Formy pozyskiwania kapitału i jego inwestowania

Formy pozyskiwania kapitału
i jego inwestowania
Autor: Lesław Marek Fiutowski
Formy pozyskiwania kapitału i jego inwestowania
Skrócony opis lekcji
Podczas zajęć uczniowie poznają możliwości pozyskiwania oraz inwestowania kapitału, jakie
oferuje rynek.
Cele lekcji

Poznanie podstawowych sposobów i metod pozyskiwania i inwestowania kapitału
na rynku.
Słowa kluczowe

pozyskiwanie kapitału,

inwestowanie a oszczędzanie,

kredyt, pożyczka, leasing, factoring, franchising, venture capital, dotacje, bony skarbowe,
obligacje, akcje, fundusze inwestycyjne, nieruchomości.
Metody realizacji zajęć

wykład,

burza mózgów,

pogadanka,

pytania sprawdzające.
Oczekiwane rezultaty
Po ukończonych zajęciach uczeń:

potrafi powiedzieć, co to jest kapitał w przedsiębiorstwie,

potrafi wymienić po kilka form pozyskiwania kapitału i powiedzieć na jakich zasadach
dana forma funkcjonuje,

potrafi wymienić po kilka form inwestowania kapitału i powiedzieć na jakich zasadach
dana forma funkcjonuje,

rozumie, że kapitał pozyskuje się głównie po to, aby go inwestować.
Narodowy Bank Polski
2
Formy pozyskiwania kapitału i jego inwestowania
Materiały pomocnicze

Kserokopia załącznika nr 1 i 2, po co najmniej jednej sztuce na ławkę.
Proponowany przebieg zajęć
Na początek rozdaj uczniom kserokopię tabeli (załącznik 1) i odwołuj się do niej w trakcie
prowadzenia zajęć.
1. Czy kapitał w firmie jest potrzebny?
Zauważ, że pojęcie kapitału jest bardzo szerokie. Ekonomiści termin kapitał używają do określenia dóbr, których nie zużywają się w całości w ciągu jednego cyklu produkcyjnego. Mogą
go stanowić np. budynki i maszyny, które służą firmie przez wiele lat. Ponadto istnieje tzw.
kapitał finansowy (na którym skupisz swoją uwagę w tej lekcji). Stanowi go pieniądz, który jest
środkiem przechowywania wartości, ponieważ można wykorzystać go w przyszłości do dokonywania zakupów. Jednak bez kapitału, czy to w postaci maszyn, czy pieniądza w dzisiejszym
świecie nie mogłaby funkcjonować żadna firma. Zauważ jednak, że nie każda firma musi mieć
gotówkę taką, jaką uczniowie mają w portfelu, a właściwie to właściciel lub prezes dobrze
prosperującej firmy wcale nie musi widzieć gotówki. Kapitał to zarówno dobra rzeczowe
(np. maszyny) jak i pieniądz w różnej postaci (np. formie gotówki, wkładu bankowego). Pojawia
się w firmie pod jedną postacią (np. w formie środków na rachunku bankowym) i jest zamieniany (w tej lekcji inwestowany) w inną (np. środki te są przelewane na konto innej firmy w zamian
za kuchenkę do podgrzewania hamburgerów lub kupuje się za nie akcje, które potem odsprzedaje z zyskiem bądź stratą). W wyniku tych przemian, powstają różnego rodzaju dobra i usługi,
ludzie mają pracę – dochody, firmy zyski, bądź też firmy upadają i zostają długi w przypadku
nietrafnej inwestycji (np. gdy hamburgery są niesmaczne, albo budka stoi w rzadko odwiedzanym miejscu lub cena akcji drastycznie spada). Patrząc na to z innej strony każda firma
do prowadzenia działalności powinna zgromadzić odpowiedni majątek, którego zakup lub
wytworzenie musi zostać sfinansowane. Kapitał jest niezbędny do funkcjonowania firmy
i gospodarki jako całości.
Może on się pojawić w firmie pod wieloma postaciami. Jednak nas interesuje kapitał w ujęciu
finansowym.
Narodowy Bank Polski
3
Formy pozyskiwania kapitału i jego inwestowania
Przykład
Zgromadzony przez firmę kapitał finansuje i tworzy majątek firmy. Może on mieć jednak
różne formy.
1. Np. za pieniądze, które wnieśli przy tworzeniu spółki (10000 zł) wspólnicy kupili jeden
samochód dostawczy, komputer i wyposażyli biuro (łącznie 9000 zł).
2. Zostało im jeszcze trochę pieniędzy, żeby zapłacić najbliższe rachunki - 1000 zł. W ten
sposób cały kapitał, który posiadali zamienił się w majątek firmy, czyli w sprzęt i środki
pieniężne. Ale firma musi funkcjonować dalej, a jeden samochód to za mało.
3. Właściciele udali się więc do firmy leasingowej i w zamian za opłatę leasingową 150
zł/miesiąc otrzymali w użytkowanie kolejny samochód. Ratę opłacą dzięki pieniądzom
uzyskanym ze sprzedaży swoich usług – aktualnie 350 zł/miesiąc. Można powiedzieć,
że pozyskali kapitał, ale w innej formie, gdyż samochód do momentu, w którym nie
zapłacą ostatniej raty leasingowej nie jest ich własnością. Jak widać pierwszy samochód
był kupiony za własne środki, czyli za kapitał własny. Drugi samochód jednak został pozyskany (wydzierżawiony) do użytku od innej obcej firmy, czyli dzięki kapitałowi obcemu.
4. Z kolei dwa samochody wymagają dwa razy częstszych napraw niż jeden, palą dwa razy
więcej paliwa, czyli koszty są dwa razy większe 500 zł. Środków pieniężnych w kasie
brak i aktualne przychody z usług 350, jakie firma oferuje są za małe, aby pokryć
te naprawy i zakup paliwa plus ratę leasingową. Firma zwróciła się więc do banku
o kredyt obrotowy na sfinansowanie działalności bieżącej 1500 zł licząc na to że sprzedaż
usług wzrośnie. W ten sposób firma znowu pozyskała kapitał obcy, ale tym razem
w formie kredytu.
Jak widać od początku istnienia spółki minęło niewiele czasu a kapitał pojawił się w niej
w różnych formach:
 kapitału zakładowego, który wspólnicy wnieśli podczas zakładania spółki i który
zarazem jest kapitałem własnym;
 wyleasingowanego samochodu oddanego w użytkowanie w zamian za raty leasingowe;
 kredytu,bankowego.
Wszystko to pokazuje, że bez kapitału zarówno własnego, jak i obcego firma nie mogłaby
funkcjonować.
2. Skąd wziąć kapitał?
Teraz rozdaj uczniom kserokopię załącznika nr 2. Powiedz, że istnieje wiele sposobów pozyskiwania kapitału i wiele kryteriów podziału źródeł finansowania (w naszym przypadku form
pozyskiwania kapitału). Można wyróżnić podział ze względu na status prawny kapitałodawcy
(finansowanie własne – finansowanie obce), długość okresu, na jaki udostępniany jest firmie
kapitał (bezterminowy, długookresowy, średniookresowy, krótkookresowy), częstotliwość
udostępniania kapitału (finansowanie bieżące – powtarzalne, jednorazowe z tytułu realizowania
Narodowy Bank Polski
4
Formy pozyskiwania kapitału i jego inwestowania
dużych inwestycji, zakładania przedsiębiorstwa, jego restrukturyzacji itp.). Podstawowe
sprawozdanie finansowe, czyli bilans zazwyczaj stosuje dwa kryteria podziału źródeł
finansowania: na kapitał własny i obcy, a następnie kapitał obcy dzieli na krótkookresowy
i długookresowy (w zależności od tego na jak długo został on udostępniony przedsiębiorstwu).
Ćwiczenie 1. Burza mózgów – maksymalnie 10 minut
Poproś uczniów, żeby wyobrazili sobie, że chcą założyć własną firmę (niech sami określą, czym
miałaby się zajmować). Następnie poproś ich, aby spróbowali określić co potrzebowaliby
na uruchomienie tego podanego przez nich rodzaju działalności i skąd wzięliby na to kapitał..
Włączając się w dyskusję uczniów wskazuj im, że kapitał może mieć dwa podstawowe pochodzenia. Możemy sami nim już dysponować np. dzięki wyjazdowi zagranicznemu
do pracy, gdzie odłożyliśmy jakąś kwotę (taki kapitał nazywamy własnym) lub możemy
go pożyczyć w zamian za jakąś formę zadośćuczynienia od kogoś obcego (tzn. spoza firmy)
np. banku w postaci kredytu, firmy leasingowej w postaci gotowych maszyn (taki kapitał
nazywamy obcym).Poproś uczniów, aby sami klasyfikowali kapitał jako własny lub obcy... Następnie przedstaw i omów poniższą tabelę z wadami i zaletami finansowania działalności kapitałem własnym i obcym i zapytaj, czy po uzyskaniu takiej wiedzy cały czas zostaliby przy pierwotnie wymyślonej formie finansowania swojego pomysłu na biznes.
Następnie korzystając z poniższego materiału omów ogólnie, istniejące na rynku formy pozyskiwania kapitału, poświęcając każdej formie maksymalnie 3-4 minuty.
Kredyt i pożyczka – są to podstawowe formy pozyskiwania kapitału występujące na rynku,
a zarazem najczęściej wykorzystywane źródła finansowania działalności. Często w praktyce
ludzie nie dostrzegają różnic pomiędzy nimi, ale w rzeczywistości różnice te istnieją:
1. umowę kredytu reguluje prawo bankowe, a umowę pożyczki kodeks cywilny,
2. kredytobiorca otrzymuje środki finansowe do czasowej dyspozycji, a pożyczkobiorca
staje się ich właścicielem, czyli np. biorąc kredyt otrzymujemy możliwość dokonywania
zakupów do wysokości jaką oferuje rachunek kredytowy, natomiast za ciągając pożyczkę
otrzymuje się gotówkę do ręki.
3. kredyt jest udzielany na ściśle określony cel, pożyczka może być wykorzystana
na dowolny cel,
4. przedmiotem kredytu mogą być wyłącznie pieniądze, pożyczka może dotyczyć
też przedmiotów materialnych,
5. od kredytu nalicza się odsetki i prowizję, a pożyczka może być nieodpłatna.
Istnieje wiele kryteriów podziału kredytów np. ze względu na:
Narodowy Bank Polski
5
Formy pozyskiwania kapitału i jego inwestowania

długość okresu kredytowania (krótkookresowe do 1 roku), średniookresowe (od 1 do 3
lat), długookresowe (powyżej 3 lat);

przeznaczenie kredytu (obrotowe na finansowanie działalności bieżącej lub inwestycyjne
na zakup środków trwałych);

walutę, w jakiej zostały udzielone (złotowe lub w walutach obcych);

sposób naliczania odsetek (oprocentowanie stałe lub zmienne).
Istnieją też wyspecjalizowane formy kredytu jak np. kredyt hipoteczny, który służy do finansowania zakupu nieruchomości.
Zobowiązania handlowe – jest to również bardzo powszechna metoda finansowania działalności. Inaczej jest ona nazywana kredytem kupieckim, gdzie sprzedający pozwala na zapłatę
za towar lub usługę w późniejszym terminie. Np. osoba kupująca zobowiązuje się zapłacić
za towar w terminie 30 dni od daty jego dostarczenia. Jeżeli natomiast zapłaci za ten towar
szybciej, np. w ciągu 10 dni dostaje upust . Jest to jednak stosunkowo droga metoda finansowania i mająca zastosowanie wyłącznie do działalności bieżącej. Dlatego kupujący powinien
dokładnie przeliczyć, czy taniej nie byłoby skorzystać z kredytu obrotowego.
Leasing – to forma finansowania działalności w której występują co najmniej dwie strony:
1. leasingobiorca - to podmiot, który w wyniku umowy będzie mógł korzystać ze środka
trwałego np. samochodu, czy maszyny będącej jej przedmiotem,
2. leasingodawca - to podmiot, który udostępnia ten środek trwały leasingobiorcy, pobierając w zamian opłatę. Istotną cechą leasingu jest to, iż leasingodawca pomimo, że nie
korzysta bezpośrednio ze środka trwałego jest jego właścicielem.
Leasing jest więc umową, na podstawie której leasingodawca przekazuje leasingobiorcy prawo
do odpłatnego użytkowania danego środka trwałego przez określony w umowie czas. Taką
formę finansowania stosuje się, gdy dostęp do kredytu jest ograniczony z powodu np. braku
odpowiednich zabezpieczeń, braku historii kredytowej, braku możliwości udokumentowania
działalności sprawozdaniami finansowymi bo np. firma zbyt krótko działa na rynku. Leasing jest
też opłacalną formą finansowania inwestycji ze względu na korzyści podatkowe wynikające
z możliwości specyficznego rozliczania inwestycji pozyskanych tą drogą.
Factoring – to umowa zawarta pomiędzy dostawcą (zwanym faktorantem), a faktorem (zazwyczaj bankiem), w której dostawca przenosi na faktora własność wierzytelności (np. nieopłaconych
faktur) wynikającej z umowy dotyczącej sprzedaży dóbr przez sprzedawcę klientom (dłużnikom). Faktor finansuje dostawcę, np. w formie zaliczek i pożyczek oraz prowadzi rozliczenia
związane z wierzytelnościami (np. opłaca faktury). krótkoterminowe papiery dłużne – to forma
długu, który zaciąga firma (emitent) u nabywcy papierów (inwestora). Emitent potwierdza
Narodowy Bank Polski
6
Formy pozyskiwania kapitału i jego inwestowania
zaciągnięcie pożyczki i podpisuje zobowiązanie do jej zwrotu w ustalonym terminie (nie dłuższym niż jeden rok) oraz do zapłaty umówionych odsetek. Papiery te emitowane są w następujących formach prawnych: obligacji, weksli oraz bonów komercyjnych (skryptów dłużnych)
w oparciu o przepisy ustawy o obligacjach, prawa wekslowego i kodeksu cywilnego. Występują
pomiędzy nimi różnice np. weksel może wystawić osoba fizyczna, a obligacji nie. Dla przykładu
możesz pokazać uczniom jak wygląda obligacja lub weksel.
Franchising – jest to sposób rozwijania działalności przez przedsiębiorstwa, które nie posiadają
dostatecznego kapitału własnego, ale mają dobre pomysły, renomowany produkt, technologię
lub specjalistyczną wiedzę, zwłaszcza z zakresu zarządzania jakąś branżą; w praktyce polega
najczęściej na tworzeniu sieci sklepów, hoteli lub innych placówek należących do różnych
właścicieli, ale funkcjonujących pod wspólną nazwą i stosujących jednolite zasady prowadzenia
działalności. Organizacja zawierająca z nimi umowy o współpracę zapewnia szkolenie, promocję,
wiedzę o zarządzaniu, specjalistyczne doradztwo, reklamę, zaopatrywanie w produkty.
W zamian zyskuje prawo kontroli działalności (np. okresowego weryfikowania jakości
produktów) i udział w zyskach lub prowizję. Przykładowe firmy, które rozwijają się w oparciu
o swoją sieć franchisobiorców to: McDonald’s, EnglishFirst, Tesco.
Venture capital – jest kapitałem w różnych postaciach, który wyspecjalizowane fundusze
inwestują w przedsięwzięcia inwestycyjne obarczone ryzykiem większym od przeciętnego
występującego na rynku. W związku z tym oczekuje się od niego ponadprzeciętnego zysku.
Obszarami, w jakich najczęściej działają fundusze venture capital to: innowacyjne technologie,
środowisko naturalne i niekonwencjonalne źródła energii. Głównym źródłem zysku dla
funduszy venture capital jest różnica wynikająca z przyrostu wartości akcji przedsiębiorstwa
(różnica pomiędzy ceną nabycia akcji a ceną sprzedaży). Fundusze te zakładają, że nie będą
inwestorem bezterminowym, lecz po osiągnięciu określonej stopy zwrotu z inwestycji lub
po upływie określonego okresu wycofają swój kapitał. W związku z podwyższonym ryzykiem,
jakiego podejmują się fundusze jest to jedna z najdroższych form pozyskiwania kapitału jednak
łatwiejsza w pozyskaniu dla nowopowstających firm.
Dotacje i granty – to formy pozyskiwania kapitału od różnego rodzaju instytucji , które
w ramach swojej polityki wspierania przedsiębiorstw oferują różne instrumenty. Obecnie
największe znaczenie dla pozyskiwania kapitału zewnętrznego w postaci dotacji i grantów
przez firmy w Polsce mają środki funduszy strukturalnych, Europejskiego Banku Inwestycyjnego
i
Europejskiego
Funduszu
Inwestycyjnego.
Wśród
działań
strukturalnych
największe
znaczenie dla pozyskania kapitału mają:

Europejska Współpraca Terytorialna,

Infrastruktura i Środowisko,

Kapitał Ludzki,
Narodowy Bank Polski
7
Formy pozyskiwania kapitału i jego inwestowania

Innowacyjna Gospodarka,

Rozwój Polski Wschodniej,

Program Pomoc Techniczna.
Wszystkie te programy zawierają w sobie pomoc finansową, a w tym refinansowanie wydatków
związanych z realizacją programu. W związku z tym pokrycie wydatków - jakie ponosi firma
– z funduszy strukturalnych może stanowić istotne źródło kapitału w szczególności dla małych
i średnich przedsiębiorstw, które w początkowym etapie funkcjonowania mają często problemy
z finansowaniem własnej działalności.
Sponsoring – to działalność, podczas której sponsor dla pewnej osoby, organizacji lub instytucji
wykonuje działania o charakterze gospodarczym lub finansowym i pobiera z tego pośrednio
bądź bezpośrednio korzyści. Stosowany jest najczęściej w sporcie, kulturze, ochronie środowiska
i sferze socjalnej. Przykładem jest sfinansowanie zakupu strojów dla piłkarzy w zamian
za umieszczenie swojego logo na koszulkach i wokół płyty boiska.
Powiedz uczniom, że przejdziesz teraz do omawiania form inwestowania kapitału, czyli
do sytuacji, w której firma nie ma problemu z uzyskaniem kapitału, natomiast posiada jego
nadwyżki i szuka możliwości jego korzystnego zainwestowania.
3. Co zrobić z nadwyżką kapitału?
Kiedy posiadamy nadwyżki kapitału, którego nie chcemy przeznaczyć na bieżącą konsumpcję
pojawia się pytanie, co z nim zrobić? Możemy go oszczędzać albo inwestować. Jaka jest jednak
różnica między tymi pojęciami. Różnicę stanowi cel i podejście do ryzyka. Celem oszczędzania
jest zabezpieczenie krótkoterminowych potrzeb finansowych i przyszłych przewidywanych
wydatków oraz stworzenie rezerwy na nieprzewidziane wydatki. Dlatego podczas oszczędzania
nie można sobie pozwolić na podejmowanie podwyższonego ryzyka. Natomiast dla inwestora
głównym celem jest pomnażanie kapitału. A żeby pomnożyć kapitał konieczny jest dłuższy okres
czasu oraz gotowość do zaakceptowania podwyższonego poziomu ryzyka. Inwestor to osoba
aktywna, która ciągle poszukuje nowych możliwości pomnożenia kapitału, natomiast osoba oszczędzająca lokuje pieniądze i czeka na zyski. Poza możliwością dalszego rozwoju działalności
firmy i inwestowania nadwyżek poprzez zakup środków trwałych generujących zyski, na rynku
istnieje obecnie szeroka gama instrumentów, które mogą służyć do inwestowania kapitału np.
bony skarbowe, obligacje, akcje, instrumenty pochodne, nieruchomości, przedmioty kolekcjonerskie, antyki, metale szlachetne.
Oszczędzając pieniądze zazwyczaj lokuje się je na rachunkach bankowych i w krótkoterminowych papierach skarbowych, natomiast podczas inwestowania zazwyczaj korzysta się z akcji
i obligacji. Jednak wybór formy inwestowania zależy od wiedzy i preferencji inwestora.
Narodowy Bank Polski
8
Formy pozyskiwania kapitału i jego inwestowania
Następnie po tym krótkim wstępie omów na podstawie poniższego materiału następujące formy
inwestowania kapitału:
Bony skarbowe – Bony emitowane są przez Skarb Państwa. Sprzedaje się je poniżej ceny nominalnej, ale za to nie są oprocentowane. Na ich zakup mogą sobie pozwolić inwestorzy z zasobnym portfelem, gdyż nominał bonu wynosi 10.000 zł, a często są sprzedawane w pakietach
po 10 sztuk. Ich zaletą jest to, że są obarczone małym ryzykiem, gdyż emitentem jest Skarb
Państwa i oferują przy tym stosunkowo wysoką rentowność.
Obligacje – mogą być emitowane przez Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego
lub przedsiębiorstwa. Emitent zobowiązuje się do zwrotu długu (wykupu za cenę nominalną)
w określonym momencie w przyszłości (data wykupu, data zapadalności) oraz wypłaty regularnych odsetek (kupon) w okresie do wykupu obligacji. Przykład: zakładamy, że cena nominalna
obligacji emitowanych przez Skarb Państwa wynosi 1000 zł, jej termin zapadalności 10 lat,
a kupon 6 % rocznie. Pożyczyliśmy zatem państwu 1000 zł, ale w każdym kolejnym roku
od zakupu obligacji otrzymaliśmy 60 zł odsetek, a po 10 latach państwo odda nam te 1000 zł.
Na obligacji zarobimy w tym czasie 600 zł. To, że wiemy ile zarobimy, jeżeli przetrzymamy
obligację do terminu wykupu, odróżnia obligacje od innych form inwestowania. Inwestując
np. w nieruchomości bądź akcje nie wiemy ile na tym zarobimy.
Akcje – reprezentują prawo własności do części spółki publicznej. Spółki te emitują akcje w celu
pozyskania środków niezbędnych do rozszerzania, rozwijania lub rozpoczęcia swojej działalności gospodarczej. Ludzie zazwyczaj kupują akcje w nadziei, że ich wartość wzrośnie. Wartość
akcji na rynku giełdowym zależy od wielu czynników (sytuacji w branży, sytuacji politycznej
kraju, w którym spółka prowadzi działalność, dochodów z bieżącej działalności spółki, długoterminowych perspektyw jej rozwoju, trendów na rynku akcji i wielu innych), które trudniej
bądź łatwiej przewidzieć. Ponieważ ceny akcji mogą się gwałtownie zmieniać w krótkim okresie
czasu, powoduje to, że inwestowanie w akcje jest dużo bardziej ryzykowne niż np. inwestowanie
w obligacje. Z drugiej strony zyski z akcji mogą wielokrotnie przewyższać zyski z obligacji czy
innych instrumentów. Ponadto oprócz zysków wypracowanych ze wzrostu ceny akcji inwestor
może pobierać korzyści z wypłaty dywidendy (czyli części wypracowanego przez spółkę zysku,
który jest przeznaczany do podziału między akcjonariuszy). Jeżeli jednak spółka ma trudności
to dywidend może nie być wcale i na dodatek cena akcji może drastycznie spaść nawet do zera.
instrumenty pochodne – wśród nich można wyróżnić m.in. kontrakty terminowe futur es i opcje.
Kontrakty terminowe to swoista umowa pomiędzy dwoma inwestorami, w której sprzedający
zobowiązuje się sprzedać, a kupujący kupić określoną liczbę jednostek instrumentu bazowego,
którym mogą być np. indeksy giełdowe, obligacje czy akcje. W zależności od tego czy inwestor
kupuje czy sprzedaje, zajmuje odpowiednio pozycję długą lub krótką w kontrakcie. Inny
przykład instrumentu pochodnego, czyli opcja to inaczej prawo, jakie uzyskuje jej nabywca,
Narodowy Bank Polski
9
Formy pozyskiwania kapitału i jego inwestowania
do zakupu lub sprzedaży instrumentu bazowego po ustalonej z góry cenie. Sprzedawca opcji
zwany jest wystawcą, ma obowiązek zakupu lub sprzedaży instrumentu bazowego po ustalonej
cenie w przypadku, gdy nabywca opcji zwróci się do niego z żądaniem zrealizowania przez
niego opcji. W zależności od tego czy ma się do czynienia z prawem zakupu czy sprzedaży,
wyróżnia się opcję typu call lub typu put. Instrumenty dają szerokie zastosowanie gdyż pozwalają osiągnąć zyski (lub straty) niezależnie od kierunku, w którym podąża rynek. Jednak inwestowanie przy użyciu instrumentów pochodnych nie jest najlepszym wyjściem dla początkujących
inwestorów gdyż wymaga sporej wiedzy nt. funkcjonowania rynków giełdowych i oceny ryzyka.
fundusze inwestycyjne – są to podmioty finansowe, które zajmują się inwestowaniem środków
powierzonych mu przez inwestorów. W zamian za wpłaty do funduszu inwestorzy otrzymują
jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne. Zmiana wartości jednostek lub certyfikatów
pokazuje, jak zmienia się wartość zainwestowanego kapitału. Zakończenie inwestycji odbywa się
poprzez sprzedaż jednostek uczestnictwa funduszowi lub sprzedaż certyfikatów inwestycyjnych
na giełdzie. Z głównych zalet funduszy inwestycyjnych można wymienić: konkurencyjność
wobec innych lokat, bezpieczeństwo wynikające m. in. z faktu, iż inwestowaniem zajmują się
specjaliści, szybki dostęp do oszczędności, możliwość wpłacania nawet niewielkich kwot, jasno
określone koszty, zaoszczędzony czas na zdobywanie informacji o bieżących trendach na rynkach finansowych.
nieruchomości – inwestowanie w nieruchomości polega w zasadzie na kupnie nieruchomości
w oczekiwaniu na wzrost jej wartości, a następnie odsprzedaży, bądź też kupnie celem jej
wydzierżawienia i osiągania dochodów z tytułu otrzymywania czynszu. Podstawowym czynnikiem wpływającym na walory inwestycyjne nieruchomości jest jej położenie. Inwestowanie
w nieruchomości zazwyczaj wymaga posiadania sporych zasobów kapitału jednak na rynku
pojawiły się ostatnio wyspecjalizowane fundusze inwestujące w naszym imieniu w nieruchomości, a my inwestujemy pośrednio kupując certyfikaty tego funduszu.
Na koniec zaznacz, że niektóre instrumenty wymienione w tej lekcji mogą służyć jednocześnie
do pozyskiwania i inwestowania kapitału. Np. emitując akcje pozyskujemy kapitał na rynku
pierwotnym, ale następnie gdy wprowadzimy je na rynek wtórny, obracamy nimi czyli inwestujemy. Podobnie jest z obligacjami.
Narodowy Bank Polski
10
Formy pozyskiwania kapitału i jego inwestowania
Załącznik 1.
Tabela 1. Kapitał
Kapitał
Pozyskiwanie
Inwestowanie
zatrzymane zyski przedsiębiorstwa
papiery dłużne
kredyty i pożyczki
certyfikaty depozytowe, weksle
emisja papierów dłużnych
akcje
emisja akcji
fundusze inwestycyjne
leasing
instrumenty pochodne
factoring
nieruchomości
forfaiting
przedmioty kolekcjonerskie
franchising
antyki
venture capital
dotacje i granty
sponsoring
Narodowy Bank Polski
11
Formy pozyskiwania kapitału i jego inwestowania
Załącznik 2.
Tabela 2. Zalety i wady finansowania działalności kapitałem własnym
Zalety finansowania działalności
kapitałem własnym





brak konieczności zwrotu kapitału,
brak obowiązkowych płatności
okresowych,
ułatwia zaciąganie zobowiązań,
stabilizuje sytuację
ekonomicznofinansową,
ogranicza ryzyko działalności
inwestycyjnej i finansowej.
Wady finansowania działalności
kapitałem własnym



wysokie koszty pozyskania
i dysponowania,
relatywnie ograniczone zasoby,
wypłaty zysków dla właścicieli nie
stanowią kosztu finansowego.
Tabela 3. Zalety i wady finansowania działalności kapitałem obcym
Zalety finansowania działalności
kapitałem obcym




wierzyciele nie biorą udziału
w zarządzaniu przedsiębiorstwem,
wierzyciele z góry określają swój poziom
zysku, nie uczestnicząc w jego
dodatkowym wzroście,
procedury pozyskania prostsze
niż dla kapitału własnego,
możliwość zastosowania efektu
dźwigni finansowej.
Wady finansowania działalności
kapitałem obcym





Narodowy Bank Polski
wymaga ustanowienia szeregu
zabezpieczeń,
powoduje wzrost ryzyka funkcjonowania
przedsiębiorstwa,
umowy mogą ograniczać swobodę
wykorzystania kapitału,
w przypadku niepowodzenia, osoby
wobec których firma ma dług
zaspakajane są z majątku i dochodu
przedsiębiorstwa przed właścicielami,
kapitał udostępniany jest na ograniczony
czas, po którym powinien być zwrócony.
12
Formy pozyskiwania kapitału i jego inwestowania
Bibliografia

Richard A.Brealey, Stewart C. Myers, 1999, Podstawy finansów przedsiębiorstw,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,

Tomasz Nędzi, Bartłomiej Cegłowski, 2005, Pozyskiwanie kapitału. Podstawowe formy
i możliwości zdobycia kapitału, Wydawnictwo HELION, Gliwice,

Jerzy Węcławski, 1997, Venture capital. Nowy instrument finansowania przedsiębiorstw,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,

Szczepankowski
P.J.,
2004,
Zarządzanie
finansami
przedsiębiorstwa.
Podstawy
teoretyczne, przykłady i zadania, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości
i Zarządzania im.Leona Koźmińskiego w Warszawie, Warszawa,

Bolesta-Kukułka K., 1993, Mały słownik menedżera. PWE, Warszawa,

Łukasz Gluza, Bartłomiej Michalski, 2004, Inwestowanie poprzez fundusze inwestycyjne,
Górnośląskie Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych.
Pytania sprawdzające
1. Które z wymienionych w lekcji instrumentów mogą służyć zarówno do pozyskiwania
i inwestowania kapitału? Odpowiedź: papiery dłużne i akcje,
2. Wymień co najmniej trzy formy pozyskiwania kapitału.
3. Wymień co najmniej trzy formy inwestowania kapitału.
4. Która z wymienionych form inwestowania charakteryzuje się najwyższym poziomem
ryzyka?

akcje,

obligacje,

bony skarbowe.
5. Która z wymienionych form pozyskiwania kapitału jest najbardziej popularna na rynku.

venture capital,

dotacje i granty,

kredyt.
Narodowy Bank Polski
13
www.nbp.pl