Uchwała Nr 40/2014 z dnia 22 stycznia 2014 r.

DZIENNIK URZĘDOWY
WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO
Gorzów Wielkopolski, dnia 28 stycznia 2014 r. Elektronicznie podpisany przez:
Anna Zacharia; LUW
Poz. 225
Data: 2014-01-28 14:00:41
UCHWAŁA NR 40/2014
KOLEGIUM REGIONALNEJ IZBY OBRACHUNKOWEJ
W ZIELONEJ GÓRZE
z dnia 22 stycznia 2014r.
Na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 11 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 7 października 1992r.
o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jedn. Dz. U. z 2012r. poz. 1113 ze zm.) oraz art. 91 ust. 1
i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2013r. poz. 594 ze zm.) – po
przeprowadzeniu postępowania nadzorczego w przedmiocie zgodności z prawem uchwały nr XXXIX/207/2013
Rady Gminy w Zwierzynie z dnia 27 grudnia 2013r., w sprawie określeniu wysokości niektórych stawek
podatku od środków transportowych na terenie Gminy Zwierzyn,
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze stwierdza nieważność badanej uchwały
– z powodu istotnego naruszenia art. 2 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997r. – Konstytucja Rzeczypospolitej
Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) oraz art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie
gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2013r. poz. 594) i art. 4, art. 5 ustawy z dnia 20 lipca 2000r. o ogłaszaniu aktów
normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2011r., Nr 197, poz. 1172 ze zm.)
w związku z art. 20a ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.
Dz. U. z 2010r. Nr 95, poz. 613 ze m.).
Uzasadnienie
Uchwała nr XXXIX/207/2013 Rady Gminy Zwierzyn z dnia 27 grudnia 2013r. w sprawie określenia
wysokości niektórych stawek podatku od środków transportowych wpłynęła do Regionalnej Izbie
Obrachunkowej w Zielonej Górze w dniu 7 stycznia 2013r. i objęta została postępowaniem nadzorczym.
Oceniając zgodność postanowień uchwały z przepisami prawa, Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Zielonej Górze ustaliło, że Rada Gminy w Zwierzynie, działając na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy
z dnia 8 marca 2013r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2013r., poz. 594 ze zm.) oraz
art. 10 ust. 1 pkt 2, 5, 6 lit. a/ i pkt 7 ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst
jednolity Dz. U. z 2010r. Nr 95, poz. 613 ze zm.) badaną uchwałą określiła „stawki podatku od środków
transportowych, które nie zostały określone w uchwale nr XXXVIII/188/2013 Rady Gminy Zwierzyn z dnia
27 listopada 2013r. w sprawie określenia wysokości stawek podatku od środków transportowych na terenie
Gminy Zwierzyn (Dziennik Urzędowy Woj. Lub. z 2013r. poz. 2646)”. W § 3 badanej uchwały Rada Gminy
w Zwierzynie postanowiła, iż „uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku
Urzędowym Województwa Lubuskiego, a określone w niej stawki obowiązują od dnia 1 stycznia 2014 roku”.
Uchwała ta została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym Województwa Lubuskiego z dnia 31 grudnia 2013r.
poz. 2896, co oznacza, że weszła w życie w nowym roku podatkowym, w dniu 15 stycznia 2014r.
Badana uchwała została podjęta przez organ stanowiący wskutek stwierdzenia przez organ nadzoru
- Regionalną Izbę Obrachunkową w Zielonej Górze, na posiedzeniu w dniu 19 grudnia 2013 roku
- nieważności uchwały XXXVIII/188/2013 Rady Gminy w Zwierzynie z dnia 27 listopada 2013r. w sprawie
określenia wysokości stawek podatku od środków transportowych na terenie Gminy Zwierzyn w zakresie:
1. nieważność § 1 pkt 2 – załącznika nr 1 do badanej uchwały, w części dotyczącej określenia wysokości
stawki podatku od środków transportowych - samochodów ciężarowych o czterech osiach i więcej, zawieszeniu
Dziennik Urzędowy Województwa Lubuskiego
–2–
Poz. 225
pneumatycznym lub zawieszeniem uznanym za równoważne oraz innymi systemami zawieszenia o masie
całkowitej w przedziałach obejmujących „nie mniej niż 12 ton, nie mniej niż 31 ton”– z powodu istotnego
naruszenia art. 10 ust.1 pkt 2) ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst
jednolity Dz. U. z 2010r. Nr 95, poz. 613 ze zm.) w związku z obwieszczeniem Ministra Finansów z dnia
7 sierpnia 2013r. w sprawie górnych stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2014r. (M.P. z 2013r.,
poz. 724) oraz w związku z zał. nr 1 obwieszczenia Ministra Finansów z dnia 7 października 2013r. w sprawie
stawek podatku od środków transportowych obowiązujących w 2014r. (M.P z 2013r., poz. 812);
2. nieważność § 1 pkt 5 badanej uchwały z powodu istotnego naruszenia art. 10 ust. 1 pkt 5 ustawy
o podatkach i opłatach lokalnych w związku z obwieszczeniem Ministra Finansów z dnia 7 sierpnia 2013r.
w sprawie górnych stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2014r.;
3. nieważność § 1 pkt 6 – załącznika nr 3 do badanej uchwały, w części dotyczącej określenia wysokości
stawki podatku od środków transportowych – od przyczep i naczep, które łącznie z pojazdami silnikowymi
posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, obejmującym jedną oś, z zawieszeniem
pneumatycznym lub zawieszeniem uznanym za równoważne oraz inne systemy zawieszenia osi jezdnych
w przedziałach obejmujących „nie mniej niż 12 ton i nie mniej niż 25 ton” – z powodu istotnego naruszenia
art. 10 ust.1 pkt 6 lit. a) ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych w związku
z obwieszczeniem Ministra Finansów z dnia 7 sierpnia 2013r. w sprawie górnych stawek kwotowych podatków
i opłat lokalnych w 2014r. (M.P. z 2013r., poz. 724) oraz w związku z zał. nr 1 obwieszczenia Ministra
Finansów z dnia 7 października 2013r. w sprawie stawek podatku od środków transportowych obowiązujących
w 2014r. (M.P z 2013r., poz. 812);
4. nieważność § 1 pkt 7 badanej uchwały z powodu istotnego naruszenia art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy
o podatkach i opłatach lokalnych.
Rada Gminy w Zwierzynie określiła w badanej uchwale stawki:
- „od samochodu ciężarowego wyposażonego w cztery osie i więcej, z zawieszeniem pneumatycznym lub
z zawieszeniem uznanym za równoważne oraz innymi systemami zawieszenia, o dopuszczalnej masie
całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton w wysokości 3.100,00 zł”. W roku podatkowym 2013 stawka ta była
niższa i wynosiła 3.097 zł;
- „od przyczepy lub naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą
od 7 ton i poniżej 12 ton z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez
podatnika podatku rolnego -1.630,00 zł”. W roku podatkowym 2013 stawka ta była niższa i wynosiła 1623 zł;
- od przyczep lub naczep wyposażonych w jedną oś, posiadających jedną oś, z zawieszeniem
pneumatycznym lub zawieszeniem uznanym za równoważne oraz inne systemy zawieszenia osi jezdnych, które
łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton
w wysokości 1.900,00 zł z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez
podatnika podatku rolnego ”. W roku podatkowym 2013 stawka ta była niższa i wynosiła 1.890,00 zł;
- „od autobusów w zależności od liczby miejsc siedzących: a) mniej niż 30 miejsc -1801,00 zł, b) równej lub
wyższej niż 30 miejsc – 2.173,00 zł”. Stawki te w roku podatkowym 2013 były niższe i wynosiły odpowiednio
1748 zł i 2.109 zł.
W tym stanie faktycznym Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze stwierdza, co
następuje:
Zgodnie z dyspozycją art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym, stwierdzenie
przez organ nadzoru, iż stanowiąca przedmiot postępowania uchwała lub zarządzenie narusza prawo,
w konsekwencji może implikować orzeczeniem w całości lub w części jej nieważności bądź też wskazaniem
nieistotnego naruszenia prawa. Przyjąć przy tym należy za ukształtowaną linią orzeczniczą Naczelnego Sądu
Administracyjnego, iż do rodzajów naruszeń przepisów skutkujących nieważnością uchwały organów
jednostek samorządu terytorialnego zaliczyć należy naruszenia: przepisów wyznaczających kompetencje do
podejmowania uchwał, podstawy prawnej podejmowania uchwał, przepisów prawa ustrojowego, przepisów
prawa materialnego - przez wadliwą ich wykładnię - oraz przepisów regulujących procedurę podejmowania
uchwał (np. wyrok NSA z 3 grudnia 1996r. sygn. SA/Wr 949/96; wyrok NSA z 11 lutego 1998r. sygn. II
SA/Wr 1459/97).
Dziennik Urzędowy Województwa Lubuskiego
–3–
Poz. 225
Zgodnie z art. 94 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r.
o samorządzie gminnym organy samorządu terytorialnego ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące
na obszarze działania tych organów na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie.
W myśl art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym do wyłącznej właściwości rady gminy należy
podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach.
W świetle przepisów ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych, które regulują
m.in. instytucję podatku od środków transportowych, podatek ten jest podatkiem rocznym, mającym charakter
daniny publicznej, nakładający na podatników określone ciężary finansowe.
Uchwały podatkowe rada gminy winna uchwalać z poszanowaniem zasady państwa prawnego, wyrażonej
w art. 2 Konstytucji RP, a zwłaszcza wynikającej z niej zasady zaufania obywatela do państwa, pewności
prawa oraz ochrony praw nabytych oraz niedziałania prawa wstecz. Zasady te mają przede wszystkim
gwarantować jednostce określony status w państwie oraz zabezpieczyć ją przed arbitralnymi aktami władzy
publicznej.
W ocenie Kolegium Izby zapisem § 3 badanej uchwały o terminie wejścia w życie uchwały po upływie
14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Lubuskiego oraz nadaniu stawkom w niej
uchwalanym de facto mocy wstecznej poprzez zapis, że stawki obowiązują od dnia 1 stycznia 2014r., - Rada
Gminy Zwierzyn naruszyła ww. zasady demokratycznego państwa prawa, ponieważ uchwała weszła w życie
już w trakcie roku podatkowego, a wyższe stawki obowiązywać miałyby w okresie przed jej wejściem w życie
tj. od początku roku podatkowego. Co prawda cytowany na wstępie art. 5 ustawy o ogłaszaniu aktów
normatywnych i niektórych innych aktów prawnych dopuszcza nadanie aktowi normatywnemu wstecznej
mocy obowiązującej, ale tylko jeżeli zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na
przeszkodzie. Wsteczna moc prawa dotyczyć może tylko przyznania praw, natomiast należy wykluczyć taką
możliwość zastosowania tej normy prawa do nakładania obowiązków (vide: wyrok Naczelnego Sądu
Administracyjnego z dnia 19 listopada 2010r. sygn.. akt. II FSK 1272/09 – LEX nr 745594)
Zmiana przepisów na niekorzyść podatników, biorąc pod uwagę zasadę zaufania obywatela do państwa
i stanowionego przez niego prawa, może być dokonywana pod warunkiem zachowania zasady ochrony praw
nabytych. Stanowisko takie wielokrotnie wyraził Trybunał Konstytucyjny (m.in. w orzeczeniu z dnia 2 marca
1993r. sygn. akt K./9/92, orzeczeniu z dnia 15 lipca 1996r. sygn. akt K. 5/96, wyroku z dnia 24 października
2000r. sygn. akt SK 7/00, wyroku z dnia 10 kwietnia 2006r. sygn. akt SK 30/04 – baza orzeczeń Trybunału
Konstytucyjnego www.trybunal.gov.pl). Ponadto w orzecznictwie Trybunału wskazywano, iż nie jest
w zasadzie dopuszczalne dokonywanie zmian obciążeń podatkowych w ciągu roku (orzeczenie z dnia 29 marca
1994r. sygn. akt K. 13/93). Zmiany takie, gdy chodzi o „podatki roczne”, zatem również podatek od środków
transportowych, powinny wchodzić w życie przed końcem poprzedniego roku podatkowego z odpowiednim
vacatio legis (orzeczenie z dnia 28 grudnia 1995r. sygn. akt K. 28/95), tak, aby podatnik miał czas na
zapoznanie się ze zmianą niekorzystną dla niego.
Mając powyższe na uwadze, Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze orzekło, jak
w sentencji niniejszej uchwały.
Na niniejszą uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze służy Gminie prawo
złożenia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp., za pośrednictwem
tut. Kolegium, w terminie 30 dni od daty doręczenia uchwały.
Dziennik Urzędowy Województwa Lubuskiego
–4–
Poz. 225
Ponadto Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze wskazuje, że zgodnie z art. 20a
ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w przypadku nieuchwalenia stawek podatków lub opłat
lokalnych, o których mowa w art. 5 ust. 1, art. 10 ust. 1 oraz art. 19 pkt 1 lit. a-d stosuje się stawki
obowiązujące w roku poprzedzającym rok podatkowy. W sprawie nie ma znaczenia, że uchwała
nr XXVII/118/2012 Rady Gminy Zwierzyn z dnia 14 listopada 2012r. w sprawie określenia wysokości stawek
podatku od środków transportowych na terenie Gminy Zwierzyn została uchylona, ponieważ ustawodawca
odnosi obowiązywanie stawek do ich wysokości w poprzednim roku podatkowym, a nie do uchwały
podatkowej.
Przewodniczący Kolegium
Ryszard Zajączkowski