4 - Szkoła Podstawowa Nr 6 w Rzeszowie
Transkrypt
4 - Szkoła Podstawowa Nr 6 w Rzeszowie
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI na lata 2016 – 2019 Szkoła Podstawowa nr 6 w Rzeszowie Program dostosowany jest do potrzeb rozwojowych ucznia oraz potrzeb środowiska szkolnego. Ma on charakter otwarty, będzie mógł być poddawany modyfikacjom i unowocześnieniom. Rzeszów, 5.09.2016r. (zatwierdzony przez Radę Pedagogiczną w dniu 29.08.2016r.) Profilaktyka to podejmowanie działań, skierowanych do różnych grup, we współpracy z różnymi środowiskami i instytucjami, które mają na celu zapobieganie pojawieniu się lub rozwojowi zaburzeń, chorób lub innych niekorzystnych zjawisk społecznych. Działania profilaktyczne prowadzone są na trzech poziomach, w zależności od stopnia ryzyka: a/ profilaktyka uniwersalna skierowana jest do wszystkich uczniów, bez względu na stopień ryzyka – całej społeczności szkolnej. Podejmowane działania skupiają się wokół zagadnień związanych z promocją zdrowego stylu życia, rozwijaniem postawy dbałości o zdrowie własne i innych ludzi, umiejętności dokonywania świadomych wyborów. To również rozwijanie postawy asertywności, kształtowanie umiejętności radzenia sobie z emocjami w sytuacji przeżywania trudnych sytuacji życiowych. Profilaktyka uniwersalna ma na celu przeciwdziałanie pierwszym próbom podejmowania zachowań ryzykownych lub opóźnienie inicjacji. Działania z zakresu profilaktyki uniwersalnej realizowane są przede wszystkim przez nauczycieli, pedagogów i psychologów szkolnych. b/ profilaktyka selektywna skierowana jest do grupy zwiększonego ryzyka, czyli do osób, które w stopniu wyższym niż przeciętny są narażone na rozwój zaburzeń. Profilaktyka selektywna koncentruje się na zagrożonych grupach młodzieży, osobach, które cechuje wysoka ekspozycja na czynniki ryzyka. Celem jest tworzenie warunków, które umożliwiają wycofanie się z zachowań ryzykownych. Działania w zakresie profilaktyki selektywnej prowadzone są przez psychologów i pedagogów szkolnych, specjalistów w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, a także wykwalifikowanych realizatorów programów profilaktycznych. c/ profilaktyka wskazująca skierowana jest do grupy, w której rozwinęły się już symptomy zaburzeń, w tym związane z uzależnieniem od substancji psychoaktywnych. Obejmuje ona działania interwencyjne i terapeutyczne, mające na celu zablokowanie pogłębiania się zaburzeń i zachowań destrukcyjnych oraz umożliwienie powrotu do prawidłowego funkcjonowania społecznego (resocjalizacja). 2. Na wszystkich poziomach profilaktyki stosuje się kilka typów strategii: a/ strategie (działania) informacyjne, których celem jest dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie dokonywania racjonalnego wyboru; b/ strategie edukacyjne, których celem jest pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych (nawiązywania kontaktów z ludźmi, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów, opierania się naciskom otoczenia). U podstaw tych strategii leży przekonanie, że ludzie, nawet dysponujący odpowiednią wiedza, podejmują działania ryzykowne z braku wielu umiejętności niezbędnych w życiu społecznym. Programy edukacyjne składają się z bloków ćwiczeń, w których uczestnicy mogą poznawać własne braki w zakresie różnych umiejętności i zacząć je trenować. Są to przeważnie ćwiczenia właściwego komunikowania się, mówienia "nie" w sytuacji nacisku grupowego, relaksacji itp. c/ strategie alternatyw, których celem jest pomoc w zaspokojeniu ważnych potrzeb (np. sukcesu, przynależności) oraz osiąganie satysfakcji życiowej. U podstaw tych strategii leży założenie, że wielu ludzi nie ma możliwości podniesienia samooceny poprzez osiąganie sukcesów czy też rozwoju zainteresowań. Dotyczy to zwłaszcza dzieci i młodzieży zaniedbanej wychowawczo. Wśród motywów picia lub brania narkotyków znajduje się "nuda". Działania alternatywne polegają na stwarzaniu alternatyw dla zachowań ryzykownych - coś zamiast picia, ćpania. Są to miejsca oferujące atrakcyjne zajęcia: kluby sportowe, koła zainteresowań, harcerstwo itp. d/ strategie interwencyjne, których celem jest pomoc osobom mającym trudności w rozwiązywaniu swoich problemów oraz wspieranie w sytuacjach kryzysowych. Stosowane są głównie w profilaktyce selektywnej i wskazującej. d/ strategie zmniejszania szkód przewidziane są głównie dla potrzeb profilaktyki wskazującej. Adresem tych działań są grupy najwyższego ryzyka, wobec których zawiodła wcześniejsza profilaktyka, terapia, resocjalizacja. Są to narkomani i alkoholicy z długim stażem, którzy z różnych względów nie mogą lub nie chcą wycofać się z ryzykownych zachowań. 1. Wstęp Program profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 6 w Rzeszowie jest nieodłącznym elementem Statutu Szkoły i wspólnie z programem wychowawczym realizuje cele wychowawczo-opiekuńcze oraz profilaktyczne. Głównym założeniem programu profilaktyki jest szeroko rozumiana działalność Szkoły na rzecz zapobiegania zachowaniom ryzykownym oraz interwencja w sytuacjach wymagających zdecydowanej reakcji na niepożądane zjawiska i zachowania uczniów. Program profilaktyki w swoich założeniach ma na celu wspomóc wychowawczą rolę rodziców, dostarczać wiedzy i przykładów na temat przestrzegania norm współżycia społecznego, stworzyć warunki bezpiecznego funkcjonowania szkoły oraz przygotować uczniów do życia w dorosłym świecie ludzi odpowiedzialnych za swoje zachowania. Program profilaktyki w Szkole Podstawowej nr 6 jest opracowany na podstawie obserwacji i diagnozy obszarów problemowych szkoły i dotyczy części aspektów szkolnego programu wychowawczego między innymi działań prozdrowotnych, współpracy z rodzicami i środowiskiem lokalnym. 2. Prawna podstawa opracowania szkolnego Programu Profilaktyki: a/ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. b/ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach, placówkach. c/ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lipca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. d/ Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. e/ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 lutego 2007r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznych przedszkoli oraz publicznych szkół. f/ Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzoną w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006r. g/ Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie h/ Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 i/ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem j/ Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego k/ Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z późniejszymi zmianami. l/ Ustawa z dnia 7 września 1991r o systemie oświaty z późniejszymi zmianami. ł/ Konwencję o prawach dziecka, przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. m/ Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. n/ Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych. o/ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 czerwca 2015 r. w sprawie realizacji Rządowego programu wspomagania w latach 2015–2018 organów prowadzących szkoły w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach – „Bezpieczna+” 3. Diagnoza potrzeb środowiska szkolnego Diagnozy potrzeb środowiska szkolnego dokonano na podstawie: a/ dokumentacji szkolnej, w tym dzienników lekcyjnych, klasowych zeszytów uwag b/ dokumentacji pedagoga szkolnego c/ informacji płynących od nauczycieli, wychowawców i innych pracowników szkoły o bieżących problemach wychowawczych d/ informacji z instytucji współpracujących ze szkołą e/ obserwacji zachowania uczniów f/ frekwencji w dziennikach lekcyjnych g/ wywiadów z nauczycielami, rodzicami i uczniami Przeprowadzone badania wskazują, że uczniowie uczęszczający do naszej szkoły nie przejawiają postaw dysfunkcyjnych ani zachowań ryzykownych. W szkole czują się bezpiecznie. Najważniejsze problemy, jakie wyłaniają się z przeprowadzanych analiz to: a/ niski poziomu kultury osobistej przejawiający się w używaniu wulgaryzmów, braku szacunku w stosunku do nauczycieli i kolegów, braku wiedzy na temat właściwego zachowania się w miejscach publicznych, np. w teatrze, niewłaściwym zachowaniu w toalecie, b/ nieumiejętność konstruktywnego rozwiązywania problemów, co prowadzi do stosowania agresji werbalnej wśród uczniów, jak również agresji fizycznej – szarpanie, kopania, itp., c/ nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa na terenie szkoły, d/ brak motywacji do nauki, niskie potrzeby edukacyjne. e/ spędzanie zbyt dużej ilości czasu przed komputerem i telewizorem. 4. Cele programu. a/ cele główne: - podniesienie poziomu kultury osobistej, - wyeliminowanie przemocy i agresji werbalnej wśród uczniów, - zwiększenie zainteresowania nauką szkolną, - poszerzanie wiedzy o szkodliwości używek (papierosy, alkohol, narkotyki), - podniesienie poziomu bezpieczeństwa w szkole, - wdrażanie do alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu. b/ cele szczegółowe: - wyrabianie umiejętności rozróżniania dobra od zła, - rozwijanie umiejętności dostrzegania swoich wad i zalet, - kształtowanie odpowiedzialności za własne zachowanie w stosunku do innych ludzi i za swoje czyny, - kształtowanie postawy asertywnej, - ukazanie wartości płynących z koleżeństwa i przyjaźni, - budowanie prawidłowych relacji rówieśniczych, - ukazywanie zgubnej roli agresji przejawiającej się w grupach rówieśniczych, - ukazywanie destrukcyjnego wpływu nałogów na zdrowie, - wdrażanie do przestrzegania zasad higieny, - wskazywanie skutków zdrowotnych nieprawidłowego odżywiania, - wskazywanie roli ruchu i czynnego wypoczynku w zachowaniu zdrowia, - wyrabianie umiejętności właściwej organizacji czasu wolnego, - kształtowanie poczucia odpowiedzialności za bezpieczeństwo swoje i innych, - rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem, - wdrażanie do rozumienia własnych pozytywnych i negatywnych emocji, radzenie sobie w sytuacjach trudnych, kształtowanie umiejętności samokontroli, - kształtowanie przyjaznego klimatu w szkole, - budowanie prawidłowych relacji uczniów i nauczycieli, - wzmacnianie wśród uczniów więzi ze szkołą oraz społecznością lokalną, - rozwijanie kompetencji społecznych uczniów, wspieranie ich działalności wolontarystycznej, - rozwijanie potencjału szkoły w zakresie bezpiecznego funkcjonowania uczniów, w tym uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, współpraca z instytucjami wspierającymi działania szkoły z zakresu profilaktyki i bezpieczeństwa, np. policja, poradnia psychologiczno- pedagogiczna, - kształtowanie umiejętności uczniów w zakresie prawidłowego funkcjonowania w środowisku cyfrowym, w szczególności tzw. nowych mediów. 5. Formy i metody pracy: - praca w parach, - praca w małych grupach, - miniwykłady, - rozmowy indywidualne, - rozmowy kierowane, - pogadanki, - prelekcje, - dyskusje, - „burze mózgów”, - ćwiczenia integracyjne, - zajęcia w ramach godzin wychowawczych, - zajęcia w trakcie realizacji poszczególnych przedmiotów, - warsztaty prowadzone przez specjalistów - zajęcia z pedagogiem szkolnym, - gry i zabawy dydaktyczne, - projekcje filmów, - gazetki ścienne, - zajęcia pozalekcyjne, - wycieczki szkolne, - konkursy. -uroczystości szkolne, apele okolicznościowe i porządkowe. 6. Strategie oddziaływań na uczniów: a/ działanie informacyjno – edukacyjne skierowane na: - kształtowanie postaw, wartości i umiejętności prozdrowotnych, - skuteczne wykorzystywanie programów profilaktycznych: Bezpieczna droga do szkoły - kl. I Akademia Bezpiecznego Puchatka Policja …nie tylko dzieciom – kl. III Śnieżnobiały uśmiech – kl. II SZPAK (realizowany w kl. IV, III ) Program Domowych Detektywów (elementy realizowane w kl. V,VI Programy profilaktyki antyalkoholowej , Nie pal przy mnie proszę Znajdź właściwe rozwiązanie 1…2…3…Internet- realizowany w kl. IV-VI Lekcje przestrogi - kl. V,VI Zachowaj trzeźwy umysł b/ działania alternatywne polegające na: - organizowaniu zajęć: sportowych, artystycznych, pozalekcyjnych, społecznych wdrażających uczniów do aktywnego i twórczego trybu życia. c/ działania interwencyjne: - praca indywidualna z dzieckiem i rodziną, - organizowanie zajęć wspierających rozwój, - wsparcie pedagogiczno –psychologiczne, - interwencje wychowawcze, - korzystanie z pomocy specjalistów. 7. Osoby odpowiedzialne za realizację. Zadania do realizacji spoczywają na wszystkich nauczycielach i pracownikach szkoły, przy współpracy z rodzicami oraz pracownikami z poradni specjalistycznych. 8. Ewaluacja programu: a/ ankiety ewaluacyjne skierowane do uczniów, b/ obserwacje, c/ wywiad środowiskowy, w tym wywiad z rodzicami, e/ rozmowy wychowawcze, f/ opinie uczniów i rodziców, g/ analiza dokumentów szkoły. 9. Spodziewane efekty a/ zmniejszenie liczby zachowań agresywnych w szkole, b/ wzrost poprawności językowej w mowie potocznej (rzadziej używane wulgaryzmy), c/ utrwalenie zachowań bezpiecznego zachowania w szkole, d/ podniesienie poziomu kultury osobistej uczniów, e/ podniesienie kompetencji komunikacyjnych oraz umiejętności konstruktywnego rozwiązywania problemów, f/ wzrost wiedzy uczniów oraz rodziców na temat uzależnień i przeciwdziałania im, g/ dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne, h/ umiejętność organizowania czasu wolnego, i/ świadome i umiejętne korzystanie z komputera, Internetu, telefonu, j/ prawidłowe reakcje w sytuacjach zagrożenia, k/ zachowanie higieny osobistej, l/ wzrost motywacji uczniów do nauki. 10. Działania szkoły w zakresie profilaktyki uniwersalnej. Szkoła jest miejscem realizacji profilaktyki uniwersalnej, skierowanej do grupy niskiego ryzyka i polega na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. Zawiera przede wszystkim działania chroniące, ale także elementy interwencyjne. OBSZAR DZIAŁANIA - KULTURA OSOBISTA ZADANIA Kultura w relacjach z pracownikami szkoły i kolegami. Kultura na przerwach. Zachowanie w toalecie. Kibicujemy na zawodach. Zachowanie w czasie wyjść do kina, teatru. Jedziemy na wycieczkę. SPOSOBY REALIZACJI - pogadanki na temat zasad kulturalnego zachowania względem nauczycieli i kolegów: używanie zwrotów grzecznościowych, postawa szacunku, dbanie o kulturę języka, - wzmacnianie pozytywnych zachowań wśród uczniów. - dyżury nauczycieli na górnym korytarzu, w szatni oraz obok świetlicy, - pogadanki w klasach na temat bezpiecznego zachowania się na przerwach. - stały monitoring toalet przez nauczycieli, - omówienie zasad zachowania w toalecie, - graniczenie korzystania z toalet w czasie lekcji. - stała kontrola kulturalnego kibicowania na lekcjach i zawodach, - pogadanki, - udział w konkursie na najlepszego sportowca szkoły, - wzmacnianie pozytywnych zachowań uczniów - omawianie zasad właściwego zachowania oraz odpowiedniego stroju każdorazowo przed wyjściem do kina lub teatru, - kontrola właściwego zachowania w czasie wyjść. - pogadanki na temat bezpieczeństwa i kulturalnego zachowania, - zapoznanie uczniów z regulaminem wycieczki. OSOBY ODPOWIEDZIALNE OCZEKIWANE EFEKTY wszyscy nauczyciele Uczeń zna zasady kulturalnego odnoszenia się do pracowników szkoły oraz kolegów. wszyscy nauczyciele, wychowawcy klas, pedagog szkolny Uczeń wie jak bezpiecznie spędzać przerwy i jak odnosić się do innych kolegów. wszyscy nauczyciele, wychowawcy klas Uczeń zna zasady korzystania z toalety. nauczyciel w-f Uczeń zna zasady fair-play, z honorem przyjmuje porażkę. Wychowawcy klas, Uczeń właściwie nauczyciele j. polskiego zachowuje się w kinie, teatrze ma odpowiedni strój, zachowuje ciszę, korzysta z szatni i toalety. wychowawcy, Uczeń zna zasady bezpieczeństwa opiekunowie obowiązujące na wycieczkach, dba o swoje i innych bezpieczeństwo. Savoir-vivre w stołówce szkolnej. - pogadanki w klasach i w świetlicy szkolnej na temat kulturalnego spożywania posiłków, - konkurs plastyczny, - dyżury nauczycieli w czasie obiadu. wychowawcy klas i świetlicy, nauczyciele dyżurujący w stołówce Uczeń spożywa obiady z kulturą, stara się zjadać wszystko, sprząta po sobie. OBSZAR DZIAŁANIA - BEZPIECZEŃSTWO W SZKOLE ZADANIA Rozwijanie potencjału szkoły w zakresie bezpiecznego funkcjonowania uczniów, w tym ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Systematyczne diagnozowanie sytuacji wychowawczej klasy i wczesne rozpoznanie zagrożeń. SPOSOBY REALIZACJI - wdrażanie uczniów do przestrzegania zasad bezpieczeństwa na terenie szkoły, - wzmacnianie nawyków bezpiecznego poruszania się po drogach i ulicach, - pogadanki oraz praktyczne ćwiczenia dotyczące bezpieczeństwa na drodze, - rozmowy, pogadanki przed feriami, wycieczkami, wakacjami. - pogadanki na temat bezpiecznego zachowania na przerwach - sumienne wypełnianie dyżurów nauczycieli podczas przerw - reagowanie na zagrożenie bezpieczeństwa według ustalonych procedur i Statutu Szkoły. - godziny wychowawcze, - obserwacja i rozmowy z uczniami i rodzicami prowadzenie spotkań integracyjnych na poziomie klas, roczników, całej społeczności, - indywidualna praca z uczniem. OSOBY ODPOWIEDZIALNE OCZEKIWANE EFEKTY wychowawcy klas i świetlicy szkolnej, pedagog szkolny, dyrektor 1/ Uczeń zna i przestrzega zasad bezpiecznego zachowania na terenie szkoły. 2/Uczeń zna zasady bezpiecznego poruszania się na drodze. 3/ Uczeń zna zasady bezpiecznej zabawy. 4/ Uczeń potrafi właściwie zareagować w sytuacji zagrożenia. wychowawcy klas, pedagog szkolny Wychowawca klasy ma rozeznanie w sytuacji wychowawczej swojej klasy, zna uczniów oraz ich sytuację rodzinną oraz sposób ich Zaangażowanie rodziców w zapewnienie bezpiecznych warunków nauki i pracy w szkole. - praca Rady Rodziców, - współpraca trójek klasowych z wychowawcą - organizowanie wycieczek, imprez szkolnych, itp. wychowawcy klas Współpraca szkoły z instytucjami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo publiczne – Straż Pożarna, Straż Miejska, Policja Rozwijanie kompetencji wychowawczych i profilaktycznych rodziców. Przygotowanie do profilaktyki domowej. - pogadanki, - warsztaty, - spotkania informacyjne dla uczniów, rodziców i nauczycieli. wszyscy nauczyciele Tworzenie przyjaznego klimatu w szkole. - wywiadówki wychowawcy klas, - spotkania profilaktyczne pedagog szkolny z przedstawicielami policji, PPP; - konsultacje, spotkania indywidualne, kierowanie do specjalistów, - wykorzystanie wiedzy i doświadczenia rodzicówspecjalistów, zapraszanie na prelekcje, pogadanki, - wspólna z rodzicami w zakresie analizy problemów wychowawczych mająca na celu eliminowanie zagrożeń i wzmacnianie zachowań pozytywnych wśród dzieci. - kształtowanie osobowych wszyscy nauczyciele relacji między nauczycielami i uczniami, opartych na wzajemnym szacunku i zaufaniu, - kształtowanie warunków funkcjonowania w zespole klasowym. Na tej podstawie potrafi szybko rozpoznać pojawiające się zagrożenia. Rodzice poprzez swoje zaangażowanie staja się sprzymierzeńcam i szkoły w zapewnieniu uczniom bezpiecznych warunków nauki i wychowania. Rodzice nabywają wiedzę o zagrożeniach, z jakimi mogą zetknąć się ich dzieci. Wiedzą również, że mogą się zwrócić o pomoc do szkoły w sytuacji zaistnienia problemów wychowawczych. Uczeń czuje się w szkole dobrze, ma zaufanie do nauczycieli, nie boi się zwrócić do nich o pomoc. Wie, że zawsze zostanie wysłuchany i otrzyma wsparcie. dla dobrej komunikacji między uczniami i nauczycielami, - udzielanie emocjonalnego wsparcia dzieciom i młodzieży, szczególnie w trudnych dla nich sytuacjach, - nawiązanie i podtrzymywanie współpracy ze środowiskiem lokalnym (rodzice, instytucje, itp.) OBSZAR DZIAŁANIA - PRZEMOC I AGRESJA WERBALNA WŚRÓD UCZNIÓW ZADANIA Zapobieganie konfliktom w środowisku szkolnym. Profilaktyka agresji i przemocy rówieśniczej oraz cyberprzemocy SPOSOBY REALIZACJI - ukazywanie społecznie akceptowanych sposobów radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych; - kształtowanie umiejętności radzenia sobie z własnymi emocjami - szukanie metod rozwiązywania konfliktów interpersonalnychrozmowy, warsztaty - integrowanie zespołów klasowych, - pogadanka, dyskusja, warsztaty, drama. - wczesne rozpoznawanie zaistniałych incydentów przemocy i agresji; - zapewnienie pomocy ofiarom i sprawcom przemocy rówieśniczej (indywidualne rozmowy, włącznie w życie grupy, podejmowanie działań wg procedur), - zapoznanie OSOBY ODPOWIEDZIALNE OCZEKIWANE EFEKTY wychowawcy klas, pedagog szkolny Uczniowie budują pozytywne relacje zarówno w klasach, jak i w kontaktach międzyklasowych . wychowawcy klas, pedagog szkolny 1/ Podniesienie poziomu poczucia bezpieczeństwa wśród uczniów. 2/ Ofiary i sprawcy przemocy otrzymują odpowiednia pomoc. 3/ Uczniowie Dbamy o piękną mowę ojczystą, nie używamy brzydkich słów. z konsekwencjami prawnymi wandalizmu i przejawów agresji, - zapobieganie agresji słownej, fizycznej i psychicznej (lekcje, pogadanki, warsztaty), - zajęcia dotyczące bezpiecznego korzystania z Internetu oraz zjawiska cyberprzemocy, - przygotowanie ulotek informacyjnych dla rodziców nt. cyberprzemocy; organizacja pogadanek i warsztatów dla rodziców, - obchody Dnia Bezpiecznego Internetu, - realizacja zajęć według programu „3…2…1… Internet” - lekcje j. polskiego, - pogadanki na godzinach wychowawczych, - zwracanie uwagi uczniom używającym wulgaryzmów. Poznanie pozytywnych wzorców godnych naśladowania. - lekcje wychowawcze, - filmy edukacyjne, konkursy, spotkania z ciekawymi ludźmi, audycje. Zachowania asertywne Uczymy się mówić „nie”. - pogadanka, - regulamin klasowy, - ćwiczenia praktyczne, warsztaty, - cykl zajęć przy wykorzystaniu filmów zestawu filmów psychoedukacyjnych pt. „Asertywność” - uczenie zasad tolerancji podczas zajęć tematycznych, - ukazywania piękna w odmienności, - kształtowanie u uczniów Tolerancja i działania skierowane przeciwko dyskryminacji. znają konsekwencje stosowania przemocy, agresji oraz dopuszczania się aktów wandalizmu. 4/ Uczniowie znają zasady bezpiecznego korzystania z Internetu oraz wiedza jak sobie radzić w przypadku doświadczania cyberprzemocy. nauczyciele, wychowawcy klas, nauczyciele j. polskiego, bibliotekarz, rodzice i inni pracownicy szkoły Rodzice, wychowawcy, nauczyciele. Wszyscy nauczyciele, wychowawcy klas, psycholog z CPiTU, pedagog szkolny wszyscy nauczyciele, wychowawcy, pedagog, Uczeń zwraca uwagę na poprawność swoich wypowiedzi, nie używa wulgaryzmów. Pozytywne wzorce zachowania są atrakcyjne wśród uczniów i chętnie naśladowane. Uczeń zachowuje się asertywnie. Uczeń odróżnia asertywność od agresji. Uczeń nie prześladuje, nie wyśmiewa innych, którzy w jakiś sposób różnią się od Budowanie pozytywnych relacji z ludźmi (miłość, przyjaźń, koleżeństwo). Określenie pozytywnych i negatywnych emocji. Rozpoznawanie uczuć. Konstruktywne sposoby rozwiązywania własnych problemów postawy szacunku i akceptacji wobec inności, - pogadanki, drama, projekcja filmów edukacyjnych. - drama, lekcje tematyczne, pogadanki, ćwiczenia, programy - kształtowanie umiejętności rozpoznawania pozytywnych i negatywnych emocji oraz sposobów radzenia sobie z nimi, - ćwiczenia praktyczne, drama, - spotkania z psychologiem i pedagogiem, pogadanki. - kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach problemowych, - indywidualne rozmowy z wychowawcą, pedagogiem niego wszyscy nauczyciele, wychowawcy, pedagog, psycholog z CPiTU wychowawcy klas, psycholog, pedagog szkolny, nauczyciele , psycholog z CPiTU pedagog szkolny, wychowawcy klas Uczeń doświadcza empatii, potrafi nawiązać właściwe relacje interpersonalne Uczeń potrafi nazwać emocje i uczucia, których doświadcza. Uczeń potrafi sobie radzić w trudnych dla niego sytuacjach. Uczeń wie, do kogo zwrócić się o pomoc. OBSZAR DZIAŁANIA - ZWIĘKSZENIE ZAINTERESOWANIA NAUKĄ SZKOLNĄ ZADANIA SPOSOBY REALIZACJI Objęcie szczególną opieką uczniów z trudnościami w nauce. - analiza opinii PPPP - organizacja zajęć dydakt.wyrównawczych oraz korekkomp. - pomoc w odrabianiu lekcji, - zindywidualizowane podejście do ucznia. - zajęcia logopedyczne, - zajęcia rewalidacyjne, - zachęcanie do udziału w konkursach, Wyrównywanie szans edukacyjnych. OSOBY ODPOWIEDZIALNE OCZEKIWANE EFEKTY pedagog szkolny, dyrektor, wszyscy nauczyciele Uczeń osiąga lepsze wyniki w nauce. pedagog szkolny, nauczyciele z kwalifikacjami Uczeń stara się pokonać własne słabości. - organizowanie pomocy materialnej - dofinansowanie wycieczek, przygotowanie paczek świątecznych. Systematyczny - dyżury dla rodziców, kontakt - indywidualne rozmowy, z rodzicami. - kontakt przez dziennik elektroniczny, - zapoznanie rodziców z kryteriami oceniania. Praca z uczniem - indywidualizacja pracy na zdolnym. lekcji, - przygotowanie do konkursów i olimpiad. Rozwijanie - organizowanie motywacji do wewnętrznych nauki. i zewnętrznych konkursów przedmiotowych, zawodów sportowych, konkursów artystycznych - nagradzanie uczniów najlepszych w nauce, uczniów, - tworzenie różnorodnej oferty zajęć dodatkowych, pozalekcyjnych, - lekcje, warsztaty, pogadanki pomagających uczniom efektywniej zaplanować czas, zorganizować własny warsztat pracy - organizowanie współpracy z poradnią pedagogiczną – pomoc uczniom słabszym i uczniom z trudnościami w nauce Zachęcanie - koła przedmiotowe uczniów do i zainteresowań rozwijania - zajęcia pozaszkolne własnych - zajęcia sportowe zainteresowań i uzdolnień wychowawcy klas, wszyscy nauczyciele Rodzice posiadają pełna wiedzę o postępach dzieci. wszyscy nauczyciele Uczeń rozwija swoje uzdolnienia. wychowawcy klas, wszyscy nauczyciele Uczeń nabywa umiejętności uczenia się, potrafi właściwie zorganizować swój czas, widzi sens podejmowania wysiłku i zdobywania wiedzy. wychowawcy klas, opiekunowie kół, wychowawcy świetlicy, nauczyciel w-f Uczniowie rozwijają swoje zainteresowania, pogłębiają wiedzę, poprawiają sprawność fizyczną, maja okazję sprawdzić swoje możliwości biorąc udział w konkursach i zawodach. Aktywizowanie uczniów do pracy na rzecz szkoły i środowiska lokalnego - praca w Samorządzie Uczniowskim, - aktywność społeczna na rzecz szkoły, - praca w Szkolnym Kole Wolontariatu i Szkolnym Kole Caritas, - pomoc koleżeńska w nauce, - nawiązanie i utrzymywanie wychowawcy klas, opiekun SU, opiekun SKW i SK Caritas Uczniowie kształtują u siebie postawę empatyczna i prospołeczną, staja się wrażliwi na potrzeby innych. OBSZAR DZIAŁANIA - ŻYJMY ZDROWO ZADANIA Codzienna toaleta. Jak dbamy o zęby? Ubieramy się odpowiednio do pogody. Zasady prawidłowego odżywiania się; skutki niewłaściwego odżywiania się. SPOSOBY REALIZACJI OSOBY ODPOWIEDZIALNE OCZEKIWANE EFEKTY - pogadanka na temat zasad przestrzegania higieny osobistej, - czystość jako jeden z wyznaczników oceny z zachowania. - pogadanka, lekcje wychowawcze, - lekcje przyrody, - fluoryzacja, - spotkania tematyczne dla uczniów. - pogadanka, - lekcje wychowawcze, - lekcje przyrody higienistka szkolna, wychowawcy klas Uczeń przestrzega zasad codziennej higieny. higienistka, wychowawcy klas, pedagog szkolny, nauczyciel przyrody Uczeń dba o zęby, systematycznie kontroluje uzębienie. wychowawcy klas, wychowawcy świetlicy szkolnej - pogadanka na temat znaczenia właściwego odżywiania się dla zachowania zdrowia, -lekcje wychowawcze, - lekcje przyrody, - programy „Wiem co jem”, „Dzień mleka”, „Dzień marchewki”, „Dzień zielony”, „Dzień truskawki”, - zajęcia w ramach projektu nauczyciele przyrody, wychowawcy klas, wychowawcy świetlicy , pedagog szkolny Uczeń przestrzega zasad ubioru stosownego do warunków pogodowych. Uczeń stosuje w codziennym żywieniu zasady prawidłowego odżywiania, potrafi przyrządzić podstawowe potrawy oraz wie, jakie są skutki złej diety. Szkoły promującej zalecenia Europejskiego Kodeksu walki z Rakiem, - zajęcia koła kulinarnego w ramach zajęć świetlicowych. Wady postawy - - zajęcia na pływalni, nauczyciel w-f, ćwiczenia - lekcje w-f, wychowawcy korekcyjne. - gimnastyka korekcyjna. świetlicy szkolnej Propagowanie ruchu na świeżym powietrzu. -wycieczki, ćwiczenia na świeżym powietrzu, SKS, gry i zabawy sportowe, marsze, biegi, zabawy na śniegu i lodzie, lekcje w-f, zajęcia -świetlicowe, zawody sportowe szkolne i pozaszkolne, - organizacja wycieczek krajoznawczo-turystycznych. wszyscy nauczyciele, wychowawcy świetlicy Promocja zdrowego stylu życia. - wychowanie przez sport – zajęcia sportowe, zawody sportowe o charakterze szkolnym i międzyszkolnym, - promowanie zdrowego stylu życia, higieny pracy umysłowej, czynnego wypoczynku na godzinach wychowawczych, - organizowanie konkursów o tematyce zdrowotnej. - pogadanka na temat wpływu mediów na życie człowieka, - indywidualne rozmowy, - program multimedialny „Sieciaki”, gazetki ścienne, - ”Dzień bezpiecznego Internetu” - wdrażanie do racjonalnego korzystania z mediów komputera, gier itp. - opracowanie i rozpowszechnianie wśród dzieci i rodziców materiałów edukacyjnych dotyczących odpowiedzialnego i bezpiecznego korzystania wychowawcy klas, pedagog szkolny, nauczyciel w-f Jak i kiedy korzystać z TV, gier komputerowych Internetu? wychowawcy klas, pedagog szkolny, nauczyciel zajęć komputerowych Zmniejszenie liczby uczniów, u których występują wady postawy. 1/ Uczeń wie, że ruch, szczególnie na świeżym powietrzu, jest najlepszym sposobem na poprawienie samopoczucia. 2/ Uczeń aktywnie i bezpiecznie spędza czas. Uczeń rozwija swoja sprawność fizyczną, nabywa nawyku aktywnego spędzania wolnego czasu, dba o higienę swojej pracy i wypoczynku. 1/ Uczeń przestrzega zasad właściwego korzystania z mediów elektronicznych. 2/ Rodzice mają kontrolę nad czasem spędzanym przez dzieci przy komputerze i TV. z nowych mediów, przygotowanie plakatów, - realizacja zajęć według programu „3…2…1… Internet” OBSZAR DZIAŁANIA - JA PRZECIW UŻYWKOM ZADANIA Zapoznanie uczniów ze szkodliwością używek. Nigdy nie sięgaj sam po leki. Rozpoznawanie uzależnienia od substancji psychoaktywnych (narkotyki, dopalacze) Znajdź właściwe rozwiązanie swoich problemów OSOBY ODPOWIEDZIALNE OCZEKIWANE EFEKTY - lekcje przyrody, - gazetki ścienne, - lekcje z pedagogiem: Moda na niepalenie w kl. V, Program Domowych detektywów w kl.VI, Nie pal przy mnie proszę kl.I,II, - filmy edukacyjne, konkursy - pogadanki na temat szkodliwości używania dopalaczy i narkotyków, - spotkania ze specjalistami. - pogadanki, - elementy programu Policja… nie tylko dzieciom pedagog szkolny, nauczyciel przyrody, wychowawcy klas Uczeń posiada informacje o szkodliwości palenia papierosów, picia alkoholu oraz używania narkotyków i dopalaczy. nauczyciel przyrody, nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej, pedagog szkolny - pogadanki i warsztaty dla rodziców, - procedury interwencyjne przypominane rodzicom, - szkolenia dla nauczycieli, - organizacja Tygodnia Profilaktyki w szkole – zajęcia dla uczniów i rodziców. - pogadanki, - elementy programu Znajdź właściwe rozwiązanie, - drama, lekcje tematyczne. pedagog szkolny, pielęgniarka Uczeń przestrzega zasad właściwego dostępu do leków – nie korzysta z nich bez wiedzy dorosłych. Rodzice i nauczyciele posiadają wiedzą, jak rozpoznać objawy uzależnień. SPOSOBY REALIZACJI wszyscy nauczyciele, wychowawcy klas, pedagog szkolny. Uczeń wie, do kogo zwrócić się o pomoc w trudnych sytuacjach, reaguje nieagresywnie. Współpraca szkoły ze specjalistami w celu zapobiegania zachowaniom ryzykownym wśród uczniów. - spotkania z policjantem, - warsztaty z psychologiem. wychowawcy klas, pedagog szkolny Uczeń posiada wiedze na temat szkodliwości używek, uczyć się zachowań asertywnych, zna konsekwencje zdrowotne i prawne wynikające z podejmowania zachowań ryzykownych. 11. Działania szkoły w zakresie profilaktyki selektywnej Profilaktyka drugorzędowa, to działania wczesnej interwencji mające na celu ujawnienie osób o najwyższym ryzyku dysfunkcyjności oraz pomaganiu im w redukcji tego ryzyka. Do grupy „wysokiego ryzyka” zaliczamy osoby, które: a/ żyją w złych warunkach ekonomicznych, b/ wychowywane są w rodzinach patologicznych, c/ doświadczyły przemocy fizycznej i psychicznej, d/ doświadczyły przez dłuższy czas bólu fizycznego (choroby, urazy), e/ osoby, u których pojawiły się w zachowaniu następujące objawy: - wagary, - zachowania agresywne, posługiwanie się wulgaryzmami, - defekty w zakresie możliwości intelektualnych, - defekty w zakresie zdrowia somatycznego, - dysfunkcyjność w zakresie psychicznym, - utrzymują kontakty z rówieśnikami odurzającymi się lub z grupami preferującymi dysfunkcyjne zachowania, - mają za sobą próby ze środkami odurzającymi. W przypadku stwierdzenia zachowań nagannych pedagog lub dyrektor szkoły podejmują działania zmierzające do zmniejszenia tych skutków, przezwyciężenia zachowań destrukcyjnych i obniżenia prawdopodobieństwa wystąpienia ich w przyszłości (profilaktyka objawowa). Są to: 1. Działania interwencyjne( kierowanie do poradni specjalistycznych) 2. Namowa – najłagodniejsza forma przymusu 3. Nakaz – polecenie do wykonania 4. Zakaz – polecenie zabraniające czegoś 4. Kara statutowa 5. Pomoc materialna 6. Pomoc w nauce 12. Zadania szkoły w zakresie rozwijania czynników chroniących. Przez czynniki chroniące należy rozumieć te „właściwości jednostek lub środowiska społecznego, których występowanie wzmacnia ogólny potencjał zdrowotny człowieka i zwiększa jego odporność na działanie czynników ryzyka (Skuteczność profilaktyki używania substancji psychoaktywnych, K. Ostaszewski, 2003). Należą do nich: a/ silna więź emocjonalna z rodzicami, poczucie bezpieczeństwa w domu, b/ monitorowanie przez rodziców sposobów spędzania wolnego czasu przez dzieci, c/ zainteresowanie nauką szkolną, d/ regularne praktyki religijne, e/ szacunek do norm, wartości i autorytetów społecznych, f/ pozytywny obraz siebie i wiara w swoje możliwości, g/ umiejętności komunikacyjne, h/ wysoka motywacja, posiadanie planów i celów życiowych, i/ zdolność uczenia się i koncentracji uwagi, j/ stała opieka sprawowana przez kompetentną osobę dorosłą, k/ zdolności umożliwiające dobre wyniki w nauce, l/ umiejętność rozwiązywania problemów, ł/ wrażliwość społeczna, m/ wiedza o wpływie nikotyny alkoholu i narkotyków na zdrowie, n/ przynależność do pozytywnej grupy, o/ konstruktywne formy aktywności w społeczności lokalnej, np. wolontariat, organizacje młodzieżowe, p/ dobry klimat szkoły i wsparcie nauczycieli. Zadania szkoły w zakresie rozwijania czynników chroniących: a/ tworzenie przyjaznego klimatu w szkole, gdzie uczniowie czuja się dobrze i chętnie tu przychodzą, b/ zainteresowanie nauka szkolną – przekonanie uczniów, że nauka pomaga w osiągnięciu życiowych celów, c/ motywowanie do podejmowania wysiłku, d/ rozwijanie zainteresowań uczniów poprzez organizowanie zajęć pozalekcyjnych, kółek zainteresowań, itp., e/ tworzenie pozytywnych relacji nauczyciel-uczeń opartych na życzliwości, zaufaniu i poczuciu bezpieczeństwa, f/ stworzenie alternatywnych form spędzania wolnego czasu: przynależność do organizacji, zajęcia sportowe, wycieczki, itp., g/ nauczyciel jako mentor, który jest osoba wspierająca dla ucznia w trudnych sytuacjach życiowych, h/ eliminowanie sytuacji niebezpiecznych oraz zachowań negatywnych wśród uczniów, i/ utrzymywanie stałych kontaktów z rodzicami uczniów oraz współpraca ze szkoły ze specjalistami, j/ szkolenie nauczycieli w zakresie profilaktyki zagrożeń oraz umiejętności wychowawczych 13. Procedury interwencyjne/ szczegółowo omówione w Statucie szkoły/ 1.Stwierdzenie u ucznia objawów odurzenia: - nie pozostawiać go samego, - poinformować wychowawcę, pedagoga, dyrektora, - natychmiast wezwać rodziców( opiekunów ) ucznia, zmobilizować ich do wykonania badań, i przedstawienie ich wyników w szkole oraz podjęcia działań w kierunku pomocy dziecku - w przypadku zagrożenia zdrowia i życia wezwać pogotowie (tel.999.) 2.Liczne nieobecności ucznia (wagary): - indywidualne rozmowy wychowawcy z uczniem, - kontakt z rodzicami, informowanie o frekwencji /sugerowanie badań w poradni specjalistycznej/, - opieka pedagoga nad uczniem, - wizyty domowe, - pisemne ostrzeżenie, przypomnienie rodzicom o obowiązku szkolnym, - kontakt z Sądem Rodzinnym. 3.Akty agresji wobec kolegów - wezwać nauczyciela dyżurującego lub wychowawcę, - rozmowa wychowawcy i pedagoga z ofiarą agresji, otoczenie go szczególną opieką, - rozmowa wychowawcy i pedagoga ze sprawcą agresji,, - negatywne uwagi z zachowania w zeszycie uwag i w zeszycie korespondencji, - w przypadku powtarzających się zajść lub sytuacji poważnych, niebezpiecznych: *wezwanie rodziców przez wychowawcę, *po lekcjach, pod opieką nauczyciela, sprawca przemocy wykonuje prace na rzecz kolegów, klasy, szkoły jako formę zadośćuczynienia, - w przypadku braku poprawy zachowania, powtarzających się aktów agresji obniżenie oceny z zachowania na I lub II semestr co najmniej o stopień, - uczeń ponosi negatywne konsekwencje zgodnie ze Statutem Szkoły, - kontakt z policją, - kontakt z Sądem Rodzinnym. 4. Procedury postępowania w sytuacji , gdy będący pod wpływem alkoholu rodzic/ prawny opiekun/ odbiera dziecko ze szkoły. 1. W sytuacji, gdy nauczyciel zaobserwuje, że rodzic /prawny opiekun/ odbierający dziecko ze szkoły jest w widoczny sposób pod wpływem alkoholu(zatacza się, czuć od niego alkohol) informuje go , że uczeń pozostanie w szkole, do czasu aż zgłosi się po niego osoba trzeźwa. Wydanie dziecka osobie nietrzeźwej , która nie może zapewnić dziecku odpowiedniej opieki- jest niedopuszczalne, gdyż może zagrozić bezpieczeństwu dziecka. 2. Nauczyciel dzwoni do domu dziecka lub próbuje skontaktować się z drugim rodzicem /prawnym opiekunem/- informując o zaistniałej sytuacji, prosząc o odebranie dziecka ze szkoły. 3. W przypadku, gdy nietrzeźwy rodzic/ prawny opiekun/ awanturuje się, nie chce sam opuścić budynku szkoły –nauczyciel / sam lub przy pomocy osób trzecich np. pracowników obsługi, innego nauczyciela/ wzywa telefonicznie policję. 4. Dziecko pozostaje pod opieką nauczyciela do momentu pojawienia się w szkole trzeźwego rodzica / prawnego opiekuna/, rodzeństwa, dziadków lub innych osób uprawnionych do odbierania dziecka ze szkoły. 13. Instytucje wspierające szkołę w działaniach profilaktycznych Nazwa instytucji Formy współpracy 1.Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna nr 2 w Rzeszowie, ul. Rejtana 3 * konsultacje psychologiczne i logopedyczne * diagnoza zaburzeń rozwojowych * poradnictwo * terapia pedagogiczna 2.Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej ul. Staszica 10 * pomoc ekonomiczna - materialna * współpraca z asystentem rodziny 3. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Grunwaldzka 10 * pomoc materialna rodzinom * wspieranie rodziny w rozwiązywaniu problemów wychowawczych 5.Komitet Ochrony Praw Dziecka ul. Plac Wolności 1, * edukacja – lekcje o prawach dziecka, formach przemocy * interwencje w obronie praw dziecka * poradnictwo prawne, pedagogiczne, psychologiczne 6.Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień ul. Siemieńskiego 17, * terapia rodzinna i indywidualna * poradnictwo 7. Centrum Profilaktyki i Terapii Uzależnień ul. Kochanowskiego 17, * terapia rodzinna i indywidualna * poradnictwo 9. Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, ul. 3-Maja 9 * praca na rzecz dzieci * wspieranie rodziny w zadaniach wychowawczych 10. Poradnia Zdrowia Psychicznego w Rzeszowie, ul. Batorego 9 * rozwiązywanie problemów dotyczących zdrowia psychicznego np. agresji 11. Komisariat Policji dla dzielnicy Załęże, oś. Nowe Miasto * monitoring terenów wokół szkoły * profilaktyka uzależnień Opracował pedagog szkolny: M.Sobala-Kujda, S. Baran