prezentacja 1-IBRKK Sprawiedliwy handel - Strona główna

Znaczenie świadomości
konsumentów dla rozwoju idei
Sprawiedliwego Handlu i zachowań
konsumentów
Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur
Warszawa, 7 lipiec 2014 rok
Badanie
CZĘŚĆ JAKOŚCIOWA
-
-
4 wywiady grupowe (FGI) z konsumentami produktów Fair Trade
(Warszawa, Kraków, Gdańsk),
10 jawnych obserwacji uczestniczących (JOU) z konsumentami
produktów FT (Warszawa, Kraków,)
11 wywiadów z ekspertami.
CZĘŚĆ ILOŚCIOWA
 Polacy o Sprawiedliwym Handlu: ogólnopolska próba 15-74 lat,
N-1002.
 Mieszkańcy dużych miast o Sprawiedliwym Handlu:
mieszkańcy miast powyżej 100 tys. mieszkańców, N=295.
 Konsumenci produktów Sprawiedliwego Handlu: osoby
kupujące w punktach sprzedaży produktów SH (Trójmiasto, Kielce,
Poznań, Warszawa, Wrocław), N=400.
Zainteresowanie Polaków ideą
Sprawiedliwego Handlu
Koncepcja SH to idea związana z gwarancją godnego wynagrodzenia za
wykonywana pracę oraz skracaniem dystansu pomiędzy producentem a
konsumentem
Ale ideę popiera 68%, w tym zdecydowanie – 28%, nie popiera 4%,
jest obojętne dla 28%.
Profil konsumentów
a idea Sprawiedliwego Handlu
Konsumenci
interesujący się SH
nieinteresujący się SH
kobieta
Płeć
mężczyzna
50-59 lat
Wiek
do 39 lat, powyżej 60 lat
miasta powyżej 500 tys.
Miejsce zamieszkania
miasta 100-500 tys.
żonaty/zamężna
Stan cywilny
wyższe
Wykształcenie
rozwiedziony(a)/w
separacji
podstawowe
pracujący
Status zawodowy
niepracujący
powyżej 2 500 zł
Miesięczny dochód
netto respondenta
do 1 500 zł
powyżej 5 000 zł
Miesięczny dochód
netto GD respondenta
2001-3000 zł
Powody nie interesowania się ideą SH
(%wskazań)
Sprawiedliwy Handel (SH) według
konsumentów
Sprawiedliwy Handel większość rozmówców kojarzyła z
produktami z certyfikatem FairTrade.
Termin SH słabo rozpoznawalny, kojarzony z
zagadnieniami powiązanymi ze świadomą konsumpcją.
Bliższe było pojęcie Fair Trade kojarzone z produktami
pochodzącymi z Afryki, Azji czy Ameryki Południowej i
znanym z opakowań z certyfikatem FairTrade.
Sprawiedliwy Handel (SH) według
konsumentów
 Handlem sprawiedliwym nazywamy handel różnego
rodzaju produktami, który na pierwszym miejscu stawia
człowieka jako pracownika, jego prawa i wynagrodzenie
adekwatne do warunków ekonomicznych danego kraju
(FGI Kraków).
 Sprawiedliwy Handel oznacza uczciwy podział zysku
pomiędzy twórcą a sprzedawcą/dystrybutorem. Nie
zmuszanie do pracy dzieci. Handel zgodny z etyką pracy,
czyli zapewnieniem odpowiednich warunków,
bezpieczeństwa i czasu pracy oraz poszanowanie
środowiska przy wytwarzaniu produktu (FGI Warszawa
1).
Narracje o Fair Trade
Trzeci Świat
współpraca
Skojarzenia konsumentów interesujących się ideą
SH związane ze SH (% wskazań)
Skojarzenia ze SH konsumentów
kupujących w punktach sprzedaży
(pytanie otwarte)
 brak wyzysku pracowników, godziwe ich
wynagradzanie oraz niezatrudnianie dzieci (54%),
 etyczna produkcja i sprzedaż/uczciwe
wynagrodzenie dla producenta (31%),
 promowanie produktów z krajów Trzeciego Świata
(11%).
 Inne skojarzenia, na które wskazali badani, nie
przekroczyły progu 5% (dbanie o środowisko,
produkty ekologiczne, wysoka jakość produktów).
Problemy społeczne, jakie rozwiązuje
Sprawiedliwy Handel
 - walka z ubóstwem (29%)
 brak zgody na pracę dzieci (28%),
 wyrównywanie szans (26%).
 przestrzeganie praw człowieka (24%).
 ….
 przeznaczanie środków na ważne cele
społeczne spełniające oczekiwania
większości oraz przeznaczenie środków na
edukację – poniżej 5%
Opinia mieszkańców dużych miast na temat
zjawisk związanych z wytwarzaniem produktów
SH
Sprawiedliwy Handel zbyt duży nacisk kładzie na
utrzymanie w Trzecim Świecie prymitywnego, ale
"ekologicznego" rolnictwa
Sprawiedliwy Handel to brak zgody na uprawę
wydajnych plonów modyfikowanych genetycznie
(GMO)
Sprawiedliwy Handel to tradycyjne, przestarzałe
techniki upraw
Sprawiedliwy Handel to sprzyjanie monokulturowej
produkcji rolnej
Sprawiedliwy Handel wspiera nadmierną eksploatację
zasobów naturalnych krajów Trzeciego Świata
Sprawiedliwy Handel hamuje rozwój wolnego rynku
produktów
Sprawiedliwy Handel to wsparcie zbyt dużego
rozproszenia drobnych lokalnych producentów
tak, zgadzam
się
nie, nie
zgadzam się
nie mam
dania
24
38
38
35
29
36
24
44
32
28
34
38
35
27
38
25
41
34
31
35
34
Zmiany w świadomości mieszkańców dużych
miast na temat idei SH od przystąpienia Polski
do UE
Źródła informacji o Sprawiedliwym Handlu
według kupujący SH (% odpowiedzi)
Mieszkańcy dużych miast: internet – 40%, radio, tv- 33%, przyjaciele -14%,
gazety/czasopisma – 14%, sklepy – 9%, zauważyłem za granicą – 1%, inne –
4%
Źródła informacji o SH
 Ciekawość, zawsze jest dobrze sprawdzić coś u źródeł i czy
rzeczywiście dana firma czy marka jest warta tego certyfikatu. Ja
szukałem tych informacji na stronach firm. Jedna to była brazylijska
firma produkująca czekoladę i ta firma sprzedaje nawet czekoladę, jaką
można kupić w Krakowie. A druga to była firma, jaka miała plantację w
Boliwii (FGI Kraków).
 Ja tą stronę (Polska Zielona Sieć) mam w zakładkach i ciągle tam
zaglądam. Zobacz, nie mogłam sobie nawet przypomnieć jak się
nazywa, bo mam ją zapisaną i jestem tam ciągle, tak że nawet tego nie
wpisuję. I jak coś się dzieje, jest tam zawsze napisane i wtedy wiem,
jakich produktów nie powinnam kupować (JOU.1).
Informacje uzyskiwane od znajomych były przedstawiane jako jedno z
najbardziej sprawdzonych źródeł.
 Pierwszy raz o Fair Trade usłyszałam chyba od Koła [kolega
rozmówczyni], on przyniósł do tego naszego kręgu znajomych tę ideę i
opowiadał nam, o co w tym wszystkim chodzi i my wtedy o tym sporo
rozmawialiśmy (JOU.5).
Udział (ostatnie dwa lata) w lokalnych akcjach na
rzecz popularyzacji/propagowania idei SH
(mieszkańcy dużych miast)
 Światowy Dzień Sprawiedliwego Handlu - 8%
 Dni Sprawiedliwego Handlu – 3%
 Happeningi wspierające akcje humanitarne dla
krajów biednego Południa – 2%
 Nie brał(a)em udziału – 88%.
Działalność edukacyjno-informacyjna na
temat SH
Informacje o kampaniach na rzecz SH przekazywane są przez ich
organizatorów w sposób ogólnie dostępny:
Tak – 6%
Nie – 45%
Nie mam zdania – 49%.
W ciągu ostatnich 12 miesięcy z działalnością edukacyjnoinformacyjną zetknęło się 42% konsumentów (JOU), nie
zetknęło się 54%, a 4% nie miało zdania.
Ocena wiedzy na temat:
(konsumenci kupujący produkty JOU)
Przyszłość SH w Polsce
Konsumenci sporadycznie kupujący produkty SH:
- SH będzie coraz bardziej rozpoznawalny i popularny,
będzie się rozwijał, tak jak w krajach Europy Zach., ale
barierą może być mentalność i niższe zarobki.
Konsumenci zainteresowani świadoma konsumpcją:
- szeroka dostępność produktów ze SH jest kwestią co
najmniej kilkunastu lat, a jak na razie zainteresowanie
produktami SH jest nikłe. Nie wiadomo, czy jest to idea,
która przyjmie się w Polsce na dłużej.
Podsumowanie
-
-
-
Idea Sprawiedliwego Handlu nie cieszy się zbyt dużym
zainteresowaniem wśród Polaków. Barierami są zarówno brak
wiary w skuteczność działań, niechęć do zmiany przyzwyczajeń
czy brak zaufania do samej idei SH.
Mimo niezbyt dużego zainteresowania SH dużym poparciem
cieszy się idea związana z gwarancją godnego wynagrodzenia
za wykonaną pracę oraz skracanie dystansu miedzy
producentem a konsumentem.
SH kojarzy się Polakom przede wszystkim z szacunkiem dla
drugiego człowieka, troską o konsumenta, troską o środowisko.
Kupującym produkty SH z produktami z certyfikatem FairTrade,
działaniami pomocowymi i świadomą konsumpcją.
Podsumowanie, c.d.
 Głównym źródłem wiedzy są media, a przede wszystkim




internet, oraz przyjaciele.
Duży odsetek mieszkańców dużych miast nie potrafi
odpowiedzieć na pytania dotyczące idei SH, zjawisk związanych
z wytwarzaniem produktów SH, czy ocenić działalność
organizacji SH.
Kampanie na rzecz SH są, ich zdaniem, przekazywane w
sposób mało dostępny.
Większość ocenia, że po wejściu Polski do UE w świadomości
konsumentów nic się nie zmieniło.
Obecną sytuację mogą zmienić działania edukacyjnoinformacyjne.