Rolnictwo ekologiczne

rolnictwo ekologiczne
Warunki uzyskania certyfikatu zgodności
BIOEKSPERT Sp. z o.o. Jednostka Certyfikująca w rolnictwie ekologicznym PL-EKO-04
Kontrola i certyfikacja
Kontrola gospodarstw ekologicznych w Polsce jest prowadzona od 1990 r., a w 2001 r. wprowadzono system certyfikacji
określony ustawą o rolnictwie ekologicznym. Od 1999 r. gospodarstwa otrzymywały dotacje z budżetu państwa. Od czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej rolnictwo ekologiczne
jest objęte dotacjami:
● do powierzchni upraw, wypłacanymi przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w ramach Krajowego
Programu Rolnośrodowiskowego,
● do kosztów kontroli w ramach działania „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności”.
Najważniejsze akty prawne:
● Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca
2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG nr
2092/91).
● Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września
2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu
do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli.
● Ustawa o rolnictwie ekologicznym z dnia 25 czerwca 2009 r.
(Dziennik Ustaw nr 116, poz. 975).
● Rozporządzenie Komisji (UE) Nr 271/2010 z dnia 24 marca
2010 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 889/2008 ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady
(WE) nr 834/2007 w odniesieniu do unijnego logo produkcji
ekologicznej.
Producent zamierzający prowadzić ekologiczne gospodarstwo podejmuje poniżej opisane działania:
1. Producent zgłasza się do Jednostki Certyfikującej Bioekspert z zamiarem zlecenia certyfikacji gospodarstwa rolnego.
Jednostka Certyfikująca dostarcza potrzebne formularze.
2. Producent przesyła do biura Bioekspert Sp. z o.o. wypełnione Zgłoszenie Podjęcia Działalności w Zakresie Rolnictwa Ekologicznego.
3. Jednostka Certyfikująca wydaje producentowi zaświadczenie o objęciu gospodarstwa planem kontroli.
4. Producent powinien skontaktować się z doradcą rolnośrodowiskowym z Ośrodka Doradztwa Rolniczego, z Izby Rolniczej lub firmy doradczej w celu sporządzenia Planu Rolnośrodowiskowego.
5. Producent składa wniosek o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt w powiatowym biurze Agencji Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa dołączając do niego kopię Zgłoszenia
Podjęcia Działalności w Zakresie Rolnictwa Ekologicznego.
6. Jednostka Certyfikująca przeprowadza kontrolę gospodarstwa przynajmniej raz w roku, w okresie od maja do września.
Jednostka może przeprowadzać także kontrole niezapowiedziane w przypadku ryzyka niezgodności z zasadami produkcji ekologicznej.
7. Przestawianie gospodarstwa rolnego na produkcję metodą
ekologiczną trwa co najmniej 2 lata (3 lata dla upraw wieloletnich innych niż użytki zielone). Właściwy organ może zdecydować o skróceniu lub przedłużeniu okresu przestawiania.
8. Gospodarstwo rolne jest kontrolowane co najmniej raz
w roku. Z przeprowadzonej kontroli sporządza się protokół,
który jest podstawą do wydania zaświadczenia o zaliczeniu
okresu przestawiania lub certyfikatu zgodności.
Cele produkcji ekologicznej
● stworzenie systemu gospodarowania o zrównoważonej produkcji roślinnej i zwierzęcej w obrębie gospodarstwa,
● dążenie do wytwarzania produktów o wysokiej jakości biologicznej,
● dążenie do produkowania produktów spożywczych, zaspokajających zapotrzebowanie klientów na żywność produkowaną w sposób nie stanowiący zagrożenia dla środowiska,
zdrowia ludzi oraz zdrowia i dobrostanu zwierząt.
Podstawowe zasady produkcji ekologicznej
● zwiększanie żyzności gleby,
● stosowanie środków produkcji
pochodzących z produkcji
ekologicznej, substancji naturalnych i wolno rozpuszczalnych
nawozów mineralnych pochodzenia naturalnego,
● chów zwierząt zgodny z wymaganiami gatunku,
● wzmacnianie naturalnej odporności zwierząt, w tym zwłaszcza zapewnienie regularnego ruchu oraz dostępu do terenów
na wolnym powietrzu oraz pastwisk,
● wykluczenie stosowania GMO i produktów wytworzonych
z GMO lub przy ich użyciu.
Zasady ekologicznej uprawy roślin
Ogólne zasady uprawy gleby:
● dążenie do utrzymania i zwiększenia ilości materii organicznej w glebie,
● zwiększanie różnorodności biologicznej,
● zapobieganie erozji.
Prawidłowa uprawa gleby stwarza warunki do optymalnego
wzrostu i rozwoju roślin.
Gospodarka nawozowa:
Celem nawożenia jest dostarczenie składników pokarmowych
organizmom glebowym i stworzenie właściwych warunków
dla rozwoju roślin. Należy zaplanować prawidłowy płodozmian z udziałem roślin motylkowatych i innych roślin na zie-
lony nawóz oraz stosować nawozy organiczne. Gdy mimo tych
zabiegów potrzeby pokarmowe roślin nie mogą być zaspokojone, można używać wyłącznie nawozy i środki poprawiające
właściwości gleby dopuszczone do stosowania w produkcji
ekologicznej.
Podstawowe nawozy organiczne: obornik i kompost powinny
być wytworzone w gospodarstwie ekologicznym. Dopuszcza
się użycie nawozów zwierzęcych z gospodarstw konwencjonalnych, z wykluczeniem nawozów pochodzących z chowu
przemysłowego.
Nawozy uzupełniające:
nawozy mineralne pochodzenia naturalnego: nawozy potasowe: kainit, sylwinit, kizeryt, kalimagnezja, siarczan potasu;
nawozy wapniowe: dolomit, kreda pojeziorna, wapno łąkowe,
margiel; mączka mineralna; drobno mielony fosfat; gips; bentonit; popiół drzewny;
● nawozy organiczne: wermikompost, mączka z kości, krwi,
rogów, pierza, mączka rybna, produkty mleczarskie, makuchy;
kompostowana kora drzewna i trociny,
● minerały ilaste (perlit, wermikulit);
● preparaty na bazie wodorostów morskich; podłoża z uprawy grzybów.
Nie stosuje się mineralnych nawozów azotowych.
Rolnik jest zobowiązany przechowywać dokumentację potwierdzającą potrzebę użycia danego nawozu.
●
Wykaz nawozów i środków poprawiających właściwości gleby zakwalifikowanych do stosowania w rolnictwie ekologicznym prowadzi Instytut
Uprawy i Nawożenia Gleby w Puławach. Aktualną listę można znaleźć
na stronie internetowej: www.iung.pulawy.pl
Płodozmian
W gospodarstwie ekologicznym zawartość próchnicy i żyzność
gleby jest utrzymywana przez prawidłowy płodozmian, który
zapobiega także nadmiernemu rozwojowi chorób i szkodników
oraz niekontrolowanemu rozwojowi chwastów. Aby płodozmian spełnił swoje funkcje, musi spełnić następujące warunki:
● długa rotacja (co najmniej czteroletnia);
● poplony międzyplony i wsiewki;
● rośliny motylkowate w plonie głównym.
Materiał siewny i dobór odmian
Należy wybierać odmiany dobrze przystosowane do lokalnych warunków klimatycznych i glebowych oraz odporne na
choroby i szkodniki. Materiał siewny i wegetatywny materiał
rozmnożeniowy powinien być wyprodukowany metodami
ekologicznymi. W przypadku gdy nie jest on dostępny, należy
wystąpić do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa z wnioskiem o zgodę na użycie konwencjonalnych
nasion lub sadzonek.
Aktualny wykaz materiału siewnego i wegetatywnego materiału rozmnożeniowego wyprodukowanego metodami ekologicznymi prowadzony przez Główny Inspektorat Ochrony
Roślin i Nasiennictwa można znaleźć na stronie internetowej: www.piorin.gov.pl
Ochrona roślin
W rolnictwie ekologicznym zachwaszczenie ogranicza się
przez: właściwy płodozmian, czyszczenie materiału siewnego,
uprawę międzyplonów i wsiewek, ściółkowanie (mulczowanie) gleby, stosowanie poprawnej agrotechniki i mechaniczne zwalczanie chwastów, w tym przy zastosowaniu techniki
płomieniowej (wypalanie chwastów przy użyciu gazu propan
butan).
Występowanie chorób i szkodników ogranicza się poprzez:
● ochronę naturalnych wrogów szkodników roślin uprawnych
m.in. przez właściwe kształtowanie krajobrazu;
● dobór gatunków i odmian roślin odpornych na szkodniki
i choroby;
● odpowiedni wieloletni płodozmian;
● zabiegi mechaniczne.
Jeżeli zastosowanie powyższych metod nie przynosi oczekiwanych efektów, a nasilenie występowania patogenów zagraża plonom, można wykorzystać środki ochrony roślin dopuszczone do stosowania w rolnictwie ekologicznym.
Rolnik jest zobowiązany przechowywać dokumentację potwierdzającą potrzebę użycia danego środka.
Aktualny wykaz środków ochrony roślin zakwalifikowanych do stosowania w rolnictwie ekologicznym prowadzony przez Instytut Ochrony Roślin
w Poznaniu można znaleźć na stronie internetowej: www.ior.poznan.pl
Zasady ekologicznego chowu zwierząt
Prowadzenie chowu zwierząt w gospodarstwie nie posiadającym użytków rolnych jest niedopuszczone. Obsada zwierząt
powinna wynikać z możliwości produkcji pasz i nie wpływać
niekorzystnie na środowisko naturalne. Ilość wyprodukowanego w gospodarstwie nawozu naturalnego nie może przekroczyć 170 kg azotu na 1 hektar użytków rolnych rocznie.
Pochodzenie zwierząt
Zwierzęta powinny pochodzić z własnego chowu lub z innych
gospodarstw ekologicznych. Jednak przy odnawianiu stada
zwierząt:
● do 10% dorosłych klaczy i krów
● do 20% dorosłych owiec, kóz i loch
może pochodzić spoza ekologicznego gospodarstwa rolnego.
W przypadku małych gospodarstw, odnowienie ogranicza się
do jednego zwierzęcia w roku. Odsetki te mogą być zwiększone do 40 % po uzyskaniu zgody Wojewódzkiego Inspektora
Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.
W przypadku, gdy drób ekologiczny nie jest dostępny, za zgodą Wojewódzkiego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów
Rolno-Spożywczych można wprowadzić do gospodarstwa
ekologicznego pisklęta nieekologiczne do produkcji jaj i mięsa w wieku poniżej trzech dni oraz młode kury nieekologiczne
do produkcji jaj w wieku nie więcej niż 18 tygodni.
Dopuszcza się, aby samce pochodziły spoza gospodarstwa
ekologicznego.
Żywienie
Żywienie zwierząt powinno opierać się na paszach ekologicznych. W drodze wyjątku dopuszcza się stosowanie w żywieniu
świń i drobiu pasz konwencjonalnych w ilości do 5 % całkowitej ilości paszy w roku. Ewentualne niedobory makro- i mikroelementów powinny być uzupełniane substancjami pochodzenia naturalnego.
Profilaktyka i leczenie
Aby zapobiec zachorowaniom zwierząt, należy odpowiednio
dobierać rasy, dbać o dobrostan, zapewnić odpowiednią higienę i obsadę w budynkach inwentarskich, zapewnić dostęp
do wybiegów i pastwisk. Jeżeli zwierzę zachoruje lub zrani się,
należy podczas leczenia najpierw korzystać z leków roślinnych,
homeopatycznych i innych bezpiecznych metod i środków.
Gdy okażą się one nieskuteczne, dopuszcza się zastosowanie
leków syntetycznych lub antybiotyków na zalecenie lekarza
weterynarii.
Warunki utrzymania zwierząt
Zwierzęta należy utrzymywać w taki sposób, aby mogły żyć
i rozwijać się w warunkach dostosowanych do ich potrzeb. Należy zachować odpowiednią liczebność utrzymywanych zwierząt,
zapewnić możliwość ruchu, dostęp do wybiegów, łatwy dostęp
do paszy, wody oraz odpowiednie warunki w budynkach inwentarskich: wentylację, oświetlenie naturalne i higienę.
W okresie przejściowym kończącym się dnia 31 grudnia 2013
r. bydło można trzymać na uwięzi w budynkach istniejących
już przed dniem 24 sierpnia 2000 r., pod warunkiem, że zwierzęta mają zapewniony regularny ruch, a chów odbywa się
zgodnie z wymaganiami dobrostanu zwierząt, na wygodnie
wyściełanych stanowiskach, jak również pod indywidualną
opieką oraz pod warunkiem, że Wojewódzki Inspektor Jakości
Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych dopuszcza tę metodę utrzymania, a kontrola jest przeprowadzana co najmniej
dwa razy w roku.
IR- informator
dla producentów rolnych,
wydanie 5 z dnia 1.06.2010 r.
Bioekspert Sp. z o.o.
Jednostka Certyfikująca
w rolnictwie ekologicznym PL-EKO-04
Biuro:
Bioekspert Sp. z o.o.
ul. Narbutta 3 A lok. 1
02-564 Warszawa
tel. (22) 825 10 78
tel. kom. 509 535 583
fax. (22) 499 53 67
e-mail: [email protected]
www.bioekspert.waw.pl
Biuro informacyjne:
Koziebrody 119 A
09- 140 Raciąż
Tel./fax (23) 679 70 90
Tel.kom. 509 217 364
e-mail: [email protected]
Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawa w Warszawie
XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
KRS: 0000144605, NIP: 526-26-85-183
Kapitał zakładowy: 52 000 zł.