Projekt UCHWAŁA NR ……../……/2014 RADY MIEJSKIEJ W

Projekt UCHWAŁA NR ……../……/2014 RADY MIEJSKIEJ W

Projekt
UCHWAŁA NR ……../……/2014
RADY MIEJSKIEJ W KOSZALINIE
z dnia ………………………………2014 roku
w sprawie nadania nazwy ulicy Tadeusza Mazowieckiego
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 13 i art. 40 ust.1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku
o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013r. poz. 594, poz.645, poz. 1318, z 2014r. poz. 379, poz.
1072) Rada Miejska w Koszalinie uchwala, co następuje:
§ 1. Ulicy zlokalizowanej pomiędzy ulicą Franciszkańską na terenie Osiedla Morskie i ulicą
Władysława IV na terenie Osiedla Unii Europiejskiej, której położenie określa załącznik
graficzny do uchwały, nadaje się nazwę - Tadeusza Mazowieckiego.
§ 2.Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Koszalina.
§ 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym
Województwa Zachodniopomorskiego.
Przewodniczący Rady Miejskiej
Stefan Turowski
Uzasadnienie
do projektu uchwały w sprawie nadania nazwy ulicy Tadeusza Mazowieckiego ulicy zlokalizowanej pomiędzy
ulicą Franciszkańską na terenie Osiedla Morskie i ulicą Władysława IV na terenie Osiedla Unii Europiejskiej
Zgodnie z art.18 ust. 2 pkt 13 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym
podejmowanie uchwał w sprawach nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg
wewnętrznych w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985r. o drogach publicznych należy do wyłącznej
właściwości rady gminy.
Ponadto zgodnie z przyjętymi przez Radę Miejską w Koszalinie wytycznymi nadawania nazw ulicom i placom
w mieście, wnioski w sprawach nadania nazw mogą być zgłaszane przez organy jednostek samorządu
terytorialnego, mieszkańców Koszalina lub instytucje i organizacje mające siedzibę w Koszalinie.
Z wnioskiem o nazwanie imieniem Tadeusza Mazowieckiego nowo budowanej ulicy na odcinku od nowego
ronda przy ul. Franciszkańskiej do nowo budowanego ronda przy ul. Władysława IV jest Obywatelskie
Stowarzyszenie Moje Miasto oraz Stowarzyszenie im. Księdza Kardynała Ignacego Jeża.
Propozycja nazwy została pozytywnie zaopiniowana przez Zespół ds. nazewnictwa ulic placów oraz została
przekazana do zaopiniowania przez właściwą terytorialnie Radę Osiedla Unii Europejskiej.
Tadeusz Mazowiecki (ur. 18 kwietnia 1927 r. w Płocku, zm. 28 października 2013 r. w Warszawie) – polski
polityk i publicysta. Ostatni premier PRL i pierwszy premier III Rzeczypospolitej (w latach 1989–1991);
współtwórca i przewodniczący Unii Demokratycznej i Unii Wolności; poseł na Sejm PRL III, IV i V kadencji,
poseł na Sejm RP I, II i III kadencji (w latach 1991–2001); od 2010 r. doradca Prezydenta RP ds. polityki krajowej
i międzynarodowej. Kawaler Orderu Orła Białego.
Tadeusz Mazowiecki - potomek polskiej rodziny szlacheckiej herbu Dołęga, biorącej początek od
średniowiecznych dziedziców dóbr Mazowsze w ziemi dobrzyńskiej. Syn Bronisława Władysława (1872–1938),
lekarza, i Jadwigi z Szemplińskich herbu Ślepowron. W 1947 ożenił się z Krystyną Kuleszanką, więźniarką obozu
w Ravensbrück, która zmarła w 1948 na gruźlicę. Drugą żoną Tadeusza Mazowieckiego była Ewa Proć (zm.
1970), z którą miał trzech synów: Wojciecha, Adama i Michała.
Ukończył w 1946 Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku, następnie
rozpoczął (ostatecznie nieukończone) studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, w trakcie których był
członkiem „Caritas Academica”, a w latach 1947–1948 przewodniczył Akademickiej Spółdzielni Wydawniczej.
W 1946 wstąpił do Stronnictwa Pracy, jednak wkrótce odszedł z tej partii.
W latach 1948–1955 Tadeusz Mazowiecki działał w Stowarzyszeniu „Pax”. Pod koniec lat 40. uczestniczył
w wewnętrznych dyskusjach programowych „Paxu” i zgłaszał wątpliwości wobec jednoznacznego opowiedzenia
się za ustrojem socjalistycznym. Początkowo (do 1951) był w grupie tygodnika „Dziś i Jutro”, następnie (1950 –
1952) pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego dziennika „Słowo Powszechne”. W 1952 należał do grupy
młodych działaczy (m.in. z Januszem Zabłockim), którzy sprowokowali dyskusję wewnętrzną, która dała zaczyn
tzw. frondzie. W toku tej dyskusji wskazywał, że występuje w życiu publicznym jako katolik w imię
chrześcijańskiej odpowiedzialności w polityce. Został wówczas odsunięty od działalności w Warszawie
i skierowany do Wrocławia. Został tam współzałożycielem „Wrocławskiego Tygodnika Katolickiego”, którego
w latach 1953–1955 był redaktorem naczelnym. W 1953 w „WTK” opublikował artykuł krytykujący działalność
biskupa Czesława Kaczmarka, skazanego w tym samym roku w procesie pokazowym. Wiosną 1955 wystąpił
jako jeden z liderów wewnętrznej opozycji w Pax, w ramach tzw. frondy. Podnosił zarzuty niedemokratycznej
formuły kierowania stowarzyszeniem przez Bolesława Piaseckiego, kwestionował nadmierny lojalizm
państwowy i politykę wobec duchowieństwa. Został wówczas odwołany z funkcji redaktora naczelnego „WTK”
i przeniesiony do pracy w Instytucie Wydawniczym „Pax”, a 9 września 1955 zawieszony w prawach członka
„Paxu”. W ramach frondy należał do założycieli tzw. Klubu Okrągłego Stołu, a następnie Klubu im. Emanuela
Mouniera, które były miejscem poszukiwań formuły połączenia wartości stricte katolickich i lewicowych. Na
przełomie 1955 i 1956 ostatecznie opuścił Stowarzyszenie „Pax”.
Po odejściu z „Paxu” nawiązał razem z „frondystami” kontakty ze środowiskiem „Tygodnika Powszechnego”,
Klubem Krzywego Koła i redakcją „Po prostu”. Należał do autorów opublikowanego przez „frondystów”
artykułu Wielkie sprzeniewierzenie („Po prostu” nr z 11 listopada 1956), w którym próbowano wytłumaczyć
przeszłe zaangażowanie koniecznością „bronienia własnych racji światopoglądowych (...) z pozycji
zaangażowania o słuszną sprawę społeczną”. W październiku 1956 Tadeusz Mazowiecki należał do
organizatorów nowego niezależnego od władz stowarzyszenia katolików świeckich i został jednym z jego
sekretarzy, a 24 października znalazł się wśród sygnatariuszy deklaracji założycielskiej Ogólnopolskiego Klubu
Postępowej Inteligencji Katolickiej. Był kandydatem na zastępcę redaktora naczelnego dwutygodnika „Droga”,
który miał być organem OKPIK, jednak pismo to ostatecznie nie uzyskało debitu.
Po likwidacji OKPIK został w 1957 jednym z założycieli warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej i do 1963 był
członkiem jego zarządu. Należał do założycieli miesięcznika „Więź”, pełnił funkcję redaktora naczelnego tego
czasopisma od pierwszego numeru wydanego w lutym 1958. W związku z wyborem na posła we Wrocławiu w
drugiej połowie lat 60. był członkiem zarządu tamtejszego Klubu Inteligencji Katolickiej, a w latach 1968–1969
ponownie członkiem zarządu KIK-u warszawskiego. W swojej działalności redakcyjnej w „Więzi” prezentował
poglądy o lewicowym zabarwieniu, inspirowane personalizmem Emmanuela Mouniera, poszukiwał dialogu
z niekatolickimi intelektualistami niezależnymi od władz. W 1963 uczestniczył w przygotowaniu tekstu „Opinii”
w której pozytywnie oceniono możliwość nawiązania stosunków dyplomatycznych PRL ze Stolicą Apostolską.
W 1964 Wydział Administracyjny KC PZPR negatywnie oceniał jego działalność redakcyjną, sugerując, że „Więź”
„spełnia funkcję dywersji ideologicznej wobec ośrodków partyjnych” i sugerował jego odwołanie z funkcji
redaktora naczelnego pisma. W 1968 został ostro skrytykowany przez Stefana Wyszyńskiego za blok artykułów
Dyskusja o księżach w Polsce („Więź” nr 7–8
z 1968), co skończyło się czasowym zakazem publikowania
w miesięczniku pod nazwiskiem lub pseudonimem dla księży.
W latach 1961–1972 Tadeusz Mazowiecki sprawował mandat posła na Sejm PRL III, IV i V kadencji z ramienia
katolickiej grupy Znak jako przedstawiciel okręgu wrocławskiego – nr 8 (1961–1969) i chełmskiego – nr 41
(1969–1972). W 1961, w 1965 i 1969 wybierany był do Sejmu PRL z listy Frontu Jedności Narodu. W wyborach
w 1961 uzyskał 262 537 głosów (97,42%), w wyborach w 1965 uzyskał 289 676 głosów (96,60%), w wyborach
w 1969 uzyskał 196 010 głosów (98,92%).
W 1961 zajął w swoim okręgu drugie miejsce pod względem liczby głosów (wyprzedzając, m.in. Adama
Rapackiego) z wynikiem 97,42%, w Sejmie zasiadał w Komisji Oświaty i Nauki oraz Komisji Pracy i Spraw
Socjalnych. M.in. z ramienia Znaku skrytykował na forum Sejmu zapisy ustawy o rozwoju systemu nauki
i oświaty, w których wprowadzano koncepcję kształcenia w oparciu o zasady materializmu i domagał się
ustawowych gwarancji dla pozaszkolnego nauczania religii. Głosował też przeciwko ustawie o zgromadzeniach.
W wyborach w 1965 zajął czwarte miejsce w swoim okręgu z wynikiem 96,60%, w Sejmie zasiadał w Komisji
Oświaty i Nauki oraz Komisji Pracy i Spraw Socjalnych. W 1966 był autorem interpelacji w związku z kryzysem
w stosunkach Państwo-Kościół, który ujawnił się przy okazji obchodów Milenium chrztu Polski. Proponował w
niej podjęcie dialogu w celu rozwiązania spraw spornych. Wraz z kołem Znak przygotował ostatecznie
niezgłoszoną interpelację w związku z antyizraelskim reakcjami rządowymi na wojnę sześciodniową oraz
interpelował w sprawie wydarzeń marcowych w 1968. Przekazał także marszałkowi Sejmu petycję studentów
wrocławskich przeciwko zdjęciu Dziadów według Adama Mickiewicza. W 1969 zajął w swoim okręgu trzecie
miejsce (98,92% głosów), w Sejmie zasiadał w Komisji Oświaty i Nauki oraz Komisji Kultury i Sztuki. Po
wydarzeniach grudnia 1970 nalegał na powołanie komisji sejmowej w celu zbadania ich przebiegu. W styczniu
1972 władze PRL nie zgodziły się na jego ponowne kandydowanie do Sejmu.
Od 1975 (aż do 1981) Tadeusz Mazowiecki był wiceprezesem warszawskiego KIK-u. Na początku 1976 podpisał
list środowiska Znaku przeciwko zmianom w Konstytucji PRL. W tym samym roku udzielił także wywiadu
dziennikowi „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, w którym wezwał polskie władze do demokratyzacji. W maju
1977 był mężem zaufania głodujących w stołecznym Kościele św. Marcina, którzy protestowali przeciwko
aresztowaniom członków Komitetu Obrony Robotników i dalszemu przetrzymywaniu w więzieniach robotników
skazanych w procesach radomskich i ursuskich. W listopadzie 1977 był jednym z organizatorów sesji
Chrześcijanie wobec praw człowieka, która odbyła się w warszawskim KIK-u. Współpracował z Polskim
Porozumieniem Niepodległościowym, dla którego opracował tekst Kościół i katolicy w Polsce Ludowej. Należał
do sygnatariuszy podpisanej 22 stycznia 1978 deklaracji założycielskiej Towarzystwa Kursów Naukowych,
a w latach 1978–1980 był członkiem jego komisji programowej. 14 listopada 1978 uczestniczył w pierwszym
otwartym spotkaniu Konwersatorium „Doświadczenie i Przyszłość”. W styczniu 1979 podpisał list w obronie
aresztowanego Kazimierza Świtonia.
20 sierpnia 1980 należał do sygnatariuszy „Apelu” 64 intelektualistów wspierającego strajkujących w Stoczni
Gdańskiej. 22 sierpnia 1980 razem z Bronisławem Geremkiem udał się do Stoczni Gdańskiej z tekstem apelu. Na
zaproszenie Lecha Wałęsy 24 sierpnia 1980 stanął na czele Komisji Ekspertów przy Prezydium
Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego i wspierał negocjacje MKS z władzami PRL. Po zakończeniu strajku
był głównym doradcą Lecha Wałęsy i Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność” (formalnie od
stycznia 1981 był członkiem Rady Programowo-Konsultacyjnej przy KKP. W styczniu 1981 KKP powołała go na
stanowisko redaktora naczelnego „Tygodnika Solidarność”, powierzając mu zorganizowanie pisma. Pierwszy
numer tygodnika ukazał się 3 kwietnia 1981. Na stanowisku redaktora naczelnego „Więzi” zastąpił go wówczas
Wojciech Wieczorek.
Po wprowadzeniu stanu wojennego Tadeusz Mazowiecki został 13 grudnia 1981 zatrzymany w sopockim Grand
Hotelu, po czym internowano go w Strzebielinku. Media zagraniczne podawały początkowo informację o jego
śmierci. W nocy z 22 na 23 grudnia został przewieziony do obozu w Jaworzu, a po jego likwidacji, od maja 1982
przebywał w ośrodku internowania w Darłówku. Został zwolniony jako jeden z ostatnich internowanych w dniu
23 grudnia 1982. Po zwolnieniu z internowania należał przez całe lata 80. do najbliższych doradców Lecha
Wałęsy. Nie wrócił do pracy redakcyjnej w „Więzi”, ale był członkiem jej kolegium. W listopadzie 1983 stanął na
czele rady programowej warszawskiego KIK-u, a od 1984 do 1987 był ponownie członkiem jego zarządu. Rada
programowa pod jego kierunkiem opublikowała w czerwcu 1984 dokument zatytułowany Stan świadomości
społecznej. Próba diagnozy – kierunki oddziaływania, w którym wskazywano na rolę „Solidarności”
w przywróceniu podmiotowości społeczeństwa oraz odebranie tej podmiotowości i zablokowanie perspektyw
przez ogłoszenie stanu wojennego. Raport spotkał się z ostrą krytyką władz PRL, połączoną z szykanami
administracyjnymi, a rada programowa przestała istnieć z końcem 1985. W 1985 Tadeusz Mazowiecki
uczestniczył jako członek komitetu redakcyjnego w przygotowaniu kilkusetstronicowego dokumentu Raport:
Polska 5 lat po sierpniu, a także razem z Bronisławem Geremkiem opracował w nim rozdział o sytuacji
politycznej. W 1986 był jednym ze współtwórców pisma „21”, które redagowali Kazimierz Dziewanowski, Jan
Dworak i Janusz Jankowiak.
Od stycznia do grudnia 1987 przebywał czasowo za granicą. Wygłosił szereg odczytów w Belgii, Francji,
Niemczech, Włoszech i Austrii, odbył też wiele rozmów z politykami i działaczami związkowymi Europy
Zachodniej, wspierając w ten sposób dążenie do legalizacji „Solidarności”. Był sygnatariuszem oświadczenia
działaczy opozycji z 31 maja 1987 zebranych na zaproszenie Lecha Wałęsy, w którym to dokumencie
sformułowane cele opozycji w Polsce (sam nie uczestniczył jednak w spotkaniu z uwagi na pobyt zagranicą).
W styczniu 1988 został członkiem oficjalnego zespołu doradców Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ
„Solidarność”. 4 maja 1988 próbował (wyposażony w pełnomocnictwo Episkopatu Polski) negocjować
pomiędzy strajkującymi w Stoczni Gdańskiej a władzami PRL, a po niepowodzeniu tej misji pozostał ze
strajkującymi w stoczni do końca strajku, tj. do 10 maja 1988. Doradzał także strajkującym w Stoczni Gdańskiej
w sierpniu 1988. Od 1988 do 4 września 1989 był ponownie wiceprezesem warszawskiego KIK-u. 18 grudnia
1988 został członkiem powołanego tego dnia Komitetu Obywatelskiego przy Przewodniczącym NSZZ
„Solidarność”. W KO kierował komisją pluralizmu związkowego. Uczestniczył w przygotowujących spotkanie
Okrągłego Stołu rozmowach w Magdalence (poczynając od pierwszego spotkania we wrześniu 1988). Jako
zwolennik przejęcia władzy z rąk PZPR na drodze rokowań aktywnie brał udział w rozmowach plenarnych
Okrągłego Stołu oraz dodatkowych spotkaniach w Magdalence, a także kierował z ramienia opozycji roboczym
zespołem ds. pluralizmu związkowego. Był jednym z głównych twórców porozumienia, na mocy którego 4
czerwca 1989 odbyły się częściowo wolne wybory. Na zebraniu Komitetu Obywatelskiego w dniu 8 kwietnia
1989 poparł koncepcję rozszerzenia grona kandydatów opozycji w wyborach o przedstawicieli wszystkich
ugrupowań, które akceptują porozumienie Okrągłego Stołu. Na znak protestu przeciwko odrzuceniu tego
pomysłu odmówił kandydowania do parlamentu (ale przez dłuższy czas utrzymywano dla niego wolne miejsce
na liście we Włocławku). Ponownie został natomiast redaktorem naczelnym „Tygodnika Solidarność”, którego
pierwszy numer po wznowieniu ukazał się 2 czerwca 1989. 14 lipca 1989 skrytykował w artykule Spiesz się
powoli, opublikowanym na łamach „TS”, pomysł Adama Michnika ogłoszony w artykule Wasz prezydent, nasz
premier, wskazując, że opozycja solidarnościowa nie dysponuje programem gospodarczym umożliwiającym
udział we władzy.
17 sierpnia 1989 doszło do zawiązania formalnej koalicji pomiędzy Lechem Wałęsą, a przewodniczącymi
Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego. Lider „Solidarności” przedstawił
wówczas trzy kandydatury na premiera – Tadeusza Mazowieckiego, Bronisława Geremka i Jacka Kuronia,
z których koalicjanci wybrali tę pierwszą. Tadeusz Mazowiecki przyjął złożoną mu przez Lecha Wałęsę
propozycję. 19 sierpnia został desygnowany na stanowisko prezesa Rady Ministrów przez prezydenta
Wojciecha Jaruzelskiego. 24 sierpnia Sejm PRL X kadencji (tzw. Sejm kontraktowy) powołał go na ten urząd – za
głosowało 378 posłów, 4 było przeciwko, a 41 wstrzymało się od głosu. 12 września wygłosił exposé, w trakcie
którego zasłabł. Tego samego dnia Sejm PRL powołał jego rząd, w skład którego poza premierem weszło 11
przedstawicieli OKP, po 4 ministrów
z PZPR i ZSL oraz 3 z SD. Trzej ministrowie z PZPR (w tym kierujący
resortami spraw wewnętrznych i obrony narodowej) zostali odwołani ze składu Rady Ministrów 6 lipca 1990.
Rząd Tadeusza Mazowieckiego zdołał w krótkim czasie przeprowadzić szereg podstawowych reform.
Gruntownie zmieniono ustrój polityczny, wprowadzono szeroki zakres swobód obywatelskich, system
wielopartyjny, zmieniono godło i nazwę państwa (z PRL na RP). 29 grudnia 1989 przeprowadzono istotną
zmianę konstytucji, na mocy której m.in. usunięto preambułę, napisano od nowa treść rozdziałów o ustroju
politycznym i gospodarczym, wzmocniono pozycję związków zawodowych i wprowadzono jednolite pojęcie
własności. Dzięki tym zmianom możliwe stało się przeprowadzenie transformacji gospodarczej. Pakiet reform
rządu, od nazwiska głównego twórcy określany planem Balcerowicza, umożliwił zastopowanie hiperinflacji,
restrukturyzację gospodarki, wprowadzenie mechanizmów rynkowych i prywatyzacji.
W swoim sejmowym exposé Tadeusz Mazowiecki mówił o „grubej linii”, która w oryginale miała oznaczać brak
odpowiedzialności nowego rządu za szkody poczynione w gospodarce przez władze komunistyczne. Krytycy
Tadeusza Mazowieckiego cytat ten (przechrzczony na „grubą kreskę”) zaczęli wykorzystywać do określenia
domniemanej pobłażliwości ówczesnego rządu dla byłych działaczy politycznych PRL i podległych im służb
bezpieczeństwa. W rządzie Tadeusza Mazowieckiego resorty siłowe (Spraw Wewnętrznych i Obrony)
początkowo były kontrolowane przez działaczy PZPR, a pozostająca pod nadzorem ministra Czesława Kiszczaka
SB niszczyła własne archiwa oraz kontynuowała inwigilację tej części opozycji, która była przeciwna
porozumieniom Okrągłego Stołu. Dopiero kilka miesięcy po objęciu przez Tadeusza Mazowieckiego urzędu
premiera Służba Bezpieczeństwa została rozwiązana, a Czesław Kiszczak ustąpił ze stanowiska.
Do upadku jego rządu przyczynił się narastający od wiosny 1990 konflikt z Lechem Wałęsą (tzw. wojna na
górze), który doprowadził też m.in. do rozpadu OKP, reprezentującego solidarnościowych parlamentarzystów.
Konflikt ten doprowadził do rywalizacji obu polityków w wyborach prezydenckich z jesieni 1990. Tadeusz
Mazowiecki, który w czasach „Solidarności” był doradcą Lecha Wałęsy i komitetu strajkowego w Stoczni
Gdańskiej, wystartował przeciw przewodniczącemu związku. Przegrał, nie wchodząc do drugiej tury (uzyskał
18,08% poparcia, tj. 2 973 364 głosy), będąc pokonanym przez Lecha Wałęsę i Stanisława Tymińskiego.
4 stycznia 1991 Tadeusz Mazowiecki przestał być premierem. Na jego następcę powołano wówczas Jana
Krzysztofa Bieleckiego, który objął urząd 8 dni później.
Blisko miesiąc przed zakończeniem urzędowania na stanowisku premiera, 2 grudnia 1990, Tadeusza
Mazowiecki został przewodniczącym nowo powołanej partii pod nazwą Unia Demokratyczna, którą utworzyły
środowiska jego komitetów wyborczych. W maju 1991 ugrupowanie to zasiliły wspierające go partie Ruch
Obywatelski Akcja Demokratyczna i Forum Prawicy Demokratycznej. UD jako partia wywodząca się z tradycji
demokratycznej opozycji unikała utożsamiania się z prawicą bądź lewicą, istniały w niej frakcje. W pierwszych
w pełni demokratycznych wyborach do Sejmu w 1991 Unia Demokratyczna uzyskała najwyższe poparcie w skali
kraju wśród wszystkich komitetów wyborczych. Tadeusz Mazowiecki zdobył 63 962 głosy w województwie
poznańskim, uzyskując tym samym mandat posła na Sejm I kadencji. Pracował m.in. w Komisji Obrony
Narodowej oraz w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Kierowana przez niego UD początkowo
pozostawała w opozycji, od 1992 współtworzyła jednak rząd Hanny Suchockiej.
W tym samym roku Tadeusz Mazowiecki został specjalnym wysłannikiem ONZ w Bośni i Hercegowinie,
zrezygnował z tej funkcji w 1995 na skutek bezczynności wielkich mocarstw wobec zbrodni wojennych
dokonywanych w czasie wojny w Bośni, głównie zamordowania w Srebrenicy przez wojska Republiki Serbskiej
w Bośni kilku tysięcy muzułmańskich mężczyzn i chłopców. Ogłosił raport w sprawie łamania praw człowieka
przez wszystkie strony konfliktu.
W międzyczasie w wyborach w 1993 Tadeusz Mazowiecki uzyskał poselską reelekcję w tym samym okręgu,
otrzymując 10 429 głosów. Startował wówczas z drugiego miejsca okręgowej listy partyjnej za premier Hanną
Suchocką, którą poparło ponad 100 tys. osób. Po tych wyborach władzę przejęły ugrupowania
postkomunistyczne. Unia Demokratyczna 23 kwietnia 1994 zjednoczyła się z Kongresem LiberalnoDemokratycznym, tworząc nowe ugrupowanie pod nazwą Unia Wolności, w której Tadeusz Mazowiecki
również objął stanowisko przewodniczącego. Rok później na tej funkcji został jednak zastąpiony przez Leszka
Balcerowicza. Następnie został honorowym przewodniczącym tej partii. W trakcie II kadencji Sejmu ponownie
zasiadał w Komisji Obrony Narodowej, pracował też w parlamentarnej komisji zajmującej się projektem
konstytucji. W 1997 przedstawił w Zgromadzeniu Narodowym uznaną ostatecznie za kompromisową
preambułę do Konstytucji RP (napisaną wcześniej przez twórców „Tygodnika Powszechnego”).
W wyborach w 1997 po raz trzeci z rzędu uzyskał mandat poselski. Tym razem otwierał listę wyborczą Unii
Wolności w województwie krakowskim, zdobywając 43 654 głosy. Był członkiem Komisji Spraw Zagranicznych
i przez całą III kadencję przewodniczącym sejmowej Komisji Integracji Europejskiej. W 2001 bez powodzenia
ubiegał się o reelekcję, UW nie osiągnęła wówczas progu wyborczego.
W listopadzie 2002 odszedł z partii, przeciwstawiając się porzuceniu przez UW międzynarodówki chadeckiej
oraz wejściu w koalicję wyborczą z SLD i następnie samorządową z Samoobroną w województwie warmińsko mazurskim. W 2005 został jednym ze współzałożycieli Partii Demokratycznej – demokraci.pl, mającej
w założeniu stanowić poszerzenie dawnej Unii Wolności o m.in. polityków lewicowych. Był liderem listy
kandydatów tej partii do Sejmu w wyborach parlamentarnych w tym samym roku w okręgu warszawskim
i uzyskał 30 143 głosy. Wchodził w skład rady politycznej PD (do 2006 był jej przewodniczącym). Później wycofał
się z działalności partyjnej.
Od 12 października 2010 do śmierci zajmował stanowisko etatowego doradcy prezydenta Bronisława
Komorowskiego ds. polityki krajowej i międzynarodowej.
Tadeusz Mazowiecki zmarł nad ranem 28 października 2013 w szpitalu przy ul. Wołoskiej w Warszawie. Po jego
śmierci opuszczono flagi do połowy masztu przy Pałacu Prezydenckim, Belwederze, Kancelarii Prezesa Rady
Ministrów, a także przy siedzibach wielu władz lokalnych. 29 października Senat RP przyjął uchwałę
upamiętniającą Tadeusza Mazowieckiego. 2 listopada trumna z ciałem byłego premiera została wystawiona
w Pałacu Prezydenckim.
Pogrzeb Tadeusza Mazowieckiego miał charakter państwowy. Na ten dzień w całym kraju została ogłoszona
żałoba narodowa. Uroczystości odbyły się 3 listopada w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela
w Warszawie, w czasie rozpoczęcia mszy pogrzebowej w Krakowie zabrzmiał Dzwon Zygmunta. W pogrzebie
uczestniczyli m.in. prezydent Bronisław Komorowski, premier Donald Tusk, marszałkowie Sejmu i Senatu – Ewa
Kopacz oraz Bogdan Borusewicz, a także przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Durão Barroso.
Tadeusz Mazowiecki został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu leśnym w Laskach.
Ordery i odznaczenia
 Order Orła Białego – 1995
 Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – 2009
 Order Ecce Homo – 2002
 Złoty Order Herbu Bośni – Bośnia i Hercegowina, 1996
 Wielki Krzyż Komandorski Orderu Wielkiego Księcia Giedymina – Litwa, 2002
 Grand Officier Legii Honorowej – Francja, 1998
 Krzyż Wielki Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego – Watykan
 Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej (cywilny) – Węgry, 1998
 Cavaliere di Gran Croce Orderu Zasługi Republiki Włoskiej – Włochy, 2000
Był członkiem Kapituły Orderu Orła Białego do 2007, kiedy to odmówił ponownego złożenia oświadczenia
lustracyjnego. Wyróżniony Nagrodą im. Andrzeja Struga (1980), Niemiecką Nagrodą Narodową (2001), nagrodą
Srebrenica 1995 (2005), nagrodą „Giganta” 1995 poznańskiego oddziału „Gazety Wyborczej”, nagrodą Jana
Nowaka-Jeziorańskiego (2004), Honorową Nagrodą Stowarzyszenia Szarych Szeregów im. Stanisława
Broniewskiego (Orszy) i Nagrodą Kisiela (2012). W 2009 redakcja „Gazety Wyborczej” wyróżniła go jako
„Człowieka Roku” oraz dodatkowo uhonorowała tytułem „Człowieka dwudziestolecia Gazety Wyborczej”;
laudację na cześć laureata wygłosiła profesor Barbara Skarga.
Był również laureatem nagrody Viadrina 2009 przyznawanej przez Europejski Uniwersytet Viadrina za
szczególny wkład w polsko-niemieckie pojednanie. W 2009 został Honorowym Obywatelem Miasta Poznania,
natomiast w 2010 został honorowym obywatelem Słubic oraz Gdańska. 9 czerwca 2011 odebrał tytuł
honorowego obywatela Płocka (gdzie się urodził). 28 października 2013 (w dniu śmierci) został honorowym
obywatelem Brzegu Dolnego.
Był doktorem honoris causa Uniwersytetów w Leuven, Genui, Giessen, Poitiers, Exeter, Uniwersytetu
Warszawskiego, Akademii Ekonomicznej w Katowicach, a także Uniwersytetu w Tuzli.
W 2014 jego imieniem nazwano rondo w Piasecznie. W tym samym roku w Ogrodzie Sprawiedliwych w
Warszawie odsłonięto obelisk i zasadzono drzewo upamiętniające jego osobę. W tym samym roku podczas
uroczystości z udziałem m.in. prezydenta Bronisława Komorowskiego zainaugurowano w Uniwersytecie
Warszawskim działalność Katedry im. Tadeusza Mazowieckiego, której kuratorem został profesor Marek
Wąsowicz.
Rząd Tadeusza Mazowieckiego kładł fundamenty pod budowę demokratycznego państwa. Reformował
gospodarkę, przywrócił niezależność polskiej polityce zagranicznej, doprowadził do uznania polskiej granicy
zachodniej przez jednoczące się Niemcy, przeprowadził zmianę nazwy państwa na Rzeczpospolita Polska oraz
rozpisał wybory samorządowe. Nazwanie nowo budowanej ulicy imieniem Tadeusza Mazowieckiego jest
podkreśleniem zasług, wyrazem szacunku dla pierwszego premiera, człowieka skromnego, którego dorobek
i ogromny autorytet do dziś oddziałuje na kolejne pokolenia Polaków. Obywatele cenią Tadeusza
mazowieckiego przede wszystkim jako człowieka, ale również jako polityka. Jego reformy, choć trudne i nie
zawsze popularne, procentują do dziś, a co najważniejsze, ukształtowały dzisiejszą Polskę i stanowią o jej
obecnej pozycji w Europie.
W imieniu wnioskodawców wnoszę o podjęcie uchwały.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Mazowiecki