Transplantacja

TRANSPLANTACJA
KKK 2296, 2300-2301
CO TO TAKIEGO?
(ang. organ
transplantation) –
zabiegi medyczne
polegające na
przeniesieniu organu
lub tkanki z jednego
osobnika na drugiego
albo w ramach jednego
organizmu na inne
miejsce, wykonywane
w celach medycznych.
Transplantacja – podstawowe określenie tematu
RYS HISTORYCZNY
1954 – pierwsza skuteczna transplantacja
organu ludzkiego (nerka bliźniaka)
➔ 1967 – pierwsza transplantacja serca
➔ 1985 – pierwsza w Polsce transplantacja
serca
➔ 1994 – pierwszy w Polsce udany
przeszczep wątroby u dorosłego
➔ 2010 – pierwszy udany przeszczep całej twarzy
➔ 2014 - Pierwsza transplantacja czaszki
wydrukowanej na drukarce 3D
➔
Transplantacja – podstawowe określenie tematu
CO SIĘ DA PRZESZCZEPIĆ?
Skóra
Serce
Nerki
Wątroba
Trzustka
Szpik kostny
Rogówka
… i wiele innych
Transplantacja – podstawowe określenie tematu
RODZAJE PRZESZCZEPÓW
Autoprzeszczep
W obrębie
danego
organizmu,
np. skóra.
Allogeniczne
W ramach tego
samego
gatunku,
np. nerka.
Izotransplantacje
Pomiędzy jednostkami identycznymi genetycznie,
np. bliźnięta jednojajowe.
Ksenotransplantacje
Między osobnikami
różnych gatunków,
np. od świni.
Alloplastyka
Z materiałów
niebiologicznych,
np. sztuczne
zastawki.
Transplantacja – sproblematyzowanie tematu
RODZAJE PRZESZCZEPÓW
W zależności od tego podziału dokonuje się
moralnej oceny transplantacji.
Warto przy tej okazji zauważyć, że najwięcej trudności budzi
homotransplantacja (allogeniczna). Dzieli się ona jeszcze
następująco.
Przeszczep
narządów
parzystych
Przeszczep
narządów
pojedynczych
Przeszczep
od dawców
żywych
Przeszczep
od dawców
martwych
Transplantacja – sproblematyzowanie tematu
PROBLEMY MORALNE
W transplantacji mamy do
czynienia z dwoma prawami:
1. Prawem osoby (biorcy) do
leczenia i przedłużenia życia;
2. Prawem osoby (dawcy) do
dysponowania swoim ciałem
(bez przymusu).
W normalnych warunkach jednak
(gdy nie dochodzi do nadużyć) te
dwa prawa nie są sobie
przeciwstawne.
Transplantacja – sproblematyzowanie tematu
PROBLEMY MORALNE
Muszą być jednak zachowane
podstawowe zasady transplantacji:
Nikt nie ma obowiązku darowania
swoich organów lub tkanek .
➔
Nikt nie może rościć sobie praw do
czyichś organów lub tkanek
(człowieka żyjącego lub martwego).
➔
Jedyną właściwą formą oddania
organu jest forma wolnego daru.
➔
Gdy te zasady są zachowane
transplantacja nie budzi
problemów moralnych i jest wręcz
uznawana za czyn miłosierdzia.
Transplantacja – sproblematyzowanie tematu
PROBLEMY MORALNE
Dopiero gdy naruszane są
powyższe zasady
transplantacji, pojawiają się
poważne problemy
moralne:
✗
✗
Handel organami.
Wykorzystanie organów
do przeszczepów bez
zgody dawców, a nawet
wbrew ich woli.
Transplantacja – sproblematyzowanie tematu
PROBLEMY MORALNE
Dodatkowym problemem przy
przeszczepach jest:
✗
Definicja śmierci mózgowej.
Najogólniej ustala ona, iż zgon
człowieka następuje w
momencie śmierci kory i pnia
mózgu. Jest to definicja
ustalona na potrzeby
transplantacji. Wobec tej
definicji pojawiają się jednak
spore zastrzeżenia.
Transplantacja – sproblematyzowanie tematu
PROBLEMY MORALNE
Jeszcze jednym
problemem moralnym jest
użycie w transplantacji
embrionalnych komórek
macierzystych.
Najogólniej polega to na tym, że tworzy się
ludzkie zarodki, a następnie je niszczy pobierając
z nich komórki macierzyste.
Nie tylko więc zabija się zapoczątkowane ludzkie
życie, ale również traktuje się je przedmiotowo,
jako materiał genetyczny do tworzenia nowych
terapii.
Transplantacja – sproblematyzowanie tematu
WSZYSCY SĄ ZA, CHOCIAŻ …
Podsumowując …
Przy zachowaniu ogólnych zasad
transplantacji, argumenty “za” jej
stosowaniem są oczywiste
i akceptowane przez większość.
Argumenty przeciw pojawiają się
w przypadku przeszczepów
allogenicznych narządów pojedynczych
od martwych dawców. Chodzi o definicję
śmierci mózgowej, na którą nie wszyscy
się zgadzają.
Zdania przeciwne pojawiają się również
w przypadku autoprzeszczepów
z embrionalnych komórek
macierzystych.
Transplantacja – argumenty za i przeciw
GŁOS KOŚCIOŁA
Kościół popiera, a nawet zachęca do
oddawania organów do przeszczepów.
Podkreśla jednak, że jest to moralne
pod pewnymi warunkami (KKK 2296,
2301)
●
Kościół sprzeciwia się wykorzystaniu
do przeszczepów embrionalnych
komórek macierzystych, gdyż jest to
związane z niszczeniem ludzkich
zarodków.
●
Transplantacja – nauka Kościoła w tym względzie
KATECHIZM KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO
2300 Ciała zmarłych powinny być traktowane
z szacunkiem i miłością wypływającą z wiary i nadziei
zmartwychwstania. Grzebanie zmarłych jest uczynkiem
miłosierdzia względem ciała; jest uczczeniem dzieci
Bożych, będących świątynią Ducha Świętego.
2301 Sekcja zwłok może być moralnie dopuszczalna dla
celów dochodzenia sądowego lub badań naukowych.
Bezpłatne przekazywanie narządów po śmierci jest
dopuszczalne i może zasługiwać na uznanie. Kościół
zezwala na kremację zwłok, jeśli nie jest ona przejawem
podważania wiary w zmartwychwstanie ciała
Transplantacja – nauka Kościoła w tym względzie
KATECHIZM KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO
2296 Przeszczep narządów zgodny jest z prawem
moralnym, jeśli fizyczne i psychiczne niebezpieczeństwa,
jakie ponosi dawca, są proporcjonalne do pożądanego
dobra biorcy. Oddawanie narządów po śmierci jest
czynem szlachetnym i godnym pochwały; należy do
niego zachęcać, ponieważ jest przejawem wielkodusznej
solidarności. Moralnie nie do przyjęcia jest pobranie
narządów, jeśli dawca lub jego bliscy, mający do tego
prawo, nie udzielają na to wyraźnej zgody. Jest rzeczą
moralnie niedopuszczalną bezpośrednie powodowanie
trwałego kalectwa lub śmierci jednej istoty ludzkiej,
nawet gdyby to miało przedłużyć życie innych osób.
Transplantacja – nauka Kościoła w tym względzie
INNE DOKUMENTY KOŚCIOŁA
Jan Paweł II, Encyklika
Evangelium Vitae,
nr 16, 63, 64.
Jan Paweł II,
Przemówienia do
uczestników
Międzynarodowego
Kongresu
Transplantacji.
Transplantacja – nauka Kościoła w tym względzie
CO NA TO PRAWO (W POLSCE)?
Kwestie transplantacji są w Polsce uregulowane poprzez
Ustawę z dn. 1.07.2005 o pobieraniu, przechowywaniu
i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów.
●
●
●
Żywym dawcą może być tylko ten, kto dobrowolnie
wyraził pisemną zgodę przed lekarzem.
Każdy zmarły może być potencjalnym dawcą, o ile nie
figuruje w centralnym rejestrze sprzeciwów. Zasięga
się również opinii rodziny.
Transplantacja może być tylko dobrowolna
i nieodpłatna. Zakaz handlu narządami pod sankcją
kary.
Transplantacja – dodatkowe info
DODATKOWE INFO
●
Transplantacja w innych religiach
(https://www.dawca.pl/warto-wiedziec/transplantacja-a-religie )
●
http://www.przeszczep.pl/
Transplantacja – dodatkowe info