Język polski - gimnazjum nr 20 im. Hanzy

Transkrypt

COMENIUS
PROJEKT ROZWOJU SZKOŁY
„Sezamie, otwórz się!”
- rozwijanie zdolności uczenia
i myślenia uczniów.
GIMNAZJUM 20
GDAŃSK
POLSKA
Maj 2006
SCENARIUSZ LEKCJI
JĘZYKA POLSKIEGO
Z WYKORZYSTANIEM METODY
STACJI UCZENIA SIĘ
Temat: Zapożyczenia w naszym języku.
Prowadzący: mgr Agnieszka Cygan, mgr Grażyna Misiołek, mgr Violetta Jaworska
Klasy: IID, IIF, IA
Czas trwania: 2 godziny lekcyjne
Uczniowie pracują w grupach 2-3 osobowych.
Stacja 1 „ Zapożyczenia w reklamach”
Cele
Uczeń potrafi:
-przeczytać ze zrozumieniem krótkie teksty reklamowe i wykorzystać znajomość języka
angielskiego do wskazania zapożyczeń
-poprawnie zapisać zapożyczenia w diagramie
-wyciągnąć wnioski na temat skali rozpowszechnienia anglicyzmów w języku polskim.
Sprawności:
-czytanie ze zrozumieniem, poprawne pisanie.
Materiały:
-teksty reklam
-diagram
-słownik angielsko-polski
-karta pracy.
Zadanie uczniów polega na wypisaniu z reklam prasowych wyrazów zapożyczonych,
wyjaśnieniu ich znaczenia na podstawie kontekstu, wpisaniu zapożyczeń do diagramu zgodnie
ze wskazówkami oraz odczytaniu hasła. W razie wątpliwości uczniowie korzystają
ze słownika oraz podpowiedzi – na odwrocie reklam znajdują się cyferki wskazujące, ile
zapożyczeń zawiera reklama i które hasła diagramu należy uzupełnić wyrazami z danej reklamy
(np. pierwsze i trzecie).
W karcie pracy uczniowie zapisują wnioski z ćwiczenia, odpowiadając na pytanie, czy
anglicyzmy są często spotykane w języku polskim i czym wytłumaczyć to zjawisko.
Stacja 2 „Zapożyczenia „niemodne” we współczesnej polszczyźnie”
Cele
Uczeń potrafi:
-rozwiązać rebusy, dopasować wyrazy do podanych znaczeń na podstawie przykładowych zdań,
-wpisać poprawnie zapożyczenia do diagramu i odczytać hasło,
-wyciągnąć wnioski co do pochodzenia wyrazów i stopnia ich popularności w języku polskim.
Sprawności:
-czytanie ze zrozumieniem, poprawne pisanie.
Materiały:
-rebusy na kolorowych planszach
-diagram
-karta pracy.
Zadanie uczniów polega na rozwiązaniu rebusów i odczytaniu wyrazów zapożyczonych
z języka rosyjskiego. Następnie uczniowie odczytują przykłady zdań z odgadniętymi
zapożyczeniami i na ich podstawie dopasowują wyrazy do podanych słownikowych definicji ich
znaczeń. Zakończeniem ćwiczenia jest uzupełnienie diagramu i odczytanie hasła,
na podstawie którego uczniowie wyciągają wnioski, co do popularności rusycyzmów
we współczesnej polszczyźnie (zapisanie wniosku w karcie pracy).
Stacja 3
„Moda i zapożyczenia językowe”
Cele
Uczeń potrafi:
-nazwać elementy ubioru
-skorzystać ze słownika wyrazów obcych – sprawdzić z jakiego języka pochodzą zapożyczenia,
jakie jest ich dokładne znaczenie
-wyciągnąć wnioski na temat popularności zapożyczeń z języka francuskiego w języku polskim
oraz dziedzin życia, których dotyczą (zapisanie wniosków w karcie pracy).
Sprawności:
-korzystanie ze słownika wyrazów obcych
-ustne opisywanie wyglądu postaci.
Materiały:
-wycięte z kolorowego papieru sylwetki kobiety i mężczyzny oraz elementy ich ubioru,
-słownik wyrazów obcych
-karta pracy.
Zadanie uczniów polega na odgadnięciu nazw elementów ubioru damskiego i męskiego,
„ubraniu” sylwetek postaci (przyczepienie elementów ubioru za pomocą magnesów), ustnym
opisaniu ubranych przez siebie osób. W razie wątpliwości uczniowie mogą sprawdzić nazwy na
odwrocie kartoników z kształtami ubrań. Na zakończenie uczniowie sprawdzają
w słowniku wyrazów obcych, z jakiego języka pochodzą zapożyczenia z dziedziny mody,
zapisują wnioski z ćwiczenia w kartach pracy.
Stacja 4 „Zapożyczenia – skąd przyszły i
czego dotyczą?”
Cele:
Uczeń potrafi:
- wskazać źródło pochodzenia danych zapożyczeń,
- określić sferę życia, której dotyczą podane zapożyczenia,
- odszukać w słowniku języka polskiego lub w słowniku wyrazów obcych informacji o
pochodzeniu zapożyczeń,
-
sformułować wnioski na temat pochodzenia i znaczenia zapożyczeń.
Sprawności:
- czytanie ze zrozumieniem, pisanie, formułowanie wniosków
Materiały:
- kolorowe karteczki z zapożyczeniami,
- dwie kolorowe karty z napisami: latynizmy, germanizmy,
- słownik wyrazów obcych, słownik języka polskiego,
- karta pracy.
Zadaniem uczniów jest odnalezienie w słowniku języka polskiego lub wyrazów obcych znaczeń
podanych zapożyczeń i ich źródła pochodzenia oraz na tej podstawie przyporządkowanie ich do
odpowiedniej kartki z napisem latynizmy, germanizmy; sformułowanie wniosku dotyczącego
sfer życia określanych przez konkretne zapożyczenia (latynizmy, germanizmy) i zapisanie go w
karcie pracy.
Stacja 5 „Zapożyczenia w karcie dań”
Cele:
Uczeń potrafi:
- skomponować listę dań,
- korzystać ze słownika wyrazów obcych,
- określić źródło pochodzenia podanych zapożyczeń.
Sprawności: czytanie ze zrozumieniem
Materiały:
- wydrukowana karta menu,
- kolorowe karteczki z nazwami dań,
- słownik wyrazów obcych,
- karta pracy.
Zadaniem uczniów jest przyporządkowanie nazw potraw w odpowiednie miejsce w karcie menu;
sformułowanie wniosku na temat pochodzenia zapożyczeń użytych w tej stacji. Wszelkie
informacje uczniowie odnajdą w słowniku wyrazów obcych.
Stacja 6 „Zastąp zapożyczenia wyrazami rodzimymi”
Cele:
Uczeń potrafi:
- przeredagować podany tekst zastępując zapożyczenia wyrazami rodzimymi,
- korzystać ze słownika synonimów.
Sprawności: czytanie ze zrozumieniem, pisanie.
Materiały:
- wydrukowany tekst, czysta kartka na przeredagowany tekst,
- słownik synonimów,
- karta pracy.
Zadaniem uczniów jest przeredagowanie podanego tekstu tak, by zastąpić wyrazy zapożyczone
ich rodzimymi odpowiednikami i zachować sens wypowiedzi. W tym celu uczniowie korzystać
będą ze słownika synonimów.
Załącznik do stacji 1.
Polecenie dla uczniów:
Z reklam prasowych wypisz 9 wyrazów zapożyczonych (nie bierz pod uwagę nazw własnych).
Wyjaśnij ich znaczenie. Wpisz je do diagramu i odczytaj hasło.
( w razie wątpliwości skorzystaj ze słownika, możesz także odczytać liczbę zapożyczeń zapisaną
na odwrocie reklamy)
Teksty reklam prasowych:
1. Zostań fryzjerem. Zagwarantujemy ci pracę lub pomożemy otworzyć własny biznes. To
nic, że masz inny zawód. Po naszym kursie zostaniesz profesjonalistą. (2)
2. Trend roku. Mój ulubiony trend roku? Czarujący brąz…– Wella. (1)
3. Bądź na topie – Nokia 3200. (1)
4. Nowy Fiat Punto. Zobacz, co się za tym kryje. Jeszcze nie raz cię zaskoczy. Ekonomia.
Komfort. Bezpieczeństwo. Warunki oferty dostępne u dealerów. (2)
5. Dom i ty. Design musi mieć kolor. Chłodna piękność – lodówka SMEG. (1)
6. Generacja przyszłości. Krótko: najszybsza obecnie na świecie i bogato wyposażona
nagrywarka CD-R/RW. (1)
7. Kartridże – napełnienia do drukarek atramentowych. INKLEC to: pewność, wysoka
jakość i tanie drukowanie. (1)
8. NEC. Komputery – idealne dla każdego.
DIAGRAM
P
R
O
K
F
E
D
G
E
O
M
S
K
E
A
P
D
J
A
N
L
U
T
E
O
R
E
E
T
R
S
N
T
R
R
B
K
E
N
E
I
A
R
A
Z
I
O
R
A
N
G
L
I
C
Y
Z
M
Y
T
O
P
D
N
I
D
J
S
Ż
A
T
E
A
N
F
E
O
S
R
I
E
T
Zapisz wnioski z ćwiczenia: Czy tego rodzaju zapożyczenia są popularne we współczesnej
polszczyźnie? Co o tym świadczy? Czym można wytłumaczyć to zjawisko?
Rozwiąż rebusy i odgadnij wyrazy, które są zapożyczeniami.
Następnie uzupełnij nimi zdania i dopasuj słownikowe definicje znaczeń do odgadniętych słów.
Uzupełnij diagram, wpisując zapożyczenia i odczytaj hasło.
Zdania do uzupełnienia:
1. Na .............................. Rzeczpospolitej dzielne walczyły wojska hetmana
…………………
2. Zimą wszyscy robotnicy na budowie wyglądali podobnie, gdyż nosili ciepłe
……………………, dlatego niełatwo jej było odnaleźć brata.
3. Sąsiadka pana Radka uszyła sobie nowy …………………………z okazji zaręczyn córki.
4. W szkole uważany był za prawdziwego ……………….., gdyż niejednokrotnie
schwytano go na niszczeniu szkolnego sprzętu.
5. Pani Stasia była tak zaskoczona nową sytuacją, że bez słowa usiadła na ….....................
w salonie, a dopiero później przywitała się z gośćmi.
6. W domu babci Kozłowskiej zawsze podawano herbatę parzoną
w ……………………….
Definicje znaczeń:
…………………………- 1. pas pograniczny, kresy, pogranicze; 2. wojsk. pas lub odcinek
terenu wyróżniający się naturalnymi właściwościami mającymi określone znaczenie taktyczne,
operacyjne lub strategiczne podczas prowadzenia działań w danym rejonie.
………………………….- pot. ciepła, watowa kurtka, zwykle z drelichu, dwustronnie
pikowana.
………………………….- 1. ubranie damskie składające się z żakietu i spódnicy; 2. specjalny
strój, używany tylko w pewnych sytuacjach, okolicznościach, np. teatrze, filmie kostiumowym,
jako przebranie karnawałowe, w sporcie.
…………………………. – człowiek naruszający obowiązujące normy współżycia społecznego;
łobuz, awanturnik.
………………….- mała, wyściełana kanapa bez oparcia.
…………………. – naczynie metalowe do gotowania wody i parzenia herbaty, dawniej z
grzejnikiem na węgiel drzewny (rozpowszechnione gł, w Rosji), obecnie elektryczne.
DIAGRAM
K
K
S
K
O
O
A
R
U
S
Y
C
Y
Z
M
Y
U
F
T
B
A
I
I
J
U
E
K
M
Ż
A
H
U
L
I
G
E
O
T
W
K
A
A
R
REBUSY:
A
N
RUB
J=I
KU
+
KA = IUM
T=CH P=G
A=ETKA
SAMO +
Stacja 2. cd.
polszczyźnie? Czym można wytłumaczyć to zjawisko?
Odgadnij, jakie elementy ubioru kobiety i mężczyzny zostały przedstawione na rysunkach
(w razie wątpliwości skorzystaj z podpowiedzi zamieszczonej na odwrotnej stronie kartoników).
„Ubierz” przedstawione postaci w wybrane stroje, opisując ustnie wykreowane przez siebie
osoby.
Sprawdź w słowniku, z jakiego języka pochodzą odgadnięte zapożyczenia i jakie jest ich
dokładne znaczenie.
Elementy ubioru i kosmetyki przedstawione na schematach:
apaszka
beret
bluzka
koafiura
kokarda
krawat
makijaż
palto
perfumy
princeska
surdut
toczek
tużurek
woalka
żabot
żakiet
polszczyźnie? Jakiej dziedziny życia dotyczą? Czym można wytłumaczyć to zjawisko?
Na podstawie Słownika języka polskiego i Słownika wyrazów obcych znajdź znaczenie oraz
informacje o pochodzeniu podanych zapożyczeń. Przyporządkuj je odpowiednio wg
pochodzenia do karteczek z napisami: latynizmy i germanizmy.
Zapisz wnioski z ćwiczenia: Jakiej sfery życia dotyczą użyte w zadaniu germanizmy i latynizmy.
Latynizmy: encyklika, bazylika, episkopat, kanonizacja, beatyfikacja, monoteizm, biret,
teologia.
Germanizmy: gmina, rynek, ratusz, ganek, burmistrz, szyld, ślusarz,malarz.
Podaną kartę menu uzupełnij nazwami dań i napojów. W razie potrzeby skorzystaj ze słownika
wyrazów obcych.
Zapisz wniosek na temat tego, z jakiego języka zostały zaczerpnięte zapożyczenia użyte w stacji
5.
Menu
Dania główne:
Makarony:
Pizza:
Desery:
Słownictwo do wykorzystania:
frutti di mare i angole w sosie tarantina;
spaghetti frutti di mare zapiekane w folii;
carpaccio z marynowanej ośmiornicy;
spigola z grilla;
fiocchetti wypełnione gorgonzolą ze szpinakiem i suszonymi pomidorami;
spaghetti bolognese;
spaghetti napoli;
Margarita – sos, ser;
Calzone – „zawijana” – sos, ser, pieczarki, szynka, salami, krewetki;
Peperoni – sos, ser, pieczarki, szynka, peperoni, kapary, oliwki, cebula;
domowej roboty lody semifredo z migdałami;
tradycyjne tiramisu.
Przeredaguj podany tekst, zastępując wyrazy zapożyczone ich rodzimymi odpowiednikami.
Zachowaj sens wypowiedzi. W razie potrzeby skorzystaj ze Słownika wyrazów obcych i
Słownika synonimów.
Matka Bartka spod siódemki jest obdarzona profetycznymi zdolnościami. Nie dalej jak wczoraj
mówiła, że pewna blondynka niebieskimi oczami dokona metamorfozy w moim piętnastoletnim
życiu. Kwestionowałem jej twierdzenie i wyszedłem na profana. Teraz siedzę i rozważam swe
priorytety życiowe. Miałem zamiar być podróżnikiem, samotnym i wyalienowanym ze
społeczeństwa. Chciałbym robić coś dobrego, bo preferuję ideały, a nie wartości materialne. Nie
zamierzam więc partycypować w jednym wielkim obrocie pieniędzmi!
Stacje uczenia się
„Zapożyczenia w naszym języku”
imię i nazwisko
…………………………..
…………………………..
Nr
stacji
1
2
3
4
5
6
Czego dowiedziałeś (łaś) się, jakie umiejętności zdobyłeś
(łaś)?
Zaliczenie
(podpis
nauczyciela)

Język polski - gimnazjum nr 20 im. Hanzy

Transkrypt

Podobne dokumenty

Dobry zwyczaj - ZAPOŻYCZAJ?

warsztat egipski_materiały

Letnie promocje

Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie