projekt ustawy wraz z uzasadnieniem - BIP

PROJEKT (wersja po uwagach RCL - 09.02.09.)
U S T A W A
z dnia ...........................
o świadczeniach pieniężnych przyznawanych niektórym osobom, których
dotyczyły procesy nacjonalizacji
Art.1 1. Ustawa określa zasady nabywania prawa do świadczeń
pieniężnych, zwanych dalej „świadczeniami”, przez osoby wskazane w ust. 3,
których mienie było przedmiotem procesów nacjonalizacji oraz zasady ustalania i
wypłacania świadczeń.
2. Świadczenie pieniężne w rozumieniu niniejszej ustawy polega na
wypłacie albo zaliczeniu wysokości świadczenia pieniężnego na poczet ceny
nieruchomości przejętej.
3. Prawo do świadczenia przyznaje się osobom fizycznym:
1) które w dacie dokonania nacjonalizacji spełniały łącznie następujące
wymogi:
a) były właścicielami lub współwłaścicielami
wyposażenia aptek, taboru żeglugi śródlądowej i,
nieruchomości,
b) posiadały obywatelstwo polskie;
2) spadkobiercom osób, o których mowa w pkt 1.
4. Świadczenia nie przyznaje się osobom:
1)
które były uprawnione w stosunku do państw obcych do otrzymania
odszkodowania na podstawie:
a. układu z dnia 19 marca 1948 r. dotyczącego udzielenia przez
Polskę odszkodowania dla interesów francuskich dotkniętych przez
ustawę polską z dnia 3 stycznia 1946 r. o nacjonalizacji,
b. protokołu nr 1 z dnia 12 maja 1949 r. w sprawie interesów i mienia
duńskiego
w Polsce,
c. układu z dnia 25 czerwca 1949 r. między Rzeczpospolitą Polską a
Konfederacją Szwajcarską dotyczącego odszkodowania interesów
szwajcarskich w Polsce oraz uzupełnienia układu z dnia 26 czerwca
1964 r.,
d. układu z dnia 16 listopada 1949 r. między Rządem polskim i
Rządem szwedzkim w sprawie odszkodowania interesów
szwedzkich w Polsce oraz uzupełnienia układu z dnia 29
października 1964 r.,
e. układu z dnia 7 września 1951 r. między Rządem Rzeczypospolitej
Polskiej a Rządem Republiki Francuskiej dotyczącego udzielenia
przez Polskę odszkodowania dla interesów francuskich, dotkniętych
przez ustawę polską z dnia 3 stycznia 1946 r. o nacjonalizacji,
f. protokołu nr 2 z dnia 26 lutego 1953 r. w sprawie interesów i mienia
duńskiego w Polsce,
g. układu z dnia 11 listopada 1954 r. pomiędzy Rządem Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Zjednoczonego Królestwa
Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii dotyczącego załatwienia spraw
finansowych,
h. układu z dnia 23 grudnia 1955 r. między Królewskim Rządem
Norweskim a Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
dotyczącego likwidacji wzajemnych roszczeń finansowych,
i. układu z dnia 16 lipca 1960 r. między rządem Stanów
Zjednoczonych
Ameryki
Północnej
i
Rządem
Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej dotyczącego roszczeń obywateli Stanów
Zjednoczonych,
j. układu z dnia 14 listopada 1963 r. między Rządem Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej z jednej strony a Rządem Belgii i Rządem
Wielkiego Księstwa Luksemburgu z drugiej strony dotyczącego
odszkodowania za niektóre interesy belgijskie i luksemburskie w
Polsce,
k. układu z dnia 22 listopada 1963 r. między Rządem Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej a Królewskim Rządem Grecji
dotyczącego odszkodowania za interesy greckie w Polsce,
l. układu z dnia 20 grudnia 1963 r. między Rządem Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej a rządem Królestwa Holandii
dotyczącego odszkodowania za niektóre interesy holenderskie w
Polsce,
m. układu z dnia 19 stycznia 1966 r. pomiędzy Rządem Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej i Rządem Królewskim Szwecji w sprawie
uregulowania niektórych interesów finansowych związanych z
własnością szwedzkich nieruchomości w Polsce,
n. układu z dnia 6 października 1970 r. między Polską Rzeczypospolitą
Ludową a Republiką Austrii o uregulowaniu określonych zagadnień
finansowych,
o. układu między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a
Rządem Kanady dotyczącego uregulowania spraw finansowych z
15 października 1971 r.
2) które utraciły obywatelstwo polskie na podstawie dekretu z dnia 13
września 1946 r. o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego osób
narodowości niemieckiej (Dz. U. Nr 55, poz. 310, z 1947 r. Nr 65, poz.
390 i Nr 66, poz. 404, z 1948 r. Nr 57, poz. 453 oraz z 1949 r. Nr 32,
poz. 238 i Nr 65, poz. 533);
3) którym na mocy orzeczenia sądu lub decyzji organu administracji
przyznano odszkodowanie od Skarbu Państwa lub gminy z tytułu
nacjonalizacji dokonanej z naruszeniem przepisów lub bez podstawy
prawnej;
4) na rzecz, których Skarb Państwa lub gmina przeniosła własność lub
współwłasność, albo ustanowiła prawo użytkowania wieczystego
nieruchomości objętej wnioskiem, o którym mowa w art. 6, do której
prawa zostały nabyte uprzednio przez Skarb Państwa lub gminę na
skutek nacjonalizacji, albo taki obowiązek Skarbu Państwa lub gminy
został stwierdzony prawomocnym orzeczeniem sądu lub decyzją
organu administracji;
5) z tytułu posiadanych udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego
oraz innych osobach prawnych ;
6) spadkobiercom osób, o których mowa w pkt 1-5.
5. Przepisu ust. 4 pkt 4 nie stosuje się do odpłatnego nabycia własności,
współwłasności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości.
6. Jeżeli w dacie dokonania nacjonalizacji mienie stanowiło przedmiot
współwłasności w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli może żądać
odrębnie wypłaty przez Skarb Państwa świadczenia w części odpowiadającej
wielkości jego udziału we współwłasności takiego mienia.
7. Przepisu ust. 4 pkt 3 nie stosuje się w razie przyznania lub wypłacenia
ograniczonych co do części składowych odszkodowań na podstawie
prawomocnych wyroków sądowych i decyzji administracyjnych.
Art. 2. 1. Prawo do świadczenia jest niezbywalne i nie podlega zrzeczeniu
na rzecz osób trzecich.
2. Prawo do świadczenia podlega dziedziczeniu na podstawie właściwego
prawa spadkowego.
3. Do spraw o dziedziczenie prawa do świadczenia za przejęte
nieruchomości zastrzega się wyłączną jurysdykcję sądów polskich.
4. W razie nie złożenia wniosku w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w
życie ustawy prawo do świadczenia wygasa.
Art. 3. 1. Nacjonalizacją w rozumieniu ustawy jest przejęcie prawa
własności lub współwłasności nieruchomości, na rzecz Skarbu Państwa lub gminy
w latach 1944 – 1962 na podstawie aktów prawnych i przepisów:
1)
art. 1 dekretu z dnia 16 grudnia 1918 r. w przedmiocie
przymusowego zarządu państwowego (Dz. Pr. P. P. Nr 21, poz. 67
oraz z 1927 r. Nr 49, poz. 437);
2)
art. 2 ust. 1 lit. e, lit. b - z wyłączeniem obywateli Rzeszy Niemieckiej
dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6
września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r.
Nr 3, poz. 13, z 1946 r. Nr 49, poz. 279, z 1957 r. Nr 39, poz. 172, z
1958 r. Nr 17, poz. 71 i 72 oraz z 1968 r. Nr 3, poz. 6) oraz
przepisów wydanych na podstawie tego dekretu;
3)
art. 1 i art. 2 - w jakim dotyczy osób posiadających obywatelstwo
polskie dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia
12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu
Państwa (Dz. U. Nr 15, poz. 82, z 1948 r. Nr 57, poz. 456, z 1968 r.
Nr 3, poz. 6 oraz z 1969 r. Nr 13, poz. 95);
4)
dekretu z dnia 13 listopada 1945 r. o utworzeniu przedsiębiorstwa
państwowego „Film Polski” (Dz. U. Nr 55, poz. 308);
5)
dekretu z dnia 28 listopada 1945 r. o przejęciu niektórych
nieruchomości ziemskich na cele reformy rolnej i osadnictwa (Dz. U.
Nr 57, poz. 321);
6)
art. 3 ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność
Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz. U. Nr 3,
poz. 17, Nr 71, poz. 389 i Nr 72, poz. 394, z 1958 r. Nr 45, poz. 224
oraz z 1969 r. Nr 13, poz. 95);
7)
art. 34 ust. 1 i 3 dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach
opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. Nr 13, poz. 87 z późn.zm.);
8)
art. 41 ust. 1 i art. 42 dekretu z dnia 6 września 1946 r. o ustroju
rolnym i osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i byłego
Wolnego Miasta Gdańska (Dz. U. Nr 49, poz. 279 z późn.zm.);
9)
dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków
zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939-1945
r. (Dz. U. Nr 20, poz. 138 oraz z 1949 r. Nr 65, poz. 527);
10)
dekretu z dnia 27 lipca 1949 r. o przejęciu na własność Państwa nie
pozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości
ziemskich, położonych w niektórych powiatach województwa
białostockiego, lubelskiego, rzeszowskiego i krakowskiego (Dz. U.
Nr 46, poz. 339 oraz z 1958 r. Nr 17, poz. 71);
11)
ustawy z dnia 13 lipca 1957 r. o zmianie dekretu z dnia 18 kwietnia
1955 r. o uwłaszczeniu i uregulowaniu innych spraw, związanych z
reformą rolną i osadnictwem rolnym (Dz. U. Nr 39, poz. 174, z 1961
r. Nr 32, poz. 161 oraz z 1982 r. Nr 11, poz. 79);
12)
ustawy z dnia 25 lutego 1958 r. o uregulowaniu stanu prawnego
mienia pozostającego pod zarządem państwowym (Dz. U. Nr 11,
poz. 37 oraz z 1968 r. Nr 3, poz. 6);
13)
art. 16 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży nieruchomości
Państwowego Funduszu Ziemi oraz uporządkowaniu niektórych
spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa
rolnego (Dz. U. z 1989 r. Nr 58, poz. 348, z 1990 r. Nr 34, poz. 198
oraz z 1991 r. Nr 107, poz. 464);
14)
ustawy z dnia 30 maja 1962 r. – Prawo wodne (Dz. U. Nr 34, poz.
158 oraz z 1971 r. Nr 12, poz. 115).
2. Nacjonalizacją w rozumieniu ustawy jest także:
1) przejęcie prawa własności lub współwłasności nieruchomości, na rzecz
Skarbu Państwa lub gminy w latach 1944 -1962 z naruszeniem
przepisów wskazanych w ust. 1 albo bez podstawy prawnej;
2) przejęcie przez Skarb Państwa praw własności lub współwłasności
nieruchomości położonych na tzw. obszarach włączonych do Rzeszy
oraz obszarach okupowanych. W przypadku tych nieruchomości
bierze się pod uwagę stan prawny obowiązujący przed zmianami
własnościowymi dokonanymi przez władze okupacyjne III Rzeszy;
3) przejęcie aptek na podstawie ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o
przejęciu aptek na własność Państwa (Dz. U. Nr 1, poz. 1, z 1968 r.
Nr 3, poz. 6 oraz z 1969 r. Nr 13, poz. 95);
4) przejęcie taboru żeglugi śródlądowej na podstawie dekretu z dnia 2
lutego 1955 r. o przejęciu taboru żeglugi śródlądowej na własność
Państwa (Dz. U. Nr 6, poz. 36 oraz z 1968 r. Nr 3, poz. 6).
3. Za datę dokonania nacjonalizacji uważa się dzień, w którym decyzja o
przejęciu prawa własności lub współwłasności mienia przez Skarb Państwa lub
gminę stała się ostateczna. W przypadku, gdy przejęcia prawa własności lub
współwłasności mienia dokonano bez wydania decyzji, za datę dokonania
nacjonalizacji mienia uważa się dzień, w którym sporządzono protokół jego
przejęcia.
4. Jeśli dokumentów o których mowa w ust. 3 nie sporządzono albo jeżeli
dokumenty te zaginęły, a istnieją inne dokumenty potwierdzające prawo własności
lub współwłasności mienia i jego przejęcie przez Skarb Państwa wskazane w art.
6 ust. 3, za datę dokonania nacjonalizacji na podstawie przepisów aktów
prawnych, o których mowa w ust. 1 i ust. 2 pkt 3 i 4, uznaje się dzień ich wejścia
w życie.
5. Ustawa nie dotyczy spraw mienia przejętego przez Skarb Państwa w
związku z wykonaniem aktów prawa międzynarodowego, a w szczególności w
związku z wykonaniem Umowy poczdamskiej z dnia 2 sierpnia 1945 r. oraz
związanych z nią aktów prawa międzynarodowego i innych aktów prawnych, w
tym umowy z dnia 16 sierpnia 1945 r. o wynagrodzeniu szkód wyrządzonych
przez okupację niemiecką, zawartej pomiędzy Polską a ZSRR oraz innych
traktatów i umów potwierdzających ustalone po II wojnie światowej granice.
Art. 4. Wypłata świadczenia przez Skarb Państwa następuje na podstawie
decyzji wojewody po przeprowadzeniu postępowania.
Art. 5. 1. Organem prowadzącym postępowanie jest wojewoda właściwy ze
względu na miejsce położenia znacjonalizowanej nieruchomości w tym apteki.
2. Jeżeli nieruchomość taka położona jest na obszarze właściwości
miejscowej kilku wojewodów, właściwym jest wojewoda, na którego obszarze
działania znajduje się największa część przejętej nieruchomości. W odniesieniu
do taboru żeglugi śródlądowej właściwość ustala się według miejsca położenia
portu macierzystego przejętego statku.
3. W przypadku złożenia wniosku o wypłatę świadczenia z tytułu
znacjonalizowania kilku nieruchomości położonych na obszarze właściwości
miejscowej kilku wojewodów, właściwym jest wojewoda, na którego obszarze
działania znajduje się powierzchniowo największa część znacjonalizowanych
nieruchomości. W odniesieniu do taboru żeglugi śródlądowej właściwość ustala
się według miejsca położenia portu macierzystego największej części przejętych
statków.
4. W przypadku złożenia wniosku o wypłatę świadczenia z tytułu
znacjonalizowania kilku nieruchomości o równej powierzchni, położonych na
obszarze właściwości miejscowej kilku wojewodów właściwego wojewodę
wskazuje we wniosku wnioskodawca. W odniesieniu do taboru żeglugi
śródlądowej właściwy port macierzysty wskazuje wnioskodawca.
Art. 6. 1. Postępowanie w sprawie ustalenia prawa do świadczenia
wszczyna się na wniosek osoby uprawnionej w terminie określonym w art. 2 ust.
4.
2. Wniosek powinien zawierać:
1)
dane osobowe wnioskodawcy: (imię i nazwisko, adres zamieszkania,
PESEL, NIP, w przypadku nr PESEL, NIP wymagana jest nazwa i
numer dokumentu potwierdzającego tożsamość albo data
urodzenia);
2)
dane osobowe właściciela przejętego mienia: (imię i nazwisko, data
urodzenia, imiona rodziców, obywatelstwo);
3)
dane dotyczące przejętego mienia w tym:
a)
określenie rodzaju mienia, w odniesieniu do nieruchomości
powierzchni oraz miejsca jej położenia (również w odniesieniu do
aptek), a w przypadku taboru żeglugi śródlądowej - miejsca
rejestracji,
b)
podstawę prawną przejęcia mienia przez Skarb Państwa lub
gminę,
c)
informacje o stanie mienia w dniu przejęcia wraz ze wskazaniem dowodów na te okoliczności,
4) wskazanie sposobu realizacji świadczenia (w formie
wypłaty albo zaliczenia wysokości świadczenia);
5) numer rachunku bankowego, na który ma nastąpić przelew
przyznanej kwoty świadczenia;
6) wskazanie organu podatkowego, właściwego ze względu
na miejsce zamieszkania uprawnionego;
3. Do wniosku o wypłatę świadczenia dołącza się:
1) w odniesieniu do nieruchomości: odpisy decyzji o nacjonalizacji lub
protokoły przejęcia nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa lub gminy,
a w przypadku ich braku odpisy ksiąg wieczystych lub zaświadczenie ze
zbioru dokumentów z księgi zamkniętej lub dawnej księgi zamkniętej lub
wypisy z rejestrów gruntów pod warunkiem, że potwierdzają również
fakt przejęcia nieruchomości. W przypadku braku powyższych
dokumentów dopuszcza się zaświadczenia dotyczące nacjonalizacji
wydane przez właściwe organy;
2) w odniesieniu do wyposażenia aptek: protokoły przejęcia majątku aptek
lub zaświadczenia dotyczące przejęcia aptek wydane przez właściwe
organy;
3) w odniesieniu do taboru żeglugi śródlądowej: wypis z rejestru
administracyjnego polskich statków żeglugi śródlądowej;
4) dokumenty potwierdzające obywatelstwo właściciela w dacie
nacjonalizacji, w szczególności dowód osobisty, polski paszport, a w
przypadku ich braku, decyzję właściwego wojewody stwierdzającą
posiadanie obywatelstwa polskiego w określonej dacie, wydaną na
podstawie art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie
polskim (Dz. U. z 2000r. Nr 28, poz. 353, z późn. zm.);
5) dokumenty urzędowe wykazujące nabycie praw do spadku jeśli
wnioskodawcą nie jest właściciel znacjonalizowanego mienia;
6) oświadczenia uprawnionego:
a) oświadczenie o przejęciu mienia bez podstawy prawnej,
b) oświadczenie o uzyskanych dotychczas odszkodowaniach
wymienionych w art. 1 ust. 7 i art. 19 ust.1, z tytułu
przejęcia mienia przez Skarb Państwa lub gminę,
c) oświadczenie o nie prowadzeniu postępowania sądowego
lub administracyjnego o stwierdzenie nieważności decyzji
nacjonalizacyjnej, o zwrot przejętego przez Skarb Państwa
lub gminę mienia lub o odszkodowanie albo oświadczenie
wskazujące, przed którym organem lub sądem taka sprawa
się toczy i pod jaką sygnaturą;
d) oświadczenie, złożone pod rygorem odpowiedzialności
karnej o wypełnieniu wniosku zgodnie ze swoją najlepszą
wiedzą w zakresie zgodności danych i informacji w nim
zawartych ze stanem faktycznym.
4. Wniosek o wypłatę świadczenia wnosi się pisemnie na urzędowym
formularzu.
5. Wniosek może złożyć również osoba, która wszczęła postępowanie w
sprawie stwierdzenia nabycia spadku lub wystąpiła z wnioskiem o sporządzenie
aktu poświadczenia dziedziczenia. W zakresie tego postępowania nie stosuje się
ust. 3 pkt 5.
6. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa określi, w drodze
rozporządzenia, wzór urzędowego formularza wniosku o wypłatę świadczenia
oraz sposób jego udostępniania. Urzędowy formularz powinien odpowiadać
wymaganiom przewidzianym dla wniosku, szczególnym wymaganiom
postępowania, w którym ma być stosowany, oraz zawierać niezbędne pouczenia
dla stron co do sposobu ich wypełniania, wnoszenia i skutków niedostosowania
wniosku do tych wymagań oraz skutków złożenia fałszywych oświadczeń.
Urzędowy formularz powinien być udostępniany w dogodny dla stron sposób.
Art. 7. 1. Jeżeli do wniosku nie dołączono dokumentów, o których mowa w
art. 6 ust. 3, wojewoda niezwłocznie wzywa wnioskodawcę do usunięcia tego
braku.
2. Jeżeli wnioskodawca nie usunie braku w terminie 90 dni od dnia
doręczenia wezwania, wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia.
Art. 8. W przypadku prowadzenia postępowania o stwierdzenie nabycia
spadku i nie zakończenia tego postępowania przed upływem terminu,
określonego w art. 11 ust. 4 wojewoda zawiesza postępowanie.
Art. 9. W ramach prowadzonego postępowania wojewoda podejmuje
wszelkie niezbędne czynności w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego
sprawy, mając na względzie słuszny interes wnioskodawcy.
Art. 10. W postępowaniu w sprawie ustalenia prawa do świadczenia,
stwierdzenie dokonania nacjonalizacji mienia oraz ustalenie jego właściciela lub
współwłaścicieli może nastąpić wyłącznie na podstawie dokumentów, o których
mowa w art. 6 ust. 3 pkt 1 - 5.
Art. 11. 1. Po przeprowadzeniu postępowania w sprawie ustalenia prawa
do świadczenia wojewoda wydaje decyzję o potwierdzeniu albo odmowie
potwierdzenia prawa do świadczenia.
2. Decyzja o potwierdzeniu prawa do świadczenia określa również rodzaj,
oznaczenie i wartość przejętego mienia.
3. Wartość przejętego mienia określa się w pełnych złotych, zaokrąglając
grosze w górę do pełnego złotego.
4. Decyzja, o której mowa w ust. 1, powinna być wydana w terminie 6
miesięcy od dnia złożenia wniosku wraz z kompletem dokumentów.
5. Od decyzji wojewody służy odwołanie do ministra właściwego do spraw
Skarbu Państwa.
Art. 12. 1. W terminie 14 dni od doręczenia prawomocnej decyzji, o której
mowa w art. 14 ust. 2, osoba uprawniona powinna złożyć oświadczenie o
przyjęciu świadczenia albo odmowie przyjęcia świadczenia.
2. W przypadku złożenia oświadczenia o przyjęciu świadczenia osoba
uprawniona jest zobowiązana złożyć równocześnie nieodwołalne oświadczenie o
zrzeczeniu się roszczenia, o którym mowa w art. 25 ust. 1.
3. W razie niezłożenia oświadczenia o przyjęciu świadczenia lub
oświadczenia o zrzeczeniu się roszczenia zgodnie z ust. 1 i 2 prawo do
świadczenia wygasa.
Art. 13. 1. Po upływie terminu określonego w art. 2 ust. 4 i art. 11 ust. 4
oraz na podstawie wartości znacjonalizowanych nieruchomości, wyposażenia
aptek, taboru żeglugi śródlądowej, wynikających z uprawomocnionych w okresie
24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy decyzji, o których mowa w art. 11 ust.
1, minister właściwy do spraw Skarbu Państwa ustali w drodze rozporządzenia
wysokość stawki procentowej świadczenia, jednakże w wysokości nie większej
niż 100%.
2. Stawkę procentową, o której mowa w ust. 1 oblicza się na podstawie
następującego wzoru:
Pb
——
R
·
100 %
,
gdzie:
Pb - oznacza całkowitą sumę środków pieniężnych przeznaczonych na realizację
świadczenia, a
R – całkowitą wartość nieruchomości, wyposażenia aptek, taboru żeglugi
śródlądowej wynikającą z uprawomocnionych w okresie 24 miesięcy od dnia
wejścia w życie ustawy decyzji, o których mowa w art. 11 ust. 1.
Art. 14. 1. Wysokość świadczenia określa się jako iloczyn stawki
procentowej, o której mowa w art. 13, oraz wartości przejętego mienia ustalonego
w decyzji o której mowa w art. 11 ust. 1.
2. Wojewoda wydaje decyzję o wysokości świadczenia oraz formie jego
realizacji;
1) nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie
rozporządzenia, o którym mowa w art. 13 ust. 1;
2) nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia
się decyzji o potwierdzeniu prawa do świadczenia w przypadku
postępowań nie zakończonych prawomocną decyzją do dnia
wejścia w życie rozporządzenia, o którym mowa w art. 13 ust. 1;
3) wojewoda wpisuje osoby, którym przyznano świadczenie do
rejestru, o którym mowa w art. 15 ust. 1.
3. Realizacja świadczenia następuje poprzez wypłatę albo zaliczenie
wysokości przyznanego świadczenia na poczet ceny nieruchomości przejętej.
4. W przypadku braku możliwości realizacji świadczenia poprzez zaliczenie
wysokości przyznanego świadczenia na poczet ceny nieruchomości przejętej
świadczenie realizowane jest w formie pieniężnej.
4. W przypadku zaliczenia wysokości przyznanego świadczenia na poczet
ceny nieruchomości przejętej, osoba prawna będąca dotychczasowym
właścicielem nieruchomości wstępuje w prawa uprawnionego do świadczenia.
5. Kolejność wydawania decyzji o wysokości świadczenia odpowiada
kolejności podjętych przez wojewodę decyzji o potwierdzeniu prawa do
świadczenia.
Art. 15. 1. Wojewodowie prowadzą wojewódzkie rejestry osób, którym
przyznano świadczenie i którym odmówiono potwierdzenia prawa do świadczenia.
2. Wojewodowie przekazują dane zawarte w rejestrach wojewódzkich, o
których mowa w ust. 1, ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa, który
prowadzi rejestr centralny.
3. Rejestry, o których mowa w ust. 1 i 2, prowadzi się w formie
elektronicznej i zawierają następujące dane:
1) dane osób, którym przyznano świadczenie
potwierdzenia prawa do świadczenia,
lub
odmówiono
2) oznaczenie decyzji potwierdzającej lub odmawiającej potwierdzenia
prawa do świadczenia ze wskazaniem wartości przejętego mienia,
3) datę uprawomocnienia
świadczenia,
się
4) datę uprawomocnienia
świadczenia,
się
decyzji
decyzji
o
o
potwierdzeniu
wysokości
prawa
przyznanego
5) wysokość świadczenia i wybraną formę realizacji świadczenia ,
6) terminy wypłaty poszczególnych rat świadczenia,
do
7) oświadczenia uprawnionego o przyjęciu świadczenia i zrzeczeniu się
roszczenia, o odmowie przyjęcia świadczenia,
8) nazwa i numer rachunku bankowego.
4. Dane z rejestrów, o których mowa w ust. 1 i 2, udostępnia się sądom
oraz każdemu, kto wykaże swój interes prawny.
5. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa określi w drodze
rozporządzenia, wzory informatyczne rejestrów, o których mowa w ust. 1 i 2.
Rejestry powinny zawierać w szczególności dane dotyczące osoby uprawnionej,
oznaczenie decyzji administracyjnej potwierdzającej lub odmawiającej
potwierdzenia prawa do świadczenia ze wskazaniem wartości przejętego mienia,
datę uprawomocnienia się decyzji wojewody o wysokości przyznanego
świadczenia, wysokość świadczenia, zaliczenie przyznanego świadczenia na
poczet przeniesienia własności nieruchomości, terminy wypłaty poszczególnych
rat świadczenia, oświadczenia uprawnionego o przyjęciu świadczenia i zrzeczeniu
się roszczenia, o odmowie przyjęcia świadczenia, nazwa i numer rachunku
bankowego.
Art. 16. W zakresie nieuregulowanym ustawą, do postępowania stosuje się
przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku - Kodeks postępowania
administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.).
Art. 17. 1. Wartość znacjonalizowanego mienia ustala się według jego
stanu z dnia nacjonalizacji oraz według wartości określonych w art. 18.
2. Stan prawny przejętego mienia ustala się na podstawie dokumentów
określonych w art. 6 ust. 3 pkt 1-3.
Art. 18. 1. Wartość znacjonalizowanego mienia ustala się jako sumę
wartości poszczególnych zespołów składników majątkowych.
2. Przy ustalaniu wartości znacjonalizowanej nieruchomości nie uwzględnia
się wartości:
1) przynależności;
2) urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania wody, gazu,
prądu elektrycznego ścieków lub innych podobnych urządzeń, chociażby
stanowiły część składową takiej nieruchomości;
3) praw związanych z własnością lub współwłasnością nieruchomości.
3. Wartość składnika majątkowego ustala się jako iloczyn jego wielkości,
wyrażonej w jednostkach określonych w załączniku do rozporządzenia oraz ceny
jednostkowej.
4. Cena jednostkowa jest to wyrażona w złotych cena jednostki
podstawowej, stanowiącej miarę wielkości składnika majątkowego.
5. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tabele cen
jednostkowych dla poszczególnych rodzajów składników majątkowych na
podstawie następujących założeń:
1)
ceny jednostkowe dla poszczególnych rodzajów składników
majątkowych są zróżnicowane w zależności od cech kwalifikacyjnych
określonych w rozporządzeniu;
2)
ceny jednostkowe dla poszczególnych rodzajów składników
majątkowych o danych cechach kwalifikacyjnych ustala się na podstawie
przeciętnych cen stosowanych w dniu wejścia w życie ustawy w obrocie
składnikami majątkowymi tego samego rodzaju i o takich samych cechach
kwalifikacyjnych, a w przypadku braku takich cech – na podstawie innych
dostępnych danych.
Art. 19. 1. Jeżeli za przejęte mienie osoba uprawniona otrzymała, na
podstawie prawomocnego wyroku sądowego lub decyzji administracyjnej od
Skarbu Państwa lub od innego podmiotu zwrot przejętego mienia lub
odszkodowanie, wartość uzyskanych z tych tytułów świadczeń zalicza się na
poczet przyznanego ustawą świadczenia. Wypłacone odszkodowanie jest
waloryzowane według wskaźnika wzrostu cen, towarów i usług konsumpcyjnych.
2. W przypadku gdy wartość świadczeń otrzymanych w zamian za przejęte
nieruchomości, wyposażenie aptek, tabor żeglugi śródlądowej jest równa lub
wyższa od wysokości świadczenia przewidzianego ustawą, świadczenia nie
przyznaje się.
3. W przypadku gdy wartość świadczeń otrzymanych w zamian za przejęte
nieruchomości, wyposażenie aptek, tabor żeglugi śródlądowej jest niższa od
wysokości przyznanego ustawą świadczenia, osobie uprawnionej przyznaje się
różnicę pomiędzy wysokością przyznanego ustawą świadczenia, a wartością
uzyskanych wcześniej świadczeń.
4. Zaliczenia, o którym mowa w ust. 1-3, dokonuje się w decyzji, o której
mowa w art. 14 ust. 2.
Art. 20. 1. Wysokość świadczenia przysługującego osobie uprawnionej,
która utraciła udział we współwłasności przejętego mienia, ustala się mnożąc
wysokość świadczenia określonego zgodnie z art. 14 ust. 1 i 2, przez liczbę
ułamkową odpowiadającą udziałowi tej osoby we współwłasności.
2. Wysokość świadczenia przysługującego spadkobiercy osoby
uprawnionej ustala się mnożąc wysokość świadczenia, obliczonego dla
spadkodawcy przez liczbę ułamkową odpowiadającą udziałowi tej osoby w
spadku.
3. W przypadku gdy przejęte mienie było objęte współwłasnością łączną,
dla ustalenia udziału osoby uprawnionej w świadczeniu, stosuje się odpowiednio
przepisy dotyczące stosunku, z którego ta współwłasność wynika.
Art. 21. 1. Świadczenie realizowane jest w rocznych ratach w okresie do 15
lat, począwszy od pierwszego dnia roku kalendarzowego następującego
bezpośrednio po roku, w którym upłynął termin na wydanie decyzji, o których
mowa w art. 14 ust. 2.
2. Roczna rata wypłaty świadczenia stanowi iloraz sumy środków
przeznaczonych na wypłatę świadczenia przewidzianą w danym roku
budżetowym, do liczby uprawnionych w danym roku budżetowym, jednakże nie
więcej niż pozostającą do wypłaty wysokość przyznanego świadczenia.
3. Jeżeli w wyniku kalkulacji rocznej raty wypłaty świadczenia, dokonanej
według zasad określonych w ust. 2, pozostałyby niewykorzystane środki mogące
być przeznaczone na wypłatę świadczeń w danym roku budżetowym, środki te do
ich maksymalnego wykorzystania rozdziela się w równej wysokości na wszystkie
osoby uprawnione z tym że rata świadczenia nie może być wyższa niż
pozostająca do uregulowania wysokość przyznanego świadczenia.
4. Waloryzacja obliczana jest jako iloczyn wartości raty świadczenia i
iloczynu miesięcznych wartości wskaźnika cen, towarów i usług konsumpcyjnych
ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za okres
podlegający waloryzacji.
5. Okresem podlegającym waloryzacji jest okres od miesiąca
następującego po miesiącu, w którym decyzja o wysokości świadczenia stała się
ostateczna do miesiąca wypłaty świadczenia. W przypadku gdy w momencie
wypłaty świadczenia nie jest znana wartość miesięcznego wskaźnika cen,
towarów i usług konsumpcyjnych niezbędnego do wyliczenia kwot waloryzacji,
stosuje się wartość ostatniego ogłoszonego przez Prezesa GUS wskaźnika cen,
towarów i usług konsumpcyjnych. Iloczyn miesięcznych wartości wskaźnika cen,
towarów i usług konsumpcyjnych jest przedstawiony w wyrażeniu dziesiętnym z
dokładnością do 1 miejsca po przecinku.
6. Jeżeli cena nieruchomości przejętej jest niższa od wysokości
świadczenia określonego w ostatecznej decyzji o ustaleniu wysokości
świadczenia, pozostała część świadczenia będzie wypłacana uprawnionemu na
zasadach przewidzianych w ust. 1 - 5.
Art.22. 1. Tworzy się państwowy fundusz celowy pod nazwą "Fundusz
Świadczeń", z którego realizuje się wypłaty zwaloryzowanego świadczenia,
odszkodowań, o których mowa w ust. 3, pokrywa się koszty techniczne ustawy
oraz dokonuje spłat udzielonych pożyczek budżetowych. Dysponentem Funduszu
Świadczeń jest minister właściwy do spraw Skarbu Państwa.
2. Przychodami Funduszu Świadczeń są:
1) środki pochodzące ze sprzedaży 5 % akcji należących do Skarbu
Państwa w każdej ze spółek powstałych w wyniku komercjalizacji;
2) wpływy z gospodarowania nieruchomościami znajdującymi się w
Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa, pomniejszone o
obowiązkowe odliczenia wynikające z odrębnych ustaw;
3) 500 mln wpływów ze sprzedaży, przekazanych przez Państwowe
Gospodarstwo Leśne Lasy – Państwowe na rzecz Agencji
Nieruchomości Rolnych lasów, gruntów oraz innych nieruchomości.
3a) 500 mln wpływów ze sprzedaży uzyskanych przez Państwowe
Gospodarstwo Leśne „Lasy Państwowe opcji redukcji gazów
cieplarnianych (jednostek pochłaniania).
4) 50% dochodów z gospodarowania nieruchomościami wobec których
zgłoszono roszczenia reprywatyzacyjne, przekazanymi przez Skarb
Państwa jednostkom samorządu terytorialnego na podstawie przepisów
wprowadzających ustawy regulujące ustrój samorządu terytorialnego,
wchodzącymi w skład zasobu gminy, powiatu, województwa, według
stanu zasobu na dzień wejścia w życie niniejszej ustawy, corocznie
przez 15 lat;
5) 20% wpływów, przed ustawowymi odliczeniami, z gospodarowania
nieruchomościami Skarbu Państwa, w rozumieniu art. 23 ust. 1 i 3
ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.
U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.), którymi gospodarują
starostowie wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji
rządowej;
6) odsetki z tytułu oprocentowania środków zgromadzonych na rachunku
Funduszu Świadczeń;
7) pożyczki z budżetu państwa udzielane, w przypadku niedoboru
środków wymienionych w pkt 1-6, w kwocie określonej w ustawie
budżetowej;
3. Ze środków Funduszu Świadczeń finansowane są odszkodowania
przyznane na podstawie orzeczeń sądowych lub administracyjnych z tytułu
stwierdzenia bezprawności przejęcia mienia w związku ze stosowaniem aktów
prawnych, o których mowa w art. 3, oraz odszkodowania przyznane na podstawie
art. 10 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń
wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego
bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz. 149).
4. Środki ze źródeł, o których mowa w ust. 2 pkt 2-5, właściwe jednostki
organizacyjne przekazują w formie zaliczek kwartalnych w wysokości ustalonej na
podstawie planów finansowych tych jednostek w terminie 30 dni po zakończeniu
kwartału. Rozliczenie przychodów Funduszu Świadczeń następuje w terminie 60
dni po zakończeniu roku obrotowego lub budżetowego.
5. Do przychodów Funduszu Świadczeń w zakresie, o którym mowa w ust.
2, stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja
podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm. ), w tym zakresie
uprawnienia organu podatkowego przysługują ministrowi właściwemu do spraw
Skarbu Państwa.
Art. 23. 1. Na wypłatę świadczeń wraz z waloryzacją przeznacza się środki
gromadzone na rachunku Funduszu Świadczeń w kwocie 20.000.000.000,00 zł.
2. Z kwoty wymienionej w ust. 1 wyodrębnia się 5% środków z
przeznaczeniem na waloryzację świadczenia.
3. Z kwoty wymienionej w ust. 1 wyodrębnia się 2,5% środków na
realizację decyzji innych niż prawomocne i ostateczne na dzień wydania
rozporządzenia.
4. Niewykorzystane środki, o których mowa w ust. 2 i 3 przekazuje się na
Fundusz Świadczeń.
Art. 24. 1. Bankową obsługę wypłaty świadczeń prowadzi Bank
Gospodarstwa Krajowego na podstawie umowy zawartej z ministrem właściwym
do spraw Skarbu Państwa po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw
finansów publicznych. W porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów
publicznych, w umowie zostanie określona kwota wynagrodzenia dla Banku
Gospodarstwa Krajowego.
2. Tryb przekazywania środków z Funduszu Świadczeń do Banku
Gospodarstwa Krajowego obsługującego wypłaty świadczeń z uwzględnieniem
terminów wypłaty poszczególnych rat świadczenia oraz ich wysokości zostanie
ustalony na podstawie umowy zawartej między Skarbem Państwa
reprezentowanym przez ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa a
Bankiem Gospodarstwa Krajowego.
Art. 25. 1. Roszczenia wynikające z przejęcia prawa własności lub
współwłasności mienia na rzecz Skarbu Państwa lub gminy z naruszeniem
przepisów, o których mowa w art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 i 4 albo wynikające z
przejęcia prawa własności lub współwłasności mienia bez podstawy prawnej,
mogą być dochodzone na dotychczasowych zasadach, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.
2. Osoba uprawniona na podstawie niniejszej ustawy, prowadząca
postępowanie, o którym mowa w ust. 1, może w terminie nie późniejszym niż
określony w art. 2 ust. 4 złożyć wniosek o wypłatę świadczenia jednakże w
przypadku złożenia oświadczenia o przyjęciu świadczenia osoba uprawniona jest
zobowiązana złożyć równocześnie nieodwołalne oświadczenia o zrzeczeniu się
roszczeń, o których mowa w ust. 1.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również wobec osób uprawnionych do
świadczenia, które do dnia wejścia w życie ustawy nie rozpoczęły postępowań, o
których mowa w ust. 1.
4. Sąd z urzędu zwraca stronie cały wpis albo opłatę sądową uiszczone na
podstawie przepisów o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w przypadku
umorzenia postępowania w związku ze złożeniem wniosku o wypłatę
świadczenia.
Art. 26. 1. Likwiduje się Fundusz Reprywatyzacji utworzony na podstawie
art. 56 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i
prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1397 z późn. zm.).
2. Środki obrotowe w tym należności i zobowiązania oraz przychody i
wydatki
Funduszu Reprywatyzacji stają się środkami obrotowymi, w tym
należnościami i zobowiązaniami oraz przychodami i wydatkami Funduszu
Świadczeń utworzonego na podstawie art. 22 ust.1.
Art. 27. W ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn
(Dz.U. z 2004 r. Nr 142 poz. 1514, z późn. zm.)
1) w art. 4 w ust. 1 po pkt 16 dodaje się pkt 17 w brzmieniu:
„17) nabycie w drodze dziedziczenia prawa do świadczenia w rozumieniu
ustawy z dnia __________ o świadczeniach pieniężnych przyznawanych
niektórym osobom, których dotyczyły procesy nacjonalizacji,”,
2) ust. 4 otrzymuje brzmienie:
„ 4. Zwolnienia określone w ust. 1 pkt 1 – 16 i w art. 4a stosuje się, jeżeli w
chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo
jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw
członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) –
stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce
zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium
takiego państwa.”
Art. 28. W ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu
nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700) w
art. 29:
1) w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
1) byłemu właścicielowi zbywanej nieruchomości lub jego
spadkobiercom, jeżeli jest uprawniony do świadczenia pieniężnego na
podstawie ustawy z dnia_______ o świadczeniach pieniężnych
przyznawanych niektórym osobom, których dotyczyły procesy
nacjonalizacji;
2) uchyla się ust. 1a;
3) po ust. 1g dodaje się ust. 1h – 1j w brzmieniu:
„1h. W odniesieniu do osób korzystających z uprawnienia do
pierwszeństwa w nabyciu określonego w ust. 1 pkt.1, na poczet ceny
nieruchomości ustalonej w sposób określony w ustawie, zalicza się
wysokość świadczenia określoną w prawomocnej decyzji o wysokości
świadczenia, o którym mowa w ustawie z dnia __________ o
świadczeniach pieniężnych przyznawanych niektórym osobom, których
dotyczyły procesy nacjonalizacji, aż do całkowitej zapłaty ceny nabytej
nieruchomości.
1i. Jeżeli cena ustalona w sposób określony w ustawie jest wyższa od
wysokości świadczenia, o której mowa w ust. 1h osoba uprawniona do
pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości pozostałą część ceny jest
zobowiązana zapłacić Agencji w ratach rozłożonych na okres nie
dłuższy niż 15 lat.
1j. Zbycie nieruchomości, do której pierwszeństwo w nabyciu na
podstawie ust. 1 pkt 1 przysługuje osobie uprawnionej nie może
nastąpić przed wydaniem prawomocnej decyzji o wysokości
świadczenia, chyba, że zbycie to nastąpi za pisemną zgodą osoby
uprawnionej.”
Art. 29. W ustawie z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i
prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1397 z późn. zm.) w art. 56 w ust. 1
uchyla się pkt 1.
Art. 30. W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce
nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. Nr 261 poz. 2603 z późn. zm.) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 34:
a) w ust. 1 po pkt 2 dodaje się pkt 2a w brzmieniu:
„2a) jest byłym właścicielem nieruchomości uprawnionym do
świadczenia pieniężnego na podstawie ustawy z dnia
__________ o świadczeniach pieniężnych przyznawanych
niektórym osobom, których dotyczyły procesy nacjonalizacji,
jeżeli złoży wniosek o nabycie przed upływem terminu
określonego w wykazie, o którym mowa w art. 35 ust. 1; termin
złożenia wniosku nie może być krótszy niż 6 tygodni, licząc od
dnia wywieszenia wykazu;
b) po ust. 5 dodaje się ust. 5a – 5b, w brzmieniu:
„5a. W odniesieniu do osób korzystających z uprawnienia do
pierwszeństwa w nabyciu określonego w ust.1 pkt 2a, na
poczet ceny nieruchomości ustalonej w sposób określony w
ustawie, zalicza się wysokość świadczenia określoną w
ostatecznej decyzji o wysokości świadczenia, o którym mowa w
ustawie z dnia __________ o świadczeniach pieniężnych
przyznawanych niektórym osobom, których dotyczyły procesy
nacjonalizacji, aż do całkowitej zapłaty ceny nabytej
nieruchomości.
5b. Jeżeli cena ustalona w sposób określony w ustawie jest
wyższa od wartości świadczenia pieniężnego określonego w
ostatecznej decyzji o wysokości świadczenia, osoba
uprawniona do pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości
pozostałą część ceny jest zobowiązana zapłacić w ratach
rozłożonych na okres nie dłuższy niż 15 lat.”
c)
ust. 7 otrzymuje brzmienie:
„7. Zbycie nieruchomości zabudowanej domem wielolokalowym na
rzecz innych osób niż wymienione w ust. 1 pkt 1,2 i 2a nie może
nastąpić z pominięciem pierwszeństwa w nabyciu lokali
mieszkalnych przysługujących najemcom lokali”.
d) po ust. 7 dodaje się ust. 7a w brzmieniu:
„7a. Zbycie nieruchomości nie może nastąpić przed dniem, w którym
decyzja o wysokości świadczenia stała się ostateczna.”
2) w art. 35 w ust. 2 pkt 12 otrzymuje brzmienie:
„12) termin do złożenia wniosku przez osoby, którym przysługuje
pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości na podstawie art. 34 ust. 1 pkt
1,2 i 2a; termin ten nie może być krótszy niż 6 tygodni, licząc od dnia
wywieszenia wykazu.”
3) w art. 38 w ust. 2 zd. pierwsze otrzymuje brzmienie:
„Ogłoszenie o przetargu podaje się do publicznej wiadomości nie
wcześniej niż po upływie terminów, o których mowa w art. 34 ust. 1 pkt
1,2 i 2a oraz ust. 4.”
Art. 31. W ustawie z dnia 16 listopada 2006 roku o opłacie skarbowej (Dz.
U. Nr 225, poz. 1635, z późn. zm.) w Załączniku do ustawy wprowadza się
następujące zmiany:
1) w Części I w ust. 53 w kol. 4 dodaje się pkt 7 w brzmieniu:
„7) decyzja wydawana na podstawie przepisów ustawy z dnia.......... o
świadczeniach pieniężnych przyznawanych niektórym osobom, których
dotyczyły procesy nacjonalizacji”.
2) w Części II w ust. 21 w kol. 4 dodaje się pkt 15 w brzmieniu:
„15) zaświadczenie wydawane w sprawach przyznania świadczenia na podstawie
przepisów ustawy z dnia... o świadczeniach pieniężnych przyznawanych
niektórym osobom, których dotyczyły procesy nacjonalizacji”.
Art. 32. W ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 Nr
239, poz. 2019 z późn.zm.) dodaje się art. 8a w brzmieniu:
„art. 8a. Przepisów ustawy nie stosuje się w zakresie w jakim wyłączają lub
ograniczają możliwość skorzystania z pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości
uregulowanego w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce
nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. Nr 261 poz. z póżn. zm.).”.
Art. 33. W ustawie z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2005 r. Nr
45, poz. 435 z późn. zm.), po art. 38 e dodaje się art. 38 f w brzmieniu:
„Art. 38 f. Lasy, grunty i inne nieruchomości Skarbu Państwa pozostające w
zarządzie Lasów Państwowych są przekazywane do Zasobu Własności Rolnej
Skarbu Państwa, z przeznaczeniem na cele określone w art. 22 ust. 2 pkt 3
ustawy z dnia... o świadczeniach pieniężnych przyznawanych niektórym osobom,
których dotyczyły procesy nacjonalizacji”.
Art. 34. Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Projekt
Rozporządzenie
MINISTRA SKARBU PAŃSTWA1)
z dnia ...............................
w sprawie określenia wzoru urzędowego formularza wniosku o wypłatę
świadczenia oraz sposobu jego udostępnienia
Na podstawie art. 6 ust. 6 ustawy z dnia .................... o świadczeniach pieniężnych
przyznawanych niektórym osobom, których dotyczyły procesy nacjonalizacji, (Dz. U.
Nr..., poz.....) zarządza się, co następuje:
§1
Ustala się wzór urzędowego formularza wniosku o wypłatę świadczenia, stanowiącego
załącznik do rozporządzenia.
§2
Urzędowy formularz wniosku, o którym mowa w § 1 w wersji elektronicznej jest umieszczony
na stronach internetowych urzędów wojewódzkich.
§3
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
1)
Minister Skarbu Państwa kieruje działem administracji rządowej - Skarb Państwa, na podstawie § 1 ust. 2
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra
Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 216, poz. 1601).
Załącznik do rozporządzenia
Ministra Skarbu Państwa z
dnia ....
(druk wniosku wypełniać pismem drukowanym lub maszynowym)
podpis pracownika przyjmującego wniosek
Data złożenia wniosku:
Numer ewidencyjny:
WNIOSEK
O WYPŁATĘ ŚWIADCZENIA*
A. Były właściciel:___
B.
Spadkobierca:___
I. Dane osobowe wnioskodawcy
1. Nazwisko:_________________________________________________________
2. Imiona:_______________________________________________________________________________
3. PESEL :(dot. obywateli polskich, jeżeli został nadany)_____________________
4. NIP:______________________________________________________________________
5. Nazwa i numer dokumentu tożsamości:____________________________________________
6. Przez kogo wydany (data wydania):_______________________________________________
7. Data i miejsce urodzenia:_______________________________________________________
II. Dane osobowe właściciela przejętego mienia
1. Nazwisko:____________________________________________________________
2. Imię:________________________________________________________________
3. Data urodzenia:________________________________________________________
4. Imiona rodziców:_______________________________________________________
5. Obywatelstwo:_________________________________________________________
6. Dowód osobisty albo polski paszport albo decyzja wojewody potwierdzająca
obywatelstwo polskie_________________________________________________________
III. Tytuł nabycia spadku (data, sygnatura akt sądowych).
IV. Imię, nazwisko pełnomocnika (o ile został ustanowiony) cechy
dokumentu Pełnomocnictwa.
V. Dane dotyczące przejętego mienia*
1. Określenie rodzaju mienia_____________________________________________________
2. Miejsce położenia mienia według obecnego podziału terytorialnego kraju:
a. województwo:__________________________________________________
b. powiat:________________________________________________________
c. gmina:_________________________________________________________
d. miasto/wieś:____________________________________________________
e. ulica i nr: ______________________________________________________
f.. nr ewidencyjny nieruchomości:_____________________________________
g.. nr księgi wieczystej______________________________________________
(w przypadku braku - zaświadczenie ze zbioru
dokumentów z księgi zamkniętej lub dawnej księgi
zamkniętej, wypisy z rejestrów gruntów pod warunkiem, że
potwierdzają również fakt przejęcia nieruchomości)
h. miejsce rejestracji (przy taborze żeglugi śródlądowej):
__________________________________________________________
_____
i.
wskazanie przez Wnioskodawcę właściwego wojewody w
przypadku
nieruchomości
o
równej
powierzchni**
____________________________________________________
__
3. Wartość przejętego mienia (wypełnia właściwy Wojewoda)______________
4. Podstawa prawna przejęcia mienia przez Państwo:
a. ______________________________________________________________
akt prawny, na podstawie którego nastąpiło przejęcie
mienia***
b. ______________________________________________________________
orzeczenie, decyzja organu administracji państwowej o przejęciu mienia
______________________________________________________________
data wydania l u b ogłoszenia oraz miejsce publikacji
c. ______________________________________________________________
opis innych okoliczności towarzyszących przejęciu mienia
5. Informacja o stanie mienia w dniu przejęcia, ze wskazaniem dowodów na te
okoliczności:
______________________________________________________________________
_______________________________________________________________
________
_______________________________________________________________
________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
________________________________________________
6. Wskazanie sposobu realizacji świadczenia (wypłata lub zaliczenie na
poczet ceny nieruchomości
przejętej)_____________________________________
7. Numer rachunku bankowego, na który ma nastąpić przelew
przyznanej kwoty
świadczenia_____________________________________________
_
* wypełnia się odrębnie w odniesieniu do każdego kolejnego składnika mienia np.
nieruchomości, składników wyposażenia.
**
w przypadku gdy przejęte mienie jest położone w obszarze właściwości
miejscowej kilku wojewodów, właściwym jest ten wojewoda na obszarze którego znajduje
się większa powierzchniowo część przejętych nieruchomości.
*** dekret, ustawa
miejscowość i data
własnoręczny podpis wnioskodawcy
lub pełnomocnika
Do wniosku o wypłatę świadczenia dołącza się oświadczenia uprawnionego:
e)
oświadczenie o przejęciu mienia bez podstawy prawnej,
f)
oświadczenie o uzyskanych dotychczas świadczeniach
(odszkodowaniach wymienionych w art. 1 ust. 7 i art. 19 ust.1, z tytułu
przejęcia mienia przez Skarb Państwa lub gminę,
g)
oświadczenie o nie prowadzeniu postępowania sądowego lub
administracyjnego o stwierdzenie nieważności decyzji nacjonalizacyjnej, o
zwrot przejętego przez Skarb Państwa lub gminę mienia lub o odszkodowanie
albo oświadczenie wskazujące, przed którym organem lub sądem taka sprawa
się toczy i pod jaką sygnaturą.
h)
oświadczenie, złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej o
wypełnieniu wniosku zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą w zakresie zgodności
danych i informacji w nim zawartych ze stanem faktycznym.
UZASADNIENIE
Projekt rozporządzenia stanowi wykonanie delegacji z art. 6 ust. 5
ustawy z dnia ............................. o świadczeniach pieniężnych przyznawanych
niektórym osobom, których dotyczyły procesy nacjonalizacji, ( DZ. U. Nr ...,
poz. ...), zobowiązującej Ministra Skarbu Państwa do określenia wzoru
formularza wniosku o wypłatę świadczenia.
Posługiwanie się formularzem jest konieczne, bowiem należy spodziewać się
napływu dużej ilości wniosków, a sprawność i skuteczność postępowania w
sprawie o ustalenie prawa i wysokości świadczenia
zależą między innymi
od
zgromadzenia i przetworzenia danych dotyczących osób uprawnionych oraz stanu i
wartości przejętego mienia.
Formularz wniosku o wypłatę świadczenia został opracowany jako załącznik
do rozporządzenia.
Części I - III, dotyczą wnioskodawcy ewentualnie właściciela przejętego
mienia. Pracownik właściwego organu przyjmujący formularz z wnioskiem
poświadczy jego przyjęcie. Część IV dotyczy pełnomocnika wnioskodawcy do
występowania w przedmiotowej sprawie, jeśli zostanie on ustanowiony.
Część V dotyczy informacji o przejętym mieniu, w tym określenie rodzaju
mienia, jego stanu w dniu przejęcia, jak również podstawy prawnej przejęcia. W
punkcie 3 Wojewoda wpisuje wartość przejętego mienia. Punkt 6 i 7 odnoszą się do
wyboru formy świadczenia i jego realizacji.
W treści formularza wniosku, wprowadzone zostały objaśnienia, które
powinny umożliwić zainteresowanym osobom prawidłowe jego wypełnienie.
Rozporządzenie nakłada na wojewodów obowiązek udostępnienia
zainteresowanym formularzy wniosków, bowiem stosownie do art. 5 ustawy,
organem właściwym w zakresie prowadzenia postępowania w sprawie wypłaty
świadczenia jest wojewoda.
Projekt
Rozporządzenie
MINISTRA SKARBU PAŃSTWA1)
z dnia..................
w sprawie wzorów rejestrów osób, którym przyznano uprawnienie do
świadczenia
Na
podstawie
art.
15
ust.
5
ustawy
z
dnia
................................ o świadczeniach pieniężnych przyznawanych
niektórym osobom, których dotyczyły procesy nacjonalizacji, (Dz.
U. Nr ... , poz. ...) zarządza się, co następuje:
§ 1. Określa się wzór rejestrów:
1) wojewódzkiego- stanowiący załącznik nr 1 do rozporządzenia;
2) centralnego - stanowiący załącznik nr 2 do rozporządzenia.
§ 2. Jeżeli w rozporządzeniu jest mowa o właścicielu przejętego mienia, to rozumie
się przez to także współwłaściciela lub współwłaścicieli przejętego mienia.
§ 3. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Minister Skarbu Państwa
1)
Minister Skarbu Państwa kieruje działem administracji rządowej - Skarb Państwa, na podstawie § 1 ust. 2
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania
Ministra
Skarbu
Państwa
(Dz.U.
Nr
216.
poz.
1601).
Załączniki do rozporządzenia
Ministra Skarbu Państwa z dnia
..................................................
Załącznik nr 1
Rejestr Wojewódzki
Województwo............... (nazwa województwa)
Nr
pozycji
rejestru
1.Oznaczenie decyzji
administracyjnej
potwierdzającej uprawnienie
do świadczenia
Osoba uprawniona
(właściciel lub
współwłaściciel
przejętego mienia lub
jego spadkobierca lub
spadkobiercy)
Wysokość
świadczenia
wg decyzji
wojewody o
wysokości
świadczenia w
zł
1. nazwa organu
1.imię i
nazwisko
2. data wydania
decyzji
2.imię ojca
3.odwołanie
wnioskodawcy od
decyzji
3.nr
ewidencyjny
PESEL
1.nazwa 1.opis
organu nieruchomości
(gruntów,
2.data
mieszkaniowa,
wydania o innym
decyzji przeznaczeniu,
pow.)
3. data
uprawom 2.nazwa
ocnienia podmiotu
się
zbywającego
decyzji nieruchomość
2. Oznaczenie decyzji
administracyjnej
odmawiającej potwierdzenia
uprawnienia
do świadczenia
4. data
uprawomocnienia
się decyzji o
potwierdzeniu/ o
odmówieniu
potwierdzenia
prawa do
świadczenia
1. Oświadczenie
osoby
uprawnionej o
przyjęciu
świadczenia i
zrzeczeniu się
roszczenia.
Zaliczenie przyznanego
świadczenia na poczet
przeniesienia własności
nieruchomości
2. Oświadczenie
osoby
uprawnionej o
odmowie
przyjęcia
świadczenia
4. nazwa i nr
dokumentu
tożsamości
5.adres
zamieszkania
z dnia
złożenia
wniosku o
wypłatę
świadczenia
4.kwota 3.cena
świadcze przenoszonej
nia
nieruchomości
4.wysokość
rat rocznych
Terminy
wypłaty
poszczeg
ólnych rat
Nr rachunku
bankowego, na
który ma nastąpić
przelew przyznanej
kwoty świadczenia
Potwierdzenie banku
rozliczenia
świadczenia (data
wypłaty, kwota,
kwota naliczonej
waloryzacji,
pozostała kwota do
wypłaty
Załącznik nr 2
Rejestr Centralny
Nr
pozycji
rejestru
1.Oznaczenie decyzji
administracyjnej
potwierdzającej uprawnienie
do świadczenia
Osoba uprawniona
(właściciel lub
współwłaściciel
przejętego mienia lub
jego spadkobierca lub
spadkobiercy)
Wysokość
świadczenia wg
decyzji
wojewody o
wysokości
świadczenia w zł
Zaliczenie przyznanego
świadczenia na poczet
przeniesienia własności
nieruchomości
1. nazwa organu
1.imię i
nazwisko
1.nazwa
organu
2. data wydania
decyzji
2.imię ojca
2.data
wydania
decyzji
1.opis
nieruchomości
(gruntów,
mieszkaniowa,
o innym
przeznaczeniu,
pow.)
2. Oznaczenie decyzji
administracyjnej
odmawiającej potwierdzenia
uprawnienia
do świadczenia
3.odwołanie
wnioskodawcy od
decyzji
4. data
uprawomocnienia
się decyzji o
potwierdzeniu/ o
odmówieniu
potwierdzenia
prawa do
świadczenia
1. Oświadczenie
osoby
uprawnionej o
przyjęciu
świadczenia i
zrzeczeniu się
roszczenia.
2. Oświadczenie
osoby
uprawnionej o
odmowie
przyjęcia
świadczenia.
3.nr
ewidencyjny 3.data
PESEL
uprawomo
cnienia się
4. nazwa i nr decyzji
dokumentu
tożsamości 4.kwota
świadczeni
a
5.adres
zamieszkani
a
z dnia
złożenia
wniosku o
wypłatę
świadczenia
2.nazwa
podmiotu
zbywającego
nieruchomość
3.cena
przenoszonej
nieruchomości
4.wysokość
rat rocznych
Terminy
wypłaty
poszczeg
ólnych rat
Nr rachunku
bankowego, na
który ma nastąpić
przelew
przyznanej kwoty
świadczenia
Potwierdzenie banku
rozliczenia świadczenia
(data wypłaty, kwota,
kwota naliczonej
waloryzacji, pozostała
kwota do wypłaty
Projekt
ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia ............................
w sprawie określenia tabel cen jednostkowych dla poszczególnych
rodzajów składników majątkowych o danych cechach kwalifikacyjnych
Na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy z dnia ................... o świadczeniach pieniężnych
przyznawanych niektórym osobom, których dotyczyły procesy nacjonalizacji (Dz.
U........,Nr .......,poz........) zarządza się, co następuje
§1
Zespół składników
majątkowych
Nieruchomości
położone na terenach
wiejskich
Składniki majątkowe
Jednostka wielkości Cechy kwalifikacyjne
Grunty rolne
Hektar
Ogrody, parki i sady
Hektar
Grunty budowlane –
Metr kwadratowy
funkcja mieszkaniowa,
usługowo – handlowa,
przemysłowa
Budynki mieszkalne
Metr kwadratowy
powierzchni
użytkowej
Budynki gospodarcze Metr kwadratowy
powierzchni
użytkowej
Lokale mieszkalne i Metr kwadratowy
powierzchni
użytkowe
Nieruchomości
miejskie
Grunty rolne
użytkowej
Hektar
Ogrody, parki i sady
Hektar
Lokalizacja w danym
województwie
Lokalizacja w danym
województwie
Lokalizacja w danym
województwie
1) Lokalizacja w
danym województwie
2) Konstrukcja
budynku,
1) Lokalizacja w
danym
województwie
2) Konstrukcja
budynku,
Lokalizacja w danym
województwie
Lokalizacja w danym
województwie
Lokalizacja w danym
województwie
27
Grunty budowlane –
Metr kwadratowy
funkcja mieszkaniowa,
usługowo – handlowa,
przemysłowa
Budynki mieszkalne
Metr kwadratowy
powierzchni
użytkowej
Tabor żeglugi
śródlądowej
Apteki
Budynki gospodarcze
Metr kwadratowy
powierzchni
użytkowej
Lokale mieszkalne i
użytkowe
Metr kwadratowy
powierzchni
użytkowej
Tona wyporności
Jednostki bez napędu
silnikowego
Jednostki z napędem
silnikowym
Majątek trwały i
obrotowy
Lokalizacja w danym
województwie
1) Lokalizacja w
danym
województwie
2) Konstrukcja
budynku,
1) Lokalizacja w
danym
województwie
2) Konstrukcja
budynku
Lokalizacja w danym
województwie
Tona wyporności
Cena jednostkowa jest niezależna od
wielkości i cech kwalifikacyjnych
§2
Określa się następujące tabele cen jednostkowych dla poszczególnych rodzajów składników
majątkowych:
Lp. Województwo
1.
2.
dolnośląskie
Miasto
Grunty
budowlane dla
funkcji
mieszkaniowej,
usługowo-handl
Przemysłowej
Grunty rolne
Ogrody
Parki
sady
Wrocław
660
130.000
150.000
Miasta powiatowe
95
36.000
56.000
46
16.000
36.000
kujawsko-
Pozostałe
miejscowości
Bydgoszcz
170
46.000
66.000
pomorskie
Miasta powiatowe
80
24.000
44.000
28
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
lubelskie
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
podlaskie
pomorskie
Pozostałe
miejscowości
Lublin
35
12.000
32.000
190
48.000
68.000
Miasta powiatowe
62
22.000
44.000
Pozostałe
miejscowości
Gorzow Wlkp
Zielona Góra
Miasta powiatowe
26
11.600
31.600
210
65.000
85.000
76
26.000
46.000
Pozostałe
miejscowości
Łódź
38
12.500
32.500
400
80.000
100.000
Miasta powiatowe
86
28.000
48.000
Pozostałe
miejscowości
Kraków
32
15.500
35.500
530
85.000
105.000
Miasta powiatowe
82
28.000
48.000
Pozostałe
miejscowości
30
16.500
36.500
3.500
brak
brak
420
1.100.000
1.200.000
Miasta powiatowe
110
460.000
480.000
Pozostałe
miejscowości w
powiatach :
warszawski,
warszawski zachodni,
otwocki, piaseczyński
80
300.000
320.000
Pozostałe
miejscowości
Opole
55
28.000
48.000
160
35.000
55.000
Miasta powiatowe
72
21.000
41.000
Pozostałe
miejscowości
Rzeszów
28
14.500
34.500
112
32.000
52.000
Miasta powiatowe
43
25.400
45.400
Pozostałe
miejscowości
Białystok
11
13.450
33.450
188
34.500
54.500
Miasta powiatowe
68
28.900
48.900
Pozostałe
miejscowości
Gdańsk
18
14.570
34.570
580
68.000
88.000
Warszaw Śródmieście
Mokotów,
a
Ochota,
Żoliborz
pozostałe
29
12.
13.
14.
15.
16.
Miasta powiatowe
146
38.900
58.900
Pozostałe
miejscowości
Katowice
47
15.500
35.500
410
54.000
74.000
Miasta powiatowe
132
28.600
48.600
Pozostałe
miejscowości
Kielce
28
14.000
32.000
178
38.000
58.000
Miasta powiatowe
55
21.000
41.000
17
13.800
33.800
warmińsko-
Pozostałe
miejscowości
Olsztyn
275
32.000
52.000
mazurskie
Miasta powiatowe
62
26.000
46.000
18
14.600
34.600
wielkopolskie
Pozostałe
miejscowości
Poznań
580
86.000
106.000
Miasta powiatowe
96
23.000
43.000
Pozostałe
miejscowości
32
18.200
38.200
Szczecin
380
43.000
63.000
Miasta powiatowe
82
22.000
42.000
Pozostałe
miejscowości
30
12.500
32.500
śląskie
świętokrzyskie
zachodniopomorski
e
Miasto
Lp.
1.
2.
Województwo
Budynki
Budynki
Budynki
Budynki
gospodarcze
gospodarcze
mieszkalne i
mieszkalne mieszkalne
użytkowe
murowane
drewniane
murowane
drewniane
dolnośląskie
Wrocław
6.900
2.600
2.230
1.050
700
2.400
2.400
2.120
900
600
--
1.900
1.895
700
500
kujawsko-
Miasta
powiatowe
Pozostałe
miejscowości
Bydgoszcz
4.300
2.600
2.230
1.000
650
Miasta
powiatowe
Pozostałe
miejscowości
Lublin
2.300
2.300
2.000
850
550
--
1.800
1.784
650
480
4.800
2.500
2.230
950
620
Miasta
powiatowe
Pozostałe
miejscowości
2.600
2.300
2.000
850
550
--
1.700
1.560
600
470
pomorskie
3.
Lokale
lubelskie
30
4.
5.
6.
7.
lubuskie
łódzkie
GorzowWlkp
Zielona Góra
Miasta
powiatowe
Pozostałe
miejscowości
Łódź
2.300
1.900
1.895
700
500
--
1.700
1.560
600
470
małopolskie
Miasta
powiatowe
Pozostałe
miejscowości
Kraków
7.600
3.000
2.230
1.100
750
Miasta
powiatowe
Pozostałe
miejscowości
2.800
2.300
2.000
850
550
--
1.700
1.560
600
470
9,2
tys.
3.000
2.230
1.100
750
7,3
2.500
2.230
950
620
3.100
2.500
2.120
950
620
2.400
2.100
2.000
850
550
2.100
1.900
1.895
700
500
4.000
2.600
2.200
1.000
650
mazowieckie
Warszawa
4.200
2.500
2.200
950
620
2.400
1.900
1.895
700
500
--
1.700
1.560
600
470
4.300
2.600
2.230
1.000
650
Śródmieście
Mokotów,
Ochota,
Żoliborz
pozostałe
tys.
8.
9.
10.
11.
opolskie
Miasta
powiatowe
Pozostałe
miejscowości
w powiatach
:
warszawski,
warszawski
zachodni,
otwocki,
piaseczyński
Pozostałe
miejscowości
Opole
2.200
1.900
1.895
700
500
--
1.700
1.560
600
470
podkarpackie
Miasta
powiatowe
Pozostałe
miejscowości
Rzeszów
4.700
2.500
2.100
950
620
2.700
1.900
1.895
700
500
--
1.700
1.560
600
470
podlaskie
Miasta
powiatowe
Pozostałe
miejscowości
Białystok
4.800
2.600
2.200
1.000
650
2.900
1.900
1.895
700
500
--
1.700
1.560
600
470
pomorskie
Miasta
powiatowe
Pozostałe
miejscowości
Gdańsk
6.700
2.800
2.230
1.000
650
Miasta
powiatowe
3.000
2.100
2.000
850
550
31
12.
13.
14.
śląskie
Pozostałe
miejscowości
Katowice
3.200
1.900
1.895
700
500
--
1.700
1.560
600
470
świętokrzyskie
Miasta
powiatowe
Pozostałe
miejscowości
Kielce
4.100
2.500
2.100
950
620
2.000
1.900
1.895
700
500
--
1.700
1.560
600
470
warmińsko-
Miasta
powiatowe
Pozostałe
miejscowości
Olsztyn
4.700
2.500
2.100
950
620
Miasta
powiatowe
Pozostałe
miejscowości
Poznań
2.800
1.900
1.895
700
500
--
1.700
1.560
600
470
5.600
2.600
2.230
1.000
650
Miasta
powiatowe
Pozostałe
miejscowości
3.100
2.300
2.120
900
600
--
1.900
1.895
700
500
Zachodnio
Szczecin
5.100
2.600
2.230
1.000
650
pomorskie
Miasta
powiatowe
Pozostałe
miejscowości
3.000
2.300
2.120
900
600
--
1.900
1.895
700
500
mazurskie
15.
16.
wielkopolskie
--
1.900
1.895
700
500
4.200
2.600
2.200
1.000
650
32
Rodzaj jednostki taboru żeglugi śródlądowej
Jednostka bez napędu silnikowego (barki) do
21 lat
Średni dochód roczny z wynajmu taboru w
PLN na 1 tonę wyporności
600zł /Tw
Jednostka bez napędu silnikowego (barki)
powyżej 21 lat
175 zł/Tw
Jednostki z napędem silnikowym (holowniki)
w wieku 15 lat
366 zł/KM
Jednostki z napędem silnikowym (holowniki)
ponad 30 lat
206/zł/KM
APTEKI
2
Wskaźnik wartości
apteki na jednego
pracownika
fachowego
tys. zł.
3
Dolnośląskie/Wrocław
94,26
600
Kujawsko-Pomorskie/Bydgoszcz
63,64
456
Lubelskie/Lublin
67,77
483
Lubuskie/Poznań
74,42
541
Łódzkie/Łódź
102,97
734
Województwo/ O.I.A.
1
Wskaźnik wartości
apteki na jednego
mieszkańca
zł.
33
Małopolskie/Kraków
71,84
319
Mazowieckie/Warszawa
113,59
466
Opolskie/Katowice
70,89
551
Podkarpackie/Rzeszów
45,56
575
Podlaskie/Białystok
37,52
461
Pomorskie/Gdańsk
66,45
402
Śląskie/Katowice
67,76
554
Świętokrzyskie/Kielce
63,39
419
Warmińsko-Mazurskie/Olsztyn
74,54
625
Wielkopolskie/Poznań
87,22
540
Zachodniopomorskie/Szczecin
76,75
790
Cały kraj
78,24
505
§3
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
34
UZASADNIENIE
Projekt rozporządzenia stanowi wykonanie delegacji z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia
......................... o świadczeniach pieniężnych przyznawanych niektórym osobom, których
dotyczyły procesy nacjonalizacji (Dz. U. Nr ..., poz. ), zobowiązującej Radę Ministrów do
określenia tabel cen jednostkowych dla poszczególnych rodzajów składników majątkowych
na podstawie założeń zawartych w art. 18 ust. 5 pkt 1 i 2.
35
Ocena Skutków Regulacji (OSR)
1.
Cel wprowadzenia ustawy
Podstawowym celem ustawy jest złagodzenie poczucia krzywdy związanej z
historyczną nacjonalizacją nieruchomości, wyposażenia aptek, taboru żeglugi
śródlądowej, dokonaną w latach 1944 – 1962.
2.
Zakres podmiotów na które oddziałuje akt normatywny
Prawo do świadczenia mającego charakter świadczenia pieniężnego jest prawem
majątkowym podlegającym powszechnym regułom dziedziczenia, jest prawem
niezbywalnym i nie podlega zrzeczeniu się na rzecz osób trzecich. Podmiotami
uprawnionymi do świadczenia są osoby fizyczne, które były właścicielami mienia i
obywatelami polskimi w dniu przejęcia przez Państwo lub ich spadkobiercy bez
względu na obywatelstwo i miejsce zamieszkania.
Ustawa jest adresowana przede wszystkim do osób, które nie mogą dochodzić
odszkodowania na podstawie obecnie obowiązujących przepisów prawa, ponieważ
ich mienie zostało przejęte zgodnie z aktami nacjonalizacyjnymi.
Z ustawy mogą skorzystać również osoby, które posiadają podstawy prawne do
dochodzenia
zwrotu
nieruchomości
przejętej
lub
odszkodowania
w
trybie
administracyjnym lub sądowym, jednak zainteresowane gwarancją uzyskania
świadczenia na podstawie ustawy, dobrowolnie zrezygnują z dochodzenia roszczenia
na podstawie obowiązującego prawa, złożą wniosek o wypłatę świadczenia, a w
momencie wydania decyzji o wysokości świadczenia złożą oświadczenie o jego
przyjęciu i rezygnacji z roszczeń.
2.
Zakres podmiotów, na które nie oddziałuje akt normatywny
Ustawa nie reguluje kwestii zaspokojenia roszczeń z tytułu przejęcia przez
państwo nieruchomości na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 roku o
własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz.
279). Specyfika dekretu, który nadal obowiązuje i rozwiązania w nim zawarte
przesądziły o konieczności odrębnego uregulowania kwestii „gruntów warszawskich”.
36
Świadczenia nie przyznaje się wspólnikom i udziałowcom spółek prawa
handlowego z uwagi na brak możliwości wskazania statutowej reprezentacji
podmiotu dotkniętego bezpośrednio skutkami nacjonalizacji.
Świadczenia nie przyznaje się osobom, którym przysługiwały w stosunku do
państw obcych roszczenia odszkodowawcze, wynikające z zawartych umów
indemnizacyjnych. Rząd Polski w wyniku tych umów przekazał rządom państw,
będących stronami umów stosowne środki uznając jednocześnie wypełnienie
obowiązków odszkodowawczych.
Ustawa nie obejmuje osób, które utraciły obywatelstwo polskie na podstawie
przepisów dekretu o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego osób narodowości
niemieckiej. Osoby te po II wojnie światowej zostały uznane za wrogów narodu,
chyba że osoby takie rehabilitowały się i utrzymały obywatelstwo lub obywatelstwo
zostało im zwrócone. Nie obejmuje się zakresem stosowania ustawy wszelkiego
rodzaju wywłaszczeń i tych przypadków przejścia na Skarb Państwa własności
nieruchomości, które były wynikiem wykonywania aktów prawa międzynarodowego,
potwierdzających ustalone po II wojnie światowej granice. Powyższe wyłączenie
stosowane jest również w odniesieniu do osób, które wyjeżdżały z kraju w latach 50 –
tych i 60 – tych i w związku z wyjazdem z kraju utraciły obywatelstwo polskie i
własność nieruchomości.
Świadczenie nie jest przyznane w stosunku do tych osób, które na podstawie
orzeczenia sądu lub decyzji organu administracji otrzymały odszkodowanie lub zwrot
nieruchomości z tytułu bezprawności przejęcia mienia w związku ze stosowaniem
aktów nacjonalizacyjnych w zakresie nieruchomości objętej wnioskiem.
3. Zakres skutków regulacji
Świadczenie wypłacane jest w okresie do 15 lat, począwszy od pierwszego dnia
roku kalendarzowego następującego bezpośrednio po roku, w którym upłynął termin
na wydanie przez wojewodów decyzji o wysokości świadczenia. Przyjęcie okresu 15
– letniego dla wypłaty świadczenia wynika z konieczności zgromadzenia środków na
realizację ustawy.
Na powyższe składają się środki pochodzące ze sprzedaży 5% akcji należących
do Skarbu Państwa w każdej ze spółek powstałych w wyniku komercjalizacji, wpływy
z gospodarowania nieruchomościami znajdującymi się w Zasobie Własności Rolnej
37
Skarbu Państwa, pomniejszone o obowiązkowe odliczenia wynikające z odrębnych
ustaw,
500
mln
wpływów
ze
sprzedaży,
przekazanych
przez
Państwowe
Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe na rzecz Agencji Nieruchomości Rolnych
lasów, gruntów oraz innych nieruchomości, 500 mln wpływów ze sprzedaży
uzyskanych przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe opcji redukcji
gazów cieplarnianych (jednostek pochłaniania).
Pozostałymi źródłami zasilania Funduszu Świadczeń będzie 50% dochodów z
gospodarowania nieruchomościami wobec których zostały zgłoszone roszczenia
reprywatyzacyjne, przekazanymi przez Skarb Państwa jednostkom samorządu
terytorialnego na podstawie przepisów wprowadzających ustawy regulujące ustrój
samorządu
terytorialnego
wchodzącymi
w
skład
zasobu
gminy,
powiatu,
województwa według stanu zasobu na dzień wejścia w życie niniejszej ustawy,
corocznie w okresie 15 lat oraz 20% wpływów przed ustawowymi odliczeniami z
gospodarowania
nieruchomościami
Skarbu
Państwa,
którymi
gospodarują
starostowie wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.
Przedmiotowy Fundusz zasilą również odsetki z tytułu oprocentowania środków
zgromadzonych na rachunku bankowym.
Realizacja ustawy następuje w formie wypłaty świadczenia pieniężnego z
możliwością obligatoryjnego przeniesienia własności nieruchomości z zaliczeniem
przyznanego świadczenia na poczet ceny sprzedaży nieruchomości objętej
wnioskiem.
4. Skutki wprowadzenia regulacji
Wejście w życie ustawy powinno skutkować zmniejszeniem ilości roszczeń
zgłaszanych bezpośrednio do Skarbu Państwa na obecnych zasadach, tj. wypłaty
pełnych odszkodowań w
dotychczas
rozumieniu
prowadzonych
Kodeksu
postępowań,
na
cywilnego, bądź też rezygnacją z
rzecz
wypłaty
świadczenia
zagwarantowanego przez ustawę.
4.1 Wpływ regulacji na dochody i wydatki budżetu państwa oraz sektora
publicznego
Wartość potencjalnych roszczeń reprywatyzacyjnych oszacowana w 2008 roku wyniosła
140,00 mld zł. Na wymienioną wyżej wartość składają się roszczenia dotyczące
38
nieruchomości warszawskich w wysokości około 40 mld zł oraz roszczenia dotyczące
nieruchomości
ziemskich,
lasów,
nieruchomości
miejskich,
nieruchomości
przemysłowych, wynoszące 100 mld zł. Wartość roszczeń reprywatyzacyjnych (bez
gruntów warszawskich) oszacowana na koniec 2002 roku wyniosła 35,6 mld zł. W 2005
roku wartość roszczeń została przeszacowana wskaźnikiem 1,4 i wyniosła 50,0 mld zł.
W 2008 roku wartość roszczeń została ponownie przeszacowana wskaźnikiem 2,0 i
wyniosła 100,0 mld zł. Powyższe wskaźniki zostały ustalone przez rzeczoznawcę
państwowego w zakresie szacowania nieruchomości – biegłego sądowego.
Koszty techniczne wprowadzenia w życie projektu ustawy szacuje się na około
9 mln zł. Z uwagi na realizację etapów ustawy w różnych okresach czasowych,
część z tych kosztów zostanie pokryta ze środków Funduszu Reprywatyzacji,
a część z utworzonego na podstawie przepisów ustawy Funduszu Świadczeń.
Lp. Pozycja kosztów
Koszt
1.
Kampania informacyjna
ok. 5 mln zł
2.
Koszty techniczne i organizacyjne (koszty ok. 2 mln zł
Centralnego
3.
Prowizja
Rejestru
bankowa
i
-
Rejestrów
za
obsługę ok. 2 mln zł
ł t ok.
k 9 mln złt
Razem
Podstawowym zabezpieczeniem wypłat świadczenia w projektowanej ustawie
są wpływy z wymienionych w ustawie przychodów zgromadzonych na rachunku
państwowego funduszu celowego pod nazwą Fundusz Świadczeń. Minister Skarbu
Państwa będzie mógł wnioskować o pożyczkę z budżetu państwa na uzupełnienie
środków Funduszu Świadczeń wówczas, gdy planowany stan środków na początek
roku budżetowego oraz planowane w tym roku wpływy ze źródeł, o których mowa w
ustawie, będą niższe niż planowane na ten rok wydatki na wypłatę świadczenia.
Zakłada się realizację wypłat kwot świadczenia w okresie do 15 lat,
po ich uprzednim zwaloryzowaniu. Pierwsze wypłaty świadczenia nastąpią
w 2011 r. Zostaną one zrealizowane ze środków znajdujących się obecnie na
rachunku Funduszu Reprywatyzacji, które to środki po likwidacji niniejszego
Funduszu
staną
się
środkami
Funduszu
Świadczeń.
Planowana
sprzedaż
39
nieruchomości pochodzących z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa
rozpocznie się w 2012 r.
Wprowadzenie w życie niniejszego projektu ustawy spowoduje zwiększenie
i poszerzenie zakresu zadań nałożonych na Ministerstwo Skarbu Państwa i urzędy
wojewódzkie.
zatrudnienia
W opinii Ministra Finansów nie zachodzi potrzeba zwiększenia
w
powyższych
urzędach,
a
realizacja
zadań
wynikających
z projektowanej regulacji jest możliwa w ramach planowanego zatrudnienia na rok
2009. Przewiduje się, że do urzędów wojewódzkich wpłynie około 80 tys. wniosków
o świadczenie. Termin na złożenie wniosków wyniesie 12 miesięcy.
Projekt ustawy przewiduje, że osoby uprawnione do nabycia prawa do
świadczenia
w
związku
z
czynnościami
organów
administracji
publicznej
zmierzającymi do realizacji tego prawa zostaną zwolnione od opłaty skarbowej z
tytułu wydawania zaświadczeń w tych sprawach. Jednocześnie ustawa wprowadza
zwolnienie z podatku od spadków i darowizn w zakresie nabycia prawa do
świadczenia w rozumieniu projektowanych przepisów. Wprowadzenie zwolnień
podatkowych i zwolnień od opłat skarbowych nie spowoduje zmniejszenia
dotychczasowych dochodów jednostek samorządu terytorialnego z tego tytułu.
5. 2. Wpływ na rynek pracy
Wdrożenie ustawy zwiększy popyt na usługi prawników, rzeczoznawców
majątkowych oraz archiwistów.
5. 3. Wpływ regulacji na jednostki samorządu terytorialnego
Realizacja ustawy pozwoli jednostkom samorządu terytorialnego na uwolnienie się
od roszczeń byłych właścicieli nieruchomości do majątku w związku z
wygaszeniem roszczeń osób uprawnionych w rozumieniu projektowanej ustawy.
Jednocześnie przewiduje się zasilenie Funduszu Świadczeń wpływami z
gospodarowania nieruchomościami przekazanymi po wejściu w życie ustawy przez
Skarb
Państwa
gospodarowania
jednostkom
samorządu
nieruchomościami
Skarbu
terytorialnego
oraz
Państwa,
którymi
wpływami
z
gospodarują
starostowie wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.
40
6. Wpływ na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki
Wdrożenie ustawy spowoduje m.in. uporządkowanie stosunków własnościowych, jak
również powiększenie rynku nieruchomości, co będzie miało wpływ na wewnętrzną i
zewnętrzną konkurencyjność gospodarki.
7. Wpływ na sytuację w regionach i rozwój regionalny.
Wdrożenie
ustawy
uporządkowanie
będzie
miało
stosunków
wpływ
na
własnościowych
sytuację
mienia
w
regionach
komunalnego,
przez
a
w
szczególności usunie źródło podważania tytułów nabycia mienia państwowego przez
jednostki samorządu terytorialnego w zakresie objętym ustawą.
8. Konsultacje społeczne
8. 1. „Założenia do projektu ustawy o świadczeniach........" zostały podane do
wiadomości publicznej, były konsultowane w trakcie prowadzonych
uzgodnień
międzyresortowych
zrzeszającymi
środowiska
i
z
organizacjami
organizacje
osób
społecznymi,
zainteresowanych
procesem reprywatyzacji w Polsce:
-
Polskie Towarzystwo Ziemiańskie,
-
Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Rewindykacyjnych,
-
Stowarzyszenie Byłych Właścicieli Aptek „Aptekarze”.
Środowiska domagające się od początku reprywatyzacji w tym głównie
zwrotu mienia
zaproponowanej
w naturze w większości są nastawione negatywnie do
formuły
świadczenia.
Część
osób
zainteresowanych
przyjmuje ze zrozumieniem istniejącą sytuację i jest w stanie zaakceptować
rozwiązanie pod warunkiem, że świadczenie nie będzie niższe niż 20 %.
41
Gdyby przyjąć koncepcję prezentowaną przez środowiska dawnych właścicieli
odszkodowania z budżetu państwa wyniosłyby ok. 100 mld zł, co jest nie do
zrealizowania z punktu widzenia finansów publicznych państwa.
8. 2. Konsultacje i spotkania z przedstawicielami organizacji żydowskich
zainteresowanych reprywatyzacją;
-
American Jewish Committee,
-
Conference on Jewish Materiał Claims,
-
Federation of Polish Jews in America.
Środowiska
dawnych
obywateli
polskich
narodowości
żydowskiej
wskazywały na przyjęcie 20% świadczenia jako stawki minimalnej.
Za pośrednictwem ambasady amerykańskiej i przedstawicieli Kongresu
amerykańskiego
projekt
był
konsultowany
ze
środowiskami
Polonii
amerykańskiej.
8.
3. Projekt ustawy został skierowany do zaopiniowania przez Komisję
Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego.
8.
4. Projekt ustawy został udostępniony przedstawicielom prasy o zasięgu
ogólnopolskim;
-
Gazeta Wyborcza,
-
Rzeczpospolita,
-
Nasz Dziennik,
-
Gazeta Polska.
8. 5. Projekt ustawy prezentowany był również przez stacje telewizyjne:
-
telewizja publiczna (TVP1, TVP2, kanał telewizji regionalnej - TVP3),
-
telewizja komercyjna (TVN, POLSAT).
Ze względu na wagę społeczną problemu reprywatyzacji, konsultacje społeczne
powinny być kontynuowane również w trakcie prac parlamentarnych nad
przedłożonym projektem ustawy.
9. Zgodność z prawem Unii Europejskiej.
Projekt ustawy uzyskał pozytywną opinię Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej w
zakresie zgodności z prawem Unii Europejskiej.
42
UZASADNIENIE
Rząd Rzeczpospolitej Polskiej pragnąc złagodzić poczucie krzywdy związanej z
historyczną nacjonalizacją nieruchomości, wyposażenia aptek, taboru żeglugi śródlądowej
uznaje za zasadne przyznanie osobom dotkniętym skutkami nacjonalizacyjnymi świadczenia
pieniężnego ex-gratia, realizowanego w formie publicznoprawnego świadczenia o charakterze
uznaniowym. Państwo arbitralnie przyznaje osobom poszkodowanym nacjonalizacją nowo
powstałe świadczenie majątkowe o wymiarze symbolicznym nie mającym charakteru
odszkodowawczego.
Przekształcenia własnościowe jakie dokonały się po roku 1989 oraz konieczność
zagwarantowania wszystkim uprawnionym równego traktowania nie pozwalają na
przeprowadzenie reprywatyzacji opartej na zwrocie mienia w naturze bądź wypłacie pełnych
odszkodowań. Jedyną formą może być publicznoprawne świadczenie pieniężne w wysokości
nie powodującej zagrożenia dla finansów publicznych.
Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka pozostawia ustawodawcy
krajowemu duży margines swobody w zakresie uregulowania materii dotyczącej skutków
rekompensowania nacjonalizacji jak również wskazuje na miarkowanie kompensacji
stosownie do realnych możliwości majątkowych państwa, podyktowanych potrzebami jego
bezpieczeństwa, interesem publicznym i ochroną innych wartości konstytucyjnych – praw
innych osób. Ostatnie orzeczenia ETPC wyraźnie wskazują, iż stopień w jakim krzywdy
majątkowe zostaną naprawione należą do suwerennych decyzji państwa, a jeśli ustawodawca
krajowy zdecyduje się na przyjęcie ustawy rehabilitacyjnej lub restytucyjnej korzysta z
43
szerokiego marginesu swobody obejmującego m.in. prawo określenia zakresu obowiązywania
tych ustaw.
Jak wspomniano celem ustawy jest złagodzenie krzywd doznanych przez dawnych
właścicieli w toku przeprowadzonych procesów nacjonalizacyjnych na podstawie wydanych
w latach 1944 – 1962 dekretów PKWN i ustaw uchwalonych przez Sejm PRL, obciążonych
następującymi wadami:
-
przekroczenie
granic
nacjonalizacji,
określonych
w
ustawach,
(dekretach)
nacjonalizacyjnych. Faktycznie przejmowano obiekty, które w myśl aktów prawnych nie
podlegały nacjonalizacji,
- niewykonanie przewidzianych w ustawach (dekretach) nacjonalizacyjnych świadczeń
państwa na rzecz osób pozbawionych własności.
-
wady
samych
ustaw
nacjonalizacyjnych,
polegających
na
ich
sprzeczności
z obowiązującym porządkiem konstytucyjnym np. brak prawa do świadczenia. Ustawa
zakłada przyznanie świadczenia również w przypadku przejęcia przez państwo mienia w
latach 1944 – 1962 bez podstawy prawnej.
Celem przyznania świadczenia jest złagodzenie krzywd jakich doznały osoby fizyczne w
związku z przeprowadzonymi procesami nacjonalizacyjnymi polegającymi na przejęciu przez
państwo nieruchomości, wyposażenia aptek i taboru żeglugi śródlądowej. Ustawa przewiduje
objęcie świadczeniem wyposażenia aptek i taboru żeglugi śródlądowej. Wprawdzie zgodnie z
prawem wyposażenie aptek i tabor żeglugi śródlądowej zaliczane są do ruchomości, ale ich
charakter oraz dane rejestrowe dotyczące przejęcia przez Skarb Państwa pozycjonują je w
sytuacji zbliżonej do nieruchomości. Dodatkowym argumentem za objęciem zakresem ustawy
tych kategorii mienia nieruchomego jest fakt, iż w odniesieniu do objętych ustawą
nieruchomości były wydane akty nacjonalizacyjne.
Ustawa nie przewiduje objęcia świadczeniem przejęcia przez państwo obligacji,
pieniędzy, wyposażenia mieszkań, dzieł sztuki, obrazów, składników przedsiębiorstw i
gospodarstw rolnych oraz innego mienia ruchomego, które jest mieniem o innym charakterze,
a jego własność jest niemożliwa do ustalenia.
Ustawa nie reguluje kwestii zaspokojenia roszczeń z tytułu przejęcia przez państwo
nieruchomości na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 roku o własności i
użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279). Specyfika
dekretu, który nadal obowiązuje i rozwiązania w nim zawarte przesądziły o konieczności
odrębnego uregulowania kwestii „gruntów warszawskich”. Istotnym jest, że zobowiązania
44
wynikłe z przejęcia nieruchomości
na rzecz m.st. Warszawy zobligowały samorząd do
przyznania z tego tytułu odszkodowania.
Podmiotami uprawnionymi do świadczenia są osoby fizyczne, które były właścicielami
mienia w dniu jego przejęcia przez Państwo i obywatelami polskimi lub ich spadkobiercy bez
względu na ich obywatelstwo i miejsce zamieszkania. Charakter przyznanego świadczenia
wyklucza możliwość objęcia zakresem ustawy podmiotów innych niż osoby fizyczne, których
mienie przejęto w wyniku przeprowadzonych procesów nacjonalizacyjnych. Świadczenia nie
przyznaje się wspólnikom i udziałowcom spółek prawa handlowego z uwagi na brak
możliwości wskazania statutowej reprezentacji podmiotu dotkniętego bezpośrednio skutkami
nacjonalizacji. Należy w tym miejscu zauważyć, iż zdecydowana większość akcji była
akcjami na okaziciela. Z uwagi na znaczny upływ czasu i obrót akcjami, które dziś posiadają
w większości przypadków jedynie charakter numizmatyczny nastąpiło oderwanie
uprawnienia od rzeczywistej własności składników majątkowych.
Świadczenia nie przyznaje się osobom, którym przysługiwały w stosunku do państw
obcych roszczenia odszkodowawcze, wynikające z zawartych po dniu 1 stycznia 1944 roku
umów indemnizacyjnych z 12 państwami: Danią, Belgią, Anglią, Francją, Grecją, Holandią,
Norwegią, Szwajcarią, Księstwem Lichtenstein, Szwecją, USA, Kanadą. Rząd Polski w
wyniku tych umów przekazał rządom państw, będących stronami umów stosowne środki
uznając jednocześnie wypełnienie obowiązków odszkodowawczych.
Ustawa nie obejmuje osób, które utraciły obywatelstwo polskie na podstawie przepisów
dekretu o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego osób narodowości niemieckiej. Osoby te po
II wojnie światowej zostały uznane za wrogów narodu, chyba że osoby takie rehabilitowały
się i utrzymały obywatelstwo lub obywatelstwo zostało im zwrócone. Nie obejmuje się
zakresem stosowania ustawy wszelkiego rodzaju wywłaszczeń i tych przypadków przejścia
na Skarb Państwa własności nieruchomości, które były wynikiem wykonywania aktów prawa
międzynarodowego, potwierdzających ustalone po II wojnie światowej granice. Przejęcie
przez Polskę na mocy Umowy poczdamskiej byłych niemieckich obszarów wschodnich oraz
wszelkiego mienia niemieckiego objęte bowiem zostało należnymi Polsce odszkodowaniami
wojennymi.
Mienie byłych obywateli III Rzeszy, wysiedlonych z Polski bezpośrednio po II wojnie
światowej w związku z wykonaniem aktów prawa międzynarodowego zostało przejęte przez
Państwo Polskie jako odszkodowanie za straty wojenne należne Polsce z części reparacji
wojennych od Niemiec przynależnych Związkowi Socjalistycznych Republik Radzieckich.
Ponadto w Umowie z dnia 16 sierpnia 1945 roku między Tymczasowym Rządem Jedności
45
Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik
Radzieckich w sprawie wynagrodzenia szkód, wyrządzonych przez okupację niemiecką, Rząd
ZSRR zrzekł się wszelkich roszczeń „do mienia niemieckiego i innych aktywów, jak również
do akcji niemieckich przedsiębiorstw przemysłowych i transportowych na całym terytorium
Polski, łącznie z tą częścią terytorium Niemiec, która przechodzi do Polski.
Potwierdzeniem zmian w stosunkach własnościowych, dokonanych w Polsce po II wojnie
światowej są postanowienia Układu o stosunkach między Republiką Federalną Niemiec a
trzema Mocarstwami, podpisanego w Bonn 26 maja 1952 r. (tzw. Układ przejściowy). Jest
bezsporne, że postanowienia układu przejściowego, potwierdzonego podczas procesu
zjednoczeniowego Niemiec w tzw. Traktacie „2+4” sankcjonowały zmiany własnościowe
dokonane przez państwa wykonujące postanowienia Umowy Poczdamskiej w odniesieniu do
reparacji wojennych. Nie jest istotne, że Polska nie podpisała Umowy Poczdamskiej,
albowiem w stosunku do Polski odnosiły się konkretne jej postanowienia, które zostały
wykonane poprzez zawarcie umowy polsko – radzieckiej.
Przepis art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy ma na celu wyłączenie spod możliwości otrzymania
świadczeń osób, które otrzymały mienie od Rzeszy Niemieckiej w okresie 1939 – 1945 w
wyniku przeprowadzonej przez nią konfiskaty na ziemiach II RP włączonych lub
okupowanych przez III Rzeszę i które nie utraciły obywatelstwa polskiego na podstawie
dekretu z 1946 roku, a w okresie późniejszym zostały pozbawione mienia w wyniku
nacjonalizacji przez Rząd PRL.
Świadczenie nie jest przyznane w stosunku do tych osób, które na podstawie orzeczenia
sądu lub decyzji organu administracji otrzymały odszkodowanie lub zwrot nieruchomości z
tytułu bezprawności przejęcia mienia w związku ze stosowaniem aktów nacjonalizacyjnych w
zakresie nieruchomości objętej wnioskiem.
Prawo do świadczenia jest prawem niezbywalnym, nie podlegającym zrzeczeniu na rzecz
osób trzecich podlegającym dziedziczeniu, co wynika z charakteru tego prawa jako prawa
publicznego, którego źródłem jest wola Państwa. Niezbywalność prawa związana jest z
charakterem świadczenia, które ma złagodzić krzywdy jakich doznała grupa obywateli w
związku z przeprowadzanymi procesami nacjonalizacyjnymi.
Ustawa realizowana jest w dwóch etapach. W okresie 12 miesięcy od dnia wejścia w
życie ustawy składane są wnioski o wypłatę świadczenia do właściwych miejscowo
wojewodów. Wniosek mający postać urzędowego formularza
jest dostępny na stronach
internetowych urzędów wojewódzkich jak również w ich siedzibach. W oparciu o zebrane
wnioski właściwi wojewodowie prowadzą postępowania. Do wniosku należy dołączyć
46
niezbędne dokumenty, potwierdzające własność mienia oraz fakt przejęcia przez państwo.
Dokumenty te określa art. 6 ust. 3 pkt 1 - 5.
Wprowadzenie zamkniętego katalogu
dokumentów, na podstawie których następuje stwierdzenie dokonania nacjonalizacji oraz
ustalenie właściciela przejętego mienia ma na celu zapewnienie szybkości i sprawności
prowadzonych postępowań. Jednocześnie ustawodawca wychodzi z złożenia, iż po tak wielu
latach oczekiwania na ustawowe regulacje kwestii reprywatyzacji wszyscy zainteresowani
zgromadzili już niezbędne dokumenty. Problemem mogą być jedynie postępowania o
stwierdzenie nabycia spadku niezakończone do dnia wejścia w życie ustawy. Jednakże ustawa
umożliwia skuteczne złożenie wniosku mimo braku postanowienia o stwierdzeniu nabycia
spadku i zawieszenie prowadzonego postępowania z uwagi na powyższą okoliczność. W celu
ułatwienia wnioskodawcy potwierdzenia swojego prawa wprowadzono do ustawy przepis na
podstawie którego w ramach prowadzonego postępowania wojewoda podejmuje wszelkie
niezbędne czynności do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, w szczególności
w zakresie potwierdzenia faktu przejęcia przez państwo mienia. Zawieszenie postępowania w
sprawie wypłaty świadczenia będzie możliwe na podstawie przepisów Kpa w sytuacji
prowadzenia przez wnioskodawcę postępowania spadkowego i nie zakończenia tego
postępowania przed upływem terminu do wydania przez wojewodę decyzji o potwierdzeniu
prawa do świadczenia jak również w razie śmierci strony, jednej ze stron, przedstawiciela
ustawowego strony.
Po przeprowadzeniu postępowania wojewoda w terminie nie późniejszym niż 6 miesięcy
od dnia złożenia wniosku wydaje decyzję o potwierdzeniu albo odmowie potwierdzenia
prawa do świadczenia. Kolejnym etapem realizacji ustawy jest ustalenie przez Ministra
Skarbu Państwa wysokości stawki procentowej świadczenia na podstawie wartości
znacjonalizowanego mienia ujawnionych w uprawomocnionych decyzjach, a następnie
wydanie rozporządzenia o wysokości stawki procentowej. Wysokość świadczenia określa się
jako iloczyn stawki procentowej oraz wartości przejętego mienia ustalonego w prawomocnej
decyzji o potwierdzeniu prawa do świadczenia. Stawka procentowa świadczenia wynikać
będzie z relacji kwoty 20 mld złotych, przewidzianej na realizację ustawy, do całkowitej
wartości znacjonalizowanych nieruchomości, potwierdzonej decyzjami wojewodów, jednakże
w wysokości nie większej niż 100%.
Z kwoty przewidzianej na realizację ustawy wyodrębnia się 5% środków z
przeznaczeniem na waloryzację świadczeń oraz 2,5% środków na wypłaty świadczeń,
wynikających z decyzji nieprawomocnych i nieostatecznych w dniu wydania decyzji.
47
W terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia o wysokości stawki
procentowej wojewoda wydaje drugą decyzję o wysokości świadczenia oraz formie jego
realizacji. W przypadku postępowań niezakończonych prawomocną decyzją do dnia wejścia
w życie rozporządzenia wojewoda wydaje decyzję o wysokości świadczenia nie później niż w
terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji. Realizacja świadczenia następuje
poprzez wypłatę albo zaliczenie tego świadczenia na poczet ceny nieruchomości przejętej. W
przypadku, gdy cena ustalona w sposób określony w ustawie jest wyższa od wartości
świadczenia pieniężnego określonego w ostatecznej decyzji o potwierdzeniu prawa do
świadczenia, wówczas osoba uprawniona pozostałą część ceny spłaca w rozłożonych na 15 lat
ratach.
W sytuacji gdy cena jest niższa, wówczas pozostała część świadczenia będzie
wypłacana na zasadach ustawowych. W konsekwencji powyższego wojewoda wpisuje osoby,
którym przyznano świadczenie do rejestru wojewódzkiego wraz z informacją o zaliczeniu
świadczenia i podmiocie, który w związku ze zbyciem nieruchomości wstąpił w miejsce
osoby uprawnionej w zakresie wypłaty świadczenia. Zaliczenie świadczenia na poczet ceny
nieruchomości przejętej jest rozwiązaniem umożliwiającym dawnym właścicielom lub ich
spadkobiercom zrealizowanie prawa pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości przejętej przez
państwo w ramach prowadzonych procesów nacjonalizacyjnych.
Wartość znacjonalizowanego mienia ustala się według jego stanu z dnia nacjonalizacji
oraz według wartości określonych w art. 18 ustawy. Rozporządzenie Ministra Skarbu Państwa
określa tabele cen jednostkowych dla poszczególnych rodzajów składników majątkowych na
podstawie założeń wskazanych w art. 18 ust. 5. Przyjęcie zasady ryczałtowej wyceny jest
rozwiązaniem pozwalającym na uniknięcie dodatkowych kosztów związanych z realizacją
ustawy zarówno po stronie Skarbu Państwa jak i uprawnionych, a ponadto pozwala ustalić
wartość w tych przypadkach, gdzie indywidualna wycena jest niemożliwa. Świadczenie
wypłacane jest w okresie do 15 lat, począwszy od pierwszego dnia roku kalendarzowego
następującego bezpośrednio po roku, w którym upłynął termin na wydanie przez wojewodów
decyzji o wysokości świadczenia. Przyjęcie okresu 15 – letniego dla wypłaty świadczenia
wynika z konieczności zgromadzenia środków na realizację ustawy. Na powyższe składają się
środki pochodzące ze sprzedaży 5% akcji należących do Skarbu Państwa w każdej ze spółek
powstałych w wyniku komercjalizacji, wpływy z gospodarowania nieruchomościami
znajdującymi się w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa, pomniejszone o obowiązkowe
odliczenia wynikające z odrębnych ustaw, 500 mln wpływó ze sprzedaży, przekazanych przez
Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy – Państwowe na rzecz Agencji Nieruchomości
Rolnych lasów, gruntów oraz innych nieruchomości oraz 500 mln wpływów ze sprzedaży
48
uzyskanych przez Państwowe Gospodarstwo Leśne „Lasy Państwowe opcji redukcji gazów
cieplarnianych. Pozostałymi źródłami zasilania Funduszu Świadczeń będzie 50% dochodów z
gospodarowania
nieruchomościami
wobec
których
zostały
zgłoszone
roszczenia
reprywatyzacyjne przekazanymi przez Skarb Państwa jednostkom samorządu terytorialnego
na podstawie przepisów wprowadzających ustawy regulujące ustrój samorządu terytorialnego
wchodzącymi w skład zasobu gminy, powiatu, województwa według stanu zasobu na dzień
wejścia w życie niniejszej ustawy, corocznie w okresie 15 lat oraz 20% wpływów przed
ustawowymi odliczeniami z gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa, którymi
gospodarują starostowie wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.
Przedmiotowy Fundusz zasilą również odsetki z tytułu oprocentowania środków
zgromadzonych na rachunku bankowym.
Nałożenie na jednostki samorządu terytorialnego obowiązku częściowej partycypacji w
finansowaniu świadczenia z tytułu nacjonalizacji jest zgodne z obowiązującym w
Rzeczpospolitej Polskiej systemem prawnym, co potwierdza orzecznictwo Trybunału
Konstytucyjnego oraz Sądu Najwyższego, a także doktryna prawa.
Odnośnie możliwości sięgnięcia do mienia komunalnego wyraźne stanowisko zajął
Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z dnia 17 października 1995 roku Trybunał stwierdził,
że „charakter uprawnień przysługujących jednostkom samorządu terytorialnego umożliwia
ingerencję ustawodawcy w sferę tych uprawnień w zakresie szerszym aniżeli w odniesieniu
do podmiotów pozostających poza administracją publiczną”.
W orzeczeniu z dnia 9 stycznia 1996 roku TK stwierdził: „gminy wywodzące swój byt
prawny z kompleksu ustaw samorządowych muszą się liczyć z ograniczeniem przyznanych
im praw majątkowych ilekroć wymaga tego porządkowanie nie przystających do nowych
warunków ustrojowych spuścizny z okresu PRL”.
W orzeczeniu z dnia 20 listopada 1996 roku TK zajął następujące stanowisko: „zasadnicza
część majątku gmin w tym zwłaszcza majątku nieruchomego pochodzi z komunalizacji
mienia Skarbu Państwa, dokonanej z woli ustawodawcy. Mienie komunalne służy realizacji
zadań publicznych, określonych przez odpowiednie przepisy ustawowe”. Ochrona mienia
komunalnego nie może polegać na uniemożliwianiu przekształceń własnościowych, w tym
prywatyzacji
i
reprywatyzacji,
a
szczególnie
działań
ustawodawczych,
będących
„instrumentem realizacji polityki przekształceń własnościowych”.
We wskazanym orzecznictwie Trybunału przywołuje się argument o tym, że nie można
odrzucać obecnych procesów przekształceń własnościowych (w tym i reprywatyzacyjnych)
tylko dlatego, że jednostki samorządu terytorialnego zostały wyposażone w majątek
49
wcześniej; przebudowa stosunków własnościowych w Polsce nie została jeszcze zakończona,
a prace legislacyjne, np. dotyczące reprywatyzacji mogą w rezultacie doprowadzić do
„istotnych zmian stanu własności”.
Ze środków Funduszu Świadczeń, utworzonego na podstawie przepisów ustawy w
dalszym ciągu finansowane są odszkodowania przyznane na podstawie orzeczeń sądowych i
administracyjnych z tytułu stwierdzenia bezprawności przejęcia mienia w związku ze
stosowaniem aktów nacjonalizacyjnych oraz odszkodowania wypłacane na podstawie art. 10
ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób
represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Powyższe
jest wynikiem zlikwidowania Funduszu Reprywatyzacji istniejącego przed dniem wejścia w
życie ustawy, z którego takie odszkodowania były dotychczas wypłacane i powołania
Funduszu Świadczeń. Nowo powołany Fundusz przejmuje należności i zobowiązania oraz
przychody i wydatki likwidowanego Funduszu. Ustawa przewiduje możliwość udzielenia
pożyczek przez budżet państwa na uzupełnienie środków Funduszu Świadczeń wówczas, gdy
planowany stan środków na początek roku budżetowego oraz planowane w tym roku wpływy
ze źródeł, o których mowa w art. 22 ust. 2, będą niższe niż planowane na ten rok wydatki na
wypłatę świadczeń. Pożyczki te stanowią zagwarantowanie płynności finansowej i podlegają
zwrotowi w momencie wpływu środków, o których mowa wyżej na rachunek Funduszu
Świadczeń.
Do przychodów Funduszu stosuje się przepisy działu III Ordynacji podatkowej, a
uprawnienia organu podatkowego przysługują Ministrowi Skarbu Państwa, pozwoli to
Ministrowi Skarbu Państwa na sprawne egzekwowanie środków finansowych stanowiących
zabezpieczenie realizacji ustawy.
Wypłaty z Funduszu realizowane są w ratach rocznych, których wysokość będzie
wynikała z podzielenia ogólnej kwoty świadczenia w danym roku przez liczbę uprawnionych.
Takie rozwiązanie zmniejsza kwoty waloryzacji przypadającej na najniższe wypłaty.
Obsługę wypłat prowadzi Bank Gospodarstwa Krajowego, realizujący wypłaty w ramach
ogólnopolskiego systemu rejestrów.
Przewiduje się wprowadzenie zmian w ustawach regulujących gospodarowanie
nieruchomościami oraz gospodarowanie nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa w ten
sposób, iż zmienia się dotychczasowe zasady korzystania z
pierwszeństwa
nabycia
nieruchomości przez dawnych właścicieli, którzy utracili nieruchomości wskutek
nacjonalizacji poprzez wprowadzenie zasady pierwszeństwa na wniosek dawnych właścicieli
nieruchomości uprawnionych do złożenia wniosku o świadczenie w myśl przepisów ustawy.
50
W ustawie od spadków i darowizn wprowadza się zmiany skutkujące zwolnieniem z
podatku nabycia w drodze dziedziczenia prawa do świadczenia. Powyższe prowadzi do
zwolnienia z podatku wszystkich, którzy uzyskali świadczenie w drodze dziedziczenia bez
względu na obywatelstwo i miejsce zamieszkania, co jest niezwykle ważne z uwagi na krąg
osób zainteresowanych i zagwarantowanie wszystkim adresatom ustawy równego traktowania
i nie różnicowania sytuacji z uwagi na obywatelstwo i miejsce zamieszkania. Podobne
zwolnienie zostało wprowadzone również w ustawie o opłacie skarbowej, gdzie przewiduje
się zwolnienie osób uprawnionych od wnoszenia opłat skarbowych dotyczących
prowadzonego przed wojewodą postępowania w sprawie wypłaty świadczenia. Powyższe ma
duże znaczenie dla osób zamieszkujących poza granicami kraju, które będą przesyłać wnioski
drogą pocztową i wnoszenie przez nich opłat w związku z prowadzonym postępowaniem
byłoby kłopotliwe, a w praktyce utrudniałoby złożenie wniosków przez te osoby. Zwolnienia
powyższe nie powodują zmniejszenia dotychczasowych wpływów do budżetu z tytułu opłat i
podatków majątkowych.
Ustawa nie odnosi się do spraw związanych z nienależytym ustalaniem wielkości
udziałów spadkowych. Ewentualne zmiany proporcji udziałów stron ze względu na ich
zmianę przez sądy powszechne nie powodują konieczności ponownego ustalania przez
wojewodów udziałów stron w kwocie przyznanego świadczenia.
Ustawa adresowana jest przede wszystkim do osób, które nie mogą dochodzić
odszkodowania na podstawie obecnie obowiązujących przepisów prawa, ponieważ ich mienie
zostało przejęte zgodnie z aktami nacjonalizacyjnymi. Z ustawy mogą skorzystać również
osoby, które posiadają podstawy prawne do dochodzenia odszkodowania w trybie
administracyjnym lub sądowym. W przypadku ich zainteresowania uzyskaniem świadczenia
na podstawie ustawy zobowiązane są oświadczyć, iż zrezygnują z dochodzenia roszczeń na
podstawie obowiązującego prawa przed dniem wejścia w życie ustawy. Ustawa nie zamyka
dotychczasowej drogi dochodzenia roszczeń w stosunku do osób, których mienie zostało
przejęte bezprawnie. Osoba, która prowadzi postępowanie administracyjne lub sądowe o
odszkodowanie lub zwrot nieruchomości może złożyć wniosek o świadczenie jednakże w
momencie wydania decyzji o wysokości świadczenia osoba uprawniona zobowiązana jest do
złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odmowie przyjęcia świadczenia. W przypadku
oświadczenia o przyjęciu świadczenia osoba, która prowadzi postępowania opisane wyżej
oświadcza, iż rezygnuje z ich prowadzenia, a osoba, która może prowadzić takie
postępowanie oświadcza, że zrzeka się roszczenia. Przepisy ustawy dopuszczają więc
możliwość wyboru pomiędzy świadczeniem a dochodzeniem prawa do odszkodowania lub
51
zwrotu nieruchomości na drodze sądowej i administracyjnej. Osoba uprawniona dokonuje
takiego wyboru poprzez złożenie oświadczenia w momencie wydania decyzji o wysokości
świadczenia, czyli w momencie kiedy znana jest kwota przyznanego świadczenia.
Spośród krajów Europy Środkowo – Wschodniej jedynie Polsce nie udało się jeszcze
uregulować prawnie istoty, zakresu i sposobu naprawienia krzywd, wyrządzonych aktami
nacjonalizacyjnymi, wydanymi na skutek zmian politycznych jakie zaszły po II wojnie
światowej.
Z punktu widzenia ekonomicznego i prawnego istniejący stan powoduje, że wiele
przedsięwzięć gospodarczych było i jest wadliwie przeprowadzonych na skutek niejasnej
sytuacji prawnej mienia w kontekście kierowanych do niego roszczeń byłych właścicieli lub
ich spadkobierców. Ten stan niepewności odnosi się w szczególności do procesów
komercjalizacji i prywatyzacji mienia państwowego i znajdującego się w dyspozycji
samorządu terytorialnego. Roszczenia podnoszone przez dawnych właścicieli uniemożliwiają
obrót nieruchomościami, wnoszenie ich do spółek, a także zwykłe uregulowanie stanu
prawnego nieruchomości. Taki stan rzeczy nie sprzyja zaufaniu przedsiębiorców
zainteresowanych inwestowaniem w Polsce.
Od wielu lat wydawane są orzeczenia sądowe oraz decyzje administracyjne, korzystne
dla ubiegających się o zwrot nieruchomości lub odszkodowanie na znaczne sumy, wynikające
z wyliczanej stuprocentowej wartości poniesionych szkód. Dalsze zatem utrzymywanie
obecnego stanu stanowi obciążenie finansów publicznych, nie rozwiązując w sposób globalny
problemu.
52