docInformacja o wynikach kontroli organizacji i funkcjonowania służby
download 
Reklamacja Transkrypt
Informacja o wynikach kontroli organizacji i funkcjonowania służby
NAJWY SZA IZBA KONTROLI DEPARTAMENT ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ Nr ew. 14/2005/P/04/001/KAP KAP – 41001/04 Informacja o wynikach kontroli organizacji i funkcjonowania słu by cywilnej Warszawa kwiecie 2 0 0 5 r. Misj : Najwy szej Izby Kontroli jest dbało o gospodarno i skuteczno w słu bie publicznej dla Rzeczypospolitej Wizj : Najwy szej Izby Kontroli jest ciesz cy si powszechnym autorytetem najwy szy organ kontroli pa stwowej, którego raporty b d oczekiwanym i poszukiwanym ródłem informacji dla organów władzy i społecze stwa Informacja o wynikach kontroli organizacji i funkcjonowania słu by cywilnej Dyrektor Departamentu Administracji Publicznej Czesława Rudzka-Lorentz Warszawa, dnia kwietnia 2005 r. Zatwierdzam: Krzysztof Szwedowski Wiceprezes Najwy szej Izby Kontroli Warszawa, dnia kwietnia 2005 r. Najwy sza Izba Kontroli ul. Filtrowa 57 00-950 Warszawa tel.: 0-prefiks-22 444 50 00 www.nik.gov.pl 3 SPIS TRE CI 1. WPROWADZENIE ........................................................................................ 4 2. PODSUMOWANIE WYNIKÓW KONTROLI........................................... 5 2.1. OGÓLNA OCENA KONTROLOWANEJ DZIAŁALNO CI .......................................................... 5 2.2. SYNTEZA WYNIKÓW KONTROLI ........................................................................................ 6 2.3. UWAGI KO COWE I WNIOSKI .......................................................................................... 12 3. WA NIEJSZE WYNIKI KONTROLI ...................................................... 15 3.1. CHARAKTERYSTYKA STANU PRAWNEGO ........................................................................ 15 3.2. ISTOTNE USTALENIA KONTROLI ...................................................................................... 21 3.2.1. Wywi zywanie si Szefa Słu by Cywilnej z obowi zków wynikaj cych z ustawy.. 21 3.2.2. Zatrudnienie ........................................................................................................... 22 3.2.3. Nabór kandydatów do korpusu słu by cywilnej ..................................................... 27 3.2.4. Słu ba przygotowawcza w słu bie cywilnej ........................................................... 33 3.2.5. Obsadzanie wy szych stanowisk w słu bie cywilnej .............................................. 36 3.2.5.1. Obsadzanie stanowisk dyrektorów generalnych ................................................. 38 3.2.5.2. Obsadzanie stanowisk dyrektorów i zast pców dyrektorów ............................... 45 3.2.6. Oceny urz dników słu by cywilnej i post powanie kwalifikacyjne w słu bie cywilnej............................................................................................................................. 52 3.2.7. Szkolenia w słu bie cywilnej .................................................................................. 57 3.2.8. Przestrzeganie przepisów dotycz cych ograniczenia ł czenia zatrudnienia z podejmowaniem działalno ci zarobkowej przez członków korpusu słu by cywilnej..... 61 3.2.9. Kontrola wewn trzna przeprowadzana przez wła ciwe komórki organizacyjne urz dów ............................................................................................................................ 62 3.2.10. Inne ustalenia kontroli ......................................................................................... 64 4. INFORMACJE DODATKOWE O PRZEPROWADZONEJ KONTROLI ....................................................................................................... 65 4.1. PRZYGOTOWANIE KONTROLI .......................................................................................... 65 4.2. POST POWANIE KONTROLNE I DZIAŁANIA PODJ TE PO ZAKO CZENIU KONTROLI ........... 65 5. ZAŁ CZNIKI ............................................................................................... 68 ZAŁ CZNIK NR 1: WYKAZ SKONTROLOWANYCH PODMIOTÓW ORAZ JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH NIK, KTÓRE PRZEPROWADZIŁY W NICH KONTROLE ............................... 69 ZAŁ CZNIK NR 2: LISTA OSÓB ZAJMUJ CYCH KIEROWNICZE STANOWISKA, ODPOWIEDZIALNYCH ZA KONTROLOWAN DZIAŁALNO ..................................................... 70 ZAŁ CZNIK NR 3: WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH DOTYCZ CYCH KONTROLOWANEJ DZIAŁALNO CI ....................................................................................................................... 74 ZAŁ CZNIK NR 4 – WYKAZ ORGANÓW, KTÓRYM PRZEKAZANO INFORMACJE O WYNIKACH KONTROLI .............................................................................................................................. 75 1. Wprowadzenie Temat kontroli: Organizacja i funkcjonowanie słu by cywilnej Numer kontroli: P/04/001 Rodzaj kontroli: kontrola koordynowana, planowa. Inicjator kontroli: Kontrola przeprowadzona z własnej inicjatywy NIK Przyczyna podj cia kontroli: Podstaw podj cia kontroli był fakt, e zagadnienia organizacji i funkcjonowania słu by cywilnej s jednym z kluczowych elementów systemu administracji rz dowej i maj zasadniczy wpływ na sposób wykonywania zada pa stwa. Zagadnienia te stały si przedmiotem licznych dyskusji i kontrowersji w yciu publicznym i kr gach naukowych. Ponadto problematyka organizacji i funkcjonowania korpusu słu by cywilnej w Polsce nie była dotychczas obj ta kontrol NIK. Cel kontroli: Celem kontroli NIK była ocena wdra ania ustawy o słu bie cywilnej w administracji rz dowej na poziomie centralnym i terenowym, a w szczególno ci ocena przestrzegania zasad dost pu do słu by cywilnej oraz zasad jej organizacji, funkcjonowania i rozwoju z punktu widzenia przygotowania członków korpusu słu by cywilnej do wywi zywania si z obowi zku zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zada pa stwa. Główne zagadnienia obj te tematyk kontroli: Badaniami kontrolnymi obj to w szczególno ci: - prawidłowo przeprowadzania naboru korpusu do słu by cywilnej oraz stopie wykorzystania limitów zatrudnienia, - prawidłowo i terminowo organizowania słu by przygotowawczej dla osób podejmuj cych po raz pierwszy prac w słu bie cywilnej, - obsadzanie wy szych stanowisk w słu bie cywilnej, - prawidłowo - szkolenia podnosz ce kwalifikacje zawodowe członków korpusu słu by cywilnej, - przestrzeganie i terminowo przepisów przeprowadzania ocen urz dników słu by cywilnej, dotycz cych ograniczenia ł czenia zatrudnienia z podejmowaniem innej działalno ci przez członków korpusu słu by cywilnej. Okres i podmioty obj te badaniami kontrolnymi: Kontrola planowa dotyczyła okresu od 1 stycznia 2000 r. do 30 czerwca 2004 r. i przeprowadzono j w 33 urz dach: 15 ministerstwach, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Urz dzie Słu by Cywilnej i w 16 urz dach wojewódzkich, z punktu widzenia kryteriów: legalno ci, gospodarno ci, rzetelno ci i celowo ci. 5 Czas przeprowadzenia kontroli: Czynno ci kontrolne zostały przeprowadzone w okresie od czerwca 2004 r. do stycznia 2005 r. 2. Podsumowanie wyników kontroli 2.1. Ogólna ocena kontrolowanej działalno ci W ocenie NIK, mimo upływu 5 lat obowi zywania ustawy o słu bie cywilnej1, nie udało si zrealizowa podstawowego celu przy wiecaj cego ustanowieniu słu by cywilnej, czyli zapewnienia bezstronnego, apolitycznego i kompetentnego wykonywania zada pa stwa, bez wzgl du na zachodz ce zmiany personalne na stanowiskach politycznych w administracji rz dowej. 1. Najwy sza Izba Kontroli negatywnie ocenia dotychczasowy sposób realizacji, przez kolejnych Prezesów Rady Ministrów, ministrów oraz wojewodów, obowi zków zwi zanych z obsadzaniem wy szych stanowisk w słu bie cywilnej2. Kierownicy wi kszo ci obj tych kontrol urz dów nie podejmowali, z własnej inicjatywy, działa w celu obsadzania tych stanowisk w drodze konkursu. Skierowane do nich przez Szefa Słu by Cywilnej propozycje dotycz ce uzgodnienia wymaga jakie powinni spełnia kandydaci na wy sze stanowiska w słu bie cywilnej, pozostawały wielokrotnie bez odpowiedzi. Brak uzgodnie w sprawie wymaga wobec kandydatów na wy sze stanowiska uniemo liwiał przeprowadzenie przez Szefa Słu by Cywilnej konkursów na te stanowiska. Powodowało to utrzymywanie stanu tymczasowo ci w obsadzie wy szych stanowisk przez osoby, którym powierzano pełnienie obowi zków. Tempo wdra ania zasady konkurencyjnego obsadzania wy szych stanowisk w słu bie cywilnej, w okresie obj tym kontrol , było nierównomierne. Po pocz tkowej fazie (lata 19992001) konkursowego trybu obsadzania tych stanowisk, od pocz tku 2002 r. nast pił spadek liczby post powa konkursowych. Zacz to stosowa inne, pozamerytoryczne kryteria wyboru kandydatów na wy sze stanowiska. Praktyk stało si powierzanie pełnienia obowi zków na długie okresy czasu. Ponadto du a liczba wy szych stanowisk została obsadzona na podstawie art. 144a ustawy o słu bie cywilnej, obowi zuj cego od 1 stycznia 2002 r. Przepis ten dora nie, na czas nie przekraczaj cy 6 miesi cy, umo liwiał obsad wy szych stanowisk w słu bie cywilnej przez osoby spoza korpusu słu by cywilnej bez post powania 1 ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o słu bie cywilnej – Dz. U. z 1999 r., Nr 49, poz. 483 ze zm., zwana dalej ustaw lub ustaw o słu bie cywilnej. 2 Do wy szych stanowisk w słu bie cywilnej zalicza si stanowiska: Głównego Inspektora Audytu Wewn trznego, dyrektora generalnego, dyrektora departamentu (komórki równorz dnej) i jego zast pcy w urz dach w ministerstwach i urz dach centralnych, dyrektora wydziału (komórki równorz dnej) i jego zast pcy w urz dach wojewódzkich. 6 konkursowego. Obsadzanie wy szych stanowisk w trybie tego artykułu (w szczególno ci stanowisk dyrektorów generalnych) znacznie opó niło proces konkursowego trybu wyłaniania kandydatów. Mimo, e Trybunał Konstytucyjny3, w grudniu 2002 r. orzekł o niezgodno ci art. 144a ustawy z Konstytucj RP4 osoby, którym na podstawie tego przepisu powierzono wy sze stanowiska w słu bie cywilnej niejednokrotnie pełniły je po orzeczeniu Trybunału. Według stanu na dzie 30 czerwca 2004 r. nadal w 5 urz dach (spo ród 33 obj tych kontrol ) stanowiska dyrektorów generalnych były obsadzone na podstawie art. 144a ustawy o słu bie cywilnej. Od pocz tku drugiego półrocza 2003 r., nast piło przyspieszenie tempa prowadzenia post powa konkursowych, a co za tym idzie wzrosła liczba wy szych stanowisk obsadzonych w drodze konkursu. Mimo to, według stanu na dzie 30 czerwca 2004 r., 65,1% liczby wy szych stanowisk, których obsadzenie wymagało przeprowadzenia konkursu, obsadzonych było w drodze powierzenia pełnienia obowi zków. 2. W ocenie Najwy szej Izby Kontroli, proces naboru do korpusu słu by cywilnej, organizacja i przeprowadzanie słu by przygotowawczej oraz szkole członków korpusu słu by cywilnej, w kolejnych latach obowi zywania ustawy, były systematycznie doskonalone. Jednak e stwierdzone w toku kontroli uchybienia i nieprawidłowo ci w tym zakresie– zdaniem NIK – wskazuj na potrzeb ci głego monitorowania i wzmo enia nadzoru nad przebiegiem tych procesów. 3. Najwy sza Izba Kontroli negatywnie ocenia fakt wydania rozporz dzenia przez Prezesa Rady Ministrów w sprawie trybu i szczegółowych zasad dokonywania ocen urz dników słu by cywilnej, dopiero po prawie 3 latach od daty wej cia w ycie ustawy. Odpowiedzialnym za przygotowanie projektu rozporz dzenia był Szef Słu by Cywilnej. Brak rozporz dzenia utrudnił dokonanie ocen urz dników słu by cywilnej w terminach wskazanych w ustawie. Ponadto w rozporz dzeniu nie została uregulowana procedura dokonywania ocen dyrektorów generalnych, co w konsekwencji skomplikowało proces ich oceniania. 2.2. Synteza wyników kontroli 2.2.1. W ocenie Najwy szej Izby Kontroli w niewystarczaj cym stopniu zostało zrealizowane jedno z podstawowych zało e ustawy o słu bie cywilnej, czyli obsadzanie wy szych stanowisk w drodze otwartego, konkurencyjnego post powania. 3 4 wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2002 r. – sygn. akt K. 9/02 – Dz. U. Nr 238, poz. 2025 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. – Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm. 7 W okresie obj tym kontrol liczba stanowisk dyrektorów i zast pców dyrektorów departamentów/wydziałów (komórek równorz dnych) obsadzonych w drodze konkursu wzrosła z 10 (według stanu na dzie 31 grudnia 2000 r.) do 267 (według stanu na dzie 30 czerwca 2004 r.). Nadal, na dzie 30 czerwca 2004 r., 499 stanowisk dyrektorów i zast pców dyrektorów, tj. 65,1% liczby wy szych stanowisk, których obsadzenie wymagało przeprowadzenia konkursu, było obsadzonych w trybie powierzenia pełnienia obowi zków (str. 45 – 46). Zgodny z trybem okre lonym w ustawie proces obsady stanowisk dyrektorów i ich zast pców znacznie sprawniej przebiegał w urz dach wojewódzkich ni w ministerstwach. Według stanu na dzie 30 czerwca 2004 r. w urz dach obj tych kontrol obsadzono w trybie konkursu 34,9% liczby stanowisk dyrektorów i ich zast pców, których obsadzenie wymagało przeprowadzenia konkursu, w tym: w urz dach wojewódzkich – 61,6%, a w ministerstwach, USC i KPRM – 20,2%. (str. 47 – 48). W 13 urz dach stanowiska dyrektorów generalnych zostały obsadzone na podstawie art. 144a ustawy. Przepis ten miał charakter przej ciowy i w zało eniu ustawodawcy miał zapewni obsad stanowiska dyrektora generalnego do czasu wyłonienia kandydata w drodze konkursu. Ustawodawca przewidział równie , e czas trwania umowy zawartej z tymi osobami nie mógł by dłu szy ni 6 miesi cy. W grudniu 2002 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, e przepisy art. 144a ustawy s niezgodne z Konstytucj . Z dniem 31 grudnia 2002 r. przepis ten utracił moc obowi zuj c . Mimo to, według stanu na dzie 30 czerwca 2004 r., w 5 urz dach stanowiska dyrektorów generalnych nadal były obsadzone na podstawie tego artykułu5. W całym okresie obj tym kontrol w 2 urz dach (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Ministerstwo Skarbu Pa stwa) stanowiska dyrektorów generalnych nie zostały obsadzone w drodze konkursu6 (str. 38 – 44). Przyczynami nieobsadzania wy szych stanowisk w słu bie cywilnej w drodze konkursów były – jak wyja niono w toku kontroli – cz ste zmiany organizacyjne w urz dach oraz trwaj cy bardzo długo (w niektórych przypadkach) proces uzgadniania, pomi dzy Szefem Słu by Cywilnej a wła ciwym ministrem/wojewod , wymaga jakie powinni spełnia kandydaci na te stanowiska. Jak wykazała kontrola kierownicy kontrolowanych urz dów (ministrowie/wojewodowie) opó niali proces dokonywania uzgodnie poprzez niereagowanie 5 Na dzie 28 lutego 2005 r. na podstawie art. 144a ustawy obsadzone było stanowisko dyrektora generalnego w jednym urz dzie – MSWiA 6 Nie dotyczy to Ministerstwa Gospodarki i Pracy oraz Ministerstwa Infrastruktury, w których stanowiska te zostały obsadzone przez urz dników słu by cywilnej przed dniem wej cia w ycie ustawy. Po okresie obj tym kontrol w drodze konkursu zostało obsadzone stanowisko Dyrektora Generalnego MSP. 8 b d opó nianie udzielenia odpowiedzi na propozycje Szefa Słu by Cywilnej w zakresie co do wymaga stawianych kandydatom, uniemo liwiaj c lub opó niaj c w ten sposób przeprowadzenie konkursów (str. 43 – 44, 49). Najwy sza Izba Kontroli zwraca uwag , e zało eniem ustawy było takie ukształtowanie korpusu słu by cywilnej aby niezale ny, apolityczny i kompetentny aparat urz dniczy, wyłoniony w drodze otwartego, konkurencyjnego post powania, mógł wykonywa swoje zadania w zakresie zarz dzania i funkcjonowania jednostek administracji rz dowej niezale nie od zmian na stanowiskach politycznych. Ustalenia kontroli wskazuj , i w okresach zmian na stanowiskach ministrów/wojewodów wprowadzano i stosowano tymczasowe i sprzeczne z zasad otwarto ci i konkurencyjno ci rozwi zania w obsadzaniu wy szych stanowisk. Na przełomie lat 2001 i 2002 zwi kszyła si liczba wy szych stanowisk obsadzonych bez konkursu: w drodze powierzenia pełnienia obowi zków (z 315 do 544), ponadto w okresie 2002 r. w trybie art. 144a ustawy zostało obsadzonych 13 stanowisk dyrektorów generalnych i 47 stanowisk dyrektorów i zast pców dyrektorów. 2.2.2. Nadal utrzymywana jest, nieodzwierciedlaj ca faktycznych potrzeb w zakresie zatrudnienia i wysoko ci rodków na wynagrodzenia, metoda kalkulowania tych wielko ci poprzez limit planowanych etatów kalkulacyjnych7 i przypisanych do tych etatów sztywnych kwot wynagrodze . W urz dach obj tych kontrol faktyczna liczba zatrudnionych członków korpusu słu by cywilnej była ni sza od okre lonych dla urz dów limitów zatrudnienia. Niewykorzystanie limitów zatrudnienia wynosiło od 16% w 2000 r. do 19% w 2003 r. Jednocze nie przy niepełnym wykorzystaniu limitów zatrudnienia stwierdzono wykorzystanie rodków finansowych na wynagrodzenia od 98,1% do 99% zaplanowanych. Poziom niewykorzystania limitów zatrudnienia był du o wy szy w urz dach wojewódzkich i wynosił od 22% w 2000 r. do 26% w 2003 r. Decyduj cym czynnikiem okre lania wysokich limitów zatrudnienia było wi c zapewnienie wy szych rodków na wynagrodzenia. Kierownicy urz dów, pomimo niewykorzystania limitów zatrudnienia w danym roku, wnioskowali o podwy szenie go w latach nast pnych. Uzale nienie wysoko ci rodków na wynagrodzenia od przyznanego limitu zatrudnienia powoduje, e limit zatrudnienia traktowany jest wył cznie jako warto pomocnicza, niezb dna do uzyskania po danego limitu rodków na wynagrodzenia (str. 22 – 27). 7 etat kalkulacyjny: przyj ty umownie miernik do kalkulacji limitu zatrudnienia i odpowiadaj cych temu limitowi rodków na wynagrodzenia na etapie planowania. 9 W ocenie NIK utrzymywanie rozwi za , polegaj cych na kształtowaniu limitu zatrudnienia w korpusie słu by cywilnej w oderwaniu od faktycznych potrzeb w zakresie zatrudnienia oraz wysoko ci wynagrodze uniemo liwia racjonalne kształtowanie zarówno poziomu zatrudnienia jak i płac tej grupy urz dniczej. Problem niewykorzystywania limitów zatrudnienia w celu uzyskiwania w ten sposób dodatkowych rodków na wynagrodzenia dla mniejszej liczby faktycznie zatrudnionych pracowników był wielokrotnie przedmiotem krytycznych uwag Najwy szej Izby Kontroli8 2.2.3. Istotn wad funkcjonuj cego modelu słu by cywilnej jest to, e Szef Słu by Cywilnej b d cy organem, który w zało eniu miał kierowa całym procesem zarz dzania kadrami w słu bie cywilnej, gromadzi informacje o korpusie słu by cywilnej, a tak e planowa , nadzorowa wykorzystanie rodków na wynagrodzenia i szkolenia, nie został wyposa ony w wystarczaj ce instrumenty prawne, pozwalaj ce mu na pełn realizacj tych zada . Szef Słu by Cywilnej realizował zadania, okre lone w art. 12 ustawy o słu bie cywilnej, w takim zakresie, w jakim pozwalały mu na to instrumenty prawne, okre lone w ustawie o słu bie cywilnej. W ocenie NIK, wobec ustalonych w toku kontroli przypadków braku niezb dnej współpracy z ministrami/wojewodami i dyrektorami generalnymi urz dów, Szef Słu by Cywilnej winien zwróci si do Prezesa Rady Ministrów o podj cie działa umo liwiaj cych realizacj przypisanych mu zada . Zgodnie bowiem z art. 148 pkt 7 i art. 153 ust. 2 Konstytucji RP Prezes Rady Ministrów jest zwierzchnikiem zarówno pracowników administracji rz dowej jak i korpusu słu by cywilnej, a na podstawie art. 148 pkt 5 Konstytucji RP, koordynuje on i kontroluje prac członków Rady Ministrów (str. 21 – 22). 2.2.4. W toku kontroli ustalono, e w 16 spo ród 33 kontrolowanych urz dów wyst piły uchybienia i nieprawidłowo ci w zakresie naboru kandydatów do korpusu słu by cywilnej: - w 3 urz dach zatrudniono 5 kandydatów pomimo niezamieszczenia ogłosze o naborze, - w 9 urz dach nie sporz dzono opisów stanowisk b d cych podstaw okre lenia wymaga jakie powinni spełnia kandydaci (skala stwierdzonych nieprawidłowo ci w poszczególnych urz dach wynosiła od 42% do 100% obj tej badaniami próby), - w 4 urz dach zatrudniono ł cznie 31 kandydatów na stanowiskach pracy innych lub w innym wymiarze czasu pracy ni okre lone w ogłoszeniach o naborze, - w 11 urz dach zatrudniono ł cznie 117 kandydatów, którzy nie spełniali wymogów podanych jako niezb dne w ogłoszeniach 8 patrz analizy wykonania bud etu pa stwa NIK za lata obj te kontrol . 10 Za nieprawidłowo ci w procesie naboru odpowiedzialno ponosz dyrektorzy generalni kontrolowanych urz dów (str. 27 – 33). 2.2.5. Dyrektorzy generalni 31 kontrolowanych urz dów9 wywi zali si z obowi zku organizowania słu by przygotowawczej dla pracowników, którzy podj li po raz pierwszy prac w słu bie cywilnej. Jedynie w Ministerstwie Skarbu Pa stwa (od 2001 r.), wbrew art. 25 ustawy o słu bie cywilnej, słu ba przygotowawcza nie była realizowana, a z osobami podejmuj cymi po raz pierwszy prac w słu bie cywilnej zawierano umowy na czas nieokre lony. Wiedza i umiej tno ci zdobyte w trakcie trwania słu by przygotowawczej były oceniane – w 30 kontrolowanych urz dach – przez komisje powołane przez dyrektorów generalnych. W Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu dyrektor generalny nie powołał takiej komisji, co stanowiło naruszenie art. 25 ust.3 ustawy (str. 33 – 36). 2.2.6. Najwy sza Izba Kontroli negatywnie ocenia proces dokonywania ocen urz dników słu by cywilnej gdy w 29 (spo ród 33 obj tych kontrol ) rozpocz ł si on po prawie 3 latach od dnia wej cia w ycie ustawy o słu bie cywilnej. Powodem tak pó nego rozpocz cia dokonywania ocen urz dników słu by cywilnej – jak wyja niali dyrektorzy generalni – był brak rozporz dzenia Prezesa Rady Ministrów okre laj cego szczegółowe zasady przeprowadzania ocen urz dników słu by cywilnej, mimo wynikaj cego z ustawy o słu bie cywilnej obowi zku jego wydania. Odpowiedzialnym za przygotowanie projektu rozporz dzenia, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 8 ustawy, był Szef Słu by Cywilnej. Projekt rozporz dzenia został przesłany przez Szefa Słu by Cywilnej do uzgodnie po upływie 15 miesi cy od dnia wej cia w ycie ustawy o słu bie cywilnej. Ostatecznie rozporz dzenie weszło w ycie z dniem 21 czerwca 2002 r. Jednak e nie uregulowało ono zasad dokonywania ocen dyrektorów generalnych (str. 52 – 53). Pó no spowodował, i rozpocz ty proces dokonywania ocen urz dników słu by cywilnej urz dnicy, którzy otrzymali mianowanie w latach 1997 – 2000 zostali ocenieni po upływie od 2,5 roku do 6 lat od dnia mianowania. Tym samym nie został zrealizowany obowi zek, wyra ony w art. 74 ust. 1 ustawy, dotycz cy przeprowadzania ocen urz dników słu by cywilnej nie rzadziej ni raz na dwa lata. W 2 urz dach, do dnia zako czenia kontroli, nie dokonano oceny urz dników słu by cywilnej. W 2 urz dach, oceny urz dników dokonywane były przed dniem wej cia w ycie rozporz dzenia, na podstawie zasad okre lonych przez dyrektorów generalnych (str. 54 – 55). 9 Nie uwzgl dniono Ministerstwa Polityki Społecznej, które zostało utworzone 4 maja 2005 r. 11 Nadto, stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowo ci dotyczyły nieprzestrzegania terminów podj cia czynno ci przygotowawczych do dokonania oceny (str. 56 – 57). Szef Słu by Cywilnej nie wywi zał si z obowi zku dokonania oceny 2 dyrektorów generalnych, m.in. z uwagi na fakt nieokre lenia procedury dokonywania ocen dyrektorów generalnych w rozporz dzeniu, okre laj cym szczegółowe zasady dokonywania ocen urz dników, którego projekt sam przygotował (str. 53). W toku kontroli stwierdzono, e 181 urz dników, mimo uzasadnionych wniosków ich bezpo rednich przeło onych, nie otrzymało awansu na kolejny stopie słu bowy, z uwagi na brak rodków finansowych. W zwi zku z tym uzale nienie awansów od wysoko ci rodków finansowych mo e stanowi element zniech caj cy do podejmowania przez kadr urz dnicz działa w zakresie doskonalenia zawodowego (str. 55). 2.2.7. Szef Słu by Cywilnej wywi zał si z obowi zku planowania i organizowania szkole centralnych w słu bie cywilnej. Dyrektorzy generalni wszystkich urz dów obj tych kontrol wywi zali si z obowi zku organizowania szkole przewidzianych dla słu by cywilnej. W okresie obj tym kontrol wzrosła liczba urz dów, w których szkolenia organizowane były na podstawie rzeczowo-finansowych planów szkole (z 19 w 2000 r. do 27 na dzie 30 czerwca 2004 r.). W 3 urz dach dyrektorzy generalni wywi zali si z obowi zku sporz dzenia indywidualnych programów rozwoju zawodowego urz dników. W 28 urz dach10 jako indywidualne programy rozwoju zawodowego urz dników traktowano wnioski zawarte w ocenach okresowych urz dników co – w ocenie NIK – nie spełniało wymaga okre lonych w art. 100 ustawy (str. 56 – 61). 2.2.8. Najwy sza Izba Kontroli negatywnie ocenia fakt, e z obj tej badaniami kontrolnymi próby 407 urz dników słu by cywilnej, bez zgody dyrektora generalnego danego urz du zaj cia zarobkowe wykonywało 46 urz dników. Z obj tej badaniami kontrolnymi próby 382 pracowników słu by cywilnej, zajmuj cych wy sze stanowiska w słu bie cywilnej, bez zgody dyrektora generalnego dodatkowe zatrudnienie wykonywało 16 pracowników. Podejmowanie dodatkowego zatrudnienia lub zaj zarobkowych bez zgody dyrektora generalnego stanowi naruszenie art. 72 ustawy o słu bie cywilnej (str. 61 – 62). 2.2.9. W okresie obj tym kontrol , komórki kontroli wewn trznej lub audytu wewn trznego przeprowadziły w 14 urz dach 26 kontroli lub bada audytowych w zakresie organizacji i funkcjonowania słu by cywilnej (str. 62 – 63). 10 nie uwzgl dniono Ministerstwa Polityki Społecznej, które zostało utworzone 4 maja 2004 r. 12 Najwy sza Izba Kontroli negatywnie ocenia fakt, i w ci gu 5 lat obowi zywania ustawowych uregulowa w zakresie organizacji i funkcjonowania słu by cywilnej, w 19 urz dach, komórki kontroli wewn trznej nie podj ły próby oceny stosowania ustawowych uregulowa na podstawie wyników kontroli. 2.2.10. Ustalenia kontroli przeprowadzonej w MSZ wykazały, e rozwi zania ustawy o słu bie zagranicznej i ustawy o słu bie cywilnej powodowały w tpliwo ci co do statusu urz dników słu by cywilnej delegowanych do placówek dyplomatyczno-konsularnych. Pracowników Ministerstwa, w okresie wykonywania przez nich pracy za granic , nie zaliczano w skład korpusu słu by cywilnej i w zwi zku z tym nie uwzgl dniano ich w sprawozdaniach z zatrudnienia i wykorzystania rodków na wynagrodzenia członków korpusu słu by cywilnej i nie wypłacano im dodatku słu by cywilnej. Tak interpretacj akceptowało Ministerstwo Finansów. Odmienn interpretacj obowi zuj cych przepisów zaprezentował Szef Słu by Cywilnej oraz Rz dowe Centrum Legislacji, stwierdzaj c, e członkowie korpusu słu by cywilnej zatrudnieni w słu bie zagranicznej nie trac statusu wynikaj cego z ustawy o słu bie cywilnej. Do czasu zako czenia kontroli nie wyeliminowano w tpliwo ci dotycz cych statusu urz dników słu by cywilnej zatrudnionych w placówkach zagranicznych (str. 64 – 65). 2.2.11. W Ministerstwie Sprawiedliwo ci ustalono, e spo ród 43 stanowisk kierowniczych jedynie 5 stanowisk zostało obsadzonych w drodze konkursu, natomiast 32 stanowiska zajmowali prokuratorzy i s dziowie powołani na nie bez przeprowadzenia konkursu jako podlegaj cy regulacjom innych ustaw11. W ocenie NIK istniej ce rozwi zania prawne umo liwiaj ce zasilanie korpusu słu by cywilnej osobami niewyłonionymi w drodze konkursu nie s spójne z podstawowym zało eniem kształtowania tego korpusu w sposób otwarty i konkurencyjny (str. 64). 2.3. Uwagi ko cowe i wnioski Uregulowania ustawowe, dotycz ce uprawnie Szefa Słu by Cywilnej wobec innych podmiotów realizuj cych ustaw o słu bie cywilnej (przede wszystkim dyrektorów generalnych) – w ocenie NIK – nie zapewniaj mo liwo ci realizowania przez niego na odpowiednim poziomie obowi zków okre lonych w art. 12 ustawy o słu bie cywilnej. W zakresie obsadzania wy szych stanowisk w słu bie cywilnej, ustawa – zdaniem NIK – zawiera rozwi zania mog ce uniemo liwi , b d znacznie opó ni , przeprowadzenie 11 s dzia (prokurator) mo e by delegowany przez Ministra Sprawiedliwo ci (Prokuratora Generalnego) do pracy m.in. w Ministerstwie Sprawiedliwo ci – art. 77 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju s dów powszechnych - Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm., (art. 50 pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze - Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 206 ze zm.). 13 post powa konkursowych. Warunkiem niezb dnym ogłoszenia konkursów na wy sze stanowiska w słu bie cywilnej jest osi gni cie porozumienia co do wymaga , jakie powinni spełnia kandydaci na te stanowiska, pomi dzy Szefem Słu by Cywilnej a wła ciwym ministrem lub wojewod . Ustawa jednak e nie okre la tej procedury w sposób precyzyjny. W ustawie nie okre lono równie sposobu post powania w sytuacji nieosi gni cia porozumienia w sprawie wymaga , jakim powinni odpowiada kandydaci na wy sze stanowiska. Ponadto brak ustawowego obowi zku informowania Szefa Słu by Cywilnej o wolnych, wy szych stanowiskach sprzyja omijaniu przepisów ustawy o słu bie cywilnej i obsadzaniu tych stanowisk w drodze powierzenia obowi zków. Mo e to wiadczy o uznaniowych, pozamerytorycznych kryteriach doboru kandydatów na te stanowiska. Wła ciwi ministrowie i wojewodowie wielokrotnie nie odpowiadali na propozycje Szefa Słu by Cywilnej dotycz ce uzgodnienia wymaga konkursowych, o czym wiadczy czas trwania tych uzgodnie oraz utrzymywanie si wysokiej liczby wy szych stanowisk nie obsadzonych dotychczas w drodze post powania konkursowego. Tworzeniu stabilnej słu by cywilnej nie sprzyjały równie , wprowadzone przez Sejm w trakcie wdra ania ustawy, tymczasowe rozwi zania, tj. mo liwo obsadzania wy szych stanowisk w słu bie cywilnej przez osoby nienale ce do korpusu słu by cywilnej, bez obowi zku przeprowadzania post powania konkursowego (art. 144a), jak równie wykorzystywanie w szerokim zakresie instytucji powierzania pełnienia obowi zków na tych stanowiskach. Wykorzystywanie tych rozwi za miało znacz cy wpływ na spowolnienie tempa wdra ania ustawy. Najwy sza Izba Kontroli, po raz kolejny, zwraca uwag na niecelowo okre lania limitów zatrudnienia w sposób nieodzwierciedlaj cy rzeczywistych potrzeb urz du w zakresie zatrudnienia. Okre lenie wysoko ci rodków na wynagrodzenia na podstawie sztywno przyj tych kwot na jeden etat limitu, mo e utrudnia pozyskiwanie wysokokwalifikowanej kadry. Nie sprzyja te d eniu do podnoszenia kwalifikacji przez członków korpusu słu by cywilnej. W zwi zku z przedstawionymi ocenami i uwagami Najwy sza Izba Kontroli wnioskuje o podj cie przez Prezesa Rady Ministrów, ministrów oraz wojewodów działa które pozwoliłyby na skuteczniejsze wdro enie zasad i celów słu by cywilnej, poprzez usprawnienie procesu obsadzania wy szych stanowisk w słu bie cywilnej w drodze konkursu poprzez skrócenie czasu uzgadniania wymaga dotycz cych kandydatów na te stanowiska, a tak e wyeliminowaniu długotrwałego, pozakonkursowego obowi zków na wy szych stanowiskach w słu bie cywilnej. powierzania pełnienia 14 Najwy sza Izba Kontroli wnioskuje do dyrektorów generalnych o: 1. wzmocnienie nadzoru nad procedur naboru, organizowaniem i przeprowadzaniem słu by przygotowawczej, procesem oceniania urz dników słu by cywilnej, a tak e nad wykonywaniem przez podległych pracowników dodatkowych zaj zarobkowych, a w sytuacjach prowadzenia działalno ci bez zgody dyrektora generalnego o wyci ganie konsekwencji słu bowych, 2. uwzgl dnienie, w ramach posiadanego limitu rodków na wynagrodzenia, rodków finansowych na pokrycie skutków wynikaj cych z przenoszenia urz dników na kolejny stopie słu bowy. Najwy sza Izba Kontroli wnioskuje do Szefa Słu by Cywilnej o: - okre lenie zasad dokonania kalkulacji potrzeb w zakresie liczebno ci korpusu słu by cywilnej niezb dnej do realizacji zada urz du jak te poziomu wynagrodze tej grupy pracowników, - opracowanie projektu rozporz dzenia Prezesa Rady Ministrów okre laj cego zasady dokonywania ocen dyrektorów generalnych. Najwy sza Izba Kontroli wnioskuje o podj cie przez Rad Ministrów inicjatywy ustawodawczej w celu: 1. okre lenia w ustawie o słu bie cywilnej obowi zku przekazywania przez dyrektorów generalnych urz dów Szefowi Słu by Cywilnej informacji niezb dnych do monitorowania stanu zasobów kadrowych w korpusie słu by cywilnej, 2. doprecyzowania procedury uzgodnie pomi dzy Szefem Słu by Cywilnej a wła ciwymi ministrami/wojewodami co do wymaga , jakie powinni spełnia kandydaci na wy sze stanowiska w słu bie cywilnej oraz okre lenie maksymalnego okresu trwania tych uzgodnie , 3. u ci lenia przepisów normuj cych status urz dników słu by cywilnej, w szczególno ci ich uprawnie wynikaj cych z ustawy o słu bie cywilnej, w okresie wykonywania pracy w placówkach zagranicznych. Ponadto Najwy sza Izba Kontroli sygnalizuje, i w obowi zuj cym stanie prawnym istnieje mo liwo omijania przepisów ustawy o słu bie cywilnej w zakresie obsadzania wy szych stanowisk, bez przeprowadzania post powania konkursowego. Wyst puje to wówczas gdy wy sze stanowiska w słu bie cywilnej obsadzane s przez pracowników, którzy podlegaj innym pragmatykom słu bowym, np. s dziowie, prokuratorzy, ołnierze zawodowi. 15 3. Wa niejsze wyniki kontroli 3.1. Charakterystyka stanu prawnego Zgodnie z art. 153 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zada pa stwa, w urz dach administracji rz dowej działa korpus słu by cywilnej, którego zwierzchnikiem jest Prezes Rady Ministrów. Organizacj i funkcjonowanie słu by cywilnej w Polsce okre la ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o słu bie cywilnej (zwana dalej ustaw ), która weszła w ycie z dniem 1 lipca 1999 r. W art. 2 ust. 1 ustawy wymieniono urz dy, których pracownicy – zatrudnieni na stanowiskach urz dniczych – tworz korpus słu by cywilnej. Korpus słu by cywilnej stanowi , zgodnie z art. 3 ustawy, pracownicy słu by cywilnej – zatrudnieni na podstawie umowy o prac oraz urz dnicy słu by cywilnej – zatrudnieni na podstawie mianowania. Szef Słu by Cywilnej Zgodnie z art. 8 ustawy centralnym organem administracji rz dowej wła ciwym w sprawach słu by cywilnej w zakresie okre lonym ustaw jest Szef Słu by Cywilnej, który podlega Prezesowi Rady Ministrów. Szef Słu by Cywilnej, zgodnie z art. 10 ustawy, wykonuje zadania wynikaj ce z ustawy przy pomocy zast pcy Szefa Słu by Cywilnej. Zarówno Szef Słu by Cywilnej jak i jego zast pca powoływani s spo ród urz dników słu by cywilnej. Zadania Szefa Słu by Cywilnej okre lone zostały w art. 12 ustawy. Ponadto Szef Słu by Cywilnej przedstawia Prezesowi Rady Ministrów coroczne sprawozdanie o stanie słu by cywilnej i o realizacji zada tej słu by (art.12 ust. 2 ustawy). Zadania słu by cywilnej realizuje, zgodnie z art. 11 ustawy, Szef Słu by Cywilnej przy pomocy dyrektorów generalnych urz dów. Dyrektor generalny urz du Dyrektor generalny urz du podlega bezpo rednio wła ciwemu ministrowi, kierownikowi urz du centralnego lub wojewodzie (art. 20 ust 1 ustawy). W zakresie zagadnie dotycz cych korpusu słu by cywilnej dyrektor generalny urz du wykonuje zadania kierownika urz du12. Zgodnie z art. 20 ust. 2 ustawy dyrektor generalny urz du m.in. dokonuje czynno ci z zakresu prawa pracy wobec osób zatrudnionych w urz dzie, chyba e ustawa stanowi inaczej, oraz realizuje polityk personaln w słu bie cywilnej. Obsadzanie wy szych stanowisk w słu bie cywilnej W my l art. 41 ust.1 ustawy grup wy szych stanowisk w słu bie cywilnej stanowi stanowiska: dyrektora generalnego urz du oraz Głównego Inspektora Audytu Wewn trznego, dyrektora departamentu (komórki równorz dnej) i jego zast pcy w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Rz dowym Centrum Studiów Strategicznych, urz dach ministrów 12 Porównaj Biuletyn Informacyjny NIK, Nr 2 z 1998 r., str. 54-56 16 i przewodnicz cych komitetów wchodz cych w skład Rady Ministrów oraz urz dach centralnych organów administracji rz dowej, dyrektora wydziału (komórki równorz dnej) i jego zast pcy w urz dzie wojewódzkim. Obsadzanie wolnych wy szych stanowisk w słu bie cywilnej nast puje w drodze konkursu (art. 41 ust. 2 ustawy). Zgodnie z art. 42 ust. 1 ustawy, o wy sze stanowiska w słu bie cywilnej mo e ubiega si urz dnik słu by cywilnej. Wyj tki od tej reguły okre lone zostały w ust. 2 i 3 tego artykułu i dotycz wył cznie osób ubiegaj cych si o stanowiska okre lone w art. 41 ust. 1 pkt 2 ustawy. Zgodnie z art. 43 ustawy konkursy na wy sze stanowiska w słu bie cywilnej przeprowadza Szef Słu by Cywilnej. Wymagania dotycz ce stanowiska, na które przeprowadzany jest konkurs, ustala prowadz cy konkurs w porozumieniu z wła ciwym ministrem, kierownikiem urz du centralnego lub wojewod . W celu przeprowadzenia konkursu Szef Słu by Cywilnej powołuje zespół konkursowy licz cy co najmniej 5 osób. W my l art. 44 ustawy konkursy na wolne wy sze stanowiska w słu bie cywilnej ogłasza si poprzez umieszczenie ogłoszenia w Biuletynie Słu by Cywilnej, zgodnie z wymogami okre lonymi w art. 22 ustawy. Szef Słu by Cywilnej informuje dyrektorów generalnych urz dów o ogłaszanych konkursach, oni za upowszechniaj informacje o konkursach w kierowanych przez siebie urz dach. Zgodnie z art. 45 ustawy osoby uczestnicz ce w konkursie mog zło y odwołanie od jego wyniku do Szefa Słu by Cywilnej. Zgodnie z art. 48 ust. 1 ustawy urz dnika słu by cywilnej, który został wyłoniony w drodze konkursu na stanowisko dyrektora generalnego urz du lub Głównego Inspektora Audytu Wewn trznego Prezes Rady Ministrów przenosi na to stanowisko na wniosek Szefa Słu by Cywilnej, po zasi gni ciu opinii wła ciwego ministra, kierownika urz du centralnego lub wojewody, oraz okre la wysoko wynagrodzenia przysługuj cego na tym stanowisku. Natomiast, w my l art. 48 ust. 2 ustawy, członka korpusu słu by cywilnej, który został wyłoniony w drodze konkursu na stanowisko dyrektora departamentu (komórki równorz dnej) i jego zast pcy w urz dach centralnych organów administracji rz dowej, KPRM i RCSS, urz dach ministrów i przewodnicz cych komitetów wchodz cych w skład Rady Ministrów oraz dyrektora wydziału (komórki równorz dnej) i jego zast pcy w urz dzie wojewódzkim przenosi na to stanowisko Szef Słu by Cywilnej i okre la wysoko wynagrodzenia przysługuj cego na tym stanowisku. Z osob nie b d c członkiem korpusu słu by cywilnej wyłonion w drodze konkursu, o którym mowa w art. 42 ust. 2 ustawy, dyrektor generalny urz du zawiera umow o prac na czas okre lony do 3 lat. Sposób organizowania i szczegółowe zasady przeprowadzania konkursów na wy sze stanowiska w słu bie cywilnej uregulowane zostały w rozporz dzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 1999 r. w sprawie sposobu organizowania i szczegółowych zasad przeprowadzania konkursów na wy sze stanowiska w słu bie cywilnej13. 13 Dz. U. Nr 91, poz. 1028. 17 Zgodnie z art. 144 ustawy, w okresie 5 lat od dnia jej wej cia w ycie, o wy sze stanowiska w słu bie cywilnej mogły ubiega si osoby nie b d ce urz dnikami słu by cywilnej. Z osobami nie b d cymi urz dnikami słu by cywilnej ubiegaj cymi si o stanowisko dyrektora generalnego urz du lub Głównego Inspektora Audytu Wewn trznego umow o prac zawiera Prezes Rady Ministrów, za do osób nie b d cych urz dnikami słu by cywilnej ubiegaj cych si o stanowisko dyrektora departamentu (komórki równorz dnej) i jego zast pcy w urz dach centralnych organów administracji rz dowej, KPRM i RCSS, urz dach ministrów i przewodnicz cych komitetów wchodz cych w skład Rady Ministrów oraz dyrektora wydziału (komórki równorz dnej) i jego zast pcy w urz dzie wojewódzkim przepisy art. 48 ustawy stosuje si odpowiednio. W zwi zku z brzmieniem art. 144 ustawy, pojawiły si w tpliwo ci14 czy zatrudnienie na wy szym stanowisku w słu bie cywilnej mo liwe jest bez przeprowadzenia konkursu. Zdaniem NIK do obsadzenia wolnego wy szego stanowiska niezb dne jest przeprowadzenie konkursu. Równie Rada Słu by Cywilnej w uchwale Nr 44 z dnia 6 czerwca 2001 r. dotycz cej trybu obsadzania stanowiska dyrektora generalnego wyraziła pogl d, e art. 144 ustawy nie dopuszcza mo liwo ci obsadzania wolnego stanowiska w słu bie cywilnej w inny sposób ni po przeprowadzeniu konkursu Z dniem 1 stycznia 2002 r. do ustawy o słu bie cywilnej został dodany art. 144a15, który stanowił, e w okresie do dnia 31 grudnia 2002 r., je eli było to uzasadnione potrzebami urz du, Szef Słu by Cywilnej na wniosek dyrektora generalnego urz du mógł w ka dym czasie obsadzi wolne stanowiska dyrektora departamentu (komórki równorz dnej) i jego zast pcy w urz dach centralnych organów administracji rz dowej, KPRM i RCSS, urz dach ministrów i przewodnicz cych komitetów wchodz cych w skład Rady Ministrów oraz dyrektora wydziału (komórki równorz dnej) i jego zast pcy w urz dzie wojewódzkim przez osoby nieb d ce członkami korpusu słu by cywilnej, spełniaj ce warunki okre lone w art. 4 ustawy. W odniesieniu do stanowisk dyrektora generalnego urz du i Głównego Inspektora Audytu Wewn trznego umow o prac zawierał Prezes Rady Ministrów na wniosek wła ciwego ministra, kierownika urz du centralnego lub wojewody, przedstawiony po zasi gni ciu opinii Szefa Słu by Cywilnej. Zgodnie z ust. 4 art. 144a z osob nieb d c członkiem korpusu słu by cywilnej, której powierzono pełnienie obowi zków w trybie tego artykułu, zawiera si umow o prac na czas okre lony, do dnia obsadzenia tego stanowiska w drodze konkursu, nie dłu ej jednak ni na sze miesi cy. Zawarcie umowy z osob , której 14 w tpliwo ci dotyczyły mo liwo ci obsadzania wy szych stanowisk w słu bie cywilnej bez przeprowadzania post powania konkursowego. Prezentowane były dwa stanowiska. Pierwsze dopuszczało mo liwo obsadzania, na podstawie art. 144 ustawy o słu bie cywilnej, tych stanowisk bez przeprowadzania konkursu. Drugie wskazywało, i art. 144 ustawy reguluje jedynie kwesti zakresu podmiotowego prawa do ubiegania si o wy sze stanowiska, nawi zuj c jednocze nie do konkursowego trybu ich obsadzania. 15 Zgodnie z art. 31 ustawy z dnia z dnia 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów, ustawy o działach administracji rz dowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 154, poz. 1800). 18 powierzono pełnienie obowi zków w trybie art. 144a, na okres powy ej 6 miesi cy stanowiło naruszenie ustawy o słu bie cywilnej. W wyroku z dnia 12 grudnia 2002 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodno ci art. 144a ustawy z art. 153 ust. 1 Konstytucji RP wskazuj c na sprzeczno z zało eniami ustawy trybu, obsadzania wy szych stanowisk w słu bie cywilnej z pomini ciem procedury konkursowej. Z dniem 31 grudnia 2002 r. przepis ten utracił moc obowi zuj c . Nabór do korpusu słu by cywilnej Zgodnie z art. 5 ustawy nabór do słu by cywilnej jest otwarty i konkurencyjny, za ka dy obywatel ma prawo do informacji o wolnych stanowiskach pracy w słu bie cywilnej. Nabór kandydatów do korpusu słu by cywilnej organizuje dyrektor generalny urz du (art. 21 ustawy), który zgodnie z art. 22 ustawy, ma obowi zek upowszechnia informacje o wolnych stanowiskach pracy w słu bie cywilnej w kierowanym przez siebie urz dzie poprzez umieszczenie ogłoszenia w miejscu powszechnie dost pnym w siedzibie urz du, a tak e poprzez opublikowanie go w Biuletynie Słu by Cywilnej. Wyj tek od tej zasady dotyczy absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej - w art. 23 ustawy okre lono, e Prezes Rady Ministrów wyznacza im pierwsze stanowiska pracy w słu bie cywilnej przedstawione przez Szefa Słu by Cywilnej (z wyj tkiem wy szych stanowisk w słu bie cywilnej). Słu ba przygotowawcza W my l art. 25 ustawy z osobami podejmuj cymi po raz pierwszy prac w słu bie cywilnej umow o prac zawiera si na czas okre lony i w czasie trwania umowy o prac osoby te zobowi zane s do odbycia słu by przygotowawczej, która trwa 6 miesi cy i ko czy si nie pó niej ni po upływie 18 miesi cy od podj cia przez pracownika pracy w danym urz dzie. Słu ba przygotowawcza ko czy si ocen komisji egzaminacyjnej, któr powołuje dyrektor generalny urz du. Na podstawie oceny komisji egzaminacyjnej, dyrektor generalny urz du, zawiera z pracownikiem umow o prac na czas nieokre lony lub umow o prac rozwi zuje. Zgodnie z art. 26 ustawy słu b przygotowawcz organizuje dyrektor generalny urz du. Z obowi zku odbycia słu by przygotowawczej zwolnieni s absolwenci Krajowej Szkoły Administracji Publicznej (art. 27 ust. 1 ustawy). Ponadto, dyrektor generalny urz du mo e skróci okres słu by przygotowawczej lub zwolni z obowi zku jej odbywania pracownika, który wyka e si wymagan programem słu by przygotowawczej wiedz teoretyczn , umiej tno ciami stosowania tej wiedzy w praktyce oraz znajomo ci organizacji i zasad funkcjonowania urz du (art. 27 ust. 2 ustawy). Mianowanie w słu bie cywilnej W art. 29 – 35 ustawy przewidziano dwie „ cie ki” ubiegania si o mianowanie. Pierwsza dotyczy absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, którzy spełniaj warunki okre lone w art. 28 pkt 1 i 4-6. Składaj oni do Szefa Słu by Cywilnej wniosek 19 o mianowanie w słu bie cywilnej. Wnioski o mianowanie składa si w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 31 maja (art. 30 ust. 2 ustawy). Druga cie ka dotyczy pozostałych pracowników słu by cywilnej i wi e si ze zgłoszeniem do post powania kwalifikacyjnego. Pracownik słu by cywilnej kieruje do Szefa Słu by Cywilnej zgłoszenie do post powania kwalifikacyjnego. Zgłoszenie do post powania kwalifikacyjnego w danym roku kalendarzowym składa si w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 31 maja. Dyrektor generalny wła ciwego urz du potwierdza spełnienie przez pracownika słu by cywilnej warunków okre lonych w art. 4 pkt 1-3 i art. 28 ustawy. Post powanie kwalifikacyjne dla pracowników słu by cywilnej ubiegaj cych si o mianowanie prowadzi Szef Słu by Cywilnej. W tym celu Szef Słu by Cywilnej powołuje zespół sprawdzaj cy licz cy co najmniej 5 osób. W toku post powania kwalifikacyjnego sprawdza si wiedz , kwalifikacje i predyspozycje niezb dne do wypełniania zada słu by cywilnej. Wyniki post powania kwalifikacyjnego publikowane s w Biuletynie Słu by Cywilnej. Sposób przeprowadzania post powania kwalifikacyjnego w słu bie cywilnej okre lony został w rozporz dzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 wrze nia 1999 r. w sprawie sposobu przeprowadzania post powania kwalifikacyjnego w słu bie cywilnej16. Oceny członków korpusu słu by cywilnej Członek korpusu słu by cywilnej podlega stałej ocenie bezpo redniego przeło onego w zakresie wykonywania powierzonych zada , a tak e w celu ustalenia indywidualnego programu rozwoju zawodowego. Zgodnie z art. 74 ustawy okresowej oceny urz dnika słu by cywilnej, wraz z wnioskami dotycz cymi jego indywidualnego programu rozwoju zawodowego dokonuje bezpo redni przeło ony, nie rzadziej ni raz na 2 lata lub w ka dym czasie z własnej inicjatywy. W stosunku do dyrektora generalnego urz du i Głównego Inspektora Audytu Wewn trznego ocen sporz dza Szef Słu by Cywilnej w porozumieniu z wła ciwym ministrem, kierownikiem urz du centralnego lub wojewod , a w stosunku do Sekretarza Rady Ministrów – Prezes Rady Ministrów. Ocena ta winna by sporz dzana na pi mie i niezwłocznie dor czona urz dnikowi. W ci gu 7 dni od dnia dor czenia oceny, słu y od niej sprzeciw do dyrektora generalnego urz du. Od oceny sporz dzonej w stosunku do dyrektora generalnego urz du i Głównego Inspektora Audytu Wewn trznego sprzeciw słu y do Szefa Słu by Cywilnej, a w stosunku do Sekretarza Rady Ministrów – do Prezesa Rady Ministrów. W razie nieuwzgl dnienia sprzeciwu urz dnik słu by cywilnej mo e, w ci gu 14 dni od dnia dor czenia decyzji , odwoła si do s du pracy. Zgodnie z art. 76 ustawy w razie negatywnej oceny urz dnik słu by cywilnej podlega ponownej ocenie, nie wcze niej ni po upływie 6 miesi cy od dnia dor czenia oceny. Przepisów dotycz cych ocen i odwoła nie stosuje si wobec Szefa Słu by Cywilnej oraz zast pcy Szefa Słu by Cywilnej. Szczegółowe zasady przeprowadzania ocen urz dników słu by cywilnej okre lone zostały dopiero 16 Dz. U. Nr 79, poz. 894 ze zm. 20 w rozporz dzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 maja 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania ocen urz dników słu by cywilnej17 . Szkolenia Zgodnie z art. 98 ustawy członek korpusu słu by cywilnej uczestniczy w szkoleniach w słu bie cywilnej obejmuj cych m.in. szkolenia centralne. Plan szkole centralnych w słu bie cywilnej, w my l art. 99 ustawy, ustala corocznie Szef Słu by Cywilnej. Przy ustalaniu programów szkole Szef Słu by Cywilnej współdziała w szczególno ci z Krajow Szkoł Administracji Publicznej. Dyrektor generalny urz du, zgodnie z art. 100 ustawy, ustala odr bnie dla ka dego urz dnika słu by cywilnej zatrudnionego w kierowanym przez niego urz dzie, indywidualny program rozwoju zawodowego, stanowi cy podstaw do kierowania urz dnika na szkolenia. Indywidualny program rozwoju zawodowego dla dyrektora generalnego urz du jest ustalany przez Szefa Słu by Cywilnej. Członek korpusu słu by cywilnej nie ponosi opłat z tytułu uczestnictwa w szkoleniach przewidzianych dla słu by cywilnej (art. 101 ust. 2 ustawy). W wyj tkowych przypadkach dyrektor generalny urz du mo e wyrazi zgod na pokrycie przez urz d, w cało ci lub w cz ci, kosztów uczestnictwa członka korpusu słu by cywilnej w szkoleniach i zaj ciach innych ni przewidziane dla słu by cywilnej (art. 101 ust. 3 ustawy). Koszty szkole w słu bie cywilnej s pokrywane ze rodków: wyodr bnionych w bud etach poszczególnych urz dów dla finansowania szkole powszechnych, szkole w ramach indywidualnego programu rozwoju zawodowego urz dnika słu by cywilnej oraz szkole specjalistycznych, rezerwy bud etowej przeznaczonej na szkolenia członków korpusu słu by cywilnej dla finansowania szkole centralnych oraz studium zarz dzania strategicznego (art. 103 ustawy). Szczegółowe warunki organizowania i prowadzenia szkole w słu bie cywilnej okre lone zostały w rozporz dzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 marca 2000 r. w sprawie szczegółowych warunków organizowania i prowadzenia szkole w słu bie cywilnej18. Obowi zki członka korpusu słu by cywilnej Podstawowe obowi zki członka korpusu słu by cywilnej okre lono w art. 67 ustawy. Dodatkowo w art. 72 ustawy wyra ono zakaz podejmowania dodatkowego zatrudnienia bez zgody dyrektora generalnego urz du oraz wykonywania czynno ci lub zaj sprzecznych z obowi zkami wynikaj cymi z ustawy lub podwa aj cych zaufanie do słu by cywilnej. Urz dnik słu by cywilnej nie mo e podejmowa te zaj zarobkowych bez zgody dyrektora generalnego urz du. Urz dnikowi słu by cywilnej zajmuj cemu stanowisko dyrektora 17 18 Dz. U. Nr 69, poz. 633. Dz. U. Nr 22, poz. 280. 21 generalnego urz du lub Głównego Inspektora Audytu Wewn trznego zgody udziela Szef Słu by Cywilnej. 3.2. Istotne ustalenia kontroli 3.2.1. Wywi zywanie si Szefa Słu by Cywilnej z obowi zków wynikaj cych z ustawy Szef Słu by Cywilnej realizuje swoje zadania przy pomocy dyrektorów generalnych (art. 11 ustawy). Do jego obowi zków nale y (art. 12 ustawy) m.in.: kierowanie procesem zarz dzania kadrami w słu bie cywilnej, gromadzenie informacji o korpusie słu by cywilnej, planowanie i nadzorowanie wykorzystania rodków na wynagrodzenia i szkolenia członków korpusu słu by cywilnej. Szef Słu by Cywilnej podejmował działania w celu zgromadzenia informacji o korpusie słu by cywilnej. Na pro b Szefa Słu by Cywilnej dyrektorzy generalni dora nie przekazywali dane w zakresie stanu zatrudnienia, wynagrodze oraz zmian kadrowych w korpusie słu by cywilnej. Dane te nie były jednak weryfikowane, co mo e rzutowa na rzetelno zgromadzonych przez Szefa Słu by Cywilnej informacji. Najwy sza Izba Kontroli zwraca uwag , e w ustawie nie został okre lony zakres informacji o korpusie słu by cywilnej, jakie winien gromadzi Szef Słu by Cywilnej. Szef Słu by Cywilnej wywi zał si z obowi zku zebrania od dysponentów cz ci bud etowych danych w zakresie potrzeb wysoko ci rodków na wynagrodzenia oraz przekazania tych danych Ministrowi Finansów. Jak ustalono w toku kontroli wysoko rodków na wynagrodzenia i szkolenia w słu bie cywilnej okre lona w ustawach bud etowych (2001-2004) znacznie ró niła si od wysoko ci rodków proponowanych przez Szefa Słu by Cywilnej. Wynikało to z faktu, e ostateczne kwoty ustalane były pomi dzy Ministrem Finansów i dysponentami cz ci bud etu pa stwa. Szef Słu by Cywilnej nie w pełni wywi zał si z obowi zku nadzorowania wykorzystywania rodków przeznaczonych na wynagrodzenia i szkolenia członków korpusu słu by cywilnej. Dokonywał on jedynie wst pnej kontroli celowo ci wniosków o uruchomienie rodków z rezerwy celowej (poz. 40 rodki na szkolenia i wynagrodzenia). Szef Słu by Cywilnej wyja nił, e: „ (...) nie jest wyposa ony w instrumenty kontrolne, o co wielokrotnie wnosił w czasie prac nad nowelizacj ustawy. Jedynym mo liwym mechanizmem kontroli jest coroczne sprawozdanie wykonania bud etu pa stwa (...)”. Ustawa o słu bie cywilnej ustanowiła Szefa Słu by Cywilnej organem wła ciwym w sprawach słu by cywilnej oraz zobowi zała go do realizacji zada w zakresie organizacji i funkcjonowania słu by cywilnej. Równocze nie w ustawie nie okre lono instrumentów prawnych słu cych wykonywaniu tych zada wobec innych podmiotów realizuj cych 22 ustaw (przede wszystkim dyrektorów generalnych). W ocenie NIK, utrudnia to Szefowi Słu by Cywilnej skuteczn realizacj przypisanych ustawowo zada . Zdaniem NIK, wobec ustalonych w toku kontroli przypadków braku niezb dnej współpracy z ministrami/wojewodami i dyrektorami generalnymi urz dów, Szef Słu by Cywilnej winien zwróci si do Prezesa Rady Ministrów o podj cie działa umo liwiaj cych realizacj przypisanych mu zada . Zgodnie bowiem z art. 148 pkt 7 i art. 153 ust. 2 Konstytucji RP Prezes Rady Ministrów jest zwierzchnikiem zarówno pracowników administracji rz dowej jak i korpusu słu by cywilnej, a na podstawie art. 148 pkt 5 Konstytucji RP koordynuje on i kontroluje prac członków Rady Ministrów. Szef Słu by Cywilnej w 2003 r. wyst pił z propozycj nowelizacji ustawy o słu bie cywilnej. W projekcie nowelizacji ustawy m.in. zaproponował wprowadzenie takich rozwi za prawnych, które umo liwiłyby mu rzetelne wywi zywanie si z obowi zków. 3.2.2. Zatrudnienie W urz dach obj tych kontrol faktyczny stan zatrudnienia członków korpusu słu by cywilnej był ni szy od przyznanego urz dom limitu zatrudnienia. Tabela nr 1: Planowany i faktyczny stan zatrudnienia w urz dach obj tych kontrol zatrudnienie członków korpusu słu by cywilnej według stanu na: 31 grudnia 2000 r. 31 grudnia 2001 r. 31 grudnia 2002 r. 31 grudnia 2003 r. 30 czerwca 2004 r. 1. w urz dach obj tych kontrol , z tego: - w urz dach wojewódzkich - w ministerstwach, USC, KPRM w urz dach obj tych kontrol , z tego: - w urz dach wojewódzkich - w ministerstwach, USC, KPRM w urz dach obj tych kontrol , z tego: - w urz dach wojewódzkich - w ministerstwach, USC, KPRM w urz dach obj tych kontrol , z tego: - w urz dach wojewódzkich - w ministerstwach, USC, KPRM w urz dach obj tych kontrol , z tego: - w urz dach wojewódzkich - w ministerstwach, USC, KPRM limit zatrudnienia faktyczny stan zatrudnienia 2. 3. 20.853 11.718 9.135 21.517 11.879 9.638 22.738 12.405 10.333 23.394 12.480 10.914 24.254 12.475 11.779 17.463 9.156 8.307 17.974 9.279 8.695 18.588 9.371 9.217 19.001 9.246 9.755 19.691 9.255 10.436 wykorzystanie limitów zatrudnienia 3:2 % 4. 84% 78% 91% 84% 78% 90% 82% 76% 89% 81% 74% 89% 81% 74% 89% Podstaw okre lenia limitu zatrudnienia członków korpusu słu by cywilnej na dany rok był limit zatrudnienia wynikaj cy z ustawy bud etowej za rok poprzedni, zwi kszony o liczb etatów przewidzianych do realizacji nowych zada nało onych na dany urz d lub z przej cia zada zlikwidowanych urz dów. Okre lenie limitu zatrudnienia odbywało si 23 niejako w sposób automatyczny. Faktyczne zatrudnienie prawie we wszystkich urz dach (29) znacznie ró niło si od limitu zatrudnienia. Wynikało to przede wszystkim z faktu, i ustalenie limitu zatrudnienia nierozerwalnie zwi zane było z wysoko ci limitu rodków na wynagrodzenia. „Zaoszcz dzone” rodki z niewykorzystanych etatów przeznaczane były m.in. na zwi kszenie wynagrodze ponad wynagrodzenie przypadaj ce na tzw. etat kalkulacyjny dla pracowników zajmuj cych wy sze stanowiska w słu bie cywilnej oraz specjalistów z okre lonych dziedzin (informatycy, prawnicy, tłumacze). Tabela nr 2 Wykorzystanie limitów zatrudnienia (w %) przez jednostki obj te kontrol Poniewa w okresie obj tym kontrol zachodziły zmiany organizacyjne zwi zane z ł czeniem i tworzeniem urz dów – w szczególno ci dotyczyło to Ministerstwa Gospodarki i Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej – podano równie dane dotycz ce urz dów zlikwidowanych. Pola niewypełnione wynikaj ze zmian organizacyjnych. L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 1. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. Wykorzystanie limitów zatrudnienia (w %) wg stanu na 31 grudnia 30 czerwca 2004 r. 2000 r 2001 r 2002 r 2003 r 2. 3. 4. 5. 6. 7. Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu 86% 87% 93% 86% 86% Ministerstwo Finansów 93% 96% 92% 95% 91% Ministerstwo Gospodarki 95% 91% 92% X X Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 81% 83% 86% X X Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki X X X 86% X Społecznej Ministerstwo Gospodarki i Pracy X X X X 85% Ministerstwo Polityki Społecznej X X X X 84% Ministerstwo Infrastruktury 95% 90% 90% 89% 88% Ministerstwo Kultury 96% 87% 75% 73% 74% Ministerstwo Nauki i Informatyzacji 96% 91% 92% 96% 96% Ministerstwo Obrony Narodowej 78% 81% 80% 79% 87% Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi 97% 91% 94% 98% 93% Ministerstwo Skarbu 98% 100% 95% 97% 98% Ministerstwo Sprawiedliwo ci 91% 99% 90% 88% 88% Ministerstwo Spraw Wewn trznych 80% 71% 73% 74% 76% i Administracji Ministerstwo Spraw Zagranicznych 99% 99% 100% 100% 100% Ministerstwo rodowiska 98% 95% 95% 90% 92% Ministerstwo Zdrowia 92% 86% 79% 100% 88% Kancelaria Prezesa Rady Ministrów 99% 100% 97% 96% 93% Urz d Słu by Cywilnej 92% 98% 100% 100% 100% Dolno l ski Urz d Wojewódzki 80% 81% 78% 78% 77% Kujawsko-Pomorski Urz d Wojewódzki 72% 73% 88% 89% 88% Lubelski Urz d Wojewódzki 74% 75% 69% 65% 65% Lubuski Urz d Wojewódzki 93% 83% 88% 86% 84% Łódzki Urz d Wojewódzki 89% 88% 86% 86% 85% Małopolski Urz d Wojewódzki 80% 82% 79% 77% 75% Mazowiecki Urz d Wojewódzki 71% 73% 67% 64% 65% Opolski Urz d Wojewódzki 88% 89% 84% 87% 86% Podlaski Urz d Wojewódzki 86% 92% 86% 84% 86% Podkarpacki Urz d Wojewódzki 83% 86% 86% 86% 86% Pomorski Urz d Wojewódzki 91% 79% 77% 74% 73% l ski Urz d Wojewódzki 66% 68% 64% 63% 64% wi tokrzyski Urz d Wojewódzki 80% 80% 76% 77% 82% Jednostka obj ta kontrol 24 34. 35. 36. Warmi sko-Mazurski Urz d Wojewódzki Wielkopolski Urz d Wojewódzki Zachodniopomorski Urz d Wojewódzki 77% 77% 83% 72% 79% 78% 70% 76% 72% 70% 72% 70% 72% 72% 69% W okresie obj tym kontrol faktyczne zatrudnienie, w wi kszo ci skontrolowanych urz dów, było ni sze od limitu zatrudnienia okre lonego dla danego urz du. Jednocze nie przy niepełnym wykorzystaniu limitu zatrudnienia stwierdzono wykorzystanie rodków na wynagrodzenia od 98,1% do 99,9% zaplanowanych. Poziom niewykorzystania limitów zatrudnienia był du o wy szy w urz dach wojewódzkich. Na dzie 31 grudnia 2003 r. w adnym urz dzie wojewódzkim faktyczne zatrudnienie w stosunku do limitu zatrudnienia nie przekroczyło 90%, przy czym w 6 urz dach wojewódzkich19 przekroczyło poziom 80%, w pozostałych urz dach (10) było ni sze od 80%. Jak wyja niali kierownicy jednostek kontrolowanych, przyczyn niewykorzystania limitów zatrudnienia była przede wszystkim potrzeba uzyskania rodków na zwi kszenie wynagrodze dla faktycznie zatrudnionych w porównaniu do rodków skalkulowanych w oparciu o 1 etat limitu zatrudnienia. Dodatkowym powodem stałego utrzymywania pewnego poziomu wakatów była potrzeba zapewnienia rodków, w ramach funduszu wynagrodze , na nagrody jubileuszowe i odprawy w zwi zku z rozwi zaniem stosunku pracy, jak równie utworzenie 3% funduszu nagród dla członków korpusu słu by cywilnej. Dyrektor Generalny l skiego Urz du Wojewódzkiego Pan Konrad Imielski wyja nił: „Ró nica pomi dzy faktycznym zatrudnieniem a ustalon liczb etatów limitu zatrudnienia spowodowana jest d eniem Urz du do zatrudniania wysoko kwalifikowanej kadry pracowniczej za wynagrodzeniem odpowiednim do posiadanych kwalifikacji, tj. wy szym od kwoty umownej warto ci planowanej na 1 etat limitu zatrudnienia. Działanie Urz du zmierzaj ce do poszukiwania pracowników do pracy za wynagrodzeniem zbli onym do wymienionych warto ci umownych etatu, byłoby działaniem nieracjonalnym i wr cz w niektórych przypadkach szkodliwym, zakładałoby bowiem zatrudnianie osób słabo przygotowanych do wykonywania zada , których jedynym atutem byłoby zadawalanie si niska płac . Dlatego te , pozyskuj c wysoko kwalifikowanych fachowców, dla obsadzenia wy szych stanowisk w słu bie cywilnej oraz niektórych stanowisk koordynuj cych i samodzielnych w Urz dzie, koniecznym staje si zaproponowanie im odpowiedniego wynagrodzenia, którego wysoko osi gn mo na jedynie poprzez przeznaczenie kwoty stanowi cej równowarto kilku etatów kalkulacyjnych. To powoduje powstanie ró nic pomi dzy planowanym a faktycznym zatrudnieniem”. Dyrektor Generalny w Ministerstwie Nauki i Informatyzacji Pan Krystyn Weremowicz wyja nił: „Limity zatrudnienia ustalane, na kolejne lata, w ustawach bud etowych były okre lane wynikowo – poprzez przyrosty zatrudnienia na nowe zadania w minionym roku. (...) Nale y podkre li , e etat (wraz ze rodkami na wynagrodzenia) 19 W: Kujawsko-Pomorskim Urz dzie Wojewódzkim, Lubuskim Urz dzie Wojewódzkim, Łódzkim Urz dzie Wojewódzkim, Opolskim Urz dzie Wojewódzkim, Podlaskim Urz dzie Wojewódzkim, Podkarpackim Urz dzie Wojewódzkim. 25 ustalony w ustawie bud etowej nie bierze pod uwag rzeczywistego stanowiska członka korpusu słu by cywilnej zatrudnionego na tym etacie. Mo e to by – na przykład – zarówno ni ej wynagradzany inspektor, jak i wy ej wynagradzany radca ministra. Z reguły do realizacji zada w MNiI (...) zatrudniano wysoko wykwalifikowanych pracowników, co rzutowało na wysoko ich wynagrodze (...).” Dyrektorzy generalni podejmowali działania w celu pozyskania wy szych rodków na wynagrodzenia bez konieczno ci zwi kszenia limitu zatrudnienia, np.: Zast puj cy Dyrektora Generalnego w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jarosław Olszewski wyja nił: „(...) Sprawa niskiego poziomu wynagrodze była niejednokrotnie sygnalizowana Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej, Ministrowi Finansów a nawet Prezesowi Rady Ministrów. Uzyskanie rodków na podwy szenie wynagrodze było mo liwe jedynie ł cznie z etatami”. Zapewnienie niezb dnych rodków na wynagrodzenia było decyduj cym czynnikiem do okre lenia w ustawie bud etowej limitów zatrudnienia. Im wy szy limit zatrudnienia tym wy sza dost pna pula rodków na wynagrodzenia. Z tego tez wzgl du kierownicy urz dów pomimo niewykorzystania limitu zatrudnienia w danym roku wnioskowali o przyznanie kolejnych etatów kalkulacyjnych w latach nast pnych, b d w trakcie roku bud etowego, z rezerwy bud etowej. Uzale nienie wysoko ci rodków na wynagrodzenia od limitu zatrudnienia, a nie od rzetelnej kalkulacji potrzeb, spowodowało, e limit zatrudnienia jest jedynie wielko ci pomocnicz . Nie odzwierciedla on rzeczywistych potrzeb danego urz du w zakresie liczby pracowników niezb dnych do realizacji zada oraz nie ma zwi zku z rzeczywistym poziomem wynagrodzenia na poszczególnych stanowiskach. Najwy sza Izba Kontroli wielokrotnie postulowała o urealnienie sposobu okre lania limitów zatrudnienia, tj. uzale nienia ich od faktycznych potrzeb w zakresie zatrudnienia, wynikaj cego z zada realizowanych przez dany urz d i wysoko ci niezb dnych rodków na wynagrodzenia.20 Tabela Nr 3: Faktyczne zatrudnienie członków korpusu słu by cywilnej w okresie obj tym kontrol L.p. Jednostka obj ta kontrol 1. 1. 2. 3. 4. 20 2. Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu Ministerstwo Finansów Ministerstwo Gospodarki Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Stan zatrudnienia (w przeliczeniu na pełne etaty) na koniec 2000 r. 2001 r. 2002 r. 2003 r. 30 czerwca 2004 r. 3. 4. 5. 6. 7. 278 292 364 391 405 1124 1224 1488 1664 1706 650 834 829 X X 397 409 542 X X patrz: Analizy wykonania bud etu pa stwa, po kontrolach bud etowych NIK. 26 5. Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki X* X X 1424 X Społecznej 6. Ministerstwo Gospodarki i Pracy X X X X 1487 7. Ministerstwo Polityki Społecznej X X X X 223 8. Ministerstwo Infrastruktury 308 452 480 504 667 9. Ministerstwo Kultury 186 181 230 233 239 10. Ministerstwo Nauki i Informatyzacji 256 248 257 281 295 11. Ministerstwo Obrony Narodowej 548 561 520 507 515 12. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi 426 429 467 548 585 13. Ministerstwo Skarbu 667 682 662 675 692 14. Ministerstwo Sprawiedliwo ci 471 539 561 553 551 15. Ministerstwo Spraw Wewn trznych i Administracji 1000 821 769 833 883 16. Ministerstwo Spraw Zagranicznych 774 778 822 835 847 17. Ministerstwo rodowiska 316 341 346 357 409 18. Ministerstwo Zdrowia 302 283 264 351 351 19. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów 517 528 491 501 481 20. Urz d Słu by Cywilnej 87 93 98 98 98 21. Dolno l ski Urz d Wojewódzki 730 733 748 753 743 22. Kujawsko-Pomorski Urz d Wojewódzki 462 469 461 472 468 23. Lubelski Urz d Wojewódzki 530 532 521 493 492 24. Lubuski Urz d Wojewódzki 292 303 337 333 327 25. Łódzki Urz d Wojewódzki 753 743 762 770 763 26. Małopolski Urz d Wojewódzki 730 746 756 748 726 27. Mazowiecki Urz d Wojewódzki 1111 1141 1107 1064 1068 28. Opolski Urz d Wojewódzki 254 257 263 275 269 29. Podlaski Urz d Wojewódzki 366 394 393 390 397 30. Podkarpacki Urz d Wojewódzki 502 524 556 558 567 31. Pomorski Urz d Wojewódzki 512 512 530 520 508 32. l ski Urz d Wojewódzki 998 1020 992 973 999 33. wi tokrzyski Urz d Wojewódzki 324 325 328 336 359 34. Warmi sko-Mazurski Urz d Wojewódzki 343 339 356 361 372 35. Wielkopolski Urz d Wojewódzki 810 827 845 794 796 36. Zachodniopomorski Urz d Wojewódzki 439 414 416 406 401 Ogółem: 17.463 17.974 18.588 19.001 19.691 *w okresie obj tym kontrol zachodziły zmiany organizacyjne zwi zane z ł czeniem i tworzeniem urz dów, w szczególno ci dotyczyło to Ministerstwa Gospodarki i Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. W tabeli zostały zawarte dane w poszczególnych urz dach. Pola nie wypełnione wynikaj ze zmian organizacyjnych. Znaczny wzrost faktycznego zatrudnienia członków korpusu słu by cywilnej w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu, w Ministerstwie Finansów, Ministerstwie Infrastruktury, Ministerstwie Gospodarki i Pracy, Ministerstwie Kultury, w Ministerstwie Zdrowia nast pił w latach 2002 r. - 2003 r. i wynikał przede wszystkim z przej cia przez te urz dy zada innych zlikwidowanych urz dów21. 21 Na podstawie ustawy z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rz dowej i jednostek im podporz dkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 25, poz. 253 ze zm.): - z dniem 30 czerwca 2002 r. zlikwidowany został Urz d Kultury Fizycznej i Sportu. Do zakresu działania Ministra Edukacji przeszły zadania i kompetencje nale ce do Prezesa Urz du Kultury Fizycznej i Sportu, z wyj tkiem zada i kompetencji w zakresie sportu wyczynowego, - z dniem 30 kwietnia 2003 r. zlikwidowany został Główny Urz d Ceł. Na podstawie ustawy z dnia 20 marca 2002 r. o przekształceniach administracji celnej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 41, poz. 365) pracownicy ze zlikwidowanego Głównego Urz du Ceł zostali przeniesieni do pracy w Ministerstwie Finansów, które przej ło zadania zlikwidowanego GUC, 27 W okresie od 1 stycznia 2000 r. do 30 czerwca 2004 r., w kontrolowanych urz dach, w wyniku rozwi zania lub wyga ni cia stosunku pracy zwolniono 7400 etatów. W tym samym okresie obsadzono 10.659 etatów22, w tym 4.880 etatów na stanowiska, które zostały zwolnione w wyniku rozwi zania lub wyga ni cia stosunku pracy, z czego 230 etatów zostało obsadzonych przez absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. 3.2.3. Nabór kandydatów do korpusu słu by cywilnej Ustawa o słu bie cywilnej okre la wst pne warunki jakie musi spełni kandydat ubiegaj cy si o prac w korpusie słu by cywilnej. W słu bie cywilnej mo e by zatrudniona osoba, która jest obywatelem polskim, korzysta z pełni praw publicznych, nie była karana za przest pstwa popełnione umy lnie, posiada kwalifikacje wymagane w słu bie cywilnej oraz cieszy si nieposzlakowan opini . Rekrutacja do korpusu słu by cywilnej oparta jest o zasad otwarto ci oraz konkurencyjno ci i publicznego informowania o wolnych stanowiskach pracy. Ustawa o słu bie cywilnej nie precyzuje natomiast sposobów, jakie powinny by zastosowane w celu wyłonienia najlepszego kandydata. W zwi zku z tym, i nabór kandydatów do korpusu słu by cywilnej organizuje dyrektor generalny urz du, to on decyduje o sposobach post powa rekrutacyjnych do słu by cywilnej. Według stanu na dzie 30 czerwca 2004 r., spo ród 33 urz dów obj tych kontrol , dyrektorzy generalni 24 urz dów okre lili na pi mie23 zasady jednolitego przeprowadzania naboru kandydatów do korpusu słu by cywilnej (w 2000 r. – w 13 urz dach; w 2001 r. – w 2 urz dach, w 2002 r. – w 3 urz dach, w 2003 r. – w 2 urz dach, w 2004 r. – - z dniem 30 czerwca 2002 r. zlikwidowany został Generalny Inspektorat Celny. Na podstawie ustawy z dnia 7 czerwca 2002 r. o zniesieniu Generalnego Inspektoratu Celnego, o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 89, poz. 804) pracownicy Generalnego Inspektoratu Celnego stali si pracownikami Ministerstwa Finansów, - z dniem 31 grudnia 2003 r. zlikwidowany został Urz d Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. Zadania Prezesa Urz du Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast przeszły do Ministerstwa Infrastruktury, - z dniem 31 marca 2002 r. zlikwidowany został Urz d Generalnego Konserwatora Zabytków i Komitet Kinematografii. Zadania zostały przeniesione do Ministerstwa Kultury, - z dniem 31 marca 2002 r. zlikwidowany został Krajowy Urz d Pracy, zadania zostały przeniesione do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Na podstawie rozporz dzenia Rady Ministrów z dnia 2 maja 2004 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Gospodarki i Pracy oraz zniesienia Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 106, poz. 1115) z dniem 4 maja 2004 r. zostało utworzone Ministerstwo Gospodarki i Pracy oraz utworzono Ministerstwo Polityki Społecznej. Przekształcenie to polegało na wydzieleniu z byłego MG,PiPS i wł czeniu do nowoutworzonego MGiP komórek organizacyjnych obsługuj cych sprawy działów administracji rz dowej: gospodarka, rozwój regionalny, turystyka i praca oraz utworzenia z komórek organizacyjnych obsługuj cych dział zabezpieczenie społeczne odr bnego Ministerstwa Polityki Społecznej. Ministerstwo Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej utworzone zostało 7 stycznia 2003 r., na podstawie rozporz dzenia Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej i zniesienia Ministerstwa Gospodarki (Dz. U. Nr 1, poz. 2). Ministerstwo to powstało z działaj cych wcze niej dwóch ministerstw: Ministerstwa Gospodarki i Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. 22 Ogólna liczba obsadzonych etatów wynika z obsadzenia wolnych etatów oraz z przej cia przez dany urz d pracowników ze zlikwidowanych urz dów. 23 Najcz ciej stosowan form wprowadzenia jednolitych zasad obowi zuj cych w danej jednostce było zarz dzenie dyrektora generalnego, wydawano równie instrukcje, decyzje, okólniki. 28 w 4 urz dach). W pozostałych urz dach24 nie opracowano pisemnych zasad, jednak e wypracowano podobne metody rekrutacji w całym urz dzie. Opracowane i wprowadzone sposoby naboru kandydatów do korpusu słu by cywilnej ró niły si stopniem uszczegółowienia procedur naboru, w zakresie stosowanych metod selekcji, podziału zada pomi dzy komórki organizacyjne urz du na ka dym etapie post powania, wyznaczenia osób przeprowadzaj cych selekcj (komisje lub jednoosobowo dyrektorzy), dokumentowania poszczególnych etapów naboru. Zgodnie z przyj tymi zasadami naboru rozpocz cie post powania rekrutacyjnego wszczynał wniosek dyrektora departamentu/wydziału do dyrektora generalnego o zatrudnienie kandydata. Po akceptacji dyrektora generalnego sporz dzano opis stanowiska oraz ogłoszenie o wolnym stanowisku pracy, które nast pnie zamieszczane było w Biuletynie Słu by Cywilnej. Kolejnym etapem była analiza zgłoszonych aplikacji pod k tem spełnienia wymogów formalnych. Kandydaci, którzy spełniali warunki podane w ogłoszeniu byli zapraszani na rozmow kwalifikacyjn przeprowadzan przez dyrektora departamentu/wydziału, który zgłaszał potrzeb zatrudnienia kandydata lub przez powołan w tym celu komisj . Ponadto, w przypadkach gdy niezb dne wymagania zwi zane z danym stanowiskiem pracy zawierały wymóg biegłej znajomo ci j zyka obcego lub innych umiej tno ci specjalistycznych, mo liwe było sprawdzenie wiedzy w formie testowej i praktycznej25. Z post powania naboru nale ało sporz dzi protokół ze wskazaniem kandydatów, którzy osi gn li najlepszy wynik oraz osoby proponowanej do zatrudnienia. Protokół ten przekazywany był dyrektorowi generalnemu, który ostatecznie decydował o zatrudnieniu kandydata. Wprowadzona w KPRM w 2000 r. (zmieniona od 1 wrze nia 2002 r.), w drodze zarz dzenia dyrektora generalnego, procedura przeprowadzania naboru kandydatów do korpusu słu by cywilnej stanowiła, e z wnioskiem o zamieszczenie ogłoszenia w Biuletynie Słu by Cywilnej wyst puje dyrektor komórki organizacyjnej Kancelarii, w której wyst puje potrzeba obsadzenia stanowiska. Dyrektor generalny po wyra eniu zgody na rozpocz cie procedury przesyłał wniosek do komórki kadrowej, która przygotowywała tre ogłoszenia oraz przekazywała do opublikowania w Biuletynie Słu by Cywilnej. Po upływie terminu nadsyłania aplikacji, wszystkie oferty przekazywane były dyrektorowi komórki, który dokonywał czynno ci zwi zanych z analiz zgłosze , ocen i wyborem kandydata do zatrudnienia. W uzasadnionych przypadkach z własnej inicjatywy, jak równie na wniosek dyrektora komórki, dyrektor generalny mógł powoła komisj , która przeprowadzała ww. czynno ci. Z przeprowadzonego naboru dyrektor komórki lub komisja zostali zobowi zani do prowadzenia dokumentacji według wzoru okre lonego przez dyrektora generalnego. Decyzja 24 Nabór kandydatów do korpusu słu by cywilnej nie został w sposób formalny uregulowany w Ministerstwach: Infrastruktury, Nauki i Informatyzacji, Polityki Społecznej, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Sprawiedliwo ci, Spraw Wewn trznych i Administracji, w Urz dzie Słu by Cywilnej oraz w Mazowieckim i Lubelskim Urz dzie Wojewódzkim. 25 np. wykonanie okre lonego zadania na komputerze. 29 o zatrudnieniu wyłonionego kandydata nale ała do dyrektora generalnego. Oferty, które nie zostały wybrane niszczono komisyjnie. W Kujawsko-Pomorskim Urz dzie Wojewódzkim uregulowania wewn trzne okre laj ce procedur naboru zostały wprowadzone po raz pierwszy w drodze zarz dzenia dyrektora generalnego w 2001 r. i w trakcie zdobywania do wiadcze zmieniane. Ostatecznie post powanie rekrutacyjne miało nast puj cy przebieg: naboru kandydatów w oparciu o oferty pracy składane w ramach prowadzonego post powania rekrutacyjnego w słu bie cywilnej miała dokonywa komisja w składzie: Dyrektor Generalny KPUW, dyrektor wydziału merytorycznego, w którym planowane było zatrudnienie pracownika oraz Dyrektor Biura Dyrektora Generalnego. Do zada komisji nale ało dokonanie formalnej oceny zgodno ci zło onych ofert i zał czonych do nich dokumentów z wymaganiami okre lonymi w ogłoszeniu o wolnym stanowisku pracy oraz odrzucenie ofert nie spełniaj cych wymaga . Pozostałe oferty miały by oceniane według priorytetów okre lonych w ogłoszeniu z uwzgl dnieniem punktowej skali ocen i zastosowaniem arkusza porównawczego; w trakcie dokonywania oceny komisja miała przyznawa okre lon liczb punktów, zale nie od stopnia spełnienia poszczególnych wymaga stawianych kandydatowi, a zawartych w ogłoszeniu, według nast puj cej skali: 0- brak potwierdzenia, 1 – niskie, 2 – zadowalaj ce, 3 – dobre, 4 – bardzo dobre. Ko cowa rekrutacja odbywa si miała spo ród 6 kandydatów, których oferty uzyskały najwy sza punktacj . W celu wybrania najlepszego kandydata komisja miała przeprowadza rozmowy lub test kwalifikacyjny, oceniane według skali stosowanej przy ocenie wst pnej. Z kandydatem, który uzyskał najwy sz liczb punktów dyrektor generalny mógł nawi za stosunek pracy. Je eli 2 lub wi cej kandydatów uzyskałoby jednakow ocen dyrektor generalny dokonywał wyboru osoby, z któr nawi e stosunek pracy. Od 31 sierpnia 2004 r. kandydaci, których oferty odrzucono mieli by informowani telefonicznie, listownie lub drog elektroniczn . Tak sam drog mieli by informowani kandydaci po zako czeniu kolejnego etapu post powania. Informacja zawieraj ca imi i nazwisko osoby wybranej na dane stanowisko miała by podawana do publicznej wiadomo ci poprzez umieszczenie na tablicy ogłosze KPUW. Obowi zek dokumentowania czynno ci dokonywanych w ramach procedury naboru został wprowadzony od dnia 30 pa dziernika 2003 r. W Lubuskim Urz dzie Wojewódzkim, w ramach wprowadzonego od 15 marca 2004 r. regulaminu naboru, wybór metody selekcji został uzale niony od liczby kandydatów ubiegaj cych si o dane stanowisko. Komórka kadrowa odpowiedzialna była za gromadzenie oraz wst pn analiz zło onych ofert pracy pod katem spełnienia wymaga formalnych, natomiast komisja rekrutacyjna, w składzie dyrektor wła ciwego wydziału, Dyrektor Biura Dyrektora Generalnego, pracownik Oddziału Kadr i Szkolenia w celu wyłonienia najlepszego kandydata mogła stosowa : rozmow kwalifikacyjn – w przypadku gdy liczba ofert była mniejsza ni 10, test sprawdzaj cy – w przypadku gdy liczba ofert była wi ksza ni 10, test sprawdzaj cy i rozmow kwalifikacyjn w przypadku gdy liczba ofert była wi ksza ni 40 (zakładano, e spo ród 40 osób przyst puj cych do testu zostanie wyłonionych 10 osób, z którymi zostan przeprowadzone rozmowy kwalifikacyjne). W okresie obj tym kontrol w 33 urz dach rozpocz to procedury naboru ogółem na 9087 wolnych stanowisk pracy. Wyłonieniem i zatrudnieniem kandydatów do pracy zako czyło si 26 7001 post powa rekrutacyjnych, tj. 77%26, z tego 6703 w pierwszym Dane te nie uwzgl dniaj zako czonych post powa naboru w Dolno l skim Urz dzie Wojewódzkim, z uwagi na fakt nie prowadzenia takiej statystyki, w Pomorskim Urz dzie Wojewódzkim w latach 2000-2001, Warmi sko Mazurskim Urz dzie Wojewódzkim w 2000 r., Ministerstwie rodowiska w 2000 r. z uwagi na fakt 30 post powaniu (96%), 243 w drugim post powaniu (3%), 55 w kolejnych post powaniach (1%). Przyczyn powtórzenia procedury naboru było niewyłonienie kandydata z uwagi na fakt niespełnienia przez niego wymaga niezb dnych podanych w ogłoszeniu (ok. 92%) lub brak ofert na dane stanowisko (8%). Przy powtórzeniu procedury naboru zmiana wymogów kwalifikacyjnych nast piła w 49% przypadków, w szczególno ci w zakresie posiadanego wykształcenia (zmiana z wykształcenia wy szego na wykształcenie rednie) lub sta u pracy. W 2086 przypadkach post powa (tj. 23% rozpocz tych procedur naboru) nie wyłoniono kandydatów b d wyłonieni w trakcie post powania naboru kandydaci zrezygnowali z zatrudnienia z uwagi na fakt nieodpowiadaj cych im warunków płacowych lub znalezienia innej pracy. Tabela Nr 4: Szczegółowe dane w zakresie naboru 2000 2001 1. 3.390 2.159 64% 2. 3.543 1.599 45% Rok 2002 3. 4.150 1.894 46% 2003 I półrocze 2004 r. 4. 5. 4.394 4.563 2.259 1.216 51% 27% Ogółem 6. X 9.087 X liczba wakatów* liczba rozpocz tych procedur naboru stosunek procentowy rozpocz tych procedur naboru do liczby wakatów 1.193 1.462 1.757 792 1.499 liczba w pierwszym 6.703 post powa post powaniu zako czonych 32 30 29 98 54 w drugim post powaniu 243 wyłonieniem 28 10 6 7 4 w kolejnych 55 kandydata post powaniach 77% 79% 82% 70% 72% Stosunek procentowy liczby post powa 77% zako czonych wyłonieniem kandydata do liczby rozpocz tych procedur naboru * liczba wakatów oznacza ró nic pomi dzy faktycznym zatrudnieniem a limitem zatrudnienia według stanu na koniec poszczególnych okresów obj tych kontrol . We wszystkich urz dach obj tych kontrol , na podstawie wybranej do kontroli próby post powa naboru27, stwierdzono, e informacje o wolnych stanowiskach pracy były upowszechniane w sposób okre lony w art. 22 ust. 1 ustawy, tj. były publikowane w Biuletynie Słu by Cywilnej oraz umieszczane na tablicy ogłosze urz du. Stwierdzone w trakcie kontroli nieprawidłowo ci polegały na: braku dokumentacji i w Ministerstwie Polityki Społecznej – Ministerstwo zostało utworzone z dniem 4 maja 2004 r. 27 kontroli poddano losowo wybran prób 50 post powa naboru w danej jednostce (po 10 post powa z ka dego roku obj tego kontrol ). 31 - zatrudnieniu 5 kandydatów, w 3 urz dach28, pomimo niezamieszczenia ogłosze o wolnych stanowiskach pracy, co było sprzeczne z art. 22 ust. 1 ustawy o słu bie cywilnej, - niesporz dzeniu opisów stanowisk w 9 urz dach29, dla stanowisk pracy na które prowadzony był nabór, co było sprzeczne z art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy o słu bie cywilnej. Skala stwierdzonych nieprawidłowo ci w poszczególnych urz dach wynosiła od 42% do 100% badanej próby, - niepodaniu w 18 ogłoszeniach (na 228 obj tych kontrol , tj. 8%), w Dolno l skim Urz dzie Wojewódzkim, wymaga zwi zanych z danym stanowiskiem pracy, w podziale na kwalifikacje niezb dne i dodatkowe, co było sprzeczne z art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy o słu bie cywilnej, oraz podaniu w 4 ogłoszeniach (2%) nomenklatury stanowisk niezgodnej z przewidzian w rozporz dzeniu Prezesa Rady Ministrów30 . W przypadkach, w których nie opracowano opisu stanowisk wymagania okre lane w ogłoszeniu formułowane były w oparciu o regulamin organizacyjny danej jednostki i regulamin departamentu/wydziału, do którego miał by zatrudniony pracownik, np.: W Kancelarii Prezesa Rady Ministrów spo ród obj tych kontrol 50 post powa stwierdzono, e w adnym przypadku nie było opisów stanowisk. Zast puj ca Dyrektora Generalnego Pani Elwira Kucharska wyja niła, i : „W latach 1999-2001 w Kancelarii opracowano 162 opisy stanowisk pracy. Z mojego do wiadczenia wynika, e ich wykorzystanie w praktyce było znikome. Sporz dzone opisy musiałyby podlega ci głej modyfikacji (...) Ponadto, specyfika Kancelarii sprawia, e sporz dzanie na bie co opisów stanowisk pracy staje si niecelowe lub cz sto niemo liwe. Wynika to z cz stych zmian organizacyjnych, jakim poddawana jest Kancelaria – jako zaplecze Prezesa Rady Ministrów i Rady Ministrów. (...) Dla celów prowadzonej rekrutacji wykorzystywane były dokumenty organizacyjne, do opracowania których Kancelaria jest zobligowana jako urz d administracji rz dowej. Dokumentami tymi s : statut, regulamin organizacyjny, struktura organizacyjna i schemat organizacyjny urz du. Ponadto, ka dy dyrektor komórki organizacyjnej opracowuje bardzo szczegółowy regulamin wewn trzny jednostki oraz jej struktur z wyodr bnieniem 28 W Podlaskim Urz dzie Wojewódzkim, na podstawie analizy 50 ze 161 post powa rekrutacyjnych, stwierdzono, e bez ogłoszenia informacji o wolnych stanowiskach pracy zatrudniono 3 kandydatów, W Urz dzie Słu by Cywilnej – zamieszczone w Biuletynie Słu by Cywilnej w 2002 r. ogłoszenie o naborze na stanowisko referenta prawnego/specjalisty w Wydziale Legislacyjno-Prawnym Sekretariatu Szefa Słu by Cywilnej w USC wykorzystane zostało równie do przeprowadzenia naboru na stanowisko referenta prawnego w Departamencie Zarz dzania Kadrami Słu by Cywilnej. W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi bez ogłoszenia zatrudniono osob na stanowisku doradcy ministra. 29 Dotyczy: Lubelskiego Urz du Wojewódzkiego (w 25 przypadkach na 50 zbadanych), Lubuskiego Urz du Wojewódzkiego (w 37 przypadkach na 49 obj tych kontrol ), Mazowieckiego Urz du Wojewódzkiego (we wszystkich 50 obj tych kontrol ), Podlaskiego Urz du Wojewódzkiego (w 21 przypadkach na 50 obj tych kontrol ), Ministerstwa Sprawiedliwo ci (w 54 z 55 obj tych kontrol ), Ministerstwa Spraw Zagranicznych (w 37 na 50 obj tych kontrol ), Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi (we wszystkich 50 obj tych kontrol ), Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (we wszystkich 50 obj tych kontrol ), Urz du Słu by Cywilnej (we wszystkich 50 obj tych kontrol ). 30 Rozporz dzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 pa dziernika 1999 r. w sprawie stanowisk urz dniczych, wymaganych kwalifikacji zawodowych, stopni słu bowych, zasad ustalania i wypłacania innych wiadcze przysługuj cych członkom korpusu słu by cywilnej – Dz. U Nr 89, poz.996 ze zm. 32 stanowisk pracy i przypisanych im zada . W oparciu o tak opracowane dokumenty przygotowywane s szczegółowe zakresy obowi zków dla pracowników. Dokumenty te pod wzgl dem merytorycznym spełniaj standardy okre lone dla opisu stanowiska pracy i ró ni si od niego jedynie brakiem okre lenia wymaga kwalifikacyjnych Zawarte w ogłoszeniach wymagania zwi zane z danym stanowiskiem pracy oraz zakres zada w 31 urz dach31 były sporz dzane rzetelnie i były zgodne z opisem stanowiska pracy lub wymaganiami, okre lonymi dla danego stanowiska na podstawie regulaminu jednostki i regulaminu departamentu/wydziału, w którym nast powało zatrudnienie. Na podstawie przyj tych zasad przeprowadzania naboru lub stosowanej praktyki spo ród jednostek obj tych kontrol stwierdzono, e na dzie 30 czerwca 2004 r., w 28 urz dach wybór kandydata nast pował przez powołan komisj , w 5 urz dach32 alternatywnie albo jednoosobowo przez dyrektorów wydziałów, do których miał by prowadzony nabór albo przez powołane komisje. W 28 urz dach skład osobowy komisji ustalany był ka dorazowo do prowadzonego post powania naboru, w 5 urz dach33 powołane były stałe komisje. Z ustale kontroli wynika, e najcz ciej stosowan metod wyboru kandydatów była ocena zgłoszonych aplikacji i rozmowa kwalifikacyjna. Tylko w nielicznych przypadkach, w 10 urz dach34, stosowano pisemne testy sprawdzaj ce wiedz . Miało to miejsce w sytuacjach zgłoszenia si do post powania naboru du ej liczby kandydatów albo sprawdzenia wiedzy z zagadnie specjalistycznych b d znajomo ci j zyka obcego. Nie stwierdzono przypadków zatrudnienia przez dyrektorów generalnych urz dów kandydata innego ni wyłoniony w toku post powania konkursowego. Najwy sza Izba Kontroli pozytywnie ocenia wprowadzenie i stosowanie przez kontrolowane jednostki wewn trznych zasad przeprowadzania naboru do korpusu słu by cywilnej, które sprzyjaj przejrzysto ci post powania oraz pozwalaj na sprawdzenie wiedzy i umiej tno ci kandydatów oraz ich przydatno ci do pracy w danym urz dzie. Niemniej jednak nieprzestrzeganie tych zasad skutkowało powstaniem uchybie i nieprawidłowo ci podczas naboru kandydatów do pracy w słu bie cywilnej. Analiza losowo wybranych 1663 z 7001 post powa 31 rekrutacyjnych zako czonych wyłonieniem kandydata wykazała, Niezgodno opisu stanowiska z ogłoszeniem stwierdzono w Ministerstwie Spraw Zagranicznych – 1 przypadek, oraz w Podlaskim Urz dzie Wojewódzkim - na 50 zbadanych post powa w 12 przypadkach. 32 Dotyczy: Ministerstwa Kultury, Ministerstwa Sprawiedliwo ci, Spraw Wewn trznych i Administracji, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. 33 Dotyczy: Ministerstwa Skarbu Pa stwa, Ministerstwa Obrony Narodowej, Kujawsko-Pomorskiego Urz du Wojewódzkiego, Łódzkiego Urz du Wojewódzkiego, Opolskiego Urz du Wojewódzkiego 34 Dotyczy: Ministerstw Gospodarki i Pracy, Ministerstwa Skarbu Pa stwa, Ministerstwa rodowiska, Urz dów Wojewódzkich: Lubelskiego, Mazowieckiego, Opolskiego, Podlaskiego, l skiego, wi tokrzyskiego, Warmi sko-Mazurskiego 33 e post powania rekrutacyjne przeprowadzono z naruszeniem ustawy o słu bie cywilnej lub zasad okre lonych w danej jednostce: - w 4 urz dach35 zatrudniono ł cznie 31 kandydatów na stanowiskach pracy innych lub w innym wymiarze czasu pracy ni ustalone w ogłoszeniach o naborze, - w 11 urz dach36 zatrudniono ł cznie 117 kandydatów, którzy nie spełniali niezb dnych wymogów podanych w ogłoszeniu, np. w zakresie wykształcenia, do wiadczenia zawodowego, znajomo ci j zyka obcego. W Dolno l skim Urz dzie Wojewódzkim, spo ród obj tej badaniami kontrolnymi próby 228 nowozatrudnionych pracowników 27 osób (12% ) nie spełniało oczekiwa w zakresie wykształcenia, 5 osób (2%) w zakresie posiadania odpowiednich kwalifikacji, 5 osób (2%) w zakresie sta u pracy. W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi spo ród obj tej badaniami kontrolnymi próby 50 nowozatrudnionych pracowników, 17 z nich zostało zatrudnionych na innych stanowiskach pracy ni okre lone w ogłoszeniach o naborze, kolejne 5 osób w dniu zatrudnienia na stanowiskach przewidzianych w ogłoszeniach zostało przeniesionych na inne stanowiska lub te same stanowiska w departamentach nie obj tych ogłoszeniami. Zatrudnienie osób o innych kwalifikacjach i na inne stanowiska ni wskazano w ogłoszeniach o naborze – w ocenie NIK – wiadczy o nierzetelno ci przygotowania procedury naboru oraz wskazuje, e zasada powszechnej dost pno ci do informacji o wolnych stanowiskach oraz otwarto ci i konkurencyjno ci, wyra ona w art. 5 ustawy o słu bie cywilnej, nie była w pełni realizowana. 3.2.4. Słu ba przygotowawcza w słu bie cywilnej Z osobami podejmuj cymi po raz pierwszy prac w słu bie cywilnej zawiera si umow o prac na czas okre lony. W trakcie trwania umowy pracownicy zobowi zani s do odbycia słu by przygotowawczej, która ma na celu teoretyczne i praktyczne przygotowanie pracownika słu by cywilnej do nale ytego wykonywania obowi zków. Słu ba przygotowawcza trwa 6 miesi cy i ko czy si nie pó niej ni po upływie 18 miesi cy od podj cia przez pracownika pracy w danym urz dzie. Słu ba przygotowawcza ko czy si ocen komisji egzaminacyjnej, która powoływana jest przez dyrektora generalnego urz du. Z pracownikami, którzy uzyskali ocen pozytywn zawierane s umowy o prac na czas nie okre lony. Dyrektor generalny urz du mo e skróci okres słu by przygotowawczej lub zwolni z obowi zku jej odbywania, je eli kandydat wyka e si wiedz i do wiadczeniem na poziomie równorz dnym z tym, jaki mo e da słu ba przygotowawcza. 35 Dotyczy: Ministerstw: Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Spraw Zagranicznych, Urz dów Wojewódzkich: Podlaskiego i l skiego. 36 Dotyczy: Ministerstw: Finansów, Kultury, Nauki i Informatyzacji, Skarbu Pa stwa, Spraw Wewn trznych i Administracji, Spraw Zagranicznych, Urz du Słu by Cywilnej, Urz dów Wojewódzkich: Dolno l skiego, Lubelskiego, Podlaskiego, l skiego. 34 Ustawowe zadania Szefa Słu by Cywilnej odno nie słu by przygotowawczej ograniczaj si do opracowania jej programu w porozumieniu z Krajow Szkoł Administracji Publicznej i opublikowania go w Biuletynie Słu by Cywilnej. Szef Słu by Cywilnej wywi zał si z tych obowi zków. W okresie obj tym kontrol , po raz pierwszy w słu bie cywilnej, zatrudniono ogółem 6853 osób. Do odbycia słu by przygotowawczej, do dnia 30 czerwca 2004 r., zostało skierowanych 5031 pracowników a 1616 pracowników dyrektor generalny danego urz du zwolnił z obowi zku jej odbycia. Słu ba przygotowawcza organizowana była w 31 na 33 kontrolowane urz dy37. Wbrew obowi zkowi wynikaj cemu z art. 25 ustawy o słu bie cywilnej, nie była organizowana od 2001 r słu ba przygotowawcza w Ministerstwie Skarbu Pa stwa . Spo ród zatrudnionych w Ministerstwie Skarbu Pa stwa, w okresie od 1 stycznia 2000 r. do 30 czerwca 2004 r., 208 pracowników, którzy podlegali obowi zkowi odbycia słu by przygotowawczej aden nie został skierowany do jej odbycia. Z tej liczby tylko 33 pracowników zostało zwolnionych przez Dyrektora Generalnego MSP z odbycia słu by przygotowawczej. Z pozostałymi 175 pracownikami pomimo nieodbycia słu by przygotowawczej Dyrektor Generalny MSP zawarł umow o prac na czas nie okre lony, co stanowiło naruszenie art. 25 ust. 1 ustawy o słu bie cywilnej. Do dnia 30 czerwca 2004 r. stanowisko dyrektora generalnego zajmowały 4 osoby: Pan Marek Chibowski (od 17 grudnia 1997 r. do 20 pa dziernika 2000 r.), Pani Krystyna Jasiak (w okresie od 20 pa dziernika 2000 r. do 29 pa dziernika 2001 r.), Pan Józef Mikosa (w okresie od 29 pa dziernika 2001 r. do 30 kwietnia 2004 r.), Pani El bieta Niebisz (od 1 maja 2004 r.). Dyrektor Generalny MSP Pani El bieta Boniuszko (od 26 lipca 2004 r.), w sprawie przyczyn zawierania z pracownikami zatrudnionymi po raz pierwszy w słu bie cywilnej umów na czas nie okre lony, pomimo braku oceny komisji egzaminacyjnej wyja niła: „Dyrektor Generalny polegał na ocenie bezpo redniego przeło onego i dyrektora komórki organizacyjnej wnioskuj cych zawarcie umowy na czas nie okre lony. To bezpo redni przeło eni bowiem s wła ciwi do oceny efektów pracy i odpowiedniego przygotowania pracownika. (...) Tworzenie biurokratycznych procedur jest sprzeczne z istot słu by publicznej i niepotrzebnie generuje koszty”. W ocenie Najwy szej Izby Kontroli nieorganizowanie słu by przygotowawczej ma powa ne konsekwencje dla pracowników jak i pracodawców. Brak przeszkolenia pracowników w ramach słu by przygotowawczej nie daje pracodawcy gwarancji rzetelnego realizowania zada przez tych pracowników. Natomiast pracownicy, którzy nie maj uregulowanego stosunku do słu by przygotowawczej, zgodnie z art. 28 ustawy o słu bie cywilnej, nie mog ubiega si o uzyskanie mianowania na urz dnika słu by cywilnej. W kontrolowanych urz dach z reguły przestrzegano terminów czasu trwania słu y przygotowawczej oraz terminu jej zako czenia, liczonego od dnia zatrudnienia. 37 Nie zostało uwzgl dnione Ministerstwo Polityki Społecznej utworzone z dniem 4 maja 2004 r. 35 Nieprawidłowo ci w tym zakresie stwierdzono w 60 przypadkach (na 425 poddanych badaniu) w 10 urz dach38. Zaznaczy równie nale y, e uchybienia terminów miały miejsce w pierwszych latach obowi zywania ustawy o słu bie cywilnej. Do egzaminu ze słu by przygotowawczej przyst piło ogółem 4209 pracowników, z tego 4185 pracowników uzyskało ocen pozytywn , a 24 otrzymało ocen negatywn . Spo ród 31 urz dów, w których prowadzona była słu ba przygotowawcza, z obowi zku powołania komisji egzaminacyjnych wywi zali si dyrektorzy generalni 30 urz dów. Jedynie w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu ocena umiej tno ci praktycznego stosowania przez pracowników wiedzy zdobytej podczas słu by przygotowawczej dokonywana była przez dyrektorów wła ciwych komórek organizacyjnych Ministerstwa, co stanowiło naruszenie art. 25 ust. 3 ustawy o słu bie cywilnej, za co odpowiedzialno ponosi dyrektor generalny – Pan Michał Piskorz (od 5 stycznia 1999 r. do 31 stycznia 2002 r.) oraz Pan Maciej Olejniczak (od 1 lutego 2002 r.). Z osobami, które otrzymały ocen negatywn ze słu by przygotowawczej dyrektorzy generalni 16 urz dów39 rozwi zali stosunek pracy. Spo ród osób, które uzyskały ocen pozytywn i wyraziły ch dalszego zatrudnienia w urz dzie, dyrektorzy generalni zawierali umowy o prac na czas nie okre lony. W 3 urz dach40 stwierdzono nieliczne przypadki, e dyrektorzy generalni zawarli z 18 pracownikami (na 288 obj tych w tych urz dach kontrol 41 ) umowy o prac na czas nie okre lony przed dokonaniem oceny przez komisj egzaminacyjn , co było niezgodne z art. 25 ust. 5 ustawy o słu bie cywilnej. Dyrektorzy generalni 32 urz dów42 zwolnili ze słu by przygotowawczej 1616 pracowników (24% podejmuj cych prac po raz pierwszy) oraz skrócili okres jej odbywania 1116 pracownikom (22% skierowanych do odbycia słu by przygotowawczej). W 4 urz dach43 w 17 przypadkach (z 257 obj tych kontrol w tych urz dach), dyrektorzy 38 Nieprawidłowo ci wyst piły w Ministerstwach: Kultury, Sprawiedliwo ci, Spraw Wewn trznych i Administracji, w Urz dzie Słu by Cywilnej, w Województwach: Lubelskim, Mazowieckim, Podlaskim, Pomorskim, l skim, Zachodniopomorskim. 39 Oceny negatywne ze słu by przygotowawczej wyst piły w Urz dach Wojewódzkich: Dolno l skim, Kujawsko-Pomorskim, Lubelskim, Lubuskim, Małopolskim, l skim, Warmi sko-Mazurskim, Zachodniopomorskim, w Ministerstwach: Finansów, Gospodarki i Pracy, Infrastruktury, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Spraw Wewn trznych i Administracji, Spraw Zagranicznych, Sprawiedliwo ci i w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. 40 Dotyczy: Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Ministerstwa Spraw Wewn trznych i Administracji, Ministerstwa Skarbu Pa stwa. 41 W tej liczbie uwzgl dniono umowy o prac zawarte z pracownikami Ministerstwa Skarbu Pa stwa, w którym nie była prowadzona słu ba przygotowawcza. 42 nie wliczono Ministerstwa Polityki Społecznej. 43 W Ministerstwach: Kultury (1 na 38), Obrony Narodowej (4 na 43), w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (1 na 50), w Dolno l skim Urz dzie Wojewódzkim (11 na 126). 36 generalni dokonuj c zwalniania z odbycia słu by przygotowawczej i skrócenia jej okresu nie zachowali wymogu okre lonego w art. 27 ust. 2 ustawy o słu bie cywilnej. W Dolno l skim Urz dzie Wojewódzkim na 126 pracowników, którym dyrektor generalny skrócił okres słu by przygotowawczej, 11 pracownikom skrócono słu b przygotowawcz o cz praktyczn , pomimo, e pracownicy ci nie mogli wykaza si wiedz praktyczn ani znajomo ci zasad i organizacji funkcjonowania Urz du, poniewa nigdy wcze niej nie pracowali w administracji publicznej. Tabela Nr 5: Szczegółowe dane w zakresie słu by przygotowawczej Pracownicy zatrudnieni po raz pierwszy w słu bie cywilnej w przeliczeniu na pełne etaty liczba osób Liczba pracowników skierowanych do odbycia słu by przygotowawczej Liczba pracowników, którzy pozytywn uzyskali ocen słu by negatywn przygotowawczej Liczba pracowników, którym dyrektor generalny skrócił słu b przygotowawcz Liczba pracowników, których dyrektor generalny zwolnił z obowi zku odbycia słu by przygotowawczej Rok 2002 Ogółem I półrocze 2004 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1.660 1.158 1.544 1.644 951 6.957 2000 2001 2003 1.553 1222 1.183 1.126 1.481 903 1.663 1.506 973 724 6.853 5.031 822 5 1.097 9 840 3 825 5 601 2 4.185 24 327 323 198 174 94 1.116 367 332 334 358 225 1.616 W ocenie Najwy szej Izby Kontroli prowadzona, w urz dach obj tych kontrol , słu ba przygotowawcza umo liwiała pracownikom zdobycie wiedzy i do wiadczenia niezb dnego do wywi zywania si z obowi zków słu bowych. Stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowo ci wyst piły głównie w pierwszych latach obowi zywania ustawy. 3.2.5. Obsadzanie wy szych stanowisk w słu bie cywilnej Do wy szych stanowisk w słu bie cywilnej zalicza si stanowiska: Głównego Inspektora Audytu Wewn trznego, dyrektora generalnego, dyrektora departamentu (komórki równorz dnej) i jego zast pcy w ministerstwach i urz dach centralnych, dyrektora wydziału (komórki równorz dnej) i jego zast pcy w urz dach wojewódzkich. Zasad ustawow jest aby wolne wy sze stanowiska były obsadzane przez urz dników słu by cywilnej wyłonionych w drodze konkursu. Wyj tkowo, w okresie od wej cia w ycie ustawy, tj. od 1 lipca 1999 r. do 1 lipca 2004 r., o wolne wy sze stanowiska w słu bie cywilnej mogły ubiega si tak e osoby nie b d ce urz dnikami słu by cywilnej. Ponadto, w okresie od 1 stycznia 2002 r. do 31 grudnia 2002 r. wy sze stanowiska w słu bie cywilnej, je eli było to uzasadnione potrzebami urz du, mogły obejmowa osoby spoza korpusu słu by cywilnej bez zachowania procedury konkursowej. Czas pełnienia obowi zków na tej podstawie nie mógł przekracza 6 miesi cy. Elementem niezb dnym do przeprowadzenia konkursu jest ustalenie wymaga jakie powinni spełnia kandydaci na wy sze stanowiska w słu bie cywilnej pomi dzy Szefem 37 Słu by Cywilnej a wła ciwym ministrem/wojewod . Ustawa o słu bie cywilnej ani przepisy wykonawcze nie okre laj terminów, w których wymagania te winny by ustalone. W okresie obj tym kontrol Szef Słu by Cywilnej przeprowadził 709 konkursów na wy sze stanowiska w słu bie cywilnej. Wyłonieniem kandydatów zako czyły si 592 konkursy. Zło ono 296 odwoła od wyników 249 konkursów. Szef Słu by Cywilnej w 30 przypadkach stwierdził naruszenie zasad przeprowadzania konkursów i zarz dził ponowne przeprowadzenie konkursu. Naruszenia te dotyczyły głównie: - niezachowania 7-dniowego terminu przewidzianego na zawiadomienie kandydatów o formie i czasie przeprowadzenia sprawdzianu lub jego cz ci, sposobie wyra enia oceny oraz warunkach dopuszczenia do udziału w kolejnym etapie konkursu lub cz ci sprawdzianu lub niepoinformowania w pi mie kierowanym do kandydatów o warunkach dopuszczenia do drugiego etapu konkursu – co stanowiło naruszenie § 10 rozporz dzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 1999 r. w sprawie sposobu organizowania i szczegółowych zasad przeprowadzania konkursów na wy sze stanowiska w słu bie cywilnej44, - bezpodstawnej odmowy dopuszczenia kandydatów do udziału w konkursie, niepowiadomieniu kandydata o przyczynie odmowy dopuszczenia do udziału w konkursie, - naruszenia 7-dniowego terminu przewidywanego na zawiadomienie kandydata o niedopuszczeniu do udziału w konkursie, a tak e dopuszczenia do udziału w konkursie osób nie spełniaj cych wymaga , co stanowiło naruszenie § 6 ust. 4 i 5 rozporz dzenia. Szef Słu by Cywilnej dokonywał oceny prawidłowo ci prowadzenia konkursów dla wszystkich post powa , niezale nie od tego czy wpłyn ło odwołanie od ich wyniku. W ocenie NIK Szef Słu by Cywilnej rzetelnie realizował okre lone w przepisach prawa obowi zki dotycz ce ogłaszania konkursów w Biuletynie Słu by Cywilnej, powoływania zespołów konkursowych i ustalania ich składu. W celu obsadzenia wy szych stanowisk w drodze konkursu Szef Słu by Cywilnej podejmował działania polegaj ce na zbieraniu na bie co informacji o wolnych stanowiskach w słu bie cywilnej oraz na inicjowaniu procedury konkursowej poprzez wyst powanie do wła ciwego ministra/wojewody z propozycj wymaga , jakie powinni spełnia kandydaci na te stanowiska, w celu ich uzgodnienia. 44 Dz. U. Nr 91, poz. 1028 38 Szef Słu by Cywilnej podejmował równie działania maj ce na celu obsadzenie w drodze konkursu wy szych stanowisk w słu bie cywilnej, w przypadkach w których stanowiska te powierzono na podstawie art. 144a ustawy o słu bie cywilnej. Działania te zako czyły si obsadzeniem tych stanowisk w drodze konkursu45. 3.2.5.1. Obsadzanie stanowisk dyrektorów generalnych W okresie obj tym kontrol w 33 kontrolowanych urz dach funkcje dyrektora generalnego sprawowało ł cznie 91 osób, w tym: - 5 osób posiadaj cych status urz dnika słu by cywilnej, którzy obj li te funkcje przed dniem wej cia w ycie ustawy o słu bie cywilnej, - 12 osób posiadaj cych status pracownika słu by cywilnej, którzy obj li te funkcje przed dniem wej cia w ycie ustawy o słu bie cywilnej, z którymi stosunek pracy został rozwi zany, - 14 osób, posiadaj cych status pracownika słu by cywilnej, którzy obj li te funkcje przed dniem wej cia w ycie ustawy o słu bie cywilnej a nast pnie w drodze konkursu, - 30 osób, które pełniły obowi zki dyrektora generalnego w jego zast pstwie, - 13 osób, którym powierzono pełnienie obowi zków na podstawie art. 144a ustawy o słu bie cywilnej, - 2 osoby, które obj ły stanowiska na podstawie art. 144 z pomini ciem post powania konkursowego, - 15 osób, które obj ły stanowisko dyrektora generalnego w drodze konkursu. Ogółem, w okresie obj tym kontrol , w drodze konkursu na stanowisku dyrektora generalnego zatrudniono 39 osób w 29 urz dach. Pomimo wyłonienia dyrektorów generalnych w 24 urz dach w drodze konkursu, w listopadzie i grudniu 2001 r. i w 2002 r. z 18 z nich rozwi zany został stosunek pracy, a na stanowiskach dyrektorów generalnych zatrudniono kolejne osoby, w tym 13 osób na podstawie art. 144a ustawy o słu bie cywilnej. Uzgodnienie pomi dzy Szefem Słu by Cywilnej a wła ciwym ministrem/wojewod wymaga , jakie powinni spełnia kandydaci trwało od 6 dni do 1 roku i 8 miesi cy. Przyczyn długotrwałego uzgadniania wymaga był przede wszystkim fakt, i wła ciwi ministrowie/wojewodowie nie ustosunkowywali si do wymaga zaproponowanych przez Szefa Słu by Cywilnej, pomimo wielokrotnych monitów. 45 szczegółowe ustalenia w tym zakresie patrz pkt 3.2.5.1 – Obsadzanie stanowisk dyrektorów generalnych 39 W 2 spo ród 32 urz dów46 do ko ca okresu obj tego kontrol stanowisko dyrektora generalnego było obsadzone niezgodnie z zasad konkursowego trybu obsadzania wolnych wy szych stanowisk, pomimo przeprowadzenia i wyłonienia w toku post powania konkursowego kandydatów na stanowisko dyrektora generalnego. W Kancelarii Prezesa Rady Ministrów stanowisko dyrektora generalnego zajmowane było przez osoby wyznaczone do zast powania dyrektora generalnego – Pana Jarosława Ka mierskiego (od 7 grudnia 1999 r. do 31 pa dziernika 2001 r.) i Pani Elwir Kucharsk (od 1 listopada 2001 r.). Pierwszy konkurs na stanowisko dyrektora generalnego został przeprowadzony w 2000 r., po którym zespół przeprowadzaj cy konkurs odst pił od wskazania kandydata. Ponowny konkurs przeprowadzony w 2001 r. zako czył si wyłonieniem kandydata na stanowisko dyrektora generalnego – Pana Jakuba Skib . Mimo pozytywnej opinii o kandydacie, wyra onej przez Szefa Kancelarii Pana Macieja Musiała, Prezes Rady Ministrów Pan Jerzy Buzek nie przeniósł wyłonionego w toku post powania konkursowego kandydata na stanowisko dyrektora generalnego. Szef Słu by Cywilnej kilkakrotnie wyst pował do Szefa KPRM Pan Marka Wagnera (pismami z dnia 31 stycznia 2002r., 17 kwietnia 2002 r., 20 listopada 2002 r., 19 marca 2003 r., 17 kwietnia 2003 r., 22 maja 2003 r., 18 lipca 2003 r., 5 sierpnia 2003 r.) o uzgodnienie wymaga na stanowisko dyrektora generalnego. Szef Słu by Cywilnej poinformował równie , e brak uzgodnie uniemo liwia przeprowadzenie post powania konkursowego. Pismem z dnia 8 grudnia 2003 r. Szef KPRM Pan Marek Wagner zwrócił si do Szefa Słu by Cywilnej „o niewszczynanie procedury konkursowej na stanowisko Dyrektora Generalnego KPRM z uwagi na spi trzenie zada , które wi si ze strukturalnym przeobra eniem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów”. Szef Słu by Cywilnej ponowny projekt wymaga na przedmiotowe stanowisko przesłał 19 kwietnia 2004 r. Do dnia 31 grudnia 2004 r. stanowisko to nie zostało obsadzone w drodze konkursu. W Ministerstwie Skarbu Pa stwa do dnia 30 czerwca 2004 r. stanowisko dyrektora generalnego zajmowały 4 osoby: Pan Marek Chibowski (od 17 grudnia 1997 r. do 20 pa dziernika 2000 r.), Pani Krystyna Jasiak (wyznaczona do zast powania dyrektora generalnego w okresie od 20 pa dziernika 2000 r. do 29 pa dziernika 2001 r.), Pan Józef Mikosa (powołany na to stanowisko, przez Ministra Skarbu Pa stwa Pana Wiesława Kaczmarka, na podstawie art. 144 ustawy o słu bie cywilnej z pomini ciem post powania konkursowego w okresie od 29 pa dziernika 2001 r. do 30 kwietnia 2004 r.), Pani El bieta Niebisz (wyznaczona do zast powania dyrektora generalnego z dniem 1 maja 2004 r.). Mimo wyłonienia, w toku post powania konkursowego przeprowadzonego w 2001 r., kandydata na stanowisko dyrektora generalnego Pana Władysława Majki, nie został on przeniesiony na to stanowisko. Przyczyn tego był fakt niewyra enia przez Ministra Skarbu Pa stwa (Pani Aldon Kamel Sowi sk a nast pnie przez Pana Wiesława Kaczmarka) opinii o kandydacie. Minister Skarbu Pa stwa Pan Wiesław Kaczmarek obsadził to stanowisko bez przeprowadzenia post powania konkursowego na podstawie art. 144 ustawy o słu bie cywilnej, co zostało negatywnie ocenione przez Najwy sza Izb Kontroli47, Równocze nie NIK wnioskowała o obsadzenie stanowiska dyrektora generalnego w drodze konkursu. Równie Szef Słu by Cywilnej kilkakrotnie wskazywał na konieczno obsadzenia tego stanowiska w drodze konkursu. Korespondencja pomi dzy Szefem Słu by Cywilnej a kolejnymi Ministrami Skarbu Pa stwa (Wiesławem Kaczmarkiem, Sławomirem Cytryckim, Piotrem Czy ewskim) w kwestii uzgodnienia wymaga na to stanowisko trwała od stycznia 2002 r. 46 Nie uwzgl dniono Ministerstwa Polityki Społecznej patrz: informacja NIK o wynikach kontroli dotycz ca wykonania bud etu pa stwa w cz. 36. – Skarb Pa stwa za 2003 r. 47 40 Minister Skarbu Pa stwa, pomimo wniosku NIK i pism Szefa Słu by Cywilnej, przez wi ksz cz okresu obj tego kontrol , nie podejmował działa prowadz cych do obsady stanowiska dyrektora generalnego w drodze konkursu. Projekt wymaga konkursowych na stanowisko dyrektora generalnego został przekazany przez Ministra Skarbu Pa stwa Pana Zbigniewa Kaniewskiego do Urz du Słu by Cywilnej w dniu 23 lutego 2004 r., tj. po ponad dwóch latach licz c od daty pierwszego wyst pienia Szefa Słu by Cywilnej. W wyniku przeprowadzonego w 2004 r. konkursu wyłoniono kandydata Pani El biet Boniuszko, która nast pnie została zatrudniona (26 lipca 2004 r.) na stanowisku Dyrektora Generalnego Ministerstwa Skarbu Pa stwa. Po okresie obj tym kontrol , tj. od 30 czerwca 2004 r. do 31 grudnia 2004 r., stanowisko dyrektora generalnego zostało obsadzone w drodze konkursu w 6 urz dach48, w tym w 3 urz dach, w których stanowisko dyrektora generalnego było obsadzone na podstawie art. 144a ustawy o słu bie cywilnej. Równocze nie w 6 urz dach49 rozwi zano stosunek pracy z dyrektorami generalnymi obsadzonymi w drodze konkursu, a stanowiska zostały obj te przez osoby wyznaczone do zast powania dyrektora generalnego. Tabela Nr 6: Szczegółowe ustalenia dotycz ce trybu obsadzania stanowisk dyrektorów generalnych w urz dach obj tych kontrol według stanu na dzie : 31 31 31 grudnia grudnia grudnia 2001 r. 2002 r. 2003 r. 30 czerwca 2004 r. 1. na podstawie przepisów obowi zuj cych 24 przed wej ciem w ycie ustawy o słu bie cywilnej, z tego: pracowników słu by cywilnej 20 przez urz dników słu by cywilnej 4 w drodze konkursu, z tego: 3 przez pracowników słu by cywilnej 3 2. 4 3. 4 4. 2 5. 2 według stanu na dzie 31 grudnia 2004 r. 6. 2 0 0 0 0 0 4 21 15 4 10 3 2 17 9 2 21 9 2 21 9 urz dników słu by cywilnej na podstawie art. 144 ustawy o słu bie cywilnej bez przeprowadzenia konkursu na podstawie art. 144a ustawy o słu bie cywilnej, z tego: przez pracowników słu by cywilnej urz dników słu by cywilnej osoby spoza korpusu słu by cywilnej w zast pstwie dyrektora generalnego liczba urz dów obj tych kontrol 0 X 6 2 7 2 8 1 12 0 12 0 X X 11 8 5 1 X X X X X X 5 5 1 3 4 1 3 1 1 0 1 0 6 33 7 33 6 33 4 32 5 33 8 33 31 liczba stanowisk dyrektorów generalnych grudnia obsadzonych: 2000 r. 48 w Urz dach Wojewódzkich: Lubelskim, Mazowieckim, Podlaskim, w Ministerstwach: Skarbu Pa stwa, Spraw Zagranicznych, Rolnictwa i Rozwoju Wsi (kandydat wyłoniony w drodze konkursu w 2004 r., stanowisko obj ł z dniem 1 stycznia 2005 r.) 49 w Dolno l skim Urz dzie Wojewódzkim (w zwi zku z rozpocz ciem słu by zagranicznej), Pomorskim Urz dzie Wojewódzkim (dyrektor generalny powołany na wojewod ), w Ministerstwie Kultury, w Ministerstwie Skarbu Pa stwa, w Ministerstwie Obrony Narodowej (dyrektor generalny powołany na stanowisko s dziego Wojewódzkiego S du Administracyjnego), w Ministerstwie Zdrowia. 41 W dniu wej cia w ycie ustawy o słu bie cywilnej, tj. 1 lipca 1999 r., we wszystkich 33 obj tych kontrol i funkcjonuj cych wówczas urz dach stanowiska dyrektorów generalnych były obsadzone, z tego w 5 urz dach50 przez urz dników słu by cywilnej, w pozostałych urz dach przez pracowników słu by cywilnej. Dyrektorzy generalni posiadaj cy status pracowników słu by cywilnej, którzy obj li te stanowiska przed dniem wej cia w ycie ustawy, zostali poinformowani przez Szefa Słu by Cywilnej, i zgodnie z art. 145 ustawy o słu bie cywilnej b d sprawowali funkcje dyrektora generalnego do dnia obsadzenia tego stanowiska w drodze konkursu, nie dłu ej jednak ni przez okres 2 lat od dnia wej cia w ycie ustawy o słu bie cywilnej. Od dnia wej cia w ycie ustawy do dnia 31 grudnia 2001 r. stanowiska dyrektorów generalnych w drodze konkursu zostały obsadzone w 24 urz dach51, w tym w 14 urz dach52 przez osoby, które obj ły te funkcje przed dniem wej cia w ycie ustawy o słu bie cywilnej. Spo ród 24 osób, które obj ły stanowiska dyrektorów generalnych w drodze konkursu, z 3 dyrektorami generalnymi53, stosunek pracy, z ró nych przyczyn, został rozwi zany w okresie listopad - grudzie 2001 r. a z 15 dyrektorami generalnymi54 w 2002 r. Dyrektorzy generalni 2 urz dów, wyłonieni w drodze konkursu, z którymi Prezes Rady Ministrów zawarł umowy na czas nie okre lony, w zwi zku z wypowiedzeniem umowy o prac odwołali si do s du pracy: W dniu 16.01.2002 r. Prezes Rady Ministrów Pan Leszek Miller działaj c na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy wypowiedział Dyrektorowi Generalnemu Kujawsko-Pomorskiego Urz du Wojewódzkiego Pani Katarzynie Gawro skiej umow o prac z dnia 10.10.2001 r. z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia, zwalniaj c jednocze nie dyrektora generalnego w wykonywania obowi zków słu bowych. W uzasadnieniu podano, e: „dotychczasowe działania – w ramach ustawowych zada i kompetencji dyrektora generalnego (...) nie daj gwarancji zapewnienia prawidłowego funkcjonowania i ci gło ci 50 w Ministerstwie Gospodarki, w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej (przekształcone w Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej a nast pnie w Ministerstwie Gospodarki i Pracy i Ministerstwie Polityki Społecznej), w Ministerstwie Transportu i Gospodarki Morskiej (przekształcone w Ministerstwo Infrastruktury), w l skim Urz dzie Wojewódzkim, Dolno l skim Urz dzie Wojewódzkim. 51 w Urz dach Wojewódzkich: Kujawsko-Pomorskim, Lubelskim, Lubuskim, Łódzkim, Małopolskim, Mazowieckim, Opolskim, Podlaskim, Podkarpackim, Pomorskim, l skim, wi tokrzyskim, Warmi skoMazurskim, Wielkopolskim, Zachodniopomorskim, w Ministerstwach: Edukacji Narodowej i Sportu, Kultury, Finansów, Obrony Narodowej, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Spraw Wewn trznych i Administracji, Spraw Zagranicznych, Sprawiedliwo ci i w Urz dzie Słu by Cywilnej. 52 w Urz dach Wojewódzkich: Lubelskim, Lubuskim, Łódzkim, Małopolskim, Mazowieckim, Podlaskim, Pomorskim, wi tokrzyskim, Warmi sko-Mazurskim, Zachodniopomorskim, w Ministerstwach: Edukacji Narodowej i Sportu, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Spraw Zagranicznych i w Urz dzie Słu by Cywilnej. 53 rozwi zanie stosunku pracy z dyrektorami generalnymi: w MSWiA, w Ministerstwie Zdrowia i w Małopolskim Urz dzie Wojewódzkim. 54 rozwi zanie stosunku pracy z dyrektorami generalnymi w Urz dach Wojewódzkich: Kujawsko-Pomorskim, Lubelskim, Lubuskim, Łódzkim, Małopolskim, Mazowieckim, Podkarpackim, Pomorskim, wi tokrzyskim, Wielkopolskim, Zachodniopomorskim, w Ministerstwach: Edukacji Narodowej i Sportu, Spraw Zagranicznych, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Kultury. 42 pracy Urz du, a tak e warunków jego działania i organizacji pracy. (...)” Dyrektor Generalny Kujawsko-Pomorskiego Urz du Wojewódzkiego odwołała si od wypowiedzenia do S du Rejonowego w Bydgoszczy VII Wydział Pracy i Ubezpiecze Społecznych. Jak wynika z protokołu posiedzenia S du Rejonowego z dnia 3 lipca 2002 r. rozpoznaj cego spraw z powództwa Dyrektora Generalnego przeciwko KPUW o przywrócenie do pracy, strony zawarły ugod nast puj cej tre ci: „pozwany zapłaci powódce tytułem odszkodowania na całkowite zaspokojenie roszcze wynikaj cych ze stosunku pracy kwot 6.000 zł w terminie do 15 lipca 2002 r., koszty zast pstwa procesowego mi dzy stronami znosz si wzajemnie.” Dyrektor Generalny Mazowieckiego Urz du Wojewódzkiego Pan Tadeusz Wydra odwołał si od wypowiedzenia do S du Rejonowego dla Warszawy Pragi VII Wydział Pracy i Ubezpiecze Społecznych w Warszawie. Do czasu zako czenia kontroli sprawa nie została zako czona. W okresie obj tym kontrol w 2 urz dach55 dyrektorzy generalni zostali obsadzeni w trybie art. 144 ustawy o słu bie cywilnej, bez przeprowadzenia post powania konkursowego, co stanowiło naruszenie art. 41 ust. 2 ustawy o słu bie cywilnej. Odpowiedzialno za to ponosi Prezes Rady Ministrów Pan Leszek Miller, który zawarł powy sze umowy. Najwy sza Izba Kontroli, po kontroli wykonania bud etu pa stwa w 2002 r. w cz ci 36 – Skarb Pa stwa, negatywnie oceniła obsadzenie stanowiska dyrektora generalnego w Ministerstwie Skarbu Pa stwa, bez przeprowadzenia konkursu56, tj. z naruszeniem art. 41 ust. 2 ustawy o słu bie cywilnej. Szef Słu by Cywilnej, od stycznia 2002 r., podejmował, działania zmierzaj ce do wyeliminowania nieprawidłowo ci i obsadzenia stanowiska dyrektora generalnego w drodze konkursu. Mimo wielokrotnych wyst pie Szefa Słu by Cywilnej akceptacja wymaga konkursowych przez Ministra Skarbu Pa stwa nast piła 23 lutego 2004 r. Umowa pomi dzy Prezesem Rady Ministrów a zatrudnionym na stanowisku dyrektora generalnego została zawarta 29 pa dziernika 2001 r. a rozwi zana 30 kwietnia 2004 r. Spo ród 13 urz dów57, w których powierzono pełnienie obowi zków dyrektora generalnego w trybie art. 144a ustawy o słu bie cywilnej, jedynie w Wielkopolskim Urz dzie Wojewódzkim konkurs na stanowisko dyrektora generalnego został przeprowadzony bez 55 w Ministerstwie Nauki i Informatyzacji Pan Zdzisław Stachura, w Ministerstwie Skarbu Pa stwa Pan Józef Mikosa. 56 patrz: informacja NIK o wynikach kontroli dotycz ca wykonania bud etu pa stwa w cz. 36. – Skarb Pa stwa za 2003 r. 57 Obsadzenie stanowiska dyrektora generalnego na podstawie art. 144a miało miejsce w 13 urz dach - w 10 Urz dach Wojewódzkich: Lubelskim, Lubuskim, Łódzkim, Małopolskim, Mazowieckim, Podlaskim Podkarpackim, Pomorskim, Wielkopolskim i Zachodniopomorskim i w 3 Ministerstwach: Kultury, Zdrowia, Spraw Wewn trznych i Administracji. Tabela obejmuje dane na koniec badanego okresu, z tego te wzgl du nie zostały uwidocznione wszystkie dane. 43 zb dnej zwłoki58. W pozostałych 12 urz dach – w ocenie Najwy szej Izby Kontroli – ich kierownicy nie podejmowali, z własnej inicjatywy, działa w celu obsadzenia stanowisk dyrektorów generalnych w drodze konkursu jak równie wielokrotnie pozostawiali bez odpowiedzi lub opó niali w czasie pro by Szefa Słu by Cywilnej o uzgodnienie wymaga jakie powinni spełnia dyrektorzy generalni. Brak tych uzgodnie skutkował niemo liwo ci przeprowadzenia przez Szefa Słu by Cywilnej konkursów na te stanowiska. W konsekwencji na podstawie uchylonego przez Trybunał Konstytucyjny art. 144a ustawy o słu bie cywilnej, według stanu na dzie 31 grudnia 2003 r., było zatrudnionych jeszcze 8 dyrektorów generalnych59, do 30 czerwca 2004 r. – 5 dyrektorów generalnych60, a według stanu na dzie 31 grudnia 2004 r. – 1 dyrektor generalny61. Z osobami, którym powierzono pełnienie obowi zków na podstawie art. 144a ustawy o słu bie cywilnej, Prezes Rady Ministrów Pan Leszek Miller zawarł umowy o prac , w których termin powierzenia obowi zków okre lono „do czasu obsadzenia stanowiska dyrektora generalnego w drodze konkursu”, podczas gdy czas trwania tej umowy nie mógł przekracza 6 miesi cy. W 11 urz dach faktyczny czas pełnienia obowi zków dyrektora generalnego, liczony od dnia powierzenia obowi zków do dnia obsadzenia stanowiska generalnego w drodze konkursu lub rezygnacji z zajmowanego stanowiska, wynosił od 10 miesi cy do 2 lat i 8 miesi cy. Tylko w Wielkopolskim Urz dzie Wojewódzkim faktyczny czas pełnienia obowi zków dyrektora generalnego trwał krócej ni 6 miesi cy. W Ministerstwie Spraw Wewn trznych i Administracji, według stanu na dzie 31 grudnia 2004 r., stanowisko dyrektora generalnego nadal zajmował Pan Jerzy Bart, któremu powierzono pełnienie obowi zków. We wszystkich urz dach, w których nast piło powierzenie pełnienia obowi zków w trybie 144a ustawy o słu bie cywilnej, zostały przeprowadzone konkursy na stanowisko dyrektora generalnego, w wyniku których w 11 urz dach stanowisko dyrektora generalnego zostało obj te przez osoby wyłonione w drodze konkursu (w tym w 9 urz dach62 przez osoby, którym wcze niej powierzono pełnienie obowi zków). 58 w Wielkopolskim Urz dzie Wojewódzkim stanowisko dyrektora generalnego zostało obsadzone w drodze konkursu po upływie 2 miesi cy i 25 dni od dnia powierzenia pełnienia obowi zków w trybie art. 144a ustawy o słu bie cywilnej. 59 w Urz dach Wojewódzkich: Lubelskim, Lubuskim, Łódzkim, Mazowieckim, Podlaskim, Pomorskim, Zachodniopomorskim i w Ministerstwie Spraw Wewn trznych i Administracji. 60 w Urz dach Wojewódzkich: Lubelskim, Łódzkim, Mazowieckim, Podlaskim i w Ministerstwie Spraw Wewn trznych i Administracji. 61 w Ministerstwie Spraw Wewn trznych i Administracji. 62 w Urz dach Wojewódzkich: Lubelskim, Lubuskim, Mazowieckim, Podlaskim, Podkarpackim, Pomorskim, Wielkopolskim, Zachodniopomorskim i w Ministerstwie Kultury. 44 W 2 urz dach pomimo przeprowadzenia konkursu na stanowisko dyrektora generalnego, stanowisko to nie zostało obsadzone: • • konkurs na stanowisko Dyrektora Generalnego Łódzkiego Urz du Wojewódzkiego został przeprowadzony w 2004 r. Konkurs został uniewa niony z powodu stwierdzenia naruszenia zasad konkursu, konkurs na stanowisko Dyrektora Generalnego Ministerstwa Spraw Wewn trznych i Administracji został przeprowadzony w 2004 r. Wyłoniony na to stanowisko kandydat Pani Helena Hatka nie została zatrudniona z uwagi na fakt negatywnej opinii o kandydacie wyra onej przez Ministra Spraw Wewn trznych i Administracji Pana Krzysztofa Janika i Pana Józefa Oleksego. Z inicjatyw przeprowadzenia konkursu wyst pował Szef Słu by Cywilnej, który wielokrotnie informował o upływie terminu 6-miesiecznego terminu obowi zywania umowy i przypominał o konieczno ci przeprowadzenia konkursu na to stanowisko. Ówczesny Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Pan Marek Wagner, w pi mie z dnia 24 sierpnia 2002 r., skierowanym do Szefa Słu by Cywilnej oraz do wiadomo ci wojewodów podał: „W zwi zku z licznymi zapytaniami wojewodów co do czasu obowi zywania umów o prac zawartych z dyrektorami generalnymi urz dów wojewódzkich na podstawie art. 144a ustawy o słu bie cywilnej, spowodowanymi w du ej mierze pa skimi wyst pieniami w tej sprawie do przedstawicieli Rady Ministrów w województwach, uprzejmie informuj , co nast puje: Regulacja prawna zawarta w art. 144a jest podstaw do piastowania stanowiska dyrektora generalnego urz du dla osób, które obj ły stanowisko w trybie wspomnianego artykułu do czasu obsadzenia tego stanowiska w drodze konkursu. Wszystkie osoby, z którymi Prezes Rady Ministrów podpisał przedmiotow umow o prac , w dniu nawi zania stosunku pracy posiadały status członka korpusu słu by cywilnej. W wietle art. 144a brak podstaw do przyj cia stanowiska, i stosunek pracy dyrektorów generalnych urz dów wojewódzkich zawarty na podstawie artykułu wprowadzaj cego wyj tek od zasady obsadzania wy szych stanowisk w słu bie cywilnej w drodze konkursu – obowi zuj cego od dnia 1 stycznia 2002 r. – ulegaj rozwi zaniu po upływie sze ciu miesi cy.” W ocenie Najwy szej Izby Kontroli znaczna skala utrzymywania na stanowiskach kierowniczych w urz dach osób nie wyłonionych drog konkursu jest sprzeczna z koncepcj słu by cywilnej okre lon w art. 153 ust. 1 Konstytucji RP. 45 3.2.5.2. Obsadzanie stanowisk dyrektorów i zast pców dyrektorów Tabela Nr 7: Dane w zakresie obsady stanowisk dyrektorów i zast pców dyrektorów departamentów/wydziałów (komórek równorz dnych), w urz dach obj tych kontrol Wyszczególnienie 1. liczba stanowisk (ogółem) w tym: 1.1. obsadzonych wg przepisów obowi zuj cych przed wej ciem w ycie ustawy o słu bie cywilnej 1.2. obsadzenie których wymagało przeprowadzenia konkursu 1. a) dyrektorów departamentów/ wydziałów b) zast pców dyrektorów departamentów/wydziałów według stanu na dzie : 31 grudnia 2001 2002 2003 2000 2. 492 508 4. 472 586 601 586 629 660 a) dyrektorów departamentów/ wydziałów 388 317 169 136 128 b) zast pców dyrektorów departamentów/ wydziałów 506 426 283 259 255 a) dyrektorów departamentów/ wydziałów b) zast pców dyrektorów departamentów/wydziałów 104 191 303 352 361 80 175 303 370 405 30 33 99 144 161 270 253 217 15,7% 10,9% 28,1% 39,9% 84,3% 89,1% 71,9% 60,1% z tego (1.2.): 1.2.1. liczba a) w drodze konkursu według przepisów 9 stanowisk ustawy o słu bie cywilnej dyrektorów b) w drodze powierzenia obowi zków 95 obsadzonych liczba stanowisk dyrektorów obsadzonych w drodze 8,7% konkursu do liczby stanowisk dyrektorów, których obsadzenie wymagało konkursu (1.2.1.a/1.2.a w %) liczba stanowisk dyrektorów obsadzonych w drodze 91,3% powierzenia obowi zków do liczby stanowisk dyrektorów, których obsadzenie wymagało konkursu (1.2.1.b/1.2.a w %) liczba stanowisk dyrektorów obsadzonych w drodze konkursu 1,8% do ogółu liczby stanowisk dyrektorów (1.2.1.a/1.a w %) liczba stanowisk dyrektorów obsadzonych w drodze powierzenia pełnienia obowi zków do ogółu liczby stanowisk dyrektorów (1.2.1.b/1.a w %) 1.2.2. liczba a) w drodze konkursu według przepisów stanowisk zast pców ustawy o słu bie cywilnej dyrektorów b) w drodze powierzenia obowi zków obsadzonych liczba stanowisk zast pców dyrektorów obsadzonych w drodze konkursu do liczby stanowisk zast pców dyrektorów, których obsadzenie wymagało konkursu (1.2.2.a/1.2.b w %) liczba stanowisk zast pców dyrektorów obsadzonych w drodze powierzenia obowi zków do liczby stanowisk zast pców dyrektorów, których obsadzenie wymagało konkursu (1.2.2.b/1.2.b w %) liczba stanowisk zast pców dyrektorów obsadzonych w drodze konkursu do ogółu liczby zast pców dyrektorów (1.2.2.a/1b w %) liczba stanowisk zast pców dyrektorów obsadzonych w drodze powierzenia pełnienia obowi zków do ogółu liczby zast pców dyrektorów (1.2.2.b/1.b w %) 3. 30 czerwca 2004 5. 6. 488 489 5,9% 7% 20,3% 29,4% 19,3% 31,7% 57,2% 51,8% 44,4% 1 21 29 77 123 79 154 274 293 282 1.3% 12% 9.6% 20,8% 30,4% 88% 90,4% 79,2% 69,6% 0,2% 3,5% 4,9% 12,2% 18,6% 13,5% 25,6% 46,8% 46,6% 42,7% 98,7% 46 W okresie obj tym kontrol liczba wy szych stanowisk w słu bie cywilnej obsadzonych w drodze konkursu wzrosła z 10 (według stanu na dzie 31 grudnia 2000 r.) do 267 (według stanu na dzie 30 czerwca 2004 r.), przy czym: - na stanowiskach dyrektorów departamentów/wydziałów (komórek równorz dnych) od 9 do 144, - na stanowiskach zast pców dyrektorów departamentów/wydziałów (komórek równorz dnych) od 1 do 123. Najni szy wzrost obsady wy szych stanowisk w słu bie cywilnej w drodze konkursu wyst pił w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2002 r. (o 11, w tym o 3 na stanowiska dyrektorów i o 8 na stanowiska zast pców dyrektorów). Najwy szy wzrost nast pił w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2003 r. (o 114, w tym o 66 na stanowiskach dyrektorów i o 48 na stanowiskach zast pców dyrektorów). Mimo wzrostu liczby wy szych stanowisk w słu bie cywilnej obsadzonych w drodze konkursu, na dzie 30 czerwca 2004 r. 499 stanowisk (tj. 65,1% liczby stanowisk dyrektorów i ich zast pców, których obsadzenie wymagało przeprowadzenia konkursu) nadal zajmowały osoby, którym powierzono pełnienie obowi zków. Wzrost liczby stanowisk do obsadzenia w drodze konkursu wyst pił w 2002 r., w porównaniu do 2001 r. (o 229 stanowisk). Na dzie 31 grudnia 2002 r. liczba stanowisk, obsadzonych w trybie powierzenia obowi zków stanowiła 89,8% liczby stanowisk, których obsadzenie wymagało przeprowadzenia konkursu, w tym na stanowiskach dyrektorów – 89,1%, na stanowiskach zast pców dyrektorów – 90,4%. W okresie od 1 stycznia 2003 r. do 30 czerwca 2004 r., w urz dach obj tych kontrol , liczba stanowisk obsadzona w trybie powierzenia obowi zków zmniejszyła si z 544 stanowisk do 499 stanowisk. Proces obsady wolnych wy szych stanowisk w słu bie cywilnej w trybie konkursu zdecydowanie sprawniej przebiegał w urz dach wojewódzkich. 47 Tabela Nr 8: Dane dotycz ce obsady wy szych stanowisk w słu bie cywilnej w urz dach wojewódzkich, w okresie obj tym kontrol Liczba stanowisk dyrektorów i zast pców dyrektorów wydziałów (komórek równorz dnych) w urz dach wojewódzkich 1. 1. ogółem, z tego: 1.1.obsadzonych według przepisów obowi zuj cych przed wej ciem w ycie ustawy o słu bie cywilnej 1.2. obsadzenie których wymagało konkursu, z tego 1.2.1.obsadzonych w drodze konkursu według przepisów ustawy o słu bie cywilnej 1.2.2. obsadzonych w drodze powierzenia pełnienia obowi zków liczba stanowisk dyrektorów i ich zast pców obsadzonych w drodze konkursu do liczby tych stanowisk, których obsadzenie wymagało konkursu (1.2.1/1.2 w %) liczba stanowisk dyrektorów i ich zast pców obsadzonych w drodze powierzenia pełnienia obowi zków do liczby tych stanowisk, których obsadzenie wymagało konkursu (1.2.2/1.2. w %) liczba stanowisk dyrektorów i ich zast pców obsadzonych w drodze konkursu do ogółu liczby tych stanowisk (1.2.1./1 w %) liczba stanowisk dyrektorów i ich zast pców obsadzonych w drodze powierzenia pełnienia obowi zków do ogółu tych stanowisk (1.2.2./1 w %) Według stanu na dzie według stanu na dzie 31 grudnia 2001 2002 2003 2000 30 czerwca 2004 5. 6. 407 388 130 117 2. 438 392 3. 440 334 4. 376 141 46 4 106 26 235 31 277 119 271 167 42 80 204 158 104 8,7% 24,5% 13,2% 43% 61,6% 91,3% 75,5% 86,8% 57% 38,4% 0,9% 5,9% 8,2% 29,2% 43% 9,6% 18,2% 54,3% 38,8% 26,8% 30 czerwca 2004 r. liczba stanowisk dyrektorów i ich zast pców obsadzona w drodze konkursu stanowiła 61,6% liczby stanowisk, których obsadzenie wymagało przeprowadzenia konkursu, a do obsadzenia w drodze konkursu pozostawało 38,4% liczby tych stanowisk. Najwy szy wzrost liczby stanowisk obsadzonych w drodze konkursu wyst pił w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2003 r. (o 88), najni szy w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2002 r. (o 5). Wzrost liczby wy szych stanowisk obsadzonych w drodze powierzenia obowi zków w 2002 r. wynikał m.in. z nadania wzorcowego statutu urz dom wojewódzkim i wprowadzeniu jednolitej struktury organizacyjnej. Liczba wy szych stanowisk obsadzona w trybie powierzenia pełnienia obowi zków od 2002 r. zmniejszyła si z 204 do 104 według stanu na 30 czerwca 2004 r. 48 Tabela Nr 9: Szczegółowe dane dotycz ce obsady stanowisk dyrektorów i zast pców dyrektorów w słu bie cywilnej w ministerstwach, KPRM, USC , w okresie obj tym kontrol . według stanu na dzie Liczba stanowisk dyrektorów i zast pców dyrektorów 31 grudnia 30 departamentów (komórek równorz dnych) czerwca 2000 2001 2002 2003 w Ministerstwach, USC, KPRM 2004 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. ogółem, z tego: 640 669 682 710 761 1.1. obsadzonych 502 409 311 265 266 według przepisów obowi zuj cych przed wej ciem w ycie ustawy o słu bie cywilnej 1.2. obsadzenie których wymagało konkursu, z tego: 138 260 371 445 495 1.2.1. obsadzonych w drodze konkursu według przepisów 6 25 31 57 100 ustawy o słu bie cywilnej 1.2.2. obsadzonych w drodze powierzenia pełnienia 132 235 340 388 395 obowi zków liczba stanowisk dyrektorów i ich zast pców obsadzonych 4,3% 9,6% 8,4% 12,8% 20,2% w drodze konkursu do liczby stanowisk, których obsadzenie wymagało konkursu (1.2.1./1.2. w %) liczba stanowisk dyrektorów i ich zast pców obsadzonych 95,7% 90,4% 91,6% 87,2% 79,8% w drodze powierzenia pełnienia obowi zków do liczby stanowisk, których obsadzenie wymagało konkursu (1.2.2/1.2. w %) liczba stanowisk dyrektorów i ich zast pców obsadzonych 0,9% 3,7% 4,5% 8% 13,1% w drodze konkursu do ogółu tych stanowisk (%) liczba stanowisk dyrektorów i ich zast pców obsadzonych 20,6% 35,1% 49,9% 54,5% 51,9% w drodze powierzenia pełnienia obowi zków do ogółu tych stanowisk (%) W ministerstwach, KPRM, USC, według stanu na dzie 30 czerwca 2004 r., liczba wy szych stanowisk obsadzona w drodze konkursu stanowiła 20,2% liczby stanowisk, których obsadzenie wymagało przeprowadzenia konkursu, a do obsadzenia w drodze konkursu pozostawało 79,8% liczby tych stanowisk. Najwy szy wzrost liczby stanowisk obsadzonych w drodze konkursu wyst pił w pierwszej połowie 2004 r. (o 43), najni szy w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2002 r. (o 6). Liczba stanowisk obsadzonych w trybie powierzenia pełnienia obowi zków w okresie obj tym kontrol systematycznie rosła: ze 132 (według stanu na dzie 31 grudnia 2000 r.) do 395 (według stanu na 30 czerwca 2004 r.). Mimo wzrostu liczby stanowisk dyrektorów i ich zast pców obsadzonych w trybie powierzenia obowi zków stosunek procentowy liczby tych stanowisk do liczby stanowisk, których obsadzenie wymagało przeprowadzenia konkursu, w tym samym okresie, uległ zmniejszeniu o 29,5 punktów procentowych. 49 Według stanu na dzie 30 czerwca 2004 r.: - w 3 ministerstwach63 – adne ze 108 stanowisk dyrektorów i zast pców dyrektorów nie zostało obsadzone w drodze konkursu, - w 3 urz dach64 – adne z 34 stanowisk dyrektorów nie było obsadzone w drodze konkursu, - w 3 ministerstwach65 – adne z 17 stanowisk zast pców dyrektorów nie zostało obsadzone w drodze konkursu. Przyczyn nieobsadzania stanowisk dyrektorów i zast pców dyrektorów w drodze konkursu, jak wyja niali dyrektorzy generalni, były przede wszystkim cz ste zmiany organizacyjne zwi zane z likwidacj dotychczasowych komórek organizacyjnych i powoływaniem nowych, co nie sprzyjało stabilno ci zajmowania stanowisk. Ponadto brak działa podejmowanych przez ministrów/wojewodów w zakresie obsady wy szych stanowisk tłumaczono specyfik działania urz du. W Ministerstwie Skarbu Pa stwa w okresie obj tym kontrol , w drodze post powa konkursowych obsadzono ł cznie 9 wy szych stanowisk, natomiast funkcje dyrektora i zast pcy dyrektora – pełniły ł cznie 63 osoby. Dyrektor Generalny Pani El bieta Boniuszko wyja niła: „(...) od 1 stycznia 2000 r. do 30 czerwca 2004 r. Urz d Ministra Skarbu Pa stwa sprawowało a osiem osób. Ka dy z Ministrów miał własn koncepcj funkcjonowania urz du i jego organizacj , st d w kontrolowanym okresie tak liczne zmiany nazw i funkcji poszczególnych komórek organizacyjnych a tak e osób kieruj cych tymi komórkami. W kontrolowanym okresie a pi osób pełniło funkcje dyrektora generalnego ł cznie z osobami wyznaczonymi do zast powania. Tak du a fluktuacja na kluczowych stanowiskach kierowniczych nie sprzyja stabilizacji i nie usprawnia organizacji.” W Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w okresie obj tym kontrol w drodze konkursu obsadzono ogółem 4 wy sze stanowiska, natomiast funkcje dyrektora i zast pcy dyrektora pełniło ł cznie 76 osób. Zast puj ca Dyrektora generalnego Pani Elwira Kucharska wyja niła: (...) na przestrzeni ostatnich trzech lat, struktura organizacyjna podlegała licznym zmianom (7 zmian). Ostatecznie, dokonano znacznego jej uproszczenia i konsolidacji zada poszczególnych komórek organizacyjnych, dostosowuj c organizacj Kancelarii do specyfiki urz du zapewniaj cego obsług Premiera i Rz du. Zmniejszono liczb stanowisk kierowniczych (...) z ponad 60 do 35. (...) Lata 2002-2004 to lata szczególne w funkcjonowaniu Kancelarii zwi zane z podporz dkowaniem jej pracy głównemu celowi, jakim było przyst pienie Polski do Unii Europejskiej. W okresie tym powstawały nowe projekty o charakterze jednorazowym, które wymuszały tworzenie nowych komórek organizacyjnych, z zało enia maj cych charakter tymczasowy, zwi zany z realizacj konkretnego zadania. (...) Wszystko to sprawiło, e budowanie docelowej struktury organizacyjnej Kancelarii przeci gn ło si w czasie i przeprowadzenie opisów wy szych stanowisk mogło zosta zako czone w czerwcu 2004 r. Dopiero teraz b dzie mo na rozpocz procedur uzgadniania z Szefem Słu by Cywilnej wymaga na te stanowiska (...).” 63 dotyczy: Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu, Ministerstwa Spraw Wewn trznych i Administracji, Ministerstwa Spraw Zagranicznych. 64 dotyczy: Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Urz dów Wojewódzkich: Łódzkiego, Mazowieckiego. 65 dotyczy: Ministerstwa Polityki Społecznej, Ministerstwa Sprawiedliwo ci, Ministerstwa Zdrowia. 50 Najwy sza Izba Kontroli zwraca uwag , e sprawna i stabilna słu ba cywilna ma za zadanie m.in. minimalizowanie organizacyjnych kosztów zmian personalnych na stanowiskach ministrów/wojewodów. Zmiany personalne na tych stanowiskach s naturalne, cz sto spotykane we wszystkich pa stwach demokratycznych. Jednak e stanowi one niebezpiecze stwo dla prawidłowego funkcjonowania pa stwa dopiero wtedy, kiedy prowadz do cz stej wymiany znacznej cz ci profesjonalnego kierownictwa urz du. Jest to zjawisko szczególnie niebezpieczne, je eli dobór kadry kierowniczej urz du ma podło e niemerytoryczne. Zasada konkursowego obsadzania wy szych stanowisk w słu bie cywilnej ma ogranicza ten czynnik ryzyka. Wyniki kontroli wskazuj , e w urz dach obj tych kontrol , zarówno Prezes Rady Ministrów jak ministrowie/wojewodowie nie wykorzystali mo liwo ci stworzonych przez ustawodawc utworzenia apolitycznego, profesjonalnego aparatu urz dniczego. Obsadzanie stanowisk dyrektorów i zast pców dyrektorów departamentów/wydziałów (jednostek równorz dnych) w trybie powierzenia obowi zków nast powało przez powierzenie obowi zków członkom korpusu słu by cywilnej zatrudnionym w urz dzie albo na podstawie art. 144a ustawy o słu bie cywilnej przez osoby spoza korpusu słu by cywilnej. Ogółem w okresie od 1 stycznia 2002 r. do 31 grudnia 2002 r. na podstawie art. 144a ustawy o słu bie cywilnej powierzono pełnienie obowi zków 47 osobom w 12 urz dach66. Umowy zawierane były na czas okre lony nie dłu szy ni 6 miesi cy. We wszystkich urz dach dyrektorzy generalni, jeszcze w 2002 r., podj li działania w celu obsadzenia tych stanowisk w drodze konkursu. W 4 urz dach67 przed upływem terminu 6 miesi cznego obowi zywania umowy, osoby którym powierzono pełnienie obowi zków na podstawie art. 144a ustawy o słu bie cywilnej, zostały zatrudnione w urz dzie na stanowiskach urz dniczych i w tym samym dniu zostały im powierzone obowi zki na zajmowanych dotychczas stanowiskach. Okres powierzenia pełnienia obowi zków dyrektora lub zast pcy dyrektora, przez członków korpusu słu by cywilnej, zatrudnionych w urz dach wynosił: 66 - do 1 roku – 469 osób, - do 2 lat – 323 osób, w Urz dach Wojewódzkich: Dolno l skim, Kujawsko-Pomorskim, Lubuskim, Podlaskim, Podkarpackim, l skim, wi tokrzyskim, Warmi sko-Mazurskim, Wielkopolskim, Zachodniopomorskim, w Ministerstwach: Obrony Narodowej, rodowiska. 67 W Urz dach Wojewódzkich: Kujawsko-Pomorskim, Podlaskim, l skim, wi tokrzyskim. 51 - do 3 lat – 186 osób, - do 4 lat – 23 osób, - powy ej 4 lat – 6 osób. W Ministerstwie Kultury, w okresie 2000 - I półrocze 2004 r., pełnienie obowi zków na stanowiskach dyrektorów lub zast pców dyrektorów powierzono 46 osobom ł cznie 75 razy, z czego: na okres do 1 roku – 45 razy, na okres do 2 lat – 24 razy, na okres do 3 lat – 5 razy, na okres powy ej 3 lat – 1 raz. W Ministerstwie Spraw Zagranicznych, w całym okresie obj tym kontrol , adne stanowisko dyrektorów lub zast pców dyrektorów nie było obsadzone w drodze konkursu, a okres powierzenia obowi zków dla ł cznej liczby 148 osób wynosił: do 1 roku – 73 osoby, do 2 lat – 58 osób, do 3 lat – 16 osób, powy ej 4 lat 1 osoba. W 5 urz dach68 spo ród 153 osób (obj tej badaniami próby), którym powierzono pełnienie obowi zków na wy szych stanowiskach w słu bie cywilnej, 49 osób zostało pierwotnie zatrudnionych w urz dzie na stanowiskach urz dniczych a nast pnie w tym samym dniu lub w terminie do 2 miesi cy od dnia zatrudnienia, powierzono im pełnienie obowi zków na wy szych stanowiskach w słu bie cywilnej, np.: W Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu, według stanu na dzie 30 czerwca 2004 r., na ogółem 36 wy szych stanowisk, adne stanowisko nie zostało obsadzone w drodze konkursu, 6 stanowisk zajmowały osoby, które obj ły te stanowiska przed dniem wej cia w ycie ustawy o słu bie cywilnej, 30 osobom powierzono pełnienie obowi zków. Na podstawie analizy dokumentów pracowników zajmuj cych wy sze stanowiska w słu bie cywilnej na dzie 30 czerwca 2004 r., stwierdzono, e spo ród 30 osób, którym powierzono pełnienie obowi zków na wy szych stanowiskach, 8 osób zostało zatrudnionych na stanowisku radcy ministra i w tym samym dniu zostały im powierzone obowi zki. W Kujawsko-Pomorskim Urz dzie Wojewódzkim, w okresie od 1 stycznia 2000 r. do 30 czerwca 2004 r., pełnienie obowi zków na stanowiskach dyrektorów i zast pców dyrektorów powierzono ł cznie 23 osobom. Spo ród 23 osób, którym powierzono pełnienie obowi zków na wy szych stanowiskach, 8 osób zostało zatrudnionych na stanowiskach inspektorów lub starszych inspektorów wojewódzkich a nast pnie, w tym samym dniu lub w okresie do 2 miesi cy od zatrudnienia (2 osoby) powierzono im pełnienie obowi zków na wy szych stanowiskach. Powierzanie pełnienia obowi zków na wy szych stanowiskach w słu bie cywilnej, na długie okresy czasu, stało si powszechn praktyk , która w ocenie Najwy szej Izby Kontroli, wypacza ide słu by cywilnej. Ponadto powierzanie pełnienia obowi zków osobom, w krótkim okresie czasu od ich zatrudnienia w urz dzie, mo e równie wiadczy o pozamerytorycznych przesłankach, przy podejmowaniu decyzji o doborze osób, którym powierzano pełnienie obowi zków. 68 w Urz dach Wojewódzkich: Kujawsko-Pomorskim, Podlaskim, w Ministerstwach: Edukacji Narodowej i Sportu, Rolnictwa i Rozwoju Wsi i w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. 52 3.2.6. Oceny urz dników słu by cywilnej i post powanie kwalifikacyjne w słu bie cywilnej. Urz dnicy słu by cywilnej podlegaj ocenie w zakresie wywi zywania si z obowi zków wynikaj cych z opisów stanowisk przez nich zajmowanych. Ocen sporz dza bezpo redni przeło ony urz dnika słu by cywilnej nie rzadziej ni raz na dwa lata. Z własnej inicjatywy ocena mo e by dokonana w ka dym czasie. Ocen dyrektorów generalnych sporz dza Szef Słu by Cywilnej w porozumieniu z wła ciwym ministrem, kierownikiem urz du centralnego lub wojewod . Do zada Szefa Słu by Cywilnej, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 8 ustawy o słu bie cywilnej, nale y przygotowywanie projektów aktów normatywnych przewidzianych w ustawie. Jednym z tych aktów było rozporz dzenie okre laj ce szczegółowe zasady przeprowadzania ocen urz dników słu by cywilnej. NIK negatywnie oceniła fakt, e przygotowany przez Szefa Słu by Cywilnej projekt rozporz dzenia w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania ocen urz dników słu by cywilnej, b d cy wykonaniem obowi zku zawartego w art. 74 ust. 3 ustawy, przesłany został przez Szefa Słu by Cywilnej do wła ciwych podmiotów do uzgodnie 2 pa dziernika 2000 r. (tj. po upływie 15 miesi cy od dnia wej cia w dopiero w dniu ycie ustawy). Ostatecznie rozporz dzenie to weszło w ycie 22 czerwca 2002 r. Tym samym uniemo liwiło to realizacj obowi zku okre lonego w art. 74 ustawy, tj. dokonanie ocen urz dników słu by cywilnej przez okres prawie 3 lat69, od dnia wej cia w ycie ustawy. W rozporz dzeniu tym nie została uregulowana procedura dokonywania oceny dyrektorów generalnych, co w konsekwencji skomplikowało proces ich oceniania. Obowi zek dokonywania przez Szefa Słu by Cywilnej ocen okresowych dyrektorów generalnych został wprowadzony z dniem 1 stycznia 2002 r.70. Ustawa wprowadzaj ca ten obowi zek została ogłoszona 21 wrze nia 2001 r., tj. jeszcze w toku prac nad projektem rozporz dzenia w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania ocen urz dników słu by cywilnej. Szef Słu by Cywilnej nie podj ł działa na rzecz wprowadzenia procedury dokonywania oceny dyrektorów generalnych do projektu tego rozporz dzenia. NIK zwraca uwag , e pomimo upływu ponad 2 lat od dnia wej cia w ycie tego rozporz dzenia, procedura dokonywania oceny dyrektorów generalnych nadal nie została uregulowana w akcie normatywnym. 69 Okres od dnia wej cia w ycie ustawy o słu bie cywilnej – 1 lipca 1999 r. do dnia wej cia w ycie rozporz dzenia w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania ocen urz dników słu by cywilnej, tj. 22 czerwca 2002 r. 70 Art. 74 ust. 1a został dodany przez art. 4 pkt 6 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych, ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów, ustawy o działach administracji rz dowej oraz ustawy o słu bie cywilnej (Dz. U. Nr 102, poz. 1116). 53 W celu wypełnienia istniej cej w tym zakresie luki w przepisach prawa Szef Słu by Cywilnej zaproponował okre lenie sposobu przeprowadzania ocen dyrektorów generalnych poprzez opracowanie „Propozycji kolejnych kroków przy sporz dzaniu oceny okresowej dyrektora generalnego urz du b d cego urz dnikiem słu by cywilnej.” Dokument ten po dokonanych uzgodnieniach z wła ciwymi ministrami, kierownikami urz dów centralnych i wojewodami, stanowił podstaw procedury stosowanej w trakcie ocen dyrektorów generalnych. Do dnia 30 czerwca 2004 r. Szef Słu by Cywilnej dokonał ocen okresowych 15 dyrektorów generalnych b d cych urz dnikami słu by cywilnej. Przy realizacji procedury dokonywania tych ocen wyst piły uchybienia polegaj ce na: podj ciu przez Szefa Słu by Cywilnej (w 11 przypadkach) czynno ci przygotowawczych do sporz dzenia oceny z opó nieniem, które wynosiło od 7 do 37 dni; niezachowaniu (w 12 przypadkach) wyznaczonego terminu sporz dzenia oceny na pi mie; opó nienia si gały od 3 do 21 dni; uchybienia te zdaniem Szefa Słu by Cywilnej spowodowane były przede wszystkim dat otrzymania propozycji oceny od wła ciwego ministra lub wojewody; przekazywaniu (w 10 przypadkach) uzgodnionych ocen wła ciwym ministrom lub wojewodom w celu ich podpisania po upływie od 1 miesi ca do ponad 2 miesi cy od daty ich sporz dzenia, tj. wbrew zapisom zawartym w punkcie 12 zaproponowanej przez Szefa Słu by Cywilnej „Propozycji....”, który stanowił, e „uzgodnion ocen Szef Słu by Cywilnej niezwłocznie przekazuje ministrowi, kierownikowi urz du centralnego lub wojewodzie w celu jej podpisania”. Opó nienia te, jak wyja nił Szef Słu by Cywilnej, spowodowane były m.in. brakiem do wiadczenia w tym zakresie co sprawiło, e „(...) d c do obiektywizacji procesu, ju po sporz dzeniu ocen były one ponownie analizowane”. Do dnia zako czenia kontroli Szef Słu by Cywilnej nie wywi zał si z obowi zku dokonania ocen dwóch dyrektorów generalnych: Dyrektora Generalnego MSWiA oraz Zast puj cej Dyrektora Generalnego KPRM. Mimo uzgodnienia z Ministrem Spraw Wewn trznych i Administracji procedury oceny Dyrektora Generalnego oraz mimo przekazania przez Ministra w dniu 23 wrze nia 2002 r. arkusza oceny okresowej Dyrektora Generalnego zgodnego z pkt 3 uzgodnionej procedury dokonania oceny, Szef Słu by Cywilnej nie podj ł dalszych czynno ci przewidzianych w procedurze. Pomi dzy Szefem Słu by Cywilnej a Szefem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Panem Markiem Wagnerem nie doszło do uzgodnienia trybu i sposobu dokonania oceny 54 Dyrektora Generalnego. W opinii Szefa Słu by Cywilnej zaproponowana przez Szefa KPRM procedura oceny Dyrektora Generalnego, pozbawiała go wpływu na ostateczny kształt oceny. Szef KPRM sporz dził ocen Dyrektora Generalnego i przekazał j w dniu 4 grudnia 2003 r. Szefowi Słu by Cywilnej z pro b o jej zaakceptowanie. Szef Słu by Cywilnej, do dnia zako czenia kontroli, nie podj ł działa w celu dokonania oceny. Szef Słu by Cywilnej prawidłowo wywi zywał si z obowi zku przeprowadzenia post powa kwalifikacyjnych w słu bie cywilnej. Przy dokonywaniu mianowa na urz dników słu by cywilnej nie przekroczył limitów okre lonych corocznie w ustawach bud etowych. W okresie obj tym kontrol Szef Słu by Cywilnej przeprowadził 5 post powa kwalifikacyjnych (w tym 2 w 2000 r.). Liczba pracowników słu by cywilnej przyst puj cych do post powania kwalifikacyjnego i liczba osób mianowanych na urz dników słu by cywilnej systematycznie wzrastała. W 2000 r., do dwóch post powa kwalifikacyjnych, przyst piło ł cznie 454 pracowników słu by cywilnej, a w 2003 r. - 633 pracowników. W 2000 r. mianowanie otrzymało 204 pracowników, natomiast w 2003 r. - 397 pracowników. Ogółem w okresie obj tym kontrol mianowanie otrzymało 1049 pracowników słu by cywilnej. Dodatkowo w tym okresie mianowanie otrzymało 433 absolwentów KSAP, którzy s zwolnieni z post powania kwalifikacyjnego. W okresie obj tym kontrol liczba zatrudnionych urz dników słu by cywilnej, w kontrolowanych urz dach, systematycznie wzrastała. Według stanu na dzie 31 grudnia 2000 r. w kontrolowanych urz dach zatrudnionych było 347 urz dników (tj.1,9% ogółu zatrudnionych), a na dzie 30 czerwca 2004 r. – 851 (tj. 4,3% zatrudnionych)71. Oznacza to wzrost liczby urz dników o 504 osoby, tj. o 2,4 punktów procentowych do ogółu zatrudnionych. Do czasu wej cia w ycie rozporz dzenia w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania ocen urz dników słu by cywilnej72, (tj. do 21 czerwca 2002 r.) oceny urz dników były dokonane w dwóch urz dach wojewódzkich73. Zasady dokonywania ocen w tych urz dach zostały okre lone przez dyrektorów generalnych. W pozostałych urz dach obj tych kontrol procedura przeprowadzania ocen została rozpocz ta po wej ciu w ycie rozporz dzenia, tj. po około 3 latach od daty wej cia w ycie ustawy o słu bie cywilnej. 71 do ogólnej liczby zatrudnionych urz dników nie wliczono urz dników zatrudnionych w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, przebywaj cych na placówkach zagranicznych. 72 rozporz dzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 maja 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania ocen urz dników słu by cywilnej opublikowane w Dzienniku Ustaw w dniu 7 czerwca 2002 r., weszło w ycie z dniem 21 czerwca 2002 r. 73 w Urz dach Wojewódzkich: Łódzkim, Pomorskim. 55 Do 30 czerwca 2004 r., w 31 urz dach (z 33 obj tych kontrol ), bezpo redni przeło eni dokonali oceny 466 urz dników, (tj. 54,7% ogółu), w tym 45 urz dników oceniono dwukrotnie, 3 – trzykrotnie. W stosunku do 299 urz dników oceniaj cy podj li czynno ci przygotowawcze do dokonania oceny, tj. dokonali wyboru kryteriów oraz wyznaczyli termin sporz dzenia oceny. Dotyczyło to przede wszystkim urz dników, którzy zostali mianowani w pa dzierniku 2003 r. Spo ród 851 urz dników słu by cywilnej, zatrudnionych w kontrolowanych urz dach na dzie 30 czerwca 2004 r., 67 urz dników nie zostało ocenionych (przeniesieni w stan nieczynny, przebywaj cy na urlopach bezpłatnych). W 2 urz dach, w stosunku do 19 urz dników bezpo redni przeło eni nie rozpocz li procedury oceny: W Lubelskim Urz dzie Wojewódzkim, według stanu na dzie 30 czerwca 2004 r. zatrudnionych było 5 urz dników, z tego 1 urz dnik otrzymał mianowanie w 1997 r.,1 – w 2000 r., 1 – w 2002 r., 2 – w 2003 r. Bezpo redni przeło eni urz dników nie dokonali wyboru kryteriów oraz nie wyznaczyli terminu dokonania oceny. Dyrektor Generalny Pan Krzysztof Daszy ski wyja nił: „(...) Niedokonywanie ocen urz dników spowodowane było zmianami organizacyjnymi w urz dzie, zmianami zada i kompetencji poszczególnych wydziałów i biur (...).” W Ministerstwie Polityki Społecznej, według stanu na dzie 30 czerwca 2004 r., zatrudnionych było 14 urz dników słu by cywilnej. Z uwagi na fakt, i Ministerstwo zostało utworzone 4 maja 2004 r. nie podj to działa w celu dokonania oceny urz dników. Pierwsza ocena urz dników, w 29 urz dach74, została dokonana po upływie 7 miesi cy do 6 lat licz c od dnia mianowania ich na urz dników słu by cywilnej, przy czym urz dnicy mianowani w latach 1997 – 2000, zostali ocenieni po raz pierwszy po upływie 2,5 roku do 6 lat od dnia mianowania. Jak wyja niali dyrektorzy generalni przyczyn tego stanu był brak rozporz dzenia okre laj cego szczegółowe zasady przeprowadzania ocen urz dników. W 6 urz dach75 7 urz dników wniosło do dyrektora generalnego sprzeciw od oceny, w tym 6 - od poziomu oceny pozytywnej, jeden - od oceny negatywnej. W 2 przypadkach odwołania od poziomu oceny pozytywnej, sprzeciw został uwzgl dniony, w 4 – ocena została podtrzymana (w trzech podtrzymano ocen pozytywn , w jednym negatywn ). W 1 przypadku, zło enia sprzeciwu od poziomu oceny pozytywnej, dyrektor generalny, ze wzgl du na uchybienia formalne podczas sporz dzania oceny, zalecił powtórzenie procedury dokonywania oceny (do czasu zako czenia kontroli pracownik nie został oceniony). W 2 przypadkach, podtrzymania przez dyrektora generalnego poziomu oceny 74 W 2 urz dach procedura dokonywania ocen została rozpocz ta przed dniem wej cia w ycie rozporz dzenia w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania ocen urz dników, w 2 urz dach nie dokonywano ocen. 75 W Urz dach Wojewódzkich: Małopolskim, Opolskim, Podkarpackim, w Ministerstwach: Finansów, Infrastruktury i w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. 56 pozytywnej i oceny negatywnej, urz dnicy odwołali si do s du (do czasu zako czenia kontroli sprawy nie zostały rozstrzygni te). W przypadku urz dnika, w stosunku do którego dyrektor generalny nie uwzgl dnił sprzeciwu od oceny negatywnej, termin sporz dzenia ponownej oceny nie został okre lony ze wzgl du na jego nieobecno w pracy (pocz tkowo z powodu urlopu udzielonego dla poratowania zdrowia, a nast pnie długotrwałego zwolnienia lekarskiego). Spo ród 465 urz dników, którzy uzyskali ocen pozytywn , bezpo redni przeło eni w 25 urz dach wnioskowali o przyznanie kolejnego stopnia słu bowego dla 254 urz dników. Dyrektorzy generalni przyznali kolejny stopie słu bowy 73 urz dnikom w 13 urz dach. Przyczyn nieprzyznania kolejnego stopnia słu bowego 181 urz dnikom był brak rodków finansowych na wypłat zwi kszonego dodatku z tytułu przeniesienia na kolejny stopie słu bowy. Zdaniem NIK, zbudowanie profesjonalnej, sprawnej, kompetentnej słu by cywilnej, zapewniaj cej rzetelne, bezstronne realizowanie zada pa stwa, wymaga nakładów finansowych umo liwiaj cych podnoszenie kwalifikacji i umiej tno ci zawodowych przez urz dników. Nieprzenoszenie urz dników na kolejne stopnie słu bowe wył cznie z uwagi na brak rodków finansowych mo e by równie elementem zniech caj cym do podejmowania przez kadr stara w zakresie doskonalenia i dokształcania. Stwierdzone nieprawidłowo ci w zakresie dokonywania ocen dotyczyły przede wszystkim naruszenia terminu podj cia czynno ci przygotowawczych do sporz dzenia oceny: - w 14 urz dach w stosunku do 106 urz dników, bezpo redni przeło eni przekroczyli termin podj cia czynno ci przygotowawczych do pierwszej oceny, z tego: w 12 urz dach w stosunku do 58 urz dników mianowanych do 21 czerwca 2002 r., co stanowiło naruszenie §10 rozporz dzenia w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania ocen urz dników, stanowi cego, e czynno ci te powinny by podj te w ci gu 3 miesi cy od daty wej cia w ycie rozporz dzenia. Opó nienia wynosiły od 1 miesi ca do 3 lat i 10 miesi cy. w 11 urz dach w stosunku do 48 urz dników mianowanych po 21 czerwca 2002 r., co stanowiło naruszenie §3 rozporz dzenia, stanowi cego, e czynno ci te winny by podj te w ci gu 3 miesi cy od dnia mianowania. Opó nienia wynosiły od 7 dni do 1 roku i 4 miesi cy. 57 - w 14 urz dach w stosunku do 101 urz dników, bezpo redni przeło eni przekroczyli termin podj cia czynno ci przygotowawczych do drugiej oceny, co stanowiło naruszenie §3 rozporz dzenia, stanowi cego, e czynno ci te winny by podj te nie pó niej ni w ci gu 30 dni od sporz dzenia na pi mie poprzedniej oceny. Opó nienia wynosiły od 1 dnia do 1 roku i 3 miesi cy. W Ministerstwie Skarbu Pa stwa wobec wszystkich 22 urz dników słu by cywilnej, mianowanych przed dniem wej cia w ycie rozporz dzenia w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania ocen urz dników słu by cywilnej (tj. przed 21 czerwca 2002 r.), bezpo redni przeło eni z opó nieniem dokonali czynno ci przygotowawczych do przeprowadzenia oceny. Naruszony został tym samym §10 rozporz dzenia. Przekroczenia trzymiesi cznego terminu wynosiły od 46 do 625 dni. Spo ród 13 urz dników słu by cywilnej mianowanych po 21 czerwca 2002 r., ich bezpo redni przeło eni w stosunku do 8 urz dników przekroczyli trzymiesi czny termin, liczony od dnia mianowania, czym naruszyli §3 rozporz dzenia. Opó nienia wynosiły od 18 do 539 dni. Spo ród 25 urz dników, którzy zostali ocenieni po raz pierwszy, czynno ci do drugiej oceny zostały podj te w stosunku do 9 urz dników, w tym w stosunku do 8 miało miejsce naruszenie §3 rozporz dzenia. Termin został przekroczony od 9 do 192 dni. W stosunku do 16 (z 25) urz dników przeło eni nie dokonali czynno ci przygotowawczych do przeprowadzenia drugiej oceny. Do 20 lipca 2004 r.76 obowi zuj cy termin został przekroczony od 76 do 524 dni. Przyczyn przekroczenia terminu podj cia czynno ci przygotowawczych do przeprowadzenia ocen, jak wyja niały osoby odpowiedzialne za ich dokonywanie, były cz ste zmiany organizacyjne w urz dach i zwi zane z tym zmiany zakresu obowi zków ocenianych urz dników, lub jak wyja niano zapomnienie o wykonaniu tego obowi zku przez przeło onych. 3.2.7. Szkolenia w słu bie cywilnej Szkolenia s dost pne dla wszystkich członków korpusu słu by cywilnej i obejmuj : - szkolenia centralne – planowane, organizowane i nadzorowane przez Szefa Słu by Cywilnej, - szkolenia powszechne – planowane, organizowane i nadzorowane przez dyrektora generalnego urz du, - szkolenia specjalistyczne – planowane, organizowane i nadzorowane przez dyrektora generalnego urz du, obejmuj ce tematyk zwi zan z zadaniami urz du, - szkolenia w ramach indywidualnego programu rozwoju zawodowego urz dnika słu by cywilnej – planowane, organizowane i nadzorowane przez dyrektora generalnego urz du w porozumieniu z zatrudnionym w danym urz dzie urz dnikiem słu by cywilnej. Zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy o słu bie cywilnej Szef Słu by Cywilnej ustalał corocznie w latach 2000 – 2003 plany szkole centralnych w słu bie cywilnej, które opublikowane zostały w Biuletynach Słu by Cywilnej. Zawierały one elementy okre lone w art. 99 ust. 2 76 tj. do dnia zako czenia kontroli. 58 ustawy o słu bie cywilnej. Projekt planu szkole centralnych na 2004 r. (przedło ony do akceptacji Szefowi Słu by Cywilnej w dniu 23 czerwca 2004 r.), został opracowany na podstawie dokumentu pt. „Strategia szkoleniowa słu by cywilnej na lata 2004 – 2007”, w którym zostały wyodr bnione priorytety szkoleniowe. Dokument ten opracowany przez powołany, z inicjatywy Szefa Słu by Cywilnej, zespół składaj cy si z niezale nych ekspertów oraz przedstawicieli najwa niejszych w kraju instytucji zajmuj cych si kształceniem i szkoleniem pracowników administracji m. in. Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, został podany do publicznej wiadomo ci poprzez publikacj w Biuletynie Słu by Cywilnej. Najwy sza Izba Kontroli pozytywnie oceniła podj te przez Szefa Słu by Cywilnej działania w celu opracowania długookresowej strategii szkoleniowej słu by cywilnej. Dokument ten – zdaniem NIK – mo e stanowi podstaw do efektywnego planowania rodków finansowych na szkolenia słu by cywilnej w latach nast pnych w celu obj cia zakresem szkole jak najwi kszej liczby członków korpusu słu by cywilnej. Jest to szczególnie istotne ze wzgl du na fakt, e w latach 2000-2003 w ramach szkole centralnych przeszkolono ogółem 5.292 osoby, co stanowiło rednio 47,3% zgłosze na przedmiotowe szkolenia. Szkolenia centralne oraz studium zarz dzania strategicznego dla dyrektorów generalnych były finansowane w ramach rodków na szkolenia, ujmowanych corocznie w rezerwach celowych przeznaczonych na szkolenia i wynagrodzenia zwi zane z funkcjonowaniem słu by cywilnej. W latach 2000-2003 rodki pochodz ce z rezerw celowych wykorzystano na szkolenia centralne oraz studium zarz dzania strategicznego odpowiednio: w 92,0%; 93,5%; 99,9%; 99,9%. Niepełne wykorzystanie rodków na szkolenia w latach 2000 i 2001 wynikało m. in. z niezrealizowania zaplanowanego szkolenia nt. metodologii przeprowadzania ocen okresowych urz dników słu by cywilnej ze wzgl du na brak rozporz dzenia w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania ocen okresowych urz dników słu by cywilnej. Według stanu na dzie 30 czerwca 2004 r. w 27 urz dach77, spo ród 33 obj tych kontrol , szkolenia były realizowane w oparciu o opracowane i zatwierdzone przez dyrektorów generalnych rzeczowe plany szkole 78 . Podstaw opracowania planów szkole były: potrzeby zgłaszane w tym zakresie przez członków korpusu słu by cywilnej, oferty 77 w zakresie planowania nie uwzgl dniono Ministerstwa Polityki Społecznej, które zostało utworzone z dniem 4 maja 2004 r. 78 w 2000 r. plany były opracowane w 19 urz dach, w 2001 r. – w 20 urz dach, w 2002 r. – w 24 urz dach, w 2003 r. - w 27 urz dach. 59 szkoleniowe przedstawiane przez instytucje specjalizuj ce si w prowadzeniu szkole dla administracji publicznej, wytyczne i priorytety okre lone przez Urz d Słu by Cywilnej i Urz d Komitetu Integracji Europejskiej oraz priorytety wynikaj ce z bie cej pracy urz dów. W zdecydowanej wi kszo ci urz dów (22) tematyka szkole okre lona była blokami tematycznymi, bez podziału na rodzaje szkole , o których mowa w art. 98 ust. 2 ustawy o słu bie cywilnej. W 5 urz dach79 nie sporz dzano rzeczowych planów szkole , a jedynie plany finansowe szkole . W tych urz dach szkolenia realizowane były na bie co w ramach posiadanych rodków finansowych, na podstawie potrzeb szkoleniowych zgłaszanych przez pracowników poszczególnych komórek organizacyjnych urz dów. Do dnia 30 czerwca 2004 r. indywidualne programy rozwoju zawodowego urz dników słu by cywilnej, w formie odr bnych dokumentów, zostały ustalone przez dyrektorów generalnych 3 urz dów80. W 28 urz dach81 jako indywidualne programy rozwoju zawodowego urz dników traktowano wnioski zawarte w ocenie okresowej urz dnika. Wnioski te dotyczyły poszerzenia wiedzy i umiej tno ci niezb dnych do pracy na zajmowanym stanowisku. Zgodnie z art. 100 ustawy o słu bie cywilnej dyrektorzy generalni ustalaj dla ka dego urz dnika indywidualne programy rozwoju zawodowego, bior c pod uwag w szczególno ci: ocen jego pracy dokonan przez bezpo redniego przeło onego, perspektywy wykonywania pracy zawodowej przez urz dnika, potrzeby i mo liwo ci urz du w zakresie zatrudnienia, potrzeby i mo liwo ci urz dnika ustalone w wyniku przeprowadzonych z nim uzgodnie . W ocenie NIK, potraktowanie przez dyrektorów generalnych 28 urz dów, wniosków w zakresie dalszego doskonalenia urz dników zawartych w arkuszach okresowych ocen jako indywidualnych programów rozwoju zawodowego s niewystarczaj ce. Dane zawarte w arkuszach okresowych ocen nie zawierały bowiem wszystkich elementów jakie powinny zawiera , zgodnie z art. 100 ustawy o słu bie cywilnej, indywidualne programy rozwoju zawodowego. Na szkolenia w słu bie cywilnej, w okresie obj tym kontrol , wydatkowano ogółem 29.780,2 tys. zł, z tego: - w latach 2000 – 2003 r. - 26.608,3 tys. zł, co stanowiło 91% zaplanowanych na ten okres rodków, 79 w Kujawsko-Pomorskim Urz dzie Wojewódzkim, w Ministerstwach: Nauki i Informatyzacji, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Skarbu Pa stwa, Sprawiedliwo ci. 80 w Urz dach Wojewódzkich: Podlaskim, Podkarpackim, i wi tokrzyskim. 81 Ocen nie dokonywano w dwóch urz dach: Ministerstwie Polityki Społecznej i w Lubelskim Urz dzie Wojewódzkim 60 - w pierwszym półroczu 2004 r. – 3.171,9 tys. zł, co stanowiło 36% rodków zaplanowanych na ten cel na 2004 r. W okresie od 2000 r. do 2002 r. zmniejszono wysoko rodków na szkolenia: - planowanych z 7.921,1 tys. zł w 2000 r. do 5.868 tys. zł w 2002 r., tj. o 2.053,1 tys. zł, - wydatkowanych z 6.861,1 tys. zł w 2000 r. do 5.253,3 tys. zł w 2002 r., tj. o 1.1607,8 tys. zł. W 2003 r. zaplanowano na szkolenia rodki wy sze o 1.879,8 tys. zł od zaplanowanych na ten cel rodków w 2002 r. Były one jednak ni sze od rodków zaplanowanych na szkolenia w 2000 r. o 173,2 tys. zł. W 2003 r. wydatkowano jednak wi cej o 325,8 tys. zł w stosunku do rodków wydatkowanych na szkolenia w 2000 r. Oznacza to, i zwi kszył si stopie wykorzystania planowanych na szkolenia rodków (z 87% w 2000 r. do 93% w 2003 r.). Na szkolenia urz dników słu by cywilnej w ramach indywidualnego programu rozwoju zawodowego wydatkowano ogółem 554,7 tys. zł, co stanowiło 2% ogółu wydatkowanych rodków na szkolenia. W urz dach, w których urz dnicy słu by cywilnej zostali poddani procesowi oceniania, tematyka szkole wynikała z wniosków zawartych w arkuszach okresowych ocen. W 19 urz dach82 dyrektorzy generalni wyrazili zgod na pokrycie przez urz d cz ci lub cało ci kosztów z tytułu uczestnictwa członków korpusu słu by cywilnej w szkoleniach i zaj ciach innych ni przewidziane dla słu by cywilnej. Najcz ciej dofinansowywano studia podyplomowe, aplikacje prawnicze, studia wy sze. Ogółem na szkolenia inne ni szkolenia w słu bie cywilnej, w okresie obj tym kontrol , wydatkowano 4.455 tys. zł, co stanowiło 15 % ł cznej kwoty rodków wydatkowanych na szkolenia. Dyrektorzy generalni urz dów obj tych kontrol wywi zali si z obowi zku okre lonego w § 9 rozporz dzenia w sprawie szczegółowych warunków organizowania i prowadzenia szkole w słu bie cywilnej, tj. corocznie przekazywali do Szefa Słu by Cywilnej listy członków korpusu słu by cywilnej, skierowanych na szkolenia centralne. W przypadku gdy skierowani członkowie korpusu słu by cywilnej nie mogli wzi udziału w szkoleniu, w ich zast pstwie kierowani byli inni pracownicy. Jedynie Dyrektor Generalny Ministerstwa Kultury nie przekazywał listy członków korpusu słu by cywilnej, którzy mieli wzi udział w szkoleniach centralnych, co stanowiło naruszenie §9 przywołanego rozporz dzenia. 82 w Urz dach Wojewódzkich: Kujawsko-Pomorskim, Lubelskim, Łódzkim, Opolskim, Podlaskim, Podkarpackim, w Ministerstwach: Edukacji Narodowej i Sportu, Infrastruktury, Kultury, Nauki i Informatyzacji, Obrony Narodowej, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Skarbu Pa stwa, Sprawiedliwo ci, Spraw Wewn trznych i Administracji, rodowiska, Zdrowia, w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i w Urz dzie Słu by Cywilnej. 61 Dyrektorzy generalni urz dów wywi zali si równie z obowi zku przekazywania Szefowi Słu by Cywilnej zbiorczych zestawie dotycz cych ocen szkole przeprowadzonych w urz dach. Planowanie i wydatkowanie rodków na szkolenia było przedmiotem audytu wewn trznego w 6 urz dach83, przedmiotem kontroli zewn trznej w 1 urz dzie84, a w 2 urz dach85 przedmiotem kontroli dokonanej przez komórki kontroli wewn trznej. Stwierdzone w toku kontroli wewn trzadministracyjnej nieprawidłowo ci dotyczyły przede wszystkim: - nieprzeprowadzania analizy potrzeb szkoleniowych, - braku planów rzeczowych szkole , - niepełnego wykorzystania zaplanowanych na szkolenia rodków finansowych, Zalecenia wynikaj ce ze stwierdzonych nieprawidłowo ci zostały zrealizowane. W Ministerstwie Spraw Wewn trznych i Administracji: - w dniach od 3 do 8 czerwca 2002 r., kontrol przeprowadził radca Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Przedmiotem kontroli było planowanie, programowanie, organizacja, przydatno i efekty szkole w latach 2000-2001. W protokole kontroli stwierdzono m.in. „(...) z zebranych przez Wydział propozycji tematów i wykazów pracowników do przeszkolenia, nie sporz dza si zestawie zbiorczych potrzeb w postaci planu rzeczowego (tematycznego) w powi zaniu z przewidywaln liczb osób do przeszkolenia i kosztem danego szkolenia. (...).” Od 2003 r. w MSWiA sporz dzane s plany rzeczowe szkole , - w dniach od 6 do 30 pa dziernika 2003 r., zespół kontrolny Departamentu Kontroli MSWiA, przeprowadził kontrol , której celem była m.in. ocena realizacji szkolenia członków korpusu słu by cywilnej. W toku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowo ci, - przedmiotem audytu wewn trznego była realizacja wydatków zwi zanych ze szkoleniem i doskonaleniem zawodowym funkcjonariuszy i pracowników. Badaniu poddano okres od stycznia 2002 r. do wrze nia 2003 r. Po dokonanym badaniu audytowym zalecono m.in. rozszerzenie zakresu informacji w prowadzonym rejestrze szkole , prowadzenie rejestru szkole w formie elektronicznej oraz opracowanie procedury obejmuj cej przygotowanie i obieg dokumentów przy organizacji szkole . 3.2.8. Przestrzeganie przepisów dotycz cych ograniczenia ł czenia zatrudnienia z podejmowaniem działalno ci zarobkowej przez członków korpusu słu by cywilnej Członkowie korpusu słu by cywilnej nie mog podejmowa dodatkowego zatrudnienia bez zgody dyrektora generalnego urz du. W przypadku pracowników słu by cywilnej zgoda taka jest niezb dna w sytuacjach podj cia dodatkowego zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Natomiast urz dnicy słu by cywilnej winni uzyska zgod równie na podj cie innych zaj zarobkowych (np. wykonywania pracy na podstawie umów cywilnoprawnych). 83 w Ministerstwach: Spraw Zagranicznych, Kultury, Spraw Wewn trznych i Administracji, rodowiska w Urz dach Wojewódzkich: Zachodniopomorskim, Lubuskim. 84 Kontrola została przeprowadzona w 2002 r. w Ministerstwie Spraw Wewn trznych i Administracji przez pracowników Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. 85 w Ministerstwie Spraw Wewn trznych i Administracji i w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. 62 Z obj tej badaniami kontrolnymi próby 407 urz dników86 (spo ród 748 czynnych urz dników) 129 wyst piło do dyrektora generalnego o wyra enie zgody na podj cie zaj zarobkowych. Zgod otrzymało 119 urz dników. Na podstawie uzyskanych informacji z urz dów skarbowych stwierdzono, e bez zgody dyrektora generalnego danego urz du zaj cia zarobkowe wykonywało 46 urz dników. Z obj tej badaniami kontrolnymi próby 382 pracowników słu by cywilnej, zajmuj cych wy sze stanowiska w słu bie cywilnej, 165 wyst piło do dyrektora generalnego o wyra enie zgody na podj cie dodatkowego zatrudnienia. Zgod uzyskało 159 pracowników. Na podstawie uzyskanych informacji z urz dów skarbowych stwierdzono, e bez zgody dyrektora generalnego dodatkowe zatrudnienie wykonywało 16 pracowników. Podejmowanie dodatkowego zatrudnienia lub zaj zarobkowych bez zgody dyrektora generalnego urz du stanowi naruszenie art. 72 ustawy o słu bie cywilnej. 3.2.9. Kontrola wewn trzna przeprowadzana przez wła ciwe komórki organizacyjne urz dów Najwy sza Izba Kontroli negatywnie ocenia fakt, i w ci gu 5 lat obowi zywania ustawowych uregulowa w zakresie organizacji i funkcjonowania słu by cywilnej, dyrektorzy generalni 19 urz dów nie podj li próby ich oceny na podstawie wyników kontroli przeprowadzonych przez wła ciwe komórki organizacyjne urz dów. W okresie obj tym kontrol , w tylko 14 urz dach87 zostało przeprowadzonych, przez komórki kontroli wewn trznej lub audytu wewn trznego, 26 kontroli (bada audytowych) w zakresie organizacji i funkcjonowania słu by cywilnej. 86 W toku kontroli NIK wybrano urz dników i pracowników słu by cywilnej zajmuj cych wy sze stanowiska w słu bie cywilnej, w stosunku do których zasi gano informacji w urz dach skarbowych na temat uzyskiwania przez nich dodatkowych przychodów z innych ródeł ni stosunek pracy w danym urz dzie. Zastosowano niestatystycz metod doboru próby – dobór próby na podstawie os du. 87 w Urz dach Wojewódzkich: Dolno l skim, Podkarpackim, wi tokrzyskim, Kujawsko-Pomorskim, Lubuskim, Zachodniopomorskim, w Ministerstwach: Obrony Narodowej, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Kultury, Spraw Wewn trznych i Administracji, Spraw Zagranicznych, rodowiska, w Urz dzie Słu by Cywilnej, i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. 63 Tabela Nr 10: Dane dotycz ce liczby urz dów oraz zakresu kontroli: Zakres kontroli Zatrudnianie i wynagradzanie pracowników Liczba Liczba urz dów, kontroli w których były kontrole 4 9 Wywi zywanie si z obowi zku przeprowadzania słu by przygotowawczej 3 5 Wywi zywanie si z obowi zku dokonywania ocen urz dników słu by cywilnej Realizacja szkole w słu bie cywilnej 1 1 7 8 Ł czenie zatrudnienia z wykonywaniem działalno ci zarobkowej 3 3 Zalecenia pokontrolne Opracowanie aktualnych opisów stanowisk, Dostosowanie zakresów czynno ci pracowników do zada komórek organizacyjnych urz du, Wprowadzenie racjonalnych i jednolitych kryteriów przydziału etatów poszczególnym komórkom organizacyjnym urz du oraz obsady nowo przyznanych stanowisk pracy, Zwi kszenie stopnia wykorzystania planowanego limitu zatrudnienia, Zastosowanie w szerszym zakresie motywacyjnego systemu wynagradzania, poprzez kształtowanie odpowiedniej gradacji płac wynikaj cej z zajmowanego stanowiska i oceny efektywno ci wykonywanych zada , Stworzenie warunków umo liwiaj cych przyspieszenie poddawania si przez pracowników, procedurze nabywania uprawnie do mianowania na urz dników słu by cywilnej, Wprowadzenie pisemnej procedury reguluj cej proces naboru do korpusu słu by cywilnej Opracowanie szczegółowych zasad okre laj cych zakres i form gromadzonej dokumentacji słu by przygotowawczej, Opracowanie i wdro enie instrukcji okre laj cej metod sporz dzania kalkulacji kosztów poszczególnych szkole w ramach słu by przygotowawczej Przyspieszenie prac w zakresie dokonywania ocen urz dników, Wprowadzenie okresowego systemu ocen równie do pracowników słu by cywilnej Wprowadzenie bardziej aktywnej polityki szkoleniowej w oparciu o zdiagnozowanie potrzeb szkoleniowych członków korpusu słu by cywilnej, Ustalenie priorytetów szkoleniowych, Wykorzystywanie w wi kszym stopniu planowanych rodków na szkolenia Przypomnienie wszystkim zobowi zanym do składania o wiadcze maj tkowych o konsekwencjach słu bowych i karnych gro cym im z tytułu niezło enia ich w przewidzianym terminie b d podania w nich nieprawdy, Rozwa enie mo liwo ci upowa nienia wyznaczonych pracowników do dokonywania analizy danych zawartych w o wiadczeniach maj tkowych. Kierownicy urz dów poinformowali o zrealizowaniu b d o podj ciu działa w celu realizacji zalece pokontrolnych. W pozostałych urz dach komórki kontroli wewn trznej nie obj ły kontrol organizacji i funkcjonowania słu by cywilnej. 64 3.2.10. Inne ustalenia kontroli 1. W toku kontroli przeprowadzonej w Ministerstwie Sprawiedliwo ci ustalono, e na dzie 30 czerwca 2004 r. na 44 wy sze stanowiska w rozumieniu ustawy o słu bie cywilnej obsadzone były 43 stanowiska, z tego 22 stanowiska dyrektorów i 21 stanowisk zast pców dyrektorów departamentów (komórek równorz dnych). W tej liczbie 6 wy szych stanowisk obsadzonych było w okresie poprzedzaj cym wej cie w ycie ustawy o słu bie cywilnej. natomiast w drodze konkursu, stosownie do wymogu wynikaj cego z ustawy o słu bie cywilnej, zostało obsadzonych 5 stanowisk kierowniczych (11,6% obsadzonych stanowisk) a pozostałe 32 stanowiska (74,4% ogółu obsadzonych) zajmowali prokuratorzy i s dziowie, powoływani na te stanowiska bez przeprowadzenia konkursu jako podlegaj cy regulacjom innych ustaw. W ocenie NIK, istniej ce rozwi zania prawne umo liwiaj ce zasilanie korpusu słu by cywilnej osobami niewyłonionymi w drodze konkursów, nie s spójne z podstawowym zało eniem kształtowania korpusu słu by cywilnej w sposób otwarty i konkurencyjny. W zwi zku z tym, nale ałoby rozwa y potrzeb obj cia procedur konkursow równie tych przypadków gdy stanowiska urz dnicze korpusu słu by cywilnej maj obejmowa pracownicy podlegaj cy innym pragmatykom słu bowym, m.in. s dziowie i prokuratorzy. 2. W Ministerstwie Spraw Zagranicznych, na dzie 30 czerwca 2004 r., obsadzonych było 61 wy szych stanowisk w słu bie cywilnej. W liczbie tej 4 stanowiska obsadzone były przed dniem wej cia w ycie ustawy o słu bie cywilnej a pozostałe 57 stanowisk na podstawie powierzenia pełnienia obowi zków, bez przeprowadzenia procedury konkursowej. Ustalono te , e okres pełnienia obowi zków dla ł cznej liczby 148 osób wynosił: do roku – 73 osoby, do 2 lat – 58 osób, do trzech lat – 16 osób, a powy ej 4 lat obowi zki wykonywała 1 osoba. Jak wyja niono, na tak du fluktuacje kadr, miała wpływ specyfika działania Ministerstwa Spraw Zagranicznych zwi zana z delegowaniem pracowników do pracy w palcówkach zagranicznych. W okresie obj tym kontrol NIK status prawny członków korpusu słu by cywilnej MSZ regulowały do dnia 10 maja 2002 r. ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o słu bie cywilnej, a od tej daty – ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o słu bie zagranicznej88, z tym, e w zakresie nieuregulowanym t ustaw maj zastosowanie przepisy ustawy o słu bie cywilnej. Jak wykazała kontrola, regulacje obu tych dwóch ustaw powodowały w tpliwo ci co do statusu urz dników słu by cywilnej delegowanych do polskich placówek dyplomatyczno88 Dz. U. Nr 128, poz. 1403. 65 konsularnych. W Ministerstwie Spraw Zagranicznych uznawano, e urz dnicy słu by cywilnej, w okresie wykonywania pracy za granic , nie wchodz w skład korpusu słu by cywilnej, a w zwi zku z tym nie uwzgl dnia si ich w sprawozdaniach z wykonania zatrudnienia i wykorzystania rodków na wynagrodzenia członków korpusu słu by cywilnej, przekazywanych Szefowi Słu by Cywilnej, a tak e urz dnikom nie wypłaca si dodatku słu by cywilnej. Z przedstawionej w toku kontroli dokumentacji wynika, e pogl d taki podziela tak e Minister Finansów. Odmienn interpretacj obowi zuj cych przepisów zaprezentował Szef Słu by Cywilnej oraz Rz dowe Centrum Legislacji, stwierdzaj c, e członkowie korpusu słu by cywilnej zatrudnieni w słu bie zagranicznej nie trac statusu wynikaj cego z ustawy o słu bie cywilnej. Pomimo istniej cych rozbie no ci, do chwili obecnej, nie podj to prac legislacyjnych zmierzaj cych do u ci lenia przepisów reguluj cych status urz dników słu by cywilnej skierowanych do pracy w palcówkach zagranicznych. W ocenie NIK niezb dne jest podj cie inicjatywy ustawodawczej, która pozwoliłaby usun wskazane wy ej w tpliwo ci. 4. Informacje dodatkowe o przeprowadzonej kontroli 4.1. Przygotowanie kontroli Kontrol poprzedziła narada z udziałem kierownictwa NIK i przedstawicieli komórek organizacyjnych NIK. Narada zorganizowana przez Departament Administracji Publicznej odbyła si w dniu 19 lutego 2004 r. i dotyczyła zagadnie dotycz cych kwestii organizacji i funkcjonowania słu by cywilnej. W toku dyskusji zostało wypracowane stanowisko NIK w zakresie ocen co do poszczególnych instytucji okre lonych w ustawie o słu bie cywilnej. W kontroli zastosowano niestatystycz metod doboru próby - dobór na podstawie os du. Metoda bazuje na wyborze przemy lanym, opartym na subiektywnej decyzji kontrolera. Przy wyborze takiej techniki doboru wyniki kontroli nie mog by ekstrapolowane na cał populacj . Wybór przemy lany opiera si na os dzie wynikaj cym z do wiadczenia kontrolerskiego oraz wiedzy o działalno ci obj tej kontrol . 4.2. Post powanie kontrolne i działania podj te po zako czeniu kontroli Czynno ci kontrolne w urz dach zostały przeprowadzone w okresie od 25 maja 2004 r. do 6 stycznia 2005 r. Kierownikom wszystkich obj tych kontrol planow urz dów administracji rz dowej szczebla centralnego i terenowego zostały przekazane protokoły kontroli. do protokołów kontroli nie zostały zgłoszone zastrze enia. 66 W trakcie kontroli przesłuchano w charakterze wiadków 7 osób. Na podstawie art. 29 ust. 2 litera f) ustawy o NIK89 kontrolerzy NIK zasi gn li informacji w 165 urz dach skarbowych, w celu uzyskania b d sprawdzenia informacji o prowadzonej przez pracowników dodatkowej działalno ci zarobkowej lub podj ciu dodatkowego zatrudnienia. Ogółem przeprowadzono 6 narad – 3 w toku kontroli, 3 – po zako czeniu kontroli. W toku kontroli NIK stwierdzono nieprawidłowo ci finansowe, na ogólna kwot 492 tys. zł, polegaj ce na wypłacie dodatków specjalnych dla osób, którym powierzono pełnienie obowi zków dyrektorów i zast pców dyrektorów, przez okres powy ej 1 roku90. Kierownikom wszystkich kontrolowanych urz dów przekazano wyst pienia pokontrolne. Ostatnie wyst pienie zostało przekazane 3 lutego 2005 r. W wyst pieniach pokontrolnych Najwy sza Izba Kontroli sformułowała 108 wniosków pokontrolnych dotycz cych, m.in.: podj cia działa w zakresie zmiany rozporz dzenia w sprawie przeprowadzania ocen urz dników słu by cywilnej uwzgl dniaj ce procedur oceny dyrektorów generalnych, podj cia działa zmierzaj cych do obsadzenia stanowisk dyrektorów oraz ich zast pców w drodze konkursu, podj cia działa w celu opracowania opisów stanowisk pracy oraz zakresów obowi zków członków korpusu słu by cywilnej, przestrzeganie ustawowych i wewn trznych uregulowa dotycz cych mo liwo ci skrócenia okresu słu by przygotowawczej lub zwolnienia z obowi zku jej odbywania, zapewnienie terminowego podejmowania czynno ci przygotowawczych zwi zanych z przeprowadzaniem ocen urz dników słu by cywilnej oraz zachowania wymogów formalnych zwi zanych ze zmiana terminu sporz dzania ocen, podj cia działa dyscyplinuj cych wobec członków korpusu słu by cywilnej, którzy podj li dodatkowe zaj cia zarobkowe lub dodatkowe zatrudnienie bez wymaganej zgody dyrektorów generalnych, podj cia, w ramach kontroli przeprowadzanej przez wła ciwe komórki organizacyjne urz dów, kontroli wewn trznych w zakresie organizacji i funkcjonowania słu by cywilnej, w tym. m.in. problematyki przestrzegania przez członków korpusu słu by cywilnej art. 72 ustawy o słu bie cywilnej. 89 Ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwy szej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937 ze zm.) § 4 rozporz dzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 pa dziernika 1999 r. w sprawie okre lenia uprawnie szczególnych w zakresie płac i innych wiadcze , zasad przyznawania tych wiadcze i ich wysoko ci oraz okre lenia dodatków do wynagrodzenia przysługuj cych niektórym kategoriom członków korpusu słu by cywilnej (dz. U. Nr 89, poz,997) stanowi, i dodatek specjalny mo e by przyznany nie dłu ej ni na okres 1 roku. 90 67 Do ocen i uwag zawartych w wyst pieniach adresaci 3 wyst pie pokontrolnych zgłosili zastrze enia: 1. Minister Gospodarki i Pracy wniósł zastrze enia w zakresie: wniosku pokontrolnego dotycz cego pracowników, którzy uzyskali zgod dodatkowych zaj Utworzenia szczegółowego rejestru Dyrektora Generalnego na prowadzenie zarobkowych, obejmuj cego zakres i wa niejsze cechy udzielonych zezwole . minister wskazał, ze rejestr taki prowadzony jest od 2001 r. i jest rejestrem wszystkich wniosków wpływaj cych w tej sprawie. Natomiast wskazane w wyst pieniu pokontrolnym dwa przypadki uchybienia art. 72 ustawy o słu bie cywilnej nie mog stanowi podstawy do sformułowania takiego wniosku, gdy osoby te nie wyst piły z takim wnioskiem. Kolegium Najwy szej Izby Kontroli po zapoznaniu si z tre ci wyst pienia pokontrolnego oraz przeprowadzeniu analizy zastrze e Ministra postanowiło uwzgl dni zastrze enie, „zbyt ostrej oceny Izby dotycz cej poziomu niewykorzystania przyznanych etatów kalkulacyjnych.” W zastrze eniu Minister wyraził stanowisko, e ocena Izby nie uwzgl dnia szeregu obiektywnych uwarunkowa , które spowodowały niewykorzystanie limitu etatów. Kolegium Najwy szej Izby Kontroli nie uznało zasadno ci zastrze enia oddalaj c je. 2. Minister Skarbu Pa stwa w zgłoszonym zastrze eniu zakwestionował negatywn ocen NIK, dotycz c zatrudnienia z dniem 17 stycznia 2002 r., bez konkursu, Dyrektora Departamentu Spraw Obronnych i Ochrony Informacji Niejawnych z naruszeniem art. 41 ust. 2 ustawy o słu bie cywilnej. Kolegium Najwy szej Izby Kontroli oddaliło zastrze enie w cało ci. 3. Dyrektor Generalny Wielkopolskiego Urz du Wojewódzkiego zło ył zastrze enia w cz ci dotycz cej stwierdzenia, e „przeprowadzona w urz dzie dopiero po raz pierwszy w latach 2002 i 2003 ocena urz dników słu by cywilnej była niezgodna z przepisami art. 74 ustawy o słu bie cywilnej.” W zastrze eniach skar cy podnosi, ze praktyczne stosowanie przywołanego przepisu uzale nione zostało od wydania rozporz dzenia wykonawczego do ustawy. Rozporz dzenie weszło w ycie w dniu 21 czerwca 2002 r. i dopiero po tej dacie mo na było przyst pi do realizacji zada okre lonych w tre ci art. 74 ustawy o słu bie cywilnej i obowi zek ten realizowano. Komisja Odwoławcza postanowiła „uwzgl dni zastrze enia w cz ci i dokona zmiany tre ci pkt 6 wyst pienia pokontrolnego poprzez doprecyzowanie wskazania naruszonej normy prawnej oraz zamieszczenie uwagi, i po wej ciu w ycie rozporz dzenia w sprawie okre lenia 68 szczegółowych zasad przeprowadzania ocen urz dników słu by cywilnej, wykonywane były oceny, o których mowa w art. 74 ust. 1 ustawy o słu bie cywilnej.” 5. Zał czniki 5.1. Zał cznik Nr 1 – Wykaz skontrolowanych podmiotów oraz jednostek organizacyjnych NIK, które przeprowadziły w nich kontrol . 5.2. Zał cznik Nr 2 – Lista osób zajmuj cych kierownicze stanowiska, odpowiedzialnych za kontrolowan działalno . 5.3. Zał cznik Nr 3 – Wykaz aktów prawnych dotycz cych kontrolowanej działalno ci. 5.4. Zał cznik Nr 4 – Wykaz organów, którym przekazano informacje o wynikach kontroli. 69 ZAŁ CZNIK NR 1: Wykaz skontrolowanych podmiotów organizacyjnych NIK, które przeprowadziły w nich kontrole L.p. Podmiot skontrolowany 1. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 2. Dolno l ski Urz d Wojewódzki Kujawsko Pomorski Urz d Wojewódzki Lubelski Urz d Wojewódzki Lubuski Urz d Wojewódzki Łódzki Urz d Wojewódzki Małopolski Urz d Wojewódzki Mazowiecki Urz d Wojewódzki Opolski Urz d Wojewódzki Podlaski Urz d Wojewódzki Podkarpacki Urz d Wojewódzki Pomorski Urz d Wojewódzki l ski Urz d Wojewódzki wi tokrzyski Urz d Wojewódzki Warmi sko-Mazurski Urz d Wojewódzki Wielkopolski Urz d Wojewódzki Zachodniopomorski Urz d Wojewódzki Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu Ministerstwo Kultury Ministerstwo Nauki i Informatyzacji Ministerstwo Finansów Ministerstwo Gospodarki i Pracy Ministerstwo Skarbu Pa stwa Ministerstwo Infrastruktury 24. Ministerstwo Obrony Narodowej 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. Ministerstwo Polityki Społecznej Ministerstwo Zdrowia Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ministerstwo rodowiska Ministerstwo Spraw Wewn trznych i Administracji Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ministerstwo Sprawiedliwo ci Kancelaria Prezesa Rady Ministrów Urz d Słu by Cywilnej oraz jednostek Jednostka organizacyjna NIK, która przeprowadziła kontrol 3. Delegatura NIK we Wrocławiu Delegatura NIK w Bydgoszczy Delegatura NIK w Lublinie Delegatura NIK w Zielonej Górze Delegatura NIK w Łodzi Delegatura NIK w Krakowie Delegatura NIK w Warszawie Delegatura NIK w Opolu Delegatura NIK w Białymstoku Delegatura NIK w Rzeszowie Delegatura NIK w Gda sku Delegatura NIK w Katowicach Delegatura NIK w Kielcach Delegatura NIK w Olsztynie Delegatura NIK w Poznaniu Delegatura NIK w Szczecinie Departament Nauki, O wiaty i Dziedzictwa narodowego Departament Bud etu i Finansów Departament Gospodarki, Skarbu Pa stwa i Prywatyzacji Departament Komunikacji i Systemów Transportowych Departament Obrony Narodowej i Bezpiecze stwa Wewn trznego Departament Pracy, Spraw Socjalnych i Zdrowia Departament rodowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego Departament Administracji Publicznej 70 ZAŁ CZNIK NR 2: Lista osób zajmuj cych kierownicze stanowiska, odpowiedzialnych za kontrolowan działalno L.p. Skontrolowana jednostka 1. 2. 1. Dolno l ski Urz d Wojewódzki 2. Kujawsko Pomorski Urz d Wojewódzki 3. Lubelski Urz d Wojewódzki 4. Lubuski Urz d Wojewódzki 5. Łódzki Urz d Wojewódzki 6. Małopolski Urz d Wojewódzki 7. Mazowiecki Urz d Wojewódzki 8. Opolski Urz d Wojewódzki 9. Podlaski Urz d Wojewódzki 10. Podkarpacki Urz d Wojewódzki Osoby sprawuj ce funkcj dyrektora generalnego 3. Marek Maciejak Okres sprawowania funkcji (od .... do) 4. od 1 lutego 1997 r. do 7 marca 2003 r. Andrzej Dobrowolski od 8 marca 2003 r. do 3 listopada 2004 r. Marek Maciejak od 4 listopada 2004 r. Mirosław Orłowski od 23 sierpnia 1999 r. do 11 pa dziernika 2001 r. Katarzyna Gawro ska od 12 pa dziernika 2001 r. do 17 stycznia 2002 r. Małgorzata Mastalerz od 18 stycznia 2002 r. do 17 lipca 2002 r. Antoni Baszy ski od 18 lipca 2002 r. Leszek Burakowski od 7 czerwca 1999 r. do 10 lutego2002 r. Krzysztof Daszy ski od 11 lutego 2002 r. Helena Hatka od 30 czerwca 1999 r. do 10 lutego 2002 r. Andrzej Go wi ski od 11 lutego 2002 r. Krystyna Byczkowska od 3 lutego 1998 r. do 29 czerwca 2002 r. Stanisław od 10 lipca 2002 r. Wo niakowski do 23 pa dziernika 2004 r. Mirosław Chechelski od 3 kwietnia 1998 r. do 11 grudnia 2001 r. Tadeusz Trzmiel od 20 lutego 2002 r. do 16 grudnia 2002 r. Jan Golba od 28 lipca 2003 r. Tadeusz Wydra od 1 lipca 1999 r. do 11 maja 2002 r. Ewa St pniewska od 12 maja 2002 r. do 9 pa dziernika 2002 r. Małgorzata Bebelska od 10 pa dziernika 2002 r. Mirosław Czernysz od 16 marca 1999 r. do 26 czerwca 2001 r. Jerzy Kliszewski od 27 czerwca 2001 r. Bogusław od 1 stycznia 1999 r. Poniatowski do 30 kwietnia 2002 r. Andrzej Tanajewski od 15 maja 2002 r. Magdalena Holzer od 3 marca 1998 r. do 30 czerwca 2001 r. Irena Jana od 1 lipca 2001 r. do 2 wrze nia 2001 r. 71 Zbigniew Solarski 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. od 3 wrze nia 2001 r. do 15 lutego 2002 r. Janusz Olech od 16 lutego 2002 r. Pomorski Urz d Wojewódzki Cezary D browski od 18 lutego 2002 r. do 25 lipca 2004 r. l ski Urz d Wojewódzki Jakub Banasik od 1 stycznia 1999 r. do 1 grudnia 2000 r. Jan Sroka od 2 grudnia 2000 r. do 30 czerwca 2003 r. Robert Bochniak od 1 lipca 2003 r. do 17 sierpnia 2003 r. Konrad Imielski od 20 sierpnia 2003 r. wi tokrzyski Urz d Wojewódzki Janusz Koza od 22 maja 1998 r. do 5 marca 2002 r. Maria Szydłowska od 6 marca 2002 r. do 13 czerwca 2002 r. Sławomir Neugebauer od 14 czerwca 2002 r. Warmi sko-Mazurski Urz d Barbara Olechnowicz od 1 stycznia 1999 r. Wojewódzki Wielkopolski Urz d Wojewódzki Aleksander Motała od 3 lipca 1998 r. do 27 czerwca 2001 r. Wojciech Czy ewski od 28 czerwca 2001 r. do 2 stycznia 2002 r. Walerian Szyma ski od 22 kwietnia 2002 r. Zachodniopomorski Urz d Piotr Krzystek od 1 stycznia 1999 r. Wojewódzki do 21 lutego 2002 r. Barbara Gebel od 22 lutego 2002 r. do 9 grudnia 2002 r. El bieta Korczy ska- od 10 grudnia 2002 r. Sachs Ministerstwo Edukacji Narodowej Michał Piskorz od 5 stycznia 1999 r i Sportu do 31 stycznia 2002 r. Maciej Olejniczak od 1 lutego 2002 r. Ministerstwo Kultury Jakub Zaborowski od 1 lipca 1999 r. do 31 sierpnia 2000 r. Joanna Cicha od 1 wrze nia 2000 r. do 14 sierpnia 2002 r. Magdalena lusarska od 15 sierpnia 2002 r. do 14 pa dziernika 2002 r. Edward Krasowski od 15 pa dziernika 2002 r. Ministerstwo Nauki i Zdzisław Stachura od 1 kwietnia 1997 r. Informatyzacji do 9 marca 2003 r. Krystyn Weremowicz od 10 marca 2003 r. Ministerstwo Finansów Tomasz Pasikowski od 7 lipca 1999 r. do 11 stycznia 2001 r. Remigiusz od 12 stycznia 2001 r. Paszkiewicz do 31 maja 2001 r. Sławomir ałobka od 29 czerwca 2001 r. 72 21. Ministerstwo Gospodarki i Pracy Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej Ministerstwo Gospodarki Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 22. Ministerstwo Skarbu Pa stwa Jadwiga Mołdawa od 7 stycznia 2003 r. Marek Grabarek od 6 lutego 1997 r. do 7 stycznia 2003 r. od 23 stycznia 1997 r. do 6 stycznia 2003 r. od 17 grudnia 1997 r. do 19 pa dziernika 2000 r. od 20 pa dziernika 2000 r. do 28 pa dziernika 2002 r. od 29 pa dziernika 2002 r. do 30 kwietnia 2004 r. od 1 maja 2004 r. do 25 lipca 2004 r. od 26 lipca 2004 r. od 25 marca 1997 r. od 26 listopada 1997 r. do 27 pa dziernika 2000 r. od 28 pa dziernika 2000 r. do 8 wrze nia 2004 r. od 9 wrze nia 2004 r. od 10 maja 2004 r. od 17 czerwca 1999 r. do 14 kwietnia 2000 r. od 15 kwietnia 2000 r. do 17 stycznia 2001 r. od 18 stycznia 2001 r. do 30 listopada 2001 r. od 31 pa dziernika 2001 r. do 21 maja 2002 r. od 22 maja 2002 r. do 5 lipca 2003 r. od 18 czerwca 2003 r. do 3 lipca 2002 r. od 3 lipca 2003 r. Jadwiga Mołdawa Marek Chibowski Krystyna Jasiak Józef Mikosa El bieta Niebisz 23. Ministerstwo Infrastruktury 24. Ministerstwo Obrony Narodowej El bieta Boniuszko Andrzej Grabowski Tadeusz Diem Jakub Pienkowski 25. Ministerstwo Polityki Społecznej 26. Ministerstwo Zdrowia Henryk Łatkowski Dorota Habich Teresa Zimowska Małgorzata Por ba Michalina Rusin Małgorzata Por ba Lidia Rudzka Władysław Puzo 27. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Sławomir Waszczy ski Janusz Warakomski Grzegorz Liwi ski Bogusław Bil 28. Ministerstwo rodowiska Jarosław Olszewski Marek Haliniak Anna Ró anek od 14 kwietnia 1999 r. do 30 czerwca 2002 r. od 1 maja 2002 r. do 11 maja 2002 3. od 12 maja 2003 do 30 marca 2004 r. od 31 marca 2004 r. od 24 czerwca 1998 r. do 30 czerwca 2001 r. od 1 lipca 2001 r. do 21 listopada 2001 r. 73 Czesław Wi ckowski 29. Ministerstwo Spraw Wewn trznych i Administracji 30. Ministerstwo Spraw Zagranicznych 31. Ministerstwo Sprawiedliwo ci 32. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów 33. Urz d Słu by Cywilnej od 22 listopada 2001 r. do 13 sierpnia 2002 r. Andrzej Dworzak od 14 sierpnia 2002 r. Mariusz Jabło ski od 25 listopada 1997 r. do 6 marca 2000 r. Jan W grzyn od 7 marca 2000 r. do 28 maja 2000 r. Maria Muskała od 29 maja 2000 r. do 31 listopada 2001 r. Zbigniew Zaczy ski od 1 grudnia 2001 r. do 17 stycznia 2002 r. Jerzy Bart od 18 stycznia 2002 r. Michał Radlicki od 16 grudnia 1997 r. do 25 pa dziernika 2001 r Zbigniew od 26 pa dziernika 2001 r. Matuszewski do 31 sierpnia 2004 r. Krzysztof Jakubowski od 1 wrze nia 2004 r. Jerzy wiete ki od 20 pa dziernika 1998 r. do 15 wrze nia 2000 r. Wojciech Kijowski od 16 wrze nia 2000 r. Jarosław Ka mierski od 7 grudnia 1999 r. do 31 pa dziernika 2001 r. Elwira Kucharska od 1 listopada 2001 r. Robert Czarnecki od 16 grudnia 1997 r. 74 ZAŁ CZNIK NR 3: Wykaz aktów prawnych dotycz cych kontrolowanej działalno ci 1. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.), 2. Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o słu bie cywilnej (Dz. U. z 1999 r. Nr 49, poz. 483 ze zm.), 3. Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148 ze zm.), 4. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rz dowej w województwie (Dz. U. z 2001 r. Nr 80 poz. 872 ze zm.), 5. Rozporz dzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 pa dziernika 1999 r. w sprawie stanowisk urz dniczych, wymaganych kwalifikacji zawodowych, stopni słu bowych urz dników słu by cywilnej, mno ników do ustalania wynagrodzenia oraz szczegółowych zasad ustalania i wypłacania innych wiadcze przysługuj cych członkom korpusu słu by cywilnej (Dz. U. Nr 89, poz. 996 ze zm.), 6. Rozporz dzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 wrze nia 1999 r. w sprawie sposobu przeprowadzania post powania kwalifikacyjnego w słu bie cywilnej (Dz. U. Nr 79, poz. 894 ze zm.), 7. Rozporz dzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 1999 r. w sprawie sposobu organizowania i szczegółowych zasad przeprowadzania konkursów na wy sze stanowiska w słu bie cywilnej (Dz. U. Nr 91, poz. 1028), 8. Rozporz dzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 maja 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania ocen urz dników słu by cywilnej (Dz. U. Nr 69, poz. 633), 9. Rozporz dzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 marca 2000 r. w sprawie szczegółowych warunków organizowania i prowadzenia szkole w słu bie cywilnej (Dz. U. Nr 22, poz. 280), 10. Rozporz dzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2000 r. w sprawie aplikacji legislacyjnej (Dz. U. Nr 38 poz. 422 ze zm.), 11. Zarz dzenie nr 112 Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 pa dziernika 2002 r. w sprawie nadania statutu Urz dowi Słu by Cywilnej (M. P. Nr 46 poz. 682), 12. Wyrok K 9/02 Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2002 r. (Dz. U. Nr 238 poz. 2025). 75 Zał cznik Nr 4 – Wykaz Organów, którym przekazano informacje o wynikach kontroli 1. Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej, 2. Marszałek Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej, 3. Marszałek Senatu Rzeczpospolitej Polskiej, 4. Prezes Rady Ministrów, 5. Szef Słu by Cywilnej, 6. Minister Edukacji Narodowej i Sportu, 7. Minister Finansów, 8. Minister Gospodarki i Pracy, 9. Minister Infrastruktury, 10. Minister Kultury, 11. Minister Nauki i Informatyzacji, 12. Minister Obrony Narodowej, 13. Minister Polityki Społecznej, 14. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 15. Minister Skarbu Pa stwa, 16. Minister Spraw Wewn trznych i Administracji, 17. Minister Spraw Zagranicznych, 18. Minister Sprawiedliwo ci, 19. Minister rodowiska, 20. Minister Zdrowia, 21. Sejmowa Komisja Administracji i Spraw Wewn trznych, 22. Sejmowa Komisja do Spraw Kontroli Pa stwowej, 23. Komisja Samorz du Terytorialnego i Administracji Pa stwowej Senatu RP, 24. Kierownictwo NIK, 25. Wojewodom.
