Prognoza korzystania ze świadczeń szpitalnych

Transkrypt

Prognoza korzystania ze świadczeń szpitalnych
___________________________________________________________________________
Prognoza korzystania ze świadczeń szpitalnych
finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia
w kontekście zmian demograficznych w Polsce
___________________________________________________________________________
Warszawa, czerwiec 2016
Spis treści
Cel i zakres analizy.................................................................................................................................. 3
Dane wykorzystane w analizie ................................................................................................................ 3
Założenia i metoda .................................................................................................................................. 3
Wyniki prognozy ..................................................................................................................................... 5
Charakterystyka zmian demograficznych ........................................................................................... 5
Prognoza liczby hospitalizacji do sfinansowania przez system opieki zdrowotnej ............................ 6
Dane i wyniki zbiorcze ........................................................................................................................ 9
Rozkłady wiekowe liczby hospitalizacji ........................................................................................... 10
Zmiana liczby hospitalizacji w poszczególnych zakresach świadczeń ............................................. 14
Zmiany w strukturze hospitalizacji ................................................................................................... 17
Podsumowanie....................................................................................................................................... 19
Opracowanie:
Dariusz Dziełak
Współpraca:
Katarzyna Klonowska
Katarzyna Iłowiecka
2
Cel i zakres analizy
Głównym celem analizy jest oszacowanie skutków zmian korzystania ze świadczeń
szpitalnych, które będą wynikać ze zmian demograficznych w Polsce. Przedmiotem
opracowania
są
prognozowane
zmiany
liczby
hospitalizacji
w
poszczególnych
specjalnościach (oddziałach szpitalnych) w roku 2020 i 2030 w stosunku do roku 2014.
Niniejsze opracowanie jest kontynuacją opublikowanej w 2015 roku „Prognozy kosztów
opieki zdrowotnej finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia w kontekście zmian
demograficznych w Polsce” (zwanej dalej Prognozą kosztów)1
Dane wykorzystane w analizie
W analizie wykorzystano dane o liczbie hospitalizacji sfinansowanych przez Narodowy
Fundusz Zdrowia w roku 2014. Dane o pobytach w szpitalu na poszczególnych oddziałach
zostały odniesione do poszczególnych roczników w populacji. W analizie wykorzystano dane
o świadczeniach udzielonych i zapłaconych. Nie wzięto pod uwagę świadczeń, których nie
można było przypisać do konkretnego pacjenta. Dotyczy to w szczególności świadczeń
finansowanych ryczałtem, udzielanych w szpitalnych oddziałach ratunkowych (SOR) i
szpitalnych izbach przyjęć (IP). Dane o liczbie hospitalizacji pochodzą z baz danych
(systemów informatycznych) Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia – dane z systemu
sprawozdawczości.
Jako punkt odniesienia i podstawę wyznaczenia prognozy wykorzystano informacje o
ludności Polski, w tym prognozy liczby ludności w danym wieku, publikowane przez Główny
Urząd Statystyczny.
Założenia i metoda
Prognozę liczby hospitalizacji (w liczbach bezwzględnych) wyznaczono na lata 2020 i 2030,
czyli ma ona charakter ilościowy, średnio i długoterminowy.
W celu wyznaczenia liczby świadczeń założono, że przyjęty do prognozy rozkład korzystania
ze świadczeń szpitalnych przez poszczególne roczniki w populacji w roku 2014 pozostanie
bez zmian w perspektywie kolejnych kilkunastu lat. Jest to uproszczenie akceptowalne, gdyż
w założonym przedziale czasu (15 lat) trudno jest uwzględnić ewentualną „inflację
oczekiwań” pacjentów w stosunku do systemu opieki zdrowotnej, jak również przewidzieć
1
Opracowanie dostępne na stronie internetowej Centrali NFZ pod adresem: http://www.nfz.gov.pl/o-nfz/publikacje
3
skutki wprowadzenia nowych technologii medycznych radykalnie zmieniających częstość
korzystania i koszty świadczeń. Podobnie jak w Prognozie kosztów, odrębnie uwzględniono
w prognozie sumarycznej współczynniki korzystania ze świadczeń przez pacjentów płci
żeńskiej i męskiej. Wynika to z faktu, że korzystanie z opieki przez poszczególne roczniki
istotnie różnią się ze względu na płeć.
Przyjęta metoda oszacowania skutków zmian demograficznych dla hospitalizacji na
poszczególnych oddziałach szpitalnych polega na przypisaniu populacjom w określonym
wieku (rocznikom) o liczebnościach wynikających z prognozy GUS, jednostkowych
współczynników korzystania ze świadczeń, wynikających z faktycznej ich realizacji w roku
2014, z uwzględnieniem różnic wynikających z płci. Następnie współczynniki te
przemnażano przez prognozowane liczebności populacji osób określonej płci i wieku w latach
2020 i 2030 w celu uzyskania prognozowanych liczb hospitalizacji dla poszczególnych
roczników. Suma tych liczb, odpowiednio dla poszczególnych oddziałów szpitalnych 2
(kontraktowanych zakresów świadczeń - specjalności medycznych), daje odpowiednio łączny
prognozowany skutek, to jest m. in. prognozowaną zmianę poziomu korzystania, wyrażoną
liczbą hospitalizacji do sfinansowania przez Narodowy Fundusz Zdrowia w latach objętych
prognozą.
2
Świadczenia w specjalnościach dotyczących leczenia dzieci, charakteryzujące się zdecydowanie mniejszą liczebnością w
stosunku do odpowiednich zakresów dla dorosłych, zostały z nimi połączone w celu zachowania większej przejrzystości
opracowania. Nie miało to istotnego wpływu na wyniki analizy w sytuacji zachowania odrębności wybranych zakresów o
dużej liczebności, takich jak chirurgia dziecięca, czy pediatria.
4
Wyniki prognozy
Charakterystyka zmian demograficznych
Dla częstości korzystania ze świadczeń, a wiec także w konsekwencji dla poziomu potrzeb
zdrowotnych wymagających sfinansowania, podstawowe znaczenie ma wiekowa struktura
ludności. Mniejsze znaczenie ma nominalna zmiana liczby ludności, która w prognozowanym
okresie także ulega zmianie. Zmiany w strukturze wiekowej ludności Polski, uwzględniające
prognozę na lata 2020 i 2030, zostały przedstawione na rys. nr 1.
Rys. 1 Struktura wiekowa ludności wg GUS w latach 2010-2030
Tysiące
Struktura wiekowa ludności (wg GUS)
900
2010 r.
800
2011 r.
2012 r.
700
2013 r.
600
2014 r.
prognoza 2020 r.
500
prognoza 2030 r.
400
300
200
100
1
3
5
7
9
11
13
15
17
19
21
23
25
27
29
31
33
35
37
39
41
43
45
47
49
51
53
55
57
59
61
63
65
67
69
71
73
75
77
79
81
83
85
87
89
91
93
95
97
99
101
0
Na wykresie powyżej jednoznacznie można zauważyć sukcesywne „starzenie się” najbardziej
licznych roczników populacji, będący efektem wchodzenia w wiek starczy wyżów
demograficznych okresu powojennego (obecnie) i lat osiemdziesiątych XX wieku (w roku
2030). Zmniejszeniu ulegnie ponadto ogólna liczba ludności Polski3, która jest wynikiem
systematycznie spadającej liczby urodzeń. Skalę tego zjawisko prezentuje poniższa tabela
3
Bardziej szczegółowe informacje o zmianach demograficznych zostały zawarte w Prognozie kosztów.
5
Tabela 1. Prognozowana zmiana w liczbie ludności w latach 2020 i 2030 w grupach wiekowych
grupy
wiekowe
liczba ludności wg GUS
% zmiany liczby ludności
2010
2014
2020
2030
2014/2010
2020/2010
2030/2010
0-17
7 140 156
6 942 996
6 732 886
5 931 412
-2,8%
-5,7%
-16,9%
18-64
25 875 317
25 661 559
24 211 283
22 607 184
-0,8%
-6,4%
-12,6%
65+
5 184 564
5 874 047
7 193 635
8 646 477
13,3%
38,8%
66,8%
Ogółem
38 200 037
38 478 602
38 137 804
37 185 073
0,73%
-0,16%
-2,66%
Prognoza liczby hospitalizacji do sfinansowania przez system opieki zdrowotnej
W 2014 roku NFZ sfinansował 9 005 544 hospitalizacji w tym 3 911 943 dotyczyły
mężczyzn, a 5 093 601 kobiet. Strukturę hospitalizacji uwzględniającą wiek i płeć leczonych
przedstawiono na rys.2.
Rys. 2 Liczba hospitalizacji w przeliczeniu na 10 tys. ludności w określonym wieku w podziale na płeć (2014 r.).
Liczba hospitalizacji w przeliczeniu na 10 tys. ludności
w określonym wieku w podziale na płeć (2014 r.)
8 000
7 000
6 000
na 10 tys. M
na 10 tys. K
Średnio M
Średnio K
5 000
4 000
3 000
2 000
1 000
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
30
32
34
36
38
40
42
44
46
48
50
52
54
56
58
60
62
64
66
68
70
72
74
76
78
80
82
84
86
88
90
92
94
96
98
100+
0
6
Należy zwrócić uwagę, że powyżej pewnego wieku (56 lat) mężczyźni częściej przebywają w
szpitalach niż kobiety. Przyczyn takiego stanu rzeczy można doszukiwać się także w
częstszym zaniedbywaniu swego zdrowia przez mężczyzn w latach pełnej aktywności
zawodowej. Należy jednakże podkreślić, że przeciętny okres trwania życia mężczyzn nadal
jest w Polsce znacząco niższy niż w przypadku kobiet. W 2014 roku przeciętna długość życie
mężczyzn wynosiła 75,6 lat i była o 7 lat krótsza niż kobiet.
Uwarunkowany wiekiem i płcią rozkład częstości korzystania ze świadczeń szpitalnych
istotnie zmienia się nie tylko w ujęciu ilościowym (Rys. 2), ale także jakościowym –
w odniesieniu do poszczególnych oddziałów szpitalnych (zakresów świadczeń). Na rys. nr 3
przedstawiono rozkłady liczby hospitalizacji w poszczególnych zakresach świadczeń
w przeliczeniu na 10 tys. ludności w danym wieku.
7
Rys. 3 Liczba hospitalizacji w przeliczeniu na 10 tys. populacji w podziale na wiek i zakresy świadczeń (2014 r.).
chirurgia dziecięca
chirurgia ogólna
pediatria
6,0
choroby wewnętrzne
ortopedia i ortopedia dziecięca
urologia i urologia dziecięca
transplantologia i transplantologia dziecięca
toksykologia kliniczna
reumatologia i reumatologia dziecięca
5,0
radioterapia i brachyterapia
programy terapeutyczne i lekowe
położnictwo i ginekologia
otolaryngologia i otolaryngologia dziecięca
onkologia kliniczna i onkologia kliniczna dziecięca
okulistyka i okulistyka dziecięca
4,0
neurologia i neurologia dziecięca
neurochirurgia i nieurochirurgia dziecięca
neonatologia
nefrologia i nefrologia dziecięca
kardiologia i kardiologia dziec.
kardiochirurgia i kardiochirurgia dziecięca
immunologia i immunologia dziecięca
3,0
hematologia
ginekologia onkologiczna
geriatria
gastroenterologia i gastroenterologia dziecięca
endokrynologia i endokrynologia dziecięca
diabetologia i diabetologia dziecięca
2,0
dermatologia i dermatologia dziecięca
choroby zakaźne i choroby zakaźne dziecięce
choroby płuc i choroby płuc dziecięce
chirurgia szczek.twarz. i chirurgia szczek.twarz. dziecięca
chirurgia plastyczna i chirurgia plastyczna dziecięca
chirurgia onkologiczna
chirurgia naczyniowa
1,0
chirurgia klatki piersiowej
chemioterapia
audiologia_całość
angiologia
anestezjologia_całość
alergologia_całość
8
98
100+
96
94
92
90
88
86
84
82
80
78
76
74
72
70
68
66
64
62
60
58
56
54
52
50
48
46
44
42
40
38
36
34
32
30
28
26
24
22
20
18
16
14
12
8
10
6
4
2
0,0
0
Tysiące
Liczba hospitalizacji na 10 tys. populacji w danym wieku (2014 r.)
Dane i wyniki zbiorcze
Analizując przebieg krzywych na ww. wykresie4 należy zwrócić uwagę na co najmniej dwa
zjawiska. Po pierwsze widać istotny wzrost częstości korzystania ze świadczeń
kardiologicznych, okulistycznych5 i diabetologicznych w grupie pacjentów w wieku 55+; po
drugie – w przypadku pacjentów powyżej 70 roku życia zaczynają dominować hospitalizacje
internistyczne, które stanowią prawie połowę wszystkich pobytów w szpitalach. Ponadto
należy zwrócić uwagę, że w wieku powyżej 80 lat już co drugi Polak przynajmniej raz w roku
wymaga pobytu w szpitalu.
Zgodnie z przyjętą metodą, obliczono prognozowane liczby hospitalizacji w roku 2020
i 2030. Dla porównania w tabeli nr 1 zestawiono je z liczbą hospitalizacji sprawozdanych do
NFZ w roku 2014.
Tabela 3. Wyniki prognozy dla poszczególnych zakresów świadczeń szpitalnych.
Liczba hospitalizacji
Razem oddziały szpitalne (zakresy świadczeń), w tym:
Zmiana
różnica
2020-2014
2014 r.
2020 r.
2030 r.
9 005 544
9 284 022
9 718 926
278 478
różnica
2030-2014
2020/ 2014
(zmiana %)
713 382
3,1%
2030/ 2014
(zmiana %)
7,9%
1
alergologia całość
47 638
46 240
43 066
-1 398
-4 572
-2,9%
-9,6%
2
anestezjologia całość
79 095
85 113
95 514
6 018
16 419
7,6%
20,8%
3
angiologia
4 797
5 290
6 066
493
1 269
10,3%
26,5%
4
audiologia całość
5
chemioterapia
6
7
7 226
6 843
6 238
-383
-988
-5,3%
-13,7%
829 743
900 727
968 408
70 984
138 665
8,6%
16,7%
chirurgia klatki piersiowej
34 441
37 248
39 908
2 807
5 467
8,2%
15,9%
chirurgia naczyniowa
68 034
75 429
84 946
7 395
16 912
10,9%
24,9%
8
chirurgia onkologiczna
92 747
98 204
104 619
5 457
11 872
5,9%
12,8%
9
chirurgia plastyczna (w tym dziecięca)
17 882
18 224
19 050
342
1 168
1,9%
6,5%
24 030
23 267
22 890
-763
-1 140
-3,2%
-4,7%
11 choroby płuc i choroby płuc dziecięce
214 322
229 273
253 629
14 951
39 307
7,0%
18,3%
12 choroby zakaźne i choroby zakaźne dziecięce
10 chirurgia szczękowo-twarzowa (w tym dziecięca)
117 222
116 703
117 717
-519
495
-0,4%
0,4%
13 dermatologia i dermatologia dziecięca
59 980
61 525
64 534
1 545
4 554
2,6%
7,6%
14 diabetologia i diabetologia dziecięca
17 810
18 309
18 554
499
744
2,8%
4,2%
15 endokrynologia i endokrynologia dziecięca
63 832
64 120
62 612
288
-1 220
0,5%
-1,9%
118 960
123 869
129 883
4 909
10 923
4,1%
9,2%
17 geriatria
25 487
29 342
38 362
3 855
12 875
15,1%
50,5%
18 ginekologia onkologiczna
23 015
23 704
23 984
689
969
3,0%
4,2%
19 hematologia
54 404
58 182
63 697
3 778
9 293
6,9%
17,1%
16 gastroenterologia i gastroenterologia dziecięca
20 immunologia i immunologia dziecięca
21 kardiochirurgia i kardiochirurgia dziecięca
22 kardiologia i kardiologia dziecięca
23 nefrologia i nefrologia dziecięca
5 732
5 452
4 928
-280
-804
-4,9%
-14,0%
28 220
31 055
34 855
2 835
6 635
10,0%
23,5%
515 531
565 783
654 648
50 252
139 117
9,7%
27,0%
72 129
74 852
79 313
2 723
7 184
3,8%
10,0%
4
W celu zapewnienia przejrzystości wykresu odcięto oś pionową na poziomie 6 tys. W przypadku dzieci do 1 roku życia
liczba hospitalizacji na 10 tys. populacji wynosi 12,8 tys.
5
Głównie zabiegi usunięcia zaćmy
9
Liczba hospitalizacji
2014 r.
24 Neonatologia
2020 r.
Zmiana
2030 r.
różnica
2020-2014
różnica
2030-2014
2020/ 2014
(zmiana %)
2030/ 2014
(zmiana %)
378 601
350 580
295 399
-28 021
-83 202
-7,4%
76 736
79 069
81 367
2 333
4 631
3,0%
6,0%
26 neurologia i neurologia dziecięca
315 799
333 164
366 777
17 365
50 978
5,5%
16,1%
27 okulistyka i okulistyka dziecięca
344 397
379 349
464 279
34 952
119 882
10,1%
34,8%
89 512
94 107
97 580
4 595
8 068
5,1%
9,0%
25 neurochirurgia i neurochirurgia dziecięca
28 onkologia kliniczna i onkologia kliniczna dziecięca
29 otolaryngologia i otolaryngologia dziecięca
-22,0%
266 391
258 709
248 367
-7 682
-18 024
-2,9%
-6,8%
1 082 672
999 615
871 036
-83 057
-211 636
-7,7%
-19,5%
529 251
541 018
538 966
11 767
9 715
2,2%
1,8%
32 radioterapia i brachyterapia
97 611
106 526
116 610
8 915
18 999
9,1%
19,5%
33 reumatologia i reumatologia dziecięca
72 793
74 970
78 468
2 177
5 675
3,0%
7,8%
34 toksykologia kliniczna
10 971
10 404
10 031
-567
-940
-5,2%
-8,6%
30 położnictwo i ginekologia
31 programy terapeutyczne i lekowe
35 transplantologia i transplantologia dziecięca
36 urologia i urologia dziecięca
37 ortopedia i ortopedia dziecięca
12 460
12 443
11 981
-17
-479
-0,1%
-3,8%
284 596
307 675
339 392
23 079
54 796
8,1%
19,3%
453 907
465 663
487 317
11 756
33 410
2,6%
7,4%
1 044 164
1 145 650
1 356 663
101 486
312 499
9,7%
29,9%
39 pediatria
443 946
414 085
362 330
-29 861
-81 616
-6,7%
-18,4%
40 chirurgia ogólna
839 915
877 364
935 634
37 449
95 719
4,5%
11,4%
41 chirurgia dziecięca
139 545
134 879
119 304
-4 666
-20 241
-3,3%
-14,5%
38 choroby wewnętrzne
Otrzymane wyniki wskazują na prognozowany wzrost sumarycznej liczby hospitalizacji
w odniesieniu do roku 2014, odpowiednio o 278 tys. (3,1%) w roku 2020 i 713 tys. w roku
2030 (7,9%). Jednocześnie należy zauważyć, że sytuacja jest zróżnicowana w poszczególnych
specjalnościach – prognozuje się zarówno istotne wzrosty, zwłaszcza w specjalnościach
związanych z leczeniem chorób układu krążenia (kardiologia, kardiochirurgia, chirurgia
naczyniowa), wielochorobowością wynikająca z wieku pacjentów (interna, geriatria,
okulistyka), jak i spadki liczby pobytów na oddziałach szpitalnych (głównie oddziały
położniczo-ginekologiczne i dziecięce – neonatologia, pediatria, chirurgia dziecięca) co
istotnie wpłynie na poziomu finansowania świadczeń w kolejnych latach.
Rozkłady wiekowe liczby hospitalizacji
Na rysunkach 4-6 przedstawiono bezwzględne liczby hospitalizacji w poszczególnych
zakresach świadczeń, faktycznie zrealizowanych w roku 2014 oraz prognozowanych na lata
2020 i 2030.
10
Rys. 4 Liczba hospitalizacji wg wieku pacjentów – wykonanie 2014 r.
chirurgia dziecięca
Liczba hospitalizacji wg wieku pacjentów - wykonanie 2014 r.
chirurgia ogólna
250 000
pediatria
choroby wewnętrzne
ortopedia i ortopedia dziecięca
urologia i urologia dziecięca
transplantologia i transplantologia dziecięca
toksykologia kliniczna
reumatologia i reumatologia dziecięca
radioterapia i brachyterapia
200 000
programy terapeutyczne i lekowe
położnictwo i ginekologia
otolaryngologia i otolaryngologia dziecięca
onkologia kliniczna i onkologia kliniczna dziecięca
okulistyka i okulistyka dziecięca
neurologia i neurologia dziecięca
neurochirurgia i nieurochirurgia dziecięca
150 000
neonatologia
nefrologia i nefrologia dziecięca
kardiologia i kardiologia dziec.
kardiochirurgia i kardiochirurgia dziecięca
immunologia i immunologia dziecięca
hematologia
ginekologia onkologiczna
geriatria
100 000
gastroenterologia i gastroenterologia dziecięca
endokrynologia i endokrynologia dziecięca
diabetologia i diabetologia dziecięca
dermatologia i dermatologia dziecięca
choroby zakaźne i choroby zakaźne dziecięce
choroby płuc i choroby płuc dziecięce
chirurgia szczek.twarz. i chirurgia szczek.twarz. dziecięca
50 000
chirurgia plastyczna i chirurgia plastyczna dziecięca
chirurgia onkologiczna
chirurgia naczyniowa
chirurgia klatki piersiowej
chemioterapia
audiologia_całość
angiologia
11
98
100+
96
94
92
90
88
86
84
82
80
78
76
74
72
70
68
66
64
62
60
58
56
54
52
50
48
46
44
42
40
38
36
34
32
30
28
26
24
22
20
18
16
14
12
8
10
6
4
2
anestezjologia_całość
0
0
alergologia_całość
Rys. 5 Liczba hospitalizacji wg wieku pacjentów – prognoza na 2020 r.
Liczba hospitalizacji wg wieku pacjentów - prognoza na 2020 r.
chirurgia dziecięca
chirurgia ogólna
pediatria
250 000
choroby wewnętrzne
ortopedia i ortopedia dziecięca
urologia i urologia dziecięca
transplantologia i transplantologia dziecięca
toksykologia kliniczna
reumatologia i reumatologia dziecięca
radioterapia i brachyterapia
200 000
programy terapeutyczne i lekowe
położnictwo i ginekologia
otolaryngologia i otolaryngologia dziecięca
onkologia kliniczna i onkologia kliniczna dziecięca
okulistyka i okulistyka dziecięca
neurologia i neurologia dziecięca
neurochirurgia i nieurochirurgia dziecięca
neonatologia
150 000
nefrologia i nefrologia dziecięca
kardiologia i kardiologia dziec.
kardiochirurgia i kardiochirurgia dziecięca
immunologia i immunologia dziecięca
hematologia
ginekologia onkologiczna
geriatria
100 000
gastroenterologia i gastroenterologia dziecięca
endokrynologia i endokrynologia dziecięca
diabetologia i diabetologia dziecięca
dermatologia i dermatologia dziecięca
choroby zakaźne i choroby zakaźne dziecięce
choroby płuc i choroby płuc dziecięce
chirurgia szczek.twarz. i chirurgia szczek.twarz. dziecięca
chirurgia plastyczna i chirurgia plastyczna dziecięca
50 000
chirurgia onkologiczna
chirurgia naczyniowa
chirurgia klatki piersiowej
chemioterapia
audiologia_całość
angiologia
anestezjologia_całość
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
30
32
34
36
38
40
42
44
46
48
50
52
54
56
58
60
62
64
66
68
70
72
74
76
78
80
82
84
86
88
90
92
94
96
98
100+
0
12
alergologia_całość
Rys. 6 Liczba hospitalizacji wg wieku pacjentów – prognoza na 2030 r.
Liczba hospitalizacji wg wieku pacjentów - prognoza na 2030 r.
chirurgia dziecięca
chirurgia ogólna
pediatria
250 000
choroby wewnętrzne
ortopedia i ortopedia dziecięca
urologia i urologia dziecięca
transplantologia i transplantologia dziecięca
toksykologia kliniczna
reumatologia i reumatologia dziecięca
radioterapia i brachyterapia
200 000
programy terapeutyczne i lekowe
położnictwo i ginekologia
otolaryngologia i otolaryngologia dziecięca
onkologia kliniczna i onkologia kliniczna dziecięca
okulistyka i okulistyka dziecięca
neurologia i neurologia dziecięca
neurochirurgia i nieurochirurgia dziecięca
neonatologia
150 000
nefrologia i nefrologia dziecięca
kardiologia i kardiologia dziec.
kardiochirurgia i kardiochirurgia dziecięca
immunologia i immunologia dziecięca
hematologia
ginekologia onkologiczna
geriatria
100 000
gastroenterologia i gastroenterologia dziecięca
endokrynologia i endokrynologia dziecięca
diabetologia i diabetologia dziecięca
dermatologia i dermatologia dziecięca
choroby zakaźne i choroby zakaźne dziecięce
choroby płuc i choroby płuc dziecięce
chirurgia szczek.twarz. i chirurgia szczek.twarz. dziecięca
50 000
chirurgia plastyczna i chirurgia plastyczna dziecięca
chirurgia onkologiczna
chirurgia naczyniowa
chirurgia klatki piersiowej
chemioterapia
audiologia_całość
angiologia
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
30
32
34
36
38
40
42
44
46
48
50
52
54
56
58
60
62
64
66
68
70
72
74
76
78
80
82
84
86
88
90
92
94
96
98
100+
0
13
anestezjologia_całość
alergologia_całość
Analizując zmiany rozkładów liczby hospitalizacji należy zauważyć nie tylko istotny wzrost
maksymalnych wartości dla pojedynczych roczników6 (ze 186 tys. hospitalizacji w 2014 r. do
prawie 247 tys. w roku 2030), ale także przesuniecie maksimum o prawie 10 lat w kierunku
starszych roczników, co wynika z faktu obserwacji tej samej populacji tzw. „powojennego
wyżu demograficznego”. Ponadto trzeba zauważyć sukcesywne zmniejszanie się liczby
hospitalizacji związanych z położnictwem i ginekologią, co z kolei wynika z niżu
demograficznego, który w roku 2030 będzie dotyczył kobiet w wieku prokreacyjnym.
Zmiana liczby hospitalizacji w poszczególnych zakresach świadczeń
Na
rysunkach
7-8
przedstawiono
prognozowane
zmiany
liczby
hospitalizacji
w poszczególnych zakresach świadczeń w latach 2020 i 2030 w odniesieniu do roku 2014. Na
rysunku 7 przestawiono nominalne (bezwzględne) zmiany liczby hospitalizacji, a na rysunku
8 zwiększenia lub zmniejszenia w ujęciu względnym (procentowym).
Analizując dynamikę zmian liczby hospitalizacji (tab. nr 3) należy zauważyć, że jest ona
mniejsza w okresie 2014 – 2020 i znacznie wzrasta w okresie 2014 – 2030. W okresie 20142016 wahania liczby hospitalizacji mieszczą się w przedziale [-7,7% położnictwo i
ginekologia, 15,1% geriatria; średnia (względna) zmiana we wszystkich zakresach 3,1%],
analogiczne dane w prognozie na 2030 r. wynoszą odpowiednio [-22% neonatologia, 50,5%
geriatria; średnio 7,9%]. Ponadto występuje duże zróżnicowanie w dynamice zmian:
 wahania +/-4% (w obydwu badanych okresach) dotyczą chirurgii szczękowo – twarzowej,
chorób
zakaźnych,
diabetologii,
endokrynologii,
ginekologii
onkologicznej,
transplantologii i programów terapeutycznych (ten zakres nie dotyczy konkretnej
specjalności, tak jak w przypadku pozostałych zakresów podzielonych zgodnie ze
specjalnością medyczną / oddziałem szpitalnym);
 wahania powyżej 10% (w obydwu badanych okresach) dotyczą angiologii, chirurgii
naczyniowej, geriatrii, kardiochirurgii;
 największa różnica w dynamice zmian pomiędzy badanymi przedziałami (2014-2020 oraz
2014-2030) dotyczy geriatrii, chorób wewnętrznych i okulistyki.
Widać wyraźny spadek liczby hospitalizacji związanych ze świadczeniami położniczo–
ginekologicznymi i udzielanych dzieciom, natomiast największy wzrost liczby hospitalizacji
dotyczy chorób wewnętrznych, geriatrii, onkologii, okulistyki i kardiologii.
6
Z wyłączeniem dzieci do ukończenia pierwszego roku życia.
14
Rys.7. Prognozowana nominalna zmiana liczby hospitalizacji w roku 2020 i 2030 w stosunku do roku 2014.
Prognozowana zmiana liczby hospitalizacji w roku 2020 i 2030 w stosunku do roku 2014
chirurgia dziecięca
chirurgia ogólna
pediatria
choroby wewnętrzne
ortopedia i ortopedia dziecięca
urologia i urologia dziecięca
transplantologia i transplantologia dziecięca
toksykologia kliniczna
reumatologia i reumatologia dziecięca
radioterapia i brachyterapia
programy terapeutyczne i lekowe
położnictwo i ginekologia
otolaryngologia i otolaryngologia dziecięca
onkologia kliniczna i onkologia kliniczna dziecięca
okulistyka i okulistyka dziecięca
neurologia i neurologia dziecięca
neurochirurgia i nieurochirurgia dziecięca
neonatologia
nefrologia i nefrologia dziecięca
kardiologia i kardiologia dziec.
kardiochirurgia i kardiochirurgia dziecięca
immunologia i immunologia dziecięca
hematologia
ginekologia onkologiczna
geriatria
gastroenterologia i gastroenterologia dziecięca
endokrynologia i endokrynologia dziecięca
diabetologia i diabetologia dziecięca
dermatologia i dermatologia dziecięca
choroby zakaźne i choroby zakaźne dziecięce
choroby płuc i choroby płuc dziecięce
chirurgia szczek.twarz. i chirurgia szczek.twarz. dziecięca
chirurgia plastyczna i chirurgia plastyczna dziecięca
chirurgia onkologiczna
chirurgia naczyniowa
chirurgia klatki piersiowej
chemioterapia
audiologia_całość
róznica 2020-2014
angiologia
anestezjologia_całość
różnica 2030-2014
alergologia_całość
-300 000
-4 666
-20 241
37 449
95 719
-29 861
-81 616
101 486
312 499
11 756
33 410
23 079
54 796
-17
-479
-567
-940
2 177
5 675
8 915
18 999
11 767
9 715
-211 636
-83 057
-7 682
-18 024
4 595
8 068
34 952
17 365
119 882
50 978
2 333
4 631
-28 021
-83 202
2 723
7 184
50 252
139 117
2 835
6 635
-280
-804
3 778
9 293
689
969
3 855
12 875
4 909
10 923
288
-1 220
499
744
1 545
4 554
-519
495
14 951
39 307
-763
-1 140
342
1 168
5 457
11 872
7 395
16 912
2 807
5 467
70 984
138 665
-383
-988
493
1 269
6 018
16 419
-1 398
-4 572
-200 000
-100 000
0
15
100 000
200 000
300 000
400 000
Rys.8. Prognozowana względna zmiana liczby hospitalizacji w roku 2020 i 2030 w stosunku do roku 2014 (%).
Prognozowana zmiana liczby hospitalizacji w roku 2020 i 2030 w stosunku do roku 2014 (%)
Razem
chirurgia dziecięca
chirurgia ogólna
pediatria
choroby wewnętrzne
ortopedia i ortopedia dziecięca
urologia i urologia dziecięca
transplantologia i transplantologia dziecięca
toksykologia kliniczna
reumatologia i reumatologia dziecięca
radioterapia i brachyterapia
programy terapeutyczne i lekowe
położnictwo i ginekologia
otolaryngologia i otolaryngologia dziecięca
onkologia kliniczna i onkologia kliniczna dziecięca
okulistyka i okulistyka dziecięca
neurologia i neurologia dziecięca
neurochirurgia i nieurochirurgia dziecięca
neonatologia
nefrologia i nefrologia dziecięca
kardiologia i kardiologia dziecięca
kardiochirurgia i kardiochirurgia dziecięca
immunologia i immunologia dziecięca
hematologia
ginekologia onkologiczna
geriatria
gastroenterologia i gastroenterologia dziecięca
endokrynologia i endokrynologia dziecięca
diabetologia i diabetologia dziecięca
dermatologia i dermatologia dziecięca
choroby zakaźne i choroby zakaźne dziecięce
choroby płuc i choroby płuc dziecięce
chirurgia szczek.twarz. i chirurgia szczek.twarz. dziecięca
chirurgia plastyczna i chirurgia plastyczna dziecięca
chirurgia onkologiczna
chirurgia naczyniowa
chirurgia klatki piersiowej
chemioterapia
audiologia_całość
2020/ 2014
angiologia
anestezjologia_całość
2030/ 2014
alergologia_całość
-30,0%
3,1%
7,9%
-3,3%
-14,5%
4,5%
11,4%
-6,7%
-18,4%
9,7%
2,6%
-8,6%
-3,8%
-5,2%
29,9%
7,4%
8,1%
19,3%
-0,1%
3,0%
7,8%
9,1%
19,5%
2,2%
1,8%
-7,7%
-19,5%
-6,8%
-2,9%
5,1%
9,0%
10,1%
5,5%
3,0%
34,8%
16,1%
6,0%
-7,4%
-22,0%
3,8%
10,0%
9,7%
27,0%
10,0%
23,5%
-4,9%
-14,0%
6,9%
17,1%
3,0%
4,2%
15,1%
4,1%
50,5%
9,2%
0,5%
-1,9%
2,8%
4,2%
2,6%
-0,4%
7,6%
0,4%
7,0%
18,3%
-3,2%
-4,7%
1,9%
6,5%
5,9%
12,8%
10,9%
8,2%
24,9%
15,9%
8,6%
16,7%
-5,3%
-13,7%
10,3%
7,6%
-9,6%
-20,0%
-10,0%
26,5%
20,8%
-2,9%
0,0%
16
10,0%
20,0%
30,0%
40,0%
50,0%
60,0%
Analizując prognozowane dane można stwierdzić, że w przeciągu najbliższych kilkunastu lat
zmiany demograficzne w Polsce zwiększą zapotrzebowanie na świadczenia szpitalne,
z których korzystać będzie starsza część populacji. Dotyczyć to będzie w szczególności
leczenia na oddziałach internistycznych, kardiologicznych i chirurgicznych, a także
w zakresie okulistyki (głównie w zakresie usunięcia zaćmy). Jednocześnie w sytuacji
zmniejszenia populacji dzieci i młodzieży, zmniejszy się także zapotrzebowanie
na świadczenia szpitalne im dedykowane – pediatrię, neonatologię, chirurgię dziecięcą
i otolaryngologię. Istotnie zmniejszy się zapotrzebowania na hospitalizacje położniczoginekologiczne.
Ponadto, pomimo stosunkowo niewielkich zmian sumarycznej prognozowanej liczby
hospitalizacji w roku 2020 i 2030 w ujęciu bilansowym, należy zauważyć, że zmiany
dotyczące hospitalizacji związanych z poszczególnymi typami oddziałów będą znacznie
większe, a zwiększenie zapotrzebowania na wybrane zakresy przekroczy 11% łącznej liczby
hospitalizacji 2030 r. Zestawienie zmian w takim ujęciu przedstawiono w tabeli 4.
Tabela.4. Zestawienie prognozowanych zmian liczby hospitalizacji (zwiększenia i zmniejszenia).
Suma zwiększeń
Suma zmniejszeń
2020-2014
2030-2014
2020-2014
2030-2014
435 693
1 138 242
-157 215
-424 860
Zmiany w strukturze hospitalizacji
Poza oszacowaniem skutków zapotrzebowania na leczenie szpitalne w poszczególnych
oddziałach w ujęciu nominalnym, podjęto próbę oceny potencjalnych zmian w strukturze
udzielanych świadczeń. Na rys. 9 przedstawiono udziały hospitalizacji w poszczególnych
zakresach świadczeń szpitalnych w ogólnej liczbie hospitalizacji.
17
Rys. 9. Udział w liczbie hospitalizacji w 2014 r. i prognozach na lata 2020 i 2030
100%
90%
Udział w liczbie hospitalizacji w 2014 r i prognozach na lata 2020 i 2030
chirurgia dziecięca
chirurgia ogólna
pediatria
chirurgia ogólna
9,33%
chirurgia ogólna
9,45%
chirurgia ogólna
9,63%
pediatria
4,93%
pediatria
4,46%
pediatria
3,73%
choroby wewnętrzne
11,59%
choroby wewnętrzne
12,34%
choroby wewnętrzne
13,96%
ortopedia i ortopedia dziecięca
5,04%
ortopedia i ortopedia dziecięca
5,02%
choroby wewnętrzne
ortopedia i ortopedia dziecięca
urologia i urologia dziecięca
transplantologia i transplantologia dziecięca
toksykologia kliniczna
reumatologia i reumatologia dziecięca
80%
radioterapia i brachyterapia
programy terapeutyczne i lekowe
położnictwo i ginekologia
70%
ortopedia i ortopedia dziecięca
5,01%
otolaryngologia i otolaryngologia dziecięca
onkologia kliniczna i onkologia kliniczna dziecięca
okulistyka i okulistyka dziecięca
neurologia i neurologia dziecięca
neurochirurgia i nieurochirurgia dziecięca
60%
neonatologia
nefrologia i nefrologia dziecięca
50%
położnictwo i ginekologia
12,02%
położnictwo i ginekologia
8,96%
położnictwo i ginekologia
10,77%
kardiologia i kardiologia dziec.
kardiochirurgia i kardiochirurgia dziecięca
immunologia i immunologia dziecięca
hematologia
40%
30%
okulistyka i okulistyka dziecięca
3,82%
neurologia i neurologia dziecięca
3,51%
neonatologia
4,20%
kardiologia i kardiologia dziec.
5,72%
okulistyka i okulistyka dziecięca
4,78%
neurologia i neurologia dziecięca
3,77%
neonatologia
3,04%
okulistyka i okulistyka dziecięca
4,09%
neurologia i neurologia dziecięca
3,59%
neonatologia
3,78%
kardiologia i kardiologia dziec.
6,09%
kardiologia i kardiologia dziec.
6,74%
ginekologia onkologiczna
geriatria
gastroenterologia i gastroenterologia dziecięca
endokrynologia i endokrynologia dziecięca
diabetologia i diabetologia dziecięca
dermatologia i dermatologia dziecięca
choroby zakaźne i choroby zakaźne dziecięce
choroby płuc i choroby płuc dziecięce
chirurgia szczek.twarz. i chirurgia szczek.twarz. dziecięca
20%
chirurgia plastyczna i chirurgia plastyczna dziecięca
chirurgia onkologiczna
chirurgia naczyniowa
10%
chirurgia klatki piersiowej
chemioterapia
audiologia_całość
angiologia
0%
2014 r.
2020 r.
2030 r.
18
anestezjologia_całość
alergologia_całość
Przedstawione dane jednoznacznie wskazują na zwiększenie udziału hospitalizacji na
oddziałach
wewnętrznych,
przy
jednoczesnym
zmniejszeniu
udziału
hospitalizacji
pediatrycznych i położniczo-ginekologicznych.
Podsumowanie
Reasumując należy podkreślić, że przedmiotowa prognoza ma charakter szacunkowy i jest
oparta tylko na jednym, choć istotnym parametrze. Nie wszystkie prognozowane zmiany w
liczbie hospitalizacji są w jednakowym stopniu uzależnione od zmian demograficznych.
Dotyczy to w szczególności toksykologii, transplantologii, czy chorób zakaźne, gdzie
prawdopodobnie większe znaczenie będą miały czynniki epidemiologiczne lub dostępność
leczenia. W analizie nie uwzględniono także popytu zgłaszanego (kolejek oczekujących na
świadczenia), a jedynie popyt zrealizowany (świadczenia udzielone i opłacone przez NFZ).
Tak więc faktyczne zapotrzebowanie na świadczenia może się różnić od prognozowanego, ale
kierunek zmian wydaje się być wyznaczony prawidłowo.
Analiza nie obejmuje prognozy finansowania poszczególnych zakresów świadczeń
szpitalnych, co wynika z trudności w oszacowaniu zmian taryf i kosztów hospitalizacji.
Należy jednak pamiętać, że np. prognozowany wzrost liczby hospitalizacji w zakresie
anestezjologii i intensywnej terapii będzie miał stosunkowo większe znaczenie kosztowe niż
nawet większy nominalny wzrost liczby tańszych hospitalizacji w innych oddziałach
szpitalnych.
W ocenie autorów dalszej analizie powinny podlegać zasoby lecznictwa stacjonarnego,
szczególnie w zakresie zapotrzebowania na personel medyczny poszczególnych zawodów
i specjalności w kontekście zmian demograficznych (dotyczących także tego personelu).
Należy rozważyć działania mające na celu zmianę struktury udzielanych świadczeń w szpitalu
i zapewnienie niektórym osobom hospitalizowanym na oddziałach chorób wewnętrznych
/geriatrycznych miejsc w placówkach zajmujących się opieką nad osobami starszymi,
realizującymi w szczególności świadczenia opiekuńczo–lecznicze. Jednocześnie nie można
doprowadzić do degradacji oddziałów internistycznych, które nadal będą stanowić podstawę
opieki szpitalnej nad osobami starszymi, w tym pacjentami z wielochorobowością.
Ponadto celowe wydaje się wzmocnienie bodźców do rozwoju świadczeń udzielanych
w trybie jednodniowym lub w trybie ambulatoryjnym.
19

Podobne dokumenty