Dlatego do nowego rozporządzenia
ministra i ewentualnych profitów, jakie
miałoby im przynieść, podchodzą z dystansem. Wskazują natomiast negatywne strony funkcjonowania na rynku kas
fiskalnych. − W naszej branży zmienności zapowiadanych decyzji doświadczaliśmy wiele razy. Ostatnio przy okazji
dwukrotnych zmian terminów wprowadzania obowiązku stosowania kas przez
taksówkarzy – mówi Damian Szewczyk,
specjalista Elzabu. – W związku z tym dopiero po ogłoszeniu rozporządzenia, czyli
rzeczywistym jego wejściu w życie, będzie
sens zajmować jakieś stanowisko w tej
sprawie. Zwłaszcza że pierwotny, deklarowany termin opublikowania rozporządzenia minął 30 czerwca bieżącego roku
[tekst powstał 5 lipca – przyp. red.].
CZAS ZASTOJU
Przedsiębiorstwom trudniącym się sprzedażą i serwisem kas fiskalnych kryzys dał
się we znaki. Według przedstawicieli firm
dystrybucyjnych, sprzedaż nowych urządzeń, odkąd istnieje branża, nigdy nie była jeszcze tak niska. – Ludzie nie otwierają
PIOTR MARZEC
rzecznik prasowy Novitusa
Spodziewamy się wyższej sprzedaży urządzeń fiskalnych w związku
z pojawieniem się nowych grup podatników zobowiązanych do ich
stosowania. Za każdym razem, gdy obejmowano przepisami o wymogu korzystania z kas kolejne grupy, w okresie bezpośrednio poprzedzającym określony w rozporządzeniu ministra finansów termin rósł popyt na ten sprzęt. Sądzimy, że
i tym razem tak będzie. Nie jest natomiast łatwo określić skalę popytu, gdyż należy pamiętać, że część podatników tracących zwolnienie przedmiotowe, zostanie objętych
zwolnieniem podmiotowym, wynikającym z osiąganych obrotów.
Wspomniani w rozporządzeniu lekarze i prawnicy będą wykonywać stosunkowo niewiele bardzo prostych operacji na urządzeniach. Można powiedzieć, że kasy fiskalne
w gabinetach i kancelariach będą eksploatowane wyjątkowo oszczędnie. W zasadzie
każda, nawet najprostsza obecnie oferowana na rynku, spełni u takich podatników swą
funkcję. Nie oznacza to, że ci podatnicy nie będą mieli innych wymagań, np. wynikających ze specyfiki ich pracy. Z pewnością dla lekarzy dobrym rozwiązaniem okażą się
mobilne kasy fiskalne z kopią elektroniczną. Ci, którzy wykorzystują w swoich gabinetach specjalistyczne oprogramowanie, będą zainteresowani rozszerzeniem jego funkcji
o moduł sprzedaży i podłączeniem do systemu drukarki fiskalnej. Takie rozwiązanie
również może być mobilne.
1610_kasy fiskalne.indd 20
nowych punktów handlowych, nie rozwijają innych rodzajów działalności, nie inwestują też w nowy sprzęt – potwierdza
tę opinię przedstawicielka poznańskiej
firmy resellerskiej Arkomp. – W związku
z tym nie sprzedajemy urządzeń albo sprzedajemy ich bardzo niewiele.
Jej zdaniem w tych niepewnych czasach większość przedsiębiorców boi się
przeznaczyć swoje oszczędności na rozwój biznesu.
– To dziwny rok – ocenia Monika Jankowska z ASP-System (z Józefowa k.
Warszawy). – Nowym firmom trudno wystartować, totalnie ograniczają koszty. Jeśli
już ich właściciele mają kupić kasę fiskalną,
wybierają najtańszy model.
Mimo to przedstawicielka ASP-System spodziewa się w 2011 r. sprzedaży
wyższej o około 50 proc. niż obecnie. Jeśli oczywiście nowe rozporządzenie wejdzie w życie.
Rafał Chowaniec, właściciel tyskiego
Dotkomu, porusza kwestię zachowania
przez ministerstwo limitów zwalniających ze stosowania kas fiskalnych. To na
pewno nie napędzi sprzedaży. – Zachowane zostały limity zwalniające ze stosowania
kas fiskalnych w przypadku podatników
rozpoczynających działalność: 20 tys. zł
oraz 40 tys. zł dla podatników prowadzących działalność w kolejnym roku – wyjaśnia Rafał Chowaniec. – A nagminne jest
ukrywanie dochodów, aby nie przekroczyć
progu 40 tys. zł. Jedynie wprowadzenie kas
bez limitu obrotu ma sens, tak jak to miało miejsce w przypadku firm handlujących
tytoniem i alkoholem. Tam, po wprowadzeniu kas, podatnicy nagle zaczęli osiągać dużo wyższe dochody niż wcześniej. Dotyczy
to w szczególności różnych barów w ciemnych zaułkach.
2010-07-26 14:56:39
21
www.crn.pl
Przedsiębiorca z Dotkomu przewiduje,
że w związku z nowym rozporządzeniem
sprzedaż w jego firmie może wzrosnąć
o kilka procent.
Na interesy sprzedawców kas fiskalnych dobrze nie wpłynęły również wprowadzone w grudniu 2008 r. przepisy
wydłużające z roku do dwóch częstotliwość wykonywania płatnego obowiązkowego przeglądu urządzeń. – Zmniejszyło
to o połowę przychody z tego tytułu – narzeka Rafał Chowaniec.
Reseller z Tychów wspomina różnież
o tym, jak małe jest zainteresowanie urzędów skarbowych egzekwowaniem wykonywania przeglądów przez podatnika.
JEŚLI KUPIĄ,
TO NAJTAŃSZĄ
Problem
pojawił się
w chwili, gdy
obowiązek przeprowadzania testów
spoczął na przedsiębiorstwach stosujących kasy
fiskalne, a nie na firmach, które je sprzedawały. Przez to mniejsza liczba przedsiębiorców decyduje się na przeglądy,
choć grozi im za to kara.
O tym, że dochody lekarzy i prawników są poza kontrolą fiskusa, mówi się już od dawna. Resellerzy
twierdzą, że trudno je sprawdzać, gdyż zarówno jedni, jak
i drudzy należą do silnych i dobrze wyszkolonych w dochodzeniu swoich praw grup zawodowych.
– Próbujemy tworzyć państwo ścisłej
kontroli, ale ze słabym skutkiem – mówi
Bogusław Adam Makowski, właściciel
Systemów Informatycznych BAM z Łodzi. – Usługi na przykład lekarzy są zwolnione z VAT-u. Po co im zatem kasa
44 z*
ZyXEL
5-LETNIA GWARANCJA
ES-105A
Inteligentny przełącznik
do domu
– metalowa obudowa
– 2 porty Auto-QoS
– 5 x 10/100 Mbps
www.zyxel.pl/bestseller
* sugerowana cena netto wg. kursu 1 EUR = 4,2 zł
fiskalna? Przecież i tak nie będą na
niej rejestrować wszystkich transakcji. Jeśli do gabinetu przyjdzie
ktoś obcy, dostanie paragon fiskalny. Jak przyjdzie „swój” albo kilku „swoich” z rzędu, to nawet
go nie zażądają. Przecież
fiskus nie postawi czujki przed każdym gabinetem lekarskim!
Popiera go przedstawicielka Arkompu.
Jej zdaniem lekarze
i prawnicy nie zgodzą
się ot, tak na założenie
1610_kasy fiskalne.indd 21
ES-108A
Inteligentny przełącznik
do domu
– metalowa obudowa
– 3 porty Auto-QoS
– 8 x 10/100 Mbps
55 z*
5-LETNIA GWARANCJA
im kas fiskalnych w gabinetach. Spodziewa się,
że mogą być duże ustępstwa ze strony ministerstwa. – Albo okaże się,
że będą musieli wykazać obroty powyżej 40
tys. zł – przewiduje resellerka. Obawia się też,
że lekarze i prawnicy jako grupy zawodowe powiążą się i zwrócą prosto
do producentów, omijając
resellerów. – Dostaną wtedy
sprzęt za grosze. My już prze-
brnęliśmy przez taksówkarzy i mieliśmy
właśnie takie doświadczenia. Zawiązywali korporacje i kupowali urządzenia tanio
od producentów. My robiliśmy wdrożenia.
Dlatego jako firma nie ostrzymy sobie zębów
w związku z planowanymi zmianami. Jeśli
ktoś na nich zarobi, będą to producenci.
A jeśli lekarze i prawnicy kupią kasę
u resellera, raczej będzie to najprostszy
model. – Najtańsze kasy na rynku cieszyły się największym powodzeniem u jubilerów, właścicieli sklepów motoryzacyjnych
itp. – twierdzi Monika Jankowska. – Rozmawiałam z lekarzem, który od razu powiedział, że on wszystkiego na kasę nabijać
2010-07-26 14:55:44
22
BIZNES
nie ma zamiaru. Te grupy zawodowe
kupią kasy tylko dlatego, żeby spełnić obowiązek, który narzuca im
prawo, i to tyle.
Wtóruje jej Rafał Chowaniec, który sądzi, że
w przypadku lekarzy
i prawników znaczenie
będzie miała tylko cena,
bo kasy i tak będą przez nich
używane sporadycznie. Ewentualnie prawnikowi na przykład może zależeć na ładnym wyglądzie urządzenia,
żeby pasowało do gabinetu.
– Spodziewam się, że powodzeniem
wśród adwokatów będą się cieszyły produkty designerskie, które po prostu ładnie
wyglądają na biurku – dodaje Mariusz
Stasiński z łódzkiego SOCO. – Przecież
prawnicy nie postawią sobie w gabinecie
kasy sklepowej.
Złudzeń co do tego, że resellerzy zarobią na planowanych przez Ministerstwo
Finansów zmianach prawnych, nie ma
przedstawiciel jednego z dystrybutorów
kas fiskalnych, z którym rozmawialiśmy.
– Są przedsiębiorstwa, które w ogóle nie
pokładają nadziei na wyższą sprzedaż
drukarek fiskalnych w zmianach prawnych – mówi. – Dlaczego? Prawdopodobnie zakończy się to jak zawsze.
Przykładem są fryzjerzy. To, co można
było zarobić na zakładach fryzjerskich,
sprzedając im dobre, dostosowane do ich
potrzeb produkty (ale oczywiście za odpowiednią cenę), zawłaszczyły firmy tanie,
a w związku z tym mało profesjonalne.
Ale dla kogoś, kto nie zna się na kasach fiskalnych, cena odgrywa największą rolę.
Potem okazuje się, że kupił urządzenie nie
tylko niespełniające jego oczekiwań, ale
i awaryjne. Tymczasem fima, która mu
je sprzedała, nie jest w stanie zapewnić
profesjonalnego, a co ważne 24-godzinnego serwisu. Załóżmy, że kasa zepsuje się
w galerii handlowej w niedzielę i nie moż-
CRN nr 16/2010
na dodzwonić się do serwisanta! Trudna sytuacja…
HOMOLOGACJA?
NIE DLA KAŻDEGO
Istotne i trudne do rozwiązania, hamujące rozwój branży, są także problemy
prawne z homologacją urządzeń – wynika z naszych rozmów z przedsiębiorcami. – Nie ma jednakowych kryteriów
homologacji dla wszystkich producentów
Jeśli resellerzy
W OGÓLE ZAROBIĄ
NA LEKARZACH I PRAWNIKACH,
TO NIESTETY NIEWIELE
– wyjaśnia specjalista z firmy zajmującej się dystrybucją kas fiskalnych. – Jednym jest łatwiej ją zdobyć, innym trudniej.
Dlaczego? Trudno powiedzieć. Wiem natomiast, ile dobrze zaprojektowanych
urządzeń jest produkowanych, po prostu
dobrych i profesjonalnych. Ale nie mogą
zaistnieć na rynku właśnie przez problemy z homologacją.
Przedstawiciel dystrybutora dodaje też,
że kasa dla nowych grup zawodowych musi kosztować minimum 1 tys. zł netto. Lekarzom na przykład polecałby drukarkę
fiskalną z oprogramowaniem CRM-owym
do kompleksowej obsługi pacjentów.
MF USZCZELNIA SYSTEM VAT
Ministerstwo Finansów docelowo chce objąć obowiązkiem stosowania kas jak najszerszą
grupę podatników. W przypadku nowych grup zawodowych, które mają stosować te urządzenia w 2011 roku, MF mówi o potrzebie wprowadzenia na rynek 300 tys. nowych kas.
Oprócz lekarzy i prawników, mają stosować je m.in. rzeczoznawcy, detektywi, ochroniarze,
świadczący usługi edukacyjne, pogrzebowe. Lista zawodów i czynności zwolnionych z obowiązku stosowania kas fiskalnych nie była zmieniana od 2 lat.
1610_kasy fiskalne.indd 22
Urządzenie z systemem obsługi
klienta dobrej
marki, kupione
w firmie, która
ma profesjonalny serwis, kosztuje około 5 tys. zł.
– Na takie transakcje
nie ma szans. Najpierw
taksówkarze, teraz lekarze i prawnicy są obrażeni,
że muszą mieć kasy fiskalne. Kupią raczej byle co – dodaje.
– Dlatego interesuje nas branża handlowa,
dobrymi klientami są apteki. Tam istnieje
wyższa świadomość potrzeb, no i bez kasy
fiskalnej się nie obejdzie.
Trochę więcej optymizmu co do możliwości zarobku w związku z nowymi
przepisami pobrzmiewa w wypowiedzi
właściciela SOCO. Ale reseller również
Sprzedawców kas fiskalnych
interesuje głównie branża handlowa.
wskazuje problemy z procesami homologacyjnymi. – Nie tylko nowe grupy zawodowe mają zaopatrzyć się w kasy fiskalne
– mówi Mariusz Stasiński. – Również taksówkarze będą musieli wymieniać obecnie
stosowane urządzenia. Są więc klienci, są
również produkty, które mogą spełnić ich
wymagania. Natomiast sprzedaż nie może
ruszyć, ponieważ procesy homologacyjne
są przeciągane w nieskończoność. To problem, który ciągle się powtarza. Podobnie
było w 2003 r. właśnie w przypadku taksówkarzy.
Utyskuje, podobnie jak wszyscy, że
klienci patrzą na cenę, nie na markę.
Według niego na rynku jest kilku „egzotycznych”, tanich producentów. – Kiedy
urządzenia przez nich wyprodukowane zawiodą, nabywcy muszą dokładać, żeby kupić następne. W przypadku adwokata czy
lekarza nie jest to taki problem, bo on nabije usługę na kasę lub nie, ale w przypadku
sklepu awaria powoduje, że trzeba zamknąć
drzwi na klucz – mówi reseller.
2010-07-26 14:45:07
23
www.crn.pl
1,5 mld euro z UE na szerokopasmowy Internet
DOGADAĆ SIĘ
Z SAMORZĄDAMI
Jeśli lokalnym operatorom telekomunikacyjnym uda się wejść
w spółkę z gminami czy powiatami w celu wybudowania
infrastruktury i świadczenia hurtowych usług telekomunikacyjnych,
z pewnością zyskają na tym także resellerzy. Do podziału czeka
blisko 1,5 mld euro z UE. URSZULA SMOKTUNOWICZ
ramach programów jaką miało im służyć w tej kwestii UKE, pod koniec czerwca Piotr Kołodziejczyk,
unijnych dotyczących stoi pod znakiem zapytania.
wiceminister ds. informatyzacji, oświadróżnych działań, związaczył, że zbyt duża część z 80 mln zł, któnych z zapewnieniem szerokopasmowe- MSWIA TORPEDUJE
re są przeznaczone na realizację projektu,
zostanie wydana na promocję czy zarzągo dostępu do Internetu, do 2013 r. Polska POMOC
może uzyskać ponad 1,4 mld euro. Cho- MSWiA próbuje zablokować tzw. pro- dzanie, a zbyt mała na jego rzeczywiste
dzi przede wszystkim o inwestycje w za- jekt systemowy, w ramach którego UKE cele. Chciałby więc przesunąć te środki
kresie infrastruktury szerokopasmowej miało doradzać przedsiębiorcom, samo- gdzie indziej. Ponadto MSWiA zamierza
(RPO) – 579 mln euro, Program Opera- rządom i instytucjom wdrażającym w in- stworzyć własny zespół ekspertów wycyjny „Rozwój Polski Wschodniej” (RPW) westycjach związanych z infrastrukturą wodzących się ze środowisk skupionych
– 300 mln euro, przeciwdziałanie wyklu- szerokopasmową. UKE od czerwca 2010 r. wokół konsorcjum sieci międzyuczelniaczeniu cyfrowemu eInclusion (PO IG 8.3) czeka na podpisanie przez MSWiA umo- nej Pionier. Przypomnijmy, że UKE pla– 364 mln euro, oraz zapewnienie dostępu wy w sprawie jego realizacji. W dodatku nowało zatrudnić ekspertów prawnych,
do Internetu na etapie ostattechnicznych i ekonomiczniej mili (PO IG 8.4) – 200 mln
nych, a także korzystać z usług
Dostęp do Internetu
euro. W ramach tych prograprzedsiębiorstw, które mogłyby
szerokopasmowego w 2009 r.
mów do tej pory wydano zalezapewnić beneficjentom wsparŚwiętokrzyskie 2,1%
cie przy pozyskiwaniu środków
dwie 18 mln euro, czyli 2 proc.
Opolskie 2,1%
oraz realizacji inwestycji.
dostępnych środków.
Po większość tych funduWedług przedstawicieli UKE
Lubuskie 2,5%
szy (oprócz 200 mln euro na
nie ma znaczenia, który urząd
Podlaskie 2,8%
zapewnienie dostępu do Inzajmie się doradzaniem benefiWarmińsko-Mazurskie 2,8%
ternetu na etapie ostatniej
cjentom, ważne jest jednak, aby
Lubelskie 3,8%
mili) mają sięgnąć samorząwdrażanie projektu zaczęło się
dy. Prawdopodobnie jednak
jak najszybciej. Bo chociaż forPodkarpackie 4,1%
budowę sieci szerokopasmomalnie doradztwo w UKE jeszZachodniopomorskie 4,7%
wych będą zlecać przedsięcze nie funkcjonuje, to cały czas
Kujawsko-Pomorskie 4,8%
biorstwom za pośrednictwem
zgłaszają się do niego urzędnicy
zamówień publicznych alsamorządowi zainteresowani
Łódzkie 6,2%
bo na podstawie umów konskorzystaniem ze środków UE.
Pomorskie 6,2%
cesyjnych, albo w ramach
Podobnego zdania jest AnMałopolskie 7%
partnerstwa publiczno-prytoni Mężydło, poseł PO, który
Dolnośląskie 8,3%
watnego. Oznacza to zarobek
w połowie czerwca złożył w tej
dla resellerów, pod warunsprawie interpelację poselską
Śląśkie 11,6%
kiem wszakże, że samorządy
do ministra spraw wewnętrzWielkopolskie 14,6%
zdecydują się na aplikowanie
nych i administracji. – To ostatni
Mazowieckie 16%
po unijne dotacje. Tymczamoment, w którym jego [proŹródło: UKE
sem pomoc merytoryczna,
jektu] uruchomienie może
1610_PPP.indd 23
2010-07-26 14:47:00
24
DOSTĘP DO INTERNETU
przynieść poprawę w zakresie wykorzystania środków unijnych. Dalsza zwłoka
oznaczać będzie definitywne realizowanie
projektów szerokopasmowych bez koordynacji oraz pozostawienie samorządów
lokalnych i MSP bez niezbędnego im
i przewidzianego dla nich wsparcia merytorycznego – czytamy w interpelacji.
CRN nr 16/2010
pustowości oraz na świadczenie usług
(m.in. dostępu do szerokopasmowego Internetu) na takich samych zasadach, na jakich świadczą je operatorzy komercyjni
– pisaliśmy o tym w artykule „Wreszcie
zarobią na Internecie”, opublikowanym
w CRN Polska nr 10/2010. Przypomnijmy, że samorządy powinny budować sieci
Samorządowcy
WIEDZĄ, ŻE PRZEDSIĘBIORCY
NIE ZECHCĄ PONOSIĆ ZBYT
WIELKIEGO RYZYKA
Poseł zażądał od ministra odpowiedzi
na pytanie, kiedy projekt systemowy zostanie uruchomiony, ale na razie niczego
nie uzyskał.
PRZED BUŁGARIĄ
I RUMUNIĄ
Nie ulega wątpliwości, że samorządowcy
muszą jak najszybciej sięgnąć po środki
z UE – czy to z pomocą UKE, czy MSWiA
– ponieważ stan infrastruktury szerokopasmowej w Polsce jest katastrofalny. Według sporządzonego przez UKE „Raportu
o rynku telekomunikacyjnym w Polsce”
w 2009 r. spośród państw europejskich
tylko Bułgaria i Rumunia mają mniej
użytkowników sieci szerokopasmowych.
W województwach świętokrzyskim
i opolskim może z nich korzystać zaledwie 2 proc. mieszkańców, w lubelskim
– o 0,5 proc. więcej, a na Podlasiu oraz na
Warmii i Mazurach – niecałe 3 proc. Niewiele lepiej jest na Podkarpaciu (4 proc.),
Pomorzu Zachodnim i Kujawach (niecałe 5 proc.), a także na Pomorzu i w województwie łódzkim (prawie 6 proc.).
W najkorzystniejszej sytuacji znajduje się Mazowsze, a dostęp do sieci szerokopasmowej ma tam raptem 16 proc.
gospodarstw domowych. Ogółem szerokopasmowym Internetem może się cieszyć tylko co ósmy Polak.
Budowanie sieci szerokopasmowych
ułatwią samorządowcom przepisy obowiązującej od połowy lipca megaustawy.
Długo wyczekiwana ustawa o rozwoju
sieci pozwoli im na stworzenie infrastruktury teleinformatycznej o wysokiej prze-
1610_PPP.indd 24
zwłaszcza tam, gdzie ich obecnie nie ma,
czyli na obszarze tzw. białych i szarych
plam – po pierwsze po to, aby zapewnić
dostęp do Internetu obecnie wykluczonym mieszkańcom, a po drugie – aby nie
stanowić nieuczciwej konkurencji w stosunku do lokalnych ISP.
PRZEDSIĘBIORCA
PARTNEREM?
Przy budowie sieci szerokopasmowych
partnerami samorządów powinni się
stać operatorzy telekomunikacyjni.
Będzie to możliwe dzięki przepisom
ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym, które do tej pory były martwe.
Taka współpraca okaże się prawdopodobnie konieczna, ponieważ urzędnicy
samorządowi mają raczej nikłe pojęcie
zarówno o budowie sieci, jak i o świadczeniu usług telekomunikacyjnych.
Partnerstwo publiczno-prywatne
(PPP) to wspólna realizacja przedsię-
wzięcia polegająca na podziale zadań
i ryzyku między podmiotem publicznym
i prywatnym. Według Wacława Knopkiewicza, radcy prawnego, wspólnika
w Kancelarii Prawnej Grynhoff Woźny
Maliński, wspólne przedsięwzięcie należy rozumieć jako np. budowę lub remont
obiektu budowlanego (m.in. infrastruktury lub sieci broadbandowej, instalacji
radiokomunikacyjnych), świadczenie
usług (np. telekomunikacyjnych hurtowych), wyposażenie składnika majątkowego w urządzenia podwyższające
jego wartość (np. sprzęt aktywny) połączone z utrzymaniem lub zarządzaniem
składnikiem majątkowym. – W ramach
PPP składnikiem majątkowym może być
sieć lub infrastruktura broadbandowa,
tworzona przez partnera prywatnego lub
udostępniana przez partnera publicznego.
Przedmiotem PPP może być świadczenie
usług telekomunikacyjnych, a wynagrodzeniem – pobierane z tego tytułu przychody, połączone ewentualnie z wkładem
finansowym podmiotu publicznego, choć
nie jest to element konieczny – wyjaśnia
Wacław Knopkiewicz.
MUSI SIĘ OPŁACAĆ
Samorządowcy mają też prawo zawrzeć
umowę o świadczenie usług dostępowych
lub o wybudowanie sieci z wykonawcą
wyłonionym z przetargu. Możliwe będzie również zawarcie z przedsiębiorcą
umowy koncesyjnej. – Na podstawie umowy koncesji podmiot prywatny zobowiązuje się do wykonania obiektu budowlanego
(np. wybudowania infrastruktury lub sieci broadbandowej) i korzystania z niego lub do świadczenia określonych usług
KAMIL ŚLIWSKI
Channel Account Manager produktów Linksys by Cisco
w Polsce
Ściana wschodnia stopniowo nadrabia zaległości wynikające
z powolniejszego wdrażania nowoczesnych rozwiązań. W województwach podlaskim, warmińsko-mazurskim, lubelskim, świętokrzyskim i podkarpackim obserwujemy wzrost sprzedaży bezprzewodowych routerów oraz innych
urządzeń sieciowych. Godny uwagi jest fakt, że kupowany sprzęt IT jest coraz bardziej nowoczesny, a tym samym droższy. Działania obejmujące markę Linksys by
Cisco, czyli rozwiązania konsumenckie, skupiają się tam na poszukiwaniu partnerów i resellerów, którzy pomogą w edukacji użytkowników w zakresie nowoczesnych rozwiązań i ułatwią dostęp do szerokiej gamy produktów.
2010-07-26 14:47:09
25
www.crn.pl
(np. telekomunikacyjnych hurtowych lub
detalicznych). Wynagrodzeniem podmiotu
prywatnego mogą być wyłącznie przychody z eksploatacji przedmiotu koncesji lub
przychody połączone z płatnością świadczoną przez podmiot publiczny. Płatność
nie może jednak prowadzić do odzyskania całości nakładów – tłumaczy Wacław
Knopkiewicz. W jego opinii w ramach
umowy koncesji podmiotowi prywatnemu może być udostępniona infrastruktura lub sieć broadbandowa, niezbędna do
wykonania przedmiotu koncesji, a ryzyko
ekonomiczne ponosi w zasadniczej części podmiot prywatny.
Samorządowcom może być trudno znaleźć przedsiębiorców (np. tzw. operatorów infrastruktury) gotowych na
podjęcie zbyt dużego ryzyka. Według
Marka Trznadla, dyrektora Departamentu Projektów Strategicznych w Łódzkiej
Agencji Rozwoju Regionalnego, gminy powinny na etapie planowania inwestycji brać pod uwagę również interes
ekonomiczny firm, z którymi mają zamiar współpracować. – Samorząd musi
tak długo analizować hipotetyczne przychody operatora infrastruktury, aż zyska
pewność, że zaplanowana sieć ma szansę stać się przedsięwzięciem stabilnym
WOJCIECH DEPA
prezes zarządu Komsy
W obszarze usług telekomunikacyjnych przepisy ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym dopiero teraz nabierają znaczenia. Współpraca gmin i przedsiębiorstw w procesie informatyzacji
wybranych regionów Polski to szansa na optymalne wykorzystanie nie tylko środków finansowych, ale też potencjału każdej ze stron umowy. Gminy powinny zatem
wspierać przedsiębiorców i szukać na swoich obszarach możliwości promowania
i rozwoju usług telekomunikacyjnych. Samorządy bez doświadczenia na rynku telekomunikacyjnym budowę sieci powinny pozostawić operatorom i nie konkurować
z prywatnym sektorem. Myślę, że nie będzie to łatwe zadanie – z jednej strony pozyskanie dobrego prywatnego partnera reguluje prawo zamówień publicznych,
a z drugiej trudno będzie go w ogóle znaleźć tam, gdzie inwestycja z punktu widzenia przedsiębiorcy będzie mało opłacalna. Oby nie okazało się, że tzw. białe plamy
nadal pozostaną bez dostępu do Internetu, a gminy wcale nie będą się spieszyły do
wystąpienia w roli inwestora.
MARIUSZ KOCHAŃSKI
członek zarządu Veracompu
Ambitny projekt rozwoju Polski Wschodniej może zasadniczo zmienić warunki działania głównie małych ISP na znacznie korzystniejsze. Przede wszystkim dlatego, że samorząd weźmie na siebie
wydatki na budowę podstawowej infrastruktury dla sieci szkieletowej – kanalizacji
teletechnicznej, przekopów czy masztów. To ważne, bo stworzenie takiej infrastruktury jest kosztowne i często może przekraczać siły małego operatora działającego
na przykład w obrębie jednej gminy. Jako że program ma charakter wojewódzki,
można się spodziewać lepszego tempa wydawania stosownych zgód i zezwoleń.
A dzięki ostatniej nowelizacji prawa telekomunikacyjnego z 7 maja budowanie kanalizacji będzie znacznie szybsze.
Ponadto projekt, definiując rolę operatora infrastruktury, który będzie ją udostępniał
lokalnym operatorom, ale nie będzie świadczył usług klientom końcowym, wyraźnie
stworzy przestrzeń dla tych właśnie operatorów lokalnych. Będą mogli zająć się budową ostatniej mili w oparciu o technologie radiowe (Wimax, Mesh-Wifi, Ethernet czy
nawet GPON). Co ważne, znowelizowane przepisy prawa telekomunikacyjnego utrudniają teraz stosowanie dumpingu cenowego przez innych, dużych operatorów.
1610_PPP.indd 25
biznesowo i opłacalnym dla partnera
prywatnego. Sieć należy zbudować w taki sposób, aby operator mógł czerpać jak
największe przychody z jej użytkowania
– mówi Marek Trznadel.
SZANSA DLA
RESELLERÓW I ISP
Wybudowanie infrastruktury przez samorządy stworzy ogromną szansę dla
resellerów i operatorów. Według Mariusza Kochańskiego, członka zarządu Veracompu, zapewni im ona świadczenie
społeczności lokalnej usług dodanych,
a to bywa znacznie bardziej opłacalne niż
transmisja danych i głosu. – Będzie można zarabiać na hostingu serwerów i usług,
hostingu PBX-ów i call center IP w obrębie
całego powiatu czy województwa, a także
na wynajmie gminom infrastruktury do
monitoringu wizyjnego, na wideokonferencjach, zdalnym nauczaniu itp. – wylicza Mariusz Kochański.
W jego opinii zbudowana w ten sposób
szybka sieć szkieletowa (np. Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej) wyrówna szanse lokalnych operatorów w walce
z TP o cenę i jakość usług. – Dzięki SSPW
mali ISP wreszcie będą w stanie skorzystać
z oferty innego dostawcy pasma niż Telekomunikacja Polska, podłączając się do
punktu wymiany ruchu (GIX-a) w większym mieście, gdzie warunki są znacznie
lepsze od tych, które proponuje TP – uważa Mariusz Kochański.
Według dystrybutorów warto zwrócić
też uwagę na aspekt społeczny rozwoju infrastruktury. – Inwestycje spowodują, że społeczeństwa województw objętych
programem zaczną korzystać z sieci tak jak
mieszkańcy dużych miast. To zapewni lokalnym firmom przestrzeń do działania i możliwość kontaktu za pośrednictwem stron
WWW np. z rolnikami. Tani dostęp do sieci wzmocni też popyt na pecety. W dodatku
projekt wyraźnie, odwołując się do modelu
PPP, przełamie obawy samorządów przed
takim modelem działania i stworzy wzorzec dla współpracy lokalnych ISP z wójtami
i starostami na podobnej zasadzie – podsumowuje Mariusz Kochański.
Dodatkowo w Internecie
Ramka z informacjami o stanie realizacji
poszczególnych projektów UE.
2010-07-26 14:47:21
26
BIZNES
CRN nr 16/2010
Internetowa platforma B2B z ofertami specjalistów do wynajęcia
UMÓW SIĘ PRZEZ SIEĆ
Z KONSULTANTEM SAP-A
Na portalu mandays.eu można znaleźć informacje na temat dysponujących
wolnym czasem ekspertów (na razie są to konsultanci wdrożeniowi
SAP-a), za jego pośrednictwem zadeklarować chęć skorzystania z ich
usług oraz zawrzeć z nimi umowę. URSZULA SMOKTUNOWICZ
ortal B2B mandays.eu, stworzony przez Experts for Business,
spółkę córkę SI-Consulting (integratora specjalizującego się we wdrożeniach systemów SAP), pomaga pozyskać
ekspertów tym, którzy ich potrzebują.
Pracodawcy mogą zamieścić informacje o wolnych terminach zatrudnianych
przez nich specjalistów. Na stronie mogą
ogłaszać się również freelancerzy.
Na portalu nie ma listy ogłoszeń, lecz
terminarz, w którym poszczególne rubryki zawierają oferty specjalistów. Dzięki temu poszukujący dodatkowych ludzi mają
okazję od razu sprawdzić, czy w interesującym ich okresie pożądani eksperci są wolni. Jednym kliknięciem zarezerwują czas
ogłaszającego się specjalisty, a następnie
– również za pośrednictwem portalu – zawrą z nim umowę zarówno krótko-, jak i
długoterminową, w zależności od swych
potrzeb i możliwości ogłaszającego się eksperta. W celu uzyskania dostępu do zasoPlatforma mandays.eu to
rozwiązanie przeznaczone dla firm poszukujących
wysokiej klasy specjalistów IT. Na portalu zamieszczane są informacje dotyczące ich
umiejętności, wiedzy, doświadczenia
oraz dostępności świadczonych przez
nich usług. Za pośrednictwem platformy
można wynająć ekspertów do realizacji
bieżących projektów. Na razie na portalu znajdują się dane konsultantów i programistów systemów SAP, ale docelowo
będzie można dzięki niemu zawrzeć
umowę również z ekspertami z innych
branż (np. prawniczej).
1610_mandays.indd 26
bów trzeba przejść proces rejestracji, by
zawrzeć umowę z upatrzonym ekspertem – najpierw podpisać umowę ramową
z operatorem serwisu.
SPECJALISTA
DO WYNAJĘCIA
Każdy zarejestrowany na portalu specjalista musi uzupełnić swój profil. Ma on zawierać dane o umiejętnościach, wiedzy
i doświadczeniu. Informacje te powinny
być udokumentowane (staż, projekty, referencje etc.). Ekspert musi następnie zaznaczyć w kalendarzu, kiedy ma wolny czas,
w którym jest skłonny świadczyć swoje
usługi, oraz podać ich cenę, co jest równoznaczne ze złożeniem przez niego oferty.
– Lista ofert nie jest równa liczbie ekspertów,
bo każdy z nich może złożyć tyle, ile chce,
np. kilka, w zależności od czasu, którym dysponuje – tłumaczy Adam Piętara, dyrektor
handlowy Experts for Business.
Oferty prezentowane na platformie są
przygotowywane przez tzw. operatorów,
czyli podmioty specjalizujące się w świadczeniu określonych profesjonalnych usług,
lub przez partnerów współpracujących
z danym operatorem. Oznacza to, że operatorzy, który bezwzględnie muszą znać
rynek, będą weryfikować kwalifikacje
specjalistów na podstawie zawartości ich
profili, czyli w praktyce przede wszystkim
poziomu ich wiedzy i umiejętności, a także przydatności doświadczenia. – Składanie i przeglądanie ofert oraz obecność
na platformie nic nie kosztuje, płaci się tylko kilkuprocentową prowizję od transakcji
– wyjaśnia Adam Piętara.
Klienci serwisu podpisują jedną ramową umowę z operatorem na platformie
i zyskują dostęp on-line do wszystkich
oferowanych przez niego zasobów (czyli usług konkretnych specjalistów w konkretnych terminach za określoną cenę).
Przeglądanie ofert, ale także rezerwowanie danego zasobu, jest możliwe przez 24
godziny 7 dni w tygodniu. – Właśnie to
różni platformę od popularnych agencji
rekrutacyjnych, zwanych stajniami konsultantów. Poszukujący specjalistów muszą dzwonić lub pisać e-maile, a potem
czekać na odpowiedź, co siłą rzeczy trochę trwa – dowodzi Adam Piętara.
CO DALEJ NA
PLATFORMIE
Portal miał oficjalną premierę pod koniec
czerwca. Jest na nim zarejestrowanych ponad 100 konsultantów SAP, z których usług
korzysta na razie kilku klientów. – Podpisaliśmy pięć umów partnerskich z dostarczycielami zasobów – twierdzi Adam Piętara.
Docelowo na stronie mandays.eu mają się znaleźć również oferty innych
specjalistów z branży IT, ale nie tylko.
– W drugiej połowie lipca zadebiutuje u nas
operator prawny, dzięki któremu zyskamy
efekt synergii, ponieważ z zamieszczanych
przez niego ofert będą mogli korzystać także nasi dotychczasowi klienci. Później zamierzamy rozszerzać zasoby, w zależności
od zainteresowania i zapotrzebowania firm
– zapewnia Adam Piętara.
Przedstawiciele Experts for Business
twierdzą, że istotą ich przedsięwzięcia nie
jest to, ile sprzedadzą miesięcznie „dniówek”, ale istnienie platformy, która obsłuży
dowolną liczbę operatorów. – Na razie ich
liczba nie będzie rosła. Pod koniec tego lub na
początku przyszłego roku planujemy rozpoczęcie współpracy z operatorem zagranicznym – mówi Adam Piętara.
2010-07-26 12:39:08
Ekskluzywny
kolekcjonerski album
160 stron najlepszych zdjęć
aj
Szuk nych
a
r
b
w wylonach
a
s wych.
prasoteraz!
Już
P
O
R
T
F
O
L
I
ępna
Dost ersja .
też wbookiem
io
z audelietony yta
F
cz
sona halica
k
r
la
C r Mac
Piot
O
NAJLEPSZE SAMOCHODY ğWIATA W OBIEKTYWACH
NAJLEPSZYCH FOTOGRAFÓW
I!
AZ
TER ŚWIEC
STIG
TYLKO W PORTFOLIO SPECJALNA OFERTA PRENUMERATY!
12 wydań „TopGear” plus breloczek-latarka STIG
Zestaw za 86 zł
4/12/10 11:25:43 AM
Nigdy nie przegapisz numeru „TG”! Darmowa dostawa do domu!
Cena wydania specjalnego Portfolio: 19,90 zł, wersja z audiobookiem: 39,90 zł
tg0710_802_rek_portfolio_CRN.indd 2
5/28/10 4:44:35 PM
28
ROZMOWA
CRN nr 16/2010
Kanał resellerski Intela
CZAS PÓJŚĆ DALEJ
CRN Polska rozmawia z Jerzym Rymarczukiem, channel
business managerem Intela, o tym, jak najnowsze trendy rynkowe
na nowo kształtują kanał partnerski producenta, i że mijają czasy,
kiedy pecet znajdował się w centrum zainteresowania resellera.
ANNA SUCHTA
CRN Polska Od pewnego czasu Intel podkreśla, że resellerzy powinni się zmieniać wraz z rynkiem. Do czego konkretnie zmierzacie?
Jerzy Rymarczuk Budowaliśmy nasz kanał sprzedaży przez
15 lat głównie w oparciu o integrację komputerów. Rynek się
zmienia i nie możemy pozostawać obojętni na nowe trendy.
Nie znaczy to, że odchodzimy od korzeni, z których wyrośliśmy. Lwia część naszej pracy z partnerami wiąże się ze sprzedażą komponentów, montażem pecetów. Tak jest i nadal będzie.
Świat jednak przestaje się kręcić wokół notebooków i desktopów. Coraz ważniejszą rolę zaczynają odgrywać inne urządzenia budowane w oparciu o platformy i podzespoły Intela.
Chcielibyśmy pokazać resellerom możliwości w tzw. segmencie embedded, czyli urządzeń spełniających określone funkcje
i konstruowanych na platformach z procesorami Atom, oraz
System on Chip (SoC), czyli np. terminali, set-top boksów,
nettopów, digital signage itp. Stosuje się je na wiele sposobów,
w wielu dziedzinach. Składanie takich urządzeń można zlecić
wykonawcom w Azji, resellerzy nie muszą ich produkować na
miejscu. Urządzenia te funkcjonują samodzielne lub są dodatkiem do całego rozwiązania oferowanego przez resellera wraz
z usługą. W przypadku produktów embedded liczy się pomysł,
znalezienie nabywcy, niszy rynkowej, a możliwości są nieograniczone. O nich właśnie chcemy rozmawiać z resellerami.
wszędzie, od sklepów spożywczych po lotniska i dworce kolejowe.
Tego rodzaju urządzenia to tak naprawdę minikomputery. Będą
coraz bardziej popularne, a to świetna okazja dla resellerów.
CRN Polska Resellerzy niezbyt entuzjastycznie podchodzą
do tematu urządzeń embedded.
Jerzy Rymarczuk Bo jest trudny, wymaga pracy i nakładów
finansowych. Resellerzy obawiają się angażować w opracowywanie nowych
aplikacji i wprowadzanie na rynek
nowych rozwiązań, widząc, że robią to już duże firmy. Jednak moim zdaniem fakt, że inni zajmują
się ich tworzeniem, nie oznacza,
że nie ma na tym polu miejsca
dla mniejszych przedsiębiorstw.
Znam lokalne firmy, które znalazły nisze rynkowe w ramach
projektów edukacyjnych czy
w segmencie ochrony zdrowia. Przeszkodą w rozwoju rynku embedded w Polsce jest to, że
niewiele przedsiębiorstw ma wy-
CRN Polska Zamierzacie zatem odciągnąć resellerów od
montażu pecetów i namówić do zupełnie nowych przedsięwzięć?
Jerzy Rymarczuk Nie tyle odciągnąć, ile zwrócić uwagę na
szanse zarabiania w inny sposób. Wsparcie podstawowej części
naszego biznesu jest dość oczywiste – zawsze staraliśmy się
i staramy zapewnić resellerom informacje, wiedzę i narzędzia marketingowe. Teraz chcemy dać im coś więcej, pokazać mianowicie możliwości zyskania
przewagi konkurencyjnej, jeśli zdecydują się
na wprowadzenie na rynek nowych, własnych
rozwiązań bazujących na produktach embedded. Przykładem mogą być rozwiązania określane jako „digital signage”, czyli
np. małe monitory wyświetlające reklamy, czytniki kodów kreskowych, interaktywne tablice reklamowe. Są widoczne
1610_kanapa.indd 28
2010-07-26 13:58:37
29
www.crn.pl
starczające zaplecze finansowe, żeby wprowadzić na rynek nowe
produkty i rozwiązania. My możemy zaoferować dużą pomoc
w tym zakresie. Warto startować z nowymi przedsięwzięciami,
bo na rynku widać znaczne przetasowania. Słabną silne niegdyś
firmy, w siłę zaś rosną te, które dotychczas niewiele znaczyły.
Ważne jest strategiczne myślenie. Pewne przedsiębiorstwo
w Czechach weszło na rynek urządzeń embedded. Byli pierwsi i mieli przewagę konkurencyjną. Jeszcze kilka lat temu wytwarzali te urządzenia w Czechach, teraz przenieśli produkcję
do Azji. Składają sprzęt w ilościach idących w dziesiątki tysięcy. Weszli do czystej wody, ale im więcej naśladowców, tym woda brudniejsza. Muszą więc szukać czystych akwenów, nowych
rozwiązań… Ale taki jest rynek. Nie można stać w miejscu.
CRN Polska Oferta tworzenia usług w oparciu o produkty
embedded jest kierowana do integratorów czy do klasycznych resellerów?
Jerzy Rymarczuk Biznes polegający na produkcji urządzeń
pod własną marką pasuje do resellerów, którzy przecież wyrośli na składaniu swoich, brandowanych pecetów. Ciekawe, że
zainteresowanie rynkiem embedded już teraz wykazują firmy,
które nie były kojarzone z branżą IT. Nowe możliwości na tym
rynku przyciągają nowych partnerów biznesowych, co jest dowodem, że segment technologii embedded ma ogromny potencjał i wzbudza wielkie zainteresowanie.
W rynku
PRODUKTÓW EMBEDDED
TKWI POTENCJAŁ,
KTÓRY RESELLERZY
MUSZĄ ODKRYĆ
Fot. Marek Zawadzki
Do niedawna wszystko często kręciło się wokół peceta.
Bardzo ściśle współpracowaliśmy z dostawcami obudów, pamięci lub innych komponentów. To nie
przestaje być ważne, ale jednocześnie zaczynamy
wchodzić na kolejny stopień rozwoju, musimy
szukać możliwości kooperacji z dostawcami kompleksowych rozwiązań, software’u, integratorami. Działania podjęliśmy
już w zeszłym roku. Wewnętrznie dostosowaliśmy się już do nowych
wyzwań i wyznaczyliśmy
1610_kanapa.indd 29
2010-07-26 13:58:58
30
ROZMOWA
CRN nr 16/2010
Polski rynek resellerski zawsze
był otwarty na nowe technologie. Średni udział w sprzedaży
najnowszych procesorów Intel
Core w Polsce, które wprowadziliśmy na początku stycznia
2010 r., należał w ostatnich 4
− 5 miesiącach do najwyższych
w Europie. Warto też wspoCRN Polska Zdaje się, że ten
kierunek jeszcze ostatecznie
mnieć o dobrym przyjęciu nosię nie wykrystalizował…
wej rodziny procesorów Intel
Jerzy Rymarczuk ZmieCore i3, i5 i i7. Tempo wzrostu
ich sprzedaży z kwartału na
nia się na pewno podejście
kwartał na poziomie 50 proc.
klientów i sprzedawców do
niezbicie dowodzi, że użyturządzeń IT. Rynek będzie
kownicy doceniają tak nowaewoluował coraz szybciej
torskie technologie jak Turbo
i myślę, że zmiany, jakie zajBoost, Hyper Threading i wydą w ciągu najbliższych kilResellerzy
Re
llerzy mają ogromny wpływ na to,
ku lat, będą bardzo znaczące.
jątkową energooszczędność.
co
c kupują klienci. Muszą mieć jednak
Ciekawym zagadnieniem jest
Trzeba też pamiętać, że Intel
świadomość,
że ich udział w sprzedaży
dom
cloud computing, który może
to producent nie tylko procena rynku konsumenckim będzie się coraz
sorów. Od lat sprzedajemy płyzmienić obecny układ sił. Istbardziej kurczył.
nienie ogromnej ilości danych
ty główne do desktopów i naszą
w chmurze stanie się okazją
strategią jest raczej otwieranie
dla tych firm, które będą pronowych rynków niż zagospodukowały i sprzedawały urządzenia mobilne umożliwiają- darowywanie już istniejących. Stąd bierze się nasza oferta – mace korzystanie z tych informacji. Obserwujemy, co się dzieje, my dobre płyty w dobrej cenie w segmencie nowych rozwiązań.
i chcemy odegrać aktywną rolę w zalezieniu miejsca dla kanału Mamy też ciekawe propozycje dla tych, którzy szukają małych,
resellerskiego w nowej rzeczywistości IT.
wydajnych komputerów, terminali lub nettopów. To cała seria płyt
z wlutowanym procesorem Atom. I jeszcze dyski SSD – to wciąż
CRN Polska Co będzie z rynkiem maszyn stacjonarnych bardzo nowoczesne rozwiązanie, ale ich cena została znacząco
i mobilnych?
obniżona, a pojemność zwiększona. To doprowadziło do podwoJerzy Rymarczuk Według badań w tej chwili najwięcej sprze- jenia sprzedaży z kwartału na kwartał, a pod koniec roku tempo jej
daje się urządzeń mobilnych. Sporo znajduje nabywców za po- wzrostu ma szansę jeszcze przyspieszyć. Podsumowując, zmienia
średnictwem firm resellerskich: w salonach lub on-line. Tak się struktura popytu, ale dobre konfiguracje desktopów i note-boczy inaczej marże związane z handlem tymi urządzeniami są oków nadal znajdują bez problemu nabywców.
niewielkie. Resellerzy narzekają, konkurują ze sobą i ze sklepami internetowymi. W przypadku desktopów dobrze sprze- CRN Polska Jaki z tego wniosek?
daje się coraz wydajniejsze konfiguracje. Jeżeli klient nie ma Jerzy Rymarczuk Tradycyjny kanał resellerski ma się dobrze
specjalnych wymagań, raczej kupi notebook. Natomiast jeżeli i sprawdza się w sektorze odbiorców instytucjonalnych, MSP,
jest entuzjastą gier, zdecyduje się na desktop. Coraz większy a także konsumenckim. Resellerzy muszą jednak patrzeć w przyudział w zbycie mają maszyny stacjonarne o lepszych, bardziej szłość i zastanawiać się, co będą sprzedawać za 5 lat, z kim będą
zaawansowanych konfiguracjach.
konkurować, w jakie nisze rynkowe będą inwestować. Komputer
czy jakiekolwiek inne urządzenie nie istnieje samodzielnie, uzaIntel jest czołowym dostawcą półprzewodsadnieniem jego posiadania jest usługa. Przypominamy o tym już
ników – największym na świecie według
od dawna, na każdym spotkaniu z resellerami powtarzamy, że na
wyliczeń samej firmy opartych na obrotach.
przesuwaniu pudełek nie da się już dobrze zarobić. Dużo mówiProjektuje i produkuje podzespoły takie
my i podajemy przykłady wykorzystania platformy vPro i oferty
jak mikroprocesory, chipsety, płyty główne, karty sieciowe
„managed services”. Sprzedaż usługi wiąże klienta z resellerem
do łączności przewodowej i bezprzewodowej. W drugim
na dłużej, niż namówienie go tylko do zakupu sprzętu. Polski
kwartale 2010 r. Intel zanotował przychody w wysokości
kanał resellerski zalicza się do dobrze wyedukowanych, jednak
10,8 mld dol. i zysk operacyjny sięgający 4 mld dol., zaś zysk
trudno nazwać go dojrzałym. Dojrzały kanał resellerski, z jakim
netto – 2,9 mld dol. Według zarządu spółki były to najlepszy
mamy do czynienia w krajach Europy Zachodniej, to taki, który
kwartał w jej ponad 40-letniej historii.
sprzedaje 70 − 80 proc. produktów i usług firmom, a 20 − 30 proc.
konsumentom. W Polsce jest w zasadzie odwrotnie.
Fot. Marek Zawadzki
osoby odpowiedzialne za rozwój nowych działek biznesu.
Podczas spotkań z resellerami
będziemy mówić na ten temat,
przedstawiać dotychczasowe
osiągnięcia i możliwości rozwoju dla lokalnego rynku IT.
1610_kanapa.indd 30
2010-07-26 13:59:16
Magazyn inspirowany technologią
www.chip.pl
W sierpniowym numerze
l
l
l
Konfrontacja najnowszych smartfonów:
iPhone 4, Nokia N8 i Samsung Wave
Test aparatów cyfrowych, które przeżyją nawet surfing lub rafting
Pierwszy test telewizora i odtwarzacza
przeznaczonych do filmów 3D
Chip_CRN_08_2010_.indd 1
l
l
Jak bronić się przed atakami hakerów
podszywających się pod znajomych
Jak wykryć niezwykle groźne programy
udające narzędzia zwalczające wirusy
l
Hity na DVD: pełne wersje programów do
projektowania wnętrz i kopiowania muzyki
2010-07-12 15:42:20
Nokia 5230 z uchwytem
samochodowym
w zestawie
Nokia CR-119
nokia.pl/mapy
Darmowe Ovi Mapy
Navigacja piesza i samochodowa do smartfonów Nokia N97 mini, Nokia N97, Nokia 6720, Nokia N86 8MP, Nokia
5800 XpressMusic, Nokia 5800 Navigation Edition, Nokia E52, Nokia E55, Nokia E72, Nokia 5230, Nokia 6710
Navigator, Nokia 6730 classic i Nokia X6. Do pobrania pod adresem: www.nokia.pl/mapy

Podobne dokumenty