war K a - Koleje Mazowieckie

Przewodniki turystyczne
Kolei Mazowieckich
w
a
r
k
a
Spis alfabetyczny
Dworek z XIX w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Grób Piotra Wysockiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Kościół pofranciszkański i były klasztor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Kościół św. Mikołaja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Ohel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
O Warce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Pałac w Winiarach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Pomnik Kazimierza Pułaskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Pomnik Piotra Wysockiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Pomnik poświęcony lotnikom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Powrót . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Ratusz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Trochę historii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Zwiedzanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Zanim wyruszysz sprawdź . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Praktyczne informacje
Przewodnik turystyczny Kolei Mazowieckich
Warka
O Warce
Warka – miasto cadyków, lotników, Kazimierza Pułaskiego i Piotra
Wysockiego. Warto przyjechać tu na weekend lub kilka dni. Znajdziemy
tu sporo pamiątek historycznych i zabytków, a także dużo możliwości
aktywnego wypoczynku – trasy rowerowe, piesze, spływy kajakowe i inne.
Można znakomicie połączyć zwiedzanie z wypoczynkiem.
Warka jest położona nad Pilicą w powiecie Grójeckim, liczy ok. 15 tys.
mieszkańców.
3
Przewodnik turystyczny Kolei Mazowieckich
Warka
Trochę historii
Najstarszą wzmianką, potwierdzającą prawa miejskie Warki, był
dokument księcia mazowieckiego Trojdena I z 1321 r. W średniowieczu
miasto rozwijało się dzięki browarnictwu i handlowi. Na wiek XV i XVI
przypada czas dalszego rozwoju browarnictwa. Pod koniec szesnastego
stulecia mieszkało w mieście 30 piwowarów, dla porównania w znacznie
większej Warszawie – 38. Wareckim piwem zachwycał się m.in. papież
Klemens VIII. Podczas potopu szwedzkiego Stefan Czarniecki pokonał
pod Warką wojska szwedzkie. Po III rozbiorze Polski miasto znalazło się
we władaniu Prus, potem weszło w skład Księstwa Warszawskiego. Po upadku
Księstwa (klęska Napoleona) Warka stałą się częścią Królestwa Polskiego
(zabór rosyjski). W sierpniu 1944 r. miasto zostało doszczętnie zniszczone
w wyniku walk na przyczółku warecko – magnuszewskim.
4
Przewodnik turystyczny Kolei Mazowieckich
Warka
Praktyczne informacje
Proponujemy dojazd do Warki Kolejami Mazowieckimi, pociągami
relacji Warszawa Wschodnia – Radom i Warszawa Wschodnia – Warka.
Dojazd z Warszawy Wschodniej zajmie nam 1 godz. 20 min.
Zanim wyruszysz sprawdź:
Rozkład jazdy pociągów oraz specjalne oferty taryfowe:
http://www.mazowieckie.com.pl
Trasę na Google Maps
Na miejscu poruszamy się rowerem. Trasa i zwiedzanie zajmą nam
ok. 4–6 godzin.
Poruszamy się od dworca kolejowego ulicami:
Grójecką, Nowakowskiego do Baczyńskiego (ohel cadyka), następnie
Lotników do centrum, dalej Franciszkańską, Pułaskiego (Muzeum
Pułaskiego), ponownie Pułaskiego, Cmentarną (grób Wysockiego)
i Polną oraz Grójecką do dworca.
http://maps.google.pl
Do zwiedzania mapa nie jest konieczna, wystarczy przewodnik.
5
Przewodnik turystyczny Kolei Mazowieckich
Warka
Dworzec kolejowy w Warce
Zwiedzanie
Zwiedzanie Warki zaczynamy od stacji kolejowej. Pierwszym etapem
wycieczki będzie grób cadyka. Do przejechania mamy ok. 2,5 km.
Wychodząc z peronu dworca skręcamy w prawo. Jedziemy prosto (szlak
zielony i czerwony). Po ok. 500 m dojeżdżamy do ulicy Grójeckiej, jedziemy
prosto ok. 300 m i skręcamy w ulicę Nowakowskiego. Trzymamy się cały czas
tej ulicy, przejeżdżając przez tory kolejowe. Nowakowskiego kończy się przy
ulicy Bielańskiej. Tu przechodzimy na drugą stronę i wchodzimy (na przeciw)
w wąska, polną uliczkę Baczyńskiego. Jedziemy do końca (ok. 300 m)
do samej Pilicy. Ohel cadyka znajduje się na wzniesieniu, po prawej stronie,
prowadzą do niego metalowe schody.
6
Przewodnik turystyczny Kolei Mazowieckich
Warka
Schody prowadzą na miejsce dawnego
cmentarza żydowskiego, założonego
pod koniec XVIII w. Na cmentarzu
nie zachowała się ani jedna macewa
(tablica nagrobna). Na początku lat
dziewięćdziesiątych XX w. w miejscu
domniemanego spoczynku cadyka Izraela
Icchaka Kalisza wzniesiono nowy ohel
(niewielki budynek nagrobny) z czerwonej
cegły i metalowe schody. Niestety, nawet
teraz ohel jest dewastowany.
Zaglądając przez okno zobaczymy
karteczki z prośbami do cadyka, złożone
Ohel cadyka
przez pobożnych Żydów.
Izrael Icchak Kalisz żył w latach 1779–1848. Zapoczątkował on dynastię
wareckich cadyków. Dzięki nim Warka stała się jednym z ważniejszych
ośrodków chasydyzmu na ziemiach polskich. Jednak podczas I wojny
światowej dynastię cadyków przeniesiono do Warszawy.
Kolejnym etapem podróży jest centrum miasta (ok. 0,5 km).
Wracamy uliczką Baczyńskiego, przy Bielańskiej skręcamy w prawo,
mijamy przejazd kolejowy, jedziemy prosto i ulicą Lotników dojeżdżamy
do rynku. Rynek jest dość nowy, ponieważ Warka została zniszczona
podczas drugiej wojny światowej.
7
Przewodnik turystyczny Kolei Mazowieckich
Warka
Klasycystyczny budynek
ratusza powstał w 1821 r. według
projektu Hilarego Szpiclowskiego.
Na ścianie frontowej możemy
zobaczyć trzy tablice: pierwsza
poświęcona jest dwusetnej rocznicy
powstania kościuszkowskiego, druga
upamiętnia trzechsetną rocznicę
Ratusz
zwycięskiej bitwy ze Szwedami
pod Warką, trzecia poświęcona jest piętnastej rocznicy pierwszej bitwy
powietrznej 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego „Warszawa”.
Z rynku wchodzimy
w ulicę Warszawską, aby
po kilkudziesięciu metrach
skręcić w prawo w Długą.
Zobaczymy na niej ładnie
odrestaurowany dworek
z XIX w., obecnie siedziba
centrum kultury. Z tyłu dworku
znajduje się współczesny pomnik
Dworek
Piotra Wysockiego.
Wysocki kierował tajnym sprzysiężeniem, które miało na celu
doprowadzenie, jak się okazało skutecznie, do wybuchu Powstania
Listopadowego. Po powrocie z zesłania na Syberii, Wysocki
zamieszkał w rodzinnej Warce.
8
Przewodnik turystyczny Kolei Mazowieckich
Warka
Wracamy do rynku,
kierując się w lewo w ulicę
Senatorską. Jedziemy tą ulicą
ok. 100 m, po czym skręcamy
w lewo na plac I Pułku
Lotnictwa Myśliwskiego
„Warszawa”, aby zobaczyć
pomnik poświęcony
lotnikom tego pułku.
Jednostka ta powstała
w 1943 r. na terenie ZSRR.
Pierwszy lot bojowy piloci
pułku odbyli w sierpniu
1944 r. w rejonie Warki.
Wracamy
do Senatorskiej. Na końcu tej
ulicy znajduje się przyjemna
Pomnik poświęcony lotnikom
pizzeria. Senatorska dochodzi
do Mostowej. Zjeżdżamy Mostową w dół do kościoła św. Mikołaja.
Kościół w tym miejscu stał już w XIV w., obecny pochodzi z XVII
stulecia, jednak w skutek licznych przebudowań zatracił pierwotny styl.
9
Przewodnik turystyczny Kolei Mazowieckich
Warka
Kościół pofranciszkański i były klasztor
Wracamy Mostową w górę, na skrzyżowaniu skręcamy w prawo w ulicę
Franciszkańską. Po ok. 200 m dojedziemy do kościoła pofranciszkańskiego
i byłego klasztoru. Jest to barokowa świątynia z przełomu XVII i XVIII w.
Franciszkanie zostali usunięci z Warki przez władze carskie, po Powstaniu
Styczniowym.
Wewnątrz warto zobaczyć barokowe ołtarze i rokokową ambonę
oraz obraz Matki Boskiej Wareckiej, przyniesiony tu przez franciszkanów
w XVII w.
W podziemiach znajdują się krypty, w których pochowane są prochy
książąt mazowieckich. Krypty otwarte są dla zwiedzających tylko okazyjnie,
np. podczas świąt. Początkowo szczątki książąt były pochowane w kościele
dominikańskim, ten jednak uległ zniszczeniu. Przeniesiono je do kościoła
franciszkańskiego w 1859 r. z inicjatywy Piotra Wysockiego.
10
Przewodnik turystyczny Kolei Mazowieckich
Warka
Pałac w Winiarach
Kolejny etap wycieczki to zespół parkowo-pałacowy na Winiarach,
w którym znajduje się muzeum Kazimierza Pułaskiego (ok. 1,5 km).
Jedziemy ulicą Franciszkańską, która przechodzi w Pułaskiego, wzdłuż
zielonego szlaku.
Pałac w Winiarach powstał pod koniec XVII w. dla magnata Stanisława
Szczuki, projektantem był znany architekt Augustyn Wincenty Locci,
budowniczy pałacu w Wilanowie.
W XVIII w. Winiary należały do Józefa Pułaskiego, ojca Kazimierza.
Później przechodziły w ręce różnych właścicieli, by po II wojnie światowej stać
się własnością państwa. W pałacu urządzono muzeum Kazimierza Pułaskiego.
Aktualnie w budynku prowadzony jest remont, który potrawa
do lipca 2013 r., dlatego muzeum jest nieczynne.
11
Przewodnik turystyczny Kolei Mazowieckich
12
Warka
W parku pałacowym stoi pomnik
Kazimierza Pułaskiego. Kazimierz Pułaski,
bohater konfederacji barskiej oraz wojny
o niepodległość Stanów Zjednoczonych
urodził się w Warszawie w 1745 r., zginął
w Ameryce w 1779 r. Jest bohaterem dwóch
narodów: polskiego i amerykańskiego.
Następnie odwiedzimy grób Piotra
Wysockiego na miejscowym cmentarzu
(ok. 1,5 km).
Pomnik
Kazimierza Pułaskiego
Wracamy ulicą Pułaskiego,
po czym skręcamy w prawo
w ulicę Cmentarną, tak jak
prowadzi zielony szlak. Jedziemy
Cmentarną niemal do końca
do bramy cmentarza.
Grób Wysockiego znajduje
się przy alejce położonej
na przeciw bramy, ok. 100 m
od niej, po prawej stronie.
Grób Piotra Wysockiego
Przewodnik turystyczny Kolei Mazowieckich
Warka
Powrót
Wracamy na dworzec kolejowy (ok. 2,5 km).
Jedziemy ulicą księcia Stanisława i Polną (w lewo za cmentarzem) przez
osiedle mieszkaniowe, dojeżdżamy do skrzyżowania z Warszawską, która
przechodzi w Grójecką. Jedziemy szlakiem czerwonym i zielonym Grójecką,
na początku ulicy możemy zobaczyć współczesny pomnik lotników, zwany
przez miejscowych „widelcem”.
autor: Piotr Janczarek
projekt graficzny i wykonanie: MiA Studio, www.miastudio.pl
wydawca: „Koleje Mazowieckie-KM” sp. z o.o.
www.mazowieckie.com.pl
Rozpowszechnianie, kopiowanie treści i fragmentów,
grafiki, zdjęć tylko za zgodą wydawcy i autora
13