czytelnicy! Nie

/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
nr 9 [10] / 2012 23 lipca – 5 sierpnia
bezpłatny dwutygodnik nowej huty
costa
del
huta
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
czytelnicy!
N
ie jestem z Nowej Huty. Nie jestem nawet z Kra- w ciepłe, lipcowe noce i to tutaj zawsze zostawiam
kowa. Dałam się zatem złapać na obiegową opi- uśmiech na twarzy. To miejsce energetyzuje ludźmi
nię, że Nowa Huta jest miejscem zbrodni bez kary, i pozwala odetchnąć w pięknych okolicznościach
popełniając w ten sposób jedną z największych przyrody podczas największych upałów. To tupomyłek mojego życia. Do miłości do Nowej Huty taj będzie się działo w wakacje – już się dzieje!
trzeba dorosnąć, zakochać się w niej i nigdy nie – bo krakowskie centrum kultury, to już nie Cendać odejść. I nie wyobrażam sobie innego miejsca trum Krakowa, a właśnie Nowa Huta. Przynajmniej
na wakacje, niż te zielone płuca Krakowa. Słońce dla mnie – przyjezdnej. Bo jak pisał poeta: „O Noogrzewające twarz na Łąkach Nowohuckich i naj- wej to Hucie piosenka, o Nowej to Hucie melodia,
piękniejsze trasy rowerowe na popołudniowe prze- a taka jest prosta i piękna, i taka najmilsza z melojażdżki, forty i Łaźnia Nowa. Najlepsze lody jadłam dii.” Czytajcie nas!
właśnie tutaj, to tutaj odbyłam najdłuższe spacery
Anna Ledwoń
w numerze:
strona 7 ///
mistrzyni:
magdalena rak
strona 8 ///
potańcówka
w stylowej
strona 12 ///
krótka historia
graffiti
tu Nowa Huta !!!
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
Zdjęcie: Marcin Kądziołka
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
2///
///3
lodołamacz///nr 9 [10] / 2012 23 lipca – 5 sierpnia
/ / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
żołnierski
smak
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
Za mundurem panny sznurem.
A za wojskowymi kucharzami?
Rekonstruujący potrawy wojskowe
z ubiegłego wieku LESZEK KAWA
nie ukrywa, że pasja wypełnia
ze to niemożliwe, żeby jeden człowiek zjadł w ciągu
dnia trzysta kilogramów ziemniaków i dwieście kilogramów kaszy. To jednak tylko żart, w rzeczywiście
kuchnia wojskowa była bardzo racjonalna.
Znasz jakąś racjonalną grochówkę?
Oczywiście. W wojsku zawsze dużo było kuchni regionalnej, znanej tam gdzie się stacjonowało. Były
też potrawy uniwersalne. Popularną potrawą w 1939
roku, zarówno w armii polskiej, jak i niemieckiej,
była zupa grochowa z przepisu z 1924 roku, oraz
kiełbasa w piwie. Ta druga receptura pochodzi z centrum wyszkolenia kawalerii w Grudziądzu. Bardzo
specyficzne było to danie, bo przygotowywane z du-
szoną cebulą. Na pierwszy rzut oka wydaje się to tłuste, gęste i niezdrowe. A nie do końca tak jest. Dobre
piwo robione w sposób naturalny, z małego browaru,
który ma dobrą opinię korzystnie wpływa na organizm. Przede wszystkim przyspiesza rozkład tłuszczy
zwierzęcych. Dzięki temu kawalerzyści mogli uniknąć problemów żołądkowych. Bo jak by to wyglądało, gdyby w trakcie szarży ktoś zsiadł z konia i nagle
pobiegł w krzaki?
lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej huty
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
Garnizonową”, która opracowana była według norm
armii francuskiej dla armii Generała Hallera, czyli
tzw. błękitnej armii. Przepisy w niej zawarte oparte
były na kuchni francuskiej, więc i wykorzystywane
produkty były dostępne tylko we Francji. To był ważny elementarz, jeśli chodzi o gastronomię, ale tak naprawdę nie tę dla zwykłych żołnierzy. Dania z „Kuchni Garnizonowej” bardziej sprawdzały się w kasynach
II Rzeczpospolitej Polskiej. Potrawy przeznaczone
były głównie dla kadry oficerskiej.
Czym żywiono sierżantów i kaprali?
Kucharze wojskowi zawsze opierali się na starych,
sprawdzonych i bezpiecznych przepisach. Ta kuchnia
zawsze opierała się na produktach, które dostępne
były w danym regionie. W Polsce były to mąki, produkty zbożowe, dużo kasz, słynny śledź wojskowy
na różne sposoby. Drugim kryterium wyboru produktów dla wojska była łatwość przechowywania.
Każdy oficer miał np. specjalne skrzynie do przechowywania słoniny, w których ta mogła leżeć około
trzech miesięcy.
Istniały specjalne instrukcje, opisujące jak przechowywać, od kogo kupować, jak rozpoznawać fałszowanie produktów – np. masła, mleka, śmietany
czy oleju. Dziś czyta się te instrukcje jak elementarz
dla kucharza, ale dawniej każdy żołnierz musiał rozpoznać fałszywkę przy odbiorze dostawy. Zamawiano
podstawowe produkty i wykorzystywano je w 100%.
Dziś wygląda to inaczej?
Teraz Wojsko Polskie przechodzi na nowoczesny system żywienia – czyli catering. Jedzenie jest dowożone,
normy są zachodnie. Ciągle kształci się kucharzy wojskowych, ale to jest już inny system. Oni gotują, kiedy przyjeżdża jakiś generał, albo wojskowy z NATO
i trzeba się pokazać.
Ale czy zrekonstruowane potrawy z lat 30.
XX wieku mogą smakować współczesnym
podniebieniom?
Od kilku lat zajmuję się rekonstrukcją potraw naszej kuchni i moim zdaniem przepisy, które maja
120 lat często okazują się bardzo proste w konstrukcji, ale genialne. Opowiem anegdotę. Kiedyś znalazłem przepis na śledzia po stanisławowsku, niektórzy mówią, że to śledź po żydowsku, ale moim
zdaniem to coś zupełnie innego. W Stanisławowie
rzeczywiście była duża liczba Żydów i Ormian, ale
też był duży garnizon wojskowy. I w którymś z zapisków Kasyna pułku artylerii znalazłem właśnie
tego śledzia. Zrobiłem go na 600 lecie Kongregacji
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Kupieckiej w Teatrze Słowackiego. Przygotowałem
chyba z 15 kg i szczerze mówiąc, nie przypuszczałem, że to będzie taki hicior. Dopadła mnie też dyrektor szkoły gastronomicznej z jedną nauczycielką i powiedział do mnie „Lechu dawaj ten przepis,
co to jest?” – tak byli zachwyceni. A to była właśnie
prosta, wojskowa receptura.
Gotowanie to Twoja pasja czy zawód?
Pasja, a teraz również zawód. Choć wcześniej zawodowo
również związany byłem ze służbami mundurowymi.
Posługujesz się podczas przygotowywania
potraw oryginalnymi sprzętami?
Niestety – większość wyposażenia kuchni z tamtych lat została zniszczona. Opieram się więc głównie na oryginalnych, zachowanych dokumentach.
Poza „Kuchnią Garnizonową” dokumentacją dla
polskiej kuchni wojskowej są jeszcze tzw. instrukcje.
Są w Polsce osoby, które je zbierają. Zachowało się
ich bardzo mało, bo taki był regulamin: przy wprowadzaniu nowej trzeba było zniszczyć starą. I nawet
kiedy napisałem do Rembertowa, gdzie się mieści
Ośrodek Wdrożeniowy Służby Żywnościowej, to szef
powiedział mi: „Wie pan co, bibliotekę mamy bardzo skromną, z wiadomych względów”. Ceny tych
instrukcji na aukcjach internetowych są dosyć wysokie. Dochodzą nawet do 1000 zł w zależności od tego
co w nich jest.
Skojarzenie z kuchnią wojskową jest
jednoznaczne: dużo, ciężko, tłusto. Potwierdzasz?
Jedzenie w armii było zawsze mocno kaloryczne.
Przed wojną dawka dzienna wynosiła ponad trzy
i pół tysiąca kalorii. Był nawet taki dowcip, jak to rosyjski generał spotyka amerykańskiego i pyta, ile
u nich jest kalorii na jednego żołnierza, a Amerykanin odpowiada, że cztery tysiące. Na co Rosjanin
liczy coś na kartce i po chwili zastanowienia mówi,
Masz w kuchni wojskowej coś, co poleciłbyś
z czystym sercem cywilom?
Wielkim hitem była w polskiej kuchni wojskowej
słonina konserwowa. Do końca lat 80. Polska produkowała ją dla żołnierzy. Nazywało się to dokładnie
„słonina konserwowa prasowana”. Teraz to wszystko idzie na eksport na wschód. Drugim takim produktem jest żytni chleb foremkowy, który też bardzo długo był podstawą żywienia w naszej armii.
mu niemal całe życie.
Co to właściwie znaczy - „rekonstrukcja potraw”?
Zbieram stare książki kucharskie, odtwarzam zapomniany smak dań. Współpracuję m.in. ze Stowarzyszeniem Rekonstrukcji Historycznej Wrzesień ’39
– na imprezy przez nich organizowane przygotowuję
oryginalne żołnierskie potrawy, przygotowywane przez kucharzy wojskowych w tamtych czasach.
Członkiem tego stowarzyszania jest m.in. Adama
Grzanka, który zawsze chętnie próbuje moich dań.
Istniały książki kucharskie przeznaczone
wyłącznie dla wojska?
Tak naprawdę dla polskiej armii powstała tylko jedna
książka z przepisami. W 1918 roku wydano „Kuchnię
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
ludzie
/ / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
W Krakowie piecze go już tylko pan Niedziela z piekarni na ulicy Rusznikarskiej. Polecam wszystkim
spróbowanie tego smaku.
Tekst: Matylda Stanowska
Zdjęcia: archiwum prywatne Leszka Kawy
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
pasje
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
4///
lodołamacz///nr 9 [10] / 2012 23 lipca – 5 sierpnia
europejski rywal
/ / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
walcz
i
t
e
r
k
a
m
i
Za nami Euro, przed
nami Olimpiada. Zanim
znów pochłonie nas sport,
możemy zadbać o rozwój
intelektualny. Miłośnicy
bogactwa języka polskiego i logicznego myślenia zmierzą się w XVI
Otwartych Mistrzostwach Krakowa
w Scrabble. Impreza odbędzie się 28
i 29 lipca w Nowohuckim Centrum
Kultury. Do prześcigania się w układaniu słów może stanąć każdy chętny.
Wystarczy zgłosić chęć udziału
sędziom na pół godziny przed zawodami. Te zaczną się o godzinie 12
w sobotę. Kontynuacja wysiłku intelektualnego w niedzielę od 10. Zawody rozgrywane są w ramach prestiżowego cyklu Grand Prix, a wyniki
zaliczane będą do ogólnopolskiej klasyfikacji. Udział dla debiutantów jest
bezpłatny, na zwycięzcę czeka nagroda. Mistrzostwom Krakowa w najpopularniejszej grze słownej na świecie
patronuje Prezydent Krakowa Jacek
Majchrowski oraz Rada Dzielnicy
Nowa Huta. Więcej informacji udzieli Justyna Górka z Polskiej Federacji
Scrabble pod adresem mailowym
[email protected]. (TP)
J
uż czwarty rok z rzędu do Nowej Huty przyjedzie
zagraniczna drużyna piłkarska. Po Anglikach,
Niemcach i Hiszpanach tym razem Hutnik zmierzy
się z piłkarzami ze Słowacji. Mecz z FC Petržalką
1898 będzie rozgrywany w ramach III edycji „Welcome to Nowa Huta”. Będzie to jedyny międzynarodowy klubowy mecz w piłkarskim Krakowie jesienią 2012 roku.
Wszystko zaczęło się w 2009 roku. Hutnik
wówczas zagrał na Suchych Stawach z najstarszym
klubem piłkarskim na świecie Sheffield FC. Spotkanie odbyło się w ramach obchodów 60-lecia Nowej
Huty. Rok później, na 60-lecie powstania Hutnika,
zagrano z niemieckim Magdeburgiem. Ten mecz
przeszedł do historii głównie z tego względu, że było
to pierwsze spotkanie piłkarskie zorganizowane
przez Stowarzyszenie Nowy Hutnik 2010. Przed rokiem do Nowej Huty przyjechała drużyna CD Universidad de Navarra. Był to początek bardzo udanego sezonu w wykonaniu Hutnika, zwieńczonego
awansem do 3 ligi.
Tym razem rywalem Hutnika będzie słowacka
Petržalka. Klub z robotniczej dzielnicy Bratysławy
ma bogatą, ponad stuletnią historię, grając m.in.
w Lidze Mistrzów i zdobywając Mistrzostwa Słowacji (ostatnie w 2008 r.). Aktualnie przeżywa trudny
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
okres swojego istnienia, stara się jednak odbudować
swoją piłkarską pozycję na Słowacji. Tęskniąc, podobnie jak Hutnik, za meczami o międzynarodowej randze, bez wahania przyjął zaproszenie klubu
z Nowej Huty.
Adam Gliksman, pomysłodawca i główny organizator imprezy, wspomina o jeszcze jednym aspekcie meczu: - Na pewno dodatkowym magnesem
przyciągających kibiców będzie fakt, że spotkanie
z FC Petržalką będzie pierwszym na stadionie Hutnika po kilku miesiącach naszej nieobecności na nim.
Fani zobaczą jak ten stadion teraz wygląda – zauważa wiceprezes Hutnika. Ma rację. Przy okazji Euro
na obiekcie Hutnika nastąpiły spore zmiany. Wymieniono murawę, która aktualnie jest na najwyższym,
światowym poziomie. Wyremontowany został także
budynek główny. Teraz korzystać z tych inwestycji
będą mogli piłkarze trzecioligowego Hutnika. Wysokiej jakości nawierzchnia sprzyja widowiskowej, technicznej grze, a taki futbol prezentują zawodnicy z Nowej Huty. Zapowiada się więc uczta dla fanów piłki.
Dla kibiców Hutnika będzie to także rekompensata
za półroczną banicję na boisku Grębałowianki.
Przy okazji meczu odbędzie się także turniej
kibiców oraz piknik. W latach poprzednich podobne wydarzenia przebiegały w świetnej atmosferze,
co też jest jedną z wizytówek „Welcome to Nowa
Huta”. Gliksman zapewnia, że to nie ostatnia tego
typu wydarzenie. - Stworzyliśmy w Nowej Hucie imprezę, której ranga co roku będzie rosła. „Welcome
to Nowa Huta” już teraz jest jedną z wizytówek rozrywkowo-sportowych Nowej Huty, Krakowa i Małopolski – z optymizmem patrzy w przyszłość nowohucki działacz.
Tekst: Tomasz Piwowarczyk
///////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
zaproszenie
ZAPRASZAMY SERDECZNIE WSZYSTKICH
KRWIODAWCÓW I ZAINTERESOWANYCH
TĄ IDEĄ, NA AKCJĘ ODDAWANIA KRWI,
KTÓRA ODBĘDZIE SIĘ W DNIU:
23 lipca w przychodni Medicover
Al. Jana Pawła 190 (parter) w godz. 11.45 – 15.30
Serdecznie zapraszamy.
Zarząd AK HDK
KM NSZZ „Solidarność”
przy PHILIP MORRIS POLSKA S.A.
aktualności
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
///5
lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej huty
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
przygotowania do zaglądania
Impreza „Zajrzyj do Huty” już za dwa miesiące.
O planach na dwa dni odkrywania dzielnicy
opowiada organizator przedsięwzięcia – PAWEŁ
JAGŁO z Muzeum Historycznego Krakowa,
oddział Dzieje Nowej Huty.
W tym roku startujecie po raz czwarty, impreza
zaczyna się jednak nie w Hucie, a w… Barbakanie.
Chcemy ściągnąć do nas jak najwięcej Krakowian,
żeby trochę odczarować Nową Hutę. Wraz z naszymi
partnerami udajemy się do Barbakanu, pokazujemy to,
co naszym zdaniem jest w naszej dzielnicy najfajniejszego. Robimy to w sposób łatwy i przyjemny: jest impreza, gry i zabawy dla dzieciaków, kabaret i koncert.
Udaje się namówić krakowian, by przybyli
do Nowej Huty?
Tak. Przyjeżdżają do nas spore grupy mieszkańców
Śródmieścia i innych dzielnic Krakowa. Wielu nie zdaje sobie sprawy z tego, co tak naprawdę się tutaj dzieje,
że są tu ciekawe, godne zwiedzenia miejsca. Nie tylko
Plac Centralny, blokowiska i kombinat, ale też wiele
fortów, dworów i zabytków. Pojawiają się też osoby
spoza Krakowa: z Tarnowa, Katowic a nawet Gdańska
czy Szczecina.
Frekwencja dopisuje?
Na pierwszych edycjach odwiedziło nas około 1,5-2 tys.
osób. Rok temu mieliśmy około 6 tysięcy osób w różnych miejscach. Oczywiście nie ma szans, żeby ktoś
mógł skorzystać z wszystkich naszych atrakcji. Program jest tak bogaty, że trzeba wybierać, jednak różnorodność pozwala każdemu znaleźć coś dla siebie. Z doświadczenia polecam sobotni spacer między tutejszymi
instytucjami, stowarzyszeniami i miejscami, związanymi z historią Nowej Huty. W niedzielę natomiast
warto wybrać się na spacer lub wycieczkę autokarową.
Zdradzimy, co ciekawego czeka na uczestników
w tym roku?
Zaplanowana na 22 i 23 września impreza odbędzie się
w ponad dwudziestu miejscach. Nie chcemy tylko opowiadać o historii, mamy dużo imprez towarzyszących.
Będzie półmaraton, Święto Dyni. Oprócz tego klasyczne wycieczki, spacery, gry miejskie. Zwiedzanie Nowej
Huty na wszelkie sposoby: piechotą, rowerem, autokarami. Będzie spacer szlakiem architektury modernistycznej w Nowej Hucie. Cztery spacery poprowadzą też nowohucianie: Tomasz Urynowicz, Jan Franczyk, Szpinak
i Maciej Twaróg – ten ostatni oprowadzi wycieczkę śladem swoich tatuaży. Będzie wjazd na teren kombinatu
i zwiedzanie walcowni gorącej. Odwiedzimy Opactwo
Cystersów z przewodnikiem oraz zakłady tytoniowe.
Zobaczymy, jakie zmiany zaszły na stadionie Hutnika
przy okazji Euro 2012 – opowie o tym wiceprezes klubu a jednocześnie historyk, Adam Gliksman. Czekać
na nas będzie zabytkowy tramwaj i tematyczne wycieczki w Muzeum Lotnictwa i Muzeum PRL. Wspomniany
półmaraton zorganizuje Paweł Derlatka. Zwiedzimy też
Łąki Nowohuckie.
Czy, mimo dopiero czteroletniej historii, mamy już
pierwsze efekty cyklu?
Sprawdza się nasze hasło, nasza nazwa. Ludzie zaglądają
do Huty. Interesują się nią, odkrywają. Przełamujemy stereotypy i obiegowe opinie. Dajemy się poznać z jak najlepszej strony. A dla instytucji i podmiotów biorących udział
jest to doskonała forma promocji, poinformowania świata o swoim istnieniu, działaniach i bogactwie. W Nowej
Hucie zawsze był potencjał. Moim zdaniem brakowało
jednak miejsca, gdzie ludzie chcący mogliby się spotkać,
porozmawiać. Instytucji, która mogłaby te ruchy skoordynować i sfinansować. My tą lukę wypełniamy. W tej
dzielnicy jest duża życzliwość dla takich akcji.
Tekst: Tomasz Piwowarczyk
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
historia
powietrznych
wojowniczek
R
ola kobiet we współczesnym świecie jest nieoceniona. Tego nie podważy nawet zatwardziały konserwatysta. Zwłaszcza, gdyby odważył się
sprzeciwić kobietom, które odnalazły swoje miejsce
w wojsku. O tych walczących w przestworzach traktuje wystawa, jaką podziwiać możemy w Muzeum
Lotnictwa Polskiego.
Wystawę „Kobiety w przestworzach” zorganizowano w ramach Roku Amerykańskiego w MLP. Ukazuje historię utalentowanych polskich i amerykańskich lotniczek. Dzięki filmom i licznym eksponatom dowiemy się o niebywałej odwadze min. Wandy
Modibowskiej czy Jadwigi Piłsudskiej-Jaraczewskiej.
W ramach wystawy o swoich doświadczeniach opowie astronautka Marsha S. Ivins, której wizyta zapowiadana jest na 26 września. Wystawę o latających
wojowniczkach można podziwiać już teraz – potrwa
ona do października w Gmachu Głównym Muzeum
przy Alei Jana Pawła II 39.
(TP)
Letnie warsztaty plenerowe Łaźni Nowej
rozegrają się na nowohuckich podwórkach.
Limit wieku – brak. Cena? Absolutnie
gratis. Jedyne wymagania: dobre chęci,
dobry humor i dobra energia.
Warsztaty Teatru Łaźnia Nowa prowadzone
są przez artystów, muzyków, aktorów,
reżyserów i mieszkańców Nowej
Huty. Mają formę obozu wędrownego,
przemieszczającego się pomiędzy
nowohuckimi podwórkami. Tym razem
to mieszkańcy Nowej Huty będą tymi,
którzy przyjmują artystów u siebie.
Wychodząc w teren chcą nawiązać
kontakt z tymi, którzy na spektakle nie
chodzą, otworzyć się na nowe środowiska
i namówić je do wspólnego działania.
Data: 26 – 29.07
Miejsce: os. Willowe 9, os. Krakowiaków 38
Prowadzenie: Kacper Ziemianin
Opis: Uczestnicy warsztatów dowiedzą się,
jak zamienić starą zabawkę, niepotrzebne
radio, nie działającego walkmana w nowy
elektroniczny instrument muzyczny oraz
przećwiczą zdobytą wiedzę w praktyce.
Na koniec – wspólny koncert.
Data: 31.07 – 04.08
Miejsce: os. Szkolne 24
Prowadzenie: Edyta Gajda
Opis: Warsztaty obejmą działania
z wykorzystaniem recyclingu. Rzeczy
niepotrzebne uczestnicy warsztatu przerobią
na nowe, dziwne i ciekawe. Prowadząca warsztat
nauczy ich, jak zrobić aparat fotograficzny
z tektury, zwierzątka z płytek CD, etc.
UDZIAŁ W 100%
DARMOWY!
tel.: 509 110 064
e-mail: [email protected]
aktualności
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
6///
lodołamacz///nr 9 [10] / 2012 23 lipca – 5 sierpnia
zbawienne plażowanie
/ / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
Lato. Choć upragnione i tak długo
wyczekiwane, gdy już przyjdzie
– jest bezlitosne. Promienie słońca
już od rana agresywnie wdzierają się
do mieszkania przez najszczelniejsze
nawet zasłony i żaluzje. Sen bez
kołdry na niewiele się zdaje. Kolejna
kąpiel w lodowatej wodzie daje
ukojenie tylko na chwilę, a hektolitry
wypijanej mineralki wchłaniane
są raczej w celu zapewnienia
jakiejkolwiek egzystencji, a nie
orzeźwienia. Wychodzę na osiedle.
Mimo wczesnej pory żar bucha
od asfaltu, bardziej przypominającego
walcowaną smołę. Ławka w cieniu
to tylko pozorne rozwiązanie –
wiatr jest dzisiaj sprzymierzeńcem
ognistego żywiołu. Cóż, trzeba
wracać na klatkę.
tak!
Klatka to jest właśnie to miejsce! Idealne
na spędzenie upalnej niedzieli. Narastająca nuda po godzinie siedzenia na parapecie sprawia,
że znajduję się o krok od rozpaczy. Nadchodzi sąsiad.
Szukam na jego twarzy oznak, że podobnie jak ja
czuje się jak u wrót piekła. Nic z tego. Zadowolony,
uśmiechnięty i na moje szczęście – chętny do zbawiania. Szybkiego, skutecznego, przeprowadzonego
jednym zdaniem:
Jedziemy nad wodę?
Eureka. Bingo. Hura. Jak mogłem na to nie wpaść.
Czy te pięćdziesiąt stopni w słońcu aż tak ograniczają
myślenie? Być może. Na szczęście do pakowania się za
wiele fantazji nie trzeba. Klapki, ręcznik, kąpielówki,
zeszłoroczna, lekko przyozdobiona nadmorskim piaskiem Kolastyna – i ruszamy. Tłumy na Strudze, tłumy
na Bulwarowej, wszyscy ciągną w stronę słynnej Krakowianki. Ci mniej spragnieni kąpieli pozostają nad
zalewem i karmią łabędzie. Reszta ustawia się w sporej
/ / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
///7
lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej huty
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
Wchodzi na ring tylko po to, by
wygrać. Jest ambitna, odważna,
gotowa do wielu godzin ciężkich
treningów. Nie przeszkadza jej
to być na co dzień roześmianą,
wesołą dziewczyną.
G
dy większość jej koleżanek właśnie odsypia wczorajszą imprezę lub szykuje się na zakupy w galerii,
ona ma już za sobą pierwszy i nie ostatni tego dnia
trening. Właśnie w takiej chwili udało nam się z nią
porozmawiać w kawiarni Parku Wodnego, gdzie
mieści się jej baza treningowa. O tajskim boksie, jego
walorach turystycznych i zbawiennym wpływie
na sylwetkę opowiada trzykrotna zawodowa mistrzyni Polski, wychowanka Maximusa Nowa Huta
– MAGDALENA RAK.
Rozmawiamy, gdy na zewnątrz panują tropikalne
upały. Jest cieplej niż w Tajlandii?
Zdecydowanie… nie. Nawet nie mówiąc o temperaturze, która tam jest o kilkanaście stopni wyższa. Wilgotność powietrza Tajlandii jest nieprawdopodobna
i ciężka do zniesienia.
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
kolejce, sięgającej niemal parkingu hotelu Santorini.
Tłum składający się z pięciu pokoleń mozolnie wchłaniany jest przez budynek basenu, którym zarządza aktualnie KS Wanda. Docieramy do kasy. Ceny biletów
to 12 zł normalne i 8 ulgowe. Po godz. 15 wejść można
odpowiednio za 8 i 5 zł i jest to ciekawa opcja na relaks
w tygodniu, po pracy. Poza tym nabyć można bilety rodzinne (2+1 po 27 zł oraz 2+2 po 32 zł).
Gdy przedostaniemy się na teren basenu wystarczy już tylko znaleźć miejscówkę do leżenia. O tej tuż
przy wodzie można zapomnieć, więc zostaje trawa.
Ruszamy do wody. Rozpędzić się i wskoczyć będzie
raczej ciężko, o tym samym pomyślało w tym czasie kilkunastu dzieciaków. Jednak wejście do krystalicznie czystej, chłodnawej wody daje niemałe
ukojenie. Miłośnicy pływania kraulem dwudziestu
długości basenu będą mieć na swojej drodze nieco
hałaśliwych przeszkód. Jeśli o sport chodzi, to już lepiej skupić się na siatkówce. Położone nieopodal boisko daje możliwość gry w popularną plażówkę. Gdy
ktoś stwierdzi, że woda chłodzi go za mało, skusić
się może na lody. Kto zgłodnieje, skorzystać może
ze standardowej oferty małej gastronomii: hamburgerów, hot-dogów czy zapiekanek.
Pograliśmy, poleżeliśmy, „popływaliśmy” –
może warto pojechać gdzie indziej? Gdzieś, gdzie
miejsce w wodzie nie jest na kartki i przypada go
nieco więcej niż pół metra kwadratowego na osobę?
A więc Przylasek. Znów ruszamy w trasę. Aleja Solidarności, Ujastek Mogilski, Igołomska… Brak klimy
nie wadzi aż tak bardzo przy odsuniętych szybach.
Kilkanaście minut i jesteśmy. W sklepie w pobliżu
kąpieliska kolejka, zimnych piw już oczywiście brak,
lody na wykończeniu, o jednorazowych grillach
można też zapomnieć. Wjeżdżamy na parking.
Wstęp dla samochodu wynosi 10 zł, jeśli oczywiście wybierze się najchętniej odwiedzaną „jedynkę”. Ludzi tłum, znajomych mnóstwo. Organizatorzy
kąpieliska nie zapewniają muzyki, jednak zawsze
znajdzie się ktoś, kto nie żałuje akumulatora także
nuta dudni cały czas. Nad zgromadzonymi unosi
się chmura dymu z kopcących się grilli, co potęguje
upał jeszcze bardziej. Nikt jednak na to nie narzeka,
bo to tradycyjny element relaksu nad wodą. A w niej
oczywiście pełno już amatorów słonecznych kąpieli. Trzeba o tym amatorstwie pamiętać i pilnować się
nawzajem, gdyż przypadki utonięć nie należą niestety
wcale do rzadkości. Gdy popływamy, skorzystać można z typowych, rekreacyjnych atrakcji czyli siatkówki,
grilla a nawet z przynoszonego pod nos zimnego piwa,
w całkiem przystępnej cenie 4 zł za puszkę.
Jeszcze innego rodzaju pobyt nad wodą zorganizować sobie możemy jadąc na Brzegi. Dojazd nie
jest przesadnie skomplikowany. Klasztorna, Półłanki,
koło kościoła w lewo, kilka minut jazdy krętą drogą,
w prawo, kilkaset metrów w kurzu i jesteśmy. Cena
wjazdu dla osobówek to 8 zł. W szczytowych momentach sezonu o miejsce bardzo trudno. Obszar dla plażujących ma nieco inną konstrukcję niż na Przylasku.
Poza stromym brzegiem na samym początku mamy
do wyboru kilkadziesiąt „prywatnych półwyspów”,
położonych wśród trzcin, krzewów i innej nadwodnej roślinności. Teoretycznie na Brzegach obowiązuje zakaz kąpieli, jednak z jego respektowaniem tego
bywa… różnie. Na miejscu można posilić się typowymi, plażowymi frykasami: kiełbaska z grilla, piwo,
napoje. Sklep oddalony jest o kilka kilometrów.
Słońce dalej grzeje, ale już mniej intensywnie. Cienie się wydłużają, a upalna temperatura utrzymywana
jest głównie dzięki ciągle żarzącym się brykietom. Pora
wracać. Auto wygrzane do granic możliwości i przypieczona skóra sprawiają, że w cenie parkingu mamy
saunę. Ulgę przynosi dopiero otwarcie wszystkich szyb
w rozpędzonym bolidzie. Wjeżdżamy do dzielnicy,
kiedy powoli już się ściemnia. Słońce zastępują lampy,
neony i zegar na Placu Centralnym. Niewielka, ale zawsze jakaś obniżka temperatury sprawia, że widzimy
wszystkie wcześniej spotkane nad wodą, znajome twarze. Jesteśmy zadowoleni, odprężeni. Mamy w końcu
za sobą perfekcyjną niedzielę.
Tekst: Tomasz Piwowarczyk
Zdjęcia: Weronika w k Kupiszewska
aktualności
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
Co sprawiło, że wyleciałaś na drugi koniec świata,
do odleglej Azji?
Zorganizowana została tam potężna gala boksu tajskiego. Był to jeden z punktów starań muay thai
o znalezienie się wśród dyscyplin olimpijskich. Szanse
na to są bardzo duże, zwłaszcza, że odpada dużo mniej
widowiskowe tekwondo. Obecni byli ambasadorowie
wielu krajów i przedstawiciele Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Popularność tego sportu stale
rośnie. W Polsce już podlegamy pod Ministra Sportu.
Jaki był rezultat pojedynku?
Walkę przegrałam na punkty. Walczyłam z bardzo
doświadczoną zawodniczką z Australii, kilkunastokrotną mistrzynią świata. Nie do końca zgadzam się
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
radość
wygrywania
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
z werdyktem. W tym sporcie jednak panuje taka zasada, że aby zdetronizować mistrza trzeba wyraźnie wygrać. Wielu obserwatorów twierdzi jednak, że tę walkę
powinnam wygrać ja.
Opowiedz nam o początkach z boksem tajskim.
Pamiętasz swój pierwszy raz?
Długo trenowałam siatkówkę, jednak kontuzja sprawiła, że musiałam zakończyć treningi. Po półtorarocznej przerwie znajomy namówił mnie na muay thai.
Od zawsze lubiłam sport, na zajęcia poszłam rekreacyjnie, aby się poruszać. Od razu jednak zakochałam
się w tym sporcie, zresztą jak wielu ludzi, którzy mieli
kontakt z tą dyscypliną. Pierwszą walkę oczywiście
pamiętam. Jak to zwykle bywa w przypadku walk początkujących kobiet, była to zwykła szarpanina. Ale
wygrałam ją, co na pewno bardzo mnie podbudowało.
Na początku trenowałam dwa razy w tygodniu, teraz,
po czterech latach mam 10-11 jednostek treningowych tygodniowo. Trenujemy ciężko, naszym celem
są wrześniowe Mistrzostwa Świata w St. Petersburgu.
Oprócz obozów praktycznie cały czas trenuję w Parku
Wodnym, który jest głównym partnerem naszego teamu. Mam tu bardzo dobre warunki, korzystam z siłowni, sauny, odnowy biologicznej.
Czyli wakacje masz z głowy. Nie żałujesz czasami,
że sport angażuje cię tak bardzo?
Typowych wakacji nie miałam od czterech lat. Absolutnie nie żałuję swojego wyboru. Sport daje mi ogromną
satysfakcję. Radość ze zwycięstwa to coś niepowtarzalnego. Poza tym dzięki tej dyscyplinie mogę zwiedzić
różne zakątki świata. Byłam już w Turcji, na Łotwie,
w Rzymie. Poznałam wielu znakomitych ludzi. Sport
udaje też pogodzić mi się z edukacją: studiuję wychowanie fizyczne na AWF.
Jakie są twoje największe sukcesy?
Trzykrotnie zdobyłam zawodowe Mistrzostwo Polski.
W sumie stoczyłam blisko 30 walk, zarówno amator-
skich, jak i zawodowych. Większość z nich wygrałam,
porażki przytrafiały mi się głównie na początku kariery.
Przez kilka lat trenowałaś w Nowej Hucie.
Jak myślisz , skąd się bierze rosnące
zainteresowanie sportami walki
w naszej dzielnicy?
Myślę, że przede wszystkim stąd, że Nowa Huta to stosunkowo młode społeczeństwo, mieszka tu sporo
młodych ludzi, zainteresowanych sportem. Poza tym
w naszym kraju sporty walki są ostatnio bardzo popularne i na szeroką skalę pokazywane w mediach. Mam
na myśli np. KSW. Powstają nowe kluby, a ludzie garną
się do trenowania MMA, boksu czy karate.
Co sądzisz o głosach, że sporty walki są zbyt
brutalne dla kobiet? Poleciłabyś tą dyscyplinę
swoim rówieśniczkom?
Zdecydowanie się z tymi głosami nie zgadzam. Jest
to sport doskonały dla każdego. W naszej grupie jest
cały przekrój społeczeństwa, są studenci nietypowych
kierunków, absolwenci prawa, kucharze. Są też dziewczyny. Ten sport bardzo łączy. Nikt przecież nie musi
od razu stawać do walki. Można trenować dla zdrowia,
dla urody czy dobrej kondycji. Oczywiście polecam
wszystkim muay thai. To idealne zajęcie dla kogoś,
kto chce pozbyć się zbędnych kilogramów i wyrzeźbić swoje ciało. Wiele moich rówieśniczek spędza czas
na zakupach w galeriach czy na imprezach. A później
dziwią się, że nie wyglądają tak, jakby chciały. A przecież panom dużo bardziej od niechcianych krągłości
podobają się szczupłe, wysportowane, ale ciągle kobiece sylwetki. Prawda?
Nie pozostaje mi nic innego jak się z tą tezą
zgodzić. Dziękuję za rozmowę i życzę wielu
sukcesów i wytrwałości!
Tekst: Tomasz Piwowarczyk
Zdjęcia: Marcin Kądziołka
pasje
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
8///
///9
lodołamacz///nr 9 [10] / 2012 23 lipca – 5 sierpnia
/ / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej huty
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
zamykamy o 22 okna i drzwi, żeby muzyka sąsiadom nie przeszkadzała, to nam się leje pot po plecach, ale tańczymy do upadłego!
— Tu czujemy się jak w rodzinie, akceptowane
- wtóruje koleżanka blondynka. Też nie chce podać
imienia, ale jest tu na każdym wieczorku. Przychodzą zawsze: we trzy, w szóstkę, w dziesiątkę; ich dewiza: nie trzeba partnerów, bawią się same, w kółku,
czasem Marek (solista Quatro) zabawy wymyśla
– nie trzeba aerobicu, tylko parę godzin potrząsać
tyłkiem i tłuszczyk się spala. Po chwili rozmowy
wspomniany Marek przychodzi do stolika aby się
przywitać, cmoka kobiety w policzek. — Kupię mu
snikersa, bo gwiazdorzy - śmieje się czarnowłosa
bywalczyni.
— Najważniejsze, że tu zawieramy przyjaźnie,
nawet między kobietami. My nie szukamy facetów!
Jest świetna obsługa przyjazna klientowi: jak jest
full gości, to zawsze stołeczek dostawiają – dodaje
już siwowłosa tancerka. Wszystkie panie pracują
w jednej firmie, stąd się znają i wszystkie zgodnie
twierdzą: tu jest unikatowa atmosfera i muzyka.
potańcówki
pod kuternogą
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
K
iedy zaczyna się weekend, stali bywalcy dancingów
Stylowej pucują buty, panie katują włosy wałkami, kelnerki poprawiają makijaż, mieszkańcy kupują
stopery do uszu. Wreszcie wybija godzina 18. Nic nie
powstrzyma tancerzy: ani piłkarskie mecze, ani niepogoda, ani nawet czołg z pobliskiego osiedla, gdyby
ruszyć mógł z posad pomnika. Bez tych ludzi Stylowa
byłaby inna; bez nich nie byłoby socrealistyczno-dancingowej perły w koronie nowohuckiego clubbingu.
/ / / / / / / / //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Kuternoga wodzirejem
Pani Helenka z koleżanką (60+, właśnie wróciły
z NCK-u, gdzie występował znany kabaret) popijają piwko. Wciąż czują się młode duchem: — Odkąd
pamiętam tu przychodzę – mówi Helena. — Kiedyś
na Stylową żartobliwie mówiono „bar pod Kuternogą”, ale to nawiązywało raczej do pomnika Lenina,
a nie do wieku klienteli.
Dziś po Leninie ani śladu, dociekliwi mogą
spostrzec jedynie dwie niewielkie figurki Lenina:
za barem i na jednym ze stolików w Stylowej. Większość ze stałych bywalców nowohuckich potańcówek doskonale pamięta, jak podłożono wybuchowy
ładunek pod Lenina, niestety uszkadzając mu jedynie pietę. Pani Helenka wspomina to wydarzenie: Deszcz był, to i ładunek zamókł. A o Leninie tośmy
mówili, że wyszedł ze Stylowej i idzie do Arkadii,
tam gdzie dziś jest bank BPH. Mój wnuczek żartuje,
że to był pierwszy
Nowohucki clubbing.
— W czasie Euro frekwencja nam spadła – twierdzi Stanisława Olchawa, kierowniczka. — Przychodziło jedynie kilka osób. Pan Heniu (rodzynek, który tańce przedłożył nad piłkę), tłumaczy: — Strzelić
gola to emocje, ale jakie tutaj emocje sportowe
w Stylowej były, jakie skandale w latach siedemdziesiątych… niech się Euro schowa! Był taki piłkarz
Wisły, Iwan, nazwisko miał takie, bo na imię mu
było Andrzej. Zdobył chyba ze cztery tytuły mistrzowskie, strzelał gole jak dziś Ronaldo i raz jedną
kelnerkę w Stylowej strzelił w twarz, tak, że za jej po-
bicie trafił nawet do aresztu… A sportowo to lepiej
się na parkiecie poruszać, niż grzybieć za ekranem.
Jak tak posiedzę, posłucham, popatrzę, a i potańczę
czasem, to mi wraca chęć do życia…
Stanisława Olchawa razem z Leonią Michałek
prowadzą firmę Styl s.c. — To chyba jedyna spółka, która bez zmian przetrwała 26 lat – śmieje się
pani Stanisława. Przyjechała do Huty w 1964 roku
spod Nowego Sącza za mężem, który pracował
w Hucie Lenina. Wieczorki też prowadzone są prawie od ćwierć wieku. - 10 lat temu odwiedzali nas
dostojni panowie, pod krawatem: za punkt honoru
uważali przyjść z wybranką serca. Dziś przychodzi
inne pokolenie, więcej pań, można tańczyć samemu.
Menu także się zmieniło, zamiast galaretek balbinek
króluje tatar, śledzik – zwłaszcza po japońsku – i domowe ciasta. Większość gości to emeryci, mają mało
pieniędzy, ale są głodni zabawy.
Peerelowska perełka
Kasia i Karol są małżeństwem od kilku lat,
przyprowadzili do Stylowej kilkoro znajomych.
Karol z westchnieniem podziwu wspomina, jaką
imprezę na pępkowe szwagier zrobił tu niedawno.
To nieprawda, mówi, że to lokal dla starszych, dzisiaj średnia wieku to jedynie 45 lat.
— Najwięcej osób przychodzi w sobotę – zdradza stała bywalczyni (zrobiona fryzura, czerwony
manicure, duży dekolt). - Bo gdzie indziej w Hucie
iść pobalować po pracy? W hotelu obok tylko DJ,
na Górali w niedzielę grają, ale bez bufetu, a tutaj
jest wszystko! No może klima by się przydała, bo jak
wydarzenia
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
Unikatowa muza
Biełyje Rozy, Abba, Piasek, Universe, włoskie
pieśni – słowem: dla każdego coś miłego, to dewiza zespołu Quatro. Małgosia i Marek, nowohucianie, grają na potańcówkach w Stylowej od pięciu lat.
- Słowo honoru, tu zawsze jest spokój bez żadnych
awantur. Ostatnio graliśmy nawet dla jubilatów. którzy mieli 90 lat, a obchodzili jubileusz małżeństwa.
— Przykro tylko – mówi Stanisława Olchowa –
że skargi na nas są, że po 22 zakłócamy spokój. Ewa,
klientka, wie o tych kłopotach z mieszkańcami: zapomnieli, że sami też chodzili do Stylowej, a teraz
nam się bawić nie dają. A przecież sami mogliby dołączyć, aż przyjemnie popatrzeć, nawet 80-latkowie
bawią się z klasą.
Rafał przyszedł z żoną na piwko. Jego dziadek,
Longin (82 lata), był stałym bywalcem wieczorków.
Złota rączka, w lokalu wszystkie lodówki naprawił i kierowniczki dobrze znał. Pracował na Hucie
i po pracy zawsze przychodził na tańce. Teraz jest
za granicą, ma wstawiony rozrusznik serca, ale często wspomina te zabawy, kiedy przyjeżdża do nie-
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
go wnuk z żoną. - U nas to tradycja rodzinna była,
że mężczyźni pracowali na hucie, dziadek, tata, teściu. Tylko ja się wyrodziłem, ale teraz żałuję. Koledzy odprawy takie dostali, że są ustawieni…
Niedawno ruszyła strona internetowa http://
www.stylowa-nowahuta.pl. W księdze pamiątkowej są wpisy: po angielsku, niemiecku, rosyjsku i…
chińsku. Chciałoby się rzec: lokal międzynarodowy.
Zabytkowy parkiet, masywne kolumny, bordowe
parawany, sala oświetlona dyskotekowymi, kolorowymi światełkami. — To lokal pod wezwaniem
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
komunistycznym - żali się pan Rysio. - Bilet wstępu
kosztuje 10 zł, to nie tak wiele, ale jest jeden minus,
proszę napisać: toaleta nawet dla klientów jest płatna 50 groszy!
Napisałam, a po rozmowie z kierowniczką
Stylowej uzyskałam obietnicę, że wkrótce problem
opłaty za toaletę będzie rozwiązany z korzyścią dla
konsumenta.
Tekst: Monika Hyla
Zdjęcia: Marcin Kądziołka
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
wydarzenia
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
10///
lodołamacz///nr 9 [10] / 2012 23 lipca – 5 sierpnia
/ / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
///11
lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej huty
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
/ / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
cichobiegi
w nowej
hucie
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Ś
Wojtek i Łukasz od lat są kolekcjone-
Jeszcze innym działaniem jest obowiązkowe żewiatło pstryk – i robi się ciemno, drzwi zatrzasku- wspomina, jak pewnego razu na 30 minut przed
ją się za ostatnim widzem. Zaczyna się upalne lato. spektaklem „siadły mu kanały”, reflektor był głuchy gnanie się co roku z częścią dekoracji. Sztuka „zeszła”
i nie świecił. A tu publiczność czeka pod drzwiami. już jakiś czas temu – nie jest i nie będzie już grana.
Słońce daje popalić. Jak gorąco jest wtedy w teatrze?
Łaźnia w tym roku pracuje nad programem let- W nerwach walczyli do ostatniej minuty. — W trady- Dekoracje jeszcze jakiś czas są w magazynie. Czanim o wdzięcznej nazwie „wakacje z łaźniowcami”. cyjnym reflektorze wymieniłbym żarówkę i po pto- sem są wykorzystywane do innego przedstawienia:
Imprezę przygotowujemy w pokojach biurowych. kach – mówi. Co więc można robić z takim reflek- np. biały stół staje się czarnym, nocnym stolikiem.
Sale teatralne, magazyny kostiumów i dekoracji za- torem w lecie? — Dać mu odpoczywać, niech ładuje W teatrze zawsze robienie nowej dekoracji zaczyna
się od przeglądania pod kątem tego, co może pasować
padają w dziwną zadumę. Spowite mrokiem czekają sobie bity – żartuje Sławek.
Piotrek ma kilkanaście urządzeń do wizuali- w przyszłości. Takie selekcje zajmują Danielowi w lena swój czas. Mimo upałów, do pracy przystępuje
technika, czyli chłopcy z zespołu technicznego. Za- zacji i projekcji wideo. Dla niego to żadna dziwota. cie sporo czasu. – Czasem mamy bardzo ładne rekwinim pójdą na urlopy, rozkładają na czynniki pierwsze „Po prostu wchodzę na Google’a i tak długo gugluję, zyty właściwe tylko do danej sztuki, ale często sam
teatralną maszynerię. Każdy reflektor jest otwierany aż znajdę przyczynę awarii”. Wspomina pewien zło- przedmiot jest na tyle ciekawy, że trudno go wycoi sprawdzany. — Każdą soczewkę dokładnie myjemy śliwy rzutnik. Jeden z trzech rzutników uwziął się fać. Tak właśnie w Łaźni przetrwała teatralna riksza,
i wycieramy do sucha – mówi Sław. Soczewka to du- i na przedstawieniach regularnie się zawieszał. Wy- zdatna do jazdy tylko jako dekoracja teatralna. Jest
sza reflektora, wystarczy że się zabrudzi i klops, nie glądało to mniej więcej tak: na próbie sobie rzutni- piękna, nie mógłbym jej rozebrać.
Jola, która zajmuje się kostiumami i tzw. małymi
czek hulał jak tralala, ale na spektaklu, gdy przychoma świecenia.
W magazynie na metalowych stelażach wiszą dziła jego chwila, zawieszał się. I nic, czarno. W koń- rekwizytami, w lecie musi pozbierać wszystkie koreflektory starego typu. Reflektory nowego typu, tzw. cu przyjechali ludzie z serwisu. Co tam mogło się stiumy do magazynu i sprawdzić każdy najdrobniej„głowy”, nie mieszają się ze „staruszkami”. Taka gło- zepsuć? Przyjęli metodę wymiany każdego modułu. szy szew. Ewentualne usterki trzeba naprawiać. Niewa to właściwie komputer, który świeci; ma w sobie I, jak mówi Piotrek, po kawałku wymienili cały pro- które ubrania trzeba specjalnie wyczyścić, innych zaś
silniki i procesory. Stary reflektor analogowy jest jektor a przyczyny i tak nie znaleźli. Tak, że nigdy nie nie wolno czyścić wcale – mają być brudne i pomięte.
Jola o tym wszystkim musi pamiętać. Każdy kostium
ustawiany ręcznie. Nowy reflektor – komputer – trze- wiesz, jakie połączenie ci nie zadziała.
Dawniej jak aktor zapomniał kwestii na scenie ma w głowie, wie w jakim stanie ma być i w takim bęba powiesić i podłączyć do oprogramowania. Sław
to była to tzw. wpadka, obsuwa. Dzisiaj skompliko- dzie. Tymczasem Sław martwi się co będzie z kotara/ / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
wany sprzęt elektroniczny zawiesza się w najbardziej mi. Bo z nimi w każdym teatrze kłopot. Z jednej stronieoczekiwanych momentach. W naszym przedsta- ny nie da się bez nich robić teatru – to jest ich dobra
wieniu mamy taką scenę, że Jan Peszek rozmawia strona. Zła strona natomiast to fakt, że niemiłosierze swoim wizerunkiem na ekranie. – Czasem mi się nie zbierają kurz. Halina, która codziennie sprząta
śni – mówi Piotrek – że obraz w tym momencie nie nie może się nadziwić, skąd tyle kurzu, przecież tyle
wyświetla się. Coś się zawiesza. Co ma robić Janek? razy trzepali i sprzątali, a tu nic, ciągle kurz i kurz!
Co zrobię ja? Dawniej aktorzy, jak to się mówi w slan- Sław musi je porządnie wytrzepać. W Krakowie każgu branżowym, „szyli coś”, improwizowali, a co robić dy teatr robi to w innych miejscach. Stary Teatr wyz komputerem? Widziałeś kiedyś „szyjący kompu- nosi swoje kotary nad Wisłę. Zawsze w wakacje jest
ter”? Na szczęście nic takiego nam się nie przydarzyło. taki dzień, w którym widzimy kilku panów z kotarą
Daniel lubi lato, bo wtedy jest cicho i jest sam na ramieniu. W Łaźni Wisły nie ma, ale za to jest łaźw magazynie dekoracji. – W lecie dekoracje na nowo niowy park. Tak więc i w tym roku technika weźmie
układam, sprawdzam, naprawiam – opowiada. – kotary na ramiona (a waży taka kotara nawet 50 kg),
Czasem szukam czegoś, co zagubiło się w czasie se- buch kotarą na trawę i flup-łup, a zaśpiewają przy tym
zonu, co zabrał pewnie jakiś krasnoludek. Moja praca „łupu cupu kotaro kurzu nie łap”. Zgadnijcie na jaką
w lecie to biuro detektywistyczne do poszukiwania melodię, drodzy czytelnicy.
zagubionych rzeczy. Aktor na próbie pół roku temu
wziął jakiś rekwizyt i mu się zawieruszył. Teraz okaTekst: Jarosław Tochowicz.
zało się, że leży sobie spokojnie w pokoju nr 12. Kto by
Zdjęcia: Weronika w k Kupiszewska
się tego spodziewał? Nikt.
ludzie
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
rami sneakersów – tenisówek na płaskiej podeszwie. Buty te, nieodłączny
element kultury hip hop, idealnie
sprawdzają się w nowohuckich
warunkach. O pasji, prestiżu i modzie
rozmawia Weronika wk Kupiszewska.
Co znaczy słowo kix w nazwie waszego
butiku Idea Kix?
Wojtek: Kix w slangu znaczy po prostu tenisówki,
kopniaki. Skneakers wzięło się chyba od tego, że angielskie to sneak znaczy skradać się, przemykać. Stąd
określenie cichobiegi, czyli buty na płaskiej podeszwie.
Czym się charakteryzują wasze buty?
W: Przede wszystkim chodzimy w butach, które zostały zaprojektowane w latach 80. i pierwszej połowie lat
90. Odpowiada nam ta stylistyka. Buty produkowane
w późniejszych latach przestały nas interesować, ich
design był nieciekawy. Stąd wzięło się poszukiwanie
starych tenisówek. Noszenie butów sportowych miało
związek ze stylem życia i środowiskiem, w którym się
wychowywałem. Najwięcej czasu spędzałem na ulicy,
musiałem mieć fajne i wygodne buty. Uprawiając sporty takie jak koszykówka, jazda na desce czy BMX, nie
moglem mieć na nogach glanów czy trampek z targu.
Trudno było zdobyć sneakersy?
W: Kiedyś, w naszej szerokości geograficznej, „w krainie buraka cukrowego”, było bardzo ciężko. Dlatego
ich kolekcjonowanie miało wtedy smak, było ekscytujące. Kiedy ktoś jechał za granicę, szukał starszych,
trudno dostępnych modeli w małych sklepikach albo
w hurtowniach. Jeśli znalazł, przywoził sobie i znajomym. Na początku lat 90. pojawiły się stoiska i sklepy
sportowe w śródmieściu, gdzie sprzedawano oryginalne zachodnie buty. Były tak drogie, że mało kto mógł
sobie na nie pozwolić. Stąd posiadanie markowych
butów na dzielnicy równało się ze swego rodzaju prestiżem, umiejętnością radzenia sobie, posiadania kasy
i ulicznego sprytu.
Jak rzecz się miała w Nowej Hucie?
W: Całkiem normalne było, że gdy ktoś kupił buty,
chodził w nich przez pół roku, następnie sprzedawał
je komuś innemu, a trzecia osoba ustawiała się w kolejce do tej samej pary. Były też wyspecjalizowane
ekipy, które trudziły się ich kradzieżą. Kiedy widzieli,
że ktoś wychodzi ze sklepu z nowym pudelkiem, szli
za nim na Planty. W ten sposób buty znajdowały nowego właściciela, często w Hucie. Kiedy dorastałem,
posiadanie zachodnich butów było marzeniem. Odkładało się na nie nawet przez pół roku. Kiedy udało
się takie buty zdobyć, urastały do roli swego pomnika.
Jak sneakersy przerodziły się w legendę?
Łukasz: Pod koniec lat 70. b-boye w Nowym Jorku zaczęli tańczyć w butach Puma Clyde i Suede. Na początku lat 80. raperzy z Run DMC przenieśli wizerunek ulicy na scenę: nosili jeansy, skórzane kurtki, kapelusze
fedora i obowiązkowo Adidasy Superstar. W roku ’83
nagrali piosenkę „My Adidas”, która stała się totalnym
hitem i ludzi ogarnął szał. Wszyscy zaczęli nosić te buty,
a ich sprzedaż niesamowicie podskoczyła. To był przełom. Wcześniej Adidas postrzegany był jako niemiecka
firma, robiąca sportowe ciuchy dla „Klausów” i innych
„Helmutów”: białe polo z wyprasowanym kołnierzykiem, wszystko w kancik. Nikt nie kojarzył tej firmy
z kulturą ulicy. Dopiero po sukcesie singla dowodzący działem marketingu Adidasa został zaproszony
na koncert Run DMC. W pewnym momencie ze sceny
padło hasło: “Każdy kto nosi Adidasy, niech je pokaże!”. Kiedy gość zobaczył w powietrzu pięć tysięcy butów, zrozumiał, jaki w tym tkwi potencjał.
ludzie stali po cztery dni w kolejce, czasami dochodziło nawet do zamieszek. W momencie premiery niedawnego retro Air Jordan XI Concord Afroamerykanie pod sklepami sportowymi w Ameryce po prostu
oszaleli. Sneakersy zawsze były jednym z najważniejszych elementów ich kultury w Ameryce. Wystarczy
spojrzeć na podejście do tematu w filmach Spike’a Lee.
A stosunek właściciela do jego butów?
Ł: Te buty były drogie. Ludzie nie mogli sobie pozwolić
na ciągłe kupowanie nowych par. Popularne więc stało się wymienianie sznurówek, żeby nadać im świeży
wygląd. Ludzie nosili przy sobie szczoteczki do zębów,
żeby zawsze dbać o czystość obuwia. Niektórzy wolą,
gdy but wygląda na świeżo wyjęty z pudełka. Mnie
podobają się buty, po których widać, że były noszone:
lekko wyprofilowany, dopasowany do stopy kształt,
trochę zmęczone materiały.
Kim są wasi klienci?
Ł: Jedną z grup są osoby, które pamiętają stare czasy
i chcą po prostu kupić fajne sneakersy. Inni zbierają
wyłącznie rożne kolorystyki jednego modelu. Pojawiają się fani ściśle limitowanych modeli. A część idzie
po prostu za modą i nie ma pojęcia, że Air Max to nie
jest jeden model, a cała rodzina butów. Takich staramy się zarazić pasją i czasami się nam udaje.
Tekst i zdjęcia: Weronika w k Kupiszewska
Rysunek: Łukasz Lenda
letnie stany teatralne
Jak rozeszła się sneakersowa fala po świecie?
Ł: Korporacje doszły do wniosku, że skoro ludzie
potrafią za takimi butami zjeździć pól kraju, warto
wyjść im naprzeciw i zacząć produkować wersje retro.
Wyczuli w tym zysk. Zaczęli wypuszczać mocno limitowane edycje i rozprowadzać je po małych butikach.
Gdy pojawiało się na rynku 200 par danej kolorystyki,
ludzie
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
12///
///13
lodołamacz///nr 9 [10] / 2012 23 lipca – 5 sierpnia
/ / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
MALOWANE
MURY
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
P
rzemieszczając się po Nowej Hucie, w wielu miejscach natkniemy się na „malowane mury”, czyli
po prostu graffiti. Wykonane są różnie. Jedne starannie, profesjonalnie, z nerwem i sporą dozą talentu.
Inne to po prostu bazgroły bez ładu i składu, robione
chyba po to tylko, aby w ten sposób ,,zaistnieć” w przestrzeni swojego osiedla czy ulicy, lub by ogłosić wszem
i wobec swą frustrację, złość oraz poglądy na świat.
Początków graffiti, na dodatek wykonywanych
zupełnie oficjalnie, należy szukać na przełomie lat 50.
i 60. XX wieku. To wtedy na murach stalowni i walcowni Huty im .Lenina, można było przeczytać hasła
typu ,,Jutro socjalistycznej Polski budujemy dziś” czy
,,Niech żyje VI zjazd PZPR”. A że wykonano je solidnie,
resztki niektórych jeszcze nie tak dawno można było
tu i tam zobaczyć. Inne malowidła, także wykonane
oficjalnie, zdobiły ściany zlikwidowanego i przebranżowionego sklepu ,,Mleko”. Jak łatwo zgadnąć, reklamowały one zalety i wszelkie prozdrowotne działania
mleka i jego przetworów. Pamiętam, że jedną ze ścian
zdobiła nieco kubistyczna postać sportowca. W jednej ręce dźwigał sztangę z dużą ilością ciężarów, zaś
w drugiej trzymał szklankę z mlekiem. Były tam też
podobizny dzieci i szczęśliwej rodziny, popijającej ów
trunek. Nie znany jest autor tych dzieł, które można
było oglądać jeszcze pod koniec lat 80.
Specyficzne graffiti można było zobaczyć wokół
szkół. Były to swego rodzaju ,,działania matematyczne”. Pomiędzy dwie pary inicjałów wstawiano znak +,
a po drugich inicjałach znak = i litery WM lub WWM.
Owo dodawanie oznaczało iż posiadacze owych inicjałów są parą, i łączy ich Wielka Miłość lub Wielka
Wzajemna Miłość.
Istniały też napisy kibicowskie. Ograniczały
się początkowo tylko do nazw klubów. Głównie był
to Hutnik, jako lokalny klub nowohucki, powiązany
z kombinatem, oraz prowadzący rodzaj szkółki piłkarskiej. A że zainteresowanie piłką nożną było spore,
a w klubie zaczynali swe kariery późniejsi liczący się
gracze, więc Hutnik cieszył się uznaniem i sympatią.
Inne kluby, jak Wisła czy Cracovia w dawnych latach
miały mniej sympatyków wśród nowohucian. Z kronikarskiego obowiązku dodać mi wypada, że dopiski
do nazw klubów, które obecnie widzimy na murach,
to sprawa późniejsza. Wszelkie „dodatki” typu „łowcy
psów” czy „łowcy gumiorów” (że o innych nie wspomnę), to sprawa ostatnich kilkunastu lat.
W latach 80. XX wieku do nowohuckich (i nie
tylko) graffiti wkroczyła polityka. W stanie wojennym
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
wydarzenia
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej huty
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
na murach i płotach pojawiły się napisy kredą i farbą
głoszące min. że ,,Solidarność zwycięży” i że „Znajdzie
się pała na generała”, czy przyadoptowana do nowych
czasów sławna okupacyjna ,,kotwica” Polski Walczącej.
Występowała ona w dwu wersjach, tradycyjnej oraz
unowocześnionej. W tej ostatniej górna część litery „P”
wzbogacana była fragmentem litery „S” z solidarnościową chorągiewką.
Polityka powróciła na mury pod koniec lat 80.
Po telewizyjnej debacie dwóch ówczesnych przywódców związkowych: Alfreda Miodowicza i Lecha Wałęsy, w różnych miejscach pojawiły się napisy: „Miodowicz kolaborant, Wałęsa dezodorant”. Czy przyszły
prezydent miał być symbolem świeżości i pięknego
zapachu w aktualnych realiach politycznych? Napis
przez długi czas można było oglądać na bocznej ścianie garaży wewnątrz osiedla Spółdzielczego. Polityka
na krótko powróciła na mury w latach 90., po wyborze Lecha Wałęsy na prezydenta. Na jednym z bloków
osiedla Kolorowego zawisł wówcza wierszyk: ,,Nie tak
często się spotyka w Belwederze elektryka, będzie siedział jak na słupie, cały naród mając w d…”.
W tym samym mniej więcej czasie rozgrywały się
mniejsze i większe utarczki pomiędzy skinheadami
a punkami i innymi, którzy z ideologią skinheadów się
nie identyfikowali. Na murach pojawiły się więc napisy
głoszące: ,,Je..ć skina!”.
Pod koniec lat 90. poznaliśmy pierwsze graffiti
reklamowe. Ajenci punktów usługowych zlecali malowanie ścian przy swoich firmach. Kilka takich malowideł, dziś już nie istniejących, powstało na osiedlu
Kolorowym, przy ulicy Kocmyrzowskiej, oraz na osiedlu Spółdzielczym. Najciekawsza moim zdaniem była
reklama pubu oraz znajdującego się nieopodal punktu
zegarmistrzowskiego na osiedlu Kolorowym. Dziś malowidła te już nie istnieją. Czasami graffiti reklamuje
nie tylko sklep, punkt usługowy, czy lokal gastronomiczny. Bywa też wizytówką szkoły. Kto nie wierzy,
niech pofatyguje się na osiedle Handlowe, gdzie mieści
się szkoła mistrzostwa sportowego. Na jej ścianach, widocznych od strony ulicy i osiedlowego chodnika, zobaczyć można malowidła o treści sportowej. Przy ich
wykonywaniu brali udział uczniowie szkoły.
Graffiti najnowsze, powstałe w ciągu ostatnich
kilku lat, jest bardzo różne. W zależności od tego
co w duszy gra wykonawcy, można zobaczyć całą gamę
stylów i środków wyrazu. Wędrując po osiedlach znajdziemy wykonane kredą lub farbą hasła kibicowskie
i rasistowskie, oraz antyklerykalne. Co jakiś czas pojawia się też skrót CHWDP. Jego treści tłumaczyć nie
będę. Pojawiają się też kombinacje literowe, układając
się w hasła zrozumiałe wyłącznie dla wąskiej grupy.
Czasem dawne szare ściany garaży czy składów rozkwitają w fantazyjne krajobrazy, rodem z kreskówek
lub komiksów. Obok pojawiają się ich bohaterowie,
fantazyjne rośliny czy zwierzęta, lub uważnie patrzące
ze ściany, ogromne oczy…
Graffiti , murale, spray art – to elementy zmieniającego się świata i miasta. Żywot tych malunków
zwykle jest dość krótki. Zamalowywane, likwidowane
przez niechętnych takim „ozdobom”, czasami szpecą
odnowione elewacje, zakrywane są nowymi pracami, nikną i pojawiają się na nowo. Być może niektóre
z nich zostaną kiedyś uznane za dzieła sztuki, a ich
twórcy staną się z czasem tak sławni jak amerykańscy prekursorzy zjawiska: Lady Pink czy Mr Future,
a Nowa Huta stanie się dzięki nim tak sławna jak nowojorski Brooklyn w latach 80? Kto wie, może nawet
kiedyś w propozycjach biur turystycznych pojawi się
oferta wycieczki „Szlakiem nowohuckich graffiti”?
Tekst: Andrzej Nazar
Zdjęcia: Weronika w k Kupiszewska
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
wydarzenia
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
14///
posadzeni
///15
lodołamacz///nr 9 [10] / 2012 23 lipca – 5 sierpnia
/ / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
na budowie
O nowym cyklu „Posadzonych”, osiedlowej ławce i wietrzeniu mózgów
rozmawiają: TOMASZ URYNOWICZ I MARCIN BZYK.
Tomasz Urynowicz///Nowa Huta ciągle jest w budowie. Jest zjawiskiem, które nie skończyło się w latach pięćdziesiątych czy sześćdziesiątych. Wnukowie
budowniczych Nowej Huty zakasują rękawy i budują
dzielnicę na nowo, pod potrzeby nowego mieszkańca,
nowego konsumenta. Zawsze nam się wydawało, że żyjemy w mieście, które jest poniekąd w opozycji do Krakowa. Dla niektórych mogło być czymś gorszym, czymś
wstydliwym. Te trudne czasu Nowa Huta przechodzi
jednak w ten sposób, że jest tu grupa zapaleńców, która
dostrzega wartość w tym wszystkim co tutaj jest wokół.
Bzyk///I ta lokalność identyfikuje młodych ludzi. Nie
mamy tysiąc lat tradycji nowohuckich rodzin, góra
trzy pokolenia.
Huty”, ma charakter budowy czegoś trwalszego. Staje się punktem odniesienia dla tego pokolenia, które
ma teraz lat dwadzieścia, może trzydzieści. Stąd nasz
pomysł na rozwinięcie cyklu „Posadzonych” na „Posadzonych na budowie”, czyli żywy cykl, który będzie
mówił o ludzkich projektach , pomysłach i zaangażowaniu w zmienianie Nowej Huty.
B///Do tej pory siedzieliśmy na ławce, uznając
że to jest nasze centrum. W dawnej Nowej Hucie ławka była elementem życia społecznego. Nie było internetu, telewizja miała dwa programy więc żeby się czegoś dowiedzieć to się przychodziło na ławkę. Ale teraz
wstajemy z ławki, ruszamy do Nowej Huty.
TU///Ruszamy, by opowiadać o tym, że ludzie mają
TU///Jednak w każdym z nas jest potrzeba zakorzenie- świetne pomysły. Lodołamacz, Radio Nowa Huta,
nia i identyfikacji z miejscem, w którym żyje. Proces
budowy tożsamości Nowej Huty, co się jeszcze często
grzecznie nazywa „obroną dobrego imienia Nowej
Unicut, Kombinator i tysiące innych. Trzeba rewitalizować przestrzeń. Nie może się ona ograniczać tylko
do budynków, placów, ulic. Tą przestrzeń będą kształ-
tować przede wszystkim ludzie. Dziś największym
problemem jest stara mentalność, która ogranicza
pewne pomysły a niektóre blokuje. Trzeba przyciągać
nowych, młodych, żeby Nową Hutę odmłodzić także
mentalnie. Samozadowolenie co do potrzeb ogranicza
wyobraźnię. A działać trzeba nie tylko na niwie kultury jako robienia plakatów i koncertów, ale też jako
zmiana relacji międzyludzkich.
B///Chcemy zejść z ławki, chcemy iść do ludzi. Pokazać to, co się tutaj buduje. Będzie sala gimnastyczna,
będzie remont bieżni na Krakusie i trybun. Ale chcemy pokazać nie tylko budowy konwencjonalne ale też
inicjatywy, które budują.
TU///Trzeba wykorzystać potencjał starego, zabytkowego budynku Famy. Trzeba też wykorzystać wszystko to, co było w prapradziejach i dotyczyło Nowej
Huty, czyli zbiory muzeum archeologicznego. Ostatnio prysła idea Muzeum PRL-u, pojawiła się propozycja Soclandu.
B///Był już Socland na Walcowni. W ciągu miesiąca
przychodziły tam może trzy osoby. A kompletnie nie
o to chodzi. Nowa Huta to fenomen. Niby nie odrębne
miasto a jednak…
TU///Ale też ten nasz wszechświat nie może się ograniczać do sześćdziesięciu tysięcy mieszkających w obrębie tej najstarszej części Huty. Tak jak w maglu, trzeba czasem otworzyć okno. Poczuć zapach, zobaczyć
przestrzeń, docenić to, co się dzieje wokół.
lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej huty
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
ludzie listy piszą...
Nie chcemy horoskopów!
Pierwszy raz „Lodołamacz” wpadł mi w ręce
w sklepie przy kasie, kiedy robiłem zakupy po pracy.
Uważam, że taka gazeta jest bardzo potrzebna, bo porusza sprawy bliskie naszemu sercu. Artykuły są ciekawe i można dowiedzieć się z nich między innymi
czym Nowa Huta żyła i żyje obecnie. Cieszę się (chyba
nie tylko ja :)), że dwutygodnik ten jest kolorowy, wydany na dobrej jakości papierze i bezpłatny. Błagam
tylko, aby nie umieszczać w nim horoskopów.
Z poważaniem Nowohucianin Mariusz Pisarczyk
Od redakcji: Dziękujemy za list i opinię, i obiecujemy, że horoskopy na łamach Lodołamacza nie zagoszczą ☺
////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Walczmy o czystą Hutę
W latach 60. ubiegłego stulecia S. Adamo śpiewał o śniegu, który padając na ziemię, przykrywał jej
całe zło. Niestety – to tylko piosenka. Dzisiaj, w XXI
w. bardziej adekwatna byłaby piosenka o wiosennej
zieleni. Ona faktycznie co roku przykrywa nie tyle zło,
co brud. Bo Nowa Huta jest brudna. Brudne są chodniki, trawniki (może słuszniej będzie powiedzieć – ich
resztki), całe osiedla. A wszystko dlatego, że parę
lat temu zmieniono przepisy. Kiedyś za utrzymanie
w czystości osiedli odpowiadali dozorcy. I bardzo się
starali bo Straż Miejska bardzo chętnie karząc ich
mandatami zasilała finanse Krakowa. Dziś ten obowiązek przejął ZIKiT. Miasto nie będzie karało mandatami samego siebie. A byłoby za co! Ubiegłoroczne
(i nie tylko) przegniłe liście walające się w resztkach
żywopłotów, zarastające chodniki (co pogarsza i tak
złą ich kondycję), gnijąca, skoszona trawa, itp., itd.
To wszystko efekt pracy firm zewnętrznych, które
ZIKiT wynajmuje do sprzątania płacąc ciężkie pieniądze. A ja pytam: czy nie lepiej było dołożyć parę groszy
dozorcy i mieć pewność, że będzie zrobione jak należy?
A gdyby nie było, to można by jeszcze zarobić na mandatach. Po co zmieniać coś, co dobrze funkcjonowało
przez lata? Nie zawsze zręby nowego opłaca się budować
na zgliszczach starego. Czasem trzeba użyć rozumu!
Bożena Gmyrek
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
akcja „lato”
w barwach
tęczy
Piszcie
na adres mailowy:
B///A głównie przewietrzyć trzeba mózgi.
[email protected]
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
urzędnicy na rower!
odwrotny skutek. Wnioskuję natomiast, by stworzono
możliwość korzystania z rowerów przez urzędników
podczas przejazdów służbowych oraz o wprowadzenie
systemu zachęcającego do ich wykorzystania.
/ / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Wierzysz, że urzędnik na rowerze stanie się
powszechnym widokiem?
Kraków jako jedno z dwóch polskich miast (obok
Gdańska) podpisał Kartę Brukselską. Nasze miasto zobowiązało się między innymi do zwiększenia do 2020
roku udziału ruchu rowerowego do 15%. Nie będzie
to możliwe bez podjęcia szeroko zakrojonych działań
promujących rower jako środek codziennego transportu. Urząd Miasta powinien się w nie aktywnie włączyć.
W
czerwcu radny Jerzy Woźniakiewicz (Czyżyny)
złożył w Urzędzie Miasta interpelacje, by zamiast
części biletów komunikacji miejskiej wykupić dla
urzędników kilkanaście abonamentów w wypożyczalni RoweRes, do wykorzystania w ich podróżach służ-
bowych. Miasto mogłoby również zaopatrzyć swych
urzędników w służbowe rowery. Odpowiedź prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego na interpelację
jest odmowna. Jako powód podano: „aspekty związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, charakterem
czynności służbowych i komfortem pracy”.
Jeździsz rowerem do pracy?
Jerzy Woźniakiewicz: Nie udowadniam na siłę, że rowerem można jeździć w każdych warunkach i okolicznościach. Ale jeżeli mam taką możliwość, wybieram
właśnie ten środek transportu. Zwłaszcza w obrębie centrum Miasta i okolic centrum zazwyczaj jeżdżę rowerem.
Albo prywatnym, albo służbowym z mojego miejsca
pracy, albo też z miejskiej wypożyczalni. Służbowy rower to w wielu krajach Europy żadna nowość. Takie rozwiązania wprowadził również Urząd Miasta w Gdańsku.
Zdjęcie: Jan Bińczycki
A inni radni?
Wielu znajomych urzędników dojeżdża do pracy rowerami. Czasem korzystają z nich także, załatwiając sprawy służbowe. Ja również często przyjeżdżam rowerem
na sesje Rady Miasta. Nie namawiam jednak do zmuszania pracowników do korzystania z tego środka
transportu wiedząc, że przymus przynosi zazwyczaj
Jak zareagowałeś na stanowisko Prezydenta?
Odpowiedź Prezydenta bardzo mnie zdziwiła. Każdą
maszynę, czy pojazd trzeba podczas pracy obsługiwać zgodnie z zasadami BHP, więc powoływanie się
na te aspekty jako utrudniające wykorzystanie rowerów jako środka transportu jest zupełnie nieprzekonywujące. Natomiast stwierdzenie o problemach z komfortem pozostawię bez komentarza. Mam nadzieję,
że uda mi się jeszcze przekonać Prezydenta choćby
do małego pilotażu. UMK rocznie na bilety wydaje
ponad 200 tys. zł, a 230 tys. zł. na paliwo. To ogromne
kwoty i warto zastanowić się jeszcze raz nad możliwością wprowadzenia oszczędności.
(MS)
aktualności
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
nowo
hucia
nie!
Dzwońcie
na numer:
500 641 756
12 425 03 20
wewn. 41 lub 42
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Jak każdego roku, w krakowskim
Korczaku odbyły się półkolonie
Akcja Lato.
Od 2 do 13 lipca wszystkie dzieci mogły wziąć
udział w zajęciach stacjonarnych na os. Kalinowym
18. Każdego dnia organizatorzy zaplanowali moc
atrakcji: warsztaty muzyczne, plastyczne, zajęcia z origami, warsztaty ekologiczne i tańca nowoczesnego.
Mali i duzi uczestnicy mogli także wziąć udział w zajęciach komputerowych, sportowych, a także w licznych grach, konkursach i quizach.
W tym roku uczestnicy Akcji Lato mieli do wyboru mnóstwo atrakcyjnych wycieczek. Mali inżynie-
rowie mogli poznać tajniki budowy różnych maszyn
w Ogrodzie Doświadczeń Muzeum Inżynierii Miejskiej oraz wziąć udział w interaktywnych zajęciach
w Muzeum Lotnictwa Polskiego. W Bunkrze Sztuki
odbyły się inspirujące warsztaty artystyczne pt. Sztuka gry z wyobraźnią. Warto również wspomnieć
o wycieczce do Obserwatorium Astronomicznego
na Bielanach. Spacerowiczów natomiast ucieszyła
wycieczka do Doliny Lasku Wolskiego na Kopiec Piłsudskiego. Na koniec odbył się festyn, zorganizowany
przy współpracy naszej nieocenionej Straży Miejskiej.
Nauczyciele MDK byli zachwyceni inwencją twórczą
i zaangażowaniem dzieci, a organizatorzy dziękują za
wspólną zabawę!
Tekst i zdjęcie: Karolina Bochenek
Przychodźcie
do redakcji:
osiedle Szkolne 25,
od poniedziałku do piątku,
w godz. 12-16
Dołączcie do nas
na Facebooku:
www.facebook.com/Lodolamacz.
PismoLudziWalczacych
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
Lodołamacz, bezpłatny dwutygodnik Nowej Huty. Nakład: 10 tysięcy egzemplarzy. Redaktor Naczelna: Matylda Stanowska. Redaktorzy prowadzący:
Tomasz Piwowarczyk. Stała współpraca: Monika Banach, Joanna Fiołek, Sonia Kozińska, Eliza Kubiak, Weronika Kupiszewska, Ania Ledwoń, Anna
Lepszy, Anna Szczygieł, Joanna Urbaniec, Małgorzata Wąsik, Małgorzata Wierzchowska, Jacek Paweł Dargiewicz, Marcin Kądziołka, Łukasz Lenda.
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Adres redakcji: Teatr Łaźnia Nowa, osiedle Szkolne 25, tel. 12 425 03 20 w. 41, 42; [email protected]; Lista dystrybucji: www.facebook.com/
Lodolamacz.PismoLudziWalczacych. Reklama: Monika Tatka, [email protected]; Wydawca: Teatr Łaźnia Nowa. Druk: Polskapresse.
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów. Nie zwracamy materiałów niezamówionych. Nie uzasadniamy
powodów niepublikowania tekstów. Redakcja i wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za treść zamieszczanych ogłoszeń. Poglądy i opinie
przedstawiane w publikowanych artykułach i opiniach czytelników niekoniecznie są zgodne z poglądami wydawcy i redakcji. Reprodukowanie bez
zgody wydawcy jakichkolwiek materiałów zawartych w czasopiśmie Lodołamacz jest niedozwolone.
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
16///
lodołamacz///nr 9 [10] / 2012 23 lipca – 5 sierpnia
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
Zdjęcia: archiwum organizatorów
polowanie na dźwięk
Ł
owcy dźwięków wyruszyli na „polowanie” po Nowej Hucie. Poszukiwali odgłosów, które na co dzień
są przez nasze uszy pomijane, traktowane jak miejski
zgiełk, ale gdy zwrócimy na nie uwagę, mogą wydać
się niezwykle ciekawe.
Jak brzmi zalew? Wysypisko śmieci? Klasztor?
Dancing w Restauracji Stylowej? Czy dzieciaki grające w koszykówkę mogą tworzyć symfonię?
Prowadzący warsztaty Martyna Poznańska
i Konrad Gęca udowodnili, że każdy, nawet najdelikatniejszy dźwięk jest wart wysłuchania i zarejestrowania.
Dla rdzennych nowohucian największą przyjemnością było stworzenie unikatowego przewodnika po dzielnicy. Chcesz posłuchać jak brzmi ich
Nowa Huta? W klubie Kombinator możesz wypożyczyć subiektywny audioguide, wyjść na ulicę i posłuchać, jak słychać dzielnicę uszami Łowców dźwięków.
Na zakończenie warsztatów, uczestnicy zagrali
wyjątkowy koncert składający się z nagranych przez
nich dźwiękowych materiałów zebranych na osiedlach.
Nowa Huta - to brzmi dobrze!
Tekst: Julia Kluzowicz
wydarzenia
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /