otwórz

Trochę poezji w piosenkach dla dzieci
Teresa Stanisz
Literatura wokalna dla dzieci jest bardzo obszerną dziedziną.
Aby śpiewać na poziomie amatorskim, wystarczy posiadać przeciętny słuch muzyczny, czyli odróżniać tony
niskie i wysokie, głośne i ciche a także – w miarę czysto – próbować powtórzyć usłyszaną melodię lub zadany
rytm. Przeciętny słuch oraz wrodzone poczucie rytmu ma prawie każdy człowiek. Różnimy się jednak stopniem
rozśpiewania i umuzykalnienia. Wspólne muzykowanie, śpiewanie, granie na instrumentach może przynieść wiele
dobrego przyszłemu społeczeństwu. Oddziaływanie na młodego odbiorcę poprzez sztukę kształtuje jego
osobowość w sensie poznawczym, moralnym i społecznym. Głosem można przecież wyrażać swoja
indywidualność, ale też włączyć się w społeczne kontakty i działania np. śpiewając w zespole.
Czy jednak wszystkie propozycje piosenek dla najmłodszych satysfakcjonują nas i jej odbiorców?
Poszukiwania
ciekawych
propozycji
wokalnych
zaprowadziły
mnie
do
punktu,
w którym sama postanowiłam coś zaproponować najmłodszemu odbiorcy. Oto kilka propozycji własnych
piosenek w połączeniu z poezją dla dzieci.
Na zajęciach z muzyki warto przekonywać uczniów (przyszłych słuchaczy), że śpiewanie wcale nie musi
być nudne i uciążliwe. Wręcz przeciwnie, może sprawiać dużo radości, być okazją do ekspresji (także ruchowej)
a przy tym zapoznawać uczniów z historią, poezją, uwrażliwiać na współczesne problemy lub po prostu bawić.
Wszystko to jest możliwe pod warunkiem, że opracowania utworów są interesujące i o różnym stopniu
trudności – z jednej strony - adekwatnego do możliwości wykonawczych dzieci, a z drugiej strony – pozwalające
ujawnić ich zdolności wokalne.
Na początek dla rozśpiewania pomocne są krótkie piosenki, które mogą być „obrabiane” na różne
sposoby w kolejnych etapach edukacji wokalnej.
Prosty kanon to najlepsza propozycja, aby dzieci szybko nauczyły się melodii i tekstu piosenki,
a potem mogły „bawić się” formowaniem jej w dowolny sposób, oczywiście pod okiem nauczyciela.
Można wówczas tworzyć kanon rytmiczny oparty na tekście i rytmie piosenki albo zamieniać dowolnie śpiew
w kanonie z kanonem rytmicznym.
Taka propozycja pozwala nawet tzw. „świeżemu” odbiorcy muzyki na stawianie pierwszych kroków w dziedzinie
polifonii.
Oto propozycja prostego kanonu na pierwszy etap kształcenia śpiewu, poczucia rytmu i harmonii.
Bardziej wyszukanymi propozycjami dla nieco lepiej wokalnie rozwiniętych młodych śpiewaków mogą
być piosenki o balladowym charakterze, z trudniejszymi, aczkolwiek melodyjnymi liniami prowadzonymi
w prostym dwugłosie, najczęściej w odległości tercji.
Ważna jest również tematyka proponowanych piosenek. Tekst jest czynnikiem, który może i powinien
uwrażliwiać.
Zastosowanie poezji w śpiewie z pewnością podnosi walory wykonywanego utworu, a jeżeli zawiera
dodatkowo treści o charakterze wychowawczym, edukacyjnym lub proekologicznym, to propozycja wydaje się być
szczególnie atrakcyjna.
Jako przykład proponuję piosenkę w rytmie bossanowy z prostym dwugłosem w powtórzeniu refrenu,
gdzie baśniowy tekst został zaczerpnięty z antologii wierszy dla dzieci.
Zróżnicowanie charakteru piosenek wykonywanych przez dzieci jest z pewnością podstawą
do zainteresowania ich w ogóle śpiewem. Ciągłe proponowanie kanonów lub ballad zniechęci dzieci do działania
(zbyt monotonna literatura). Zawsze dobre są tzw. „mocne akcenty”.
Wykorzystanie piosenek w rytmie popularnych tańców daje szansę zwrócenia uwagi słuchacza.
Najchętniej dzieci śpiewają i poruszają się w rytmie rock & roll. Połączenie tego rodzaju muzyki z poezją może
być nie lada wyzwaniem dla każdego wykonawcy. Trudno bowiem śpiewać w rytmie tego tańca nie poruszając
się („nogi same chodzą”).
Ruch poniekąd ogranicza wydolność oddechową i skupienie młodego śpiewaka na poprawnej interpretacji utworu
(dykcji, artykulacji), tym bardziej, gdy do czynienia mamy właśnie z tekstem poetyckim.
Odpowiednia ilość ćwiczeń: zarówno dykcyjnych, wokalnych, jak i ruchowych może sprawić, że piosenka taka ma
szansę stać się sztandarową pozycją w repertuarze wielu zespołów śpiewających.
Podsumowując.
Rozwijajmy wyobraźnię naszych dzieci na muzykę ale uwrażliwiajmy je zapoznając przy okazji z poezją,
czerpiąc z ogromnych zasobów naszych twórców- poetów!
Bibliografia:
Kot W.: Antologia wierszy dla dzieci: Szedł czarodziej. Krajowa Agencja Wydawnicza, Rzeszów 1986
Tuwim J.: Wiersze dla dzieci. Nasza Księgarnia, Warszawa 1985
Steczkowska A.: Biuletyn Klubu Nauczyciela. „Szkolne zespoły muzyczne” nr 2/2010, s.4