tęzienie w centrum miasta
Transkrypt
tęzienie w centrum miasta
PRESTIŻ tęzienie w centrum miasta Wielokrotnie na łamach mediów można było w ostatnich latach znaleźć postulaty przeniesienia siedleckiej placówki penitencjarnej poza granice miasta. Są również i tacy, którzy twierdzą, że przyjezdnym Siedlce kojarzą się jedynie z... więzieniem w centrum. Warto jednak zwrócić uwagę, że obiekt ten ma niezwykle ciekawą, a mało znaną historię. D R RAFAŁ D M O W S K I A D I U N K T W INSTYTUCIE H I S T O R I I I S T O S U N K Ó W M I Ę D Z Y N A R O D O W Y C H UNIWERSYTETU P R Z Y R O D N 1 C Z O - H U M A N I S T Y C Z N E C O W SIEDLCACH ięzienie w Siedlcach wybudowano w latach 18411843. Było to drugie, po warszawskim Pawiaku, nowo wybudowane więzienie oddane do użytku w mieście gubernialnym. Poprzednikiem siedleckiej placówki penitencjarnej było więzienie w pobliskim Łukowie. Budynki więzienia usytuowano po za zachodnią granicą Siedlec w pobliżu trasy wylotowej na Warsza. wę. Dopiero w 1846 r. przesunięto granicę miasta (wały miejskie) poza obręb kompleksu więziennego (teren istniejącej dziś ulicy Wałowej). Była to placówka wybudowana w amerykańskim stylu celkowym, mogąca pomieścić 117 więźniów, jednak obiekt kilkakrotnie rozbudowywano, m.in. w 1 - • ' Sfr El W latach 1883-1885 i 1891-1892 w wyniku czego ilość miejsc dla osadzonych zwiększyła się kilkakrotnie. W 1893 r. przy więzieniu wybudowano areszt. W 1895 r. było już 564 miejsca w celach ogólnych i 134 miejsca w celach pojedynczych. Z tego też powodu należało ono do największych w Królestwie Polskim. Już w 1846 r. czyli 2 lata po oficjalnym oddaniu do użytku trafili tu pierwsi walczący o niepodległość, to tu więziono Panteleona Potockiego - przywódcę nieudanego ataku na Siedlce. Natomiast w czasie i po powstaniu styczniowym 1863 r. przetrzymywano tu wielu konspiratorów, m.in. cywilnego naczelnika województwa podlaskiego Władysława Rawicza. Liczba powstańców, którzy przeszli przez siedleckie więzienie wynosiła ponad 900 osób. Pod koniec XIX w. cele więzienne zapełniali unici, którzy nie chcieli zgodzić się na przyjęcie narzucanego im siłą prawosławia. W tym samym czasie ze względu na położenie miasta ugruntowała się pozycja siedleckiego więzienia jako ważnego punktu etapowego w którym czasowo umieszczano zesłańców (obu płci) na Syberię. Tędy bowiem wiodła najkrótsza droga (poprzez Brześć, Mińsk i Smoleńsk) do Moskwy (gdzie znajdowało się Centralne Więzienie Przesyłowe - Butyrki). Nie zaskakuje więc duża liczba więźniów jacy przeszli przez więzienie w 1890 r. było ich 1917, w 1891 r. - 1896, w 1892 r. - 1889. Tra- FORUM DESIGN CARDS SIEDLCE „mszenia, winietki, księgi gości podziękowania, zawieszki na h w P w h " kcesona ślubne, konfetti, karty świąteczne dla firm zapr PROMOCJA www.zaproszenia-online.com Do zamówień na kwotę ponad 300 zł Foto Obraz 30x40 cm z Twojego zdjęcia GRATIS 08-110 Siedlce ul. Starowiejska 12A Więzienie Häji f, fiło tu także wielu ówczesnych rewolucjonistów. Wśród nich był m.in. Feliks Dzierżyński, późniejszy twórca Czeka. Na przełomie XIX i X X wieku w więzieniu było też grono dzieci tam urodzonych, bądź takich, które trafiły tam wraz z matkami. W czasie I wojny byli tam przetrzymywani, przestępcy kryminalni z dużymi wyrokami oraz osoby skazane za przemycanie produktów pierwszej potrzeby, czyli: chleba, zboża i mięsa a także wielu członków Polskiej Organizacji Wojskowej m.in. komendant Okręgu IX POW Władysław Horyd ps. „Przerwie". W dwudziestoleciu międzywojennym „pojemność" więzienia wynosiła 640 osób, w 1928 ustalono ją na 670 PARTNER HANDLOWY liii OKNOPLAST okna z Krakowa _ • Nowak DOM www.nowakdom.eu osób: 570 mężczyzn, 70 kobiet i 30 chorych. Zdarzało się jednak, że przebywało w nim równocześnie ponad 900 osadzonych, np. w grudniu 1938 r. Umieszczano tu przede wszystkim więźniów kryminalnych, choć liczba więźniów politycznych wynosiła w łatach 1928-1938 ok. 25% ogółu osadzonych. Jednym z nich był w 1939 r. przywódca PSL Wincenty Witos, który w siedleckim więzieniu spędził kiłka dni. Wykonywano tu wówczas również wyroki śmierci. Podczas II wojny światowej więzienie stało się miejscem gdzie przetrzymywano polskich patriotów. W placówce prężnie działał wywiad więzienny z ks. Michałem Pióro naczelnikiem więzienia kpt. Apolinarym Swiderskim i funkcjonariuszem służby więziennej Marianem Chmielewskim „Miły" na czele. Miała tu miejsce jedna z najsłynniejszych akcji przeprowadzonych przez żołnierzy NSZ. 12 marca 1944 r. grupa bojowa pod dowództwem sierż. Stefana Kosobudzkiego uwolniła z siedleckiego więzienia oficerów sztabu XII Komendy Okręgu NSZ „Podlasie" z Komendantem Okręgu ppłk. Stanisławem Miodońskim. Po II wojnie światowej cały zespół więzienia został poddany wielokrotnym przebudowom oraz rozbudowom. Również po wojnie wykonywano tu wyroki śmierci. Obecnie więzienie jest zakładem karnym typu zamkniętego wraz z aresztem śledczym o 701 miejscach. B OKNA «DRZWI •BRAMY -ROLETY I SIEDLCE, ul. Warszawska 22 C f j 25/ 644 52 72 | SOKOŁÓW PODLASKI, ul. Piękna 2a Cf) 25/ 741 03 76