TŁUMACZ – NIEZALEŻNY, WEWNĘTRZNY, PRZYSIĘGŁY

JAK ZOSTAĆ TŁUMACZEM
PRZYSIĘGŁYM?
EGZAMIN W MINISTERSTWIE SPRAWIEDLIWOŚCI
W TEORII I W PRAKTYCE
mgr Tomasz Duda
Kraków, 18 czerwca 2009
Program prezentacji
Prawo i procedury
www.ms.gov.pl > Rejestry i ewidencje > Tłumacze przysięgli
Podstawy prawne:
•USTAWA z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza
przysięgłego (Dz. U. z dnia 27 grudnia 2004 r.)
•ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 24
stycznia 2005 r. w sprawie szczegółowego sposobu
przeprowadzenia egzaminu na tłumacza przysięgłego (Dz. U. z dnia
26 stycznia 2005 r.)
Prawo i procedury
– Ustawa
„Tłumaczem przysięgłym może być osoba fizyczna, która (…)
5) ukończyła magisterskie studia wyższe na kierunku
filologia lub ukończyła magisterskie studia wyższe na innym
kierunku i studia podyplomowe w zakresie tłumaczenia,
odpowiednie dla danego języka.”
Prawo i procedury
– Ustawa
• Dwie części egzaminu.
• Ocena niedostateczna oznacza, że przystępujemy
ponownie najwcześniej za rok.
Prawo i procedury
– Ustawa
• „Minister Sprawiedliwości może zawiesić tłumacza
przysięgłego, w drodze decyzji, na okres 5 lat, w
wykonywaniu czynności tłumacza przysięgłego z powodu
niewykonywania takich czynności przez okres dłuższy niż 3
lata, licząc od dnia ostatniej czynności.”
Prawo i procedury
– Ustawa
• „Tłumacz przysięgły jest uprawniony do:
1) sporządzania i poświadczania tłumaczeń z języka obcego na język
polski, z języka polskiego na język obcy, a także do sprawdzania i
poświadczania tłumaczeń w tym zakresie, sporządzonych przez inne
osoby;
2) sporządzania poświadczonych odpisów pism w języku obcym,
sprawdzania i poświadczania odpisów pism, sporządzonych w danym
języku obcym przez inne osoby;
3) dokonywania tłumaczenia ustnego.”
Prawo i procedury
– Ustawa
• „Tłumacz przysięgły nie może odmówić wykonania
tłumaczenia w postępowaniu prowadzonym na podstawie
ustawy, na żądanie sądu, prokuratora, Policji oraz organów
administracji publicznej, chyba że zachodzą szczególnie
ważne przyczyny uzasadniające odmowę.”
Prawo i procedury
– Ustawa
• „Minister Sprawiedliwości powołuje, w drodze zarządzenia,
Komisję Odpowiedzialności Zawodowej składającą
się z 9 osób, z których 4 osoby wskazuje Minister
Sprawiedliwości, 1 osobę wskazuje minister właściwy do
spraw pracy oraz 4 osoby wskazują organizacje zrzeszające
tłumaczy.”
Prawo i procedury –
Rozporządzenie
• „Przewodniczący Komisji powiadamia kandydata na
tłumacza przysięgłego (…) o terminie i miejscu egzaminu nie
później niż na 21
dni przed dniem egzaminu.”
Prawo i procedury –
Rozporządzenie
• „1. W czasie egzaminu niedozwolone jest korzystanie przez
egzaminowanego z materiałów pomocniczych, a w
szczególności ze słowników, podręczników i innych opracowań, a także
pomocy innych kandydatów, z zastrzeżeniem ust. 2.
• 2. W czasie egzaminu pisemnego kandydat może korzystać z
przyniesionych przez siebie słowników.”
Prawo i procedury –
Rozporządzenie
• „Część pisemna egzaminu polega na tłumaczeniu 4
tekstów:
1) dwóch z języka polskiego na język obcy, w tym jednego, który jest
pismem sądowym, urzędowym albo tekstem prawniczym;
2) dwóch z języka obcego na język polski, w tym jednego, który jest
pismem sądowym, urzędowym albo tekstem prawniczym.”
Prawo i procedury –
Rozporządzenie
• „Część ustna egzaminu jest przeprowadzana w terminach
wyznaczonych przez Przewodniczącego Komisji, nie wcześniej
jednak niż po upływie 7 dni od dnia zakończenia części pisemnej
egzaminu (…)”
Prawo i procedury –
Rozporządzenie
• „Część ustna egzaminu polega na tłumaczeniu:
1) konsekutywnym (egzaminator odczytuje lub odtwarza tekst z
przerwami na tłumaczenie) z języka polskiego na język obcy dwóch
tekstów, w tym jednego, który jest pismem sądowym,
urzędowym albo tekstem prawniczym;
2) a vista (kandydat otrzymuje do tłumaczenia tekst w formie
pisemnej) z języka obcego na język polski dwóch tekstów, w tym
jednego, który jest pismem sądowym, urzędowym albo tekstem
prawniczym.”
Prawo i procedury –
Rozporządzenie
Cel:
Zdobyć co najmniej
150 z 200 punktów
na każdym etapie
Bestiarium
Przygotowanie
i egzamin
Lektury: (Translegis)
•
KODEKS TŁUMACZA PRZYSIĘGŁEGO Z KOMENTARZEM
•
KOMENTARZ DO USTAWY O ZAWODZIE TŁUMACZA
PRZYSIĘGŁEGO
•
TŁUMACZ W POSTĘPOWANIU KARNYM
•
TŁUMACZENIE PRAWNICZE
•
DOKUMENTY POLSKIE. WYBÓR DLA TŁUMACZY
SĄDOWYCH
•
Zbiory dokumentów: angielskich, niemieckich, rosyjskich,
włoskich
•
Lingua Legis
Bestiarium
Przygotowanie
i egzamin
Lektury:
•
•
•
•
•
•
•
Kodeksy (szczególnie przepisy dotyczące biegłych i tłumaczy)
Ustawy (szczególnie wydania dwujęzyczne)
Wyroki sądów
Dokumenty spółek (np. protokoły ze zgromadzenia
wspólników)
Pełnomocnictwa
Akty notarialne
http://ec.europa.eu/civiljustice/index_pl.htm
Bestiarium
Przygotowanie
i egzamin
Tematy egzaminacyjne – pisemny [źródła: własne, Branżowe Forum Tłumaczy]:
Na PL z DE
- artykuł publicystyczny na temat zgodności z konstytucją penalizacji aborcji
- tekst o roszczeniach alimentacyjnych w związkach partnerskich
Na PL z EN
- wyrok skazujący za zabójstwo (wyrok przywracający karę więzienia po uprzednim uchyleniu
go przez sąd apelacyjny),
- tekst o skardze kasacyjnej
Na PL z FR
- umowa dzierżawy lokalu
- pismo traktujące o rocznym sprawozdaniu finansowym
Na PL z IT
- wyrok sądu przysięgłych w sprawie o zabójstwo
- wyrok w sprawie rozwodowej
Na PL z RU
- pozew o alimenty
- postanowienie SR
Bestiarium
Przygotowanie
i egzamin
Tematy egzaminacyjne – pisemny
[źródła: własne, Branżowe Forum Tłumaczy]:
Na DE
- tekst o roli Trybunału Konstytucyjnego
Na EN
- tekst o zdolności do czynności prawnych
- separacja małżeńska
Na FR
- pismo z urzędu skarbowego
- wezwanie do stawienia się w sądzie
Na IT
- nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym
- pełnomocnictwo dla adwokata
Na RU
- umowa zadatku
- utworzenie spółki akcyjnej
Bestiarium
Przygotowanie
i egzamin
Tematy egzaminacyjne – ustny
[źródła: własne, Branżowe Forum Tłumaczy]:
Na EN
- warunki zakładania spółek w Polsce przez cudzoziemców
- tekst dotyczący rozwodu
- fragment ustawy o prawie autorskim
- prawa i obowiązki świadka
Na FR
- tekst o osobie wyjeżdżającej za granicę na okazanie podejrzanego
- fragment protokołu z walnego zgromadzenia
Na IT
- zeznanie świadka przestępstwa
- fragment wyroku – włamanie z kradzieżą
Na RU
- pozew
- protokół przesłuchania świadka
Bestiarium
Przygotowanie
i egzamin
Tematy egzaminacyjne – ustny
[źródła: własne, Branżowe Forum Tłumaczy]:
Z EN na PL
- przemówienie kongresmana w sprawie zaostrzenia kar dla nieletnich
- pouczenie sądu dla ławy przysięgłych
- tekst o upadłości
- tekst o spadku
Z FR na PL
- umowa o pracę
- pismo sądowe o wydaniu nakazu zatrzymania osoby podejrzanej
Z IT na PL
- artykuł z włoskiego kpk o wyznaczaniu tłumacza w postępowaniu karnym i o jego
zdolności do pełnienia funkcji biegłego
Z RU na PL
- tekst dotyczący fałszerzy pieniędzy
- ustanie oraz rozwiązanie małżeństwa
Bestiarium
Przygotowanie
i egzamin
Pamiętajmy:
- Egzamin piszemy ręcznie!
- Tłumaczenie pisemne sporządza się zgodnie
z zasadami wykonywania tłumaczeń poświadczonych
(do 5 punktów za „znajomość formalnych zasad wykonywania tłumaczeń
uwierzytelnionych”, czyli łącznie 20 punktów za 4 teksty - 10% całości)
ALE
na arkuszu nie umieszczamy imienia i nazwiska!
Bestiarium
Przygotowanie
i egzamin
Formuła (według Kodeksu):
„Ja, tłumacz przysięgły mgr [imię] [nazwisko],
poświadczam niniejszym zgodność powyższego
tłumaczenia z okazanym mi dokumentem w języku
X. [miejsce] [data] Repertorium nr [##]”
Bestiarium
Po egzaminie
• dostarczamy dokumenty
• jedziemy na zaprzysiężenie
• czekamy na pieczęć z Mennicy Państwowej
• sprawdzamy wpis na liście
• kupujemy repertorium
• tłumaczymy!
Bestiarium
Po egzaminie
Istotne kwestie:
• wezwanie przez sąd lub inny organ
• biura tłumaczeń i „karteczki”
• odpowiedzialność zawodowa – ubezpieczenie OC
Bestiarium
Dziękuję za uwagę.