Lutowe postanowienie: kochanie, rzucam palenie!

Farmakoterapia
Farmakoterapia
Lutowe postanowienie:
kochanie, rzucam palenie!
Noworoczne postanowienia podejmujemy zazwyczaj
w styczniu, ale luty, tradycyjnie poświęcony „sprawom
sercowym”, jest równie dobrą okazją… Omówmy metody
farmakologiczne oraz niefarmakologiczne, które pomogą
zerwać ze szkodliwym nałogiem palenia.
Związek z paleniem wykazują zachorowania na nowotwory zlokalizowane aż
w 14 narządach (m.in. nerkach, pęcherzu
moczowym, żołądku i jelicie grubym).
Badania wykazują, że za zachorowania na raka w 80–90% odpowiadają
czynniki zewnętrzne. U palaczy ryzyko
zgonu wywołane nowotworami złośliwymi jest 7-krotnie większe niż u niepalących, natomiast z powodu raka płuc
aż 30-krotnie!!! Wyobraź sobie, że tylko
dzisiaj z powodu raka płuc wskutek palenia papierosów zmarło 55 Polaków.
Jutro w Polsce umrze kolejnych 55 osób.
Rakotwórcze polepszacze
Zanim powstanie papieros, do tytoniu
dodaje się wiele aromatów, a także
substancji konserwujących, często o nieznanym, utajnionym przez producentów
składzie chemicznym. Na przykład
specjalne sole powodują, że papieros
stale się tli, amoniak, zmieniając pH,
biologicznie uaktywnia nikotynę, cukier
i lukrecja poprawiają smak, a gliceryna
dłużej zachowuje świeżość tytoniu. Tak
chemicznie „spreparowany” papieros dostarcza palaczowi substancji, od której
się uzależnia – nikotyny, a także 4000
innych toksycznych związków chemicznych, w tym 40 substancji o działaniu
rakotwórczym. Ich działanie nie jest
ograniczone jedynie do palaczy tytoniu,
ale dotyczy także wszystkich tych osób,
które przebywają w pomieszczeniach,
gdzie występuje dym tytoniowy (tzw.
palenie bierne).
Wchłanianie dymu tytoniowego zachodzi głównie w układzie oddechowym,
a także w przewodzie pokarmowym
jako rezultat połykania m.in. śliny. Skład18
niki dymu przenikają do krwiobiegu i są
rozprowadzane po całym organizmie.
Zły wpływ dymu tytoniowego obserwowany jest nie tylko w obrębie jamy
ustnej czy płuc, ale także we wszystkich
innych narządach, np. w pęcherzu moczowym, trzustce, narządach rodnych
itp. Wykazano również zaburzenia
funkcjonowania narządu wzroku czy
uszkodzenia formującego się płodu.
Wiele tych faktów jest ukrywanych
przez firmy farmaceutyczne i sprzedające papierosy – świadomość szkód
zdrowotnych wśród palaczy nie leży w ich interesie. Niewiele się mówi
o szkodliwości izotopów radioaktywnych zawartych w papierosach. Każdy
palacz wie natomiast, że niebezpieczne dla zdrowia związki są zawarte
w substancjach smolistych. Chociaż
w tytoniu znajduje się wiele izotopów
radioaktywnych, badania wykazały, że
do dymu przedostaje się tylko polon
i radioaktywny ołów.
„Czysty dym”?
Tytoń ma wysoką temperaturę żarzenia
(dochodzącą do 900°C), co powoduje, że w procesie palenia papierosów
przekształceniom chemicznym ulegają
prawie wszystkie zawarte w nim składniki. Oznacza to, iż w postaci dymu przedostają się one do naszego organizmu.
Dla tego typu zagrożeń nieskuteczne
okazują się stosowane w większości
papierosów filtry. Papierosy z filtrami
i mniejszą zawartością nikotyny to mit!
To tylko sposób uspokajania opinii publicznej, chociaż koncerny papierosowe
od ponad 30 lat wiedzą, że działanie
samego tytoniu jako filtra daje podobne efekty jak acetat celulozy, obecnie
stosowany. Z tego powodu wielu przeciwników papierosów domaga się zakazu stosowania filtrów. Filtry przynoszą
oszczędności dla koncernów tytoniowych, a ludzie myślą, że palą zdrowiej.
To samo dotyczy papierosów w wersji
„light”. Ludzie, którzy przerzucają się
na lżejsze papierosy, zazwyczaj bardziej się zaciągają lub po prostu palą
więcej i częściej.
i naszych organizmach: potasu – 40,
radu – 226, radonu – 222, polonu –
210 oraz innych radioizotopów z rodziny uranu i toru. Minimalna dawka,
przy której wypadają włosy, wynosi
1000 mSv. Dawka śmiertelna to jednorazowo 3000–5000 mSv, choć
w Hiroszimie i Nagasaki u tych, którzy ocaleli najbliżej centrum wybuchu,
odnotowano aż 6000 mSv.
W dymie papierosowym jest kilkadziesiąt trucizn. Do najważniejszych należą: arsen, benzopiren, nitrozaminy
i diabelska mieszanka z policyklicznych węglowodorów aromatycznych,
aldehydów, fenolu itd. Smoła i nikotyna
to najsilniejsze trucizny. Ponad połowa polonu i ołowiu zawartych w tytoniu trafia do organizmu palacza. Na
podstawie badań prowadzonych na
Uniwersytecie Gdańskim stwierdzono,
że osoba wypalająca półtorej paczki
papierosów dziennie otrzymuje w ciągu roku taką dawkę promieniowania
jonizującego, jakby przeszła ok. 300
badań rentgenowskich!!! Wiadomo
przecież, że tego typu badania nie
powinny być robione częściej niż 1–2
razy w miesiącu. Palaczom szkodzi nie
tylko nikotyna czy dioksyny, ale także
substancje radioaktywne zawarte w dymie papierosowym. Wypalając dwie
paczki papierosów dziennie, w ciągu
roku można otrzymać aż cztery razy
większą dawkę promieniowania jonizującego niż ta, którą otrzymali w ciągu
dwóch lat od katastrofy w Czarnobylu
mieszkańcy najbardziej zagrożonych
rejonów Polski.
Choroby wskutek palenia
aktywnego i biernego
Dym tytoniowy ma wpływ na wiele
dolegliwości u dzieci i dorosłych. Wdychanie dymu tytoniowego ma udowodnione znaczenie w powstawaniu następujących chorób degeneracyjnych
i nowotworów (zwiększa ryzyko ich wystąpienia):
•miażdżyca, nadciśnienie, żylaki, wylew krwi do mózgu, udar,
•choroby ośrodkowego układu nerwowego,
•przewlekła obturacyjna choroba płuc,
rak płuc,
•choroby przewodu pokarmowego,
•rak trzustki,
•rak żołądka,
•choroba wrzodowa, refluks i rak przełyku (np. Barretta),
•dyspepsja,
•impotencja, rak prącia,
•zaburzenie zapłodnienia,
•rak szyjki macicy,
•rak pęcherza moczowego,
•rak nerki,
•rak jamy ustnej,
•rak krtani,
•rak gardła,
•rak wargi dolnej,
•przedwczesne wystąpienie: starzenia się skóry, siwienia włosów, zaćmy, zwyrodnienia plamki żółtej oka,
zmian w obrębie krążków międzykręgowych o typie dyskopatii,
•interakcje lękowe,
•wpływ na ciążę i rozwój płodu,
•z większenie ryzyka samoistnego poronienia, obumarcia płodu i zgonu
dziecka w okresie okołoporodowym,
niedorozwój płodu (dzieci matek pa-
Wypalając dziennie dwie paczki polskich papierosów, rocznie otrzymuje się
dawkę równą ok. 470 mSv (milisiwert
jest jednostką dawki promieniowania
pochłoniętego przez organizm; przyjmuje się, że bezpieczna granica promieniowania rocznie to 200 mSv). Na
terenie Polski naturalnie otrzymujemy
2,5 mSv rocznie. Promieniowanie to
pochodzi od naturalnych radiopierwiastków zawartych w skałach, glebie
lących mają średnio mniejszą masę
urodzeniową o 170 g),
•dym tytoniowy ma również wpływ
na późniejszy rozwój fizyczny i intelektualny dziecka.
Od czego zacząć?
Od czego zacząć, aby zwiększyć szansę na wyjście z nałogu? Żeby leczenie
było efektywne, musi być spełnionych
kilka warunków. Po pierwsze osoba
paląca musi mieć silną motywację do
rzucenia palenia. Palacz musi rzeczywiście chcieć rzucić palenie. Po drugie
musi być do tego gotowy, tzn. rozważać
to na poważnie, „przymierzać się” do
tego. Po trzecie powinien zdawać sobie
sprawę, że prawdopodobnie za pierwszym razem to mu się nie uda, a prób
może być kilka, a nawet kilkanaście.
Sięgamy po farmakologię!
Palacze mają do wyboru dwie grupy
leków: zawierające nikotynę oraz oddziałujące na centralny układ nerwowy
i mechanizmy uzależnienia, związane
z uwalnianiem różnych neurotransmiterów.
Głównym neurotransmiterem odpowiedzialnym za odczuwanie przyjemności przy paleniu jest dopamina.
Środki, które oddziałują na te mechanizmy, powodują zmniejszenie
wydzielania dopaminy na tyle, że
palenie nie jest już związane z tak
dużą przyjemnością.
Leki zawierające nikotynę działają inaczej: dostarczają nikotynę w czystej postaci, ale bez dodatkowych związków
chemicznych, karcynogennych i toksycznych, których w dymie papierosowym
jest ponad 4000. Poziom satysfakcji po
podaniu leku jest znacznie mniejszy niż
przy zapaleniu papierosa, nie ma też
uczucia przyjemności, jakie towarzyszy
paleniu, bo leki te dostarczają do organizmu znacznie niższą dawkę nikotyny
i nie łączą się z receptorami centralnego układu nerwowego tak szybko jak
po wypaleniu papierosa. Ich zadaniem
jest zmniejszyć objawy odstawienia.
Leki zawierające nikotynę
Wśród leków zawierających nikotynę
mamy do dyspozycji gumę, plastry, tabletki podjęzykowe, mini-tabs do ssania,
inhalator (działa podobnie jak guma czy
tabletki, ponieważ cząsteczki aerozolu
osadzają się w górnym układzie oddechowym). Z preparatów dostępnych na
świecie w Polsce nie ma jedynie inhalatora donosowego, który najbardziej
imituje wypalenie papierosa, najszybciej
powodując wzrost stężenia nikotyny we
krwi, ale jednocześnie jest preparatem
najbardziej uzależniającym.
W przypadku gumy do żucia wstępna
dawka powinna zostać ustalona indywidualnie w zależności od stopnia uzależnienia pacjenta od nikotyny. Zazwyczaj
stosuje się 8–12 gum o odpowiedniej
zawartości nikotyny na dobę. Osoby
palące o niskim stopniu uzależnienia
(palące < 20 papierosów/dobę – test
Fagerströma uzależnienia nikotynowego (FTND) < 6) powinny rozpocząć
leczenie od dawki 2 mg. Osoby palące o wysokim stopniu uzależnienia
powinny rozpocząć leczenie od dawki
4 mg. Nie należy stosować więcej niż
24 gumy na dobę. Gumę trzeba stosować przynajmniej przez 3 miesiące.
Następnie powinno się rozpocząć jej
stopniowe odstawianie. Leczenie musi
zostać zakończone, gdy dawka zostanie
zmniejszona do 1–2 gum na dobę. Aby
wydłużyć odstępy pomiędzy paleniem
oraz w celu maksymalnego zmniejszenia
ilości wypalanych papierosów, gumę
należy stosować w okresach pomiędzy
wypalanymi papierosami w momencie
pojawienia się chęci zapalenia. Jeśli po
6 tygodniach nie osiągnie się zmniejszenia ilości wypalanych papierosów
w ciągu doby, trzeba skonsultować
się z lekarzem. Powinno się rozważyć
próbę zaprzestania palenia tak szybko, jak to możliwe, ale nie później niż
6 miesięcy od rozpoczęcia leczenia.
Jeżeli w ciągu 9 miesięcy od rozpoczęcia leczenia nie jest możliwa poważna
próba zaprzestania palenia, należy
skonsultować się z lekarzem. Na ogół
19
Farmakoterapia
regularne stosowanie gum przez okres
dłuższy niż 12 miesięcy nie jest zalecane. Niewykorzystane gumy powinno
się zachować na wypadek nagłego
pojawienia się głodu nikotynowego.
Plastry transdermalne dostarczają do
organizmu odpowiednie dawki nikotyny.
Nikotyna zawarta w plastrach podawana jest w czystej postaci. W odróżnieniu od papierosów plastry nie wydzielają szkodliwych substancji smolistych
ani dwutlenku węgla, które powstają
w procesie spalania. Nikotyna jest
powoli uwalniana z plastra i ze stałą
szybkością wchłaniana przez skórę.
Stałe uwalnianie nikotyny jest możliwe w wyniku jej równomiernego rozmieszczenia. Plastry są przeznaczone
do stosowania w okresie aktywności
podczas dnia, tj. przez ok. 16 godzin,
gdyż mają one imitować czas dostarczania nikotyny podczas palenia. Bezwzględna dostępność biologiczna tej
substancji wynosi ponad 90% i nie zależy od miejsca przyklejenia plastra.
Należy go przykleić rano, po przebudzeniu, a zdjąć przed pójściem spać.
Leczenie za pomocą plastrów imituje
wahania stężenia nikotyny u palaczy
w ciągu dnia i bez przyjmowania nikotyny podczas snu. Stosowanie plastra
w ciągu dnia nie powoduje zaburzeń
snu, obserwowanych podczas stosowania nikotyny podczas spoczynku.
U osób o dużym stopniu uzależnienia
zaleca się rozpocząć leczenie od plastra 25 mg/16 h, stosowanego raz na
dobę przez 8 tygodni. Następnie należy rozpocząć stopniowe odstawianie
plastrów (systemu transdermalnego).
Powinno się stosować raz na dobę
plaster 15 mg/16 h przez 2 tygodnie,
a następnie 10 mg/16 h raz na dobę przez kolejne 2 tygodnie. U osób
o małym stopniu uzależnienia zaleca się rozpocząć leczenie od plastra
15 mg/16 h, stosowanego raz na
dobę przez 8 tygodni, a następnie
kontynuować za pomocą plastra
10 mg/16 h, stosowanego przez kolejne 4 tygodnie.
20
Farmakoterapia
Nie zaleca się stosowania plastrów dłużej
niż przez 6 miesięcy. Jednak niektórzy
byli palacze mogą wymagać dłuższego okresu leczenia, aby nie wrócić do
nałogu. Można stosować same plastry
transdermalne lub w skojarzeniu z gumami
zawierającymi nikotynę czy z inhalatorem.
Nicorette Inhaler jest to lek zawierający
nikotynę, która uwalnia się i wchłania do
organizmu w czasie inhalacji. Jeden wkład
odpowiada ok. czterem papierosom. NTZ
z wykorzystaniem inhalatora Nicorette
powinna trwać ok. 3 miesięcy. W trakcie terapii należy stopniowo zmniejszać
liczbę stosowanych wkładów. Wszystkie
inhalacje powinny trwać ok. 20 minut.
Każdy wkład jest substytutem ok. czterech
papierosów, można go użyć 4-krotnie –
wystarcza na cztery inhalacje). Otwarty
wkład należy zużyć w ciągu 12 godzin.
Leki na receptę
W Polsce dopuszczone do obrotu są
trzy leki, których wskazaniem jest leczenie uzależnienia od nikotyny. Są to
Tabex, Zyban oraz Champix.
Tabex jako substancję czynną zawiera
cytyzynę. Jest to alkaloid zbliżony działaniem do nikotyny. Pobudza ośrodkowy
układ nerwowy, a szczególnie ośrodek
oddechowy i naczynioruchowy. Wywołuje w organizmie podobne reakcje jak
nikotyna, gdyż wiąże się z tymi samymi
receptorami. Dzięki temu zmniejsza zapotrzebowanie na nikotynę. Co za tym
idzie – głód nikotynowy zostaje zniwelowany. Lek jest względnie bezpieczny,
wywołuje znikome interakcje i ma mało
przeciwwskazań. Co ważne, nie mogą
go jednak stosować kobiety w ciąży.
Działania niepożądane ograniczone
są do rzadko występujących nudności,
wymiotów, przejściowych zawrotów
głowy. Cykl leczenia obejmuje miesiąc,
w trakcie którego stopniowo zmniejsza się ilość przyjmowanych tabletek.
Jednocześnie po ok. tygodniu należy
całkowicie zaprzestać palenia papierosów. Warto dodać, że w trakcie terapii
lekiem Tabex nie należy pić alkoholu.
Zyban ma nieco odmienny mechanizm
działania. Zawiera chlorowodorek bupropionu, substancję stosowaną również
w terapii depresji. Działanie farmakologiczne bupropionu polega na pośrednim
zwiększeniu w organizmie poziomu neuroprzekaźników: noradrenaliny i dopaminy.
Są to związki fizjologicznie występujące
w naszym organizmie. Noradrenalina
wpływa w dużym stopniu na pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego,
przyspieszenie pracy serca, wzrost poziomu glukozy we krwi. Co więcej, poprzez zwężenie obwodowych naczyń
krwionośnych powoduje wzrost ciśnienia
krwi. Dopaminę potocznie nazywa się
„hormonem szczęścia”. Podobnie jak
noradrenalina jest neuroprzekaźnikiem
krążącym w organizmie i przekazującym,
poprzez neurony, odpowiednie sygnały do komórek. Jej obecność w obrębie
pewnych przestrzeni mózgu wywołuje uczucie euforii, szczęścia. Preparat
Zyban poprzez zwiększenie poziomu
wyżej wymienionych substancji ułatwia
odzwyczajenie się od palenia tytoniu.
Można powiedzieć, że oszukuje trochę nasz mózg. Mimo braku krążącej
nikotyny uczucie euforii, pobudzenia
pozostaje, co ogranicza pojawienie się
przykrych objawów odstawienia. Lek jest
przeznaczony głównie dla osób mocno
uzależnionych od nikotyny. Działa znacznie silniej od Tabexu. Co za tym idzie,
lista działań niepożądanych, interakcji
i przeciwwskazań jest o wiele dłuższa.
Do najczęstszych działań ubocznych należą bezsenność, pobudzenie, drżenia,
zaburzenia koncentracji, zawroty głowy.
Przy równoczesnym stosowaniu innych
leków oddziałujących na ośrodkowy
układ nerwowy niezbędny jest szczegółowy wywiad lekarski i dostosowanie
dawek leków. Lek jest przeciwwskazany
u kobiet w ciąży, osób poniżej 18. roku
życia, a także z współistniejącymi innymi
zaburzeniami o podłożu psychicznym.
Leczenie Zybanem należy prowadzić
przez ok. 2 miesiące. Odstawienie papierosów powinno nastąpić najpóźniej
w drugim tygodniu leczenia. Przed rozpoczęciem i w trakcie terapii należy regu-
larnie mierzyć ciśnienie tętnicze, a także
zrezygnować z alkoholu. Ponadto Zyban
może negatywnie wpływać na sprawność psychomotoryczną, co niekiedy
wyklucza prowadzenie pojazdów czy
obsługę urządzeń mechanicznych.
Preparatem najnowszej generacji jest
Champix. Substancją wykazującą działanie terapeutyczne jest wareniklina. Lek
działa na ten sam receptor zlokalizowany
w mózgu co zawarta w tytoniu nikotyna.
Skuteczność tego preparatu polega na
dość innowacyjnym mechanizmie działania – wareniklina wykazuje dwukierunkowe działanie na receptory nikotynowe.
Częściowo pobudza je do uwalniania
dopaminy w mózgu (wspomnianego
wcześniej „hormonu szczęścia”). Dzięki temu eliminuje nieprzyjemne objawy
odstawienia, związane z zaprzestaniem
palenia papierosów. W tym aspekcie
działa podobnie jak bupropion, zawarty w preparacie Zyban. Innowacyjność
działania preparatu Champix polega na
dodatkowej funkcji warenikliny: w obecności nikotyny blokuje jej wiązanie z receptorami. Jeśli w trakcie terapii zdarzy
nam się zapalić papierosa, nie będzie to
dla nas przyjemna chwila. Wręcz przeciwnie – właśnie wtedy mogą pojawić
się nieprzyjemne objawy: rozdrażnienie, niepokój, nudności, wymioty. Stosowanie preparatu Champix wymaga
ścisłej kontroli lekarza. Preparat nie powinien być przyjmowany przez kobiety
w ciąży. Ponadto, ze względu na brak
danych na temat bezpieczeństwa prowadzenia pojazdów, nie powinni go
stosować kierowcy oraz pracownicy
obsługujący urządzenia mechaniczne.
Standardowa kuracja lekiem Champix
trwa 12 tygodni. Pacjent powinien wyznaczyć sobie z góry termin zaprzestania palenia tytoniu. Lek należy zacząć
przyjmować ok. 2 tygodni przed tym
terminem. Najczęściej obserwowanym
działaniem niepożądanym są nudności.
Jednak niekiedy może to wynikać z faktu niezaprzestania palenia papierosów
w trakcie terapii. Wareniklina blokuje
wtedy wiązanie nikotyny z receptorami,
co skutkuje znacznym zmniejszeniem
odczuwania przyjemności z palenia.
je stosować praktycznie u każdego, nie
ma bezwzględnych przeciwwskazań.
Skuteczność farmakoterapii
Przyjęło się, że aby uznać kogoś za
osobę niepalącą, musi ona nie palić
co najmniej 6 miesięcy, a najlepiej rok.
Po roku skuteczność leczenia, wszystko
jedno, jakimi lekami, wynosi 20–30%.
To bardzo dobry wynik, biorąc pod
uwagę, że uzależnienie od nikotyny
jest równie silne jak uzależnienie od
kokainy czy heroiny.
Palenie jest uzależnieniem fizycznym, ale
i psychologiczno-socjalnym. Wszystko
zależy więc od tych dwóch elementów.
Są osoby, które pod wpływem stresującej i zagrażającej zdrowiu czy życiu
sytuacji, jak np. przebycie zawału, rzucają palenie z dnia na dzień i nigdy nie
wracają do nałogu, inni zaś po zawale
palą już na oddziale reanimacyjnym.
Każdy ma bowiem inny metabolizm,
inną genetykę, inny polimorfizm genów,
zwłaszcza dla dopaminy – głównego
„sprawcy” uzależnienia. Po to właśnie
są testy, żeby określić, kto jest bardziej,
a kto mniej uzależniony, i zdecydować,
czy można próbować rzucać palenie
bez leków, a jeśli nie – jakie leki zastosować.
W badaniach kontrolowanych skuteczność preparatów zawierających nikotynę jest dwa razy wyższa w porównaniu
z placebo. W przypadku bupropionu
i warenikliny wyniki te są nawet lepsze.
Bupropion jest skuteczniejszy od plastra
nikotynowego, a jeśli zastosuje się oba
te preparaty jednocześnie, to efekty
leczenia po roku wynoszą ok. 36%.
W przypadku warenikliny wyniki niepalenia przez rok wynoszą trzydzieści
kilka procent, a w trzech kontrolowanych
badaniach wareniklina wykazuje przewagę i nad placebo, i nad bupropionem.
Leki działające centralnie, dostępne
z przepisu lekarza, mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami
i powodować poważne działania niepożądane, np. bupropion
może wywołać drgawki, dlatego
nie można podawać go osobom,
które kiedykolwiek w przeszłości,
nawet w wieku niemowlęcym czy
podczas gorączki, miały drgawki, oraz osobom, które miały uraz
czaszki.
Trzeba bardzo dokładnie odnosić się
do przeciwwskazań podawanych przez
producenta. Jeśli chodzi o preparaty
zawierające nikotynę, trzeba pamiętać,
że można się od nich uzależnić; dzieje
się tak u ok. 5–10% pacjentów. Potrafią
oni zażywać te leki latami, ale i tak jest
to znacznie mniej szkodliwe niż samo
palenie. Leki zawierające nikotynę dają
mniej objawów niepożądanych, można
Powrót do zdrowia
Zaprzestanie palenia w każdym wieku
wiąże się z poprawą stanu zdrowia,
tak więc zrezygnować z papierosów
zawsze warto. Oczywiście ryzyko zachorowania na raka płuca zmniejsza się
bardzo powoli – wynika to z powolnego
rozwoju nowotworu i długiego okresu
latencji, który wynosi 15–20 lat. Zasada
jest taka, że im dłużej pacjent palił, tym
ryzyko trwa dłużej, nawet 10–15 lat. Może się więc zdarzyć, że pacjent rzucił
palenie, a po kilku czy nawet kilkunastu
latach jednak zachoruje na raka płuc.
Jednak w przypadku innych narządów
poprawa jest znacznie szybsza, np.
ryzyko zachorowania na zawał już po
roku jest takie jak u osoby niepalącej.
Jest więc o co walczyć!
Oczyśćmy organizm
Szczególnie po zerwaniu z nałogiem,
w celu zabicia głodu nikotynowego, odtrucia organizmu, oczyszczenia go z rakotwórczych substancji i usprawnienia
systemów obronnych, warto zastosować
suplementy odtruwające i regenerujące
wątrobę i przewód pokarmowy.
mgr farm. Tomasz Mrozowski
21