Poznajemy budowę książki.

Podsumowanie lekcji:
Poznajemy budowę książki.
Klasa III, szkoła podstawowa.
Poznajemy budowę książki.
Witam cię kartek
szelestem,
tytułem na pierwszej
stronie, witam!
Bo po to przecież jestem,
żebyś mnie ujął w dłonie
i czytał!
Edward Szymański: Książka
Elementy budowy książki
wyklejka
strona tytułowa
spis
treści
okładka
część główna książki
Okładka może być:
• miękka (broszurowa)
• twarda
• Okładka to:
•
•
•
Najważniejsza część oprawy
zabezpieczająca blok książki
Pełni również funkcję
estetyczną, może być
oprawiona w płótno, skórę.
Na okładkach twardych
spotykamy często tłoczenia
wypełnione farbą, które
stanowią ozdobę książek.
Okładka jest dla książki bardzo ważna:
Przyciąga wzrok czytelnika. To ją przede wszystkim
zauważamy na półkach księgarskich. Musi się na
niej znajdować tytuł, imię i nazwisko autora, często
umieszcza się także znak wydawnictwa.
Towarzyszy jej zwykle barwna ilustracja.
Projektowaniem okładki zajmuje się grafik.
Do zapamiętania!
Grafik – zajmuje się
projektowaniem szaty
graficznej książki.
Dobiera kroje liter,
wyznacza ich wielkość,
rozmieszcza napisy
i ilustracje.
• Elementy szaty
graficznej:
•
•
•
•
okładka i obwoluta,
papier,
druk,
ilustracje
Czy wiesz, że?
•
•
•
Dawniej książki oprawiano w
drewno. Stąd wzięło się
powiedzenie „przeczytać książkę od
deski do deski”.
Książka ma już ponad 5000 lat.
W średniowieczu za jedną ręcznie
pisaną książkę można było kupić
kilka wiosek. Okładki i brzegi takich
książek wykańczane były złotem i
drogimi kamieniami. Księgi te,
przykuwano do ściany łańcuchami i
przechowywano w pilnie
strzeżonych miejscach.
Otwieramy książkę…
Wyklejka - łączy trzon książki z okładką w
oprawie twardej.
Często bywa też wewnętrzną dekoracją
ścianek okładki.
Kosztowne wyklejki bywają wykonane z
pergaminu, skóry albo jedwabiu.
„Oto pierwsza strona tekstu
A na niej te słowa,
Zaś poprzednia (ta z tytułem)
Zwie się TYTUŁOWA”
(Zofia Bezdomny: Czy to lama, czy to plama?)
Karta tytułowa zawiera:
nazwisko i imię autora (ewentualnie tłumacza)
tytuł
nazwisko i imię ilustratora
miejsce wydania
wydawcę
rok wydania
Wanda Chotomska
Dzieci Pana Astronoma
Ilustrował
Janusz Stanny
Nasza Księgarnia – Warszawa – 1988
Fragmenty wiersza „Czy to lama,
czy to plama?” (Zofii Bezdomny)
…Dalsza strona, moi drodzy,
Przedstawia autora,
Który pisze te wierszyki,
Chociaż późna pora…
…Ten, kto książkę ilustruje,
Ma niełatwą sprawę,
Musi wybrać z pędzlem w dłoni
Kolory na żąbę…
Do zapamiętania!
• Autor – jego praca polega na
wymyślaniu i zapisywaniu różnych
historii. Mogą to być opowieści
smutne lub wesołe, krótkie lub
długie, mogą nas uczyć i bawić.
Autorem jest też poeta – człowiek,
który pisze wiersze lub naukowiec
piszący tekst popularnonaukowy.
• Ilustrator – zajmuje się
opracowaniem plastycznym
książki. Łatwiej nam sobie
wyobrazić różne sytuacje, gdy
przy tekście umieszczone są
kolorowe rysunki.
Część główna książki
•
•
Składa się z kartek, a każda
ma dwie strony.
Strony są wypełnione tekstem ,
często bywają uzupełnione
ilustracjami.
Na treść książki mogą
składać się:
- opowiadania
- bajki
- baśnie
- wiersze
Ilustracja
…Na tej stronie mamy portret:
Żaba pełna gracji.
(Smutna przecież jest księżniczka,
Gdy brak ilustracji)…
(Zofia Bezdomny: Czy to lama, czy to plama?)
Ilustracje mogą być czrno-białe
lub kolorowe.
Ilustracja uzupełnia treść książki,
rozwija wyobraźnię czytelnika.
Czy wiesz, że?
•
•
•
Bardzo dawno temu, w
średniowieczu, rolę ilustracji pełnił
inicjał – ozdobna litera umieszczona
na początku rozdziału (zobacz
obok). Zdarzało się nawet, że
fragmenty ornamentów
wykonywano za pomocą
cieniutkich, złotych płatków. Książki
były wówczas bardzo cenne.
Przepisywano je ręcznie, więc praca
nad książką trwała niezwykle długo.
Ilustracja kolorowa pojawiła się w
XVI wieku. Najpierw były to
dwubarwne drzeworyty, potem
podmalowywane ryciny, z czasem
zaczęto wprowadzać i inne techniki.
Obecnie ilustratorzy coraz częściej
wykorzystują możliwości
komputerowej obróbki prac
plastycznych.
Spis treści:
Zwięźle informuje o treści książki,
służy do szybkiego odnalezienia
poszukiwanych fragmentów tekstu:
wierszy, opowiadań, rozdziałów .
Może znajdować się na początku lub
na końcu książki.
Zapamiętaj!
Książki należy szanować.
Pierwsza kartka cicha,
Druga trochę wzdycha.
Och zawodzi czwarta:
Ja jestem podarta!...
…Kto czytał trzynastą,
Na pewno jadł ciasto.
A te wszystkie kartki zawodzą i piszczą:
Chcemy być u dzieci, które nas nie zniszczą.
(Lucyna Krzemieniecka: Lament książek.)
Czy wiesz, że?
•
•
•
Najstarsze książki były zapisywane na glinianych tabliczkach, a
potem na rolkach papirusu lub pergaminu, tak zwanych zwojach.
Zwoje były używane przez Egipcjan, Greków i Rzymian i pozostały
typową formą książki aż do IV wieku n.e.
W czwartym wieku n.e. książki zmieniły kształt. Zwój został
zastąpiony tomem, podobnym do książek, jakie znamy obecnie,
gdzie strony mieszczą się pomiędzy okładkami. Usprawniło to
znacznie pisanie i czytanie.
• „Książka – to mistrz, za darmo nauki udziela”
(Ambroży Grabowski)
Lekcja dobiegła końca.
Dziękuję za uwagę.
Do przygotowania prezentacji
wykorzystano:
•
•
•
Myśli, wiersze, aforyzmy o książce. [wyb. i oprac.] Jan Kropiwnicki,
Jelenia Góra: Wydawnictwo Nauczycielskie, 1992
Goneri A.: Od pióra trzcinowego do edytora tekstu. Historia pisma i
druku. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1998
Sójka A.: Jak powstaje książka. Poznań: Podsiedlik-Raniowski i
Spółka
Prezentację przygotowała:
Ewa Joanna Łapińska
nauczyciel bibliotekarz
w Szkole Podstawowej Nr 1
im. Papieża Jana Pawła II w Łapach