Framework for Future Alliance Operations – FFAO (2015)

Framework for Future Alliance Operations – FFAO (2015)

CENTRUM DOKTRYN I SZKOLENIA SIŁ ZBROJNYCH
PION ROZWOJU KONCEPCJI I WYKORZYSTANIA DOŚWIADCZEŃ
ODDZIAŁ ANALIZ OPERACJI WOJSKOWYCH
BYDGOSZCZ, LISTOPAD 2015
ANALIZA DOKUMENTU
pt. „Framework for Future Alliance Operations – FFAO (2015)”
(pol. „Założenia do przyszłych operacji sojuszu - 2015”)
WSTĘP
W dniu 21 sierpnia 2015 r. ACT1 opublikowało końcową wersję dokumentu
Framework for Future Alliance Operations – FFAO (pol. założenia do przyszłych
operacji sojuszu). Przedmiotowy dokument kierowany jest do dowódców poziomu
strategicznego2 i określa, przewidywane zagrożenia oraz stosownie do nich kierunki
rozwoju zdolności NATO w perspektywie najbliższych 15 lat. Tak sformułowane
przez autorów dokumentu3 jego przeznaczenie ma pomóc w zdefiniowaniu
kierunków zmian, jakim będą podlegały siły zbrojne państw Sojuszu
w długoterminowej perspektywie czasowej.
Elementy składowe FFAO tj. Instability Situations - IS (pol. sytuacje
niestabilne) i Strategic Military Perspectives - SMP (pol. wojskowe perspektywy
strategiczne) zatwierdzone zostały przez Bi-SC4 odpowiednio w lipcu 2014 i marcu
2015 roku. Trzeci element składowy Military Implication - MI (pol. implikacje
wojskowe), jako wnioski z obszaru wojskowego, zostały opracowane i zatwierdzone
w połowie 2015 roku.
Dokument definiuje kierunki zmian, jakim będą podlegały siły zbrojne NATO
w perspektywie do roku 2030. Ponadto, wskazuje kierunki rozwoju zdolności
mających zapewnić skuteczne działanie SZ NATO wobec współczesnych oraz
przyszłych wyzwań dynamicznie zmieniającego się środowiska bezpieczeństwa
międzynarodowego. FFAO stanowi zwieńczenie kilkuletnich, wieloetapowych prac,
których podstawą były analizy strategiczne środowiska bezpieczeństwa
(ang. Strategic Foresight Analysis - SFA)5, a ich cząstkowymi produktami były wyżej
wspomniane trzy elementy składowe. FFAO obok SFA stanowi również element
1
ACT - Allied Command Transformation.
W dalszej części dokumentu wskazani są też inni adresaci.
3
Dokument tworzony był wieloetapowo w ramach prac zespołów roboczych w skład których wchodzili
przedstawiciele Dowództw Sojuszu, przedstawiciele narodowi krajów członkowskich, partnerzy
NATO, przedstawiciele środowisk akademickich, naukowych i przemysłu.
4
Bi-SC - NATO Bilateral Strategic Command.
5
Produktami SFA są raporty z prac. Najnowszy raport pochodzi z 2013 roku (SFA Report - 2013),
który stanowi podstawę m.in. przedmiotowego opracowania FFAO.
2
składowy procesu Long-Term Military Transformation - LTMT oraz wspiera proces
planowania obronnego NATO (NDPP).
Sytuacje niestabilne (IS) stanowią ogólny opis działań, przyszłych możliwych
do zaistnienia wydarzeń, kryzysów lub konfliktów, w które możliwe jest wojskowe
zaangażowanie NATO. Głównym celem IS jest nakreślenie prawdopodobnych
kryzysów lub konfliktów, z którymi może zmierzyć się Sojusz do roku 2030.
IS obejmuje zaangażowanie Sojuszu od działań na niskim poziomie (np. w usuwanie
skutków klęsk żywiołowych i katastrof, powiązanych ze zmasowaną migracją) do
wysokiego poziomu zaangażowania NATO związanego np. z zakończeniem
konfliktów pomiędzy państwami6. Bi-SC zatwierdza IS jako narzędzie
wykorzystywane do rozwoju Strategic Military Perspective.
Wojskowe Perspektywy Strategiczne (SMP)7 to wyłaniające się punkty
widzenia na poziomie strategicznym, które mogą wskazywać, w jaki sposób SZ
NATO powinny realizować główne zadania w przyszłości. Celem SMP jest
dostarczenie planistom długoterminowych kierunków, wytycznych i prognoz
mających wpływ na rozwój SZ Sojuszu w przyszłości na poziomie strategicznym.
W tym względzie intencją ACT jest wsparcie procesu planowania obronnego NATO,
szczególnie etapu pierwszego - tworzenie wytycznych politycznych (ang. Political
Guidance) i etapu drugiego - określenie wymagań (ang. Determining Requirements).
Implikacje Wojskowe (MI) to potencjalne konsekwencje IS i SMP, które
mogą wskazywać przyszłe zadania i misje dla NATO oraz sugerować, jak NATO
musi zaadoptować sposoby realizacji obecnych zadań i misji w celu wsparcia
„Koncepcji Strategicznej NATO”. Celem i przeznaczeniem MI jest przełożenie SMP
na szczegóły poziomu operacyjnego i taktycznego w procesie planowania obronnego
NATO. Zakres MI nie obejmie pełnej listy wszystkich możliwych scenariuszy zdarzeń,
ale w opinii autorów dokumentu jest wystarczający do tego, aby planiści byli w stanie
określić na ich podstawie wymagane zdolności dla SZ NATO. Sojusz rozwija
implikacje wojskowe wewnątrz kategorii NDPP jako Hierarchię Zdolności (ang.
Capability Hierarchy) siedmiu obszarów głównych8. Implikacje nie są definiowane
jako specyficzne zdolności operacyjne, ale są wyrażone i opisane jako możliwości,
które posłużą do zdefiniowania niezbędnych zdolności operacyjnych SZ Sojuszu.
6
Więcej patrz: pkt 2.3 Sytuacje niestabilne.
Aktualnie większość członków NATO realizuje szeroko zakrojone projekty mające na celu analizę
przyszłej sytuacji geopolitycznej, ekonomicznej, mogących wystąpić zagrożeń, prognozowanych
zmian w środowisku bezpieczeństwa czy też bardziej szczegółowo zmian, które nastąpią
w środowisku operacyjnym lub konkretnym środowisku walki (prowadzenie operacji lądowych,
morskich czy powietrznych lub specjalnych) w perspektywie najbliższych 2-3 dekad (w niektórych
przypadkach prace cykliczne od kilku lat). Przykładem może być Strategic Trends Programme
prowadzony przez brytyjski odpowiednik CDiS SZ Development Concepts and Doctrine Centre
- DCDC. W ramach tego programu wydana została już piąta edycja „Global Startegic Trends - Out to
2045” oraz „Future Operating Environment 2035”. W SZ RP analizę przedmiotowych dokumentów
prowadziło CDiS SZ.
8
Implikacje wojskowe obejmują siedem obszarów głównych: przygotowanie sił NATO,
przemieszczenie i tworzenie sił połączonych, prowadzenie działań i operacji, podtrzymywanie
działań, dowodzenie i kierowanie działaniami C2, ochrona i obrona, zabezpieczenie informacyjne.
Więcej patrz: pkt 2.5 Implikacje wojskowe.
7
Strona 2 z 5
Autorzy dokumentu zakładaja, że efekty prac w ramach FFAO będą
kształtować wiele obszarów bezpieczeństwa, w szczególności będą miały
bezpośredni wpływ na proces planowania obronnego NATO edycji 2017. Oczekują
również, że znajdą one odzwierciedlenie w narodowych procesach planowania
obronnego. Zamiarem ACT jest by SFA i FFAO były aktualizowane w odstępach
czteroletnich, skorelowanych z procesem NDPP.
WYNIKI ANALIZY
LTMT jest procesem nadzorowanym przez ACT, którego celem jest
przewidywanie oraz przystosowanie Sojuszu do niejednoznacznego, złożonego
i szybko zmieniającego się środowiska bezpieczeństwa międzynarodowego 9. W celu
wypracowania wspólnej perspektywy przyszłego środowiska bezpieczeństwa ACT
współpracowało z ACO (ang. Allied Command Operation) i partnerami NATO oraz
przedstawicielami krajów członkowskich, przedstawicielami środowisk akademickich,
naukowych i przemysłu. Produkty LTMT (tj. SFA i FFAO) tworzą spojrzenie na
problemy środowiska bezpieczeństwa w perspektywie długoterminowej, mając
jednocześnie na celu zapoznanie przywódców, liderów oraz decydentów i planistów
z możliwymi sposobami przygotowania Sojuszu na przyszłe wyzwania, jak
i pojawiające się szanse.
Pierwszym elementem składowym LTMT jest SFA, w którym zawarto analizy
trendów opartych na badaniach krajowych i międzynarodowych. Raport SFA
z 201310 roku opisuje długoterminowe aspekty prawdopodobnego, przyszłego
środowiska bezpieczeństwa do roku 2030. Identyfikuje również złożoną przyszłość
Sojuszu, która zgodnie z zawartą w dokumencie oceną jest obarczona ryzykiem
i niepewnością, niosąca ze sobą zarówno zagrożenia, jak i szanse. Przyszłość ta
napędzana jest przez gwałtowne zmiany społeczne, osiągnięcia naukowe, zmiany
technologiczne, techniczne i środowiskowe oraz dotkliwie odczuwana przez
społeczeństwa z powodu dominujących skutków globalizacji.
Drugim elementem składowym LTMT jest FFAO (jako założenia do przyszłych
operacji sojuszu), które wykorzystuje wyniki SFA jako podstawę propozycji
niezbędnych działań (zaleceń i rekomendacji) do podjęcia w ramach Sojuszu
w najbliższej przyszłości. Aby przygotować się do skomplikowanej przyszłości
opisanej w SFA, FFAO wspiera trzy „główne zadania11” przypisane „Koncepcji
9
Zobrazowanie zachodzących w ramach LTMT procesów i zależności przedstawia rysunek 1
umieszczony na str. 5 niniejszej analizy.
10
Zgodnie z zapowiedziami ACT aktualizacja raportu SFA 2013 (jako SFA Interim update 2015) ukaże
się w grudniu 2015 r.
11
Zidentyfikowane jako: Obrona zbiorowa – zobowiązanie do udzielania sobie pomocy w przypadku
ataku, zgodnie z art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego, podkreślenie roli odstraszania i ochrony przed
groźbą agresji; Zarządzanie kryzysowe – wykorzystywanie odpowiednich narzędzi politycznych
i wojskowych w celu udzielania pomocy w opanowywaniu rozwijających się kryzysów
i wygaszania trwających konfliktów, które mogą oddziaływać na bezpieczeństwo Sojuszu oraz
wspieranie umacniania stabilności w sytuacjach pokonfliktowych oraz Bezpieczeństwo
Strona 3 z 5
Strategicznej NATO” z 2010 r. oraz „plany na obecny poziom ambicji” w przyszłym
środowisku bezpieczeństwa 2030. Działania te powinny przekształcać i rozwijać
zdolności Sojuszu w ciągu najbliższych 15 lat tak, aby w wyniku ich realizacji odnieść
sukces w przyszłym środowisku bezpieczeństwa.
Zdaniem autorów, dokument FFAO nie jest prognozą, lecz stanowi wynik
kompleksowej analizy, która czerpie zarówno z doświadczeń z przeszłości,
w pełni odzwierciedla teraźniejszość, a także wskazuje strategiczne i długoterminowe
kierunki działania, którymi powinien podążać Sojusz w celu lepszego zrozumienia
przyszłych wyzwań operacyjnych. Chociaż FFAO został opracowany głównie jako
narzędzie informacyjne nastawione na proces planowania obronnego NATO,
to autorzy oceniają, że ma on potencjalnie szersze znaczenie i zastosowanie
w rozwoju inicjatyw strategicznych NATO, pracach nad zagrożeniami hybrydowymi,
budowaniem zdolności obronnych, kwestii partnerstw regionalnych oraz komunikacji
strategicznej Sojuszu.
Rys. 1. Elementy składowe LTMT.
Źródło: http://www.act.nato.int/images/stories/events/2012/fc_ipr/ffao_ws6_mil_implications.pdf
Ponadto, kraje członkowskie Sojuszu mogą znaleźć w dokumencie FFAO swój
wkład w przyszłe koncepcje i odnaleźć w nim trendy, które powinny pomóc
w synchronizacji procesu narodowego planowania obronnego z sojuszniczym.
kooperatywne – działania na rzecz umocnienia międzynarodowego bezpieczeństwa, w tym:
partnerstwo z właściwymi państwami i innymi organizacjami międzynarodowymi, wnoszenie wkładu
do kontroli zbrojeń, nieproliferacji i rozbrojenia, utrzymanie zasady otwartych drzwi do członkostwa
w Sojuszu dla wszystkich europejskich demokracji, które spełniają standardy NATO.
Strona 4 z 5
Dlatego też autorzy dokumentu podjęli decyzję, że FFAO będzie regularnie 12
aktualizowane, tak aby utrzymać jego maksymalną użyteczność dla kierownictwa
wojskowego i politycznego Sojuszu.
PODSUMOWANIE
Dokument FFAO jest zbiorem informacji skoncentrowanych na przyszłości
w celu wsparcia transformacji i wysiłków związanych z planowaniem obronnym
NATO. Sytuacje niestabilne i wojskowe perspektywy strategiczne zapewniają
odpowiedni kontekst i ogólnie charakteryzują pożądane cechy13 przyszłych sił
zbrojnych Sojuszu, które dowódcy strategiczni NATO uznali za niezbędne dla
odniesienia przyszłego sukcesu. Służyć one mogą do opracowania i rozwoju
scenariuszy oraz programowania rozwoju sił Sojuszu. Ponadto mogą stanowić
propozycje do dyskusji nad celami narodowymi członków Sojuszu.
Zdaniem twórców dokumentu, kraje członkowskie Sojuszu mogą znaleźć
w FFAO przydatne informacje do narodowego procesu planowania obronnego.
Co ważne, FAAO stanowi punkt początkowy do dyskusji na temat perspektyw
i niezbędnych zdolności, które pomogą zdeterminować członkom Sojuszu sposób ich
zaangażowania i wysiłek w długotrwały proces jakim jest transformacja NATO.
Z prowadzonych w 2015 roku przez CDiS SZ prac analitycznych 14 wynika,
że zidentyfikowane w dokumencie FFAO zagrożenia dla środowiska bezpieczeństwa
oraz wynikające z tego potrzeby budowania zdolności sił zbrojnych, potwierdzają
wcześniej wypracowane dla SZ RP wnioski i rekomendacje.
PEŁNA WERSJA ANALIZY DOSTĘPNA JEST W E-BIBLIOTECE CENTRUM DOKTRYN I SZKOLENIA SZ
SIECI MILNET – Z.
CENTRUM
DOKTRYN I SZKOLENIA SZ
12
Allied Command Transformation (ACT) zakłada aktualizację SFA i FFAO w cyklu czteroletnim,
w zgodności z cyklem NDPP. Kolejna edycja prac nad FFAO rozpocznie się w pierwszej połowie
2016 r.
13
Przykład: w przypadku działań/operacji prowadzonej w terenie zurbanizowanym - pożądaną cechą
przyszłych sił zbrojnych Sojuszu będzie pozyskanie zdolności do prowadzenia działań w takim
środowisku (wyszkolenie sił i posiadanie oraz wykorzystanie środków walki możliwych do użycia
w terenie gęsto zaludnionym i zabudowanym).
14
„Hybrydowość współczesnych wojen”, „Doktryna wojskowa FR w ujęciu aksjomatycznym”, „Dynamic
Stability. US Strategy for a World in Transition”, „GIobaI Strategic Trends - Out To 2045”, „Future
Operating Environment 2035”, „Analiza zagrożeń hybrydowych dla RP”, „The National Military
Strategy of the United States of America - 2015”.
Strona 5 z 5