„Skąd mamy i na co wydajemy pieniądze”

„Skąd mamy
i na co wydajemy
pieniądze”
PRZEJRZYSTA POLSKA
Informator został przygotowany przez pracowników Urzędu Gminy w Dobromierzu
w ramach udziału w akcji społecznej „Przejrzysta Polska”
Chcąc przybliżyć mieszkańcom skąd pochodzą dochody
gminy i na co przeznaczane są wydatki, stworzyliśmy broszurę
informacyjną opisującą budżet naszej Gminy.
1. Co to jest
się dochody?
budżet
gminy
i
skąd
biorą
Budżet jest planem finansowym dotyczącym jakiegoś
określonego czasu - na przykład miesiąca lub roku. Obejmuje
dochody, wydatki oraz przychody i rozchody.
Dochody to pieniądze, które wpływają do budżetu gminy.
Wydatki to środki pieniężne przekazane na realizację zadań
własnych i zadań zleconych oraz powierzonych gminie
na podstawie zawartych porozumień. Rozróżniamy wydatki
bieżące związane z bieżącym funkcjonowaniem gminy oraz
dotacje i wydatki majątkowe.
2
DOCHODY
GMINY
Pozostałe dochody
(subwencje i dotacje)
Dochody
własne gminy
Dochody
podatkowe
gminy
Podatki
samorządowe
Podatki lokalne (od
nieruchomości, od
środków
transportowych, od
posiadania psów)
Pozostałe
dochody
własne
Dochody gminy
z opłat
Udział w podatkach
państwowych
(dochodowy od osób
fizycznych
i prawnych)
Opłaty
(targowa,
administracyjna,
skarbowa,
eksploatacyjna,
produktowa i inne)
Pozostałe podatki
(rolny, leśny, od
spadków i darowizn,
karta podatkowa)
3
Dochody
z majątku
gminy
WYDATKI GMINY
ZADANIA WŁASNE
ZADANIA ZLECONE
- oświata
- prowadzenie ewidencji działalności
- administracja publiczna
gospodarczej
- pomoc społeczna
- ewidencja ludności
- transport
- wydawanie dowodów osobistych
- ochrona zdrowia
- obrona cywilna
- kultura
- pomoc społeczna
- gospodarka mieszkaniowa
- organizacja przygotowań
- gospodarka komunalna i ochrona
i przeprowadzenie wyborów
środowiska
powszechnych oraz referendów
- bezpieczeństwo publiczne i ochrona
przeciwpożarowa
- rolnictwo
- Dotacja dla instytucji kultury (GOKSIR)
Wydatki majątkowe tj.:
- Dotacje dla organizacji pozarządowych
- budowa wodociągów
(stowarzyszeń)
- modernizacja i remonty
dróg
- modernizacja i remonty szkół
- kanalizacja
4
Przychody to środki, które dodatkowo wprowadzamy
do budżetu najczęściej w postaci kredytów i pożyczek,
w sytuacji gdy pieniędzy w budżecie jest za mało.
Przychody pochodzą również z prywatyzacji majątku,
nadwyżki budżetu z lat ubiegłych oraz wolnych środków
- nadwyżki na rachunku bieżącym, wynikającej z rozliczeń
kredytów i pożyczek z lat ubiegłych.
Rozchody to spłaty pożyczek i kredytów zaciągniętych
przez gminę oraz udzielanych przez gminę pożyczek.
I jeszcze dwa istotne pojęcia, które wiążą się z budżetem.
Nadwyżka budżetu występuje wtedy, gdy gmina ma większe
dochody niż wydatki (stanowi źródło pokrycia deficytu
w kolejnych latach budżetowych).
Deficyt budżetowy występuje wtedy, gdy wydatki przewyższają
dochody. W przypadku jego wystąpienia, część wydatków musi
być pokryta z przychodów (kredytów, pożyczek lub nadwyżki
z lat ubiegłych).
2. Plan dochodów i wydatków Gminy na rok 2005.
Na rok 2005 zostały zaplanowane dochody w łącznej kwocie
13 747 103 zł, a wydatki w kwocie 13 659 228 zł. Planowana
nadwyżka budżetowa w bieżącym roku wynosi 87 875 zł .
Wysokość planowanych dochodów w przeliczeniu na 1 mieszkańca
wynosi 2 486 zł, a wydatków 2470 zł.
5
2.1. Plan dochodów na 2005r.
• Podatki i opłaty lokalne
W roku 2005 największe dochody stanowią wpływy z tytułu
podatków i opłat lokalnych – 3 191 368 zł (24% planowanych
dochodów). Spośród podatków i opłat lokalnych największe
wpływy planowane są z podatku od nieruchomości (2 298 000 zł)
i z podatku rolnego (541 000 zł).
• Środki na dofinansowanie
pozyskane z innych źródeł
własnych
inwestycji
gminy
W roku bieżącym gmina stara się o dofinansowanie
zaplanowanych inwestycji z Unii Europejskiej. Przewidywany
koszt dofinansowania w kwocie 3 536 114 zł
stanowi 25%
dochodów.
• Subwencja ogólna
Kolejnym ważnym źródłem dochodów dla gminy są subwencje,
które stanowią bezzwrotną formę zasilania finansowego
z budżetu państwa i są formą uzupełnienia niewystarczających
dochodów własnych gminy. Otrzymane z budżetu państwa
subwencje ogólne mogą być swobodnie wykorzystane.
W roku 2005 jest to kwota 3 130 848 zł ( tj. 23% planowanych
dochodów).
• Dotacje celowe
Dochody te pochodzą z budżetu państwa lub fundusz celowych
i muszą zostać wydatkowane na ściśle określony cel. Gmina nie
może swobodnie decydować na co wydać te pieniądze.
Niewydatkowane na wskazany cel pieniądze trzeba zwrócić
do budżetu państwa.
6
W roku 2005 Gmina otrzyma dotacje w wysokości 1 951 555 zł
(14% planowanych dochodów) i będą to głównie dotacje
przeznaczone na realizację zadań zleconych.
• Dochody z majątku gminy
W roku 2005 Gmina Dobromierz gospodarując posiadanym
mieniem zamierza uzyskać środki w kwocie 789 300 zł
(6% wszystkich dochodów). Gmina może uzyskiwać dochody
z
dzierżawy
oraz
użytkowania
wieczystego
gruntów,
wynajmowania mieszkań, najmu i dzierżawy budynków lub ich
części (np. sal gimnastycznych, dzierżawy powierzchni
reklamowych itp.). Może też uzyskać dochody ze sprzedaży
mieszkań, budynków oraz gruntów.
• Udział w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa
Każdy mieszkaniec gminy co roku płaci podatek dochodowy
od osób fizycznych zależnie od osiąganych dochodów. Im więcej
pieniędzy mają mieszkańcy gminy, tym więcej pieniędzy
za pośrednictwem Ministerstwa Finansów wpłynie do budżetu
gminy. W roku 2005 będzie to kwota 690 637 zł. Poza
mieszkańcami podatek dochodowy płacą też firmy mające
siedzibę na terenie gminy. W roku 2005 gmina powinna otrzymać
z tego tytułu kwotę 10 000 zł.
Razem dzięki mieszkańcom i firmom płacącym podatek
dochodowy gmina otrzyma w roku 2005 kwotę 700 637 zł
i będzie to 5% wszystkich dochodów.
• Pozostałe dochody
Na pozostałe dochody składają się min. odsetki od lokat
pieniężnych, wpływy za świadczone usługi, odsetki od
nieterminowych wpłat. W roku 2005 wyniosą one - 392 281 zł
(3% wszystkich dochodów).
7
700 zł
600 zł
642
578 569
Środki na dofinansowanie własnych zadań i
inwestycji pozyskanch z innych źródeł
500 zł
400 zł
Dochody z podatków i opłat
354
Subwencja ogólna
Dotacje i fundusze celowe
300 zł
200 zł
100 zł
143 127
Dochody z majątku gminy
71
Udział w podatkach stanowiących dochody
budżetu państwa
0 zł
Pozostałe dochody
Dochody gminy na 2005r w przeliczeniu na jednego mieszkańca
2.2. Plan wydatków na 2005r.
Największe środki finansowe gmina przeznacza na realizację
zadań z zakresu:
• Gospodarki komunalnej i ochrona środowiska
(35% wszystkich wydatków)
to m.in. prace porządkowe, budowa kanalizacji w Dobromierzu,
modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie gminy, opłaty
za oświetlenie uliczne, utrzymanie zieleni - 4 784 933 zł
• Oświaty i wychowania (23% wszystkich wydatków)
to m.in. wydatki na utrzymanie 3 szkół podstawowych
i gimnazjum, dowozy szkolne - 3 133 772 zł
• Administracji publicznej (14% wszystkich wydatków)
to m.in. wydatki na utrzymanie Urzędu Gminy, Rady Gminy,
Sołtysów oraz wydatki na promocję gminy - 1 881 150 zł
8
• Pomocy społecznej (11% wszystkich wydatków)
to m.in. świadczenia z pomocy społecznej, koszty utrzymania
Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej - 1 501 000 zł
• Gospodarki mieszkaniowej (6% wszystkich wydatków)
to m.in. utrzymanie mieszkań gminnych, koszty utrzymania
Zakładu Obsługi Komunalnej - 861 852 zł
• Kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
(5% wszystkich wydatków)
to m.in. dotacja na działalność Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu
i Rekreacji, remonty i modernizacja świetlic wiejskich
- 653 731 zł
• Transportu i łączności (2% wszystkich wydatków)
to m.in. utrzymanie dróg, modernizacja i remonty
- 233 300 zł
dróg
• Bezpieczeństwa publicznego i ochrony przeciwpożarowej
(1% wszystkich wydatków)
to m.in. środki na utrzymanie Ochotniczych Straży Pożarnych,
realizacja zadań związanych z OC i zarządzaniem kryzysowym
- 116 100 zł
• Kultury fizycznej i sportu (1% wszystkich wydatków)
to m.in. dotacje dla stowarzyszeń kultury fizycznej, dotacja
dla GOKSIR na utrzymanie basenów - 109 665 zł
• Ochrony zdrowia (0,5% wszystkich wydatków)
to min. środki na zapobieganie i przeciwdziałanie alkoholizmowi
- 72 548 zł
• Rolnictwa i łowiectwa (0,5% wszystkich wydatków)
to m.in. obowiązkowe wpłaty na izby rolnicze, melioracje, opłaty
za wyłączenie gruntów z produkcji rolnej - 65 136 zł
9
869
Gospodarka komunalna i
ochrona środowiska
900 zł
800 zł
Oświata i wychowanie
569
700 zł
Administracja publiczna
600 zł
500 zł
Pomoc społeczna
342
400 zł
273
157
300 zł
200 zł
Gospodarka mieszkaniowa
Kultura i ochrona dziedzictwa
narodowego
119
21
100 zł
Bezpieczeństwo publiczne
i ochrona przeciwpożarowa
20 13
Kultura fizyczna i sport
0 zł
Ochrona zdrowia
Wydatki gminy na 2005r w przeliczeniu na jednego mieszkańca
3. Zestawienie dochodów i wydatków Gminy
w latach 2002 – 2004
Poniżej przedstawiamy Państwu ile rzeczywiście gmina otrzymała
pieniędzy a ile wydała w latach 2002-2004 w przeliczeniu
na jednego mieszkańca.
rok 2002
rok 2003
rok 2004
700 zł
602
573
600 zł
500 zł
473
557
431
400 zł
300 zł
258
359
200 zł
125 122
96
125
93
100 zł
0 zł
115
32 37
64
228
195
68
5 5
1
2
3
4
5
Dochody Gminy za lata 2002 - 2004
10
6
7
1.
2.
3.
4.
5.
Dochody z podatków i opłat
Dochody z majątku gminy
Udział w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa
Pozostałe dochody
Środki na dofinansowanie własnych zadań i inwestycji
pozyskanych z innych źródeł
6. Dotacje i fundusze celowe
7. Subwencja ogólna
rok 2002
rok 2003
700 zł
rok 2004
634
600 zł
520
500 zł
542
400 zł
272 259
300 zł
200 zł
210
195
98
100 zł
0 zł
249
34
1
21
39
2
132
113 107 246
68
17 106
3
9 11 8
4
5
242
37 45 55 57
141513
58
38
13
6
7
8
9
10
11
Wydatki Gminy za lata 2002 - 2004
1. Rolnictwo i łowiectwo
2. Transport i łączność
3. Gospodarka mieszkaniowa
4. Administracja publiczna
5. Bezpieczeństwo publiczne i
ochrona przeciwpożarowa
6. Oświata i wychowanie
7. Ochrona zdrowia
8. Pomoc społeczna
9. Gospodarka komunalna i ochrona środowiska
10. Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego
11. Kultura fizyczna i sport
11
4. Gdzie można znaleźć informację o budżecie
i czy wszyscy mogą zapoznać się z jego treścią.
Gminne finanse są jawne, każdy mieszkaniec ma więc możliwość
zapoznać się z budżetem gminy oraz sprawozdaniami z wykonania
budżetu. Budżet oraz sprawozdanie z realizacji budżetu można
znaleźć w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie
www.bip.dobromierz.pl oraz w Biurze Rady Gminy w siedzibie
Urzędu Gminy w Dobromierzu.
4.1 Czy każdy mieszkaniec naszej gminy może
współtworzyć budżet
Tak, każdy mieszkaniec gminy może mieć wpływ na to, jakie
zadania będą realizowane w kolejnym roku budżetowym.
Kto chce współtworzyć budżet gminy winien złożyć wniosek
w Sekretariacie Urzędu Gminy lub na ręce Sołtysa swojej wsi do
dnia 30 września każdego roku. Jeżeli wniosek ten będzie celowy
Rada Gminy może przyjąć go do realizacji w przyszłym roku
budżetowym.
12