sa 7Aii_D2:sa_mak.qxd.qxd

Transkrypt

Magazyn Portu Lotniczego Katowice nr 7-2006
Magazine of the Katowice Airport Issue 7-2006
wstęp
SILESIA airport 7-2006
Szanowni Czytelnicy!
intro
Dear Readers!
Praca na lotnisku daje mi sposobność
stałego kontaktu z milionerkami. Milionowa pasażerka portu 2005 roku,
milionowa pasażerka Wizz Air, a także
tegoroczna milionerka już na 3 miesiące przed końcem roku. Od milionów aż się w głowie kręci!
Zwróćcie Państwo uwagę, że w Pyrzowicach milionerkami
są wyłącznie kobiety. Ponieważ nie potrafię tego faktu wytłumaczyć, ani racjonalnie uzasadnić… przejdę do zarekomendowania treści bieżącego wydania „Silesia Airport”.
Gorąco zachęcam do przeczytania artykułu o największym
mieście u podnóża Beskidu Śląskiego: Bielsku-Białej.
Kojarzone z udomowionym Włochem, czyli polskim fiatem,
kiedyś popularnym „maluchem” oraz polskimi maluchami
ze Studia Filmów Rysunkowych - Bolkiem i Lolkiem. W tym
numerze Bielsko-Biała odkrywa przed nami swoje dziejowe
tajemnice: na frontonie dworca kolejowego znajdziemy napisy w dwóch językach, a nawet zetkniemy się z określeniem
„mały Wiedeń”. Dlaczego? Tego Państwu nie zdradzę.
Zapraszam do lektury.
Skoro już o Wiedniu mowa, to zapraszam na wycieczkę
do jednego z najpiękniejszych miast Europy. Kolebka muzyki klasycznej, fenomen architektury różnych stylów, a także
oaza miłośników przepysznej kawy i sernika po wiedeńsku
(nie bez nadzwyczajnej ingerencji pewnego walecznego,
polskiego króla). Do wspólnego zwiedzania zapraszam
oczywiście w rytmie walca!
Tym, którzy korzystali już z uroków Wojewódzkiego Parku
Kultury i Wypoczynku w Chorzowie nie muszę polecać
tego miejsca na wypoczynek. Podczas pobytu możecie Państwo sfotografować jego urokliwe zakątki i wziąć udział
w naszym fotokonkursie. Nie zapominajmy o osobie, której
imię nosi ten park: generale Jerzym Ziętku (dla Ślązaków:
Jorg Ziętek). Jemu poświęciliśmy osobny artykuł.
Niech słoneczna, złota, polska jesień stanie się dla Państwa
impulsem do długich spacerów oraz odkrywania na nowo
miejsc wokół nas i poszukiwania nowych, a zwłaszcza tych,
które są w zasięgu programu „Latam z Katowic!“.
Wszystkim Państwu życzę miłej lektury i wysokich lotów!
I have the privilege of meeting
millionaires on a regular basis simply
because I work at the airport. I met
the millionth passenger of the airport,
the millionth passenger of Wizz Air, and
this year’s millionaire as well – 3 months before the end
of the year. All these millions make me feel dizzy! No matter
how astonishing it sounds, the fact is that all Pyrzowice
millionaires are female. I can neither explain nor rationally
justify that so I think I’d better start recommending
the content of the latest edition of “Silesia Airport” to you.
Reading the article about Bielsko-Biała, the largest city located
at the base of Beskid Śląski, is just a must! The city associated
with “a domesticated Italian” e.g. Polish Fiat, once a popular
“Tiny” and Bolek and Lolek, Polish cartoon kid characters
created at Cartoon Films Studio, reveals its historic and
historical secrets in this issue. You may ask why Bielsko-Biała
is often called “little Vienna” and why at the pediment
of the railway station there are inscriptions made in two
languages. To find the answer you have to read the article.
Vienna has been already mentioned so let’s go on a tour around
one of the most beautiful European cities. It is a historic cradle
of classical music, architectural phenomenon of diverse styles
and an oasis of delicious coffee and Viennese cheesecake for
their fans (the contribution of a certain Polish brave king not
to be forgotten here). Let’s tour in a rhythm of waltz, then!
There’s no need to recommend the Silesian Central Park in
Chorzów to those of you who have already visited the place
and appreciated its beauty. A perfect place for autumn
walks! While strolling you may photograph its beauty spots
and take part in our photo contest. Let’s not forget the
person after whom the park was named. A separate article
was dedicated to General Jerzy Ziętek, called Jorg Ziętek by
his Silesian fellow men.
I’d like the beautiful, sunny, autumn walks to be an impulse
for you to go for long walks, to rediscover sites around
you and to search for new places, especially those which
are within reach of “I fly from Katowice!” program!
I wish you pleasant reading and high flights!
Rafał Drabek
Rafał Drabek
redaktor naczelny
Editor-in-Chief
GTL-TRAVEL FOTO KONKURS
GTL-TRAVEL PHOTO CONTEST
FLASH-PARK czyli JESIENNE IMPRESJE
W CHORZOWSKIM PARKU KULTURY I WYPOCZYNKU
FLASH-PARK - AUTUMN IMPRESSIONS
FROM THE RECREATION PARK OF CHORZÓW
Zachęcamy - wybierzcie się na spacer do Chorzowskiego
Parku i uchwyćcie w kadrze fotoaparatu wszystko, co warte
uwiecznienia. Przyślijcie nam Wasze zdjęcia. Najciekawsze
jak zwykle nagrodzimy! Do wygrania rodzinne bilety wstępu
do ZOO lub Wesołego Miasteczka i upominki
MPL Katowice. Na zdjęcia czekamy do 20 listopada br.
Jak wziąć udział w konkursie? Wystarczy opublikować
zdjęcie na stronie www.gtltravel.com.pl w sekcji „foto“
lub przesłać na adres GTL-TRAVEL Sp. z o.o. ul. Korfantego 38,
40-161 Katowice z dopiskiem „FLASH-PARK”. Wyniki
opublikujemy w numerze 8. magazynu „Silesia Airport“
oraz na stronie www.gtltravel.com.pl
We’d like to encourage you to take a walk in the Chorzów
Park and catch with your cameras everything what deserves
to be photographed. Send us the photos. The best will
be awarded! You can win family admission tickets
to the Zoo or the Amusement Park and MPL Katowice
gifts. 20 November 2006 is the deadline to send
in your photos. How to take part in the contest? Release the
photos on www.gtltravel.com.pl in “photo section” or post
them to GTL-TRAVEL Sp. z o.o. ul. Korfantego 38,
40-161 Katowice with a note “FLASH-PARK”. Results will
be announced in “Silesia Airport“ No. 8 as well as on
www.gtltravel.com.pl
Życzymy słonecznych spacerów!
Have sunny walks!
spis treści
3
table of contents
Bielsko-Biała. Mały Wiedeń na Podbeskidziu
Bielsko-Biała. Little Vienna in Podbeskidzie
9
Orzech w niebie Orzech in heaven
10
W rytmie walca In the rhythm of waltz
14
Wunder znaczy cudowny Wunder means wonderful
16
Lotnisko latem The airport in the summer
18
Na tropach Ziętka Following the footsteps of General Ziętek
22
Śląski Central Park Silesian Central Park
26
Przelotem Flying by...
28
Zielony Szlak „Greenways” “Greenways” green route
30
Rzeźba z blachy i stali The sculpture of metal and steel
Magazyn Portu Lotniczego Katowice
Magazine of the Katowice Airport
REDAKTOR NACZELNY / EDITOR-IN-CHIEF
PRZEKłAD / TRANSLATION BY
Rafał Drabek
Alicja Lelonek-Ball, Agnieszka Szajter
RADA PROGRAMOWA / PROGRAMME BOARD
Beata Mutke
Leszek Biernacki
Marek Kubica
DRUK, SKłAD I OPRACOWANIE GRAFICZNE
PRINTING, TYPESETTING AND GAPHICS BY
WYDAWCA / EDITOR
Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze SA
Upper Silesian Aviation Group
www.gtl.com.pl
PATRONAT / PATRONAGE BY
Agencja Reklamowa S-print 2 Sp. z o.o.
Advertising Agency S-print 2 Ltd.
www.s-print.com.pl
REDAKCJA TECHNICZNA / TECHNICAL EDITOR
Dorota Mańka
REKLAMA / ADVERTISING
Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego
Marshal Office of the Silesian Voivodship
www.silesia-region.pl
S-print 2 Sp. z o.o.
Beata Darmolińska
e-mail: [email protected]
tel. +48 32 256 62 14
www.s-print.com.pl
OKŁADKA / COVER
Centrum Bielska-Białej
Bielsko-Biała Center
Śląska Organizacja Turystyczna
Silesian Tourist Organisation
www.silesia-sot.pl
KONTAKT / CONTACT US
[email protected]
Bielsko-Biała. Mały Wiedeń
na Podbeskidziu
Bielsko-Biała. Little Vienna
in Podbeskidzie
Zamek/Castle
news
Nowe władze w GTL SA
Decyzją Rady Nadzorczej z dnia 8 sierpnia br nowym
Prezesem GTL SA, spółki zarządzającej Międzynarodowym
Portem Lotniczym Katowice w Pyrzowicach, został Marian
Rospond, dotychczas pełniący funkcję Członka Zarządu.
Zastąpił on Marka Mutke, piastującego ten urząd przez
15 lat. Na stanowisko Wiceprezesa Zarządu GTL SA,
nadzorującego obszar finansów i rachunkowości spółki,
powołano w wyniku przeprowadzonego postępowania
konkursowego Artura Tomasika, dotychczasowego Dyrektora
Biura ds. Ekonomicznych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Na
stanowisko Członka Zarządu powołany został Leszek Budka,
dotychczasowy Prezes Zarządu GTL-LOT, spółki córki GTL SA,
zajmującej się obsługą pasażerów, samolotów, bagaży
i towarów.
New authorities in Silesia Aviation Group (GTL SA)
On the decision of the Supervisory Board from the 8th
of August, Marian Rospond - who had heretofore been
a Member of the Board - was elected a new chairman
of the company managing the Katowice-Pyrzowice
International Airport. He substituted Marek Mutke who had
hold the office for 15 years. The office of Vicepresident
of the Board, supervising the field of finance and company
accounts, was given to Artur Tomasik (hitherto Director
for Economics in Voiewodship Fund for Environment
Protection and Water Management) as a result
of a competition held. The office of Member of the Board was
given to Leszek Budka, who had been the Board Chairman
of GTL-LOT, a daughter-company of GTL SA, dealing with
passengers service, planes as well as luggage and cargo
transport.
edni powiedzą, że miasto nad rzeką
Białą kojarzy się z przesiadką w drodze na narty w Beskidy, Fiatem lub
z rzepakiem i orzeszkami arachidowymi,
które do dzisiaj służą tam do produkcji
margaryny. Starsza generacja pamięta,
jak kiedyś produkowano doskonałe wełny. Wszystko to prawda, lecz tych konotacji i charakterystyk jest o wiele więcej!
Ci, którzy śpieszą się, pewnie skwitują te
rozważania przysłowiowym „austriackie
gadanie”, czyli gadanie o wszystkim
i o niczym. Ale jak istotne to nawiązanie
jest dla historii miasta, przekonacie się
po wejściu w jego klimat i kontakt
z mieszkańcami Bielska-Białej. Już napotkany smakosz kawy, podróżujący kolejką gondolową na Szyndzielnię czy pasażer na głównym dworcu kolejowym kojarzy się nam z Austrią. Przez to miasto jedziemy do Wiednia drogą zwaną „cysorką”, czyli cesarską, bo zbudowano ją
w końcu XVIII wieku na polecenie cesarza
Józefa II Habsburga (wtedy jeszcze władcy Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego). Takich związków
J
ome might associate the city by the
River Biała with a stopover on their
way to the Beskidy Mountains, with
Fiat or with a colza and peanuts, the
latter serving up to this day as a component in margarine production. A bit
older generation will say that it evokes
associations with wonderful wool. All that
is true but there are more connotations
and characteristics. Those who are
always “in hurry” will describe the
content of this article with a famous
Polish saying “Austrian talking” which
means talking on everything and
nothing. But how essential and crucial
this saying is in reception and entering
the climate of the city and its people who
used to live and still live in the city! It is
enough to ask a coffee gourment,
travelling to the Szyndzielnia Mountain in
a gondola of the rope-way or to look
closer at the hall of the Railway Station in
Bielsko-Biała to have associations with
Austria. This is the city we pass on our
way to Vienna using a road built in the
18th century by the order of emperor
S
Wznowione połączenie z Monachium
Polskie Linie Lotnicze LOT wznawiają połączenie Katowice-Monachium-Katowice, zawieszone w 2001 r. LOT rozpocznie
obsługę połączenia wraz z wejściem w życie zimowego
rozkładu lotów, tj. od 29 października br. Rejsy na tej trasie
odbywać się będą sześć razy w tygodniu (codziennie
z wyjątkiem soboty). Odloty samolotów z Katowic
do Monachium zaplanowano na godz. 18.55. Zgodnie
z rozkładem samoloty lądować będą w Monachium
o godz. 20.55. Wylot samolotów z Monachium zaplanowano
na godz. 21.50, z przylotem do Katowic o godz. 23.50.
Cena biletu w obie strony już od 99 zł (nie obejmuje opłat
dodatkowych oraz opłaty za wystawienie biletu). Rezerwacja
i sprzedaż biletów: www.gtltravel.com.pl i www.lot.pl
Katowice-Munich flight re-established
LOT Polish Airlines will re-establish its Katowice-Munich-Katowice flight suspended in 2001. LOT will start operating
along with new winter timetable - 29th of October 2006.
LOT will fly between Katowice and Munich six days a week,
excluding Saturdays. Departures from Katowice are scheduled
at 18.55 with arrival in Munich at 20.55. Departures from
Munich are scheduled at 21.50 with arrival in Katowice
at 23.50. Tickets are available from 99 PLN (round trip,
excluding tax and airport charges). Booking and sale:
www.gtltravel.com.pl and www.lot.pl
Katedra św. Mikołaja/St. Nicholas' Cathedral
z Austrią i jej bogatym dziedzictwem kulturowym znajdziemy
tu wiele. Wciąż odkrywamy je na nowo. Artykuł ten niechaj
jest zachętą do tego!
Nazwa urzędowa „BIELSKO-BIAŁA” powstała w 1951 roku.
Wtedy to, przy wielkich sporach, władze ówczesnej Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej połączyły w całość dwa historyczne miasta położone nad rzeką Białą: BIELSKO – znajdujące
się w województwie
śląskim i BIAŁĄ
– usytuowaną w województwie krakowskim. Tak powstała
oficjalnie
stolica
Podbeskidzia. Największą rolę odegrała przynależność obszaru dzisiejszego
miasta, czyli BIAŁEJ,
do Rzeczypospolitej
Polskiej i BIELSKA
do Austrii. Zatem zapraszam na dawkę
historii obu miast.
BIELSKO. Pierwsza
zachowana
pisana wzmianka o nim
pochodzi z 1312 roku. Zapewne zostało
lokowane w początku XII wieku, przy
powstałym w tym
okresie na wysokim
wzgórzu zamku obronnym książąt cieszyńskich, na którego miejscu wznosi się
obecny zamek – siedziba muzeum, bo z jego dawnej zabudowy do dzisiejszego dnia praktycznie nic nie przetrwało. Przyczyny tego były różnorakie, głównie wielkie pożary,
które trawiły całą drewniana zabudowę. Nie możemy także zapominać o tak ważnych wydarzeniach jak wojna Trzydziestoletnia (1618-1648), której skutkiem było zniszczenie także Bielska, a jej przeciwwagą gwałtowna industrializacja i wzbogacenie się mieszczan w 2. połowie XIX wieku, co naturalnie doprowadziło do szybkiej wymiany zabudowy historycznej. Ta, którą zachowano, dostosowano
do potrzeb i gustów epoki. Stąd też obecnie w historycznym Bielsku najstarsze budynki sięgają końca XVI wieku,
a większość zabudowy, w tym ta najbardziej reprezentacyjna – podobnie jak w Białej – pochodzi z przełomu XIX i XX wieku. Dlaczego jednak ta Austria jest tak ważna w dziejach Bielska, miasta usytuowanego na zachodnim brzegu rzeki Białej? Cofnąć należy się do roku 1327,
kiedy to Piastowie Śląscy, w tym właściciele Bielska i obszaru Białej książęta cieszyński i oświęcimski, złożyli hołd
lenny królowi Czech, Janowi Luksemburczykowi. Co prawda w 1456 roku księstwo oświęcimskie powróciło do Królestwa Polskiego, jednak skutki śmierci Władysława Jagiellończyka – króla Czech i Węgier w bitwie pod Mohaczem
w 1526 roku, ostatecznie ustaliły przebieg granicy państwowej między Rzeczypospolitą a Cesarstwem na rzece
Białej. W ten sposób Bielsko stało się jednym z najważniejszych miejsc handlu między krajami Cesarstwa a Polską,
a jego mieszkańcy dzielili losy Cesarstwa do 1918 roku.
region
local
Joseph II Habsburg (then still referred to as the ruler of the
Saint Roman Empire of the German Nation) and called
‘imperial.’ These connections and the richness of the
rediscovered heritage give stimulus to the development of
the city. And aslo this article serves the purpose.
The official name “BIELSKO-BIAŁA” was invented in 1951.
Then, in spite of the opinions of the locals, the authorities
of the then People’s Republic of Poland joined two historical
cities situated by the River Biała. They were BIELSKO - once
situated in Silesian province, and BIAŁA - from the province
of Krakow. Officially, the capital city of Podbeskidzie was
created. The biggest role was played by the Polish history
of BIAŁA and Austrian history of BIELSKO. Let us then have
a closer look at the history of both the cities.
BIELSKO – even though the first written records on the city
come from 1312, it must have been built in the early 1200s
around a fortified castle of the princes of Cieszyn. Today
there is a castle-musem located. Almost nothing is left from
its walls. The reason of it are various, mainly big fires which
consumed all the wooden parts are to be blamed. We
cannot forget about such important events like the 30-year
war (1618-1648) which seriously destroyed Bielsko, but
thanks to which a rapid process of industrialisation and the
increase of the burgeoisie’s richness of Bielsko in the mid
1800s. It naturally led to the exchange of historical
buildings into the ones adapted to the needs and tastes of
the epoch. Therefore the oldest buildings in historical
Bielsko date back to the late 1500s and the majority of
reklama
news
The airport 17.5 million PLN richer
On the 11th of August, in the Silesian Voivodship Office
a contract was signed, regarding the transfer of liquid assets
intended to equip a newly-built passengers terminal
in Pyrzowice. The airport received the funds, coming from
the national budget, in order to expand the boarder crossing
and adapt the International Airport to the requirements
of the Schengen Agreement. The terminal framing already
exists. The investment itself is to be finished by the 30th
of April 2007. Apart from border crossing, there will be
located restaurants, cafés, chemist’s and duty-free shops.
A new observation deck will also be built, where
up to 180 people will be able to observe planes taking
off and landing. When the new terminal has been opened,
the surface of the airport will increase threefold to over
20thousand sq. metres. After enlargement, the airport will be
able to serve 3.5 million passengers a year. Katowice
International Airport is the fourth such airport in Poland that
was allowed by the aviation authorities to process customs
control in accordance with the EU standards of the Schengen
Agreement, so-called SIS (Schengen Information System).
SIS is a system of information gathering and transfer. Thanks
to automatic procedure of data processing, the system permits
various countries to e.g. verify people and objects during
customs control and during police control. SIS makes
it possible to exchange information on people and objects
among member countries.
BIAŁA. Jako miasto została ustanowiona w 1723 roku. Powstała dzięki wymianie handlowej, koncentrującej się w Bielsku. Wyłączono jej obszar z terenu lokowanej na prawie średzkim w 1297 roku
wsi Lipnik, która od 1925 r. stała się
dzielnicą miasta Biała. Jej zabudowa
w obecnej formie była kształtowana od 2. połowy XVIII wieku. Był to także
buildings (the most representative ones
including) come from the late 1800s and
the early 1900s. Why is Austria so
important in the history of Bielsko and
other parts of the current city situated on
the west bank of the River Biała? One
needs to go back to 1327 when the
Silesian Piasts (the owners of Bielsko and
the territory of BIAŁA) paid a feudal
Szyndzielnia/Szyndzielnia Mountain
Lotnisko bogatsze o 17,5 mln złotych
11 sierpnia w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim została
podpisana umowa o przekazaniu środków celowych
w wysokości 17,5 mln zł na wyposażenie nowobudowanego
terminala pasażerskiego w Pyrzowicach. Pieniądze
pochodzące z budżetu państwa otrzymało lotnisko
na rozbudowę przejścia granicznego i dostosowanie
Międzynarodowego Portu Lotniczego do wymogów
porozumienia wykonawczego z Schengen. Konstrukcja
terminalu już stoi. Całość inwestycji zakończyć się ma
30 kwietnia 2007 r. Oprócz przejścia granicznego znajdą się
w nim restauracje, kawiarnie, apteka i sklepy wolnocłowe.
Zostanie też wybudowany taras widokowy na 180 miejsc,
z którego będzie można obserwować startujące i lądujące
samoloty. Po otwarciu nowego terminala powierzchnia portu
potroi się do ponad 20 tys. m2. Po rozbudowie nowy terminal
w Pyrzowicach będzie mógł obsłużyć 3,5 mln pasażerów
rocznie. Katowicki MPL jest czwartym w Polsce, który
od władz lotnictwa cywilnego otrzymał zgodę
na dokonywanie odpraw zgodnie z unijnymi standardami
umów z Schengen, w skrócie zwanych SIS - System
Informacyjny Schengen. SIS jest to system zbierania
i transferu informacji, połączony z komputerową bazą
danych. Dzięki zastosowaniu automatycznej procedury
przetwarzania danych pozwala m.in. na weryfikację osób
i przedmiotów podczas kontroli granicznych, policyjnych
i celnych oraz umożliwia wymianę informacji o osobach
i rzeczach pomiędzy państwami członkowskimi.
efekt podniesienia jej rangi w 1784 roku
przez cesarza austriackiego, bowiem została ustanowiona miastem królewskim.
Równolegle zniesiono wszelkie ograniczenia celne, związane z transportem towarów do przyłączonej do Austrii w 1772 r,
wskutek rozbioru Rzeczypospolitej, nowej
prowincji Galicji. Decyzja ta związała losy Białej do 1918 roku z losami Cesarstwa, ale i przyczyniła się do powolnej integracji obydwu historycznych miast. Motorem tego były wielkie inwestycje komunikacyjne, a zwłaszcza budowa linii kolejowych w latach 1855–1888, łączących
Bielsko i Białą z Wiedniem, Krakowem,
Żywcem i innymi miastami.
Takim miejscem jest dzisiejsze Bielsko-Biała, o którym mówi się „mały Wiedeń”. Do 1939 roku tożsamość tego
pięknego obszaru, usytuowanego u stóp
fot. A. Lenart
homage to the king of Bohemia, John
of Luxembourg. However, in 1456 the
Duchy of Oświęcim came back to the
Polish Kingdom, the consequences of
Vladislav Jagiello’s - who was the king
of Bohemia and Hungary - death in the
battle of Mohacz in 1526, finally set
the borderline between the Republic and
the Empire on the River Biała. This is how
Bielsko became one of the most
important trade centres and its citizens
took part in the events of the empire
up to 1918.
BIAŁA, which was given urban rights
in 1723, owes it beginning to the trade
exchange that used to concentrate
in Bielsko. Its territory had been
separated from the village of Lipnik,
which in 1925 became a district of Biała.
Its present image started to shape in the
Dworzec kolejowy/Railway Station
6-2006
region
local
early 1700s and thanks to the decision of Austrian emperor
its prestige increased. The city became a royal city but at the
same time all customs charges connected with transport
were abolished. The decision tied the future of Biała with the
future of the empire up to 1918 but made the two historical
cities integrate slowly. The integration was also stimulated
by huge communication investments, especially the railway
lines (1855-1888) which joined Bielsko and Biała with
Vienna and later with Krakow, Żywiec and other cities.
Zamek/Castle
This is how a present image of Bielsko-Biała was created,
the city which is often referred to as “Little Vienna”.
The identity of this beautiful place situated at the foot
of Beskid Śląski and Beskid Niski was shaped by the Polish
– who lived mainly in Bielsko and on the east bank of the
river, the German – dominating in historical Bielsko up to
1918 and the Jews – who were all confronted by World War
II and its consequences. Their symbols are Roman-Catholic
St. Nicolas Cathedral, Evangelist Church of the Saviour and
Jewish cementaries (as both the synagogues were distroyed
during the war). And there were many more nations
as Austria was a multi-national country. Let us have a look
at secular architecture. In the 19th century when the peace
followed the dangerous times of Napoleonic turmoil and
the inventions of industrial, scientific and technical
revolutions spread, the citizens of Bielsko and Biała started
the process of modernisation of textile factories which
stimulated the development of textile industry. In 1826 the
first steam engine was started up and when in 1855 the first
train from Vienna arrived, the region of Bielsko-Biała
occupied a third place in textile centres (after Brno and
reklama
news
Milionowy pasażer w MPL Katowice
Dynamiczny wzrost ruchu pasażerskiego na katowickim
lotnisku przekłada się na liczby. 14 września został
odprawiony przez nasz port milionowy pasażer roku 2006.
Stała się nim Pani Ella Schlothauer – przedsiębiorca
z Niemiec. W ubiegłym roku milionowym pasażerem była
Pani Monika Bujak, restauratorka z Chorzowa. W tym roku
nastąpiło to dwa miesiące wcześniej! Zatem można śmiało
założyć, że zostanie pobity kolejny rekord. Do końca 2005 r.
odprawiono dokładnie 1.092.385 pasażerów. Teraz można
się tylko zakładać o ilu będzie ich więcej lub mniej
niż 1.400.000. Tak na to wskazuje średnia miesięczna, która
wynosi ponad 118 tys. pasażerów, czyli ok. 4 tys. na dobę.
Tradycją stało się obdarowanie przez nas milionowego
pasażera licznymi przywilejami, przysługującymi VIP-om
w MPL Katowice. Pani Ella otrzymała „Kartę milionowego
pasażera”, uprawniającą m.in. do bezpłatnego wstępu
do saloników Business Lounge na terenie MPL Katowice,
bezpłatnego korzystania z parkingu portu oraz zniżek
do restauracji, sieci sklepów Baltona i wypożyczalni
samochodów. Ponadto ofiarowaliśmy album „Uskrzydlony
Śląsk”, wydaną z okazji jubileuszu 15-lecia powstania
Górnośląskiego Towarzystwa Lotniczego SA. Z kolei od linii
lotniczej Lufthansa milionowa pasażerka otrzymała bilet
na dowolną trasę europejską.
The millionth passenger at Katowice International Airport
We have got the millionth passenger at Katowice
International Airport in Pyrzowice on the 14th of September.
It's Ella Schlothauer - entrepreneur from Germany. Last year
a millionth passenger was Monika Bujak, owner
of restaurant from Chorzow. Comparing this and last year,
the event took place 2 months earlier! We can say we'll break
next record. In 2005 we served 1.092.385 passenger.
As show statistics 118 thousand passengers are serving
per month (about 4 thousand passengers per day). At present
we can forecast that it will be less or more than 1.400.000
passengers in 2006. According to tradition a millionth
passenger got a lot of privileges addressed to VIP at Katowice
Airport. Ella Schlothauer received "The Millionth Passenger
Card" entitling to: enter the Business Lounges at Katowice
Airport free of charge, use car park free of charge
and discounts at airport restaurant, "Baltona" stores
and "Awos" car rental. Additionally she was handed a book
about history of aviation at Silesia, published on the occasion
of GTL 15th Anniversary. Millionth passenger got also
from Lufthansa a ticket for any European route.
Beskidu Śląskiego i Niskiego, kształtowały wielonarodowościowe pokolenia,
m. in.: Polacy – mieszkający głównie
w Białej i na wschodnim brzegu rzeki,
Niemcy – dominujący do 1918 roku
w historycznym Bielsku i Żydzi – których
starła druga wojna światowa. Ich symbolami są liczne świątynie: obecna katedra
rzymsko-katolicka św. Mikołaja, ewangelicko-augsburski kościół Zbawiciela usytuowany na „Syjonie” i cmentarze żydowskie. Niestety obydwie synagogi zostały
zniszczone w czasie wojny. Przyjrzyjmy się
też bliżej architekturze świeckiej.
W XIX wieku, kiedy to po nastaniu pokoju po zawierusze napoleońskiej rozpowszechniły się wielkie wynalazki, symbolizujące rewolucję przemysłową i naukowo-techniczną, mieszkańcy Bielska i Białej przystąpili do modernizacji fabryk sukna, czyli rozwoju włókiennictwa. W 1826 r.
uruchomiono pierwszą maszynę parową.
A kiedy w 1855 roku wjechał pierwszy
pociąg z Wiednia, ośrodek bielsko-bialski był trzecim w Cesarstwie centrum włókiennictwa, po Brnie i Liberce. Mieszkańcy bogacili się i budowali. Potrzebowali
architektów, a najłatwiej i najszybciej było ich sprowadzić z Wiednia. Przykładem
tego niech będzie przebudowa kościoła
ewangelicko-augsburskiego, którą powierzono Heinrichowi Ferstelowi – twórcy
wiedeńskiego Votivkirche. Potem pojawiła się potrzeba planu urbanistycznego
dla miasta, który opracował Max Fabianie i przebudowa teatru miejskiego, autorstwa Ferdynanda Hellera i Heinricha
Helmera. Ten wspaniały okres zamknęła
niedokończona rozbudowa kościoła
świętego Mikołaja według projektu
Leopolda Bauera.
Zatem zachęcam, aby powędrować i posmakować tym miejsc, które na nowo
odnajdują swą tożsamość. Miejsc, gdzie
historia spotyka się ze współczesnością,
a nowoczesność z tradycją. A temu
na pewno służy kawa i sernik „po wiedeńsku”, pstrąg lub golonko i otaczający
klimat, który tworzą góry, architektura,
ale przede wszystkim mieszkańcy!
Andrzej
Holeczko-Kiehl
fot. Urząd Miejski w Bielsku-Białej i Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego
fot. Bielsko-Biała City Hall and Marshal Office of the Silesian Voivodship
Liberka). The citizens were making
money and erecting new buildings. They
needed the architects, who were easily
found in Vienna. The rebuilding works of
evangelic church conducted by Heinrich
Ratusz/Town Hall
Festel (the author of the Votivkirche from
Vienna) became the symbol of changes.
Then, the need of urban city plan
appeared (as designed by Max Fabiani)
and restoration of the theatre by
Ferdynand Heller and Heinrich Helmer.
This wonderful period finished with the
enlarging of St. Nicolas Church (however
still unfinished) by Leopold Bauer.
So, I am strongy encouraging you to
walking and tasting the place which
is finding its beauty afresh, the place
where the tradition meets the modernity.
And factors that make it easier are great
coffee, trout, a knucle of pork... but also
the climate of the place created by
the mountains surrounding the city, the
nature and the citizens most of all!
Teatr Polski i poczta/Polish Theatre and Post Office
Orzech w niebie
Orzech in heaven
Podniebne opowieści Czarka Orzecha
Soaring tales by Czarek Orzech
Polscy inżynierowie z Bielska-Białej pracowali przy projektowaniu skrzydlatego giganta
- Airbusa A380.
fot. Beata Mutke
Sięgają gwiazd
Polscy inżynierowie z firmy Avio
Polska z Bielska-Białej uczestniczyli w projektowaniu przekładni
do największego silnika Rolls-Royce’a „Trent 900“, który następnie zamontowany został
w największym samolocie pasażerskim świata - europejskim
Airbusie A380, będącym dziełem przede wszystkim Francuzów, Anglików, Niemców i Hiszpanów. Koncepcja przekładni
została opracowana w zakładzie macierzystym Avio we Włoszech, ale projekt wykonania tego elementu to już wspólna
praca polskich i włoskich inżynierów. Skrzydlaty gigant
będzie mógł zabrać na pokład aż do 800 osób.
Nie jest to jedyny sukces bielskich inżynierów i konstruktorów. Polscy specjaliści z Avio Polska pracują także nad innymi projektami dla lotnictwa oraz nad komponentami układów napędowych do statków kosmicznych: rakiety nośnej
Vega oraz rakiety Ariane 5, która wynosi satelity z kosmodromu w Gujanie Francuskiej. Wspólnie z firmą macierzystą,
jako partner General Electric, pracuje nad turbiną, która
zostanie zamontowana w nowym samolocie pasażerskim
Boeing 787. Samolot ten ma być z kolei odpowiedzią
Amerykanów na europejskiego Airbusa A350.
Spółka Avio Polska powstała w Bielsku w 2001 r. i w centrum
projektowym zatrudnia ponad 50. polskich inżynierów. Kolejnych 20. specjalistów oraz około 80. pracowników fizycznych
znalazło pracę przy produkcji łopatek turbin silników lotniczych. Firma macierzysta Avio ma kilka zakładów
we Włoszech i od dawna zajmuje się
produkcją zespołów napędowych dla
przemysłu lotniczego i kosmicznego. Założono ją w 1908 r,
zaledwie 5 lat po pierwszym locie braci
Wright.
Polish engineers from Bielsko-Biała have worked on the
designing works of a winged
giant - Airbus A380.
Reaching the stars
Polish engineers from Avio
Company Poland in Bielsko-Biała participated in designing
of a transmission gear for
the biggest Rolls-Royce engine
“Trent 900“, which was then
installed in the world’s biggest
airliner - in European Airbus
A380, created commonly
by the French, the English,
the German and the Spanish.
The concept of this transmission
gear was developed in mother plant of Avio in Italy but
its project is the common effort of Polish and Italian
engineers. The winged giant will be able to take up to 800
people on board.
This is not the only success of engineers and constructors
from Bielsko. Polish specialists from Avio Poland are
working on many more projects for the aviation industry and
on power unit components for spaceships - Vega launch
vehicle and Ariane5 rocket, which transport satelites from
the cosmodrome in French Guiana. Together with
the mother company, as the partner of General
Electric, the engineers are working on a turbine which
will be installed in a new Boeing 787. The plane is to be
the American answer to European Airbus A350.
Avio Poland company came into being in Bielsko-Biała
in 2001. It employs over 50 Polish engineers in its designing
centre. Next 20 specialists and about 80 of physical
workers found job in the production of turbine
vanes. The mother company Avio has got
several plants in Italy and has been
producing power units for aviation
and space industry for a long
time. It was founded in 1908,
only 5 years after the flirst
flight by the Wright
brothers.
fot. Tomasz Zobek
W rytmie walca
news
Bezpłatne autobusy w Doncaster Sheffield dla pasażerów
MPL Katowice
Linia lotnicza Wizz Air wraz z lotniskiem Robin Hood Airport
ogłosiły, że będą oferować bezpłatny przejazd autobusem
rejsowym wyłącznie dla pasażerów Wizz Air przylatujących
do Doncaster Sheffield z Katowic. Bezpłatne autobusy kursują
między lotniskiem Robin Hood a Doncaster Interchange jedną z największych publicznych stacji kolejowych w Wielkiej
Brytani, którą częste połączenia kolejowe łączą z miastami
w Południowym Yorkshire i w całym kraju. Pasażerowie
Wizz Air otrzymają bezpłatny przewóz z lotniska do stacji
kolejowej po przylocie do Wielkiej Brytanii pokazując
w autobusie Airport Arrow nr 707 swoje karty pokładowe
lub dowód rezerwacji.
Free buses at Doncaster Sheffield for Katowice Airport
passengers
Wizz Air airline together with Robin Hood Airport announced
that they would offer a free bus service exclusively to Wizz Air
passengers arriving at Doncaster Sheffield from Katowice.
Free bus service between the Robin Hood Airport
and Doncaster Interchange - one of the largest public railway
stations in the UK, with frequent train services to cities
in South Yorkshire and throughout the country. Wizz Air
passenger arriving in the UK can obtain a free ride from
the airport to the railway station upon presentation of their
boarding cards on the Airport Arrow 707 bus.
To jest walc na trzy pas
Co tę zaletę ma
Ma tę zaletę, że
Nie śpieszy się, ma czas
I nie ponagla nas
„Walc na tysiąc pas”
sł. J. Brel, przekł. W.Młynarski
pierwszy lot
29 maja 2007 r.
29 maja 2007 r.
2 czerwca 2007 r.
2 czerwca 2007 r.
14 lipca 2007 r.
28 lipca 2007 r.
6 new directions from Katowice!
WizzAir low-cost airline announced on the 9th of October,
2006 the plans of its significant expanding of the operational
field at the Katowice International Airport. These plans will
contain 6 new directions in the summer of 2007 and 50
per cent expansion of its transport capacity in comparison
to the year 2006. WizzAir will also import an additional plane
to its first and biggest airbase, and therefore will increase
the employment in the region. By doing so, it will contribute
to the economical development of Silesia. Flights to such
popular holiday resorts as Athens and Barcelona will be
added to the already existing directions, which will increase
the number of all the directions to 19. Flight tickets for new
directions can be bought at 0 PLN (taxes and airport charge
amount to maximum 116 PLN).
direction
Belfast (Northern Ireland)
Eindhoven (Holland)
Bourgas (Bulgaria)
Crete/Heraklion (Greece)
Bournemouth (Great Britain)
Birmingham/Coventry (Great Britain)
frequency of flights
3 times a week
3 times a week
once a week
once a week
3 times a week
3 times a week
the first flight
29th May 2007
29th May 2007
2nd June 2007
2nd June 2007
14th July 2007
28th July 2007
A waltz at three times
Who still offers time
Who still offers time
To offer turning
Side of the love
“The Waltz a Thousand Times“
by Jacques Brel
6 nowych kierunków z Katowic!
Niskokosztowa linia lotnicza Wizz Air ogłosiła 9 października
plany znaczącego rozszerzenia działań operacyjnych
w Międzynarodowym Porcie Lotniczym Katowice. Obejmą one
otwarcie 6. nowych kierunków już latem 2007 r. oraz
zwiększenie zdolności przewozowej o 50% w stosunku
do bieżącego roku. Wizz Air sprowadzi także dodatkowy
samolot do swojej pierwszej i największej bazy, a co za tym
idzie zwiększy zatrudnienie w regionie, przyczyniając się
do ekonomicznego rozwoju Śląska. Pod koniec maja 2007 r.
do istniejących i nowych kierunków zostaną dodane loty
do tak popularnych sezonowych miejscowości jak Ateny
i Barcelona. Wizz Air zwiększy tym samym do 19. liczbę
wszystkich kierunków docelowych. Bilety na loty do nowych
kierunków są już w sprzedaży i można je zakupić w cenie 0 zł
(podatek i opłaty lotniskowe wynoszą maksymalnie 116 PLN).
kierunek
częstotliwość lotów
Belfast (Irlandia Północna)
3 razy w tygodniu
Eindhoven (Holandia)
3 razy w tygodniu
Bourgas (Bułgaria)
1 raz w tygodniu
Kreta/Heraklion (Grecja)
1 raz w tygodniu
Bournemouth (Wielka Brytania)
3 razy w tygodniu
Birmingham/Coventry (Wielka Brytania) 3 razy w tygodniu
In the rhythm of waltz
Parlament/Parliament
podróże
roda, godzina 6:02. Telefon:
– Musicie dziś jechać do Wiednia.
Wiedeń? Dziś? Z ogromną przyjemnością! Tylko 400 km i jesteśmy w centrum Europy u podnóża Alp. Czas naglił,
więc natychmiast wyruszyliśmy. Dotąd
miałam w zwyczaju zgłębiać historię kraju,
do którego zmierzam po raz
pierwszy i dokładnie zaplanować trasę zwiedzania. Tym razem jedyne co pozostało,
to starać się wydobyć z podświadomości szczątki informacji o Austrii i jej stolicy. Pierwsze
skojarzenia to oczywiście: kolebka walca i psychoanalizy!
Johann Strauss z „pięknym,
modrym Dunajem” i Zygmunt
Freud z rewolucyjną teorią seksualności. Idąc tym tropem
mamy wielką trójkę klasyków wiedeńskich: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeusz Mozart i Ludwig van Beethoven.
Dodatkową zachętą jest fakt, że odnajdziemy w Wiedniu dzieła mistrza wiedeńskiej secesji Gustawa Klimta. Jednak
Polakom bezsprzecznie Wiedeń kojarzy
się z odsieczą wiedeńską króla Jana III Sobieskiego, słynnym lunaparkiem
Prater, dynastią Habsburgów i Cesarstwem Rzymskim, monarchią austro-węgierskią, utworzoną przez cesarza Franciszka Józefa I i CK Dezerterami. Zobaczymy, co zobaczymy...
Przed Wiedniem powitały nas słoneczne
wzgórza pełne wiatraków. Jesteśmy
w Holandii? A może w krainie Don
Kichota? Nie, to elektrownie wiatrowe.
Witajcie w kraju ekologii i energetyki
odnawialnej. Wjeżdżamy na rogatki
aglomeracji od północnej strony Wiednia. Nic nie wskazuje na to, że to tętniąca
życiem metropolia: niskie zabudowania,
wąskie ulice – przedmieścia zwykłego
miasta. I nagle wyłania się bajkowa
budowla, rodem z Barcelony: Gaudi
w Wiedniu? Nie, to budynek zaprojektowany przez Friedensreicha Hundertwassera – architekta, grafika, malarza,
performera i oczywiście aktywistę ochrony środowiska. No i okazuje się, że to
miejska spalarnia odpadów, z których
uzyskuje się energię cieplną. Hundertwasser, inspirowany stylem Antoni Gaudiego, unikał regularności, symetrii i prostych linii. Stosował odważne zestawienia
kolorów i urozmaicał projekty charakterystycznymi, unikatowymi w formie i kolorystyce kolumnami.
Dojeżdżamy do wyznaczonego celu podróży służbowej. Krótkie spotkanie i cały
dzień przed nami na poznanie miasta.
Jak Sobieski z odsieczą, tak my ruszyliśmy
na Wiedeń! Główny plan dnia: Starówka. Byliśmy bez mapy, ale na szczęście
Ś
journeys
ednesday, 6:02 a.m. A phone
is ringing: - You have to go to
Vienna. Vienna? Today? With
pleasure! Only 400 kilometres and we are in
the center of Europe at the foot of the Alps.
Time was pressing so we set out
immediately.Until then I’d used to study the
history of the country I was heading for and
to plan thoroughly sightseeing routes. This
time, the only thing left was to try to elicit
some remains of information on Austria and
its capital city from the subconsciousnes. The
first association is naturally “the cradle of
waltz and... psychoanalysis”! Johann Strauss,
with “The Blue Danube Waltz” and Sigmund
Freud, with his revolutionary theory of
sexuality. Following this track we have the big
trio of Viennese classics: Joseph Haydn,
Wolfgang Amadeus Mozart and Ludwig van
Beethoven. Another encouraging fact is that
here we can find the works by the great
master of Viennese secession, Gustav Klimt.
But the Polish undoubtedly associate Vienna
with King Jan III Sobieski’s Battle of Vienna,
with a famous “Prater” funfair, the Habsburg
dynasty, Roman Empire and Austrian
monarchy, created by Emperor Franz Josef I.
We will see what we will see…
Before we entered Vienna, we were
welcomed by sunny hills full of windmills. Are
we in Holland now? Or maybe in the land
of Don Quixote? No, these are wind power
plants. Welcome to the land of ecology and
recycled energy. Entering the southern part of
Vienna, we pass the toll-gates of the
agglomeration. Nothing can indicate that
this is a pulsing metropolis: low buildings,
narrow streets – just the suburbs of an
ordinary city. And suddenly, a fabulous
building appears, as if stemming from
Barcelona: Gaudi in Vienna? No, it is
a building designed by Friedensreich
Hundertwasser – an architect, graphic artist,
painter, performer and certainly an advocate
of environment protection. It turns out, to our
surprise, that this is a local incinerator plant,
from which thermal energy is obtained.
Hundertwasser, inspired by Antonio Gaudi’s
style, tried to avoid regularity, symmetry and
straight lines. He used brave color
combinations and decorated his projects with
characteristic columns, unique as regards
their form and coloring.
We approach the destination of our business
trip. A short meeting and we have the whole
day to get to know the city. Just like Sobieski
during his battle, we set out to conquer
Vienna. The main plan of the day: Old Town.
We might not have a map but, fortunately,
Vienna has a clear urban plan, well-labeled
streets and Danube boulevards lead us
through the city effortlessly. We are walking
straight ahead. We taste the city, admiring
its peacefulness and harmony of architecture
and everyday lives of the Viennese. We pay
W
11
podróże
journeys
Wiedeń ma przejrzysty układ urbanistyczny, dobrze
oznaczone drogi
i bulwary Dunaju,
które prowadzą
nas jak po nitce.
Idziemy przed sieGustav Klimt „Beethoven“
bie tam, gdzie oczy niosą. Smakujemy miasto, rozkoszując
się jego spokojem i harmonią zarówno w architekturze, jak
i życiu codziennym wiedeńczyków. Obserwujemy uważnie
każdy detal. Już na początku mile zaskoczyły nas wiszące
na latarniach torby foliowe z gazetami, które kupujemy
wrzucając monetę do metalowej puszki. Mijamy placyki
z rzędami rowerów. Obok nich kolejne samoobsługowe automaty – tym razem służące do wypożyczenia dwukołowców. To najwygodniejsza (i oczywiście ekologiczna) forma
zwiedzania Wiednia. Alternatywą są liczne dorożki. Nagle
nad dachami wyrastają ażurowe wieże. To Kościół Wotywny (Votivkirche) z XIX wieku, zbudowany na wzór francuskich
katedr gotyckich. Zachwycająca jest fasada z piękną, witrażową rozetą – jak przystało na średniowieczną architekturę
– i dwoma wieżami po bokach o wysokości 99 m. Kilkadziesiąt metrów dalej otwiera się przed nami perspektywa placu, na którym trwają huczne obchody Światowego Roku
Mozartowskiego
, zorganizowane z okazji 250. urodzin geniusza. W 2. połowie XIX wieku, za czasów cesarstwa, plac ten był miejscem musztry i parad armii.
Wdzięcznym tłem dla tej scenerii jest neogotycki Ratusz (Rathaus) ze strzelistą, stumetrową wieżą, z której obserwuje
wszystko 3-metrowy posąg nazywany Żelaznym Człowiekiem (der Eiserne Rathausmann). Obok Ratusza wzniesiony
został budynek Parlamentu, wzorowany na architekturze starożytnej Grecji. Charakterystyczna dla niego jest część centralna z ośmioma kolumnami korynckimi. W linii budynku
jednak króluje klasycyzm, co podkreśla monumentalna fontanna, obrazująca Pallas Atenę i brązowe posągi czterech
jeźdźców. Ratusz wraz z Parlamentem stanowi centrum
administracyjne miasta.
Osobliwą sławą cieszy się z kolei Pawilon Secesji. Powodem
jest olbrzymia złota kula umieszczona na dachu, zwana „pozłacaną kapustą”. To tu protestowało przeciwko
Kościół Wotywny/Votive Church
12
Ratusz/Town Hall
attention to every detail. We have already been surprised with
plastic bags full of newspapers (to be bought after a coin has
been placed in a tin box) hanging on lamp-posts. We walk past
the squares full of bicycles. Next to them, there stand self-service
machines – in which we can hire the two-wheelers. This is the most
comfortable (and of course ecological) way of visiting Vienna.
Another option is to hire a four-wheeler. Suddenly, over the roofs
there appear open-work towers. This is Votivkirche from the 19th
century, build following the example of French gothic cathedrals.
The façade is breathtaking with its open-work rosette – so typical
for medieval architecture – and with two 99-mertre towers aside.
Several dozens meters further we find ourselves on a square,
where solemn celebrations of International Mozart Anniversary
Year
(inspired by the genius’s 250th birthday)
take place. In the late 1800s, in the times of empire, the square
served as a place for military drills and parades. A new-gothic
Town Hall (Rathaus) creates a pleasant background for the
scenery. The building has a soaring 100-metre tower, from the
top of which everything is observed by a 3-mere statue called Iron
Man (der Einserne Rahausmann). Next to the Town Hall, the
building of Parliament has been erected, based on ancient
Greece architecture. Its characteristic part is a central area with
eight Corinthian columns. The line of the building is dominated
by classicist style, which is emphasized by a monumental fountain
representing Pallas Athena and bronze statues of four horsemen.
The Town Hall and Parliament constitute the administrative center
of the city.
The Secession Pavilion has an ill name. The reason is a huge
golden ball placed on the roof and called “golden cabbage” by
the locals. It is here where 19 artists – the members of Viennese
Secession (Sezession) – were protesting against conservative art.
Gustav Klimt was taking the lead then. His fresco on Beethoven
can be either admired or criticized even today.
But when in Vienna, it is impossible not to visit two beautiful
palaces; it would be like visiting Paris and omitting the Versailles.
First of them is Hofburg – the place of Austria’s rulers. It was built
in the 13th century by Habsburg family. It is a place where the
Austrian national culture heritage has been preserved forever.
Nowadays, one of its wings is inhabited by the President of
Austria. The second one is Schönbrunn of baroque with the most
wonderful rococo interior I have ever seen. It is here, in the Mirror
Room, where six-year-old Mozart (a wonder child) was having his
concerts. It is here where Emperor Franz Josef I lived, Napoleon
held his conferences, and Emperor Charles II finished the epoch
of monarchy. And everything stared in 1559, when Emperor
Maximilian II ordered to build a mill for a hunters’ residence.
sztuce konserwatywnej
dziewiętnastu artystów,
tworzących od 1897 r.
tzw. Secesję Wiedeńską
(Sezession). Prym wiódł
m.in. Gustaw Klimt, którego fresk poświęcony
Beethovenowi można podziwiać lub krytykować
do dziś.
Ale być w Wiedniu i nie
zwiedzić dwóch przepięknych zespołów pałacowo-parkowych, to jak
być w Paryżu i nie zobaczyć Wersalu. Pierwszy
z nich to Hofburg – pałac władców Austrii. Wybudowany w XIII wieku przez rodzinę Habsburgów jest miejscem, gdzie na wieki przetrwało dziedzictwo austriackiej kultury narodowej. Obecnie w jednym ze skrzydeł rezyduje prezydent Austrii. Drugi – barokowy Schönbrunn z najwspanialszymi wnętrzami rokoko jakie kiedykolwiek widziałam.
To tu, w Sali Lustrzanej koncertował sześcioletni Mozart
jako cudowne dziecko. To tu mieszkał cesarz Franciszek Józef, konferował Napoleon, a cesarz Karol I zakończył dzieje monarchii. A wszystko ma swój początek w 1559 r, kiedy
to cesarz Maksymilian II nakazał przebudowę młyna na rezydencję myśliwską. Kiedy w 1700 r. ukończono prace, ich
efekt w żadnej mierze nie przypominał skromnego planu
pierwotnego. Nasz zachwyt nad pałacem ma swoje uzasadnienie: Schönbrunn został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Wiedeń to nie tylko przegląd stylów architektonicznych.
Wiedeń jest zawsze, a może przede wszystkim pełen muzyki. W mieście, w którym tworzył swe arcydzieła Mozart,
Haydn, Beethoven, Strauss, Mahler i wielu innych, rozbrzmiewa muzyka w monumentalnej Operze Państwowej
(Staatsoper) – jednej z najważniejszych scen operowych
świata i w Operze Ludowej (Volksoper), która w swoim repertuarze pielęgnuje wiedeńskie operetki.
Pora na launch! Którą kafejkę wybrać? Jedna sympatyczniejsza od drugiej. Jest wolny stolik. Siadamy. Zamawiamy
Wiener Schnitzel – tradycyjny panierowany kotlet cielęcy i typową sałatkę ziemniaczaną. Porcje „dwuosobowe”,
a wszystko tylko 6 Euro! Menu dwujęzyczne i na nasze szczęście obsługa świetnie włada angielskim.
Czas wracać. Jesteśmy zauroczeni i równocześnie nienasyceni urokami Wiednia. „An der schönen, blauen Donu”
– Johann Strauss miał rację: spokojnie i dostojnie jest
„Nad pięknym, modrym Dunajem”. Wszystku tu toczy się
w rytmie walca. Dodatkowego uroku wyprawie nadał fakt
spontanicznego zwiedzania metropolii – zamiast maszerować według wytyczonego planu, od punktu do punktu, poznawaliśmy stopniowo, wedle własnego uznania każdy skrawek wiedeńskiej ziemi i jej historii, sięgającej V wieku p.n. e.,
kiedy to na zbiegu szlaków handlowych z Dunajem powstała osada celtycka. Ponieważ nie można w ciągu jednego
dnia poznać tych 7.000 lat dziejów, dlatego jeszcze
tu wrócimy!
Dorota
Mańka
fot: Dorota Mańka, Janusz Drąg
journeys
When in 1700 the works finished, the
result did not look as the originally
planned one at all. Our admiration is
justified: Schönbrunn Palace has been
placed on the UNESCO World’s
Heritage List.
But Vienna is not only an architectural
overview. Vienna has always been full
of music. It is the city where Mozart,
Haydn, Beethoven, Strauss, Mahler
and many more composers wrote their music and where music
resounds in monumental National Opera (Staatsoper), which is
one of the most important opera scenes in the world, and in
People’s Opera (Volksoper), which cultivates Viennese operettas
as a part of its repertoire.
Time for lunch! Which café to choose? All of them are equally
nice. Oh, here is a free table. We can sit down. We order Wiener
Schnitzel – a traditional pork cutlet in bread-crumbs and a typical
potato salad. Double portions and everything only 6 Euros!
Bilingual menu and to our luck the staff speak excellent English.
Time to go back. We are delighted and insatiable with Vienna’s
charms. “An der schönen, blauen Donu” – Johan Srauss was
right: it is peaceful and stately by „The blue Danube River“.
Everything follows the rhythm of waltz. The spontaneous
sightseeing tour added some extra charm to the trip. Instead of
walking from a landmark to a landmark, we were exploring the
city’s every part gradually, according to our own discretion, and
getting to know its history dating back to the 5th century when
a Celtic settlement was created on the intersection of trading
routes. As it is impossible to learn about these 7,000 years of history
in one day, we are sure to come back here one day!
reklama
F.Hundertwasser: ciepłownia /heating plant
podróże
kuchnia
cuisine
WUNDER
znaczy CUDOWNY
means WONDERFUL
underbar is a place where the flavours
of German (especially Bavarian), Polish and
European cuisines mix. But not only. It is here
where people appreciating unusual and not-fullyknown culinary travels can meet. To be precise,
the place is a hybrid of a “bierstube” (i.e. Germanstyled pub) and a restaurant. The menu contains dishes
such as a knuckle of pork in beer (necessarily with
crunchy crust), a juicy rib on Bavarian sauerkraut and
an exceptional duck. Little starters advocates have
a selection of various dishes to choose from (and the
choice is indeed difficult), e.g. delicious herrings, hot
pork leg, model potato salad or Bavarian cheese
specialty – obatzter. As regards the desserts, you
cannot walk past “apfelstrudel” indifferently. The dish is
served with vanilla sauce, whipped cream and icecream.
But the travel that the culinary map of Wunderbar has
in offer is not only a never-ending feast. It is also
a presentation of some of the best beers in the world.
One can savour the flavours of the beers on draught
like: Paulaner Hefe Weisbier from Munich, unusually
lucid Weisteiner and amber Oktoberfest-bier (served
during the famous festival of beer). There have been
some rumours that these beers taste best in one-litre
mugs, so-called Mäss, accompanied by hot pretzels.
Warmth and pleasantness of the interiors decorated
with trinkets, delicate music in the background and nice
staff complement the place. In the summer period,
there opens a charming garden, surrounded by
a typical Silesian backyard.
On a map of Katowice’s restaurants Wunderbar has
marked its presence undoubtedly as a cult place, and
frequenting the place has even become a form of
culinary snobbism!
W
underBar to miejsce, w którym łączą się smaki kuchni
z założenia niemieckiej (bawarskiej), polskiej i europejskiej.
Ale nie tylko. To właśnie tutaj dochodzi do spotkań ludzi,
którzy cenią sobie ponad wszystko niecodzienne i nie do końca znane
podróże kulinarne. Jest to ściśle biorąc skrzyżowanie bierstuby (czyli
piwiarni w stylu niemieckim) z restauracją. W menu można więc
znaleźć pieczoną w piwie golonkę z obowiązkowo chrupiącą skórką,
soczyste żebro na bawarskiej kapuście czy wyjątkową kaczkę.
Zwolennicy małych przekąsek mają w czym wybierać: pyszne
matjasy, ciepłą wieprzą nóżkę, wzorcową sałatkę ziemniaczaną lub
serowy specjał bawarski – obatzter. Wśród deserów nie sposób
obojętnie przejść obok apfelstrudla podawanego z sosem
waniliowym, bitą śmietaną i gałką lodów.
Ale podróż po kulinarnej mapie WunderBaru to nie tylko
niekończąca się biesiada. To również prezentacja jednych
z najlepszych piw na świecie. Można tutaj rozsmakować się w piwach
lanych prosto z beczki: monachijskim Paulanerze Hefe Weissbier,
niezwykle klarownym Weisteinerze, a w okresie słynnego święta piwa
bursztynowym Oktoberfest-bier. Wieść niesie, że piwa te najlepiej
smakują w litrowych kuflach, tzw. Mäss, w towarzystwie gorących
precli. Dopełnieniem całości są ciepłe, klimatyczne wnętrza pełne
bibelotów, nienarzucająca się muzyka i miła obsługa. W okresie
letnim, w otoczeniu typowego śląskiego podwórka otwarty jest
urokliwy ogródek.
Na mapie katowickich restauracji WunderBar zaznaczył swoją
obecność jako lokal kultowy, a bywanie w nim to rodzaj kulinarnego
snobizmu!
W
Joanna
14
Łukomska
WunderBar pub i restauracja
Katowice, ul. Plebiscytowa 2, tel.: (+48 32) 781-76-90
www.wunderbar.pl
kuchnia
cuisine
APFELSTRUDEL
APFELSTRUDEL
nie mylić z szarlotką
don’t mistake it with apple pie
składniki na ciasto:
30 dkg mąki pszennej
1 żółtko
2/3 łyżki oliwy
szczypta soli
ciepła woda, by nadać ciastu elastyczność, odpowiednią miękkość
i ułatwić rozwałkowanie
Ingredients (dough):
300g wheat flour
1 egg yolk
2/3 spoonfuls of olive oil
a pinch of salt
hot water to make the dough elastic and soft enough
and to make the rolling easier
składniki do farszu:
2 - 2,5 kg jabłek winnych (najlepiej szara reneta)
2. garście rodzynek moczonych w rumie
5 łyżek cynamonu
cukier do smaku
Ingredients (filling):
2 - 2.5 kg apples (preferably rennet)
2 handfuls raisins soaked in rum
5 spoonfuls cinnamon
sugar
Wyrobione ciasto polewamy oliwą i pozostawiamy na 20 minut, po czym
ciasto rozwałkowujemy. Następnie rozciągamy je jak pranie (austriacy
mawiają, że musi być ono tak cienkie, aby można było czytać przez
nie gazetę). Na tak przygotowane ciasto, uprzednio posmarowane oliwą
i posypane bułką tartą, nakładamy farsz i zawijamy tworząc coś, co kształtem
przypomina roladę. Przed włożeniem do pieca jeszcze raz smarujemy całość
oliwą. Pieczemy w temperaturze 1700C przez 40 minut. Przed podaniem
polewamy sosem waniliowym, dodajemy bitą śmietanę, gałkę lodów
waniliowych i dekorujemy np. laską cynamonu czy królewskimi rodzynkami.
Brush the strudel dough with olive and leave for 20 minutes,
then roll it out. Stretch rolled dough like wet laundry
(the Austrians say it should be so thin to read the newspaper
through it). Coat the dough sheet with olive oil and
breadcrumbs, spread apple filling and shape the strudel into
a roll. Bake strudel for 40 minutes in 170 degrees Celsius.
Before serving sprinkle it with vanilla sauce, add whipped
cream, vanilla ice-cream and decorate with a cinnamon cane
or royal raisins.
Guten Appetit!
Guten Appetit!
reklama
lotnisko latem
the airport in the summer
fot. Igor Popławski
sylwetki
people
NA TROPACH ZIĘTKA
fot. archiwum Tramwaje Śląskie
Following the footsteps
of General Ziętek
18
sylwetki
7-2006
a
a
people
ieszkańcy Śląska są do dziś wdzięczni swemu najlepszemu wojewodzie za Chorzowski Park, za sanatoria dla dzieci, za próbę połączenia śląskich miast
jednym węzłem komunikacyjnym, ale także za to, co zrobił
w dziedzinie kultury oraz dla rozwoju społeczności lokalnej.
Na ślady Jerzego Ziętka (Jorg Ziętek po śląsku) napotykamy
tu co krok.
M
T
Trop pierwszy: polskie wzrastanie w niemieckim mieście
Step one: Polish growing-up in a German city
Urodził się 10 czerwca1901 roku w Szobiszowicach koło
Gliwic. Ziętkowie mówili po polsku. W szkole uczono i mówiono wyłącznie po niemiecku. Poza szkołą i w domu zapamiętale zgłębiał polszczyznę. Został m.in. członkiem kółka
„Filaretów”, za co decyzją niemieckiej rady pedagogicznej
został w 1919 r. usunięty z gimnazjum. Maturę zdał
przed tymczasowymi polskimi władzami oświatowymi.
He was born on 10th June 1901 in Szobiszowice, close
to Gliwice. The Zięteks spoke Polish. At school the language
spoken exclusively was German. When out of school and
at home Ziętek studied Polish. He became a member
of “Filareci” circle, which made the faculty expel him from
school in 1919. He passed his matura exam in front of
temporary Polish educative authorities.
Trop drugi: co mają powstania do małpy i zegarka?
Step two: what do uprisings, monkeys and watches have
in common?
Po drugim Powstaniu Śląskim, w którym brał aktywny udział,
zaangażował się w przygotowania do plebiscytu. Objeżdżał
na rowerze miejscowości swojego okręgu. Agitował rozwożąc literaturę i polskie gazety. Alianci nie uwzględnili plebiscytowej wygranej Polaków. W proteście, w nocy
z 2 na 3 maja 1921 r. rozpoczęło się trzecie Powstanie.
Walczono nie tylko z regularną niemiecką armią, ale również z bojówkami zjeżdżającymi na Śląsk z Niemiec. Ziętek
dowodził najpierw plutonem, a potem kompanią.
25 marca1921 r. Wojciech Korfanty ogłosił zwycięstwo
i nakazał zaprzestać walk. Ziętek napisze po latach: „Wszędzie nasze postulaty wolnościowe spotykały się z nieżyczli-
he citizens of Silesia are still very grateful to its best
governor for the Silesian Central Park, for children’s
sanatoria, for the attempt to join Silesian cities with one
system of communication, but also for what he did in the
branch of culture and local society development. The
footsteps of Jorg (Silesian for “Jerzy”) are to be found
everywhere.
After the Second Uprising, in which he had participated
actively, he became involved in plebiscite preparations.
He toured the towns in his district on a bike. He agitated
delivering Polish books and newspapers. The Allies did not
take into account the Poland’s victory in the plebiscite.
In the protest against the fact, on the 2nd-3rd of May 1921,
the Third Uprising took place. There were fights with regular
German army but also with fighting squads arriving
to Silesia from Germany. Ziętek was first in command of
a company, then of a platoon. On the 25th of March 1921,
Wojciech Korfanty declared the victory and forbade further
reklama
sylwetki
people
wością, w czym celowali politycy angielscy, z których szczególną niesławą okrył się Lloyd George. Powiedział on, że
nie może małpie dać zegarka, bo go popsuje. Małpą w jego mniemaniu miała być Polska, zegarkiem zaś Śląsk.”
Trop trzeci: im dalej tym bliżej?
Ziętkowie w obawie przed represjami uciekli z Gliwic
do Tarnowskich Gór. Jerzy wyjechał do Warszawy, a po
powrocie pracował w starostwie. Tam poznał swoją żonę,
Gertrudę. W 1929 r. objął stanowisko naczelnika komisarycznego Radzionkowa. Dzięki niemu powstała tam sieć wodociągów, ogródki jordanowskie, Gminny Dom Oświatowy, w którym siedzibę znalazły 24 polskie towarzystwa i organizacje. Patronował klubowi Ruch Radzionków, którego
został honorowym prezesem. W 1930 r. został wybrany posłem na Sejm RP. Po wybuchu wojny żonę z dziećmi zakwaterował w Krakowie, a sam wycofywał się na wschód.
W 1943 r. zgłosił się do polskiego wojska w Siedlcach.
Szybko awansował. Latem 1944 r, jako pierwszy Ślązak,
zasiadł w Lublinie w Krajowej Radzie Narodowej.
Trop czwarty: być jak Jerzy Ziętek
Od pierwszych dni po wojnie Ziętek nawoływał tych spośród
powstańców, którzy przeżyli wojnę i wrócili na Śląsk, aby
włączyli się w odbudowę regionu. Jak nikt rozumiał tutejszych mieszkańców. Zamieszkał w Katowicach przy ul. Ligonia. Został członkiem PPR, a później PZPR. Był najdłużej
urzędującym posłem w historii polskiego Sejmu. Na względzie miał zawsze dobro ludzi, przede wszystkim mieszkańców Śląska. Był człowiekiem-instytucją. Inspirował historyków, wspierał wydawnictwa, konferencje naukowe i inne
przedsięwzięcia, utrwalające dorobek powstańczego
pokolenia. W 1971 r. został generałem brygady, a gdy
w 1973 r. utworzono nowe województwo śląskie, dostał nominację na stanowisko wojewody. Zrezygnował dopiero
w dniu 74. urodzin.
Trop piąty: Śląsk według Ziętka
Wstawał o 5.00 rano Założył sobie program tzw. małego
realizmu. W ramach tego programu robił jednak rzeczy
wielkie. Rozpoczął wiele inwestycji na Śląsku. W 1945 r.
dzięki niemu otworzono Politechnikę Gliwicką. Brakowało
szpitali i lecznic dla dorosłych i dzieci, tak więc rozpoczęto
budowę kliniki onkologicznej w Gliwicach i sanatorium dla
fighting. Some time after, Ziętek will write: “our freedom
postulates have always had a cold reception, especially
among English politicians, and Lloyd George the most.
He once said that he couldn’t give a watch to a monkey
because it would break down the watch. According to him
Poland was a monkey and Silesia was a watch.”
Step three: the further, the closer?
The Zięteks escaped from Gliwice to Tarnowskie Góry, for
fear of victimization. Jerzy left to Warsaw and when he came
back, he started working for the county. This is where he
met his wife, Gertruda. In 1929 he took over the
receivership of Radzionków. Thanks to him, infrastructure of
water supply, open-air kindergartens and Local Educative
Centre (where 24 Polish societies and organizations were
located). He was a patron of Ruch Radzionków sports club,
and later became its chairman. In 1930, he was elected
a member of parliament. After the outbreak of World War II,
he moved his wife and children to Krakow, and he himself
move to the east. In 1943, he joined the army in Siedlce.
He was soon promoted. In the summer of 1944, he was the
first Silesian citizen to take part in National Council in Lublin.
Superjednostka
fot. Dorota Mańka
Step four: being Jerzy Ziętek
Since the very first days after the war, Ziętek was inviting
insurgents, who survived the war, to Silesia and
encouraging them to participate in the region’s
reconstruction. He could understand the local people like
no one else. He moved to a house in Ligonia street in
Katowice. He became a member of PPR, and then PZPR
party. He was the longest working member in the history of
Polish parliament. He always acted with people’s good in
mind, thinking especially of the Silesians. He was a man
and institution. He was inspiring historians, supporting
publishing houses, scientific conferences and other
enterprises, consolidating the output of the uprising
generation. In 1971, he became a brigadier-general and
when in 1973 a new Silesian province was created, he was
nominated to become its governor. He resigned on the day
of his 74th birthday.
Step five: Silesia according to Ziętek
fot. Beata Darmolińska
Podniebne zdjęcie Ronda im. Ziętka, wykonane ze Sky Baru w Hotelu Qubus
w Katowicach/Soaring photos of Jerzy Ziętek Rounabout taken from the Sky
Bar of Qubus Hotel in Katowice
20
He used to get up at 5 a.m. He followed his own plan of socalled little realism. Within the frameworks of the programme
he did many good things. He started many investments. In
1945, the Institute of Technology in Gliwice was opened
thanks to him. There were not enough of hospitals and
infirmaries for children and adults. So, the building works on
oncological clinic in Gliwice and on children’s sanatorium in
Rabka were started. He did everything to make children feel
good there: a school, a cable railway and... a video player!
The second video player in the region was owned only by the
television of Katowice. He developed therapeutic centers in
Istebna and Wisła-Głębce. It was his initiative to introduce the
a a
sylwetki people
SILESIA
SILESIA airport
airport 5-2006
7-2006
first number lottery “Karolinka”, the income from which was used
to finance Silesian Central Park in Chorzów. Additionally, thanks
to his involvement Pałac Młodzieży (the Youth Palace) was built in
Katowice, Zespół Pieśn i Tańca “Śląsk” (“Silesia” Song and Dance
Ensemble) was created, and Planetarium and Silesian Stadium
were also built. In the same year, Silesian Science Institute was
reactivated and ZOO was opened.
Step six: Repty, Roundabout, Superjednostka and Spodek
fot. archiwum Tramwaje Śląskie
dzieci w Rabce. Robił wszystko, by dzieci dobrze się tam czuły: szkoła, kolejka nizinna i... magnetowid! Drugi magnetowid w regionie posiadała wówczas tylko katowicka telewizja. Rozbudował ośrodki lecznicze w Istebnej i w Wiśle-Głębcach. Z jego inicjatywy powstała pierwsza na Śląsku
gra liczbowa „Karolinka”, z której dochód przeznaczony był
na finansowanie Parku w Chorzowie. Ponadto z jego inicjatywy wybudowano w Katowicach Pałac Młodzieży, powstał
Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”, zbudowano Planetarium
i Stadion Śląski. W 1957 r. w Katowicach-Bytkowie rozpoczął działanie Ośrodek Telewizji Polskiej. W tym samym roku reaktywowano Śląski Instytut Naukowy oraz otwarto
ZOO.
Trop szósty: rzeczy kultowe: Repty, Rondo, Superjednostka
i Spodek
W 1958 r. otwarto Górnicze Centrum Rehabilitacji „Repty”
w Tarnowskich Górach. Nowoczesny wojewoda zadbał, aby
niepełnosprawni znajdowali po rehabilitacji zatrudnienie.
Wkrótce wzbogacił też WPKiW o Wesołe Miasteczko. Potem
kolejno pojawiły się: katowickie Rondo (1965), Uniwersytet
Śląski (1968), dworzec kolejowy w Katowicach (1972) i kultowy dziś Spodek, czyli hala widowiskowo-sportowa
w kształcie dysku lub jak wolą inni - w kształcie UFO. Inne
„drobne” projekty Ziętka to Osiedle Tysiąclecia w Katowicach oraz tzw. Superjednostka - kolejny kultowy obiekt.
Superjednostka to nic innego jak wieżowiec, w którym
mieszka blisko 1.500 osób. Gdy go wybudowano był
największym budynkiem w Polsce.
Trop siódmy: Człowiek z laską
Zmarł 21 listopada 1985 roku. Jorg często powtarzał,
że „niezależnie od okoliczności zawsze można zrobić coś
dobrego”. Dbając o rozwój Śląska nie zapominał o sprawach zwykłych ludzi. Na przekór swoim czasom wpajał podwładnym, że praca w administracji państwowej jest służbą
dla regionu i kraju. A jej podmiotem, a nie przedmiotem
jest człowiek.
Małgorzata
Tkacz-Janik
In 1958, “Repty” Rehabilitation Center was opened
in Tarnowskie Góry. The modern governor took care of the further
employment of the disabled. Soon, he enriched Silesian Central
Park with Fun Fair (Wesołe Miasteczko). Then appeared the
following: the roundabout of Katowice (1965), Silesian University
(1968), Katowice Railway Station (1972). A bit later, cult Spodek
(a show hall in a shape of a flying saucer or UFO) appeared.
Other ‘small’ projects by Ziętek are Millennium Housing Area in
Katowice and so-called Superjednostka (super-unit), a nex cult
place. Super-unit is just a skyscraper where almost 1,500 people
live. When it was built it was the biggest building in Poland.
Step seven: a man with a cane
He died on the 21st of November 1985. Jorg used to say that
“whatever the circumstances, one can always do something
good.” Taking care of Silesia’s development he did not forget
about ordinary people. Just to spite his epoch, he persuaded his
subordinates that the work in public administration was service to
the region and the state. And that a man is the subject, and not
the object here.
reklama
ŚLĄSKI
CENTRAL PARK
Silesian Central Park
region
Chorzowski WPKiW – największy park w Polsce
la generała Ziętka nie było rzeczy niemożliwych.
Kiedyś do WPKiW przyjechali z wizytą architekci
z Zakopanego. Wymyślili, że zaprojektują dla Parku kolejkę linową. Ziętek od razu się zapalił, znalazł pieniądze na dokumentację i wykonawców. I tak od 1967 roku jeździ jedyna w Europie nizinna kolej linowa „Elka”. Trasa o łącznej długości ponad 5 km pozwoli odwiedzić prawie wszystkie zakątki Parku.
Sam park jest wspaniałą „zieloną
wyspą” w najbardziej zurbanizowanej i uprzemysłowionej aglomeracji
w Polsce. Wcina się w trójkąt pomię dzy Ka to wi ca mi, Cho rzo wem
a Sie mia no wi ca mi. To uni ka to we
połączenie dzieła człowieka i natury. Zlokalizowany jest
na dawnych poprzemysłowych nieużytkach. Wykorzystując naturalne ukształtowanie terenu, przeprowadzając
gigantyczne prace ziemne. Mądrze i etapowo zazieleniono wielki obszar, stwarzając kompleks z malowniczo
wpisanymi w ten krajobraz stawami i kanałami wodnymi. Przyrost zieleni przez całe dziesięciolecia wytworzył
odpowiedni mikroklimat, stanowiący naturalną ostoję
dla wie lu ga tun ków pta ków i zwie rząt. To nie mal
600 hektarów zieleni z wkomponowanymi weń 80. kilometrami alejek spacerowych, prowadzących pomiędzy
usytuowanymi w Parku obiektami turystycznymi i rekreacyjnymi, pomiędzy ogrodami założonymi na wzór angielski z nieodłącznymi w nich romantycznymi rotundami i świątyniami dumania. Park to także swoista enklawa krajobrazowa i przyrodnicza, zaskakująca wielością
gatunków fauny i flory. Kryje w sobie wiele obiektów
o unikatowym charakterze. Przy słyn nej Żyrafie, która
na stałe wpisała się w architekturę Katowic, możemy
skręcić do Ogrodu Zoologicznego, gdzie na powierzchni 50 hektarów w pawilonach i na wybiegach żyje
2.800 zwierząt reprezentujących 400 gatunków, zaś
w Akwarium 100 gatunków ryb. Wiel ką atrakcją ZOO
jest udostępniona w 1975 roku Skalna Kotlina Dinozaurów. Nieopodal, na Stadionie Śląskim, 75.000 kibiców
piłki nożnej może jednocześnie uczestniczyć w meczu.
Dalej – już pomiędzy Chorzowem a Siemianowicami
– usytuowano Skansen gromadzący zabytki budownictwa wiejskiego z terenu Górnego Śląska. Z pewnością
obiektem wyjątkowym jest Planetarium i Obserwatorium
Astrono micz ne, udo stęp nio ne dla zwie dza ją cych już
w 1955 r. To także licząca się w regionie placówka nauko wa, miesz czą ca Ob ser wa to rium Me te oro lo ii
i Klimatologii oraz Stację Sejsmologiczną. Osobliwością
Par ku jest Ro sa rium oraz Ha la Wy staw, w któ rej
od 1959 roku odbywają się międzynarodowe wystawy
kwiatowe, akwarystyczne i filatelistyczne. Nie musimy
jechać do Wiednia, aby poszaleć w lunaparku Prater mamy w Parku największe w Polsce śląskie Wesołe
Miasteczko, także z Wiedeńską Karuzelą. Cy kli ści
znaj dą tu wie le cie ka wych tras o zróż ni co wa nym
stopniu trudności. Kto zaś zmęczy się chodzeniem,
może wynająć rowerową rykszę lub pocwałować konno.
Kto woli zacisze eleganckich lokali, także może odnaleźć w Parku wiele atrakcji.
D
Małgorzata
Tkacz-Janik
www.wpkiw.com.pl
local
The WPKiW park of Chorzów – the biggest park
in Poland
or General Ziętek there were no things impossible.
Once the Park was visited by the designers from
Zakopane. They invented a funicular railway and the
general immediately got excited and
found money for the paper works and
contractors. And it has been since 1967
when the only such furnicular railway
in Europe, called "Elka" appeared in
Silesian Central Park. The 5-kilometre
route makes it possible to visit almost all
the interesting parts of the Park.
The Park covers a triangular territory
between Katowice, Chorzów and
Siemianowice. It is a wonderful “green
island” in the most urbanized and
industrialized agglomeration in Poland. A unique amalgam
of man’s and nature’s work. It has been situated on post-industrial barren. A huge area was planted wisely and
gradually and a picturesque landscape with ponds and
canals was created. All that was reached with the natural
shaping in mind. The growth of greenery has created
a typical microclimate, constituting a natural refuge for
many species of birds and animals. This is almost 600
hectares of green area with 80 kilometers of lanes going
from tourist to recreation points, from English gardens with
rotundas to shrines. The Park also constitutes a specific
enclave of landscape and nature, with a surprising
multitude of fauna and flora species. It also hosts many
F
reklama
region
local
building structures of unique character. Next to the famous
Giraffe we can turn to the ZOO, where 2800 animals
of 400 species live on the area of 50 hectares of paddocks
and pavilions and where 1000 fish representing 100
species swim in the Aquarium. A Rocky Valley of Dinosaurs
opened in 1975 is one of the biggest attractions of the
ZOO. One of the Park’s sides neighbors with Silesian
Football Stadium, able to place 75 thousand sport fans.
A bit further, between Chorzów and Siemianowice - there
is a Heritage Park, where country building monuments from
the territory of Upper Silesia are located. Undoubtedly,
Planetarium and Astronomical Observatory are exceptional
places, rendered accessible in 1955. The Planetarium
is also a region’s most important scientific center, where
Meteorological and Climatologic Observatory and
Seismologic Station are situated. Famous Rosarium
and Exhibition Hall have become one of the Park’s
peculiarities. Various exhibitions of flowers, fish and stamps
have been taking place here since 1959 and their renown
has crossed the borders of Silesia. We don't have to go to
Vienna in order to have fun in Prater Amusement Park - we
have our own Silesian Fun Fair, also with a Viennese merrygo-round. Cyclist can find interesting routes here,
of diversified level of difficulty. And if somebody is tired
of walking – they can hire a rickshaw or practice horseriding. Those who prefer the tranquility of elegant places,
can also find numerous attractions in the Park.
Ocalić od zniszczenia
Save from destruction
Na rozległej polanie, tuż obok Restauracji „Łania”,
w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku, w samym
centrum katowickiej aglomeracji w 1962 roku powstała
plenerowa galeria rzeźby. Jerzy Ziętek, ówczesny wojewoda katowicki, pomysłodawca i twórca parku, otwierając galerię miał nadzieję, że w tym właśnie miejscu
powstanie centrum sztuki współczesnej. Dzisiaj w Śląskiej Galerii Rzeźby, znajduje się 36 prac wy bitnych polskich artystów, w całym parku jest ich 76. Są to rzeźby
Anny Dębskiej, Zygmunta Brachmańskiego, Tadeusza
Ślimakowskiego, Andrzeja Szczepańca i innych, których
dzieła zdobią parki i ogrody w wielu krajach świata. Liche materiały, upływ cza su i brak zabezpieczenia spowodowały, że nie ma obiektu, który nie wymagałby interwencji konserwatorskiej. Fundacja dla Śląska, której
statutowym celem jest ochrona dziedzictwa i promocja
kultury, objęła pieczę nad rzeźbami i małą architekturą
parkową. W tym celu zabiega o środki na ratowanie
rzeźb, a także na przeprowadzenie kolejnych plenerów
rzeźbiarskich, które pozwolą powiększyć galerię. Zapraszamy na stronę internetową www.dlaslaska.pl, gdzie
można obejrzeć wszystkie rzeźby. Warto odwiedzić Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku, bo to niezwykłe
miejsce. Warto mieć swój wkład w ratowanie jego urody, bo czasy mijają, a pomniki pozostają, jako świadectwo naszej myśli i wrażliwości.
On a wide glade, next to “Łania” (A Doe) Restaurant,
in Silesian Central Park, in the very center of the
agglomeration of Katowice, an open air sculpture gallery was
created in 1962. Jerzy Ziętek, the then governor of Katowice
province, the park’s prime mover and creator, during the
opening ceremony of the gallery hoped that was a place
where modern art center would come into being. Today,
in the Silesian Sculpture Gallery there are 36 works of
eminent Polish artists (76 in the whole park). These are
sculptures by Anna Dębska, Zygmunt Brachmański, Tadeusz
Ślimakowski, Andrzej Szczepaniec and many others, whose
works decorate parks and gardens all over the world. Poor
materials, the lapse of time and the lack of protection caused
that there is no object that does not need restorer’s
intervention. Fundacja dla Śląska (Foundation for Silesia),
whose one of statutory goals is to save the heritage
and promote culture, has taken charge of the sculptures and
park architecture. In order to do this, the foundation strives
for financial means to save the sculptures and to organize
more open air sculpture exhibitions, which will allow
to expand the gallery. You are welcome to visit our website
www.dlaslaska.pl where you can see all the sculptures.
Silesian Central Park is worth visiting, as it is a unique place.
It is worth to make an effort and save its beauty, as the times
pass and the statues stay, to be the witness of our thought
and sensitivity.
Irena
24
Fugalewicz
Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku im. gen. Jerzego Ziętka SA w Chorzowie
General Jerzy Ziętek Park in Chorzów
legenda:
map legend:
A.
B.
C.
D.
E.
F.
G.
H.
I.
J.
K.
L.
M.
N.
O.
P.
R.
S.
T.
U.
W.
V.
X.
A.
B.
C.
D.
E.
F.
G.
H.
I.
J.
K.
L.
M.
N.
O.
P.
R.
S.
T.
U.
W.
V.
X.
Gómośląski Park Etnograficzny (Skansen)
Ośrodek Harcerski
Stadion Śląski
Pole Marsowe
Duża Łąka
Hala Wystaw „Kapelusz”
Ogród Japoński
Rosarium
Korty Tenisowe
Śląskie Wesołe Miasteczko
Ogród „Bambino”
Stadion GKS Katowice
Śląski Ogród Zoologiczny (ZOO)
Kąpielisko „FaIa”
Skate Park
Duży Krąg Taneczny
Sankodrom
Ogród Bylinowy
Dom Turysty
Galeria Rzeźby Śląskiej
Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne
Baza techniczno-transportowa WPKiW
Międzynarodowe Targi Katowickie
Upper Silesian Etnographic Park (heritage park)
Scouting Centre
Silesian Stadium
Marsowe Fields
Big Meadow
Exhibition Hall “Hat”
Japanese Garden
Rosarium
Tennis Courts
Silesian Fun Fair
“Bambino” Garden
GKS Katowice Stadium
Silesian Zoo
“Wave” Swimming-pools Complex
Skate Park
Big Dancing Floor
Sledging Area
Perennial Garden
Tourist’s House
Silesian Sculpture Gallery
Planetarium and Arstonomical Observatory
Technical Transport Depot of WPKiW
Katowice International Expocentre
reklama
przelotem
flying by...
Najwspanialsze budowle świata
fot. Tomasz Zobek
Katedra Św. Szczepana (Stephansdome) jest dla Wiednia tym,
czym Wieża Eiffla dla Paryża, czy Big Ben dla Londynu. To właśnie tutaj Wolfgang Amadeus Mozart wziął ślub i tutaj także
odbył się jego pogrzeb. Plac wokół katedry stanowi tętniące
życiem serce miasta. Katedra powstała na murach romańskiego
kościoła z XIII wieku, z którego pozostała tylko fasada i słynna
Brama Olbrzymia - Riesentor (podczas wykopów pod fundamenty portalu natrafiono na olbrzymią, piszczelową kość mamuta - stąd nazwa bramy). Najbardziej charakterystyczną częścią
Stephansdome jest 137-metrowa wieża południowa, nazywana
przez Austriaków „Steffl“, czyli Szczepanek. Przy ładnej pogodzie
wieża jest widoczna nawet z odległości 100 km! Budowę drugiej
wieży - północnej - przerwano w 1511 roku. Oficjalna wersja
głosi, że skończyły się fundusze, ale legenda mówi, że budowa
została wstrzymana, gdy jej architekt złamał pakt z diabłem i został zrzucony z jej szczytu. Na tej właśnie nieukończonej wieży
północnej znajduje się największy dzwon Austrii, zwany Pummerin. Podczas bombardowania w 1945 r. katedra omal
nie uległa całkowitemu zniszczeniu. Na skutek przeskoczenia iskry z sąsiedniego budynku katedrę ogarnął pożar. Płonęła przez
dwa dni. Cudem została jednak uratowana.
The most wonderful buildings in the world
St. Stephen’s Cathedral (Stephansdome) is the same for Vienna as the Eiffel Tower for
Paris or Big Ben for London. This is where Wolfgang Amadeus Mozart got married and
where his funeral took place. The square surrounding the cathedral is a vibrating part of
the city. The cathedral was built on the remains of Romanesque church walls from 13th
century out of which only a façade and Giant Gate, Riesentor, were left. The name of the
gate derives from a huge tibia bone of a mammoth that was found during the works on
fot. Tomasz Zobek
foundations. The most characteristic part of Stephansdome is a 137-metre south tower,
called by the Austrian “Steffl”, which is a diminutive form of Stephen. When the weather is fine, the tower can be seen from
the distance of 100 km! The building works of the other tower - the north one - were stopped in 1511. The official reason was
the lack of money, but a legend says that it happened because the main architect had violated the pact with devil and had
been thrown down from the top of the tower. And this unfinished north tower is a place where Austria’s biggest bell, called
Pummerin, is situated. During the bombing in 1945 the cathedral was almost totally ruined. An ignition spark from the neighbouring building caused a two-day fire, but the cathedral was saved by a miracle.
Czy wiesz, że...
Z lotniska wzięte
... w Amsterdamie istnieje
jedyne na świecie muzeum
całkowicie poświęcone kotom?
Zajmuje ono całą kamienicę
fot. Tomasz Zobek
z czasów Złotego Wieku,
położoną przy Kanale Pańskim. W przestronnych salonach
– gabinetach kotów – zgromadzono portrety, rysunki,
fotografie, rzeźby i figurki tych sympatycznych
czworonogów. Najmilszymi jednak „eksponatami” jest kilka
żywych okazów, panoszących się tu i ówdzie, wylegujących
się na pluszowych kanapach lub brykających w ogrodzie.
- Mam pytanie: mój siedemnastoletni syn leci do Dortmundu. Czy on będzie wiedział gdzie ma wysiąść?
☺
(telefon)
- Przepraszam, chciałam zapytać na ile przed odlotem
muszę zjeść ostatni posiłek?
☺
- Co mam zrobić z biletem na parking, który kupiłam?
Trzeba go opłacić w tym dziwacznym automacie?
- A jak Pani kupiła ten bilet?
- Przycisnęłam i wyskoczył!
Do you know that...
...the only museum in the world to feature a collection
of objects d’art. Wholly centered around the theme of cat
is situated in Amsterdam? Housed in a beautiful restored
palatial home in an upscale area
street - very Masterpiece Theater.
It was opened by the homeowner
after his favorite cat died. In several
rooms of the Kabinet you can see
pictures, photos, posters and sculptures of cats. But the nicests „objects”
are four real animals walking around
or playing in the garden.
26
Taken from the airport
- I’ve got a question: my 17-year-old son is flying to
Dortmund and I want to know whether he will know
where to get off the plane?
☺
(a phone call)
- Excuse me, I want to ask what time I have to eat the last
meal before the takeoff?
☺
- What about the parking ticket I bought? Do I have to
pay for it in that strange machine?
- And how did you buy the ticket?
- I pressed a button and it just came out!
Kalendarium
95 lat temu miała miejsce jedna z najsłynniejszych kradzieży dzieł sztuki naszego wieku - kradzież obrazu „Mona Lisa“ pędzla Leonarda
da Vinci. Rankiem 21 sierpnia 1911 roku pracownicy paryskiego
Luwru zauważyli brak eksponatu na ścianie. Kradzież wydawała się być
czymś tak nieprawdopodobnym, że wszyscy zgodnie doszli do wniosku,
iż dzieło zostało zabrane do muzealnego studia fotograficznego. Kiedy
jednak następnego dnia obraz się nie odnalazł, natychmiast powiadomiono policję. Budynek Luwru został przeszukany wszerz i wzdłuż,
co ze względu na rozmiary muzeum
zabrało ponad 7 dni! Jedyne, co udało
się odnaleźć, to porzucona na klatce
schodowej rama, w którą oprawione było
płótno. Media spekulowały kto i dlaczego dokonał tego zuchwałego czynu.
Twierdzono, że „Mona Lisa“ została skradziona na polecenie jakiegoś amerykańskiego kolekcjonera, który po wykonaniu
kopii odeśle ją do Paryża, a oryginał
zatrzyma dla siebie. Podejrzanym był
nawet sam Pablo Picasso... Na szczęście
obraz odnaleziono po ponad dwóch
latach od momentu, kiedy zniknął
ze ścian Luwru. Złodziejem okazał się być Włoch Vincenzo Perugia.
Zatrzymano go przy próbie sprzedaży dzieła za zaledwie
100.000 USD galerii Uffizi we Florencji. Perugia twierdził,
że zrobił to z pobudek patriotycznych. Uważał bowiem, że „Mona Lisa“
powinna wrócić do Italii, gdzie powstała. Tylko ten kraj - jego zdaniem
- posiadał prawa do arcydzieła. Perugia nie wiedział, że „Mona Lisa“
została wprawdzie namalowana we Włoszech, ale mistrz Leonardo
przywiózł ją ze sobą do Francji i sprzedał Królowi Franciszkowi I
za 4.000 złotych monet.
przelotem
flying by...
Calendar
95 years ago the most famous in 20th century theft of a work of art
took place. The painting was Mona Lisa by Leonardo da Vinci. In the
morning, on 21st August 1911, the workers of Parisian Louvre noticed
the lack of painting on the wall. The theft seemed so improbable that
they all agreed the painting must have been taken to a photography
studio in the museum. However, when the painting was still missing
on the next day, the police were informed immediately. The building
of Louvre was searched length and breadth, which - taking into
account the size of museum - took over 7 days! The only thing which
they found was the frame of the picture, left in a staircase. Media
speculated who and why committed such an impertinent act. Mona
Lisa was claimed to have been stolen for an American collector, who
was to send the copy back
to Paris and keep the original. Even Pablo Picasso was
among the suspects...
Fortunately, the painting
was found 27 months after it
had disappeared from the
walls of Louvre. The thief
turned to be Italian Vincenzo Perugia. He was
detained when trying to sell
the work to the Ufizzis
Gallery in Florence, for $ 100,000. Perugia claimed to have done
it out of patriotic motives – he though that Mona Lisa should have
come back to Italy, where it had been created. According to him, only
this country had the right to be the owner of the work
of art. Perugia did not know that Mona Lisa was painted in Italy, but
the master Leonardo brought it to France and sold it to king Frank I
for 4,000 golden coins.
reklama
natura
nature
Zielony Szlak „Greenways“
Kraków–Morawy–Wiedeń
„Greenways” Kraków-Morawy-Wiedeń to szlak dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego, utworzony
w 2001 roku w oparciu o sieć tras rowerowych, pieszych, wodnych, konnych oraz ścieżek
edukacyjnych i tematycznych. Główną osią tego europejskiego korytarza ekoturystycznego jest
700-kilometrowa trasa rowerowa, która łączy zabytkowe miasta i miasteczka, a także cenne
przyrodniczo, krajobrazowo i kulturowo tereny wiejskie. Począwszy od Jury Krakowskiej, przez Ziemię
Pszczyńską, Śląsk Cieszyński i Beskidy, szlak przedostaje się na Morawy Południowe, gdzie pośród
winnic dociera do Dolnej Austrii. Zielony szlak Kraków-Morawy-Wiedeń stanie się w przyszłości
najdłuższą aleją drzew w Europie. Co roku, z okazji Środkowoeuropejskiego Dnia Drzewa
(20 października), dzieci i młodzież sadzą na szlaku lokalne gatunki drzew. Szlak z Wiednia przecina
liczne charakterystyczne i ciekawe regiony, mające wielki potencjał dla rozwoju turystyki aktywnej,
wiejskiej oraz kulturowej. Podróżowanie nim oznacza poznanie środka Europy z jego całą
różnorodnością i unikalnością przyrodniczą i kulturową. Szlak jest oznakowany na całej długości. Oto szczegółowy przebieg szlaku w Polsce
o długości 258 km: Kraków (Wawel)-Kryspinów-Cholerzyn-Mników-Baczyn-LasyTenczyńskie-Rudno-Grojec-Alwernia-Wygiełzów-Las-OświęcimBrzezinka-Harmęże (most na Wiśle)-Wola-Miedźna-Pszczyna-Goczałkowice Zdrój-Zabrze-Landek-Mazańcowice-BielskoBiała-Jaworze-Górki WielkieNierodzim, tu następuje rozdwojenie szlaku na dwie nitki:
W Euroregionie „Śląsk Cieszyński” oznakowano 7 lokalnych szlaków
1. nitka nizinna: Skoczów-Goleszów-Dzięgielów-Cieszyn (przejście graniczne)
tematycznych „Greenways“. Są to:
2. nitka górska: Ustroń-Wisła-Istebna-Łacki-Jasnowice (przejście graniczne)
• Cieszyn: Trasa spacerowa śródmiejska
• Cieszyn: Szlakiem kwitnących magnolii
• Goleszów: Trasa rowerowa "Śladami stroju Cieszyńskiego"
• Skoczów: Szlak św. Jana Sarkandra
• Jaworzynka: Ścieżka planetarna
• Istebna: Szlak Jerzego Kukuczki
• powiat Cieszyński: Via Ducalis (Droga Książęca)
Krakow-Moravia-Vienna green route
“Greenways”
A teraz w drogę! Pełną zieleni!!!
“Greenways” Krakow-Moravia-Vienna is a route contributing to natural and cultural heritage conservation, created in 2001 and based on bicycle
routes, hiking paths and natural corridors used in accordance with their environmental function for sport, tourism and education. The main axis of
this European eco-tourist corridor is 700-kilometre bicycle route, which joins historical cities and towns, but also rural areas that are precious for
their natural, visual and cultural values. Starting in the Jura Upland of Krakow, through the territories of Pszczyna, Cieszyn Silesia and the Beskidy
Mountains, the route enters South Moravia region, and going between vineyards arrives at Lower Austria. “Greenways” Krakow-Moravia-Vienna
is soon going to become the longest alley of tress in Europe. Every year, on the Central-European Tree Day (the 20th of October), children and
young people plant local species of trees on the route. The route from Vienna to Krakow passes numerous characteristic and interesting regions,
with high potential for active, rural and cultural tourism development. Traveling on the route means getting to know the middle part of Europe with
its cultural diversity and natural uniqueness. The route is marked on its whole length. Here is a detailed description of the 258-kilometre part of the
route in Poland: Krakow (the Wawel Castle)-Kryspinów-Cholerzyn-Mników-Baczyn-Tenczyński Forest-Rudno-Grojec-Alwernia-Wygiełzów-LasOświęcim/Auschwitz-Brzezinka/Birkenau-Harmęże (the bridge on Vistula River)-Wola-Miedźna-Pszczyna-Goczałkowice Zdrój-Zabrze-LandekMazańcowice-BielskoBiała-Jaworze-Górki Wielkie-Nierodzim, and here the route continues in two directions:
1. Lowland lane: Skoczów-Goleszów-Dzięgielów-Cieszyn (border crossing)
2. Highland lane: Ustroń-Wisła-Istebna-Łacki-Jasnowice (border crossing)
In Cieszyn Silesia Euroregion there are 7 thematic local Greenway routes.They are:
• Cieszyn: Downtown Walking Route
• Cieszyn: Blooming Magnolias Route
• Goleszów: National Costume of Cieszyn Bicycle Route
• Skoczów: Following The Footsteps of St. Jan Sarkander
• Jaworzynka: Planetary Path
• Istebna: Following The Footsteps of Jerzy Kukuczka
• The Cieszyn County: Via Ducalis-Lunar Route
So, let’s go!
Dominika
WIEDEŃ
Zaręba
www.greenways.pl
vademecum snoba
vade mecum for a snob
The sculpture of metal and steel
Rzeźba z blachy i stali
iedy w 1998 roku, po 20. latach przerwy w produkcji
„literowców”, koncern DaimlerChrysler powrócił
do modelu 300 kontynuując kolejność alfabetyczną,
oczywistym stało się, że ten model będzie równie niezwykły jak
jego „przodkowie”. 300M otrzymał atrakcyjne i nowatorskie
nadwozie limuzyny o sportowym charakterze. Brakowało jedynie
ośmiocylindrowego silnika HEMI. Natomiast najnowszy rozdział
historii 300 to 300C. Samochód ten po raz pierwszy pokazano
w 2003 r, dokładnie w tym samym miejscu (Nowy Jork),
co 300C z 1956 r. Podobieństwa między autami są znaczące,
ale próżno doszukiwać się w obecnej „trzysetce” wyrastających
z tyłu „skrzydeł”. Co najważniejsze: pod maską znowu zagościł
V8 HEMI o pojemności 5.7 l (MDS – system odłączenia połowy
cylindrów podczas spokojnej jazdy), mający moment obrotowy
„jedynie” 525 Nm. Ale to nie jedyna rewolucja jaka nastąpiła.
Dopełnieniem oferty stała się wersja Touring (kombi). Nigdy
wcześniej firma nie produkowała tego typu nadwozia w swoich
„flagowcach”, oferowana z silnikami 5.7 l V8 HEMI, 3.5 l V6
(oba z opcją 4x4) oraz 3.0 l CRD (jednostka wysokoprężna). Tak,
to nie pomyłka – silnik diesla w amerykańskim samochodzie!
Informacja równie porażająca, jak wysokie osiągi i kultura pracy
tych napędów, połączonych z precyzyjnie zestrojonymi
5-biegowymi automatycznymi skrzyniami (z systemem Autostick).
Jeżeli jednak w dalszym ciągu odczuwamy niedobór mocy,
wersja SRT8 powinna zadowolić najwybredniejszych. Polecamy
ćwiczenia prawej stopy, gdyż zbyt gwałtowne wciśnięcie gazu
pozwoli silnikowi 6.1 l (430 KM i 596 Nm, 5.0 s do 100 km/h)
K
30
hen in 1998 – after a 20-year break of letter series
production – DaimlerChrysler concern returned to the
model named 300, following the alphabetical order,
it became obvious that the model would be as unusual as its
„ancestors.” 300M received an attractive and innovative body of
a sports car; the only thing missing was eight-cylinder HEMI engine.
However, the newest chapter in the history of 300 series is 300C.
The car was firs shown in 2003, in exactly the same place (in New
York) as 300C from 1956. The similarities between both the cars
are significant but you will not find „wings” sticking out at the back
in the newer version. What is more important is that the 8V HEMI
engine of 5.7 l appeared under the bonnet (with MDS – Multi
Displacement System which is an automobile engine variable
displacement technology), with a torque of „only” 525 Nm. But this
is not the only revolution that took place. To make the offer
complete, Touring, a new version of body (station wagon) was
introduced and equipped with 5.7l V8 HEMI and 3.5 V6 HEMI
engines (both with 4x4 option) and with 3.0l CRD Diesel engine.
Yes, this is not a mistake – a diesel engine in an American car!
The information is equally shocking as high performance of these
drives joined with a precisely working five-gear automatic box (with
Autostick system). However, if we still suffer from power shortage,
SRT8 version should satisfy even the most demanding ones.
We advise to do some exercises for the right foot as the accelerator
pressed too rapidly will allow the 6.1l engine (430 horsepower
and 596 Nm, 5.0s to 100 km/h) squeeze us into the seat, not even
mentioning the vehicles swiftly disappearing in our rear mirror.
W
vademecum snoba
wbić nas bardzo mocno w siedzenie, już nie mówiąc o szybko
malejących pojazdach w odbiciu lusterka wstecznego. Wersję tę
można rozpoznać po 20-calowych felgach, lekko poszerzonych
nadkolach, obniżonym nadwoziu, zmienionym przednim
zderzaku oraz subtelnym znaczku SRT8 pod spoiler’em.
Chrysler 300C to imponująca i budząca respekt limuzyna. Ale
dlaczego? Po prostu trudno jest go pomylić z innymi pojazdami,
gdyż jego wymiary i zwracający uwagę potężny grill jest niezwykle
charakterystyczny i wyróżniający. W standardowej wersji,
w środku jak i na zewnątrz, mamy już prawie wszystko:
bezpieczeństwo, komfort, funkcjonalność. Nie sposób wymienić
wszystkich „bajerów”. Do kompletu wyposażenia można jedynie
dokupić system nawigacyjny, elektrycznie otwierany dach
(standard w wersji z V8 5.7 l), skórzaną tapicerkę oraz
podgrzewanie foteli, elektroniczną regulację ustawienia pedałów
wraz z pamięcią ustawień, metaliczny lub perłowy lakier, system
nagłośnienia Boston Acustic (7 głośników + Subwoofer
+ wzmacniacz 380W – choć ten seryjny, to też zestaw niemal
koncertowy). Ergonomiczny kształt foteli (utrzymujących
prowadzącego na zakrętach) oraz przejrzysty układ deski
rozdzielczej sprawiają, że kierowca ma wszystko pod ręką.
vade mecum for a snob
The version can be easily recognised by its 20-inch rims, a bit
lowered body, a changed bumper and a delicate SRT8 label under
the spoiler.
Chrysler 300C is an impressive and awesome sedan, but why?
It is just hard to mistake it with other cars, as its dimensions and
a huge eye-catching grille is very unusual and distinguishing.
In a standard version, we have everything, as well inside as outside:
comfort, safety and functionality. It is impossible to mention all the
‘extras”. It make the set complete you can additionally buy
navigation system, electric sunroof (standard equipment in V8 5.7l
version), leather upholstery and warmed seats, electronic regulation
of pedals (with memory), metallic or pearl paint, Boston Acustic
sound system (7 speakers + subwoofer + 380W amplifier), even
though the standard version is equipped with a concert-like sound
system. The ergonomic shape of seats (holding the driver when
turning) and a clear design of a dashboard make the driver have
everything within an easy reach. Those travelling at the back will
never forget the trip, as the spacious trunk will not allow any
luggage to be placed inside the car, between the passengers” legs.
The sedan version has a trunk of 504 litres, while Touring – 610
litres, which, when the seats are folded, grows to the space of 1602
litres.
It is high time we had a short ride. Having driven several hundred
metres, we know that it will not be a short ride. It has to be said that
the giant can cope with Polish routes smoothly, and it floats over
the road without disturbing wobbles. Precise steering system
deserves appraisal, as the signals from the steering wheel are
passed on to the wheels without any delays, and ESP system takes
care of smooth turnings. Accelerating in 300C is just a pure
pleasure – the engine reacts to additional amount of fuel in a very
spontaneous way. We accelerate smoothly with a feeling that the
speedometer has too small a scale. And everything is ‘watched” by
TC and ETC. We do not have to worry that 7l fuel tank will get dry
reklama
Dla podróżujących na tylniej kanapie wycieczka tym
samochodem zostawi same przyjemne wspomnienia, gdyż
pojemny bagażnik nie pozwoli na plątające się między nogami
bagaże. Dla nadwozia typu Sedan pojemność to 504 litry,
natomiast Touring posiada aż 610-litrowy bagażnik, który
po złożeniu siedzeń uwalnia powierzchnię zdołającą
pochłonąć 1602-litrowy pakunek.
Najwyższy czas na krótką przejażdżkę. Po kilkuset metrach już
wiemy, że jednak nie będzie to krótka przejażdżka. Należy
podkreślić, że ten kolos radzi sobie bardzo dobrze na polskich
trasach, wręcz niepostrzeżenie dla pasażerów płynie
po nierównościach bez niepokojących drgań. Precyzyjny układ
kierowniczy zasługuje na pochwałę, gdyż sygnały z kierownicy
przekazywane są na koła bez opóźnień, natomiast system ESP
czuwa nad płynnym wychodzeniem z zakrętów. Dodawanie gazu
w 300C to czysta przyjemność - silnik reaguje na dodatkową
porcję paliwa bardzo spontanicznie sprawiając, że przyspieszamy
płynnie, mając uczucie, że zegar prędkościomierza ma zbyt małą
skalę, a nad wszystkim czuwa TC oraz ETC. Przede wszystkim nie
musimy się zbytnio martwić, że 71-litrowy bak zostanie osuszony
zbyt szybko. Z zatrzymaniem się też nie będzie problemu:
dwutonowy gigant z wielką gracją wyhamowuje na niespełna
40. metrach, wspomagany układami ABS, BAS, EVBP.
Trzylitrowy CDR spala średnio 8.1 litra na 100 km, natomiast
V8 5.7 l HEMI około 11.4 litra benzyny.
Podsumujmy zatem najnowszy z modeli „literówek”. Tym
cackiem, wyposażonym standardowo z 3.5 l V6 wyjedziemy
vademecum
vademecumsnoba
snobavadevade
mecum
mecum
for a snob
vor e
SILESIA
SILESIA airport
airport 7-2006
5-2006
z salonu już za 171 000 zł. Niewiele więcej kosztuje 3.0 CRD 181 000 zł. Na najszybszą wersję SRT8 musimy już przeznaczyć
około 271 000 zł. Dla osób, którym bardziej zależy
na ekonomice przy niewielkiej utracie na dynamice jazdy, godną
polecenia jest wersja 5.7 l z MDS, AWD (tylko w Touring)
za 244 000 zł.
Bartłomiej
Caba
INTER-CAR Autoryzowany Dealer Chrysler, Jeep i Dodge, Zabrze
INTER-CAR Authorised Dealer of Chrysler, Jeep and Dodge in Zabrze
www.intercar.chrysler.pl
too quickly. There are also no problems with pulling up – this 2-ton
giant need less than 40 metres to pull up gracefully, which the
process is supported by ABS, BAS and EVBP systems. Three-cylinder
CDR engine uses approximately 8.1l per 100 km, and V8 5.7l
HEMI – about 11.4 litres of petrol.
Let us then sum up the latest model of ”letter series”. This bijou with
V6 3.5l engine can be ours for only 171,000 PLN. A bit more is
needed to purchase 3.0 CRD – 181,000 PLN. The fastest SRT8
version costs about 271,000 PLN. For those who value the
economy joined with dynamic drive, will choose 5.7l with MDS,
AWD (only in Touring) for 244,00 PLN.
32
„Chorzowska 50” jest jednym
z najbardziej prestiżowych biurowców w regionie. Dbałość o dobry
wizerunek „Chorzowskiej 50”
i wysoka jakość świadczonych usług
zostały docenione przez wiele firm,
które ulokowały swoje siedziby
w biurowcu. Doskonałe położenie
„Chorzowskiej 50” w samym śródmieściu Katowic, umożliwia komunikację zarówno własnymi środkami transportu, jak również komunikacją miejską. „Chorzowska 50”
oferuje własne, bogato wyposażone
Centrum Konferencyjne oraz Pasaż
Handlowo-Usługowy.
Dodatkowym atutem biurowca jest
parking zlokalizowany na 5 kondygnacjach oraz na terenie wokół
budynku.
„Chorzowska 50” is one of the most
prestigious office buildings in the
region. The numerous companies
that selected the building for the
location of their offices appreciated
the care about the good image of
„Chorzowska 50” as well as the high
quality services provided therein.
The perfect location of „Chorzowska
50” in the very Centre of Katowice
allows for superb transport links both
in private cars and by public transport. “Chorzowska 50” offers its
own, richly furnished Conference
Centre and the Retail Mall. The
additional advantage of the building
are the parking lots located on its
5 levels and the outdoor area surrounding it.

sa 7Aii_D2:sa_mak.qxd.qxd

Transkrypt

Podobne dokumenty

- Nazywam się Alicja Jędrzejczak . Chodzę do szóstej klasy szkoły

Rekordowy dzień w Katowice Airport

Happy or Not - Katowice Airport

Wystartowały nowe trasy Wizz Air

The Holy See

Letni siatka połączeń Katowice Airport (2016)