Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie

Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka
w Kielcach
Zapożyczenia
we współczesnej polszczyźnie
zestawienie bibliograficzne w wyborze
Wybór i opracowanie
Ewa Lewicka
Kielce 2011
Korekta
Magdalena Mularczyk
Redakcja techniczna
opracowanie graficzne i skład komputerowy
Robert Kardas
Projekt okładki
Edyta Grabowska
Opracowanie graficzne okładki
Wojciech Ptasiński
ISBN 978-83-60666-32-6
Wydawca: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach,
ul. Jana Pawła II 5, 25-025 Kielce
e-mail: [email protected]
www.pbw.kielce.pl
Wstęp
Wiadomo powszechnie, że wpływ języków na siebie jest wynikiem zachodzących między narodami kontaktów o charakterze
znacznie szerszym niż językowe, polegających na wymianie gospodarczej, kulturalnej, naukowej, nierzadko mającej w przeszłości
przyczynę w prowadzonych wojnach. Zwykle też ten naród oddziałuje silniej pod względem językowym, który jest bardziej rozwinięty
ekonomicznie i kulturalnie. Stąd niniejsza bibliografia poświęcona zapożyczeniom we współczesnej polszczyźnie, zawiera także
materiały dotyczące historycznego przebiegu przejmowania wyrazów obcych, poczynając od zapożyczeń gockich i starogermańskich okresu prasłowiańskiego, poprzez językowe wpływy czeskie
i łacińskie zaistniałe w momencie przejmowania chrześcijaństwa
przez Polskę aż po najnowsze zapożyczenia francuskie, rosyjskie
i angielskie XIX, XX i początku XXI wieku.
Przejmowanie obcych wyrazów czy struktur językowych nie zawsze nosi charakter świadomego procesu, jednak zawsze pojawiają się głosy wyrażające obawę o integralność i odrębność danego
języka. Taka sama sytuacja miała i nadal ma miejsce w przypadku
polszczyzny, która jest językiem (tak jak i inne języki) czerpiącym
z zasobu leksykalnego innych języków. Wbrew obawom język
polski, mimo licznych i dość silnych wpływów języków obcych nie
przestał być językiem polskim, jakkolwiek znaczny zrąb jego słow-
4
nictwa stanowią wyrazy zapożyczone, stąd słuszne wydaje się stanowisko znawcy dziejów polszczyzny Zenona Klemensiewicza :
„Ciekawy rozdział dziejów słownictwa stanowią wyrazy zapożyczone. Są one objawem i wynikiem wpływów postronnych na język
polski, a pozostają w ścisłej i przyczynowej zależności od obcowania Polaków z kulturą innych narodów. Wymianie dóbr duchowych
i materialnych [...] towarzyszy przesiąkanie do języka elementów
obcych. Stwierdzamy ten stan rzeczy w różnych językach, a jego
obecność w polszczyźnie nie jest ani czymś osobliwym, ani wyjątkowym, ani uwłaczającym”.
Zestawienie zostało sporządzone w oparciu o katalogi Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Kielcach, katalog on-line Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego
w Kielcach, bazę Biblioteki Narodowej Artykuły z czasopism polskich (1996-), bazę Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej EDUKACJA – artykuły z czasopism.
Niniejsza bibliografia zawiera materiały dotyczące tematyki zapożyczeń w języku polskim. Skierowana jest do nauczycieli, studentów, uczniów szkół średnich i wszystkich zainteresowanych tą
tematyką. W bibliografii zastosowano podział rzeczowy, wyodrębniono następujące działy:
I. Opracowania ogólne
II. Zapożyczenia z języka angielskiego
III. Islamizmy, arabizmy, turcyzmy
IV. Zapożyczenia z języka francuskiego
V. Zapożyczenia z języka łacińskiego
VI. Zapożyczenia z języka niemieckiego
VII. Zapożyczenia z języka rosyjskiego
VIII. Materiały metodyczne
IX. Materiał pomocniczy dla uczniów
Pozycje dostępne w Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej
opatrzono sygnaturami, pozycje dostępne w bibliotekach Uniwersytetu opatrzono uwagą o ich lokalizacji.
I. Opracowania ogólne
1. A.M. : Adaptacja nowszych zapożyczeń do polskiego systemu
językowego / A.M. // „Poradnik Językowy”. – 1994, z. 8, s. 75-78
2. Bajerowa, Irena : Zarys historii języka polskiego 1939-2000 / Irena Bajerowa. – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003. –
S. 89-93 : Nowe zapożyczenia
3. Bańko, Mirosław : Słownik spolszczeń i zapożyczeń / Mirosław
Bańko, Lidia Drabik, Lidia Wiśniakowska. – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. – 388 s.
4. Bogucka, Agnieszka : Zapożyczenia we współczesnym języku
polskim / Agnieszka Bogucka // „Język Polski w Gimnazjum”. –
2005/2006, nr 3, s. 77-83. – Bibliogr.
5. Bielecka, Janina : Osobliwość funkcjonowania egzotyzmów jako
specjalnej warstwy słownictwa zapożyczonego w polszczyźnie /
Janina Bielecka // „Kieleckie Studia Rusycystyczne”. – T. 9 (1999),
s. 105-115
6. Bralczyk, Jerzy : Nowe słowa / Jerzy Bralczyk. – Warszawa :
Hachette Livre Polska, cop. 2007. – 158 s.
6
7. Dąbrowska, Anna : Język polski / Anna Dąbrowska. – Wrocław :
Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998. – S. 79-103 : Zapożyczenia
[Najwcześniejsze zapożyczenia leksykalne. Latynizmy. Zapożyczenia niemieckie. Niemieckie kalki językowe. Wpływy włoskie
w polszczyźnie. Galicyzmy w języku polskim. Rutenizmy – rusycyzmy i inne pożyczki językowe. Anglicyzmy]
8. Dulian, Renata : Market, hipermarket, supermarket, czyli nowe
zapożyczenia w języku polskim. Salon prasowy : tak czy nie! / Renata Dulian // „Poradnik Językowy”. – 2001, z. 5, s. 75-77
[Objaśnienia wyrazów i zwrotów]
9. Gąsiorek, Krystyna : O niektórych wyrazach zapożyczonych /
Krystyna Gąsiorek // „Nowa Polszczyzna”. – 1997, nr 4, s. 61
10. Jędrzejko, E. : Zapożyczenia leksykalne i ich klasyfikacja / E.
Jędrzejko // „Język Polski w Szkole : dla klas IV-VIII”. – 1987/88,
z. 2, s. 170-176
11. Klemensiewicz, Zenon : Historia języka polskiego / Zenon Klemensiewicz. – Wyd. 7, uzup. – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999. – 827, [4] s. – (Z Prac Instytutu Badań Literackich
Polskiej Akademii Nauk). – Bibliogr.
[Najstarsze zapożyczenia, najstarsza warstwa zapożyczonej terminologii chrześcijańskiej (epoka przedpiśmienna – do około połowy XII wieku), wpływy obcych języków w dobie średniopolskiej
(od początków XVI wieku do ósmego dziesięciolecia XVIII wieku),
wpływy obcych języków (doba nowopolska – od ósmego dziesięciolecia XVIII wieku do roku 1939)]
12. Kontakty języka polskiego z innymi językami na tle kontaktów
kulturowych / pod red. Jolanty Maćkiewicz i Janusza Siatkowskiego. – Wrocław : „Wiedza o Kulturze”, 1992. – 174 s. – (Język a Kultura ; t. 7)
7
13. Kopaliński, Władysław : Słownik wyrazów obcych i zwrotów
obcojęzycznych z almanachem / Władysław Kopaliński. – Warszawa : Oficyna Wydawnicza Rytm : Dom Wydawniczy Bellona, cop.
2007. – 745, [2] s.
14. Markowski, Andrzej : O, kurczę nie łał! / rozm. Krystyna Strużyna // „Głos Nauczycielski”. – 1997, nr 41, s. 5
[O współczesnej polszczyźnie i jej obronie przed obcymi wpływami]
15. Markowski, Andrzej : O pojęciu i typach internacjonalizmów semantycznych / Andrzej Markowski // „Poradnik Językowy”. – 2004,
z. 2, s. [39]-50
[Analiza znaczeń wyrazów polskich, tożsamych ze znaczeniami
analogicznych wyrazów w językach obcych. Zapożyczenia znaczeń wyrazów]
16. Markowski, Andrzej : Polszczyzna znana i nieznana : porady, ciekawostki, dyktanda konkursowe / Andrzej Markowski. – Warszawa :
„Twój Styl”, 1993. – S. 75-103 : „Dobry zwyczaj, nie pożyczaj”?
17. Markowski, Andrzej : Słownik wyrazów obcych i trudnych / Andrzej Markowski, Radosław Pawelec ; [red. haseł Agnieszka Kornaszewska et al.]. – Warszawa : „Wilga”, 2003. – XIX, [1], 903 s. +
dysk optyczny (CD-ROM)
18. Markowski, Andrzej : Tyle trudnych słów : [praktyczny słownik
wyrazów obcych używanych w prasie, radiu i telewizji] / Andrzej
Markowski. – Warszawa : „Twój Styl”, 1995. – 175, [1] s.
19. Mitrewa, Magdalina : Mówta, co chceta, czyli ściągawki z wiedzy o polszczyźnie i kulturze słowa / Magdalina Mitrewa, Stanisław
Dubisz. – Warszawa : „Książka i Wiedza”, 2004. – S. 67-70 : Intruzów wyrzucić ! A może polubić?
8
20. Mycawka, Mirosława : Na tropach nowych zapożyczeń : image
/ Mirosława Mycawka // „Polonica”. – R.17 (1995), s. 189-203
[Zapożyczenia leksykalne we współczesnym języku polskim]
21. Piotrowicz, Anna : O innowacjach uzupełniających w polszczyźnie przełomu XX i XXI w. / Anna Piotrowicz, Małgorzata Witaszek-Samborska // „Polonistyka”. – 2007, nr 9, s. 6-11
[Słownictwo związane z kosmetologią, pochodzące z prasy młodzieżowej i kobiecej oraz folderów reklamowych]
22. Pisarkowa, Krystyna : Wystrzępiony język : przyczynek do roli
polityki językowej / Krystyna Pisarkowa // „Język Polski”. – 2003,
z. 3, s. 164-168
[Zapożyczenia wyrazów obcych w dzisiejszej polszczyźnie]
23. Podracki, Jerzy : Zapożyczenia składniowe (kalki składniowe) /
Jerzy Podracki // „Życie Szkoły”. – 1997, nr 3, s. 143-145
24. Polok, Krzysztof : O podstawowych zasadach współistnienia
form kultury w języku / Krzysztof Polok // „Języki Obce w Szkole”. –
2006, nr 1, s. 5-14
[Wpływ etniczności kultury na język. Pochodzenie kulturowe i funkcjonowanie w języku rodzimym pewnych wyrażeń zapożyczonych
z innego obszaru kulturowego i językowego]
25. Polszczyzna 2000 : orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci / pod red. Walerego Pisarka ; Rada Języka Polskiego przy
Prezydium Polskiej Akademii Naukowej. – Kraków : Ośrodek Badań Prasoznawczych UJ, 1999. – 325, [1] s. – Bibliogr.
Biblioteka Główna Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego
Jana Kochanowskiego
9
26. Porayski-Pomsta, Józef : Słownictwo pochodzenia obcego
w „Uniwersalnym słowniku języka polskiego” pod redakcją S. Dubisza / Józef Porayski-Pomsta // „Poradnik Językowy”. – 2006, z.
4, s. 58-69
[Uniwersalny słownik języka polskiego, pod red. nauk. S. Dubisza,
Warszawa 2003]
27. Przybylska, Renata : Wstęp do nauki o języku polskim : podręcznik dla szkół wyższych / Renata Przybylska. – Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2003. – S. 283-291 : Kontakty polszczyzny
z innymi językami
[Łacina, język czeski, niemiecki, włoski, francuski, języki wschodniosłowiańskie, inne języki. Język angielski. Które języki wywarły
największy wpływ na polszczyznę? Dane liczbowe]
28. Raczkowska, Jadwiga : Chrońmy polszczyznę / Jadwiga Raczkowska // „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”. – 2006, nr 8, s.
3-11
[Zmiany w języku polskim w okresie transformacji ustrojowej. Rodzaje języków publicznych wg prof. Jerzego Bralczyka. Zapożyczenia w języku polskim. Języki środowiskowe]
29. R.S. : Wpływy obce. Cz. 2, Obrońcy czystości języka / R.S. //
„Poradnik Językowy”. – 1988, z. 2, s. 154-158
30. R.S. : Wpływy obce. Zapożyczać czy nie zapożyczać? Cz. 1 /
R.S. // „Poradnik Językowy”. – 1988, z. 1, s. 77-80
31. Ruszkowski, Marek : Tautologie z komponentem obcym we
współczesnej polszczyźnie / Marek Ruszkowski // „Poradnik Językowy”. – 2006, z. 8, s. [19]-26
[Opis tautologii (połączenia współrzędnych o składniach znaczeniowo tożsamych np. poprawa i polepszanie usług) zawierającej
zapożyczenia z języków obcych]
10
32. Ruszkowski, Marek : Zapożyczenia leksykalne we współczesnej polszczyźnie i ich ocena normatywna / Marek Ruszkowski //
„Język Polski w Szkole Średniej”. – 1989/90, z. 2, s. 243-249
33. Rybicka, Halina : Losy wyrazów obcych w języku polskim / Halina Rybicka. – Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe,
1976. – 151, [4] s. – Bibliogr.
34. Sawicka, Grażyna : Norma a problem tak zwanych „zapożyczeń” / Grażyna Sawicka // „Poradnik Językowy”. – 1995, z. 9-10,
s. 78-86. – Bibliogr.
35. Słownik wyrazów obcych PWN / [red. t. Elżbieta Sobol ; oprac.
haseł Anna Stankiewicz et al.]. – Wyd. nowe (7 dodr.). – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. – [14], 1185, [1] s.
36. Walczak, Bogdan : Język polski jako nośnik kultury europejskiej / Bogdan Walczak // „Polonistyka”. – 2003, nr 6, s. 324-328
[Omówienie słownictwa współczesnego języków europejskich.
Wpływ języków europejskich na język polski]
37. Walczak, Bogdan : Między snobizmem i modą, a potrzebami
języka czyli o wyrazach obcego pochodzenia w polszczyźnie /
Bogdan Walczak. – Poznań : Wydawnictwo Poznańskie, 1987. –
85, [3] s. – Bibliogr.
38. Waszakowa, Krystyna : Przejawy internacjonalizacji w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny / Krystyna Waszakowa. –
Warszawa : Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2005. –
265, [1] s. – Bibliogr.
39. Waszakowa, Krystyna : Różnorodność i intensywność procesów przejmowania elementów obcych w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny / Krystyna Waszakowa // „Poradnik Językowy”. – 2001, z. 6, s. 2-14
[Zapożyczenia i struktury powstające pod ich wpływem]
11
40. Waszakowa, Krystyna : Współczesne słownictwo polskie i czeskie wobec ekspansji zapożyczeń / Krystyna Waszakowa // „Poradnik Językowy”. – 2002, z. 8, s. [3]-18
41. Witalisz, Alicja : Z problematyki badań nad zapożyczeniami
semantycznymi / Alicja Witalisz // „Język Polski”. – 2007, z. 1, s.
16-23
[Zapożyczenia językowe we współczesnej polszczyźnie]
42. Witaszek-Samborska, Małgorzata : Zapożyczenia z różnych
języków we współczesnej polszczyźnie : (na podstawie słowników
frekwencyjnych) / Małgorzata Witaszek-Samborska ; Poznańskie
Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydział Filologiczno-Filozoficzny. –
Poznań : Wydawnictwo PTPN, 1993. – 103, [4] s. – (Prace Komisji Językoznawczej / Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, t.
20). – Bibliogr.
43. Zierhoffer, Karol : Nazwy zachodnioeuropejskie w języku polskim a związki Polski z kulturą Europy / Karol Zierhoffer, Zofia Zierhofferowa. – Poznań : Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa
Przyjaciół Nauk, 2000. – 287, [1] s. – (Prace Komisji Językoznawczej ; T. 32). – Bibliogr.
44. Zimnowoda, Joanna : Normatywistyka wobec zapożyczeń
w języku polskim / Joanna Zimnowoda // „Poradnik Językowy”. –
1999, z. 8-9, s. 14-23. – Bibliogr.
45. Żuchowska, Dorota : Zapożyczenia językowe we współczesnej
polszczyźnie / Dorota Żuchowska, Mateusz Żuchowski // „Języki
Obce w Szkole”. – 2009, nr 1, s. 22-27
[Wpływy języków obcych na polszczyznę w różnych okresach historycznych. Współczesne zapożyczenia w języku polskim]
II. Zapożyczenia z języka angielskiego
46. Chłopicki, Władysław : Angielski w polskiej reklamie / Władysław Chłopicki, Jerzy Świątek. – Warszawa ; Kraków : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. – 629 s. – Bibliogr.
47. Czamara, Agata : Made in Europe – leksykalne zapożyczenia
z języka angielskiego w polskim polu wyrazowym handlu i usług /
Agata Czamara // „Poradnik Językowy”. – 1996, z. 5-6, s. 23-30
48. Gąsiorek, Krystyna : Znów o zapożyczeniach / Krystyna Gąsiorek // „Nowa Polszczyzna”. – 2000, nr 3, s. 59
49. Górnicz, Mariusz : Elementy anglojęzyczne w tekstach medycznych (na podstawie tekstów z dziedziny immunologii opublikowanych w miesięczniku „Problemy”) / Mariusz Górnicz // „Poradnik Językowy”. – 2000, z. 2, s. 17-26. – Bibliogr.
50. Liberek, Jarosław : Zagrożenia współczesnej polszczyzny i komunikacji językowej / Jarosław Liberek // „Polonistyka”. – 2008, nr
6, s. 17-23
[Anglicyzmy we współczesnym języku polskim]
13
51. Lisiecka, Zofia : Hiperniestrawny ekstrakoktajl z lingwistycznego shakera, czyli czy i jak walczyć z zapożyczeniami i modą
w języku / Zofia Lisiecka // „Warsztaty Polonistyczne”. – 1997, nr
1, s. 87-89
52. Luciński, Kazimierz : Anglicyzmy w języku polskim i rosyjskim /
Kazimierz Luciński. – Kielce : Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego, 2000. – 131 s. – Bibliogr.
53. Mańczak-Wohlfeld, Elżbieta : Angielskie elementy leksykalne
w języku polskim / Elżbieta Mańczak-Wohlfeld. – Kraków : Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”,
1994. – 156 s. – Bibliogr.
54. Mańczak-Wohlfeld, Elżbieta : Angielsko-polskie kontakty językowe / Elżbieta Mańczak-Wohlfeld. – Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, cop. 2006. – 174 s. – Bibliogr.
[Dla anglistów, polonistów zajmujących się poprawnością językową, dla nauczycieli języka polskiego, a także dla tłumaczy i dziennikarzy. Zawiera słownik ang. zapożyczeń]
55. Mańczak-Wohlfeld, Elżbieta : Czy rzeczywiście nadużywamy
zapożyczeń angielskich w polszczyźnie pisanej? / Elżbieta Mańczak-Wohlfeld // „Język Polski”. – 1997, z. 4/5, s. 292-297
56. Mańczak-Wohlfeld, Elżbieta : Fonetyka zapożyczeń angielskich w polszczyźnie XXI wieku / Elżbieta Mańczak-Wohlfeld //
„Poradnik Językowy”. – 2004, z. 3, s. 3-7. – Bibliogr.
57. Mańczak-Wohlfeld, Elżbieta : Jeszcze o najnowszych zapożyczeniach angielskich w języku polskim / Elżbieta Mańczak-Wohlfeld
// „Poradnik Językowy”. – 2000, z. 2, s. 74-76
58. Mańczak-Wohlfeld, Elżbieta : Najnowsze zapożyczenia angielskie w polskiej prasie / Elżbieta Mańczak-Wohlfeld // „Poradnik Językowy”. – 1997, z. 3, s. 84-86
14
59. Mańczak-Wohlfeld, Elżbieta : Tendencje rozwojowe współczesnych zapożyczeń angielskich w języku polskim / Elżbieta Mańczak-Wohlfeld. – Kraków : „Universitas”, 1995. – Bibliogr.
60. Marczewska, Marzena : Młodomowa / Marzena Marczewska //
„Teraz”. – 2006, nr 6, s. 5-6
[Polszczyzna internetowa i hiphopowa. Anglicyzmy. Grypsera.
Słownictwo narkotykowe]
61. Miodek, Jan : Rozmyślajcie nad mową! / Jan Miodek. – Warszawa : „Prószyński i S-ka”, 1998. – S. 197-199 : Kryzys łaciny –
wpływ angielszczyzny
62. Mycawka, M. : Obczyzna i polszczyzna, czyli nowe zapożyczenia angielskie w języku polskim / M. Mycawka // „Język Polski
w Szkole Średniej”. – 1992/93, z. 1, s. 92-98
63. Otwinowska-Kasztelanic, Agnieszka : Korpus języka mówionego młodego pokolenia Polaków (19-35 lat) / Agnieszka Otwinowska-Kasztelanic. – Warszawa : „Dialog”, 2000. – 312 s.
[Tom drugi badań nad wpływem języka angielskiego na współczesną polszczyznę zawiera unikatowy korpus języka mówionego
młodego pokolenia Polaków]
64. Otwinowska-Kasztelanic, Agnieszka : Wpływ języka angielskiego na polszczyznę (Wyniki badań ankietowych świadomości językowej młodszego pokolenia Polaków) / Agnieszka OtwinowskaKasztelanic // „Poradnik Językowy”. – 1998, z. 1-2, s. 57-65
[Zapożyczenia leksykalne, kalki językowe, neosemantyzmy. Anglicyzmy składniowe, frazeologiczne]
65. Piotrowska-Oberda, Ewa : Transfer leksykalny w komunikacji
menedżerskiej / Ewa Piotrowska-Oberda. – Kielce : Wydawnictwo
Akademii Świętokrzyskiej, 2006. – 127, [1] s. – Bibliogr. s. 119126
[Język angielski a język polski w naukach ekonomicznych]
15
66. Przybylska, Renata : O najnowszym słownictwie polskim / Renata Przybylska // „Polonistyka”. – 2002, nr 9, s. 516-520
[Obraz nowego słownictwa polskiego, powstałego w latach 19852002. Wpływ zapożyczeń z języka anglo-amerykańskiego]
67. R.S. : Leasing, marketing, monitoring / R.S. // „Poradnik Językowy”. – 1995, z. 1, s. 75-81
[Zapożyczenia z języka angielskiego we współczesnej polszczyźnie]
68. Sękowska, Elżbieta : Wpływ języka angielskiego na słownictwo polszczyzny ogólnej / Elżbieta Sękowska // „Poradnik Językowy”. – 2007, z. 5, s. [44]-53
[Zapożyczenia z języka angielskiego w polszczyźnie począwszy
od XVII w.]
69. Waszakowa, Krystyna : Internacjonalizacja współczesnej polszczyzny – szansa czy zagrożenie? / Krystyna Waszakowa // „Przegląd Humanistyczny”. – 2007, nr 1, s. 219-228
[Zapożyczenia angielskie w języku polskim]
70. Witalisz, Alicja : Nowsze anglosemantyzmy w języku polityki /
Alicja Witalisz // „Język Polski”. – 2004, z. 5, s. 340-346
[Zapożyczenia z języka angielskiego w polskim języku polityki]
71. Wróblewski, K. : Fan – moda czy językowa konieczność / K.
Wróblewski // „Poradnik Językowy”. – 1991, z. 3/4, s. 142-145
[O funkcjonowaniu w języku polskim zapożyczeń z języka angielskiego fan, fan-club]
72. Zabawa, Marcin : Jeszcze o nowych zapożyczeniach semantycznych w polszczyźnie / Marcin Zabawa // „Poradnik Językowy”. – 2008, z. 9, s. [28]-41
[Przedstawienie najnowszych angielskich zapożyczeń semantycznych w języku polskim (sezon, konsola, cyfrowy, katalog, szansa,
promocja, dokument, tapeta). Próba oceny tego procesu]
16
73. Zabawa, Marcin : Nowe zapożyczenia semantyczne w polszczyźnie / Marcin Zabawa // „Poradnik Językowy”. – 2004, z. 9, s.
[59]-68
[Prezentacja najnowszych zapożyczeń semantycznych, których
źródłem jest język angielski]
III. Islamizmy, arabizmy, turcyzmy
74. Kulwicka-Kamińska, Joanna : Historia islamizmów w języku polskim / Joanna Kulwicka-Kamińska // „Język Polski”. – 2003, nr 2,
s. 96-101
[Rozwój polskiej terminologii islamskiej]
75. Stachowski, Stanisław : Słownik historyczny turcyzmów w języku polskim / Stanisław Stachowski. – Kraków : Księgarnia Akademicka, 2007. – L, 514, [3] s. – Bibliogr.
76. Turek, Wacław Przemysław : Adaptacja zapożyczeń arabskich
do języka polskiego / Wacław Przemysław Turek // „Język Polski”. – 2001, z. 4, s. 267-272
77. Turek, Wacław Przemysław : Słownik zapożyczeń pochodzenia arabskiego w polszczyźnie / Wacław Przemysław Turek. – Kraków : „Universitas”, 2001. – 560, [2] s. – Bibliogr.
78. Turek, Wacław Przemysław : Zmiany wyrazów arabskich zapożyczonych do polszczyzny za pośrednictwem innych języków /
Wacław Przemysław Turek // „Język Polski”. – 2002, z. 2, s. 96-99
IV. Zapożyczenia z języka francuskiego
79. Duda, Henryk : Bessa i hossa w języku polskim / Henryk Duda
// „Język Polski”. – 2007, z. 4/5, s. 338-340
[Popularne w ostatnich latach zapożyczenia znane w polszczyźnie
już w pozytywizmie]
80. Porayski-Pomsta, Józef : Zapożyczenia leksykalne z języka
francuskiego we współczesnej polszczyźnie : charakterystyka
strukturalno-semantyczna / Józef Porayski-Pomsta // „Poradnik
Językowy”. – 2007, z. 5, s. 54-65
81. Reczkowa, Barbara : Wyrazy pochodzenia francuskiego w gwarach polskich / Barbara Reczkowa ; Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego. – Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN, 1982. – 128 s. – (Prace Instytutu
Języka Polskiego ; 45). – Bibliogr. s. [114]-117
V. Zapożyczenia z języka łacińskiego
82. Dubisz, Stanisław : Wpływy łaciny na język polski / Stanisław
Dubisz // „Poradnik Językowy”. – 2007, z. 5, s. [3]-13
[Łacina jako język elitarny w przeszłości. Zapożyczenia z łaciny
w polszczyźnie, latynizowanie i makaronizowanie]
83. Łacina jako język elit / koncepcja i red. nauk. Jerzy Axer ;
Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i w Europie
Środkowowschodniej. Uniwersytet Warszawski. – Warszawa :
OBTA : Wydawnictwo „DiG”, 2004. – 516 s., [8] s. tabl. – Bibliogr.
[Zapożyczenia łacińskie w języku polskim]
84. Pelc, A. : Podręczny słowniczek wyrazów łacińskich mylnie kojarzonych z zapożyczeniami w języku polskim / A. Pelc // „Języki
Obce w Szkole”. – 1990, nr 4, s. 267-271
20
85. Szewczyk, Maria : Lingua latina semper viva, czyli dlaczego
warto się uczyć języka łacińskiego? / Maria Szewczyk // „Verbum”. – 2005, nr 6, s. 61-64. – Bibliogr.
[Łacina w kulturze polskiej. Etymologia łacińska w terminologii naukowej, neologizmach, polskim słownictwie współczesnym. Łacina
skarbnicą zwrotów i przysłów. Wzrost popularności łaciny w krajach europejskich]
VI. Zapożyczenia z języka niemieckiego
86. Czopek-Kopciuch, Barbara : Adaptacje niemieckich nazw miejscowych w języku polskim / Barbara Czopek-Kopciuch. – Kraków :
Instytut Języka Polskiego PAN, 1995. – 274, [2] s. – (Prace Instytutu Języka Polskiego ; 98)
87. D.B. : Zapożyczenia niemieckie jako problem normatywny /
D.B. // „Poradnik Językowy”. – 1987, z. 5, s. 399-403
Czytelnia Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej
88. Klimek, Zygmunt : Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego
/ oprac. Zygmunt Klimek ; Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego. – Kraków : Instytut Języka Polskiego PAN, 1997. –
XXIII, 300 s. – (Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich
nazw osobowych / pod red. Aleksandry Cieślikowej , Marii Malec
i Kazimierza Rymuta ; cz. 5). – Bibliogr. s.
89. Nowowiejski, Bogusław : Wpływy języka niemieckiego na polszczyznę w zakresie słownictwa / Bogusław Nowowiejski // „Poradnik Językowy”. – 2007, z. 5, s. [14]-24
[Wpływy języka niemieckiego na polszczyznę od najdawniejszych
wieków do współczesności]
22
90. Słownik zapożyczeń niemieckich w polszczyźnie / red. merytoryczny tomu Marek Łaziński ; wstęp Adam Krzemiński. – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. – 219, [1] s. – (Słowa
bez Granic)
91. Zajda, Aleksander : Kilka dawnych zapożyczeń z języka niemieckiego : kosmal, aswisz, haszfisz, kreptuch / Aleksander Zajda
// „Język Polski”. – 1995, z. 4/5, s. 380-382
VII. Zapożyczenia z języka rosyjskiego
92. Bielecka-Latkowska, Janina : Rosyjskie zapożyczenia leksykalne we współczesnym języku polskim w świetle materiałów
słownikowych i prasy powojennej : (1945-1985) / Janina Bielecka-Latkowska. – Kielce : Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana
Kochanowskiego, 1987. – 272 s. – Bibliogr.
93. D.B. : Elementy pochodzenia rosyjskiego we współczesnej polszczyźnie i kryteria ich oceny / D.B. // „Poradnik Językowy”. – 1989,
z. 7, s. 504-509
94. D.B. : Elementy pochodzenia rosyjskiego we współczesnej polszczyźnie i kryteria ich oceny. [Cz. 2] / D.B. // „Poradnik Językowy”. – 1989, z. 8, s. 584-588
VIII. Materiały metodyczne
95. Dubisz, Stanisław : Wpływy języków obcych w zakresie słownictwa // W: Nauka o języku dla polonistów / pod red. Stanisława Dubisza ; [poszczeg. rozdz. oprac. Danuta Bartol-Jarosińska
et al.]. – Wyd. 2 zm. i rozsz. – Warszawa : „Książka i Wiedza”,
1997. – S. 354-358
96. Kominek, Andrzej : Zapożyczenia angielskie we współczesnej
polszczyźnie / Andrzej Kominek // „Język Polski w Szkole Średniej”. – 1992/93, z. 2, s. 111-121
[Anglicyzmy w języku polskim. Scenariusz lekcji na poziomie szkoły średniej]
97. Krajewski, Tomasz : Hot-Dog w fast foodzie, czyli o anglicyzmach w języku polskim / Tomasz Krajewski // „Polonistyka”. –
2002, nr 5, s. 294-295
[Propozycja lekcji w II klasie LO]
98. Matkowska, Jolanta : Anglicyzmy we współczesnej polszczyźnie : scenariusz lekcji dla klas ponadgimnazjalnych / Jolanta Matkowska // „Zeszyty Szkolne”. – 2006, nr 1, s. 77-83
25
99. Mijas, Tatiana : Jest cool, czyli o zapożyczeniach angielskich
we współczesnym języku polskim / Tatiana Mijas // „Język Polski
w Liceum”. – 2006/2007, nr 3, s. 64-69
[Konspekt lekcji języka polskiego]
100. Myk, S. : W świecie wyrazów zapożyczonych / S. Myk // „Język Polski w Szkole : dla klas IV-VIII”. – 1992/93, z. 5, s. 73-76
[Konspekt lekcji dla kl. VIII]
101. O języku w sposób żywy i ciekawy : (propozycje lekcji i ćwiczeń gramatycznych) : praca zespołowa / pod red. Haliny Wiśniewskiej. – Kielce : Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, 1999. –
Bibliogr.
102. Olejarz, Justyna : „Obsiadły nas zagraniczne muchy i modne
sroki” : język polski czy „europolszczyzna”? : scenariusz lekcji dla
klas ponadgimnazjalnych / Justyna Olejarz // „Zeszyty Szkolne”. –
2007, nr 1, s. 114-123
[M.in. wyjaśnienie pojęć : zapożyczenia jawne, hybryda, kalka językowa]
103. Podracki, Jerzy : Mówimy po polsku czy po angielsku? / Jerzy
Podracki // „Życie Szkoły”. – 1994, nr 9, s. 527-529
[Zapożyczenia angielskie w języku polskim. Ćwiczenia ortograficzne na poziomie nauczania początkowego]
104. Szpakowska-Mądzik, Irena : Projekty lekcji z nauki o języku
w szkole ponadpodstawowej / Irena Szpakowska-Mądzik. – Kielce : Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, 1997
[M.in. scenariusze lekcji poświęcone zapożyczeniom]
105. Wesołowska, Alicja : „Bizneswoman na weekendzie” – obce
słownictwo : jak je oceniać? / Alicja Wesołowska // „Warsztaty Polonistyczne”. – 2000, nr 2, s. 15-17
[Analiza zapożyczeń językowych. Praca ze słownikiem. Lekcja
w kl. 1 gimnazjum lub 2 szkoły średniej]
26
106. Zarębska, D. : Wyrazy obce w zasobie leksykalnym uczniów
klasy IV / D. Zarębska // „Język Polski w Szkole : dla klas IV-VIII”. –
1991/92, z. 5, s. 124-130
[Ćwiczenia słownikowo-frazeologiczne]
107. Żydek-Bednarczuk, Urszula : Zapożyczenia z języków obcych, przystosowanie wyrazów zapożyczonych do polskiego systemu językowego (konspekty lekcji) / Urszula Żydek-Bednarczuk
// „Język Polski w Szkole : dla klas IV-VIII”. – 1986/87, z. 3, s.
294-301
IX. Materiał pomocniczy dla uczniów
108. Marszałek, Halina : Wyraz obcy – czy zawsze potrzebny? //
W: Polszczyzna płata nam figle : poradnik językowy dla każdego
/ pod red. Jerzego Podrackiego ; [aut.] Tomasz Bereda [et al.]. –
Warszawa : „Medium”, 1993. – S. 190-196
109. Miodek, Jan : ABC polszczyzny / Jan Miodek. – Wrocław :
Wydawnictwo Dolnośląskie, 2000. – (Tego nie ma w Podręczniku). – S. 36-37 : Wyrazy rodzime i obce
110. Miodek, Jan : Nie taki język straszny : o polszczyźnie do
uczniów / Jan Miodek. – Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 1996. – S. 68-69 : Bitelsi czy Bitlesi
[Jak wymawiać wyrazy obce i zapożyczone]
111. Miodek, Jan : Ojczyzna polszczyzna dla uczniów / Jan Miodek. – Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 1996. – S.
46-47 : O kilku wyrazach obcych
28
112. Nowak, Paweł : Językowa europejskość Polaków, czyli o zapożyczeniach / Paweł Nowak // „Polonistyka”. – 2004, nr 9, Dodatek s. 12(36)-15(35)
[Wskazówki dla uczniów, w jaki sposób należy opracować temat
maturalny i przygotować prezentację (na maturę 2005), dotyczącą
zapożyczeń we współczesnym języku polskim]
113. Pawelec, Radosław : Wieża Babel : słownik wyrazów obcych
nie tylko dla gimnazjalisty / Radosław Pawelec. – Warszawa : Wydawnictwo Szkolne PWN, 1999. – 618, [6] s. – (Jak to Powiedzieć?
Jak Napisać?)
114. Podracki, Jerzy : Pułapki językowe – w szkole i nie tylko /
Jerzy Podracki. – Warszawa : JUKA, 2000. – S. 46-60 : Czy to
naprawdę po polsku?
[Kalki słowotwórcze, frazeologiczne i składniowe. Kalki semantyczne]
115. Wyrazy trudne, ważne i ciekawe : leksykon młodego czytelnika / [red. nauk. i aut. etymologii Witold Paweł Cienkowski ; aut.
haseł Jacek Bartkiewicz et al.]. – Wyd. 6 zm. i popr. – Warszawa :
„Wiedza Powszechna”, 1993. – 432, [1] s.
116. Wysocka, Felicja : Zapożyczenia w języku polskim, czyli co każdy uczeń wiedzieć o nich powinien / Felicja Wysocka // „Inspiracje
Polonistyczne”. – 1998, nr 9, s. 5-7