ps010-15-VII projekt ustawy o zas uzn kwal zaw (MSz

STANOWISKO Nr 10/15/P-VII
PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ
z dnia 30 stycznia 2015 r.
w sprawie projektu ustawy o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych
nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej, po zapoznaniu się z projektem ustawy o
zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich
Unii
Europejskiej
przekazanym
przy
piśmie
pani
Darii
Lipińskiej-Nałęcz,
Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego, z dnia 13
stycznia 2015 roku, znak: DWM.ZSK.186.190.2014.MMK, zgłasza następujące
uwagi:
Uwagi ogólne
Jak wskazuje uzasadnienie projektu omawianej ustawy, podstawowym jej celem jest
wdrożenie do polskiego porządku prawnego zmian, jakie do funkcjonującego obecnie
systemu uznawania kwalifikacji zawodowych w zawodach regulowanych w ramach
Unii
Europejskiej
wprowadza
dyrektywa
Parlamentu
Europejskiego
i
Rady
2013/55/UE z dnia 20 listopada 2013 r. zmieniająca dyrektywę 2005/36/WE w
sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych i rozporządzenie (UE) nr 1024/2012 w
sprawie współpracy administracyjnej za pośrednictwem systemu wymiany informacji
na rynku wewnętrznym („rozporządzenie w sprawie IMI”). Termin implementowania
tej dyrektywy do prawa krajowego upływa z dniem 18 stycznia 2016 r.
Dyrektywa 2005/36/WE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych określa
zasady uznawania kwalifikacji w odniesieniu do niemalże wszystkich zawodów
regulowanych istniejących w poszczególnych państwach członkowskich, stanowiąc,
że co do zasady uznawanie kwalifikacji zawodowych następuje w trybie tzw.
ogólnego systemu uznawania kwalifikacji. Jednocześnie odnośnie 7 zawodów, tzw.
zawodów sektorowych, do których zalicza się m. in. zawody lekarza i lekarza
dentysty, dyrektywa ustanawia system tzw. automatycznego uznawania kwalifikacji
1
zawodowych oparty na koordynacji minimalnych wymogów w zakresie kształcenia.
W polskim porządku prawnym przepisy dyrektywy 2005/36/WE, w zakresie
wszystkich zawodów objętych ogólnym systemem uznawania kwalifikacji, są
wdrożone ustawą z dnia 18 marca 2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji
zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Natomiast w
zakresie 7 zawodów sektorowych przepisy dyrektywy 2005/36/WE wdrażają ustawy
szczegółowe dotyczące wykonywania tych zawodów – w przypadku zawodów
lekarza i lekarza dentysty ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i
lekarza dentysty.
W ocenie Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej w taki właśnie sposób należy
dokonać wdrożenia zmian do dyrektywy 2005/36/WE wynikających z dyrektywy
2013/55/UE, tj. w zakresie zawodów lekarza i lekarza dentysty poprzez stosowną
nowelizację ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
Projektowana ustawa o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w
państwach członkowskich Unii Europejskiej nie może mieć bezpośredniego
zastosowania do zawodów lekarza i lekarza dentysty (ani do pozostałych zawodów
sektorowych), ponieważ te zawody są regulowane odrębnymi ustawami, które w
pełni i na zasadzie odrębności określają tryb uznawania kwalifikacji w tych
zawodach, a jedynie w niektórych sprawach wyraźnie odsyłają do ogólnej ustawy o
uznawaniu kwalifikacji.
W zakresie zawodów lekarza i lekarza dentysty wszystkie wdrażane regulacje
wynikające z dyrektywy 2013/55/UE powinny być samoistnie uregulowane drogą
nowelizacji ustawy o zawodach lekarza i lekarza – a jedynie w niektórych, wyraźnie
wskazanych w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty sprawach można
dopuścić odpowiednie stosowanie przepisów projektowanej ustawy o zasadach
uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii
Europejskiej poprzez odesłanie takie jak np. w art. 5c i 16b ustawy o zawodach
lekarza i lekarza dentysty1.
1
Art. 5c. 1. Osobie, która spełnia warunki określone w art. 5 ust. 1 pkt 1 i 3-5 oraz ust. 2 i:
1) posiada dokument potwierdzający formalne kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty, o którym
mowa w art. 5a pkt 1 i 2, art. 5b ust. 1 pkt 1-4, lecz nie może przedstawić zaświadczenia
wydanego przez właściwe organy państwa członkowskiego Unii Europejskiej potwierdzającego
faktyczne i zgodne z prawem wykonywanie zawodu lekarza lub lekarza dentysty na terytorium
2
Uwzględniając powyższe, Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej podkreśla, że
propozycje zmian do ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty zawarte w
projektowanej ustawie są szczątkowe i pomijają większość kwestii wymagających
uregulowań ustawowych odnośnie zawodów lekarza i lekarza dentysty.
Projektowana
ustawa
wykazuje
przy
tym
niekonsekwencje
w
zakresie
proponowanych zmian w ustawach regulujących uznawanie kwalifikacji w zawodach
sektorowych, np. w ustawie o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarskoweterynaryjnych oraz w ustawie o zawodach pielęgniarki i położnej proponuje się
szczegółowe przepisy regulujące tzw. mechanizm ostrzegawczy, podczas gdy
zupełnie pomija się to w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
Zmiany w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty powinny mieć szeroki
zakres obejmujący wszystkie zmiany do dyrektywy 2005/36/WE wynikające z
dyrektywy 2013/55/UE i uwzględniać specyfikę tych zawodów w polskim porządku
prawnym.
Zdaniem Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej w ramach prac nad projektowaną
ustawą należy dokonać ponownej analizy potrzebnych zmian w ustawie o zawodach
lekarza i lekarza dentysty i opracować projekt odrębnej ustawy o zmianie ustawy o
zawodach lekarza i lekarza dentysty.
Należy dodatkowo podkreślić, że przepisy wdrażające kwestie związane z
europejską
legitymacją
zawodową
oraz
funkcjonowaniem
mechanizmu
ostrzegawczego powinny być opracowane z uwzględnieniem regulacji określonych w
akcie wykonawczym Komisji Europejskiej, który jest jeszcze przedmiotem prac
legislacyjnych.
Uwagi szczegółowe
tego państwa członkowskiego przez co najmniej trzy kolejne lata w okresie pięciu lat
bezpośrednio poprzedzających wydanie zaświadczenia, albo
2) posiada dokument potwierdzający formalne kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty wydany przez
inne państwo niż państwo członkowskie Unii Europejskiej i może przedstawić zaświadczenie, że
posiada trzyletnie doświadczenie zawodowe w zawodzie lekarza lub lekarza dentysty, uzyskane
na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, które uznało to potwierdzenie
kwalifikacji zawodowych zgodnie z wewnętrznymi przepisami tego państwa oraz potwierdziło
uzyskane doświadczenie zawodowe
- okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza lub prawo wykonywania
zawodu lekarza dentysty, jeżeli minister właściwy do spraw zdrowia uznał kwalifikacje tej osoby do
wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty w wyniku postępowania określonego w
odrębnych przepisach o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach
członkowskich Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem ust. 2.
3
Najistotniejsze kwestie z punktu widzenia zawodów lekarza i lekarza dentysty, które
należy szczegółowo określić w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty są
następujące:
1.
Weryfikacja znajomości języka polskiego przez lekarzy i lekarzy dentystów.
Propozycja zawarta w projektowanej ustawie nie jest w ocenie Prezydium Naczelnej
Rady Lekarskiej zadowalająca i kwestię tę należy jeszcze przeanalizować.
2.
Zasady ubiegania się o wydanie europejskiej legitymacji zawodowej przez lekarzy i
lekarzy dentystów.
Powinny uwzględniać specyfikę tych zawodów, m.in. fakt, że ta sama osoba może
uzyskać kwalifikacje podstawowe w jednym państwie, a kwalifikacje w zakresie
specjalizacji lekarskiej lub lekarsko-dentystycznej w innym państwie.
3.
Zastrzeżenie jednoznacznie stwierdzające, że nie przyznaje się częściowego
dostępu do zawodów lekarza i lekarza dentysty – zarówno w zakresie czynności
zawodowych lekarza albo lekarza dentysty bez specjalizacji, jak i lekarza albo
lekarza dentysty specjalisty .
4.
Mechanizm ostrzegawczy.
Konieczne jest z jednej strony odpowiednie uregulowanie zasad przekazywania
przez organy izb lekarskich właściwym organom innych państw członkowskich
informacji objętych mechanizmem ostrzegawczym uwzględniając wszystkie możliwe
sytuacje:
- kary ograniczenia zakresu czynności zawodowych, zawieszenia albo pozbawienia
prawa wykonywania zawodu orzekane przez sąd lekarski,
- tymczasowe zawieszenie prawa wykonywania zawodu orzekane przez sąd lekarski,
- zawieszenie w prawie wykonywania zawodu lub o ograniczenie w wykonywaniu
określonych czynności medycznych na podstawie uchwały okręgowej rady lekarskiej,
- zakaz wykonywania zawodu orzekany przez sąd powszechny jako środek karny,
-
zawieszenie
w
wykonywaniu
zawodu
zastosowane
tytułem
środka
zapobiegawczego przez sąd powszechny albo prokuratora,
oraz sytuacje, gdy ww. decyzje przestają być wykonalne (np. uchylenie orzeczenia
4
NSL w wyroku kasacyjnym, uchylenie uchwały NRL przez sąd administracyjny).
Z drugiej strony otrzymywanie ostrzeżeń z innych państw członkowskich dotyczące
lekarzy i lekarzy dentystów posiadających również w Polsce prawo wykonywania
zawodu powinno być bodźcem do określenia w polskich przepisach prawnych
konsekwencji takich zdarzeń oraz zasad postępowania organów samorządu
lekarskiego w stosunku do lekarzy i lekarzy dentystów posiadających w Polsce prawo
wykonywania zawodu, na których poza granicami Polski nałożone zostały sankcje o
charakterze dyscyplinarnym mające wpływ na możliwość wykonywania zawodu
(ograniczenia, zawieszenia, pozbawienia prawa wykonywania zawodu) bądź których
poza granicami Polski ograniczono w wykonywaniu zawodu z uwagi na niezdolność
lub niedostateczne przygotowanie do jego wykonywania.
Są to kwestie obecnie nieuregulowane, budzące wiele wątpliwości i problemów dla
samorządu lekarskiego i mające potencjalny wpływ na bezpieczeństwo zdrowotne
obywateli. Prezydium jest zdania, że w tym zakresie konieczna jest także
nowelizacja ustawy o izbach lekarskich
Samorząd lekarski jest gotowy aktywnie włączyć się w prace legislacyjne we
wskazanym powyżej zakresie i przygotować konkretne propozycje zmian.
5