Życie i praca w Islandii

Grímsey
85
Raufarhöfn
85
Kópasker
Reykjafjörður
Þórshöfn
Bolungarvík
Suðureyri
Hnífsdalur
76
Ísafjörður
Lundarskóli
Siglufjörður
64
Súðavík
Krossnes
Bakkafjörður
Ólafsfjörður
62
76
91
61
65
Flateyri
Húsavík
4
635
61
Sólgarðar
82
Þingeyri
643
60
Grenivík
Litli-Árskógssandur
Hofsós
745
Húsabakki Árskógsskóli
Þelamörk
Hólmavík
1
1
76
Stórutjarnir
Reykjahlíð
60
Akureyri
Blönduós
71
87
Drangsnes
Reykjafjörður
Laugar
Svalbarðseyri
Hólar
Sauðárkrókur
74
63
Patreksfjörður
Vopnafjörður
85
744
612
Selárlaug
82
61
Tálknafjörður
Heiðarbær
Hafralækjarskóli
Laugarhóll/Klúka
Bíldudalur
615
Hauganes
Hjalteyri
Skagaströnd
619
83
2
Hrísey
Dalvík
745
Reykjanes
62
85
Gjögur
1
Illugastaðir
Borgarfjörður
eystri
Varmahlíð
Húnavellir
62
Skútustaðir
Laugaland
71
1
60
Kristnes
Hrafnagil
94
614
Birkimelur
75
1
Djúpidalur
7
Reykhólar
1
68
Króksfjarðarnes
Steinsstaðir
Eiðar
Hvammstangi
F88
72
Seyðisfjörður
93
60
Fellabær
Laugabakki
Egilsstaðir
1
Reykir
Laugar
Neskaupstaður
F7
Borðeyri
92
2
Hallormsstaður
590
F98
92
Eskifjörður
8
Reyðarfjörður
F2
F82
Búðardalur
Stykkishólmur
96
58
F78
Fáskrúðsfjörður
Rif
F37
Hellissandur
Ólafsvík
1
4
60
57
Stöðvarfjörður
F28
Grundarfjörður
54
F72
Lýsuhóll
Breiðdalsvík
Laugagerðisskóli
54
Varmaland
Kleppjárnsreykir
Djúpivogur
Húsafell
Reykholt
50
1
Borgarnes
Hvanneyri
Hreppslaug
52
F37
F28
Brautartunga
50
F35
53
Heiðarborg
Hlaðir
Nesjahverfi
Akranes
51
Geysir
48
1
36
Þjórsárdalur
Flúðir
Ljósifoss
Laugarás
31
Keflavík
Njarðvík
41
Hveragerði
1
Vogar
Árnes
Hraun
Selfoss
39
43
44
Hafnir
Reykholt
Mosfellsbær
45
Sandgerði
37
Laugarvatn
36
Reykjavík
Seltjarnarnes
Kópavogur
Garðabær
Álftanes
Hafnafjörður
Garður
1
30
Hlíðarlaug
Grundarhverfi
Brautarholt
Skaftafell
32
26
Svínafell
30
1
Laugaland
38
Bláa Lónið
42
Þorlákshöfn
Eyrarbakki
Stokkseyri
Rauðalækur
Hella
25
Grindavík
34
2
F2
Kirkjubæjarklaustur
Hvolsvöllur
4
20
Seljavellir
Skógar
Vestmannaeyjar
0
10
20
30 km
Vík
Höfn
Zamieszkanie w innym kraju wymaga odwagi.
Stwarza jednak również niezwykłe możliwości oraz
stanowi początek czegoś zupełnie nowego. Daj
sobie trochę czasu aby dowiedzieć się czego możesz
oczekiwać – i czego będą oczekiwać od ciebie inni
– a łatwiej ci będzie wykorzystać większość nowych
możliwości. Ten folder pomoże ci przezwyciężyć
rozmaite trudności stojące przed osobą rozpoczynającą życie w nowym kraju. Znajdziesz tu odpowiedzi
na pytania zadawane najczęściej przez wszystkich,
którzy przyjeżdżają do Islandii. Są tu informacje dotyczące zatrudnienia i pracy, podstawowe fakty oraz
praktyczne źródła przydatnych informacji.
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Praca w Islandii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Podatki i prawa pracowników . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14
Zamieszkanie i koszty utrzymania . . . . . . . . . . . . . .19
Rejestracja w charakterze legalnego rezydenta
w Islandii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
Zasiłek dla bezrobotnych i ubezpieczenie społeczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Edukacja w Islandii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30
Islandzki dla obcokrajowców . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Ważne informacje kontaktowe …………… 35
3
osadnikiem na Islandii stał się norweski przywódca Ingólfur Arnarson. Przez następne stulecia osiedlała się na wyspie ludność pochodzenia nordyckiego i galijskiego. W 1926 r., Islandia znalazła się pod
panowaniem norweskim, a następnie duńskim. 17 czerwca 1944 r.
Islandia stała się niepodległą republiką z własna konstytucją i parlamentarnym systemem rządowym. Islandczycy obchodzą dzień 17
czerwca jako Dzień Niepodległości.
Przez całe wieki Islandia należała do najbiedniejszych krajów Europy, zaś populacja nigdy nie przekraczała 70.000 mieszkańców. W
dwudziestym wieku miała tu miejsce rewolucja przemysłowa postępująca wraz z industrializacją floty rybackiej. W ciągu niecałych
100 lat społeczność Islandii przeszła radykalną transformację, stając
się jednym z najbogatszych narodów na świecie, zaś obecna liczba
mieszkańców wynosi około 300.000.
Obecnie Islandia jest wysoko rozwiniętym krajem, piątym na świecie
pod względem produktu krajowego brutto na jednego mieszkańca oraz drugim pod względem rozwoju społecznego. Islandia jest
członkiem ONZ, NATO, EFTA (Europejskie Stowarzyszenie Wolnego
Handlu), EEA (Europejski Obszar Gospodarczy), oraz OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju).
Geografia
Islandia, położona na północnym Atlantyku, ze swoją powierzchnią
103,000 km kw., jest drugą największą wyspą Europy. Około 75%
powierzchni kraju leży na wysokości ponad 200 m nad poziomem
morza; większość z tego stanowią wyniosłe płaskowyże i góry. Lodowce pokrywają 11,200 km kw., podczas gdy obszary rolnicze to
tylko 1,400 km kw. Zamieszkane są wyłącznie wybrzeża; wyżynny i
górski środek wyspy jest niezamieszkany.
Klimat
Wbrew panującemu przekonaniu, Islandia charakteryzuje się raczej
łagodnym klimatem typowym dla obszaru nadbrzeżnego. Średnia
letnia temperatura w stolicy kraju Rejkiawiku to 10.6°C (w lipcu) Najwyższa zanotowana temperatura w stolicy to 24.7°C. Średnie temperatury w zimie w Rejkiawiku wynoszą około 0°C w styczniu. Odnoga
Prądu Zatokowego przepływa wzdłuż zachodniego wybrzeża, co
ogromnie wpływa na klimat. Prąd ten przynosi łagodne powietrze
znad Atlantyku, które w zetknięciu z zimnym arktycznym powietrzem powoduje częste zmiany pogody i silny wiatr. Ponadto, opady
występują znacznie częściej w południowej i zachodniej części, niż
na północy wyspy.
W lecie noce są jaśniejsze na całej Islandii, zaś w czerwcu słońce nigdy
nie zachodzi do końca.
Rząd
Zgodnie z islandzką konstytucją, organy władzy dzielą się na: ustawodawcze, sądownicze i wykonawcze. Althingi (parlament), stanowi
władzę ustawodawczą. Składa się z 63 członków pochodzących z 6
okręgów, wybieranych w trybie powszechnego głosowania na okres
Historia
Według starożytnych źródeł pisanych, w 874 r. pierwszym stałym
4
Religia
Wolność wyznania jest gwarantowana w Islandii na mocy Konstytucji. 85% społeczności kraju należy do Kościoła Ewangelicko Luterańskiego.
Aktywność kościelna jest jednakowoż niezbyt silna i udział ludności
w życiu kościoła jest raczej niewielki. Mimo to, kościół odgrywa istotną rolę w wielu głównych wydarzeniach w życiu Islandczyków.
4 lat. Każdy, kto ma prawo głosu może kandydować do parlamentu.
Większość władzy wykonawczej leży w rękach Rządu. Ministerstwa,
dyrektoriaty oraz pozostałe rządowe agencje tworzą i wprowadzają
w życie przepisy prawne. Rząd sprawuje władzę do czasu kolejnych
wyborów lub sformowania nowego rządu. Obecnie jest jedenastu
ministrów oraz premier. Ministrowie zwykle obradują w Althingi.
.Władza sądownicza znajduje się w rękach Sądu Najwyższego i sądów okręgowych. Prezydent wybierany jest w głosowaniu bezpośrednim na okres 4 lat, bez limitu czasu sprawowania urzędu. Rola
prezydenta sprowadza się głównie do funkcji reprezentacyjnych.
Islandia posiada powszechne prawo wyborcze, co oznacza, że każdy obywatel Islandii może głosować w wyborach parlamentarnych.
Obcokrajowcy, którzy od 5 lat posiadają status legalnego rezydenta,
mogą wziąć udział w wyborach samorządowych. Obywatele duńscy,
fińscy, norwescy, i szwedzcy mogą głosować po upływie 3 lat od momentu uzyskania statusu legalnego rezydenta. W ogólnokrajowych
wyborach narodowych prawo głosu mają tylko Islandczycy.
Jazda samochodem w Islandii
Obywatele z państw EEA, którzy posiadają ważne zestandaryzowane
europejskie prawo jazdy, nie muszą wymieniać tego dokumentu. Europejczycy nieposiadający tego typu dokumentu, muszą wymienić
swoje prawa jazdy na islandzkie. W Islandii jest obowiązek używania
świateł mijania przez cały rok, o każdej porze dnia i nocy. Pasażerowie podróżujący na przednich oraz tylnych siedzeniach muszą używać pasów bezpieczeństwa. Należy pamiętać, że warunki drogowe
poza strefą miejską mogą być trudne. Duże odcinki dróg nie posiadają nawierzchni asfaltowej; zamiast tego należy liczyć się z luźną
nawierzchnią szutrową.
Więcej informacji dotyczącej jazdy samochodem na Islandii można
uzyskać poprzez centrum informacji turystycznej lub odwiedzając
stronę internetową www.us.is/page/english, na której znajdują się
informacje o warunkach jazdy podane w kilku językach.
Język
Islandzki jest jednym z języków nordyckich, przypomina norweski,
którym posługiwano się w dawnych czasach. Islandzki, będąc językiem urzędowym, jest w zasadzie jedynym językiem używanym we
wszystkich obszarach życia codziennego na Islandii. Zdecydowana
większość Islandczyków mówi również po angielsku, a także po duńsku i w innych skandynawskich językach. Zwykle dostateczna znajomość tych języków jest warunkiem wstępnym do uzyskania wielu
niewykwalifikowanych i technicznych prac w Islandzki. Znajomość
języka islandzkiego nie jest wymagana, daje jednak wielką przewagę i potęguje szanse na znalezienie ciekawszej i lepiej płatnej pracy.
Informacje dotyczące nauki islandzkiego podane są w dalszej części
folderu.
Waluta i banki
Jednostką płatnicza w Islandii jest Krona, w skrócie ISK. W momencie
tworzenia tego folderu (18 lipiec, 2007) 1Euro = 82,47 ISK. Aktualny
kurs można sprawdzić na stronie www.sedlabanki.is. Wszystkie banki
wymieniają większość powszechnie używanych walut; zaleca się wymienić pieniądze, jako że bardzo niewielka liczba sklepów na Islandii
przyjmuje obcą walutę. Jeśli dany bank nie jest w stanie wymienić
naszych pieniędzy, wtedy najprawdopodobniej zrobi to Forex. Znajduje się on w centrum informacji turystycznej na Bankastræti 2 w Rej-
6
kiawiku. Jednakże, przelicznik wymiany nie jest wtedy tak korzystny,
jak w przypadku pozostałych banków. Większość sklepów i punktów
usługowych przyjmuje wszystkie bardziej znane karty płatnicze. Kart
płatniczych i kredytowych używa się nawet w taksówkach. Karty
są powszechnie stosowane w Islandii nawet w przypadku bardzo
małych transakcji. W momencie znalezienia pracy, konieczne stanie
się założenie konta, jako że większość pracodawców przelewa pieniądze na konto. Większość banków jest otwarta w dni powszednie
w godzinach 09:00-16:00, a niektóre banki posiadają oddziały, które
pracują dłużej. W znalezieniu najbliższego oddziału powinny pomóc
strony internetowe www.spar.is, www.glitnir.is, www.landsbanki.is
lub www.kaupthing.is
Czas
Czas lokalny na Islandii to Greenwich Mean Time – Czas Uniwersalny
(GMT) funkcjonujący przez cały rok. Przesunięcie czasowe wynosi
zatem jedną godzinę później niż Czas Środkowoeuropejski w zimie
i dwie godziny później w czasie letnim.
Kontakt z domem rodzinnym
Dzwoniąc z Islandii należy wybrać 00 (lub znak “+” w telefonie komórkowym) dla połączeń międzynarodowych, następnie numer
kierunkowy dla danego państwa, następnie numer kierunkowy dla
miasta i ostatecznie numer telefonu naszego rozmówcy.
Czasem najtańszym sposobem na zagraniczną rozmowę jest skorzystanie z międzynarodowej karty telefonicznej.
Dzwoniąc do Islandii wybieramy kierunkowy 354. Numer kierunkowy miasta nie jest potrzebny, jako że wszystkie połączenia na Islandii
są lokalne.
Więcej informacji uzyskać można na stronach internetowych www.
mfa.is, www.island.is i www.iceland.is
7
Gospodarka islandzka jest relatywnie niewielka, lecz jej wzrost i rozwój są na
tyle wystarczające, aby zapewnić Islandczykom jeden z najwyższych na świecie standardów życia. W 2005 r. wzrost gospodarczy w Islandii wynosił 7.5%,
zaś w roku 2006 – 2.6%. Wykorzystanie naturalnych zasobów odnawialnych,
takich jak bogate zaplecze rybołówcze oraz możliwości płynących z hydroelektrycznych i geotermalnych zasobów mocy, stanowią główne źródła przychodu pochodzącego z eksportu. Narastające zróżnicowanie widoczne jest w
postaci szybko rozwijających się nowych branż takich jak przemysł komputerowy i biotechnologiczny, sektor finansowy, turystyka, a także export wiedzy
i znajomości tematyki związanej z przemysłem rybnym. Przy udziale względnie młodej i dobrze wykształconej kadry pracowniczej, Islandia ustawicznie
uzupełnia swe zasoby naturalne nowymi gałęziami przemysłu, zyskując na
zasobach ludzkich i technologii.
Rynek pracy w Islandii przez cale dekady wykazywał zapotrzebowanie na siłę
roboczą. W ostatnich latach, z powodu boomu gospodarczego, zapotrzebowanie to było szczególnie wysokie i zaspokajane głównie przez pracowników z
innych państw EEA.
Pomimo prognozowanych redukcji w zapotrzebowaniu rynkowym, w związku z dostosowaniem się rynku po gwałtownym wzroście po okresie zastoju
oczekuje się stałego zapotrzebowania na obywateli z państw EEA do pracy w
poszczególnych sektorach. Pracowników potrzebują przede wszystkim: ustawicznie rozwijający się sektor turystyki, służba zdrowia, rolnictwo, przemysł
rybny, sezonowe prace w przemyśle mięsnym i sektor usług. Potrzebni są także
różnego rodzaju wysoko wykwalifikowani specjaliści. W związku z faktem, że
wielkie projekty energetyczne i budowlane we wschodniej Islandii dobiegają
końca, zapotrzebowanie na pracowników budowlanych nie będzie prawdopodobnie już tak duże, jednakże dużo będzie zależało od przyszłych planowanych
budów elektrowni wodnych oraz innych projektów związanych z infrastruktu-
•
•
•
•
•
•
•
•
8
Wzrost gospodarczy 2,6%
Stopa zatrudnienia 83%
Stopa bezrobocia 1,3%.
Większość imigrantów przybyła do Islandii po 1995 r.
Obcokrajowcy mieszkający na Islandii
stanowili 6% całości populacji oraz około
10% siły roboczej.
Największe grupy imigrantów pochodzą z
Polski, Danii i Filipin.
Minimalne wynagrodzenie dla pracowników niewykwalifikowanych to około
120.000 ISK (1.397Euro); średnia płaca to
około 276.000 ISK (3.765Euro). Obowiązuje średnio 42.2 godzinny tydzień pracy
Główne źródła dochodów to produkty
morskie (36%), transport (15%), turystyka
(13%) i aluminium (13%).
rą. W każdej chwili można sprawdzić jakie są aktualnie dostępne oferty pracy
na stronach internetowych EURES: http://europa.eu.int/eures/ i www.eures.
is. Jeśli szukasz ściśle określonej pracy, możesz również skontaktować się z
biurem EURES, a nasi doradcy pomogą ci skontaktować się z odpowiednimi
firmami.
Lista najbardziej poszukiwanych zawodów na islandzkim rynku pracy jest regularnie aktualizowana na stronie internetowej www.eures.is
twoich możliwości pracy. Twój lokalny doradca EURES może ci także pomóc.
Aby znaleźć najbliższe biuro EURES, odwiedź stronę internetową http://europa.eu.int/eures > EURES advisers.
Znaleźć pracę w Islandii
Istniej wiele sposobów szukania pracy, lecz jednym z lepszych pomysłów jest
rozpoczęcie poszukiwań jeszcze przed wyjazdem do Islandii. Pierwszym dobrym krokiem będzie z pewnością odwiedzenie strony internetowej EURES Job
Mobility Portal www.eures.europa.eu > search for a job. Portal ten oferuje
dużą różnorodność ofert i możliwości pracy. Na stronach tych znajdziemy także
informacje ogólne związane z życiem i pracą na Islandii, jak również obecną
sytuacją na islandzkim rynku pracy. Dokładne i bardziej szczegółowe informacje znajdziemy na islandzkiej stronie EURES www.eures.is. Aby uzyskać
dostęp do wszystkich aktualnych ofert pracy EURES w Islandii, należy wypełnić formularz zamieszczony na stronie internetowej www.vinnumalastofnun.
is/eures. Postaraj się wypełnić formularz tak dokładnie jak to tylko możliwe,
aby móc uzyskać jak najlepszy opis ciebie i twoich możliwości. Ważne jest, aby
wymienić wszystkie dotychczasowe doświadczenia z pracy, a także wykształcenie, zdobyte zarówno w kraju rodzinnym jak i zagranicą. Zamieszczenie
właściwych informacji kontaktowych, aktualnego numeru telefonu i adresu
e-mail, jest rzeczą najważniejszą. W przypadku, gdy masz już gotowe curriculum vitae, można je dołączyć do formularza. Wszystkie pola formularza powinny być wypełnione, tak aby ułatwić EURES odnalezienie twojej aplikacji, w
momencie, gdy znaleziona zostanie odpowiednia dla ciebie praca. Formularz
należy wypełnić w języku angielskim.
Prosimy nie korzystać z tradycyjnej poczty, jako że jest ona po prostu zbyt
wolna.
Gdy formularz został już wypełniony i wysłany, możesz skontaktować się z
doradcą islandzkiego EURES poprzez e-mail [email protected] w celu omówienia
Agencje pracy [ráðningarþjónustur]: Często oferują wolne miejsca pracy dla
specjalistów. Tutaj możesz, bez dodatkowych opłat, zarejestrować się w jednej
lub więcej prywatnych agencji pracy. Poinformują cię tam, jakie informacje na
swój temat powinieneś przygotować. Na przykład, curriculum vitae, certyfikaty, dyplomy i referencje.
Lista agencji pracy jest podana w dalszej części folderu.
Czytaj ogłoszenia o pracę w lokalnych gazetach: Trzy największe
gazety w Islandii to Morgunblaðið (www.mbl.is), Fréttablaðið (www.visir.
is) i Blaðið (www.vbl.is). Dodatek „praca” (Atvinna) wychodzi w niedzielę
(Morgunblaðið i Fréttablaðið), ale są tam też często ogłoszenia codzienne.
Czasami opłaca się umieścić własne ogłoszenie. Należy przy tym pamiętać, że
prawie wszystkie ogłoszenia o pracę są w języku islandzkim.
Próba bezpośredniego dotarcia do pracodawcy: Jeśli wiesz, jaka konkretna praca cię interesuje, możesz wysłać swoje podanie bezpośrednio do
określonego pracodawcy, odwiedzić go osobiście i zapytać, czy nie ma akurat
wolnych miejsc na dane stanowisko, lub odwiedzić strony internetowe potencjalnych pracodawców i poszukać ofert pracy. Również EURES może ci pomóc
w znalezieniu odpowiedniej firmy.
Skontaktuj się z lokalnym oddziałem związków zawodowych (stéttarfélag):
Posiadają one informacje odnośnie aktualnych możliwości zatrudnienia w
twoim zawodzie i mogą doradzić, gdzie rozpocząć poszukiwanie pracy.
Kontakty: Poinformuj wszystkich, których znasz w Islandii, że szukasz pracy. Informacja ustna przekazywana przez rodzinę i znajomych również potrafi
przynieść dobre rezultaty.
Tutaj dowiesz się jakie są inne sposoby szukania pracy w Islandii.
Dla uzyskania najlepszego efektu możesz skorzystać ze wszystkich
wymienionych poniżej metod.
9
Czy twoje dyplomy są ważne w Islandii?
Zanim rozpoczniesz podróż do Islandii warto jest dowiedzieć się, które oferty
pracy są otwarte dla kogoś z twoimi kwalifikacjami. Możesz także porównać
swój dyplom z odpowiednimi dyplomami tego typu w Islandii.
Podstawową zasadą jest to, że kwalifikacje ważne i aktualne do wykonywania
konkretnej pracy w twojej ojczyźnie są również ważne w innych krajach Unii
Europejskiej oraz pozostałych państwach EEA. Wyższe wykształcenie, 3 lata
studiów akademickich (licencjat) oraz wykształcenie zawodowe i średnie, powinny być uznawane na terenie całej Unii Europejskiej i państw EEA.
W Islandii, za koordynację procedur związanych z uznawaniem dyplomów i
certyfikatów odpowiada Ministerstwo Edukacji, Nauki i Kultury. Jednakże Ministerstwo nie przetwarza wszystkich wniosków o uznanie dyplomu – zajmują
się tym poszczególne ministerstwa we właściwych sobie dziedzinach. I tak na
przykład Ministerstwo Zdrowia jest odpowiedzialne za rozpoznanie i uznanie
zawodów medycznych oraz związanych ze służbą zdrowia. Najlepszym miejscem do pozyskania informacji jest strona internetowa www.menntagatt.is,
która służy jako narodowe źródło informacji do oceniania i uznawania poszczególnych kwalifikacji.
Ocena porównawcza twojego dyplomu ułatwi islandzkiemu pracodawcy oszacowanie poziomu twojej wiedzy i umiejętności. Może ci to również pomóc w
dostaniu lepszej pracy z wyższym wynagrodzeniem. Jednakże z drugiej strony,
brak znajomości języka islandzkiego może również zmniejszyć twoje szanse.
europass.cedefop.europa.eu/ oraz na stronie islandzkiej www.europass.is
Curriculum Vitae
Przyjętą w Islandii praktyką jest załączanie curriculum vitae do podania o pracę. CV powinno zmieścić się na jednej stronie. Większość ludzi załącza również
swoje zdjęcie. Jako, że niektóre elementy podawane w CV mogą się różnić,
zamieszczamy poniżej listę wymaganych informacji. Powinna ona być ułożona
w odwrotnym porządku chronologicznym (ostatnie aktualne dane podajemy
w pierwszej kolejności)
Dane osobowe - imię, nazwisko, adres, numer telefonu, adres e-mail, data
urodzenia i stan cywilny.
Wykształcenie – ta część powinna zawierać informacje na temat twoich kwalifikacji, ukończonych uczelni, nazwy szkół, tytuły naukowe i obszar aktywności
zawodowej.
Doświadczenie – jest to bardzo ważna cześć twojego CV. Powinien się tu znaleźć krótki opis każdej z wykonywanych przez ciebie prac / funkcji, nazwa firmy, oraz okres zatrudnienia
Inne umiejętności – informacje na temat twojej znajomości języka(ów): w
mowie i piśmie. Ponadto można opisać umiejętności obsługi komputera, prawa jazdy oraz pozostałych umiejętności i kwalifikacji.
Stanowiska powierzane ludziom zaufanym / zainteresowania osobiste – opisz
w kilku akapitach swoje pozazawodowe zainteresowania i i sposoby spędzania
wolnego czasu. Jeśli mieszkałeś kiedykolwiek zagranicą, również o tym wspomnij.
Referencje – ważne jest, aby wymienić przynajmniej dwie osoby, które mogą
dać ci dobre referencje. Podaj ich imiona i nazwiska, zajmowaną pozycję, firmę, numery telefonów i adresy e-mail. Skontaktuj się z nimi i upewnij, że masz
ich zgodę na zamieszczenie powyższych informacji. Przykładowe islandzkie CV
znajdziesz na stronie internetowej www.eures.is.
Europass
Europass to folder, który w prosty i jasny sposób pozwala ludziom w całej Europie zrozumienie i ocenę twoich umiejętności i kwalifikacji.
Europass składa się z pięciu dokumentów: dwa dokumenty (Europass curriculum vitae (CV) i Europass Paszport Językowy – Language Passport) można
wypełnić samemu; trzy pozostałe dokumenty (Europass Certificate Supplement, Europass Diploma Supplement and Europass Mobility) są wypełniane
przez kompetentne organizacje. Europass jest wspierany przez sieć National
Europass Centres (Narodowe Centra Europass). Więcej informacji dotyczących
Europass można uzyskać w lokalnych centrach na stronie internetowej http://
List motywacyjny
Składając podanie o pracę lub CV, powinno się również dołączyć list motywacyjny. List nie powinien być dłuższy niż 1 strona. Twój list jest ważnym na-
11
rzędziem marketingowym, dzięki któremu podkreślisz i uwidocznisz swoje
O ile można składać to samo CV do różnych potencjalnych pracodawców, o tyle
powinno się pisać odrębny list motywacyjny dla każdej szukanej pracy / funkcji. Pisząc list uwzględnij poniższe kwestie:
• Jeśli odpowiadasz na ogłoszenie o pracę, upewnij się, że przeczytałeś je
dokładnie i zgłaszasz się po właściwą pracę.
• Wyjaśnij, dlaczego starasz się o konkretną pracę / funkcję.
• Postaraj się uzmysłowić odbiorcy, że znane ci są poszczególne zagadniejaki sposób jesteś w stanie spełnić wszelkie wymagania.
Większość islandzkich pracodawców wykorzystujących EURES podejmuje decyzje o zatrudnieniu po kilku rozmowach telefonicznych i korespondencji email z przyszłym pracownikiem. Dla tych, którzy są już w Islandii i tam szukają
czy rozmawiamy osobiście, telefonicznie lub poprzez e-mail, rozmowa taka
stanowi doskonałą możliwość do zadawania pytań odnośnie poszczególnych
kwestii związanych z przyszłą pracą. Dobrze jest dowiedzieć się wcześniej
rozmowy .
Podanie o pracę
stosują standardowe formularze. Są one dostępne wyłącznie w języku islandzkim, poza aplikacją EURES, na stronie internetowej www.vinnumalastofnun.
is/eures. Pracodawcy wykorzystują te aplikacje aby określić kogo poproszą o
i dokładnie.
12
Agencje pracy
Vinnumálastofnun /
Publiczne Urzędy Pracy:
Rejkiawik:
http://www.vinnumalastofnun.is/svmhb/
Zachodnia Islandia (Akranes):
http://www.vinnumalastofnun.is/svmvl/
http://www.vinnumalastofnun.is/svmvf/
Północno Zachodnia Islandia (Blönduós):
http://www.vinnumalastofnun.is/svmve/
Północno Wschodnia Islandia (Akureyri):
http://www.vinnumalastofnun.is/svmne/
Wschodnia Islandia (Egilsstaðir):
http://www.vinnumalastofnun.is/svmal/
Południowa Islandia (Selfoss):
http://www.vinnumalastofnun.is/svmsl/
http://www.vinnumalastofnun.is/svmsn/
EURES European
Employment Services
Engjateigi 11
Tel.: 554 7600
Doradcy EURES: Dröfn
Haraldsdóttir, Valdimar
Ólafsson & Þóra
Ágústsdóttir
www.eures.is
[email protected]
Ráðningarþjónustan ehf.
Krókhálsi 5a
Tel.: 588 7700
Fax: 588 8700
www.radning.is
[email protected]
Vinna.is
Borgartúni 27
Tel.: 511 1144
www.vinna.is
[email protected]
Mannval
Tel: 564 4264
Fax: 564 4262
www.mannval.is
[email protected]
Strá MRI
Suðurlandsbraut 6, 4th
Tel: 588 3031
Fax: 588 3044
www.stra.is
[email protected]
Hagvangur
Skógarhlíð 12
Tel.: 520 4700
www.hagvangur.is
[email protected]
Job.is
Tel: 552 3335
www.job.is
[email protected]
13
Capacent
Borgartúni 27
Tel.: 540 1000
Fax: 540 1099
www.capacent.is
[email protected]
Ábendi ehf.
Bankastræti 5
Tel.: 517 5050
www.abendi.is
[email protected]
HH Ráðgjöf
Fiskislóð 81
Sími: 561 5900
Fax: 561 5909
[email protected]
www.hhr.is
* Większość informacji
zamieszczona
na powyższych stronach
podana jest w
języku islandzkim.
Podatki i prawa pracowników
Każda osoba pracująca w Islandii musi płacić podatki. System podatkowy Islandii to PAYE system (Pay-As-You-Earn). Pracodawcy
muszą obliczyć i określić podatki z wszystkich wynagrodzeń płaconych swoim pracownikom. Istnieje jeden główny poziom podatku dochodowego, który w roku 2007 wynosi 35.72%. Wszyscy
posiadający kartę podatkową (tax card) są uprawnieni do wsparcia finansowego w wysokości 32.150 ISK miesięcznie. Oznacza to,
że średnio około 27% twojego miesięcznego wynagrodzenia odprowadzane jest jako podatek po obliczeniu zniżki osobistej. Dochód poniżej kwoty 90.006 ISK miesięcznie jest wolny od podatku
dochodowego. Aby otrzymać kartę podatkową, udaj się do swojego lokalnego biura podatkowego. Adresy biur można znaleźć
na stronie internetowej www.rsk.is > International > Addresses.
Aplikanci muszą posiadać numer identyfikacyjny (kennitala) oraz
dokument tożsamości ze zdjęciem. Aby uzyskać odpowiednią
kwotę, musisz dać swojemu pracodawcy twoją kartę podatkową.
na twój fundusz emerytalny).
Dla każdego przepracowanego roku w Islandii musisz wypełnić i
wysłać raport zwiany z dochodem. Składa się je zwykle w marcu
każdego roku. Wyjeżdżając z Islandii również musisz wysłać urzędowi podatkowemu stosowny raport dochodowy, tydzień przed
datą wyjazdu. Dzieje się tak, ponieważ twój ostateczny podatek
musi zostać dokładnie obliczony; w niektórych przypadkach,
istnieje możliwość częściowego zwrotu. Końcowe obliczenie dokonuje się, na podstawie raportu, pod koniec lipca następnego
roku. Jeśli potrącony podatek był wyższy niż twoje obliczenie,
dostaniesz zwrot, natomiast w przypadku niedopłaty podatku,
będziesz zmuszony ją uregulować. Jeśli masz swojego agenta w
Islandii, który może starać się w twoim imieniu o zwrot, musi mieć
twoją pisemna zgodę na odbiór pieniędzy. Jeśli nie nadeślesz raportu, urząd podatkowy obliczy twój dochód za ciebie i odpowiednio go opodatkuje. Obliczenie to jest zwykle dość wysokie
i może kosztować cię sporo pieniędzy. Aby uniknąć rachunku z
Przykładowe obliczenie podatku dochodowego
Miesięczne wynagrodzenie _______________________ 150.000
Potrącenie 4% od dodatku emerytalnego _____________ 6.000
Przychód podlegający opodatkowaniu ______________ 144.000
Stopa podatkowa 35,72% x 144.000 _________________ 51.432
Osobiste wsparcie finansowe _______________________ 32.150
Potrącony podatek _______________________________ 19.287
Wynagrodzenie płatne po odliczeniu podatków ______ 124.713
Urząd Podatkowy
(Ríkisskattstjóri)
Laugavegur 166
105 Reykjavík
Tel. 563 1100
www.rsk.is
Jeśli pracujesz na farmie, pokój i wyżywienie stanowią zwykle
część twojego wynagrodzenia i również podlegają opodatkowaniu. Inne potrącenia z twojej pensji to: należności związkowe - 1%
oraz składki emerytalne - 4% (pracodawca płaci dodatkowe 8%
14
islandzkiego urzędu podatkowego, w momencie, gdy powrócisz
już do kraju, upewnij się, że twój zwrot jest właściwy.
Obecnie większość ludzi oblicza i nadsyła swój raport za pośrednictwem Internetu (on-line), co jest znacznie prostsze. Instrukcje
dostępne w wielu językach można znaleźć na stronie internetowej islandzkiego urzędu podatkowego www.rsk.is > International.
Wszyscy, którzy potrzebują pomocy w wypełnianiu raportu,
mogą skontaktować się z ze swoim związkiem zawodowym. Można również skonsultować się z lokalnym urzędem podatkowym
lub bezpośrednio z głównym urzędem podatkowym (Laugavegur
166, Rejkiawik). Możesz także skorzystać z pomocy licencjonowanych doradców (wielu Islandczyków korzysta z ich pomocy), pamiętaj jednak, że za konsultacje trzeba będzie zapłacić.
wynoszą wynagrodzenia rynkowe. Zgodnie ze stopami związkowymi, minimalne wynagrodzenie dla pracownika niewykwalifikowanego to 125.000 ISK miesięcznie za pracę w pełnym wymiarze
godzin (1.515 Euro, dane z lipca 2007). Jak wynika z tabeli, różnica
pomiędzy stawkami związkowymi a wynagrodzeniami rynkowymi może być dość znaczna. Nauka języka islandzkiego znacząco
zwiększa szanse na lepszą pracę i zarobki.
Stawki związkowe i wynagrodzenia rynkowe (miesięcznie)
– kilka przykładów
Stawki związkowe Wynagrodzenia rynkowe
Robotnicy
1.515 Euro
2.087 Euro
Handlowcy
2.262 Euro
3.637 Euro
Pielęgniarki
2.546 Euro
4.243 Euro*
Inżynierowie 2.425 Euro
5.769 Euro**
Prawa pracowników i prawo pracy
W Islandii, porozumienia zawarte pomiędzy związkami zawodowymi i pracodawcami uważa się za ogólnie wiążące, co oznacza,
że odnoszą się one również do pracowników pozostających poza
związkiem zawodowym. Tego typu porozumienia odnoszą się
do 90% rynku pracy. Wynagrodzenia i inne kwestie zatrudnienia
zawarte w obustronnych porozumieniach są terminami prawnymi. Pensje niższe niż określono w porozumieniu, są niezgodne z
prawem. Minimalna pensja uzależniona jest od wykształcenia i
doświadczenia zawodowego, np. minimalna płaca dla wykwalifikowanego i doświadczonego stolarza jest znacznie większa od
pensji pracownika niewykwalifikowanego. Upewnij się zatem,
że posiadasz ze sobą wszystkie dokumenty potwierdzające wykształcenie i doświadczenie zawodowe oraz że otrzymujesz właściwą pensję. Więcej informacji, w tym kontakt z twoim lokalnym
związkiem zawodowym, można uzyskać na stronie internetowej
www.asi.is.
Powszechnie przyjętą praktyką jest indywidualne negocjowanie
wysokości wynagrodzenia oraz pozostałych warunków zatrudnienia z przyszłym pracodawcą. Wynagrodzenie takie nazywa się
wynagrodzeniem rynkowym, jako że jego wysokość zdeterminowana jest podażą i popytem na rynku pracy. Większość ludzi
pracujących w sektorze prywatnym zarabia w przybliżeniu tyle ile
1Euro = 82,47 ISK – dane z 18 lipca 2007
* Wynagrodzenia zawierają nadgodziny i płace za system
zmianowy.
** Inżynierowie z dyplomem magistra i minimum 5-letnim
doświadczeniem zawodowym.
Poniżej zamieszczamy w zarysie kilka podstawowych praw pracowników:
•
15
Umowa o pracę – pracownicy mają prawo do uzyskania pisemnej umowy o pracę / kontraktu, nie później niż w okresie dwóch miesięcy od pierwszego dnia pracy. Umowa ustna obowiązuje prawnie przez pierwsze 2 miesiące. Umowa
powinna zawierać opis typu i miejsca pracy, godziny pracy,
krótki opis pełnionej funkcji, wynagrodzenie, płatne urlopy,
dni wypłat oraz stosunek i proporcje pracy. Praca bez ważnej umowy jest nielegalna. Wzory umów w języku angielskim można znaleźć na stronie internetowej www.eures.is.
•
•
•
Odcinki wypłaty – Porozumienia obustronne wymagają,
aby wypłata wynagrodzenia była poświadczona pisemnymi
odcinkami wypłaty. Poniżej zamieszczamy wzór, jak powinien wyglądać taki odcinek:
Nadgodziny – Praca w pełnym wymiarze godzinowym to
•
•
173,3 godz. miesięcznie lub około 40 godzin tygodniowo.
Jeśli pracujesz więcej niż podany przedział godzin pracy,
przysługuje ci prawo do wynagrodzenia za nadgodziny. Ja
każdą nadgodzinę powinieneś otrzymać dodatkowo 80%
płatności normalnej godziny pracy. Na przykład, jeśli otrzymujesz 1000 ISK za godzinę, powinieneś otrzymać 1800 ISK
za każdą przepracowaną nadgodzinę.
•
16
Okresy odpoczynku – Pracownicy uprawnieni są do minimum 11-godzinnego okresu odpoczynku w trakcie każdej
doby oraz do minimum jednego dnia odpoczynku na tydzień, następującego bezpośrednio po minimalnym dziennym okresie odpoczynku.
Urlopy (orlofslaun) - Generalną zasadą jest, że masz
Jeśli masz wątpliwości
prawo do dwóch dni urloczy twój pracodawca
pu na każdy przepracowatraktuje cię uczciwie,
ny miesiąc. We wszystkich
powinieneś
zgłosić
umowach znajduje się parasię do swojego związgraf mówiący o dodatkach
ku, biura EURES lub
urlopowych. Dodatek ten
Intercultural Centre
powinien być obliczony w
(Centrum Międzykulczasie wypłaty, i stanowić
turowe)
minimum 10,17% całości
wynagrodzenia. Biorąc urlop nadal otrzymujesz regularną pensję. W przypadku pracy okresowej, dodatek ten
wypłacany jest często razem z pensja.
Fundusze emerytalne – W Islandii istnieje obowiązek
płacenia składki na fundusz emerytalny. Pracownik odprowadza 4% pensji, zaś wkład pracodawcy to 8%. Fundusze
emerytalne są wymienne we wszystkich krajach EEA i będą
realizowane w kraju zamieszkania w momencie przejścia na
emeryturę. Więcej informacji na stronie internetowej www.
ll.is.
Odszkodowania za wypadki przy pracy – Osoby pracujące w Islandii objęte są ubezpieczeniem od wypadków w
czasie pracy. Ubezpieczenie obejmuje wypadki, które miały
miejsce w trakcie pracy i jest wypłacane przez pracodawcę.
Dodatkowe informacje na ten temat zamieszczone są na
stronie internetowej www.tr.is/media/erlend-mal/English.
pdf.
•
•
•
•
ków w 9 różnych językach. Broszury te, podobnie jak przewodniki
po islandzkim prawie pracy, można znaleźć na stronie internetowej www.eures.is
Nieobecność w pracy z powodu choroby – Pracownik,
który jest niezdolny do podjęcia pracy z powodu choroby
lub wypadku, ma prawo do wynagrodzenia wypłacanego
przez określony okres czasu. Przez pierwszy rok twojej pracy w Islandii są to dwa płatne dni w miesiącu, lecz im dłużej
pracujesz, tym więcej otrzymujesz płatnych dni chorobowych. Zasada ta nie dotyczy jednak pierwszego miesiąca
zatrudnienia.
Pamiętaj:
9 Zachowaj wszystkie swoje odcinki wypłaty i zrób odbitki
kart czasu pracy.
9 Twój kontrakt związkowy zapewnia ci wyłącznie minimalne
prawa.
Instrukcje dotyczące przepisów BHP w Islandii – są
zamieszczone w wielu językach na stronie internetowej:
http://www.vinnueftirlit.is/is/utgafa/fraeslu-_og_leidbeiningarrit/.
9 Poproś o potwierdzenie na piśmie swego członkostwa w
związku. To, że płacisz składki, nie znaczy, że jesteś zapisany.
9 Twoje członkostwo w związku uprawnia cię do wszelkiego
typu pomocy ze strony związku, np. wsparcie prawne, zapewnienie mieszkania na okres urlopowy, zwrot kosztów za
kurs językowy, szkolenia zawodowe oraz zniżki w klubach
sportowych.
Wypowiedzenie umowy o pracę – Islandzki rynek pracy
jest dość elastyczny, zarówno jeśli chodzi o rekrutację, jak
i wygaśnięcie / wypowiedzenie umowy o prace. Zarówno
pracodawca jak i pracownik są przedmiotem okresu wypowiedzenia. Jest on różny, w zależności od danego związku
zawodowego oraz czasu zatrudnienia. Zwykle przyjmuje
się, że jeśli masz przepracowane mniej niż 3 miesiące – okres
wypowiedzenia trwa 1 tydzień, 1 miesiąc, jeśli pracowałeś
3-6 miesięcy i 3 miesiące, jeśli okres twojego zatrudnienia
przekroczył 6 miesięcy. Wypowiedzeniu zawsze powinien
towarzyszyć dokument na piśmie. Więcej informacji na ten
temat udzieli ci twój lokalny związek zawodowy; ich adresy
można znaleźć na stronie internetowej www.asi.is/desktopdefault.aspx/tabid-7/24_read-30.
9 Dokładnie sprawdzaj swoje odcinki wypłat i w razie jakichkolwiek wątpliwości – pytaj kolegów. Możesz również odwiedzić biuro jeśli potrzebujesz dalszych informacji.
9 Nie wahaj się zadawać pytań odnośnie swoich praw. Jeśli pytałeś już w pracy i w związku i nadal masz wątpliwości, skontaktuj się z Islandzką Konfederacja Pracy (Alþýðusambandið)
tel. 535 5600, biuro EURES – tel. 554 7600, The Multicultural
and Information Centre (Fjölmenningarsetur) tel. 450 3000
lub The Intercultural Center (Alþjóðahús) tel. 530 9300.
Dni wolne od pracy / święta – W Islandii jest 15 ustawowych dni wolnych od pracy (świąt), zwanych „czerwone dni”,
jako że w islandzkich kalendarzach są zaznaczone na czerwono.
Więcej informacji na temat praw pracowniczych można uzyskać
na stronach internetowych Islandzkiej Konfederacji Pracy www.
asi.is. Konfederacja publikuje broszury dotyczące praw pracowni-
17
Zamieszkanie i koszty utrzymania
Zwykle najlepiej jest zapewnić sobie zakwaterowanie
przed przyjazdem do Islandii, chociaż czasem nie jest to
możliwe. Jeśli potrzebujesz tylko czasowego zakwaterowania podczas pierwszych dni pobytu w Islandii, pensjonat lub schronisko młodzieżowe może być najlepszym
krótkoterminowym rozwiązaniem na czas szukania stałego miejsca pobytu. Najtańsze noclegi oferują: Youth Hostel
(Farfuglaheimilið), Sundlaugavegur 34, 105 Reykjavik, tel.
(354) 553 8110 i Salvation’s Army Guesthouse, Kirkjustræti
2, 101 Reykjavík, tel. (354) 551 1106. Minimalna cena za
jedną noc to około 33 Euro (dane z lipca 2007). Spis hoteli i
pensjonatów w Islandii znajdziesz na stronie internetowej
www.gisting.is.
•
•
•
•
Wynajem domu i mieszkania
Islandzki rynek prywatnych domów i mieszkań jest całkiem duży i stanowi około 75-85% całości rynku. Wynajęcie mieszkania w Rejkiawiku i okolicach jest zwykle droższe niż w innych regionach. W znalezieniu zakwaterowania
może ci pomóc kilka poniższych rad:
• Zamieść ogłoszenia – możesz zamieścić ogłoszenie
na tablicach ogłoszeń na uniwersytetach, w supermarketach, lokalnych kioskach, centrach miejskich,
klinikach i innych publicznych tablicach ogłoszeń.
Czytaj również ogłoszenia i sprawdzaj dostępne miejsca zakwaterowania.
• Informacja ustna – powiedz wszystkim, których
znasz, współpracownikom, etc., że szukasz mieszkania. Mieszkania są często wynajmowane zaraz po
obejrzeniu przez klienta, bez zamieszczania ogłoszenia w prasie.
Internet – poniższe strony, połączone z lokalnymi
gazetami, zawierają codziennie aktualizowane ogłoszenia. Ogłoszenia są w języku islandzkim. Szukaj
“Húsnæði í boði” na stronach: www.visir.is, www.mbl.
is, i www.vbl.is.
Internetowe agencje wynajmu – www.leiga.is, www.
rentus.is i www.leiguskra.is. Strony w języku islandzkim.
Ogłoszenia w gazetach – za małą opłatą można zamieścić ogłoszenie w gazecie.
Agencja wynajmu Leigulistinn – za miesięczną opłatę w wysokości 2.850 ISK agencja dostarcza swoim
klientom aktualną listę mieszkań do wynajmu. Więcej
informacji: Leigulistinn, Skipholt 50b, 105 Rejkiawik,
tel. (354) 511 1600, www.leigulistinn.is.
Wynajmując dom lub mieszkanie, przyjętym zwyczajem
jest dokonać opłaty z góry na okres 1 miesiąca. Ponadto,
powinno się otrzymać pisemne potwierdzenie wynajmu. Więcej informacji w języku angielskim, polskim lub
islandzkim na stronie http://eng.felagsmalaraduneyti.is/
forms/.
19
Dotacje na wynajem (Húsaleigubætur)
Wszyscy, którzy wynajmują mieszkania i mają
podpisane umowy na minimum 6 miesięcy i
ukończyli 18 lat, mogą składać wnioski o rekomstępne w lokalnych biurach Służby Publicznej /
Social Services (þjónustumiðstöð). Każdy formularz jest ważny przez okres jednego roku, przez co
muszą być corocznie odnawiane. Biura w/w służb
socjalnych znajdują się we wszystkich regionach
Islandii, w tym kilka w stolicy kraju Rejkiawiku.
Więcej informacji pod numerem 411 1600.
Nigdy nie
podpisuj żadnego
dokumentu,
którego treści
nie rozumiesz,
chyba, że jesteś
całkowicie
pewien, co podpisujesz
20
Pamiętaj: Jeśli wynajmujesz mieszkanie, które nie
jest prawnie uznane jako obszar zamieszkania, NIE
otrzymasz dotacji na wynajem.
Kupowanie mieszkania
Wszyscy, którzy mają pozwolenie na pobyt stały,
mogą kupić mieszkanie w Islandii. Więcej informacji udziela bank lub State Housing Finance
Fund (Íbúðalánasjóður). Informacja na stronie internetowej w jęz. angielskim, polskim, serbskim,
chorwackim i duńskim.
Íbúðalánasjóður
Borgatúni 21
105 Reykjavík
Tel (354) 569 6900
www.ils.is
Koszty utrzymania
Średni szacowany koszty miesięcznego utrzymania w Islandii (dane z października 2006) to około 96.000 ISK (dane z lipca 2007 to 1164 Euro). Koszt
miesięcznego wynajmu jednego pokoju z kuchnią i łazienką to wydatek rzędu 40.000 ISK . Za mały apartament zapłacimy przynajmniej 70.000-80.000
ISK za każdy miesiąc. Średnie ceny za 1 metr kwadratowy to około 1.2001.500 ISK na przedmieściach i nieco drożej w centrum miasta.
Supermarkety “Bónus” i “Krónan” oferują zwykle najniższe ceny jedzenia. Poniżej przedstawiamy skróconą listę przykładowych cen w stolicy kraju.
Chleb (1 kg) ...................................................................
Mleko (1 l.) .....................................................................
Kawa (550gr.) ................................................................
Żółty ser (1 kg) ...............................................................
Kurczak (1 kg) ...............................................................
Jabłka (1 kg) ..................................................................
Cebula (1 kg) ..................................................................
Piwo (1 duże piwo w pubie) .....................................
Big Mac (z napojem i frytkami) ..............................
Hot dog ..........................................................................
1,52 Euro
0,87 Euro
3,60 Euro
10,88 Euro
4,83 Euro
1,30 Euro
0,83 Euro
2,30 Euro
9,69 Euro
2,55 Euro
Bilet autobusowy ........................................................
3,40 Euro
Autobusowa karta miejska w Rejkiawiku:
3 miesiące: ..................................................................... 154,00 Euro
1 miesiąc: ........................................................................ 67,90 Euro
Benzyna (1 l. 95 okt.) ......................................................
1,48 Euro
Wynajem mieszkania (miesięcznie za 1 m2) .......... 17,72 Euro
21
Pamiętaj: Ceny pochodzą z lipca 2007, przy przeliczniku 1 Euro=82,47 ISK. Dochody, koszty utrzymania i stopa Euro mogą okresowo ulegać zmianom. Informacje te są aktualizowane na bieżąco na
stronie internetowej www.eures.is.
Rejestracja w charakterze lokalnego
rezydenta w Islandii
Obywatel państwa EEA/EU (z wyjątkiem Rumunii i Bułgarii) może
pozostawać i pracować w Islandii przez okres do 3 miesięcy, od
momentu wjazdu, lub pozostawać na okres do 6 miesięcy, w momencie gdy szuka pracy. Obywatele Szwajcarii mogą pracować
w Islandii bez pozwolenia o pracę.
Jeśli zamierzasz zostać dłużej niż 3 miesiące, musisz złożyć wniosek o pozwolenie na pobyt. Zalecane jest wystąpienie z takim
wnioskiem zaraz po przybyciu do Islandii lub bezpośrednio po
znalezieniu pracy. Warunkiem otrzymania pozwolenia na pobyt,
dla obywatela kraju EEA, jest poświadczenie, że jest się w stanie
samodzielnie utrzymać.
Składając wniosek o pozwolenie należy udać się do Wydziału
Imigracyjnego (Útlendingastofnun) znajdującego się w Rejkiawiku przy ulicy Skógarhlíð 6. Można także wydrukować formularz wniosku oraz znaleźć dalsze informacje na stronie internetowej www.utl.is
Każdy obywatel krajów EEA/EU może założyć swój własny interes w Islandii.
Składając wniosek o pozwolenie na pobyt, konieczne będzie dostarczenie następujących dokumentów:
30 Krajów EEA
(Europejskiego Obszaru Gospodarczego)
Austria
Belgia
Cypr
Czechy
Dania
Estonia
Finlandia
Francja
Grecja
Hiszpania
Holandia
Irlandia
Islandia
Liechtenstein
Litwa
Luksemburg
Łotwa
Malta
Niemcy
Norwegia
Polska
Portugalia
Słowacja
Słowenia
Szwecja
Węgry
Wielka Brytania
Włochy
(Bułgaria i Rumunia)*
* Rząd islandzki postanowił wprowadzić czasowe restrykcje względem obywateli Bułgarii i Rumunii. Restrykcje te będą
utrzymane w mocy przynajmniej do 1 stycznia 2009 r. Oznacza to, że obywatele Bułgarii i Rumunii muszą mieć pozwolenie
na podjęcie pracy.
22
•
•
•
•
•
Wypełniony i podpisany formularz
Ważny paszport; ważność paszportu musi przekraczać minimum 3 miesiące ponad szacowany czas pobytu w Islandii
1 zdjęcie (wymiary jak do paszportu)
Islandzki Osobisty Numer Identyfikacyjny – kennitala
Potwierdzenie zatrudnienia – kopię podpisanego kontraktu
o zatrudnienie. Powinna się tu znaleźć informacja o czasie
trwania kontraktu oraz informacja o tym, czy jest to praca w
nie zostanie rozpatrzony.
Pierwsze pozwolenie na pobyt dla obywateli EEA/EU jest zwykle
wydawane na okres 5 lat. Jednakże, jeśli umowa o pracę opiewa na okres dłuższy niż 3 miesiące, ale krótszy niż 1 rok, wtedy
pozwolenie wydane zostaje na ten właśnie okres. Pierwsze pozwolenie dla zależnego finansowo członka rodziny obywatela
EEA/EU zostanie wydane na ten sam okres czasu, który posiada
osoba utrzymująca rodzinę.
Obywatele EEA nie potrzebują pozwolenia na pracę. Obywatele
spoza obszaru EEA żonaci / zamężni z obywatelami EEA mogą
przyjeżdżać do Islandii, ale muszą mieć pozwolenie na pracę w
momencie podjęcia zatrudnienia.
Wydział Imigracyjny
Útlendingastofnun
Skógarhlíð 6
105 Reykjavik
Tel.: 510 5400
www.utl.is
Pozwolenie na pobyt dla dzieci poniżej 18 roku życia
O pozwolenie dla dzieci poniżej 18 roku życia mogą ubiegać się
wyłącznie ich rodzice lub prawni opiekunowie. W momencie
ubiegania się o pozwolenie, rodzice lub opiekunowie muszą
okazać zaświadczenie o zakwaterowaniu, które spełnia wymogi
dotyczące liczby osób w danym miejscu. Rodzic musi również
wykazać odpowiedni dochód, wystarczający na życie i utrzymanie dla siebie i dziecka. W tym przypadku, jeden rodzic starający się o pozwolenie pobytu dla dziecka powinien zarabiać
minimum 82.015 ISK miesięcznie. Dwójka rodziców powinna
zarabiać miesięcznie 150.152 ISK.
pełnym, czy też niepełnym (pół etatu) wymiarze
Wymagane będzie okazanie potwierdzenia ubezpieczenia
zdrowotnego. Można tego dokonać poprzez certyfikat E104 wydawany w ojczystym kraju. Jeśli nie spełniasz wymagań do uzyskania tego ubezpieczenia, możesz wykupić
pakiet ubezpieczenia zdrowotnego na okres 6 miesięcy w
większości prywatnych firm ubezpieczeniowych w Islandii.
• Potwierdzenie przyjęcia do szkoły / uczelni, w momencie,
gdy powodem złożenia wniosku o pozwolenie na pobyt
jest podjęcie nauki
• Certyfikat poświadczający prawną opiekę nad dzieckiem,
które nie ukończyło 18 roku życia.
Po przyjęciu i rozpatrzeniu wniosku, osoba składająca wniosek
zostanie pisemnie poinformowana o dalszych krokach. Średni
czas oczekiwania to około 60 dni. Opłata za pierwsze pozwolenie dla osoby powyżej 18 roku życia to 4000 ISK oraz 2000 ISK w
przypadku osób poniżej 18 lat. Bez wymaganej opłaty, wniosek
•
Dzieci urodzone w Islandii
Dzieci obcokrajowców urodzone w Islandii nie otrzymują automatycznie pozwolenia na pobyt; wniosek ten powinien być
natomiast zgłoszony zaraz po narodzinach dziecka. Jest rzeczą
niezmiernie ważną, aby o tym pamiętać, szczególnie w przypadku, gdy dziecko ma być zabrane poza Islandię, np. na wakacje do
ojczyzny rodzica(ów). Dzieci, które nie otrzymały obywatelstwa,
muszą posiadać pozwolenie na pobyt, aby mogły ponownie
wjechać do kraju z obszaru Schengen.
23
Co należy zrobić zaraz po przybyciu do Islandii
1. Odwiedzić biuro EURES: www.eures.is
• uzyskasz tam pomoc i poradę jak szukać pracy i mieszkania, w jaki sposób ubiegać
się o osobisty numer identyfikacyjny (kennitala) oraz jak poradzić sobie z pozostałymi
formalnościami
2. Kiedy już masz pracę:
• Podpisz umowę o pracę / kontrakt (formularze na stronie www.eures.is).
• Po uzyskaniu numeru Kennitala możesz otworzyć konto w banku
• Złóż wniosek o kartę podatkową.
• Złóż wniosek o pozwolenie pobytu.
• Upewnij się, że znasz swoje prawa. Np., czy otrzymujesz odpowiednie wynagrodzenie?
3. Kiedy znajdziesz mieszkanie, pamiętaj aby zmienić dane adresowe w Ewidencji Krajowej: www.thjodskra.is
Jeśli w jakimkolwiek momencie potrzebujesz pomocy lub informacji, skontaktuj się z biurem EURES (www.eures.is) lub z Centrum Międzykulturowym /Alþjóðahús (www.ahus.is)
24
PAMIĘTAJ ABY ODNOWIĆ TWOJE POZWOLENIE NA POBYT
ZANIM SKOŃCZY SIĘ JEGO OKRES WAŻNOŚCI
tucja, przedsiębiorstwo, w której pracujesz lub twój bezpośredni pracodawca. Zwykle pracodawcy składają wniosek
o kennitala w imieniu swoich pracowników. Jeśli jeszcze
nie masz pracy, możesz zgłosić się do biura EURES, które
pomoże ci ubiegać się o ten numer. Trwa to zwykle około
tygodnia. Za każdym razem, gdy wracasz do kraju lub zmieniasz adres, musisz poinformować o tym Ewidencję Krajową i wypełnić stosowne formularze. Wszystkie informacje
osobiste związane z kennitala są objęte ścisła ochroną, za
która odpowiedzialny jest Urząd Ochrony Danych Osobowych w Islandii.
Wszyscy ludzie urodzeni oraz legalnie mieszkający w IsNumer ten, kennitala, jest wydawany przez Ewidencję Krajową (Þjóðskrá). Numer ten składa się z 10 cyfr. Kennitala
jest bardzo ważnym numerem w Islandii i jest powszechnie
mów zdrowotnych, kwestii bankowych, zapisu do szkół lub
cje osobiste, takie jak imię, nazwisko, adres, wiek oraz status
społeczny.
O twój numer kennitala może ubiegać się wyłącznie insty-
Ewidencja Krajowa (The National Registry/Þjóðskrá)
Borgartún 24
Tel. (354) 569 2900
www.thjodskra.is
Co należy zabrać?
• Paszport, ważny minimum 3 miesiące dłużej niż planowany
okres pobytu w Islandii.
• Dokumenty poświadczające twoje ubezpieczenie socjalne i
104 zaświadczający ubezpieczenie
zdrowotne i chorobowe, jeśli jesteś w Islandii w charakterze
pracownika, lub karta Europejskiego Ubezpieczenia Zdrowotnego (European Health Insurance), jeśli przyjeżdżasz jako
turysta na krótki okres czasu. W przypadku braku powyższych
dokumentów, nie masz prawa do ubezpieczenia przez pierwszych 6 miesięcy twojego pobytu, co oznacza, ze musisz pokryć
w całości ewentualne koszty opieki medycznej oraz lekarstw.
•
•
•
•
•
lub szkolenia zawodowe. Dobrym pomysłem jest przetłumaczenie tych dokumentów na język angielski i/lub islandzki, zanim przyjedziesz do Islandii.
Zabierz ze sobą pisemne referencje o byłych pracodawców lub
•
25
znajomych; pamiętaj, aby przetłumaczyć je na język angielski
i/lub islandzki.
Skontaktuj się ze swoim lokalnym przedstawicielem ubezpieczeń społecznych i urzędem podatkowym, aby dowiedzieć
się, jak praca w Islandii wpłynie na twoje sprawy podatkowe i
socjalne oraz pamiętaj o stosownych formularzach i zaświadczeniach.
Należy mieć ze sobą wystarczającą sumę pieniędzy, która pozwoli ci na utrzymanie, dopóki nie otrzymasz pierwszego wynagrodzenia w Islandii. Chodzi głównie o pieniądze na zakwaterowanie, jedzenie, opłaty urzędowe, etc. (pamiętaj, że dzień
wypłaty to zwykle pierwszy dzień miesiąca).
Pieniądze na bilet powrotny, w wypadku, gdy zmienisz zdanie
odnośnie pobytu w Islandii, lub jeśli nie znajdziesz odpowiedniej pracy.
Formularz E-301 w wypadku, gdy nagle staniesz się bezrobotny po przepracowaniu pewnego okresu w Islandii.
Zasiłek dla bezrobotnych
i ubezpieczenie społeczne
Bycie bezrobotnym
Osoby w wieku 16-70 lat są uprawnione do otrzymywanie
zasiłku dla bezrobotnych, jeśli legalnie przepracowały w Islandii przynajmniej 3 miesiące. Składkę do Funduszu Ubezpieczeniowego dla Bezrobotnych płaci twój pracodawca.
(Wkład pracodawcy, Tryggingagjald). Przysługują ci zasiłki
dla bezrobotnych, jeśli:
•
•
•
•
•
stycznia 2007 r. podstawowa stawka zasiłku dla bezrobotnych to 114.244 ISK miesięcznie (1.385 Euro, dane z lipca
2007). Przez pierwsze trzy miesiące możesz otrzymać zasiłek w wysokości 70% twojej średniej pensji z ostatnich 6
miesięcy, ale nie więcej niż 185.400 ISK miesięcznie.
Jeśli jesteś bezrobotny i otrzymujesz zasiłek w Polsce, możesz przyjechać do Islandii i szukać pracy, utrzymując się z
polskiego zasiłku przez okres 3 miesięcy. Aby móc przenieść
prawa do zasiłku, musisz uzyskać formularz E-303 od swojej odpowiedniej lokalnej instytucji. Na tej samej zasadzie,
osoby, które otrzymują zasiłek w Islandii mogą ubiegać się
o formularz E-303 aby móc szukać pracy w innych krajach
EEA.
Więcej informacji na stronach internetowych: www.vinnumalastofnun.is, www.eures.is.
jesteś bezrobotny
mieszkasz w Islandii (masz pozwolenie pobytu lub jesteś obywatelem jednego z krajów skandynawskich)
pracowałeś legalnie przez 3 miesiące w trakcie ostatnich 12 miesięcy
aktywnie szukasz pracy
jesteś w stanie pracować i chcesz podjąć większość odpowiednich ofert pracy
Ubezpieczenie socjalne
Przed przyjazdem do Islandii należy skontaktować się ze
swoją lokalną agencją ubezpieczeń społecznych lub zdrowotnych, gdzie jesteś ubezpieczony, aby otrzymać formularz E-104. Dokument ten zapewni ci pokrycie całości
ubezpieczenia zdrowotnego w Islandii zaraz po przyjeździe. Jeśli zamierzasz zostać w Islandii dłużej niż 3 miesiące,
musisz złożyć wniosek o pozwolenie pobytu i dostarczyć
certyfikat E-104 do Państwowego Instytutu Ubezpieczeń
Społecznych (SSSI - State Social Security Institute, Tryggin-
Jeśli pracowałeś w Islandii w ostatnich 3 miesiącach przynajmniej w wymiarze ¼ etatu, masz prawo do uzyskania
¼ pełnej raty zasiłku. Dzięki formularzowi E-301, który poświadcza twoje poprzednie okresy zatrudnienia w Polsce
lub innym kraju EEA, możesz przenieść swoje prawa do zasiłku i w ten sposób stać się uprawnionym, pod warunkiem,
że masz łącznie przepracowane 12 miesięcy w pełnym wymiarze pracy. Warto zatem zabrać ze sobą formularz E-301,
w momencie, gdy przyjeżdżasz do pracy w Islandii. Od 1
26
miesiące, należy zabrać ze sobą Europejską Kartę Ubezpieczenie Zdrowotnego. Zapewni ci to pokrycie kosztów opieki medycznej podczas pobytu trwającego do 3 miesięcy.
Wszystkie osoby, które są objęte ubezpieczeniem społecznym w Islandii mają prawo do opieki szpitalnej, ogólnej
opieki medycznej, domowej opieki pielęgniarskiej, przeterapii, lekarstw, leczenie stomatologicznego dla dzieci,
ubezpieczenia od wypadków przy pracy, rent inwalidzkich,
emerytur, wypłat w przypadku śmierci oraz świadczeń dla
dzieci.
Pracownicy, którzy są czasowo zatrudnieni w Islandii, również mogą korzystać z ubezpieczenia zapewnianego im
przez system opieki zdrowotnej ich własnego kraju i podlegać określonym warunkom z uwzględnieniem odpowiednich praw i zobowiązań. Pracownicy ci mogą ubiegać się
101 od odpowiedniej instytucji we własnym
kraju, wraz z Europejską karta ubezpieczenia zdrowotnego
E-106/. Sytuacja ta dotyczy również osób pracujących na
własny rachunek.
śli nie jesteś w stanie uzyskać wymaganych dokumentów
we własnym kraju (E-104/101), możesz wykupić prywatną
polisę zdrowotną na okres 6 miesięcy, do momentu uzyskania ubezpieczenia państwowego. Dla przykładu, możesz
odwiedź stronę internetową www.tryggingamidstodin.is.
Ponadto, więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej SSSI www.tr.is.
gastofnun) tak szybko jak to tylko możliwe. SSSI wystawia
tele państw EEA, którzy nie posiadają pozwolenia pobytu,
przez co nie są zarejestrowani jako legalni rezydenci, nie
mogą liczyć na pokrycie kosztów ubezpieczenia zdrowotnego. Żeby zapewnić sobie ubezpieczenie zdrowotne już w
momencie rozpoczęcia pracy, należy rozpocząć starania o
pozwolenie na pobyt jeszcze przed przyjazdem, do Islandii.
(Dalsze informacje na ten temat można uzyskać na stronie
internetowej www.utl.is).
3
Instytut Ubezpieczeń Społecznych
Fundusz Urlopu
MacierzyńskiegoSpołecznych
(Tryggingastofnun ríkisins)
Laugavegur 114-116
Tel.:800-6044
www.tr.is
(Fæðingarorlofssjóður)
Engjateigur 11
Tel.:515-4850
www.faedingarorlof.is
27
Urlop macierzyński
Rodzice, którzy pracowali w Islandii przez min. 6
miesięcy, z uwagi na urodzenie dziecka maja prawo do zasiłków z Funduszu Urlopu Macierzyńskiego przez okres do 9 miesięcy. Zarówno ojciec jak i
matka dziecka mają do własnej dyspozycji okres 3
miesięcy, zaś pozostałe 3 miesiące rodzice mogą
rozłożyć pomiędzy siebie według własnego uznania.
Zasiłki z Funduszu Urlopu Macierzyńskiego są
zależne od twoich średnich zarobków z okresu 2
ostatnich lat. Zasiłki wypłacane podczas urlopu
macierzyńskiego wynoszą 80% twoich poprzednich pensji, jednakże nigdy nie są poniżej 100.604
ISK* miesięcznie, pod warunkiem, że pracowałeś
minimum w wymiarze 50 % czasu pracy (pół etatu) lub więcej. Zasiłki nigdy nie przekraczają kwoty
518.600 ISK za każdy miesiąc. Rodzice, którzy zamieszkują w Islandii od 12 miesięcy, ale znajdowali
się poza rynkiem pracy lub studiowali, również są
uprawnieni do otrzymania minimalnych zasiłków.
Studenci, uczący się w pełnym wymiarze akademickim są uprawnieni do zasiłku w wysokości 98.209
ISK miesięcznie, zaś osoby niepracujące lub pracujące w wymiarze poniżej ¼ etatu są uprawnione
do otrzymania zasiłku w wysokości 43.899 ISK.
Wypłatami z Funduszu Urlopu Macierzyńskiego
zarządza Wydział Pracy. (*dane z 2007 r.).
Ubezpieczenie od wypadków przy pracy
Jeśli ulegniesz wypadkowi w pracy, wypadek ten
standardowo jest objęty ubezpieczeniem. Kwoty
28
odszkodowania, takie same dla wszystkich osób, ustala sąd.
Renty inwalidzkie i wypłaty w przypadku śmierci na skutek
wypadków, wypłacane są jako renty dla dzieci. Ponadto,
koszty opieki medycznej i zakupionych lekarstw mogą zostać zwrócone. Osoby, które uwzględniły to w swoich zwrotach podatkowych, są również ubezpieczone od wypadków
odniesionych podczas prac domowych. Więcej informacji
można uzyskać na stronie internetowej www.tr.is/media/erlend-mal/English.pdf.
ze służby medycznej zwanej “Læknavakt”, znajdującej się na
Smáratorgi 1, Kópavogur, tel. 1770 lub zadzwonić 8482600
jeśli znajdujesz się blisko Akureyri. Læknavakt dział w godzinach 17:00-23:30 w dni powszednie i 09:00-23:30 w
weekendy i święta. Służba ta pobiera nieco wyższe opłaty
niż centra medyczne.
Linie telefoniczne udzielają porad w godzinach 17:00-08:00
w dni powszednie i 24 godziny na dobę w czasie weekendów i dni świątecznych. Telefoniczne wezwania domowe
dostępne są w tych samych godzinach.
Opieka zdrowotna
Islandia podzielona jest na regiony opieki zdrowotnej; każdy region ma swoje własne główne centra opieki medycznej, niektóre z nich współistnieją razem z lokalnymi szpitalami. Główne centra medyczne są odpowiedzialne za ogólną
opiekę zdrowotną, badania, opiekę pielęgniarską w domu,
a także za kwestie związane z planowaniem rodziny, opieką nad matką i dzieckiem oraz opieką nad dziećmi w wieku
szkolnym. Centra te otwarte są od poniedziałku do piątku
w godzinach 8-16 i przyjmują wszystkich, którzy uprzednio
zgłosili się do rejestracji. Lekarze udzielają konsultacji w
godzinach 16-18 bez uprzedniej rejestracji, należy jednak
być przygotowanym na wyższe opłaty. Służba zdrowia jest
otwarta dla wszystkich, niezależnie od ubezpieczenia. Osoby, które nie są w stanie okazać dokument potwierdzający
aktualne ubezpieczenie, będą musiały uiścić wyższe opłaty.
Aby znaleźć najbliższe centrum medyczne, poszukaj hasła
“Heilsugæslustöð” w książce telefonicznej. Będą w stolicy,
możesz również znaleźć informacje na stronie internetowej
www.heilsugaeslan.is/?PageID=14.
Zgodnie z najnowszym prawem dotyczącym praw pacjentów,
osoby które objęte są ubezpieczeniem z narodowych funduszy zdrowia, i nie porozumiewają się w języku islandzkim, jako
swoim pierwszym języku, mają prawo do tłumacza, bez dodatkowych opłat. Należy pamiętać, że zwykle tego typu obsługę, trzeba zamawiać z wyprzedzeniem.
Pogotowie ratunkowe
Pogotowie i służby ratunkowe (Slysa- og bráðamóttaka)
mają swoją siedzibę w Narodowym Szpitalu Uniwersyteckim / National University Hospital (Landspítali-háskólasjúkrahús) w Fossvogur, Bústaðarvegur 108 Reykjavík.
Jeśli nie jesteś pewnie, czy twój przypadek kwalifikuje się
jako sytuacja zagrażająca zdrowiu i życiu, możesz zadzwonić na numer 543 2000 i poprosić o poradę. Jeśli potrzebujesz natychmiastowej pomocy lub karetki, dzwoń na numer
112. Bądź przygotowany, aby podąć swoje imię, nazwisko,
opisać sytuacje oraz podać położenie.
Numer alarmowy
W przypadku wystąpienia problemów zdrowotnych poza
godzinami pracy centrów medycznych, możesz skorzystać
Policja, Pogotowie Ratunkowe, Straż Pożarna:
29
112
Edukacja w Islandii
Podstawową zasadą islandzkiego systemu edukacji jest zapewnienie każdemu równych możliwości w zdobyciu wykształcenia, niezależnie od płci, uwarunkowań finansowych,
miejsca zamieszkania, wyznania, ewentualnych ułomności,
oraz pochodzenia kulturowego, społecznego i etnicznego.
dzieci, które nie ukończyły 1 roku życia; najmłodsze dzieci mają zwykle około 2 lat, aczkolwiek zdarzają się wyjątki.
W ośrodkach miejskich, w których są problemy z wolnym
miejscem, dzieci samotnych rodziców i studentów często
traktowane są priorytetowo. Do czasu umieszczeni dziecka
w przedszkolu, możesz poszukać opiekunki (dagmamma).
Opiekunki zajmują się dziećmi w obszarze własnych miast
i są nadzorowane przez odpowiednie instytucje społeczne
lub lokalne władze samorządowe.
Więcej informacji związanych z przedszkolami otrzymasz w
jednym z głównych urzędów w twojej miejscowości. Informacja o przedszkolach dla rodziców pochodzących spoza
Islandii na stronie internetowej www.reykjavik.is/desktopdefault.aspx/tabid-1492
System edukacji składa się z czterech poziomów:
Przedszkole (leikskóli) – dla dzieci w wieku 2-6 lat.
Szkoła podstawowa (grunnskóli) – dla dzieci w wieku 616 lat.
Liceum / szkoła średnia (framhaldsskóli) – Dla osób w
wieku 16-20 lub wszystkich, którzy posiadają powszechne
obowiązkowe wykształcenie lub mają powyżej 10 roku życia.
Szkoły wyższe / uniwersytety (háskóli) – Dla osób, które ukończyły poziom liceum i posiadają zdany egzamin
wstępny lub jego ekwiwalent.
Rejkjawik
Menntasvið og leikskólasvið Reykjavíkurborgar
Fríkirkjuvegi 1
411 7000
www.leikskolar.is
[email protected]
Przedszkole
Możesz ubiegać się o przyjęcie dziecka do przedszkola, w
momencie, gdy ukończyło ono 6 miesięcy. Wnioski o przyjęcie można znaleźć w przedszkolach i głównym biurze,
Tryggvagata 17 lub na stronie internetowej http://rafraen.
reykjavik.is/pages/umsoknumleikskola/. Rodzice wnoszą
miesięczna opłatę za pobyt dziecka w przedszkolu. Przedszkola przeznaczone są dla dzieci, które nie osiągnęły wieku
szkolnego. Bardzo niewielka liczba przedszkoli przyjmuje
Hafnarfjörður
Þjónustuver bæjarins
Strandgata 6
www.hafnarfjordur.is
30
Kópavogur
Fannborg 2, 2nd Floor
570 1600
[email protected]
nu wstępnego (studentsprof ), uczniowie mają możliwość
rozpocząć studia na uniwersytecie. W Islandii jest około 40
szkół wyższych. Nie funkcjonują tu pożyczki studenckie.
Istnieje jednak ulga podatkowa dla rodziców uczących się
studentów. Ulga ta nie jest jednak przyznawana automatycznie, jak w przypadku narodzin dziecka. Rodzice muszą
wypełnić odpowiednie rubryki w formularzach podatkowych. Wysokość ulgi zależna jest od przychodu. Więcej
informacji można uzyskać dzwoniąc do urzędu podatkowego (Ríkisskattstjóri, Laugavegi 166) na numer 563 1100
lub odwiedzając stronę internetową www.rsk.is. Rodzice
są prawnie zobligowani do finansowania nauki dzieci, do
momentu ukończenia osiemnastego rok życia. Studenci w
wieku 18-20 lat, którzy studiują lub uczą się zawodu, mogą
złożyć wniosek o dodatkowe wsparcie finansowe. Wnioski
składane są w SSSI.
Szkoła podstawowa
Szkoła podstawowa jest obowiązkowa i bezpłatna. Zgodnie
z islandzkim prawem, wszyscy uczniowie, których językiem
ojczystym nie jest islandzki, mają prawo do dwóch godzin
tygodniowo nauki tego języka. W niektórych regionach Islandii istnieją specjalne szkoły (móttökudeild) dla osób w
wieku 9 – 15 lat, które nie opanowały na tyle języka islandzkiego aby móc uczęszczać do zwykłych szkół. Po odbyciu
tego typu edukacji, uczniowie mogą rozpocząć naukę w
swoich lokalnych szkołach, gdzie w razie konieczności
mogą liczyć na dodatkową pomoc. Więcej informacji na temat tych szkół można uzyskać kontaktując się z sekretariatem swojej lokalnej szkoły lub najbliższym urzędem służby
publicznej.
Broszury informacyjne na temat szkół podstawowych dla
rodziców pochodzących spoza Islandii są dostępne w wielu
językach na stronie internetowej: www.reykjavik.is/desktopdefault.aspx/tabid-1493
Szkoły wyższe
Uniwersytet Islandzki posiada Biuro Edukacji Międzynarodowej, które jest instytucją koordynującą wszystkie wyższe
uczelnie w Islandii. Dodatkowe informacje można uzyskać
na stronie internetowej www.ask.hi.is, lub wysyłając e-mail
na adres [email protected]. Możesz również udać się osobiście do
Biura, otwartego w godzinach 10.00 – 12.00 i 12:30 -16:00
(tel.: +354 525 4311).
Szkoły średnie
Nauka na poziomie szkół średnich jest również bezpłatna,
chociaż musisz liczyć się z opłatą wpisową oraz kosztami zakupu podręczników. Uczniowie szkół zawodowych
również zobowiązani są do wniesienia opłaty, związanej z
nabyciem materiałów szkolnych. Nauka w szkole średniej
nie jest obowiązkowa; około 90% uczniów po skończeniu
szkoły średniej kontynuuje dalej naukę. Po zdaniu egzami-
31
Islandzki dla obcokrajowców
Szkoły prowadzące kursy języka
islandzkiego dla obcokrajowców
Landnemaskólinn (The Settlers School)
Kursy organizowane przez związek zawodowy Efling.
510 7500, [email protected], lub Ingibjörg Stefánsdóttir,
Mímir-símenntun, 588 7222, www.mimir.is
Mímir-símenntun ehf.
Grensásvegur 16a, Skeifan 8, Öldugata 23, Þönglabakki 4
[Mjódd]. 580 1800, www.mimir.is, [email protected]
Zajęcia dzienne i popołudniowe. Lekcje prywatne i specjalne dla osób mówiących w języku polskim, rosyjskim,
skandynawskim, tajskim, wietnamskim, a także w innych
językach wschodnioeuropejskich. Oferują również branżowy język islandzki, powiązany z wykonywaną pracą.
Kvöldskóli Kópavogs (The Kópavogur Evening School)
Located in Snælandsskóli, Furugrund, 200 Kópavogur
564 1507, 564 1527, www.kvoldskoli.kopavogur.is,
[email protected].
Alþjóðahús (The Intercultural Centre)
Hverfisgata 18 530 9300, www.ahus.is, [email protected].
Lekcje islandzkiego z naciskiem na język potoczny, mowę i
komunikację. Oferują również język branżowy, powiązany
z naszym miejscem pracy, islandzki dla rodziców, kursy
pisania i czytania, jak również naukę dla określonych grup
językowych i specjalnie przygotowane kursy do nauki w
miejscu pracy. Zajęcia dzienne i wieczorowe.
Námsflokkar Hafnarfjarðar –
Miðstöð símenntunar í Hafnarfirði
(Center for Continuing Education in Hafnarfjörður)
Skólabraut 1 585 5860,
www.namsflokkar.hafnarfjordur.is
Nauka dla początkujących i zaawansowanych. Zajęcia
odbywają się w Námsflokkar oraz w miejscu pracy.
Betri árangur (Better Results)
Suðurlandsbraut 6 897 7995 [email protected]
Kursy języka islandzkiego ze szczególnym naciskiem na
indywidualne nastawienie i indywidualne potrzeby uczących się. Kurs dla dzieci i rodziców. Małe grupy.
Endurmenntun Háskóla Íslands
(Continuing Education - University of Iceland)
Dunhagi 7, 107 Reykjavík 525 4444,
www.endurmenntun.is, [email protected]. Kursy podzielone są na zajęcia z gramatyki, języka mówionego i
pisanego.
33
Símennt Háskólans í Reykjavík (The Department of
Continuing Education at the Reykjavik University)
Ofanleiti 2 599 6353, www.ru.is, [email protected]
Język islandzki dla początkujących, z naciskiem na gramatykę i język stosowany w życiu codziennym.
Fræðslunet Austurlands
(Centre for Adult Education Eastern Iceland)
Tjarnarbraut 39e, 700 Egilsstaðir 471 2838, 892 2838,
www.fna.ism, [email protected]
Fræðslunet Suðurlands
(Centre for Adult Education Southern Iceland)
Tryggvagata 25, 800 Selfoss, 480 8155.
www.sudurland.is/fs/, [email protected]
Kursy internetowe
Námsflokkar Reykjavíkur. www.vefskoli.is 551 2992,
[email protected]
Miðstöð símenntunar á Suðurnesjum
(Centre for Adult Education in the Keflavik and
Reykjanes area)
Skólavegur 1, 230 Keflavík 421 7500, www.mss.is,
[email protected]
Icelandic Online www.icelandic.hi.is. Darmowe lekcje języka islandzkiego, prowadzone przez Hugvísindadeild, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Islandzkiego.
Nauka poza Rejkiawikiem
Símenntunarmiðstöðin á Vesturlandi
(Centre for Adult Education Western Iceland)
Bjarnarbraut 8, 310 Borgarnes 437 2390,
www.simenntun.is
Alþjóðastofan (Akureyri Intercultural Centre)
Rósenborg, Skólastígur 2, 600 Akureyri. 460-1234, [email protected], www.menntasmidjan.is. Pięć poziomów
nauki języka islandzkiego dla obcokrajowców. Specjalizacja
– nauka dla kobiet.
Fræðslumiðstöð Vestfjarða
(Centre for Adult Education, Westfjords)
Suðurgata 12, 400 Ísafjörður 456 5025, www.frmst.is,
[email protected]
Fjölbrautarskóli Norðurlands Vestra
(Upper-Secondary School Northwest Iceland)
Skagfirðingabraut 21, 550 Sauðárkrókur 455 8000,
www.fnv.is, [email protected]
Viska: fræðslu og símenntunarmiðstöð Vestmannaeyja
(The Educational Centre at the Westman Islands)
Strandvegur 50, 900 Vestmannaeyjar 481 1950,
www.viska.eyjar.is
Þekkingarsetur Þingeyinga (Húsavík Academic Centre)
Garðarsbraut 19, 640 Húsavík 464 0444, www.hac.is,
[email protected]
34
Ważne informacje kontaktowe
EURES EURopean Employment Services (Europejskie
Służby Zatrudnienia)
(EES-vinnumiðlun)
Engjateigi 11, 105 Reykjavík
Tel.: 554 7600
EURES Advisers: Dröfn Haraldsdóttir, Valdimar Ólafsson &
Þóra Ágústsdóttir
www.eures.is, [email protected]
107 Reykjavík
Tel.: 525 4311
www.ask.hi.is [email protected]
The Educational Gateway.
National reference point for asssessment and
recognition for vocational qualification. (Ogólnopaństwowa strona internetowa określająca twoje kwalifikacje zawodowe)
(Menntagátt)
http://menntagatt.is, [email protected]
The Intercultural Centre (Centrum Międzykulturowe)
(Alþjóðahús)
Hverfisgata 18
101 Reykjavík
Tel.: 530 9300 fax: 530 9301
www.ahus.is, [email protected]
Agencje rządowe i samorządowe
Wydział Pracy
(Vinnumálastofnun)
Hafnarhúsinu v/Tryggvagötu
150 Reykjavík
Tel: 515 4800 fax: 511 2520
www.vinnumalastofnun.is
Multicultural and Information Centre (Centrum Multikulturowe i Informacyjne)
(Fjölmenningarsetur)
Árnagata 2-4
400 Ísafjörður
Tel.: 450 3090 fax: 450 3005
www.fjolmenningarsetur.is, [email protected]
Wydział Imigracyjny
(Útlendingastofnun)
Skógarhlíð 6
105 Reykjavík
Tel.: 510 5400 fax: 510 5405
www.utl.is
Office of International Education (Centrum Edukacji
Międzynarodowej)
(Alþjóðaskrifstofa Háskóla Íslands)
Neshagi 16
35
Statistics Iceland (Urząd Statystyczny)
(Hagstofa Íslands)
Borgartún 21a, 150 Reykjavík
Tel.: 528 1000 fax: 528 1099
www.hagstofa.is
The Ministry of Social Affairs (Ministerstwo Spraw
Wewnętrznych)
(Félagsmálaráðuneytið)
Hafnarhús v/Tryggvagata
150 Reykjavik
Phone: 545 8100 fax: 552 4804
http://government.is/
National Registry (Rejestr Narodowy)
(Þjóðskrá)
Borgartún 24, 150 Reykjavik
Tel.: 569 2900 fax: 569 2949
www.thjodskra.is
The Ministry of Health and Social Security (Ministerstwo Zdrowia)
(Heilbrigðis og tryggingamálaráðuneyti)
Laugavegur 116
150 Reykjavik
Tel.: 545 8700 fax: 551 9165
http://government.is/
Occupational, Health and Safety Authority (Organizacja zajmująca się kwestiami BHP)
(Vinnueftirlitið)
Bíldshöfði 16
110 Reykjavík
Tel.: 550 4600 fax 550 4610
www.vinnueftirlit.is
www.vinnueftirlit.is/is/utgafa/fraedslu- og leidbeiningarrit/
The Ministry of Education, Science and Culture (Ministerstwo Edukacji, Nauki i Kultury)
(Menntamálaráðuneytið)
Sölvhólsgata 4
101 Reykjavík
Tel.: 545 9500 fax: 562 3068
http://government.is/
Leiðbeiningar um vinnuvernd
The State Social Security Institute (Państwowy Instytut
Ubezpieczeń Społecznych)
(Tryggingastofnun Ríkisins)
Laugavegur 114
105 Reykjavík
Tel.: 560 4400 fax: 562 4535
www.tr.is
Directorate of Customs (Wydział Celny)
(Ríkistollstjóraembættið)
Tryggvagata 19
150 Reykjavík
Tel.: 560 0300 fax: 562 5826
www.tollur.is
36
Directorate of Internal Revenue (Urząd Podatkowy)
(Ríkisskattstjóri)
Laugavegur 166
150 Reykjavík
Tel.: 563 1100 fax: 562 4440
www.rsk.is
Federation of Skilled Construction and
Industrial Workers (Federacja Wykwalifikowanych
Pracowników Budowlanych i Przemysłowych)
(Samiðn)
Borgartún 30,
105 Reykjavik
Tel.: 535 6000
www.samidn.is
[email protected]
Reykjavik Social Services
(Velferðasvið Reykjavíkur)
Main office
Tryggvagötu 17,
101 Reykjavik
Tel.: 411 1111
www.velferdarsvid.is
[email protected]
Efling Union (Związek Efling)
(Efling stéttarfélag)
Sætún 1
105 Reykjavik
Tel.: 510 7500 fax: 510 7501
www.efling.is
[email protected]
Ambasady i konsulaty w Islandii
www.mfa.is/diplomatic-missions/foreign-missions/
nr/1808
The Commercial Workers’ Union (Związek Pracowników
Branży Handlowej)
(VR, Virðing – réttlæti)
Kringlunni 7
103 Reykjavík
Tel.: 5101700
www.vr.is
[email protected]
Związki i stowarzyszenia
The Icelandic Confederation of Labour (Islandzka Konfederacja Pracy)
(Alþýðusamband Íslands)
Sætúni 1
108 Reykjavik
Tel.: 535 5600 fax: 535 5601
www.asi.is
Association of Academics (Stowarzyszenie Akademickie)
(Bandalag háskólamanna)
Lágmúla 7
108 Reykjavik
Tel.: 581 2090 fax: 588 9239
www.bhm.is
37
Foreningen Norden i Island
(Norræna félagið)
Óðinsgata 7,
101 Reykjavík
Tel.: 551 0165
www.norden.is
Organizacje pozarządowe
Icelandic counselling and information centre for
survivors of sexual violence (Islandzkie centrum konsultacyjne i informacyjne dla ofiar przemocy seksualnej)
(Stígamót)
Hverfisgötu 115,
105 Reykjavik
Tel.: 562-6868 / 800-6868
www.stigamot.is
Home and school (Dom i Szkoła)
(Heimili og skóli)
Suðurlandsbraut 24,
108 Reykjavík
Tel.: 562 7475
www.heimiliogskoli.is
[email protected]
Women’s Shelter (Organizacja ds. Praw Kobiet)
(Kvennaathvarfið)
PO Box 1486,
Box 121
Tel.: 561 1205, 800 6205
www.kvennaathvarf.is
[email protected]
The Consmers’ Association of Iceland
(Neytendasamtökin)
Síðumúli 13,
108 Reykjavík
Tel.: 545 1200
www.ns.is
[email protected]
The Icelandic Red Cross (Islandzki Czerwony Krzyż)
(Rauði Kross Íslands)
Efstaleiti 9,
103 Reykjavik
Tel.: 570 4000 Fax: 570 4010
[email protected]
www.redcross.is
Save the children Iceland (Instytucja zajmująca się
kwestiami dzieci)
(Barnaheill)
Suðurlandsbraut 24,
108 Reykjavík
Tel.: 545 0545
www.abotinn.is/barnaheill/index1.htm
[email protected]
Alcoholics Anonymous (Anonimowi Alkoholicy)
(AA Samtökin á Íslandi)
Tjarnagata 20,
101 Reykjavik
Tel.. 551 2010.
www.aa.is
38
EURES – EURopean Employment Services (Europejskie Służby Zatrudnienia) – ich rolą jest ułatwianie i promocja wolnego przepływu pracowników w obrębie krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EEA). Wszystkie 30 państw z tego obszaru +
Szwajcaria, poprzez swoje instytucje pracy, biorą udział w programie EURES. EURES posiada ponad 700 doradców w całej Europie. Współpraca kontrolowana jest przez komisję Europejską. EURES rozpoczął działania w Islandii w 1995 r., w ramach struktur
Wydziału Pracy. Obecnie w Islandii pracuje dwóch doradców oraz jeden menedżer EURES.
Podziękowania: Pragniemy podziękować Centrum Międzykulturowemu (Intercultural Centre [Alþjóðahús]) za ich wkład w
stworzenie tego folderu.
Dröfn Haraldsdóttir, Þóra Ágústsdóttir and Valdimar Ólafsson, Islandzki Zespół EURES.
Rejkiawik, lipiec 2007
39
LETURPRENT 2008
EURES IS
Engjateigur 11
105 Reykjavík
www.eures.is
[email protected]
Directorate of Labour
Hafnarhúsinu
v/Tryggvagötu
150 Reykjavík
www.vinnumalastofnun.is