Skrypt cz. 1

www.koala.krakow.pl
BEZPIECZEŃSTWO
STYMULACJA
WOŁANIE O POMOC
REAGUJE
NIE REAGUJE
C
ZABEZPIECZ
PRZED UTRATĄ KRWI
UTRATĄ CIEPŁA
OBSERWUJ
A UDROŻNIJ DROGI ODDECHOWE
TAK
B OCENA
ODDYCHANIA
UŁÓŻ W POZYCJI
BEZPIECZNEJ
NIE ODDYCHA
5 ODDECHÓW RATOWNICZYCH
UCISKI KLATKI PIERSIOWEJ
ODDECHY RATOWNICZE
30:2
KONTYNUUJ RKO PRZEZ 1 MINUTĘ
AKTYWACJA SŁUŻB
RATOWNICTWA MEDYCZNEGO
JEŚLI NIE WEZWANO DO TEJ CHWILI
999 LUB 112
KONTYNUUJ RKO
ALGORYTM PODSTAWOWYCH ZABIEGÓW RESUSTACYJNYCH U DZIECI, ERC 2010
Rodzinne Centrum Położnicze Koala, tel.: (+48) 692 992 555, e-mail: [email protected]
www.koala.krakow.pl
GŁÓWNE OBJAWY ZADŁAWIENIA
ZDARZENIE PRZY ŚWIADKACH
KASZEL, DŁAWIENIE
NAGŁY POCZĄTEK
INFORMACJA Z WYWIADU O POŁKNIĘCIU LUB ZABAWIE
MAŁYM PRZEDMIOTEM
NIEEFEKTYWNY KASZEL
KASZEL EFEKTYWNY
NIEMOŻNOŚĆ MÓWIENIA,
CISZA LUB BEZGŁOŚNY KASZEL,
NIEMOŻNOŚĆ ODDYCHANIA,
SINICA,
POSTĘPUJĄCA UTRATA
PRZYTOMNOŚCI
PŁACZ LUB SŁOWNA
ODPOWIEDŹ NA PYTANIA,
GŁOŚNY KASZEL,
MOŻNOŚĆ NABRANIA
POWIETRZA PRZED
KASZLEM,
W PEŁNI REAGUJĄCY
OZNAKI NIEDROŻNOŚCI DRÓG ODDECHOWYCH SPOWODOWANEJ CIAŁEM OBCYM, ERC 2010
Rodzinne Centrum Położnicze Koala, tel.: (+48) 692 992 555, e-mail: [email protected]
www.koala.krakow.pl
URAZY
Wiek (lata)
Najczęstsza
przyczyna urazów
Najczęstsza przyczyna
ciężkich urazów
Uwagi
=<2
upadki
przemoc w stosunku do
dzieci (zespół dziecka
maltretowanego)
ciężkie urazy rzadko występują przypadkowo
wypadki komunikacyjne
dzieci nieodpowiednio zabezpieczone w czasie
transportu
2-5
upadki
wypadki komunikacyjne
większość to nieodpowiednio zabezpieczone w
czasie transportu dzieci, ale zwiększa się
częstość potrąceń pieszych
6-12
upadki
wypadki komunikacyjne
potrącenia pieszych
kierowcy pojazdów
rowery, motorowery, pojazdy terenowe,
deskorolki, łyżworolki
wypadki komunikacyjne,
pobicie
kierowcy, znacznie częściej mieszkańcy
biednych dzielnic miast
młodociani
wypadki
komunikacyjne,
pobicie
urazy sportowe
POSTĘPOWANIE
Ocena bezpieczeństwa
Ocena przytomności
Ocena: A - drożność dróg oddechowych
B - oddech
C - krwawienia, zabezpieczenie przed utratą ciepła
W sytuacji kiedy wystąpił poważny mechanizm urazu, jak nie musimy nie ruszajmy dziecka.
Pozostawmy je w zastanej pozycji, jednak nie zmuszajmy dziecka na siłę do leżenia.
Gdy mechanizm urazu nie jest poważny lub dziecko nie chce leżeć, pomóżmy mu się uspokoić,
opatrzmy rany, zabezpieczmy przed utratą ciepła.
SOR lub ZRM
Rodzinne Centrum Położnicze Koala, tel.: (+48) 692 992 555, e-mail: [email protected]
www.koala.krakow.pl
UWAGI PRAKTYCZNE
U niemowląt i małych dzieci najczęściej urażana jest głowa, z niedużych ran dochodzi do silnych
krwawień (szczególnie niebezpieczne u niemowląt).
Unieruchomienie złamanej kończyny u małego dziecka jest często trudne do wykonania - dziecko
broni się - nie wykonujmy tego na siłę.
W sytuacji kiedy chcemy zgłosić się do SOR lub wezwaliśmy ZRM nie podajemy dziecku nic do
jedzenia, nic do picia.
Po urazach głowy zgłoś się dzieckiem do szpitala lub wezwij pogotowie ratunkowe, jeśli
zaobserwujesz jeden z poniższych objawów (nawet kilka dni po urazie):
silny ból głowy nie ustępujący po podaniu środka przeciwbólowego,
wymioty więcej niż 2-3 razy,
zaburzenia świadomości, zmiany osobowości lub niepokój,
nasilające się osłabienie lub senność,
utrata przytomności lub drgawki,
nieprzemijające rozdrażnienie,
zaburzenie równowagi lub trudności w wykonywaniu ruchów dowolnych lub zaburzenia koordynacji,
wyciek przeźroczystej lub krwistej wydzieliny z nosa.
Rodzinne Centrum Położnicze Koala, tel.: (+48) 692 992 555, e-mail: [email protected]
www.koala.krakow.pl
OPARZENIA
termiczne, chemiczne, elektryczne, radiacyjne
Pierwszy stopień oparzenia – dotyczy tylko powierzchni naskórka, powoduje zaczerwienienie i
bolesność. Oparzenie słoneczne jest klasycznym przykładem.
Drugi stopień oparzenia – obejmuję skórę i jest oparzeniem niepełnej grubości. Charakterystyczny
dla tego oparzenia jest bardzo silny ból i pęcherze.
Trzeci stopień oparzenia – jest oparzeniem pełnej grubości i obejmuje naskórek, skórę i tłuszcz
podskórny. Skóra jest twarda i przybiera konsystencję skóry wyprawionej. Nie ma czucia.
Czwarty stopień oparzenia – dotyczy uszkodzeń skóry oraz leżących pod nią struktur, takich jak
powięź, kości, mięśnie.
POSTĘPOWANIE
Ocena bezpieczeństwa
Ocena przytomność
Ocena: A - drożność dróg oddechowych
B - oddech
C - krwawienia, zabezpieczenie przed utratą ciepła
Chłodzenie oparzonej powierzchni przez zastosowanie wody o temp. ok. 20°C, najlepiej
bieżącej przez ok. 15 – 20 min. lub do ustąpienia bólu.
Przy oparzeniach dużych powierzchni ciała należy okres schładzania wodą skrócić do 1-2 min, a w
skrajnych przypadkach nawet odstąpić od tego działania – w celu uniknięcia nadmiernego
ochłodzenia organizmu.
Osłona ran -jałowym opatrunkiem, czystym ręcznikiem, prześcieradłem.
Leki przeciwbólowe – czopki ibuprofenu, paracetamolu do masy ciała dziecka.
SOR lub ZRM
UWAGI PRAKTYCZNE
Nie stosować na oparzone powierzchnie tłuszczy, białek jaja, kremów, maści – utrudniają ocenę
rany, będą usunięte w SOR.
Zawsze wymaga kontroli w SOR oparzenie okolic – twarzy, szyi, pach, rąk, krocza, stóp, stawów,
oparzenia okrężne czy z wdychania. Małe dziecko z oparzeniem jest narażone na wysokie ryzyko
utraty ciepła ze względu na duży stosunek powierzchni ciała do masy ciała.
Rodzinne Centrum Położnicze Koala, tel.: (+48) 692 992 555, e-mail: [email protected]
www.koala.krakow.pl
DRGAWKI
gorączkowe
padaczkowe
metaboliczne
Afektywnego bezdechu
POSTĘPOWANIE
w czasie drgawek:
Ocena bezpieczeństwa
Ochrona dziecka przed samouszkodzeniem
po ustąpieniu drgawek:
Ocena przytomności
Ocena: A - drożność dróg oddechowych
B - oddech
C - krwawienia, zabezpieczenie przed utratą ciepła
SOR lub ZRM
UWAGI PRAKTYCZNE
Przy drgawkach gorączkowych (lub podejrzeniu) schładzaj dziecko okładami chłodzącymi: głowę,
okolice pach, brzucha, pachwin. Podaj leki przeciwgorączkowe doodbytniczo w dawce odpowiedniej
do masy ciała.
Po ustąpieniu drgawek dziecko nieprzytomne, oddychające ułóż w pozycji bezpiecznej.
Rodzinne Centrum Położnicze Koala, tel.: (+48) 692 992 555, e-mail: [email protected]
www.koala.krakow.pl
ZATRUCIA
Przyczyny zatruć:
- pomyłka
- nieświadomość - dotyczy głównie dzieci
- lekkomyślność np. zatkane kanały wentylacyjne - CO
- nadużycie np. alkoholu, leków
- próba samobójcza
POSTĘPOWANIE
Ocena bezpieczeństwa
Ocena przytomności
Ocena: A - drożność dróg oddechowych
B - oddech
C - krwawienia, zabezpieczenie przed utratą ciepła
Zapobieganie dalszemu działaniu trucizny np. zmycie skóry, wietrzenie mieszkania.
Zabezpieczenie przedmiotów mogących służyć do rozpoznania trucizny.
SOR lub ZRM
UWAGI PRAKTYCZNE
Drogi skażenia:
spożycie, najczęstsza droga zatruć u dzieci (chemia gospodarcza, leki)
wstrzyknięcia, użądlenia osy, pszczoły
inhalacja, najczęściej wdychaną trucizną jest tlenek węgla
absorpcja
Rośliny trujące niekoniecznie muszą być egzotyczne. Należy do nich wiele popularnych roślin
domowych czy ogrodowych występujących w Polsce.
Pamiętajmy, że ciężkie zatrucie może początkowo dawać tylko nikłe objawy.
Tel. na ratunek (12) 411-99-99, (12) 64-68-550
Rodzinne Centrum Położnicze Koala, tel.: (+48) 692 992 555, e-mail: [email protected]
www.koala.krakow.pl
UGRYZIENIE PRZEZ KLESZCZA
POSTĘPOWANIE
Usuń możliwie jak najszybciej kleszcza.
Zdezynfekuj miejsce ugryzienia.
Jak nie chcesz samemu usunąć kleszcza lub pozostały fragmenty pasożyta zgłoś się do POZ.
UWAGI PRAKTYCZNE
Należy zwrócić uwagę na objawy pseudo-grypowe (gorączka, bóle stawów), rumień - stopniowo
blednący od środka, który może pojawić się poza miejscem ugryzienia. Objawy wymienione mogą
wystąpić kilka tygodni od ugryzienia.
Klasyczny rumień jest plamą o średnicy 5 cm lub więcej, opisywany są też inne postacie – małe,
poniżej 5 cm, lub też wielkie rozlane czerwone, różowe lub brązowawe plamy.
OSTRE ZAPALENIE KRTANI
Ostre zapalenie krtani jest zapaleniem błony śluzowej krtani, w którym dochodzi do gwałtownego
obrzęku i upośledzenia drożności dróg oddechowych.
U dziecka występuje duszność, duże problemy sprawia wdech, który jest wydłużony.
Dziecko wydaje dźwięk zbliżony do piania kogutów, charakterystyczny jest suchy, szczekający
kaszel. Występuje niepokój, często gorączka, czasami chrypka lub bezgłos.
POSTĘPOWANIE
Jeśli jest to pierwszy atak duszności natychmiast wezwij ZRM, czekając na pogotowie należy
przewietrzyć, nawilżyć i ochłodzić pomieszczenie, uspokoić dziecko.
Jeśli jest to atak kolejny postępuj zgodnie z zaleceniami lekarza.
Rodzinne Centrum Położnicze Koala, tel.: (+48) 692 992 555, e-mail: [email protected]
www.koala.krakow.pl
KRWAWIENIE Z NOSA
Może być spowodowane uderzeniem w nos, skaleczeniem, uszkodzeniem śluzówki np. w czasie
kataru.
POSTĘPOWANIE
Posadź dziecko tułowiem pochylonym do przodu i otwartymi ustami, aby krew i skrzepy nie zatkały
dróg oddechowych.
Uciśnij skrzydełka nosa poniżej kostnej nasady na ok. 15 min.
Upewnij się, że dziecko nie połyka krwi.
Przyłóż zimny okład na nasadę nosa, kark.
Jeżeli krwawienie nie ustaje:
SOR lub ZRM
UŻĄDLENIE PRZEZ OWADY BŁONKOSKRZYDŁE
Rozpoznanie owada będącego sprawcą może być trudne poza użądleniami przez pszczołę, która
pozostawia swoje żądło z doczepionym woreczkiem jadowym.
POSTĘPOWANIE
Żądło należy wyskrobać, nie wycisnąć.
Wymyć dokładnie ranę.
Przyłożyć lód.
Można podać wapno, leki przeciwbólowe, przeciwhistaminowe w dawce odpowiedniej do masy
ciała dziecka.
W sytuacji gdy pogarsza się samopoczucie dziecka, występuje duszność, osłabienie, gwałtownie
narasta obrzęk, wezwij ZRM.
Jeżeli użądlony jest język, gardło można podać kostki lodu do ssania lub lody, wezwać ZRM.
Rodzinne Centrum Położnicze Koala, tel.: (+48) 692 992 555, e-mail: [email protected]
www.koala.krakow.pl
PROPONOWANY SKŁAD APTECZKI DLA DZIECI
OPATRUNKI:
gaza opatrunkowa jałowa ½ m² – 5 szt.
gaza opatrunkowa jałowa 1 m² – 4 szt.
gaziki opatrunkowe jałowe 5 cm x 5 cm – 10 szt.
bandaż szerokość 15 cm – 3 szt.
bandaż szerokość 10 cm – 3 szt.
bandaż szerokość 5 cm – 4 szt.
elastyczna siatka opatrunkowa (codofix) nr 6 – 1 szt.
plastry z opatrunkiem – 1 komplet
przylepiec do podtrzymywania opatrunków – 1 szt.
koc ratunkowy - 1 szt.
chusta trójkątna – 1 szt.
nożyczki opatrunkowe - 1 szt.
ŚRODKI OCHRONY OSOBISTEJ:
rękawiczki ochronne (nitrylowe) – 6 szt.
maseczka ratownicza
ŚRODKI DO DEZYNFEKCJI:
octenisept
woda utleniona
LEKI PRZECIWBÓLOWE, PRZECIWGORĄCZKOWE, PRZECIWZAPALNE:
ibuprofen – syrop, czopki (do masy ciała dziecka)
paracetamol – syrop, czopki (do masy ciała dziecka)
termometr
TOALETA NOSA
odciągacz kataru np. katarek
fizjologiczny roztwór wody morskiej
nasivin (do wieku dziecka)
PRZYRZĄD DO USUWANIA KLESZCZA
Rodzinne Centrum Położnicze Koala, tel.: (+48) 692 992 555, e-mail: [email protected]
www.koala.krakow.pl
UKĄSZENIE PRZEZ JADOWITEGO WĘŻA
Objawy miejscowe ukąszenia:
- zazwyczaj podwójna rana kłuta, z której sączy się niekrzepnąca krew
- silny ból występujący natychmiast po ukąszeniu
- rozwijający się obrzęk, sinica
- drętwienie
POSTĘPOWANIE
Bezpieczeństwo:
wynieś dziecko z obszaru, w którym zostało ukąszone
Wezwij ZRM lub SOR
Ogranicz rozprzestrzenianie się jadu:
staraj się zachować spokój, uspokój dziecko
jeśli to możliwe ukąszoną część ułóż poniżej poziomu serca
opłucz miejsce ukąszenia wodą
unieruchom ukąszoną część ciała
staraj się zminimalizować wysiłek dziecka
UWAGI PRAKTYCZNE
Osoby udzielające pierwszej pomocy nie powinny stosować lodu, nacinania i wysysania, opasek
uciskowych, uderzeń prądem elektrycznym, ani podawać surowicy przeciwjadowej.
Większość ukąszeń zdarza się niedaleko od szpitala, dlatego „najlepszym środkiem pierwszej
pomocy w razie ukąszenia przez węża jest komplet kluczyków samochodowych”.
Rodzinne Centrum Położnicze Koala, tel.: (+48) 692 992 555, e-mail: [email protected]
www.koala.krakow.pl
Kiedy wezwać Pogotowie lub udać się
do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego?
Autorami opracowania są:
dr hab. med. Leszek Brongiel
Konsultant wojewódzki ds. medycyny ratunkowej
II Katedra Chirurgii Ogólnej CM UJ
dr hab.. med. Adam Windak
Konsultant wojewódzki ds. medycyny rodzinnej
Pracownia Medycyny Rodzinnej CM UJ
Wezwanie Pogotowia Ratunkowego lub wizyta w SOR powinny mieć miejsce wyłącznie w sytuacji
bezpośredniego zagrożenia życia lub stanach nagłych mogących prowadzić do istotnego
uszczerbku zdrowia.
Sugerować je może obecność jednego z poniższych objawów:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
utrata przytomności
zaburzenia świadomości
drgawki
nagły, ostry ból w klatce piersiowej
zaburzenia rytmu serca
nasilona duszność
nagły ostry ból brzucha
uporczywe wymioty, zwłaszcza z domieszką krwi
masywny krwotok z dolnego odcinka przewodu pokarmowego
masywny krwotok z dróg rodnych
gwałtownie postępujący poród
ostre i nasilone reakcje uczuleniowe (wysypka, duszność) będące efektem zażycia leku,
ukąszenia, czy użądlenia przez jadowite zwierzęta
zatrucie lekami, środkami chemicznymi czy gazami
rozległe oparzenia
udar cieplny
wyziębienie organizmu
porażenie prądem
podtopienie lub utonięcie
agresja spowodowana chorobą psychiczną
dokonana próba samobójcza
upadek z dużej wysokości
rozległa rana, będąca efektem urazu
urazy kończyny dolnej, uniemożliwiające samodzielne poruszanie się
Rodzinne Centrum Położnicze Koala, tel.: (+48) 692 992 555, e-mail: [email protected]
www.koala.krakow.pl
W ramach działań Pogotowia i SOR nie można uzyskać:
•
•
•
•
•
wizyty kontrolnej w związku z wcześniej rozpoczętym leczeniem
recepty na stosowane stałe leki w związku ze schorzeniami przewlekłymi
rutynowego zaświadczenia o stanie zdrowia
skierowania do specjalisty
badań dodatkowych i konsultacji specjalistycznych, zaleconych przez lekarza leczącego
Co robić w pozostałych przypadkach?
W pozostałych przypadkach należy zgłosić się do swojego lekarza rodzinnego/lekarza podstawowej
opieki zdrowotnej. W dni powszednie od godziny 8.00 do 18.00 należy skontaktować się z placówką
(poradnią, praktyką lub przychodnią), w której pracuje wybrany przez nas lekarz.
W sytuacjach szczególnych, a zwłaszcza nowych zachorowań lub zaostrzeń dolegliwości w
przebiegu schorzeń przewlekłych, które wystąpią w nocy lub w dni wolne od pracy, można
skorzystać ze świadczeń medycznej opieki nocnej i świątecznej, realizowanej w ramach
podstawowej opieki zdrowotnej. W tym celu należy udać się lub zadzwonić do dyżurnego
ambulatorium. W ramach opieki nocnej i świątecznej udzielane są lekarskie porady ambulatoryjne, a
w sytuacjach tego wymagających także wizyty domowe.
Ze świadczeń opieki nocnej i świątecznej należy skorzystać wtedy, gdy:
• nie ma objawów sugerujących bezpośrednie zagrożenie życia lub grożących istotnym
uszczerbkiem zdrowia
• zastosowane środki domowe lub leki dostępne bez recepty nie przyniosły spodziewanej poprawy
• mamy istotne obawy, że oczekiwanie na otwarcie przychodni, może znacząco niekorzystnie
wpłynąć na rozwój choroby i nasz stan zdrowia
Uzasadnieniem dla skorzystania ze świadczeń opieki nocnej i świątecznej mogą też być
następujące sytuacje:
• zaostrzenie lub nasilenie dolegliwości znanej choroby przewlekłej (np. kolejny napad astmy
oskrzelowej z umiarkowaną dusznością)
• infekcja dróg oddechowych z wysoką gorączką (>39°C), szczególnie u małych dzieci i ludzi w
podeszłym wieku
• bóle brzucha, nie ustępujące mimo stosowania leków rozkurczowych
• nasilone bóle głowy, nie ustępujące mimo stosowania leków przeciwbólowych
• nasilona biegunka lub wymioty, szczególnie u dzieci lub osób w podeszłym wieku
• zatrzymanie wiatrów, stolca lub moczu
• nagłe bóle krzyża, kręgosłupa, stawów, kończyn itp.
• zaburzenia psychiczne, z wyjątkiem agresji lub dokonanej próby samobójczej
Rodzinne Centrum Położnicze Koala, tel.: (+48) 692 992 555, e-mail: [email protected]
www.koala.krakow.pl
W ramach nocnej i świątecznej opieki lekarskiej nie można uzyskać:
• wizyty kontrolnej w związku z wcześniej rozpoczętym leczeniem
• recepty na stosowane stale leki w związku ze schorzeniem przewlekłym
• rutynowego zaświadczenia o stanie zdrowia
• skierowania do specjalisty
Wszystkie powyższe świadczenia dostępne są u naszego lekarza rodzinnego/POZ od poniedziałku
do piątku w godzinach od 8.00 do 18.00.
Całodobowa Informacja Medyczna 0 12 661 22 40
Rodzinne Centrum Położnicze Koala, tel.: (+48) 692 992 555, e-mail: [email protected]