Metaplan, kula śniegowa, mapy mentalne

Metaplan, kula śniegowa, mapy mentalne
Nina Cichoń
Coraz częściej nauczyciele szukają nowych, atrakcyjnych i skutecznych sposobów pracy z
uczniem. Poszukują takich metod, aby rola nauczyciela nie ograniczała się do podania wiadomości, ale by był on organizatorem i koordynatorem w samodzielnym zdobywaniu wiedzy przez
uczniów.
Chcąc pobudzić uczniów do twórczej aktywności w zdobywaniu wiedzy stosuję metody i
techniki aktywizujące, ponieważ:
- pozwalają uczniowi przyswoić i utrwalić więcej wiadomości;
- kształtują umiejętności poznawcze i społeczne, tj. rozwiązywanie problemów, prowadzenie
negocjacji i dyskusji, techniki współpracy i rywalizacji, doskonalą kompetencje komunikatywne;
- wpływają na płynność myślenia;
- mobilizują i inspirują do poszukiwań nowych rozwiązań (rozbudzają myślenie twórcze i kreatywne);
- zwiększają poczucie bezpieczeństwa oraz wpływają na wzrost samooceny.
Niniejsze opracowanie przedstawia szkice lekcji przyrody w klasie IV, na których pracowałam wymienionymi w tytule metodami.
I. Metaplan
Temat: Co powinienem zrobić, aby mój region był czysty?
KARTA PRACY nr 1
Wersja A
1. Mając do dyspozycji arkusz papieru, chmurkę do zapisania tematu, 6 kotek
i 6 owali do zapisania odpowiedzi, 3 prostokąty do zapisania wnioskowanej,
stwórzcie w grupach plakat zawierający propozycję rozwiązania problemu
według schematu.
czas wykonania: 20 minut
Nina Cichoń
WNIOSKI
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
2. Wybierzcie lidera grupy, który przedstawi propozycję rozwiązania problemu.
3. Sporządźcie notatkę, zapisując nioski w zeszycie.
WERSJA B
1. Mając do dyspozycji kartony i kredki wykonajcie w grupach plakat zawierający propozycję rozwiązania problemu według schematu
czas pracy: 20 minut
JAK JEST?
DLACZEGO NIE JEST
TAK, JAK POWINNO?
JAK POWINNO BYĆ?
2. Wybierzcie lidera grupy, który przedstawi propozycję rozwiązania problemu.
WNIOSEK: Uczniowie na przygotowanym przez nauczyciela materiale pracowali
krócej i stworzyli więcej danych. Zaangażowanie twórcze i emocjonalne pracujących uczniów z wykorzystaniem kredek i kartonów było o wiele większe.
II. Kula śniegowa
Temat: Jak należy dbać o zdrowie?
KARTA PRAC nr 2
1. Z podanego wykazu: Co wpływa na nasze zdrowie? – wybierz 10 najważniejszych
Twoim zdaniem czynników.
2. W parze z kolegą (koleżanką) na drodze negocjacji z 20 czynników wybierzcie 10
wspólnych – waszym zdaniem – najważniejszych.
3. Pary połączcie w grupy 4-osobowe, sprawdźcie, które czynniki są wspólne i przedstawcie z 40 czynników – 10 najważniejszych.
4. Porównajcie wyniki grup 4-osobowych z całej klasy.
5. Sporządź notatkę, wpisując 10 najważniejszych czynników mających wpływ na
zdrowie człowieka.
Co wpływa na nasze zdrowie? – lista czynników
1. Spożywanie margaryny.
2. Sprawdzanie daty produkcji i terminu ważności na opakowaniu.
3. Kupowanie tanich produktów spożywczych nieznanego pochodzenia.
4. Urozmaicona dieta.
5. Wypoczynek czynny.
6. Częste przebywanie na świeżym powietrzu.
7. Codzienna kąpiel.
8. Mycie zębów po każdym posiłku.
Metaplan, kula śniegowa i mapy mentalne
9. Dbanie o higienę osobistą i otoczenia.
10. Palenie papierosów.
11. Nie używanie narkotyków.
12. Stwarzanie miłej atmosfery.
13. Spożywanie owoców i warzyw gotowanych.
14. Częste oglądanie telewizji.
15. Przebywanie w zatłoczonych miejscach.
16. Zanieczyszczenie środowiska.
17. Spożywanie dużej ilości słodyczy.
18. Częste przejadanie się.
19. Spożywanie posiłków gorących.
20. Spożywanie posiłków zimnych.
21. Częste odkurzanie i wietrzenie pomieszczeń.
22. Spożywanie owoców i warzyw w postaci surówek.
23. Spożywanie potraw o małej zawartości tłuszczów.
24. Stosowanie diet odchudzających.
25. Hałas.
26. Codzienna zmiana bielizny osobistej.
27. Zabawy z przygodnie spotkanymi zwierzętami
28. Niedojadanie.
29. Hartowanie organizmu.
30. Spożywanie 4-5 posiłków dziennie.
31. Codzienne spacery.
32. Spożywanie chipsów, hamburgerów, coca-coli.
33. Miła atmosfera podczas spożywania posiłków.
34. Akceptacja grupy rówieśniczej.
35. Stres.
36. 0chrona naturalnego środowiska.
III. Mapy mentalne
Temat: Pojęcie zdrowia i choroby
1.
2.
3.
4.
5.
6.
KARTA PRACY nr 3
W grupach 4 osobowych wylosujcie jeden z tematów:
- zdrowe środowisko,
- zdrowe społeczeństwo,
- zdrowy dom,
- zdrowy człowiek.
W kopertach znajdują się kolorowe kartki. Na każdej z nich wpisz pojedyncze
skojarzenia związane z tym tematem.
Praca w grupie, wymieszanie kartek i porządkowanie w zbiory.
Mając do dyspozycji kartki ze skojarzeniami, flamastry i papier opracujcie mapę
pojęć (poster) poprzez przyklejanie kartek i rysowanie.
Zaprezentujcie swój poster.
Uzupełnij wiadomości z podręcznika, podając definicję zdrowia według Organizacji WHO.
Nina Cichoń
Notatka w zeszycie:
Spostrzeżenia po przeprowadzonych zajęciach
Początkowo praca z uczniami metodami aktywizującymi była trudna. Nie potrafili
bez ingerencji nauczyciela wysłuchać nawzajem swoich wypowiedzi, właściwie przeprowadzić dyskusji, każdy chciał mówić w danej chwili. Jednym słowem panował chaos. Problemy były również ze sporządzeniem notatki w innej formie, dla uczniów nietypowej np. w postaci graficznej – metaplanu. Na plakacie dominowały szczegóły i szczególiki. Lekcja 45 minutowa była za krótka. Z biegiem czasu zdobyli doświadczenia, w
grupach zapanowała zdrowa rywalizacja, uczniowie nauczyli się dyskutować i słuchać
innych. Podczas pracy byli zdyscyplinowani, prześcigający się w różnego rodzaju pomysłach i rozwiązaniach.
Podczas pracy grupowej większość interakcji zachodzących między uczniami dotyczyła i nawiązywała do wykonania powierzonego zadania nie zaś towarzyskiemu aspektowi sytuacji. Uczniowie przede wszystkim porozumiewali się między sobą a tylko
sporadycznie z nauczycielem. Współpracując ze sobą uczniowie bardzo chętnie, z łatwością i nie stereotypowo rozwiązywali swoje zadania. Natomiast pracując indywidualnie wykazali mniejsze zaangażowanie, a tempo pracy było o wiele wolniejsze. Praca
uczniów w grupie zwiększyła poczucie bezpieczeństwa, samoakceptacji oraz samooceny. Ponadto rozwinęła poczucie odpowiedzialności za siebie i pozostałych uczestników
grupy.
Ważne jest, aby grupy były nieliczne 4-, 5-osobowe – eliminuje się wówczas izolowanie mniej aktywnych uczniów. W mało licznych grupach aktywnie pracuje każdy
uczeń, każdy czuje się potrzebny i zauważony. Grupy, z którymi pracuję tworzone są
losowo, co wpływa na pozytywne oddziaływanie między poszczególnymi uczniami.
Tempo pracy w grupie jest wyrównane, ponieważ zdolniejsi uczniowie pomagają słabszym.
Chociaż metody aktywizujące są dopiero wdrażane przez nauczycieli uważam, że
chcąc zainspirować uczniów do działania, należy rozpropagować je i upowszechnić już
w szkole podstawowej, w pierwszym etapie kształcenia, a w miarę możliwości nawet i
w przedszkolu. Metody te pobudzają do aktywnej pracy nie tylko ucznia, ale wymagają
od nauczyciela odpowiednich kwalifikacji, przygotowania i zaangażowania. Należy je
jednak stosować umiejętnie i z właściwą periodyką. „Przedawkowanie” tych metod
może doprowadzić do ich spowszednienia i obniżenia natężenia bodźca oddziaływującego na psychikę ucznia.