docRewitalizacja – sposób na ożywienie fragmentu miasta?
download 
Reklamacja Transkrypt
Rewitalizacja – sposób na ożywienie fragmentu miasta?
Ewa Boryczka* Uniwersytet Łódzki Rewitalizacja – sposób na ożywienie fragmentu miasta? Ciekawy przykład rewitalizacji terenów poprzemysłowych w Wiedniu. Przy realizacji projektu z sukcesem współpracowali deweloperzy - inwestorzy prywatni oraz władza samorządowa. Moda i zainteresowanie inwestorów terenami poprzemysłowymi w miastach daje możliwość ożywienia i skutecznego przekształcenia starych i zdegradowanych tkanek miejskich. Ten bum inwestycyjny w Polsce związany z terenami pofabrycznymi i poeksploatacyjnymi, którego dziś jesteśmy świadkami rozpoczął się w Europie zachodniej znacznie wcześniej. Wiele zintegrowanych i profesjonalnie przygotowanych projektów rewitalizacji, które mogą być dla nas przykładem zostało już zrealizowanych. Jednak czym jest rewitalizacja – hasło, które coraz częściej pojawia się w mediach. Otóż jest ona złożonym procesem, mającym na celu ożywienie gospodarcze i społeczne szczególnie zdegradowanych lub martwych obszarów miasta. Rewitalizacja przekształca i dostosowuje wybrany obszar do współczesnych, zmieniających się potrzeb mieszkańców. Jednym z najciekawszych, ukończonych już projektów rewitalizacji jest wiedeński kompleks poprzemysłowy o nazwie „Gasometer ABCD”, „Gasometer-City” lub „G-Town” i dotyczy terenów największej XIXwiecznej gazowni miejskiej. Aranżacja wiedeńskiego przemysłowego kompleksu pochodzącej z przełomu wieków XIX i XX największej europejskiej gazowni miejskiej, która została przekształcona w wielofunkcyjny zespół zabytkowych obiektów zachwyca specjalistów na całym świecie. Gazownia Wien Simmering w czasie jej budowy zlokalizowana była na obrzeżach miasta. Otoczona była ogrodami i polami uprawnymi, jednak z upływem czasu i rozwoju Wiednia zbliżała się co raz bardziej do rozrastających się centralnych obszarów miasta. Dziś przypominające miasto w mieście „Gasometer-City” znajduje się we wpełni zurbanizowanej południowo-wschodniej części stolicy Austrii.1 * doktorantka w Katedrze Gospodarki Regionalnej i Środowiska UŁ - www.region.uni.lodz.pl Tekst zredagowany na podstawie artykułów: E. Boryczka, Rewitalizacja terenów poprzemysłowych na przykładzie XIX-wiecznej gazowni miejskiej w Wiedniu, w: A. Zakrzewska-Półtorak (red.), Debiuty studenckie. Współczesne problemy europejskich metropolii, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 2007; E. Boryczka, Rewitalizacja zdegradowanych terenów miejskich, w: Z. Przygodzki (red.), 1 Na początku należy również wspomnieć, skąd wzięła się dzisiejsza, zagadkowa nazwa kompleksu. Otóż Gasometer-Uhr to ogromne urządzenie pomiarowe, które było umieszczone na zewnątrz każdej osłony zbiorników gazowych. Zegar gazometrowy wskazywał ilość gazu w zbiornikach. Był on umieszczony na zewnątrz każdej osłony zbiorników na gazowych i ze względów bezpieczeństwa musiał być dobrze widoczny przez kontrolerów z dużej odległości. Od wielu lat cztery murowane osłony, które pozostały po rozebraniu przestarzałych, metalowych zbiorników na gaz noszą właśnie nazwę Gasometer. W 1997 roku próbowano zmienić nazwę obiektów na m.in. Technometer, Gazometr, jednak nazwa, która przez wiele lat funkcjonowała w potocznym języku wśród mieszkańców pozostała. Historia gazowni Wien Simmering i rozwoju publicznego oświetlenia w Wiedniu Pierwszą próbę publicznego oświetlenia ulic Wiednia lampami oliwnymi podjęto 7 listopada 1687 roku. W mieście ustawiono wtedy 17 pierwszych latarni (Dorotheergasse), a już latem oświetlono całe ówczesne centrum. Jednocześnie Leopold I wydał surowe rozporządzenie nakładające surowe kary na tych, którzy dopuszczą się uszkodzenia publicznych latarni. Za takie akty wandalizmu groziło obcięcie prawej ręki. Do końca lat osiemdziesiątych następnego wieku oświetleniem objęte zostały również przedmieścia Wiednia. Przy zapalaniu i opiece nad latarniami czuwał specjalnie stworzony do tego celu oddział latarników. W 1789 roku nastąpił przełom. Odkryto wtedy oksydację węgla kamiennego i w tym samym roku wynaleziony został Gasometer, przyrząd służący do pomiaru ciśnienia masy gazowej w pojemniku gazowym. Trzy lata później zastosowano po raz pierwszy gaz otrzymany z węgla do oświetlenia pomieszczeń mieszkalnych. Następnie w pierwszych latach XIX wieku podjęto w Austrii pierwszą próbę produkcji gazu, a już dwa lata później wybudowano pierwszy zakład produkcyjny. Na ulicach Wiednia (Walfischgasse, Krugerstraße i części Kärntnerstraße) postawiono 25 nowych latarni gazowych. Nowe gazowe oświetlenie ze względu na dobre jasne światło jakie dawało zostało szybko zaakceptowane i polubiane przez mieszkańców miasta. W następnych latach ustawiono kolejnych 90 latarni. W 1827 roku doktor chemii i aptekarz Georg Pfendler oświetlił gazem „Aptekę pod Złotym Gryfem”, a rok później zbudował pierwszą gazownię o nazwie „Rossau”. 14 maja 1832 r. dr Pfendler otrzymał pozwolenie na budowę rurociągu gazowego w centrum Wiednia w celu wykonania oświetlenia prywatnych domów mieszkańców miasta. Pierwsze oświetlenie Rozwój miast i regionów w procesie integracji europejskiej, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2006 oraz na podstawie informacji ze strony www.wiener-gasometer.at, chyba, ze będzie zaznaczone inaczej. zamontowane zostało w pałacu przy Hauptstraße 63. Dwa lata później gotowych było już 1,2 km instalacji gazowych. Gazownia dr Pfendlera w kolejnych latach rozszerzyła swoją działalność również o publiczne oświetlenia przyległych ulic. Jesienią 1838 roku na Michaelerplatz został postawiony pierwszy publiczny gazowy kandelabr składający się z aż sześciu palników, a parę miesięcy później, w sierpniu dwa kolejne na Mehlmarkt. Warto wspomnieć, iż w tym czasie codziennemu zapalaniu latarni towarzyszył dźwięk latarnianych dzwoneczków. W 1840 roku Teodor Friedrich Hene wzniósł kolejną gazownię o nazwie Fűnfhaus, która zaopatrywała w gaz kolejną część miasta. Dwa lata później na austriackim rynku gazowym pojawił się Imperial Countinental Gas Association (I.C.G.A.). Była to firma, która powstała w Londynie w 1824 roku, a jej głównym celem działalności była instalacja oświetlenia gazowego w większych miastach Europy. Zaistnienie na rynku wielu producentów gazu spowodowało spadek jego cen oraz przyspieszenie rozpowszechniania w stolicy oświetlenia magazynowania gazowego. Do wyprodukowanego gazu potrzebne stały się duże zbiorniki, które Fot. 1 Latarnik gaszący latarnie Źródło: www.gasometer.at/foto powoli zaczynały pojawiać się w krajobrazie miasta, towarzysząc zakładom produkcyjnym. Z czasem zaczęto metalowe zbiorniki obudowywać potężnymi murowanymi osłonami (nazywane Gasbehälter), umieszczając w tych osłonach ogromne i dobrze widoczne z dużej odległości urządzenia mierzące ciśnienie masy gazowej (Gasometer-Uhr). Już w 1862 roku Wiedeń i jego przedmieścia był oświetlony przez 6067 latarniane palniki gazowe, które zasilane były gazem z pięciu gazowni. W następnym okresie w różnych częściach miasta powstawały kolejne zakłady produkcyjne gazu. Od 1888 roku już nie angielska instytucja, a gmina zarządzała gazowniami, oraz samodzielnie budowała kolejne zakłady. W kolejnych latach opracowano szczegółowy plan budowy i realizacji dwóch wielkich Gaswerk. Jedna z nich miała znajdować się na w północno – zachodniej części Wiednia w dzielnicy Heiligenstadt, a druga w południowo – wschodniej w Simmering. Gazownie miały dostarczać do 100 mln m3 gazu rocznie. Jak się później okazało gazownia Wien Simmering była największą europejską gazownią miejską. Budowę Wien Simmering rozpoczęto 28 grudnia 1896 roku, a zakończono jesienią 1899 roku. Gazownia zlokalizowana była na przedmieściach miasta, otoczona ogrodami i polami uprawnymi. Podczas wznoszenia murowanych osłon czterech ogromnych zbiorników na gaz na budowie pracowało ok. 1630 robotników. Wybudowane zbiorniki służące do przechowywania gazu wraz z osłonami miały imponujące rozmiary (pojemność jednego zbiornika wynosiła 90 000 m3 gazu, średnica 60 m, wysokość 73,5 m). Pierwszy gaz z miejskiej gazowni Simmering popłynął do odbiorców 31 października 1899 r. Dziesięć lat później rozbudowano gazownię stawiając kolejny, piąty już zbiornik. Nie posiadał on jednak murowanej osłony. W 1912 roku Wiedeń został już w całości zaopatrzony w gaz, którego używano wtedy zarówno do oświetlania ulic jak i w gospodarstwach domowych. Gazownia Wien Simmering pracowała właściwie nieprzerwanie zachowując najnowsze standardy techniczne. Wyjątkiem był okres II wojny światowej, kiedy to na początku kwietnia 1945 roku w skutek zniszczeń wojennych dostawa gazu w Wiedniu na niemal 12 miesięcy ustała całkowicie. W związku ze zmianą technologii i rozwoju oświetlenia od 1962 roku gaz w Wiedniu używany był jedynie do ogrzewania wody i gotowania, a z uwagi na dostępność od 1968 roku w Wiedniu rosyjskiego gazu ziemnego podjęto działania mające na celu przebudowę i dostosowanie sieci gazowej do nowego gatunku gazu. Program przebudowy został zakończony w 1978 roku, co oznaczało koniec produkcji gazu w największej gazowni miejskiej Wien Simmering, oraz w innych zakładach. Podobnie nieprzydatnymi okazały się dotychczas służące do magazynowania zbiorniki gazu nazywane potocznie Gasometer. W wyniku tego z upływem czasu zaczęły one znikać z krajobrazu miasta. W gazowni Wien Simmering jako pierwszy 14 października 1980 roku wyłączony z eksploatacji został piąty nieobudowany zbiornik. Rok później, po ponad siedemdziesięciu latach istnienia został rozebrany. Kolejne wyłączanie zbiorników nastąpiło 14 lipca 1984 roku i dotyczyło Gasometer B. W następnych dwóch latach zamykano kolejno Gasometer A, C i D. Gazownia została ostatecznie zamknięta w 1986 roku i od tego czasu budynki pozostałe po największej europejskiej miejskiej Gaswerk służyły organizacji incydentalnych nocnych imprez, wystaw do czasu, kiedy nowe życie zostało dane postindustrialnym obiektom na początku XXI wieku.2 Tkanka miejska pozostała po Wien Simmering stawała się coraz bardziej zdewastowana i odizolowana od otaczających ją terenów, jednak to miało się wkrótce zmienić. Rewitalizacja – szansa dla zabytkowej, opuszczonej części miasta W 1981 roku cztery murowane osłony (Gasometer) dzięki staraniom prof. Mafreda Wehdorna jednego z ekspertów w dziedzinie mieszkalnictwa w Wiedniu, znawcy architektury przemysłowej, otrzymały status zabytków – pomników dziedzictwa poprzemysłowego, co w konsekwencji uchroniło je przed wyburzeniem. Aby jednak mogły przetrwać należało w nie zainwestować. Od 1989 r. trwały intensywne przygotowania, a także studia projektowe dotyczące możliwości realizacyjnych. Analizowano jakie funkcje mogłyby pełnić obiekty oraz jak takie przedsięwzięcie sfinansować. Zastanawiano się nad różnymi propozycjami. Brano również po uwagę inicjatywy podjęte przez mieszkańców Wiednia w ostatnich latach. Na tym terenie po zamknięciu gazowni Wien Simmering w 1986 roku odbywały się liczne imprezy. Zdecydowano o podjęciu działań rewitalizacyjnych na tym obszarze. W 1996 roku Rada Miejska uznała, że zgodnie ze współczesną strategią i polityką rozwoju miasta nadrzędną rolę w tym przedsięwzięciu powinny odgrywać funkcje mieszkalne. Projekt prowadzony i nadzorowany przez profesora Manfreda miał być wielofunkcyjny. Planowano stworzenie wielu miejsc pracy, wypoczynku, jednak priorytetem miało być wybudowanie znacznej liczby lokali mieszkalnych. W tym samym roku, wkrótce po decyzji władz miasta zbiorniki na gaz wraz z murowanymi osłonami zostały zakupione przez trzy firmy inwestycyjne: GESIBA (Gemeinnützige Siedlungs- und Bauaktiengesellschaft), GPA (Wohnbauvereinigung für Privatangestellte Gemeinnützige GmbH), SEG (Stadterneuerungs- und Eigentumswohnungsges.m.b.H.). Do wspólnej pracy nad projektem zostali zaproszeni czterej światowej sławy architekci: Jean Nouvel, Wolf D. Prix, Manfred Weldorn, oraz Wilhelm Holzbauer. Każdy z nich był odpowiedzialny za jedną osłonę, ale pracowali w zespole, dzięki czemu koncepcja, którą przygotowali stanowi spójną całość. W latach 1999-2001 trwały prace remontowo-budowlane, a od maja 2001 roku Gasometer tętni nowym życiem. Każda z czterech murowanych osłon objętych projektem 2 W 1986 roku w Gasometer B nakręcono fragment filmu z serii James Bond-Agent 007 pt. „W obliczu śmierci”, w 1988 roku w Gasometer D odbyła się wystawa „100 lat socjaldemokracji”, od 1993 roku cyklicznie przez pięć lat organizowane były słynne koncerty dla młodzieży „Gasometer Rave”. Geschichte, http://www.wiener-gasometer.at/de/geschichte/geschichte-ausserbetriebnahme.html, 14.02.2006 „Gasometer ABCD” (fot. 2) gazowni Wien Simmering, ma swoją własną nazwę (Gasometer A, Gasometer B, Gasometer C, Gasometer D). Fot. 2. Gasometer D, C, B, A Źródło: www.wiener-gasometer.at/foto Zaplanowano, że na terenie kompleksu będzie mieszkać około 1 500 osób, a 15 000 będzie dziennie odwiedzać to miejsce. Aby nie dopuścić do zatłoczenia Gasometer ABCD ruchem samochodowym doprowadzono do Gasometer A roku specjalną linię metra U3, która została oddana do użytku już 2 grudnia 2000 roku. Zapewniono w ten sposób bezpośredni i bardzo sprawny dostęp komunikacyjny do Gasometer-City. Oprócz stacji metra powstały także dwie linie szybkiej kolei dojeżdżającej niemal pod sam kompleks.3 Stworzono również bezpośrednie połączenia drogowe ulicy Guglgasse, przy której zlokalizowana jest Wien Simmering z lotniskiem, a także z głównymi drogami w Wiedniu, co umożliwia bardzo łatwy dojazd do Gasometer. Władze lokalne przeznaczyły ponad 30 mln euro na sfinansowanie inwestycji infrastruktury transportowej (drogi A4) oraz na budowę trzech ciągów komunikacji pieszej i rowerowej, które prowadzą bezpośrednio do kompleksu. Prace budowlane trwały 2,5 roku – to wiedeński rekord zważywszy na skalę projektu. Gasometer A 3 Gesiba, Gasometer – City, www.gasometer.gesiba.at/presse-inf/GASOMETRER_PK_e.pdf, Światowej sławy francuski architekt Jean Noveal zaprojektował Gasometer A, który potocznie nazwany jest „pałacem światła”. Obiekt zdominowany jest przez stal i szkło. Projektant tworząc nowe wnętrze budynku zrealizował koncepcję wizualnej lekkości i jednorodności. Wychodząc od ciężkiej historycznej fasady osłony przeszedł do delikatnej wewnętrznej konstrukcji stalowo-szklanej. Do tego budynku bezpośrednio nowo doprowadzona jest wybudowana linia metra. Obiekt zabytkowy składa się z 9 mieszkalnych segmentów ukształtowanych w formie wież połączonych galeriami. sobą Powierzchnia dwunastokondygnacyjnych pokryta ze jest segmentów przyciemnianym szkłem odbijającym światło, a ściany szczytowe obłożone są panelami ze stali nierdzewnej. Po środku znajduje się wewnętrzny dziedziniec. Między wieżami pozostawione zostały otwory o szerokości czterech metrów. Przez te szczeliny i przez stalowe okna w zabytkowej murowanej osłonie Fot. 3 Gasometer A - widok oszklonego wewnętrznego dziedzińca -a dole fragment świetlika - illuminatora. Źródło: www.gasometer.at/foto światło dzienne bez problemu wpada do wewnętrznego dziedzińca, a tam odbija się wielokrotnie tworząc wspaniałe efekty świetlne. Stalowa, nieoszklona konstrukcja kopuły powoduje, iż dziedziniec jest zdany na warunki pogodowe i odpowiednio przewietrzany. Z tego względu, aby zapewnić wspaniałe efekty świetlne wewnątrz dziedzińca okna jak i powłoka ścian muszą być wielokrotnie w ciągu roku oczyszczane. W wieżowo ukształtowanych segmentach znajdują się 3 piętra biurowe i 9 mieszkalnych, na których znajduje się 128 mieszkań, a w dolnej koliście ukształtowanej części budynku, pod wieżami, znajduje się 1 poziom garażowy, 3 poziomy handlowousługowe nazwane „Shopping Mall”. Część handlowo-usługowa „Shopping Mall” to specjalne, lokalne centrum handlowe. Oddziela ono przestrzeń mieszkalną i biurową od publicznej. Tutaj znajdują się drobne sklepiki, apteka, punkty usługowe, medyczne. W środkowej części Shopping Mall pod przeszkloną kopułą – iluminatorem, przez który wnika światło umieszczono cafe-bar, w którym spotykają się mieszkańcy, pracownicy Gasometer ABCD oraz goście.4 Gasometer B Autorami projektu byli Wolf D. Prix i Helmut Swiczinsky. To co stworzyli określane jest jako „miasto w mieście”. W projekcie umieszczono od północnej strony osłony nowy obiekt w formie tarczy (niem. Schild Zubau). Tarcza stała się jego znakiem charakterystycznym. Celem jej budowy było wprowadzenie do zabytkowego kompleksu odrobiny nowoczesnej architektury, a także powiększenie przestrzeni przeznaczonej na lokale mieszkalne. Aby mieszkańcy mogli się swobodnie przemieszczać między obiektami stworzono dla nich dwa zabudowane przejścia. Jedno z nich znajduje się na poziomie Shopping Mall, a drugie umieszczone kondygnacjach na wyższych dostępne jest jedynie dla mieszkańców. Tarcza ma 60 metrów wysokości i składa się z 18 kondygnacji, z czego 17 to kondygnacje mieszkalne, a jedna Fot. 4 Gasometer B i tarcza Źródło: www.gasometer.at/foto stanowi przestrzeń publiczną, gdzie mieści się poziom wejściowy i zaplecze do Bank Austria Halle (inaczej zwana Ba~Ca Halle). W części mieszkalnej znajduje się 116 mieszkań oraz 247 miejsc dla studentów w 73 apartamentach. Tarcza to nowoczesny dom studencki oferujący właściwie wszystko, czego potrzebują studenci. W budynku znajdują się przestrzenie klubowe (sauna, siłownia), apteka, przychodnia z gabinetami lekarskimi. Zlokalizowany jest tam także Gasobar, gdzie odbywają się różnego rodzaju imprezy studenckie. Tarcza jest 4 Architektur Gasometer A, http://www.wiener-gasometer.at/de/gasometer/a/index.html, 17.02.2006, oraz J.Olenderek, Rewitalizacja w czterech odsłonach czyli Wiener Gasometer ABCD, w: B.M. Walczak (red.), Rewitalizacja miast poprzemysłowych, ŁOIIB, Łódź 2006, s. 317 wyższa od budynku zabytkowego, więc na górnych piętrach zaprojektowano mieszkania z pracowniami dla artystów. Znajdują się w nich duże tarasy dachowe z panoramicznym widokiem na Wiedeń. Wykorzystanie zabytkowej osłony Gasometer B różni się od innych obiektów, gdyż w jej środek został wbudowany oddzielny budynek, który nie jest w ogóle połączony z osłoną. Powoduje to, iż przez stare nieoszklone, zewnętrzne otwory okienne widać oddaloną od ceglanej osłony nową białą ścianę budynku mieszkalnego. Podobnie jak w innych Gasometer pośrodku znajduje się zielony dziedziniec, a w jego środku umieszczony został iluminator, przez który światło dzienne wnika do dolnej części obiektu. Tutaj również dzięki stalowej, nieoszklonej konstrukcji dziedziniec zdany jest na warunki pogodowe. Fot. 5 Gasometer B – przekrój budynku. Źródło: www.gasometer.at/foto W obiekcie zabytkowym znajduje się 12 pięter mieszkalnych, gdzie jest 140 mieszkań, jedno piętro pasażu Shopping Mall, a także dwa poziomy podziemnych garaży liczących 256 miejsc, oraz olbrzymia wielofunkcyjna sala imprezowa Bank Austria Halle zwana także Ba~Ca Halle. Ogromna hala może pomieścić nawet 4200 osób. Jest to ogromna, bardzo nowoczesna i świetnie wyposażona sala, która zapewnia obsługę najróżniejszych imprez od koncertów, musicali, oper, kabaretów, do imprez tanecznych itp. Jest ona specjalnie izolowana, aby dźwięki i hałasy nie docierały do przestrzeni mieszkalnych. Wielofunkcyjna Ba~Ca Halle umieszczona jest w zabytkowym obiekcie, poniżej poziomu Shopping Mall. Scena, która się tam znajduje jest w pełni mobilna i może być ukształtowana również w formie areny. Trybuny i krzesła są także w pełni mobilne dzięki czemu można salę dostosować do każdego rodzaju imprezy. Posiada ona od wschodniej strony budynku trzypoziomowe zaplecze z placem parkingowym, który obsługuje samochody ciężarowe i wozy techniczne. Całkowita powierzchnia Gasometer B to 35 000 m2. Gasometer C Gasometer C finansowany przez firmy developerskie SEG i GESIBA oraz z budżetu miasta swoim wyglądem nawiązuje do wiedeńskiej tradycji budowy domów. Główny architekt Manfred Wehdorn umieścił wewnątrz historycznego okrągłego budynku sześć tarasowych wieżowo ukształtowanych segmentów. Białe segmenty, w którym znajdują się mieszkania połączone są ze sobą galeriami przejściowymi. Ściany wewnętrzne budynku są w kolorze białym, co bardzo kontrastuje z umieszczonym wewnątrz budowli zielonym dziedzińcem dając niepowtarzalny efekt, zupełnie inny niż w sąsiadujących Gasometer. Choć każdy z obiektów tworzy wewnątrz wyjątkowy klimat i charakter to całość Fot. 6 Gasometer C - widok wewnętrznego dziedzińca Źródło: www.gasometer.at/foto tworzy spójny zespół niepowtarzalnych budynków. Projektant poprzez zastosowanie bieli segmentów, balkonów, tarasów w zestawieniu z zielenią wewnętrznego dziedzińca nawiązał do tradycji budowy wiedeńskich domów wielorodzinnych. Schodkowo ukształtowane segmenty ułatwiają dopływ światła dziennego przez iluminator do pasażu Shopping Mall, a także stwarza możliwość wspaniałego zagospodarowania dużych tarasów, które posiada większość mieszkań. Iluminator jest umieszczony podobnie jak we wszystkich obiektach pośrodku atrium. Gęsto umieszczone tarasy i galerie jak również dziedziniec są miejscem odpoczynku i spotkań towarzyskich mieszkających tam rodzin. Ten interesujący plan przestrzeni oddaje maksimum wolnej przestrzeni wewnątrz obiektu, a dzięki systematycznej uprawie kwiatów i roślin na tarasach i na dziedzińcu za parę lat stworzy atmosferę wspaniałego zielonego i przyjaznego domu. W części handlowej Shopping Mall poza sklepami znajdują się również inne ciekawe miejsca takie jak: plac zabaw dla dzieci oraz przepiękna włoska kawiarnia, która umieszczona jest centralnie pod iluminatorem. Wyjątkowa konstrukcja kawiarni powoduje, iż można tam usłyszeć poczwórne echo. Obiekt C składa się z 6 poziomów mieszkalnych zawierających 92 mieszkania. Budowa tych lokali socjalnych była realizacją strategii rozwoju miasta, która zakładała powstanie w tym miejscu znacznej liczby lokali mieszkalnych. Ta część była finansowana z budżetu miasta. Gasometer ponadto składa się z 3 poziomów biurowych, 5 poziomów Fot. 7 Gasometer C - widok z wewnętrznego dziedzińca Źródło: www.gasometer.at/foto publicznych podziemnych garaży. Na dwóch piętrach zlokalizowany jest Shopping Mall oraz powierzchnie magazynowe. Koszt inwestycji to 33 mln euro netto. Gasometer D Gasometer D został określony przez swojego projektanta jako „urban classic” (klasycznie miejski). Projekt ten jako jedyny został wyłoniony w drodze konkursu. Zaprojektowany budynek wyjątkowo nie jest w kształcie koła, lecz wewnątrz kolistej formy historycznego muru posiada trzy mieszkalne wieże, połączone razem centralnym rdzeniem. Tylko szczyty trzech wież stanowiące formę trójramiennej gwiazdy połączone zostały z ceglaną osłoną. Część oryginalnej fasady celowo została pozostawiona bez dodatkowej zabudowy, co sprawiło, że z części mieszkań można wyglądać na zewnątrz przez oryginalne okna, a z drugiej części ceglana ściana widziana od środka pozwala tylko na fragmentaryczne obejrzenie panoramy dzielnicy Simmering i jej otoczenia. Przypomina to trochę widok rzymskiego akweduktu.5 Program użytkowy nowego obiektu został podzielony zasadniczo na dwie strefy: publiczną i prywatną, w której główną funkcją spełniają lokale mieszkalne. W strefie publicznej zlokalizowanej w dolnej część budynku znajdują się dwa poziomy publicznych garaży, a także ogromne państwowe oraz miejskie archiwum. W nowych komfortowo wyposażonych pomieszczeniach biurowych i czytelniach przyjmowani są petenci, a w magazynach znajduje się 70 000 metrów regałów. Przechowywane są tutaj dotychczas zgromadzone akta i pozostawione jest także miejsce na te, które znajdą się tu w najbliższych trzech dekadach. To tutaj przechowywane są takie unikatowe dokumenty i archiwalne materiały jak testament Beethoven’a, twórczość Mozarta, a także plany przebudowy miasta stworzone przez Otto Wagnera. Najstarszy umieszczony tutaj dokument pochodzi z roku 1208. W archiwum mieści się również biblioteka. Przechowuje ona 100 000 tomów książek związanych z historią miasta, 75 000 czasopism monografii, i około 25 000 400 rządowych czasopism. W tej publicznej części Gasometer D znajdują się kondygnacyjne na zlokalizowana jest dwie których część handlowa Shopping Mall, która zamyka 5 połączony pasaż handlowy rozpoczynający się w Fot. 8 Gasometer D – wnętrze obiektu - widok na ogród znajdujący się na wysokości 32 m budynku A i biegnący przez Źródło: www.gasometer.at/foto wszystkie Gasometer. W tym J.Olenderek, Rewitalizacja w …., op.cit., s. 317 miejscu jednak pasaż został połączony krytym oszklonym pomostem biegnącym nad ulicą Guglgasse z nowoczesnym Enterteiment-Center. Druga strefa mieszkalna znajduje się w górnej części obiektu, ukształtowanej w formie trójramiennej gwiazdy. Każde z ramion składa się z ośmiu kondygnacji, gdzie umieszczonych jest ponad 110 mieszkań. Co ciekawe pomiędzy tymi ramionami znajdują się 3 duże ogrody. Zaskakujące jest również to, że te ogrody położone są na wysokości 32 metrów nad przebiegającą obok budynków Gasometer ABCD ulicą Guglgasse. Ten obiekt tak jak poprzednie Gasometer posiada stalową nieoszkloną konstrukcję kopuły. Dzięki temu ogrody cały czas zdane są na warunki pogodowe i odpowiednio przewietrzane. Ze wschodniego ogrodu poprzez nieoszklone okna w zabytkowej murowanej osłonie można zobaczyć odnowiony budynek administracyjny gazowni Simmering, jak również inne zagospodarowane historyczne budynki należące niegdyś to starej gazowni Wien Simmering. Podsumowanie W sumie stworzono tutaj 615 mieszkań oraz 73 studenckie apartamenty mieszczące się w nowym domu studenckim. Wybudowano 11000 m2 powierzchni biurowych, ogromną hale widowiskową, około 1000 miejsc parkingowych, a także biegnący przez wszystkie Gasometer pasaż handlowo – usługowy Shopping Mall o łącznej powierzchni 22000 m2, gdzie znajduje się ponad 70 sklepów, banki, kawiarnie, restauracje, itp. Cała inwestycja związana z przekształceniem zabytkowych obiektów kosztowała 174,4 mln euro.6 W 2004 roku w Gasometer pracowało prawie 900 osób. Wiedeńska realizacja od 2001 roku tętni życiem zachwycając specjalistów, a także swoich mieszkańców i przede wszystkim odwiedzających ją chętnie turystów. Została ona także uznana za wzór współczesnej rewitalizacji obiektów poprzemysłowych. Realizacja tej inwestycji pobudziła tę część miasta pod względem gospodarczym i społecznym. Zaraz po rozpoczęciu prac budowlanych obok kompleksu zaczęły lokalizować się inne, nowe inwestycje m.in. Entertainmentcenter- (wielousługowe centrum rozrywki dla 3 700 osób, gdzie można obejrzeć film, zjeść, zagrać w billard itp.). Gasometer ABCD lub nazywany inaczej G-Town stał się również nowym symbolem miasta. Różnorodność funkcjonalna tej realizacji ma zapewnić jej długą żywotność, a wieloletni trud specjalistów oraz współpraca różnych instytucji, inwestorów publicznych i prywatnych przy projektowaniu i realizacji programu rewitalizacji zapewniła wyjątkowe i bardzo ciekawe warunki życia i pracy, liczne 6 Gesiba, Gasometer ..., op.cit. atrakcje i niezapomniane wrażenia przybywającym z całego świata turystom, a przede wszystkim mieszkańcom Wiednia.
