Jak zbudowana jest książka?

Konspekt lekcji z edukacji czytelniczej dla klasy III
Temat: Jak zbudowana jest książka?
Forma pracy: zespołowa, grupowa, indywidualna.
Cel główny: poznanie podstawowych elementów budowy książki i ich funkcji.
Cele operacyjne:
• Na poziomie wiadomości uczeń po lekcji powinien
~ zapamiętać nazwy i układ elementów tworzących książkę,
~ rozumieć różnicę pomiędzy poszczególnymi elementami budowy książki oraz ich
rolę informacyjną, ochronną, zdobniczą, reklamową.
• Na poziomie umiejętności uczeń powinien
w sytuacjach typowych :
~ wskazać odpowiedni element w książce,
~ wykazać różnice w budowie książek,
~ wybrać informacje przydatne do prezentacji danego elementu,
w sytuacjach problemowych:
~ wzbogacić budowę książki o nowy element,
~ zaplanować budowę książki i skonstruować ją wykorzystując zdobytą wiedzę.
•
•
•
•
•
•
•
Pomoce:
część główna książki szyta nićmi,
część główna książki klejona,
książki z kanonu lektur klasy III, w których występuje strona tytułowa i spis treści,
książki z różnymi rodzajami opraw (sztywna, lakierowana, płócienna oraz książki z
obwolutami),
tablica poglądowa,
karty pracy,
plansza ,,Droga do celu”.
PLAN LEKCJI
Ogniwa lekcji
Tok lekcji w zarysie
Metody
Część
organizacyjna
Przywitanie uczniów.
Losowanie wizytówek.
,,Autoprezentacja” –
zwiększenie otwartości
uczniów, poznanie się.
Utworzenie grup.
Wprowadzenie
do tematu
Wskazywanie
Rozmowa
wylosowanych elementów kierowana
na tablicy. Próba określenia
ich funkcji.
Wyjaśnienie celu lekcji.
Podanie tematu.
Ćwiczenia
wprowadzające i
integrujące.
Organizacja grup.
Pomoce
Wizytówki
przedstawiające jeden z
elementów budowy
książki z miejscem na
wpisanie imienia (dla
każdego ucznia).
Tablica poglądowa:
,,Budowa książki”.
Poszczególne elementy
budowy książki na
pojedynczych kartkach.
Część
zasadnicza
Wskazywanie elementów
budowy książki, różnic w
budowie, wyjaśnienie
pojęć, funkcji
poszczególnych części.
Prezentacja cech kolejnych
elementów.
Oglądowa.
Objaśnienia i
instruktaż
nauczyciela.
Ćwiczenia
analityczne,
poszukujące.
Rozwiązywanie krzyżówki
i uzupełnienie tekstu z
lukami.
Posumowanie
lekcji
Uporządkowanie
najważniejszych
informacji,
wyjaśnienie ewentualnych
niejasności.
Gra dydaktyczna.
Droga do celu – ocena
własnych umiejętności
i wiedzy przez uczniów.
Zestawy książek.
Kartki dla grup z
cechami do rozpoznania.
Karty pracy.
Konwersacja z
klasą.
Plansza
,,Droga do celu”
Informacja
zwrotna.
Przebieg lekcji
1. Losowanie wizytówek.
Po powitaniu prowadzący prosi o wylosowanie identyfikatorów mówiąc, że na dzisiejszych
zajęciach każdy z uczniów będzie stanowił bardzo ważny element pewnej całości.
Uczniowie losują znaczki, a następnie w miejscu do tego przeznaczonym wpisują swoje imię.
Kartki przypinają do ubrań w widocznym miejscu. Oprócz imienia widniejącego na kartce,
każdy dzieli się z pozostałymi informacjami , o tym co najbardziej lubi, a czego nie znosi.
Następnie uczniowie zajmują miejsca przy stolikach z takimi samymi elementami jakie
wylosowali.
2. Wprowadzenie do tematu lekcji.
Czytając książkę nikt nie zastanawia się nad jej poszczególnymi elementami, z których została
zbudowana. Każdego z nas interesuje tylko treść książki. Na dzisiejszych zajęciach przyjrzymy
się dokładnie poszczególnym elementom tworzącym książkę, określimy ich funkcje oraz
dowiemy się jakie są różnice w budowie książek.
Spójrzcie teraz na tablicę poglądową ,,Budowa książki” i odszukajcie na niej swój element.
Spróbujcie się zastanowić nad jego rolą.
3. Praca w grupach.
Każda grupa przygląda się książkom znajdującym się na jej stoliku.
Uczniowie odszukują i porównują w tych książkach wszystkie elementy znajdujące się na
tablicy poglądowej a więc: obwolutę, okładkę, wyklejkę, kartę przedtytułową, kartę tytułową,
trzon, czyli część główną książki, spis treści. Zwracają uwagę na wielkość książek, czyli
format, objętość oraz na to, czy książka jest szyta, czy klejona.
Pod kierunkiem nauczyciela próbują definiować poszczególne pojęcia, określają ich rolę dla
czytelnika i dla samej książki. Wskazują różnicę między tymi elementami budowy w różnych
książkach.
Elementy budowy książki:
• obwoluta – papierowa ochrona okładki książki, pełni również funkcję ozdobną,
reklamową,
• okładka – może być miękka, z tektury, sztywna , lakierowana, matowa. Karty okładki
połączone są grzbietem. Pełni funkcję ochronną, reklamową oraz informacyjną.
• wyklejka - podwójna karta mocnego papieru przyklejona do pierwszej i ostatniej karty
książki, łącząca je z okładką. Stanowi także ozdobę książki, gdy jest kolorowa.
• karta przedtytułowa – znajduje się tuż za wyklejką. Podaje tytuł i autora, bądź samo
nazwisko autora albo sam tytuł. Może też być na niej tylko ilustracja.
• karta tytułowa – zawiera podstawowe informacje o autorze, tytule, współtwórcach
(ilustrator, przekład), miejscu wydania, wydawcę i rok wydania.
• trzon – część główna książki składa się z kartek. Tekst książki może być podzielony na
rozdziały, części i uzupełniony ilustracjami pozwalającymi na lepsze przyswojenie sobie
treści oraz jej zapamiętanie.
• spis treści – przeważnie znajduje się na końcu książki, zawiera tytuły rozdziałów,
strony. Pozwala na szybkie zorientowanie się w treści książki oraz znalezienie
odpowiedniego fragmentu.
Następnie uczniowie porównują objętość książki oraz jej format.
4. Co nie pasuje?
Każda grupa otrzymuje drugi zestaw książek prezentujących różnego rodzaju obwoluty,
okładki, wyklejki, karty przedtytułowe, tytułowe zgodnie z wylosowanym miejscem.
Uczniowie oglądają zgromadzone materiały i wypowiadają się na temat różnic w wyglądzie i
materiale z jakiego poszczególne elementy zostały wykonane.
Następnie każda grupa otrzymuje kartki z pięcioma różnymi informacjami, z których tylko
trzy są prawdziwe. Należy podkreślić prawidłowe informacje.
OBWOLUTA
1.Chroni oprawę książki lub jej okładkę.
2.Pasek z kolorowego papieru.
3.Pełni funkcję reklamową, przyciąga wzrok.
4.Dodatkowa kolorowa oprawa.
5.Występuje na końcu tekstu głównego.
WYKLEJKA
1.Informuje o autorze i tytule książki.
2.Karta przyklejona do pierwszej i ostatniej
książki.
3.Łączy kartki z okładką.
4.Pozwala zorientować się w treści książki.
5.Stanowi ozdobę, gdy jest kolorowa.
OKŁADKA
1.Może być sztywna lub miękka.
2.Informuje o autorze i tytule.
3.Chroni książkę przed zniszczeniem.
4.Pozwala się zorientować w spisie treści.
5. Podzielona jest na rozdziały.
karty
KARTA PRZEDTYTUŁOWA
1.Może być sztywna lub z tektury.
2. Karta tuż za wyklejką.
3. Podaje rozdziały i numery stron.
4. Podaje tytuł lub autora.
5. Może być na niej tylko ilustracja.
KARTA TYTUŁOWA
1. Jest przyklejona do okładki.
2. Podaje podstawowe informacje o książce.
3. Zawsze znajduje się na niej ilustracja.
4. Zawiera tylko nazwisko autora.
5. Podaje informacje o ilustratorze, tłumaczu,
wydawnictwie, miejscu i roku wydania.
SPIS TREŚCI
1.Wystepuje przeważnie na końcu książki.
2. Chroni książkę przed zniszczeniem.
3. Stanowi trzon książki czyli część główną.
4. Informuje o treści książki, o rozdziałach,
częściach książki.
5. Pomaga w szybkim odszukaniu jakiegoś
rozdziału, podając numer strony.
Po odszukaniu odpowiednich informacji wybrani przez grupę liderzy odczytują prawdziwe
informacje.
5. Indywidualne wypełnianie karty pracy.
1. Rozwiąż krzyżówkę.
O
W
I
N
T
K
T
Y
T
R
K
S
D
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Y
Ł
R
D
O
T
A
Z
A
W
Y
O
C
I
R
S
L
Z
Ą
U
P
B
U
D
O
W
A
K
S
I
Ą
Ż
K
I
W
Ł
K
N
N
U
L
T
G
S
K
A
S
O
O
A
L
W
U
A
T
A
I
T
E
R
A
T
A
R
C
O
J
O
T
E
T
R
K
N
O
C
W
O
A
A
R
Z
K
N
I
A
A
Papierowa ochrona książki.
Karta informująca o autorze, tytule, miejscu i roku wydania książki.
Chroni książkę, Może być sztywna, lakierowana lub obciągnięta płótnem.
Część główna książki.
Wydaje książki.
Na stronie tytułowej znajduje się jego imię i nazwisko.
7. Łączy okładkę z kartkami książki.
8. Jedna część kartki to ......
9. Rzemieślnik, który oprawia książki.
10. Malutka część to zdrobniale ...............
11. Codziennie się z niej uczysz.
12. Drukuje się w niej książki.
13. Znajduje się na końcu książki. Pomaga znaleźć szukany rozdział.
2. Uzupełnij tekst podanymi wyrazami: nazwisko, tytułowa, ilustratora, wydawcy,
tłumacza, miejsce.
Strona ............................ to najważniejszy element budowy książki. Znajduje się na niej:
imię i .............................. autora oraz czasami ........................................... i
.................................... .
Na stronie tej znajduje się również nazwa ................................................ ,
................................ i rok wydania.
3. W puste prostokąciki wpisz nazwy odpowiednich elementów budowy książki.
6. Posumowanie lekcji.
Uporządkowanie najważniejszych wiadomości, wyjaśnienie przez prowadzącego
ewentualnych niejasności.
Zabawa dydaktyczna utrwalająca znajomość przez dzieci poszczególnych elementów
budowy książki.
Uczniowie stoją w kręgu. Zabawę zaczyna prowadzący mówiąc: ,,obwoluta”. Następna
osoba powtarza: ,,obwoluta” i dodaje ,,okładka”. Każda następna osoba powtarza
poprzednie elementy budowy książki i dodaje kolejny. Z gry odpada osoba, która pomyli
kolejność lub opuści jakiś element budowy książki.
7.Droga do celu – informacja zwrotna.
Z N A M Y J U Ż B U D O W Ę K S I Ą Ż K I !
Prowadzący prosi, aby uczniowie wychodząc z sali kładli swoje wizytówki na kolejnych
literach tworzących hasło: Wiemy jak zbudowana jest książka! Jeśli komuś lekcja się nie
podobała, wizytówkę kładzie obok planszy. Gdy wszystkie wizytówki zakryją kolejne literki,
wówczas oznacza to osiągnięcie celu.
Opracowała: Lucyna Kossowska