90 1500 1520 1215 2006 2546 0000 Kredyt Bank SA
Transkrypt
90 1500 1520 1215 2006 2546 0000 Kredyt Bank SA
lubelska okrĘgowa izba aptekarska ul. Lubartowska 60, 20-094 Lublin tel./fax (0-81) 532-72-97, (0-81) 534-28-61 Internet: www.loia.pl BIURO czynne w godzinach: 800 - 1500 – sprawy dotyczące prawa wykonywania zawodu oraz składek członkowskich: codziennie w godzinach: 800 - 1300 e-mail: [email protected] G O D Z I N Y P R Z Y J Ę Ć: PREZES mgr farm. Krzysztof Przystupa poniedziałek 1000-1400 e-mail: [email protected] V-CE PREZES mgr farm. Marian Mikulski wtorek, piątek 1000-1400 OKRĘGOWY RZECZNIK ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ mgr farm. Janina Kisielewska ostatni poniedziałek miesiąca 1000-1200 DYREKTOR BIURA mgr Anna Knieć codziennie 800-1500 e-mail: [email protected] RADCA PRAWNY mgr Małgorzata Goździewska środa, piątek 1000-1300 [email protected] Numer rachunku bankowego Lubelskiej OIA: 90 1500 1520 1215 2006 2546 0000 Kredyt Bank SA SPIS TREŚCI Problematyka pracy zawodowej aptekarzy SŁOWO PREZESA..................................................................................................... 3 Destabilizacja rynku farmaceutycznego.................................................................... 5 Program ePRUF i inne rabaty dla wybranych........................................................... 6 Program Senior w kościołach ................................................................................. 12 XXI Naukowy Zjazd Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego.......................... 14 Wiadomości Z posiedzenia Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie ...................................... 15 Kalendarium prac Prezesa oraz członków ORA w Lublinie .................................. 16 Okręgowy Sprawozdawczy Zjazd Aptekarzy LOIA ................................................... 18 Sprawozdania Zjazdowe z działalności Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie.................................. 19 z działalności Okręgowej Komisji Rewizyjnej LOIA ..................................... 24 z działalności Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej LOIA......................................................................................... 25 z działalności Okręgowego Sądu Aptekarskiego LOIA................................ 26 Uchwały oraz Apel Okręgowego Zjazdu Aptekarzy LOIA .....................................27 Wyróżnieni medalem im. mgr farm. Witolda Łobarzewskiego..............................29 Maria Pokorska-Lis Nauka Zagrożenia zdrowotne w podróży do tropiku i metody ich profilaktyki .................. 32 Maciej Strzemski Historia farmacji Puławska Lista Katyńska – Zygmunt Stanisław Gawdzik ..................................... 41 Non omnis moriar Pożegnanie Doktor Wandy Sawickiej ..................................................................... 46 Wspomnienie o śp. mgr farm. Zdzisławie Policzkiewiczu ...................................... 48 Filomena Danuta Cichoż ....................................................................................... 50 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY Lublin, marzec-kwiecień 2010 r. Początek wiosny, skwery, rabaty powoli się zielenią, pojawiają się gdzieniegdzie pierwsze kwiaty, drzewa puszczają pąki i tylko patrzeć jak pękną i zabarwią się wszystkimi kolorami. Aż chce się żyć. Dni coraz dłuższe i cieplejsze, a słońce coraz wyżej. Wszystko budzi się do życia niosąc nadzieję i radość. Przeżyte Święta w gronie najbliższych dopełniły szczęścia. I gdyby nie tragedia 10 kwietnia powoli „dopasowywalibyśmy” się do nadchodzącej rzeczywistości. Szok, niedowierzanie w to co się stało i słowa: dlaczego? Dlaczego znowu, po tylu latach, tyle cierpienia i bólu? Smutne doświadczenia, jak wiszące fatum nad naszym krajem. Tylko cisnące się do oczu łzy i płacz są na porządku dziennym. A co u nas? Przeżyliśmy Zjazd, ładny, uroczysty, tylko nas jakby za mało. Czy to rezygnacja? A może brak wiary, albo też brak odpowiedzialności? A przecież naszym „przyjaciołom” właśnie o to chodzi, abyśmy byli słabi albo lepiej, jakby nas po prostu nie było. Pojawiają się przeróżne promocje – karty rabatowe, jakże „przyjazne” choremu, a to 25% rabatu na wszystko wydawane z apteki, a to w innym programie 17%, 20% ponownie na wszystko zarówno na Rp, jak i bez. Jakże szlachetni są Ci którzy to promują, jacy ludzcy dla naszego społeczeństwa, a jak dbają o swoje apteki!! Sławieni jeszcze na kościelnej ambonie – majstersztyk reklamowy. A manipulowane społeczeństwo chętnie skorzysta z polecanych promocji i nie jest ważne, że w pozostałych aptekach pacjent bez promocji zapłaciłby tyle samo, albo jeszcze mniej. To jest po prostu chory kraj, w którym pozwala się na takie zachowanie, pomimo tego, że jest to kosztem uczuć i zdowia społeczeństwa. A rządzący nie widzą problemu, dalej prowadzą swoją politykę, przecież wiedzą lepiej! A firmy farmaceutyczne coraz lepiej i pełniej rządzą farmacją i bez żadnego nadzoru robią co im się żywnie podoba. Promując wybrane, jak 4 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY i sieciowe apteki pozostałym wypowiedziały wojnę. Niszcząc je bezpardonowo i coraz to lepszymi metodami. Korupcja, bezprawie i wolny rynek – czytaj: „wolna amerykanka” – to są mechanizmy rządzące współczesną farmacją. Co najgorsze wszytko dzieje się podobno, dla dobra chorego! Ta smutna rzeczywistość za chwilę stanie się przyczyną upadłości wielu aptek, które są niszczone z pełną premedytacją. A co będzie później? Dalej przyjdzie kolej na tych mocniejszych i większych, a później pozostaną już tylko sieci. Rodzi się pytanie dlaczego i kto za tym stoi? Wszyscy ci co mają kasę i dobrze jej pilnują. To oni dyktują warunki i oni decydują o takiej rzeczywistości. A bezprawie utrzymywane z pełną świadomością tylko im w tym pomaga. Za chwilę wchodzi pod dyskusje propozycja ustawy refundacyjnej. Już wiele gazet ujawnia niektóre detale i szczegóły – więc wiedzą co się szykuje, ale nie aptekarze, bo to lobbing i muszą być jak najdalej od informacji, przynajmniej na razie. A najlepiej jakby ich nie było, mówię oczywiście o samorządzie! Wykształceni, wysokim kosztem przez państwo, powinniśmy pracować godnie i uczciwie dla dobra społeczeństwa, bo taka jest nasza rola. Tymczasem pracujemy przeważnie u obcych i w coraz gorszych warunkach. A co będzie dalej, aż strach pomyśleć. Wierzę, że stanie się cud i „targowica” wreszcie przestanie działać, pojawi się prawo, uczciwość i godne życie. I oby jak najszybciej, czego i Wam i sobie życzę i o o co nieustannie walczę. Prezes Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie mgr farm. Krzysztof Przystupa PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY 5 Destabilizacja rynku farmaceutycznego Lublin, dn. 06 kwietnia 2010 r. Szanowni Państwo Posłowie i Senatorowie Ziemi Lubelskiej Uprzejmie informujemy o dalszej destabilizacji panującej na rynku farmaceutycznym. Szpitale przepłacają przynajmniej o połowę za leki. Apteki sieciowe z obcym kapitałem promowane przez firmy farmaceutyczne, generują marże w wysokości 70% i mają się coraz lepiej. Pozostałe małe, prywatne polskie apteki są na skraju bankructwa i za chwilę przestaną funkcjonować. Ministerstwo Zdrowia dalej nie widzi problemu, a więc nie negocjuje cen z firmami farmaceutycznymi i producenckimi. Narodowy Fundusz Zdrowia, w świetle powyższego bezprawia, traci i tak niewystarczające środki finansowe na lecznictwo i leki, chory zaś jest zmuszany do „turystyki” w celu zakupu produktów leczniczych ze względu na nadzwyczajne promocje w aptekach sieciowych. Najgorsze jest to, że w te nadzwyczajne promocje została wmanewrowana instytucja kościoła, podobno w obronie chorego i dla jego dobra. To się kiedyś nazywało „targowica”. Nie wiem jak to nazwać dzisiaj. Administracja państwowa zamiast podjąć działania zapobiegające deregulacji rynku farmaceutycznego, promuje firmy farmaceutyczne i sieci aptek. Tylko dlaczego i dla kogo? Prezes Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie mgr farm. Krzysztof Przystupa 6 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY Program ePRUF i inne rabaty dla wybranych Lublin, dn. 06 kwietnia 2010 r. Grzegorz Kucharewicz Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej Zwracamy się z prośbą o podjęcie działań mających na celu wstrzymanie programu ePRUFka, organizowanego w ramach programu „Dbam o zdrowie”. W ramach powyższej akcji wydawane są pacjentom karty ePRUF, dostępne w aptekach. Powyższe karty podarunkowe umożliwiają realizację zakupów leków z dofinansowaniem sponsorowanym przez producentów farmaceutycznych. Karty uprawniają (w zależności od grupy odbiorców) do zakupu całego asortymentu dostępnego w aptece (identyfikacja wg nr BLOZ) z dofinansowaniem do określonej kwoty bądź z upustem procentowym (17%, 20%, 25%). Niektóre rodzaje kart (np. karta programu Senior) adresowane do wszystkich osób, które ukończyły 75 rok życia, uprawniają do zakupu całego asortymentu leków Rx dostępnego w aptece z 25% dofinansowaniem aż do wykorzystania limitu 500 zł. Karty są dystrybuowane w różnorodny sposób (np. przy sprzedaży pościeli wełnianej – Karta Polfa Łódź uprawnia do zakupu wybranych preparatów z 10% dofinansowaniem, przez mailing do skrzynek pocztowych z podaniem adresów aptek). Kolejnym przykładem może być propozycja Farmaceutów Aptek Dbam o Zdrowie oferujących Wiosenną Kartę Rabatową, która upoważnia do 17% rabatu na cały asortyment dostępny w aptece ze wskazaniem 18 aptek na terenie Lublina. Zdaniem Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie, powyższe akcje należy rozpatrywać w kontekście reklamy produktów leczniczych (art. 52 i nast. PF) oraz reklamy aptek (art. 94 a PF). I. Zgodnie z art. 52 ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne „Reklamą produktu leczniczego jest działalność polegająca na informowaniu lub zachęcaniu do stosowania produktu leczniczego, mająca na celu zwiększenie: liczby przepisywanych recept, dostarczania, sprzedaży lub konsumpcji produktów leczniczych”. PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY 7 Tak więc za reklamę produktu leczniczego należy uznać każdą działalność polegającą na informowaniu lub zachęcaniu do stosowania produktu leczniczego. Oczywiście działalność ta musi mieć na celu zwiększenie: liczby przepisywanych recept, dostarczania, sprzedaży lub konsumpcji produktów leczniczych. W niniejszej sprawie, zdaniem Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie, możemy mieć do czynienia z reklamą, gdyż działalność informacyjna programu ePRUFKA ma na celu zwiększenie sprzedaży produktów leczniczych. Zagadnieniem budzącym wątpliwości jest fakt, że program nie posługuje się reklamą odnoszącą się bezpośrednio do konkretnych produktów leczniczych. Jednakże odniesienie do „całego asortymentu dostępnego w aptece” lub „całego asortymentu Rx dostępnego w aptece” obejmuje swoim odniesieniem zarówno produkty lecznicze wydawane na podstawie recepty, zawierające środki odurzające i substancje psychotropowe, umieszczone na wykazach leków refundowanych oraz dopuszczone do wydawania bez recept o nazwie identycznej z umieszczonymi na wykazach, co stanowiłoby naruszenie art. 57 ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne, ustanawiającego zakaz reklamy w/w produktów. Mając na uwadze m.in. wyrok WSA w Warszawie z dnia 29.12.2005 r. I S.A. /WA 584/05, w którym sąd uznał, że „Istotnym elementem reklamy produktu leczniczego jest zamiar wywołania określonej reakcji potencjalnych klientów. Dlatego też za reklamę produktu leczniczego należy uznać każdą działalność, niezależnie od konkretnego, indywidualnego sposobu i metody jej przeprowadzenia oraz użytych do jej realizacji środków, jeśli celem tej działalności jest zwiększenie sprzedaży reklamowanego produktu leczniczego” należy stwierdzić, że program ePRUFka w sposób pośredni dopuszcza się reklamy wszystkich produktów leczniczych, dostępnych w aptekach, które przystąpiły do programu. Identycznie wypowiedział się Sąd w wyroku WSA z dnia 19.12.2007 r. sygn. VII S.A./Wa 1711/07. „Z brzmienia przepisu art. 52 PF wynika, że istotnym elementem reklamy produktu leczniczego jest zamiar wywołania określonej reakcji potencjalnych klientów. Za reklamę produktu leczniczego należy uznać każdą działalność, niezależnie od konkretnego, indywidualnego sposobu i metody jej przeprowadzenia oraz użytych do jej realizacji środków, jeśli celem tej działalności jest zwiększenie sprzedaży reklamowanego produktu leczniczego”. Bezspornie celem powyższej akcji jest zwiększenie sprzedaży produktów leczniczych, wobec czego możemy mieć do czynienia z niedozwolona reklamą 8 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY „całego asortymentu dostępnego w aptece” lub „całego asortymentu Rx dostępnego w aptece”. Oczywiście należy mieć na uwadze wyroki konkretyzujące reklamę produktu leczniczego: „Aby uznać działalność za reklamę produktu leczniczego musi ona polegać na przekazywaniu informacji dotyczącej produktu z jednoczesnym zachęcaniem do jego stosowania- czyli musi to być informacja opisująca produkt leczniczy w sposób zachęcający do jego stosowania, przekazywana w celu zwiększenia liczby przepisywanych recept, dostarczenia sprzedaży czy konsumpcji” – tak wyrok WSA z dnia 03.10.2007, sygn. VII S.A./Wa 1157/07, czy wyrok WSA z dnia 14.08.2007 r. sygn. VII SA/Wa 982/07 „Reklama leku ma jedynie uświadomić konsumentowi, iż przedmiotowy lek istnieje na rynku oraz że jest stosowany w określonych przypadłościach. Z uwagi na specyfikę reklamy, środkiem przekazu jest pewien skrót, czasami uproszczenie bądź odwołanie się do skojarzeń. Przepisy prawa dopuszczają tego rodzaju środki wyrazu, o ile nie zawierają one informacji nieprawdziwych, wprowadzających w błąd. Ponadto należy zauważyć, że reklama jest całością, a jej wypowiedz stanowi jedność pod względem semantycznym i logicznym. Wobec powyższego skupienie się wyłącznie na kilku zwrotach, bez odniesienia ich do całości treści reklamy należy uznać za nieprawidłowe”. Powyższe stanowisko wskazuje, że reklama leku winna odnosić się do konkretnych produktów leczniczych. W przedmiotowej sytuacji wprawdzie nie mamy wymienionych wprost produktów leczniczych, a jedynie ogólne odniesienie do „całego asortymentu dostępnego w aptece” lub „całego asortymentu Rx dostępnego w aptece”, jednakże każda z kart oferowanych w ramach akcji opiera się na reklamie produktów identyfikowanych wg nr BLOZ lub np. określenia – szczegółowa lista preparatów w katalogu promocyjnym (karta dla mamy i maleństwa) bądź do produktów wymienionych na odwrocie karty. Ponadto należy mieć na względzie zapis art. 53 ust. 2 PF, stanowiącego iż „Reklama produktu leczniczego nie może polegać na oferowaniu lub obiecywaniu jakichkolwiek korzyści w sposób pośredni lub bezpośredni w zamian za nabycie produktu leczniczego lub dostarczenie dowodów, że doszło do jego nabycia”. oraz treść art. 60 ust. 1 PF, stanowiącą, że „Reklama produktu leczniczego może być prowadzona wyłącznie przez podmiot odpowiedzialny lub na jego zlecenie”. PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY 9 Na rynku dotychczas pojawiała się reklama odnosząca się do konkretnych, wymienionych z nazwy produktów leczniczych, bądź listy cenowe lub katalogi handlowe, nie będące reklamą (art. 52 ust. 3 pkt. 4 PF), jednakże szeroki zakres akcji skierowany do konkretnych grup pacjentów ( młode mamy, osoby powyżej 75 roku życia itp.) z powołaniem się na cały asortyment wg listy umieszczonej w katalogu promocyjnym lub cały asortyment Rx dostępny w aptece wg numerów BLOZ, ze szczególnym sposobem ich promowania (m.in. do skrzynek pocztowych, przez instytucje kościelne) stanowi istotne zagrożenie dla aptek nie biorących udziału w akcji i może stanowić niedozwoloną formę reklamy. II. Odmienną kwestią jest ustalenie, czy z uwagi na zamieszczenie nazw aptek wraz z ich adresami w programie ePRUFka, honorującymi poszczególne karty rabatowe z uwzględnieniem upustów, zachodzi podejrzenie naruszenia art. 94 a ust. 1 PF. Oczywiście, z uwagi na treść art. 94 a ust. 2 PF nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy w zakresie działalności reklamowej aptek i punktów aptecznych sprawuje właściwy Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny. Za reklamę aptek należy uznać każde działanie, zachęcające pacjentów do zakupu towarów lub usług. „Reklamą działalności aptek będzie więc zamiar przyciągnięcia potencjalnych klientów do dokonania zakupów towarów sprzedawanych w aptece – niezależnie od form i metod jej prowadzenia oraz użytych do jej realizacji środków – jeśli jej celem jest zwiększenie sprzedaży produktów leczniczych lub wyrobów medycznych” (wyrok WSA w W-wie z dnia 17 października 2008 r. VII S.A./Wa 698/08 niepubl.). Tak więc reklamą apteki jest każdego rodzaju informacja, której celem jest zachęta do nabycia oferowanych przez aptekę towarów i która w ten sposób jest odbierana przez pacjentów oraz każde działanie zmierzające do zwiększenia sprzedaży. Z tego rodzaju reklamą aptek możemy mieć do czynienia w ofertach Farmaceutów Aptek Dbam o Zdrowie, oferujących Wiosenną Kartę Rabatową upoważniającą do 17% rabatu na cały asortyment dostępny w wymienionych i reklamowanych aptekach, bądź program w ramach akcji ePRUFka „Senior” oferujący dla osób powyżej 75 roku życia 25% dofinansowanie na zakup wszystkich leków wydawanych wyłącznie na receptę, aż do wykorzystania limitu 500 zł. 10 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY Problematyczny wydaje się element, dotyczący odniesienia się reklamy w sposób bezpośredni do produktów leczniczych lub wyrobów medycznych umieszczonych na wykazach leków refundowanych. Jednakże próba oceny, przy bardzo bogatym orzecznictwie w tym zakresie, należeć będzie do WIF. Zdaniem naszym odniesienie się do leków wydawanych wyłącznie na receptę stanowi element odnoszący się w sposób bezpośredni do wykazu leków podstawowych i uzupełniających. Przesyłając w załączeniu kopię Wiosennej Karty Rabatowej, proponujemy podjąć także zintegrowane współdziałanie z Wojewódzkimi Nadzorami Farmaceutycznymi w celu podjęcia działań bezpośrednio przez WIF wobec aptek wyszczególnionych w reklamach. Prezes Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie mgr farm. Krzysztof Przystupa Lublin, dn. 06 kwiecień 2010 r. Jego Eminencja Abp. Józef Życiński Metropolita Lubelski Ks. bp Wacław Depo Ordynariusz Diecezji Zamojsko-Lubaczowskiej Ks. bp Zbigniew Kiernikowski Ordynariusz Diecezji Siedleckiej W związku z informacjami napływającymi od kolegów aptekarzy z Zamościa i okolic o podjętej reklamie dot. kart rabatowych dla Seniorów 25% przez poszczególnych duchownych, pragniemy zwrócić uwagę w imieniu środowiska aptekarskiego, że duchowni bez znajomości istoty problemu włączyli się w reklamę jednej z sieci aptek działających na terenie Polski. Nie byłoby w tym nic nie stosownego, gdyby było to rzeczywiście uczciwe i bez podtekstu. Natomiast każda z sieci aptek w większości z kapitałem zagra- PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY 11 nicznym, w wyniku negocjacji cenowych z firmami farmaceutycznymi, osiąga bardzo wysoką marżę w swoich aptekach, dochodzącą nawet do wysokości 70%. Pomaga im w tym totalne bezprawie i brak nadzoru przez państwo nad cenami. Wynikiem takiej sytuacji są rosnące zyski inwestowane za granicą. Promowane sieci dyktują warunki cenowe w swoich aptekach, oczywiście zachęcając do zakupów u nich. Promocje przybierają różny charakter. Ostatnio jedną z nich jest karta dystrybuowana w programie Senior 25%. Program ten promuje tylko apteki sieciowe i pozwala im na uzyskanie krociowych zysków. Pozostałe apteki nie są promowane, a więc leki w nich są również znacznie droższe. W konsekwencji upadają. Nieszczęście polega na tym, że są to apteki małe, polskie, których właścicielami są polscy farmaceuci. Znajdują się one zarówno w małych jak i dużych miejscowościach. Brak nadzoru ze strony państwa i zmowa obcych sieci, prowadzi do świadomego niszczenia aptekarstwa polskiego, gwaranta właściwie wykonywanego zawodu i misji małej apteki wobec społeczeństwa. Jesteśmy trzecim krajem w Europie pod względem spożycia leków, więc i wydatki z budżetu państwa na ten cel są bardzo duże. Za chwilę obrót lekiem w Polsce trafi w obce ręce, aptekarze utracą swoje apteki i pójdą na służbę do obcych jak w sieci Biedronka. Proszę zrozumieć nasze rozżalenie i nasz strach przed przyszłością. Słysząc jeszcze reklamę w naszym kościele, jesteśmy dodatkowo rozżaleni i przerażeni. Wołamy o pomoc u rządzących, polityków, w mediach i nic. Panuje zmowa milczenia. Budżet państwa jest okradany przez firmy farmaceutyczne, chory jest zmuszany do turystyki po aptekach w poszukiwaniu niższych cen, a mała droższa apteka przepada z dnia na dzień w świetle prawa i nikogo to nie interesuje, a przecież wystarczy powołać grupę negocjacyjna na szczeblu Ministerstwa Zdrowia, skontrolować i ustalić najniższe ceny na wszystkie leki w kraju. Skończą się cwaniactwo i wykorzystywanie zarówno budżetu państwa jak i chorego, a ład, porządek, uczciwość i wiedza będą podstawą pracy każdej polskiej apteki. Dlatego też w imieniu całego środowiska aptekarskiego prosimy o wsparcie, pomoc i zrozumienie. To co się dzieje to po prostu nowa targowica. Z wyrazami szacunku Prezes Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie mgr farm. Krzysztof Przystupa 12 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY Program Senior w kościołach 31 marzec 2010 r. Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej Grzegorz Kucharewicz w liście przesłanym do wszystkich arcybiskupów i biskupów diecezjalnych w Polsce poprosił w imieniu samorządu aptekarskiego o powstrzymanie akcji reklamowych, prowadzonych przez księży w niektórych kościołach w naszym kraju. Akcje te mają związek z kampanią reklamową, dotyczącą programu Senior sieci aptek „Dbam o Zdrowie". LIST DO ARCYBISKUPÓW I BISKUPÓW DIECEZJALNYCH „W ostatnim czasie do Naczelnej Izby Aptekarskiej w Warszawie docierają informacje o kampanii reklamowej sieci aptek Dbam o Zdrowie, Grupy PGF i spółki ePRUF, która prowadzona jest również w niektórych kościołach na terenie całego kraju. Niedawno media doniosły o akcji reklamowej w świątyniach diecezji bydgoskiej, gdzie pojawiły się ulotki i plakaty zachęcające do skorzystania z programu Senior. Jest on adresowany do osób powyżej 75. roku życia i umożliwia zakup leków sprzedawanych na receptę z dwudziestopięcioprocentowym dofinansowaniem. Zgodę na reklamowanie tego programu lojalnościowego wydała kuria diecezjalna w Bydgoszczy. Księża informowali o nim nawet podczas Mszy Świętej, ulotki rozdawali też ministranci. Naczelna Izba Aptekarska z całą mocą podkreśla, że zarówno te, jak i inne programy lojalnościowe, skierowane do różnych grup społecznych, możliwe są dzięki silnej, uprzywilejowanej pozycji ekonomicznej dużych sieci aptek. Programy te wykorzystywane są w wojnie cenowej o dominację na polskim rynku farmaceutycznym. Wybranym sieciom aptek koncerny farmaceutyczne udzielają wysokich rabatów, dochodzących nawet do 70 proc., które nie są dostępne dla aptek indywidualnych. Narzędziem w tej nierównej walce o podział aptekarskiego rynku farmaceutycznego staje się polski pacjent – na przykład starszy, schorowany człowiek. Jest to walka z polskimi małymi i średnimi aptekami, prowadzona nieakceptowanymi przez samorząd aptekarski metodami, która niejednokrotnie prowadzi do ich upadku. Już wkrótce z przyczyn ekonomicznych mogą zostać zamknięte apteki w małych miejscowościach, gdzie jednak apteki sieciowe z tych samych powodów nigdy nie powstaną. W konsekwencji pacjenci będą mieli utrudniony dostęp do leków i do opieki farmaceutycznej. PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY 13 Tymczasem na rynku musi być miejsce dla wszystkich, a więc także dla silnej ekonomicznie apteki rodzinnej, dla aptek dużych i małych. Nie można zgodzić się na działania preferujące wybrane podmioty i niszczące inne, nieuprzywilejowane. Wszyscy pacjenci powinni mieć dostęp do tanich leków, a nie tylko klienci wybranych aptek. Aby zatem uzdrowić i obronić polskie aptekarstwo, Naczelna Rada Aptekarska żąda od rządu i parlamentu między innymi ustalenia sztywnych cen na produkty lecznicze i wyroby medyczne refundowane ze środków publicznych. Farmacja to nie tylko apteki, hurtownie i producenci. To przede wszystkim pacjent i jego bezpieczeństwo zdrowotne. Dzisiaj zawód o wzorowych zasadach etyczno-moralnych systematycznie spychany jest do roli dystrybutora handlowego. Tymczasem podstawową wartością, którą aptekarze powinni kultywować, to wartość życia i zdrowia człowieka. Naczelna Izba Aptekarska prosi Księdza Biskupa o pomoc w naszych działaniach mających zagwarantować wszystkim polskim pacjentom dostęp do tanich leków, a aptekom, także tym indywidualnym, rodzinnym, możliwość funkcjonowania dla dobra lokalnej społeczności. Kościoły nie mogą stać się miejscem walki o dominację na rynku aptekarskim i promowania tylko pozornie atrakcyjnych programów lojalnościowych, których skutkiem jest upadek aptek nie należących do dużych sieci aptecznych. Prosimy Księdza Biskupa o powstrzymanie opisanych wyżej akcji reklamowych prowadzonych przez księży w kościołach". Biuro Prasowe Naczelnej Izby Aptekarskiej źródło: http://www.loia.pl/news/1081/list_naczelnej_izby_aptekarskiej_do_arcybiskupow.html Sprzedam lożę apteczną i inne wyposażenie apteki. Kontakt: 604 483 338 14 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY XXI Naukowy Zjazd Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego Gdańsk, 12-15 wrzesień 2010 r. Lubelska Okręgowa Izba Aptekarska Gdańsk, 10 luty 2010 r. Zwracamy się do Państwa z gorącym apelem w sprawie współpracy i pomocy w realizacji XXI Naukowego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego. Drogie koleżanki i koledzy, właściciele, kierownicy oraz pracownicy aptek. Po trzydziestu latach wraca do Gdańska prawdziwe Święto Polskiej Farmacji. Hasłem Zjazdu jest: „Farmacja polska na tle Unii Europejskiej”, co zarówno uaktualnia, jak też rozszerza formułę obrad nad stanem naszego zawodu. Za pośrednictwem Izb Aptekarskich pragniemy zaproponować, nawet poszczególnym aptekom, rangę sponsora Zjazdu lub uczestnika Zjazdu (więcej informacji na stronie: www.zjazdptfarm.gumed.edu.pl). Jest naszym gorącym życzeniem, szerokie otwarcie oraz zaprezentowanie w ramach Zjazdu, udziału naszych koleżanek i kolegów w opiece farmaceutycznej (rola Aptek w tym procesie) oraz wykazanie, że zawód farmaceuty (aptekarza) to zawód zaufania społecznego. Jednocześnie zwracamy się do wszystkich koleżanek i kolegów o dobrowolne wsparcie idei naszego Zjazdu, aby mógł odbyć się z bogatym dorobkiem naukowym i osobistym. Prosimy, aby Apteki wpłacały dowolne kwoty na konto: Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne ul. Długa 16, 00-238 Warszawa Millennium S.A. 29 1160 2202 0000 0000 2770 0281 z dopiskiem „XXI ZJAZD” Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego XXI Naukowego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego Prof. dr hab. n. farm. Jerzy Wojciech Łukasiak Kontakt: Wydział Farmaceutyczny z OML Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Katedra i Zakład Chemii Fizycznej; al. Gen. Hallera 107, 80-416 Gdańsk Tel.: (58) 349 31 52; Faks: (58) 349 31 52; E-mail: [email protected]; www.zjazdptfarm.gumed.edu.pl PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY 15 WIADOMOŚCI Z posiedzenia Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie W dniu 8 marca 2010 r. na posiedzeniu Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie rozpatrzono wnioski o wydanie opinii w sprawie udzielenia zezwolenia na prowadzenie apteki przez: – „PULS” Sp.z o.o. w Zamościu przy Al. Jana Pawła II 19, – Halofarmacja Sp. z o.o. w Lublinie przy ul. Narutowicza 81 oraz na prowadzenie hurtowni farmaceutycznej przez: – P.H.U. „EKO-DAM” Jacek Błotniak w Lublinie przy ul. Pawiej 49. Rada omówiła bieżące problemy dotyczące funkcjonowania aptek, wydawania rękojmi dla kierowników aptek oraz szkoleń. Omówiono sprawy związane z organizacją Okręgowego Zjazdu Aptekarzy LOIA. Członkowie zgłosili kandydatów do poszczególnych komisji zjazdowych. red. Szanownej Pani prof. dr hab. Monice Waksmundzkiej-Hajnos Prodziekanowi Wydziału Farmaceutyczngo Uniwersytetu Medycznego w Lublinie wyrazy głębokiego współczucia z powodu tragicznej śmierci SYNA MICHAŁA doktora nauk farmaceutycznych składają Prezes i członkowie Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie oraz członkowie samorządu aptekarskiego 16 WIADOMOŚCI Kalendarium prac Prezesa i członków ORA w Lublinie Marzec 2010 r. 01.03. – Prezes Rady mgr farm. Krzysztof Przystupa uczestniczył w posiedzeniu Komitetu Organizacyjnego 65-lecia Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. 05.03. – odbyło się posiedzenie Komisji ds. prawa wykonywania zawodu i rękojmi. W posiedzeniu udział wzięli: dr n. farm. Mariola Drozd – przewodnicząca, dr n. farm. Alicja Doraczyńska-Szopa, mgr farm. Marian Mikulski – członkowie. Komisja przeprowadziła rozmowy kwalifikacyjne z 3 kandydatami na kierowników aptek oraz zapoznała się z dokumentami 9 kandydatów. Komisja wydała 11 pozytywnych opinii oraz przełożyła przeprowadzenie rozmowy z jedną osobą na kolejne posiedzenie. 06.03. – w sali Wojewódzkiego Szpitala im. Jana Pawła II w Zamościu odbyło się posiedzenie naukowo-szkoleniowe Oddziału Lubelskiego PTFarm. i Lubelskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej dla aptekarzy z Delegatury Zamość. 08.03. – odbyło się posiedzenie Rady, w trakcie, którego rozpatrzono następujące wnioski: – 4 o wydanie prawa wykonywania zawodu farmaceuty – 2 o wpisanie na listę członków LOIA – 4 o skreślenie z listy członków LOIA – 12 o stwierdzenie rękojmi należytego prowadzenia apteki – 2 o wydani opinii w sprawie otrzymania zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej – 1 o wydanie opinii w sprawie pełnienia funkcji kierownika hurtowni farmaceutycznej – 1 o wydanie opinii w sprawie otrzymania zezwolenia na prowadzenie hurtowni farmaceutycznej 13.03. – w Medycznym Studium Zawodowym w Chełmie odbyło się posiedzenie naukowo-szkoleniowe Oddziału Lubelskiego PTFarm. i Lubelskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej dla aptekarzy z Delegatury Chełm. 15.03. – w siedzibie Izby odbyło się comiesięczne posiedzenie Koła Emerytów i Rencistów działającego przy LOIA. 20.03. – w Lubelskim Domu Technika NOT w Lublinie odbył się Okręgowy Zjazd Aptekarzy Lubelskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej. W godzi- WIADOMOŚCI 17 nach popołudniowych Prezes Rady mgr farm. Krzysztof Przystupa i V-ce Prezes Rady mgr farm. Marian Mikulski uczestniczyli w Rekolekcjach Wielkopostnych dla Farmaceutów. 21.03. – V-ce Prezes Rady mgr farm. Marian Mikulski wziął udział w Okręgowym Zjeździe Okręgowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej w Lublinie. 26.03. – na zaproszenie Starostwa Powiatowego w Kraśniku Prezes Rady i Dyrektor Biura Izby uczestniczyli we wspólnym spotkaniu z kierownikami aptek ogólnodostępnych z terenu miasta Kraśnika. Spotkanie dotyczyło rozkładu godzin pracy oraz dyżurów w porze nocnej, święta, niedziele i inne dni wolne od pracy. 27.03. – Prezes Rady mgr farm. Krzysztof Przystupa uczestniczył w Okręgowym Zjeździe Lekarzy w Lublinie. 28. 03. – V-ce Prezes Rady mgr farm. Marian Mikulski brał udział w Okręgowym Zjeździe Pielęgniarek i położnych w Lublinie. 29.03. – Prezes Rady wziął udział w audycji Radia eR na temat: „Różnice cenowe leków w aptekach”. 29.03. – w Tawernie Greckiej Cyklady w Puławach odbyło się posiedzenie naukowo-szkoleniowe Oddziału Lubelskiego PTFarm. i Lubelskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej dla aptekarzy z powiatów: puławskiego, kraśnickiego i lubartowskiego, opolskiego i ryckiego. 31.03. – w Collegium Maius Uniwersytetu Medycznego odbyło się kolejne posiedzenie naukowo-szkoleniowe dla członków Izby z terenu powiatu lubelskiego. Kalendarium opracowała mgr Anna Knieć Dyrektor Biura Lubelskiej OIA Zatrudnię kierownika apteki n/Otwocka. Atrakcyjne wynagrodzenie + mieszkanie. Tel. 0-791 237 157 18 WIADOMOŚCI Okręgowy Sprawozdawczy Zjazd Aptekarzy LOIA W dniu 20 marca 2010 r. w sali NOT przy ul. M.C. Skłodowskiej w Lublinie odbył się Okręgowy Sprawozdawczy Zjazd Aptekarzy LOIA. W uroczystości wziął udział Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej dr Grzegorz Kucharewicz. Wśród przybyłych gości znaleźli się m.in.: mgr farm. Wiesława Wolińska – Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny, lek. Tomasz Pękalski – Dyrektor Lubelskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, prof. Kazimierz Głowniak – Prorektor ds. Współpracy z Zagranicą i Szkolnictwa Podyplomowego, prof. Janusz Solski – Dziekan Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Analityki Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, prof. Anna Malm – Prodziekan Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Analityki Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, prof. Jerzy Łobarzewski – Przewodniczący Rady Fundacji Rozwoju Lubelskiego Wydziału Farmaceutycznego im. mgr farm. Witolda Łobarzewskiego, ks. Waldemar Sądecki – Archidiecezjalny Duszpasterz Farmaceutów, mgr Bogdan Walko – Prezes Zarządu PGF „Cefarm-Lublin” Sp. z o.o., dr Janusz Spustek – Prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Lublinie, mgr Andrzej Tytuła – Sekretarz Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w Lublinie, lek. wet. Tomasz Brzana – przedstawiciel Okręgowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej w Lublinie. Rozpoczynając Zjazd, mgr farm. Krzysztof Przystupa, Prezes ORA w Lublinie, serdecznie powitał zaproszonych gości i przybyłych delegatów. W krótkim wystąpieniu poruszył najważniejsze problemy związane z wciąż postępującą destabilizacją rynku farmaceutycznego, agresywnym marketingiem prowadzonym przez sieci aptek oraz coraz gorszą kondycją małych, prywatnych aptek. Prezes NRA , dr Grzegorz Kucharewicz omówił trwające prace nad aktualizacją ustawy Prawo farmaceutyczne oraz działania jakie są prowadzone w celu ochrony rynku aptecznego. Poinformował zebranych o rozłamie i trudnościach z jakimi borykała się Naczelna Rada. Uhonorowania medalem im. mgr farm. Witolda Łobarzewskiego dokonał prof. Jerzy Łobarzewski. /Uchwała o odznaczonych w załączeniu./ Część sprawozdawczą Zjazdu poprowadził mgr farm. Michał Grzegorczyk, jednogłośnie wybrany na przewodniczącego Zjazdu. W Prezydium zasiedli WIADOMOŚCI 19 także dr n. farm. Tomasz Baj – v-ce przewodniczący, mgr farm. Dorota Grzejda-Daszko – sekretarz, mgr farm. Teresa Florek-Nazar – sekretarz. Zjazd zatwierdził przedłożone przez organy Izby roczne sprawozdania i plan budżetu na rok następny. Podjęto 8 uchwał oraz przyjęto Apel i wniosek zjazdowy. Materiały przedstawiamy w załączeniu. redakcja Sprawozdanie z działalności Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie za okres 01.01 – 31.12.2009 r. W okresie sprawozdawczym Okręgowa Rada Aptekarska w Lublinie odbyła 10 posiedzeń, Prezydium ORA – 6. Posiedzenia Rady odbywały się raz w miesiącu z wyjątkiem m-ca kwietnia i sierpnia. Na dzień 31 grudnia 2009r. Izba zrzeszała 1924 członków, a na terenie Izby funkcjonowało 845 aptek ogólnodostępnych, 34 szpitalne, 2 zakładowe oraz 21 hurtowni farmaceutycznych. Kierunki działań Okręgowej Rady Aptekarskiej były zgodne z ustawą o izbach aptekarskich, ustawą – Prawo farmaceutyczne, uchwałami ostatniego Okręgowego Zjazdu Aptekarzy LOIA i Krajowego Zjazdu Aptekarzy. W okresie sprawozdawczym Rada i jej Prezydium w ramach stałych punktów porządku obrad podjęły uchwały w sprawach: – przyznania 75 praw wykonywania zawodu farmaceuty, – wpisania 109 członków na listę LOIA, – skreślenia 87 członków z listy LOIA, – wydania 44 opinii na prowadzenie apteki, – przedłużenia pełnienia funkcji kierownika apteki w związku z ukończeniem 65-go roku życia dla 16 farmaceutów, – stwierdzenia rękojmi należytego prowadzenia aptek dla 115 kandydatów na kierowników aptek, – wydania opinii dla 2 kandydatów na kierowników hurtowni, – wyznaczenie dla 2 osób okresu przeszkolenia w związku z przerwą w wykonywaniu zawodu trwającą dłużej niż 5 lat. W realizacji powyższych zadań dużą zasługę mają członkowie komisji problemowych powołanych przez Radę. Bardzo intensywnie pracowała Komisja ds. prawa wykonywania zawodu i stwierdzenia rękojmi, której zadaniem jest m.in. sprawdzanie pod względem formalnym wniosków o wydanie prawa wykonywania zawodu farmaceuty, złożonych przez absolwentów Wydziału Farmaceutycznego UM oraz prze- 20 WIADOMOŚCI prowadzenie rozmów z kandydatami na kierowników aptek, skutkujących wydaniem opinii przez Radę. W okresie sprawozdawczym przeprowadzono rozmowy z 45 kandydatami na kierowników aptek. Na szczególną uwagę zasługuje praca Komisji ds. szkoleń. Członkowie Komisji intensywnie zabiegali o to, aby każdy aptekarz pracujący w aptece lub hurtowni, mógł bez problemów wywiązać się z ustawowego obowiązku podnoszenia kwalifikacji w ramach ciągłych szkoleń. W roku 2009 odbyły się 3 posiedzenia naukowo-szkoleniowe w Białej Podlaskiej w trakcie, których można było uzyskać 24 punkty edukacyjne, w Chełmie – 4 posiedzenia z możliwością zdobycia 26 punktów edukacyjnych, w Zamościu – 4 posiedzenia z możliwością uzyskania 28 pkt edukacyjnych oraz w Lublinie – 10 posiedzeń z możliwością uzyskania 72 pkt edukacyjnych. Członkowie również mogli zdobywać punkty w ramach szkoleń internetowych opłaconych przez Izbę. Ponadto, w związku z zakończeniem w dniu 31.12.2008 r. pierwszego okresu edukacyjnego, członkowie Komisji mieli dużo pracy związanej z dokonywaniem weryfikacji i potwierdzeń wpisów w kartach ciągłego szkolenia. Łącznie do końca 2009 r. Komisja sprawdziła 788 książeczek ciągłego szkolenia, co jest równoważne z liczbą farmaceutów, którzy zakończyli okres ciągłego szkolenia. Komisja ds. aptek szpitalnych w okresie sprawozdawczym zorganizowała dwa spotkania dla kierowników tych aptek t.j. w m-cu styczniu i kwietniu. W spotkaniu styczniowym gościła Pani mgr farm. Janina Pawłowska, Koordynator Departamentu Farmacji Szpitalnej NRA oraz przedstawiciele Lubelskiego Wojewódzkiego Inspektoratu Farmaceutycznego. W trakcie spotkań omawiano przede wszystkim problemy aptek szpitalnych, które po opracowaniu zostały przekazane NRA. Istotnymi sprawami dla Rady były sprawy związane z wykonywaniem zawodu. W ramach tych działań w m-cu lutym zostały zorganizowane spotkania kierowników aptek ogólnodostępnych z terenu miasta Lublina i Delegatur Izby – Chełmskiej i Zamojskiej z przedstawicielami Lubelskiego Wojewódzkiego Inspektoratu Farmaceutycznego i Lubelskiego Wojewódzkiego Oddziału NFZ, w celu wyjaśnienia wielu wątpliwości i uzgodnienia wspólnych stanowisk. WIADOMOŚCI 21 Ponadto w tym samym miesiącu doszło do spotkania Prezesa Rady oraz Lubelskiego Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego z Dyrektorem Lubelskiego Wojewódzkiego Oddziału NFZ w sprawie refundacji za leki wydawane z aptek prowadzonych przez następców prawnych. Również członkowie Rady wielokrotnie podejmowali rozmowy z przedstawicielami LWO NFZ w sprawie refundacji za leki wydane przez apteki na recepty różowe oraz w sprawie uzgodnienia obowiązywania terminów związanych ze zmianami kategorii dostępności produktów leczniczych. Nadal niestrudzenie były kontynuowane działania dotyczące wprowadzenia sztywnych cen na leki, które obejmowały m.in.: – spotkania z Posłami Joanna Muchą i Zbigniewem Matuszczakiem, – spotkania z Sejmową Komisją Zdrowia, – wystąpienia Prezesa Rady w lokalnych programach radiowych i telewizyjnych oraz w ogólnopolskiej Telewizji Trwam, – wywiady publikowane w prasie lokalnej i ogólnopolskiej i farmaceutycznej, – skierowanie pism i protestów do Posłów i Senatorów, Wojewody, Marszałka Województwa, starostów, prezydentów, burmistrzów i wójtów województwa lubelskiego, do Ministra Zdrowia, Premiera i Prezydenta RP, – zwołanie Konwentu Prezesów Okręgowych Rad Aptekarskich, który miał miejsce w Lublinie, – udział Prezesa Rady wraz z innymi przedstawicielami samorządu w spotkaniu z pełnomocnikiem rządu ds. walki z korupcją w sprawie nieprawidłowości występujących na rynku farmaceutycznym, powodowanych nieuczciwą konkurencją między aptekami. Rada wystąpiła do Ministra Zdrowia z wnioskiem o wprowadzenie następujących zmian w obowiązującej ustawie – Prawo farmaceutyczne: – wprowadzenie sztywnych cen urzędowych i marż handlowych na produkty lecznicze i materiały medyczne, – prawo do uzyskania zezwolenia na prowadzenie apteki posiada tylko farmaceuta, – całkowity zakaz reklamy produktów leczniczych i materiałów medycznych w każdej formie, – całkowity zakaz wprowadzania na rynek produktów leczniczych i materiałów medycznych w systemie sprzedaży bezpośredniej. Wnioski nasze zostały przedstawione również Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego w celu uzyskania poparcia przez samorząd terytorialny. 22 WIADOMOŚCI W związku z brakiem projektu nowelizacji ww. ustawy trudno się wypowiedzieć czy zostaną one uwzględnione. Rada podejmowała również stosowne działania w sprawach: – zaniechania zamiaru wprowadzenia w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zapisu obligującego apteki do zawierania umów z płatnikiem publicznym, – uzyskiwania kwalifikacji zawodowych przez techników farmaceutycznych, – bezpośredniej dystrybucji leków przez firmę AstraZeneca, – zapłaty aptekom za wydany Corhydron. W celu zmniejszenia liczby recept wypisywanych przez lekarzy niezgodnie z przepisami prawa, Rada opracowała stosowne pismo z wyszczególnieniem najważniejszych wymogów, które powinna spełniać prawidłowo wystawiona recepta, a następnie przekazała do opublikowania w Biuletynie Lubelskiej Izby Lekarskiej. Ponadto skierowała pismo do Przewodniczącego Lubelskiej Rady Lekarskiej, Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Lubelskiej Izby Lekarskiej oraz Lubelskiego Wojewódzkiego Oddziału NFZ z prośbą o podjecie działań ww. sprawie. Dzięki działaniom Rady doszło do przedstawienia przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego swojego stanowiska w sprawie postępowania z produktami leczniczymi podrobionymi, zepsutymi, sfałszowanymi lub którym upłynął termin ważności, zawierającymi środki odurzające, substancje psychotropowe i prekursory grupy I-R, co z kolei pozwoliło rozwiązać na terenie naszej Izby problem utylizacji ww. produktów. W ramach obrony praw pacjentów przystąpiliśmy do ogólnopolskiego apelu aptekarzy skierowanego do Ministra Zdrowia w sprawie propozycji obciążenia pacjentów finansową odpowiedzialnością za niedbale wypisane recepty. Z przykrością muszę stwierdzić, że nie wszystkie apteki włączyły się w powyższe przedsięwzięcie. Nadal kontynuowane są spotkania w siedzibie Izby członków Koła Emerytów i Rencistów. Spotkania odbywają się raz w miesiącu. Cieszą się one dużym zainteresowaniem ze względu na swoją różnorodną tematykę i organizowane wyjazdy turystyczne, o czym piszemy w naszym Biuletynie. WIADOMOŚCI 23 Bardzo dobrze układa się współpraca Rady z Lubelskim Wojewódzkim Inspektorem Farmaceutycznym. Świadczy o tym nie tylko udział Pani Inspektor w posiedzeniach Rady, ale przede wszystkim wspólnie podejmowane działania dotyczące rozwiązywania problemów związanych z wykonywaniem zawodu. Niektóre z nich zostały wymienione w niniejszym sprawozdaniu. Na uwagę zasługuje fakt stałego udziału przedstawiciela ORA w posiedzeniach Rady Lubelskiego Wojewódzkiego oddziału NFZ, co pozwala na wcześniejsze zapoznanie się z zamierzonymi działaniami Funduszu. Z naszą Alma Mater współpracowaliśmy przede wszystkim w zakresie organizacji posiedzeń naukowo-szkoleniowych. Kontynuowana jest bardzo dobra i owocna współpraca z nowymi władzami Uniwersytetu, a szczególnie Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Analityki Medycznej, czego dowodem było wspólne wręczanie prawa wykonywania zawodu i dyplomów uzyskania tytułu magistra farmacji podczas dyplomatorium. Tradycyjnie zapraszani są na posiedzenia Rady Lubelski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny, Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej, Przewodnicząca Okręgowej Komisji Rewizyjnej i Przewodniczący Okręgowego Sadu Aptekarskiego LOIA. (...) Koleżanki i Koledzy! Szanowni Delegaci! Liczę, że przedstawione sprawozdanie z działalności Rady, stanowiące ogólne podsumowanie comiesięcznych informacji przekazywanych na bieżąco w Biuletynie p.t. „Kalendarium prac ORA w Lublinie” i na stronie internetowej Izby, zostanie przyjęte. Liczę także na konstruktywne wnioski stanowiące główne zadania do realizacji przez Radę w bieżącym roku. Prezes Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie mgr farm. Krzysztof Przystupa 24 WIADOMOŚCI Sprawozdanie z działalności Okręgowej Komisji Rewizyjnej LOIA za rok 2009 Skład Komisji: mgr farm. Anna Wolska – przewodnicząca mgr farm. Edward Stanek – sekretarz Członkowie: mgr farm. Barbara Grądzka; mgr farm. Mariola Michel Okręgowa Komisja Rewizyjna LOIA zebrała się w dniu 16.02.2010 r. w celu dokonania oceny działalności finansowej i gospodarczej Lubelskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej za rok 2009. Komisja przeanalizowała uchwały finansowe podjęte przez Okręgową Radę Aptekarską w Lublinie, wyrywkowo sprawdziła raporty kasowe, dowody wpłat, wyciągi bankowe, wpłaty składek członkowskich, wypłaty z tyt. delegacji służbowych. Ponadto Komisja zapoznała się z planem przychodów i wydatków, z jednostronnym rachunkiem zysków i strat i bilansem Izby za rok 2009 oraz z planem przychodów i wydatków na rok 2010. Należy stwierdzić, że ramach przeprowadzonej kontroli działalności finansowej Izby, Komisja nie stwierdziła nieprawidłowości w prowadzeniu dokumentacji finansowej. Stan środków pieniężnych w kasie i na rachunku bankowym był zgodny z raportem kasowym i wyciągiem bankowym. Dokumentacja i ewidencja księgowa odzwierciedla prawidłowo dochody i wydatki. Wszystkie zobowiązania finansowe Izby są regulowane na bieżąco. W badanym okresie Przewodnicząca Komisji brała udział w większości posiedzeń Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie i na bieżąco zapoznawała się z jej pracami. W związku z powyższym Okręgowa Komisja Rewizyjna wnioskuje o udzielenie absolutorium Okręgowej Radzie Aptekarskiej za okres 01.01.2009 – 31.12.2009. Przewodnicząca Okręgowej Komisji Rewizyjnej mgr farm. Anna Wolska WIADOMOŚCI 25 Sprawozdanie z działalności Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej LOIA za rok 2009 Skład osobowy: mgr farm. Janina Kisielewska – Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej Zastępcy: mgr farm. Monika Barwiak; mgr farm. Jacek Danielewicz; mgr farm Jolanta Kotuła; mgr farm. Marzanna Mierzwa; mgr farm. Lucyna Więcierzewska W okresie sprawozdawczym do Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej wpłynęło 27 spraw, które zostały rozpatrzone podczas 15 posiedzeń Okręgowego Rzecznika z udziałem jego zastępców. W 26 sprawach Okręgowy Rzecznik postanowił odmówić wszczęcia postępowania wyjaśniającego z uwagi na wystąpienie okoliczności wyłączających jego wszczęcie. W jednym przypadku Okręgowy Rzecznik wszczął postępowanie, przedstawił zarzuty i skierował sprawę do Okręgowego Sądu Aptekarskiego Lubelskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej. Rozpatrywane sprawy dotyczyły: – nieprawidłowej reklamy produktów leczniczych, – wydania przeterminowanego produktu leczniczego, – odmowy realizacji recepty, – braku w godzinach czynności apteki farmaceuty, – niedostosowania godzin pracy apteki do wymogów określonych uchwałą zarządu powiatowego, – nieprawidłowego wydania leku, – dokonywania niedozwolonej sprzedaży między aptekami, – nieprawidłowego wykonywania czynności fachowych a aptece. Przedkładając powyższe sprawozdanie pragnę zauważyć, że większość rozpatrywanych skarg dotyczyła nieetycznego zachowania wobec kolegów z sąsiednich aptek. Były to sprawy dotyczące reklamy i godzin czynności aptek. Poza posiedzeniami związanymi z rozpatrywaniem konkretnych spraw, Okręgowy Rzecznik oraz jego zastępcy uczestniczyli we wspólnym spotkaniu z członkami Okręgowego Sądu Aptekarskiego LOIA. Spotkanie miało charakter konsultacyjno-informacyjny. 26 WIADOMOŚCI Ponadto Pani mgr farm. Marzanna Mierzwa – z-ca Okręgowego Rzecznika uczestniczyła w szkoleniu Okręgowych Rzeczników Odpowiedzialności Zawodowej zorganizowanym przez Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej. Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej LOIA mgr farm. Janina Kisielewska Sprawozdanie z działalności Okręgowego Sądu Aptekarskiego Lubelskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej za rok 2009 W okresie od ostatniego Okręgowego Zjazdu Aptekarzy LOIA, t.j. od 21 marca 2009 r. Okręgowy Sąd Aptekarski LOIA działał w składzie: mgr farm. Mariusz Miszczuk – przewodniczący oraz sędziowie dr n. farm. Mariola Drozd; mgr farm. Urszula Jarocka Kaliszuk; dr n. farm. Andrzej Kot; mgr farm. Maria Lipiec; mgr farm. Maria Małysz; mgr farm. Elżbieta Mazurek; mgr farm. Danuta Ostrowska Skład Sądu został pomniejszony o osobę mgr farm. Leokadii Łaszkiewicz w związku z wyborem na członka Naczelnego Sądu Aptekarskiego. W okresie sprawozdawczym do Okręgowego Sądu Aptekarskiego LOIA nie został skierowany żaden wniosek o ukaranie, dlatego też Sąd odbył jedno posiedzenie, które było wspólnym posiedzeniem z Okręgowym Rzecznikiem Odpowiedzialności LOIA i jego zastępcami. Spotkanie miało charakter konsultacyjno-informacyjny. Jak co roku odbyło się szkolenie wraz z konsultacjami praktycznego działania sędziów okręgowych sądów aptekarskich, zorganizowane przez Naczelny Sąd Aptekarski. W szkoleniu uczestniczył przewodniczący OSA mgr farm. Mariusz Miszczuk. W trakcie szkolenia omawiano podstawowe zasady rozpoznawania spraw przez okręgowe sądy aptekarskie. Przewodniczący Okręgowego Sądu Aptekarskiego Lubelskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej mgr farm. Mariusz Miszczuk WIADOMOŚCI 27 Uchwały oraz Apel Okręgowego Zjazdu Aptekarzy LOIA Działając na podstawie art. 27 pkt. 1-4 ustawy z dnia 19.04.1991 r. o izbach aptekarskich (t. j Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 856.) Okręgowy Zjazd Aptekarzy LOIA w dniu 20 marca 2010 roku podjął następujące uchwały: UCHWAŁA NR 1 w sprawie zatwierdzenia regulaminu obrad Okręgowego Zjazdu Aptekarzy LOIA UCHWAŁA NR 2 w sprawie zatwierdzenia porządku obrad Okręgowego Zjazdu Aptekarzy LOIA UCHWAŁA NR 3 w sprawie zatwierdzenia planu budżetu Lubelskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej na rok 2010 UCHWAŁA NR 4 w sprawie zatwierdzenia rocznego sprawozdania z działalności Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie UCHWAŁA NR 5 w sprawie zatwierdzenia rocznego sprawozdania Okregowej Komisji Rewizyjnej LOIA UCHWAŁA NR 6 w sprawie zatwierdzenia rocznego sprawozdania Okręgowego Sądu Aptekarskiego LOIA UCHWAŁA NR 7 w sprawie zatwierdzenia rocznego sprawozdania Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej LOIA UCHWAŁA NR 8 w sprawie wyboru uzupełniającego członka Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie 28 WIADOMOŚCI Apel Okręgowego Zjazdu Aptekarzy Lubelskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej z dnia 20 marca 2010 r. Okręgowy Zjazd Aptekarzy LOIA działając na podstawie § 5 ust. 2 pkt. 4 regulaminu obrad Okręgowego Zjazdu Aptekarzy Lubelskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej, postanawia: § 1. Zobowiązać Naczelną Radę Aptekarską w Warszawie do podjęcia działań i wystąpienia o zmianę przepisów w sprawie: 1/ wprowadzenia sztywnych cen na każdym poziomie dystrybucji, 2/ zmiany tabel marżowych poprzez wprowadzenie wyższej marży dla aptek, 3/ wprowadzenia całkowitego zakazu reklamy: leków, suplementów diety oraz aptek i punktów aptecznych. § 2. Upoważnić Prezesa Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie do przedstawienia propozycji zmian, określonych w § 1 Naczelnej Radzie Aptekarskiej. § 3. Apel wchodzi w życie z dniem uchwalenia. Sekretarze Zjazdu mgr farm. Dorota Grzejda-Daszko mgr farm. Teresa Florek-Nazar Przewodniczący Zjazdu mgr farm. Michał Grzegorczyk Z-ca Przewodniczącego Zjazdu dr n. farm. Tomasz Baj WIADOMOŚCI 29 Wyróżnieni medalem im. mgr farm. Witolda Łobarzewskiego U c h w a ł a Nr 1/K/2010 r. z dnia 12.02.2010 r. Kapituły medalu im. mgr farm. Witolda Łobarzewskiego Działając na podstawie pkt. 4 i 6 Regulaminu przyznawania medalu im. mgr farm. Witolda Łobarzewskiego zatwierdzonego przez Okręgową Radę Aptekarską LOIA Kapituła medalu w składzie: mgr farm. Krzysztof Przystupa – Kanclerz Kapituły mgr faram. Marian Mikulski mgr farm. Janina Kisielewska mgr farm. Dorota Grzejda-Daszko po rozpatrzeniu wniosku Okręgowej Rady Aptekarskiej Lubelskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej w trybie pkt. 7 Regulaminu postanowiła: §1 Nadać medal im. mgr farm. Witolda Łobarzewskiego dla: Eugeniusza Bałagi Zofii Biernat mgr farm. Anny Dorii Dernałowicz dr n. farm. Marioli Drozd radcy prawnego Małgorzaty Goździewskiej dr n.farm. Izabeli Mahorowskiej Kiciak ks. Waldemara Sądeckiego mgr farm. Małgorzaty Staszek Danieluk prof. Janusza Solskiego mgr Teresy Słotwińskiej mgr farm. Małgorzaty Wiechnik §2 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Kanclerz Kapituły mgr farm. Krzysztof Przystupa 30 WIADOMOŚCI Prezes Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie mgr farm. Krzysztof Pryzstupa otwierający Okręgowy Zjazd. Fot. T. Baj Zaproszeni goście. Fot. M. Grzegorczyk WIADOMOŚCI Pamiątkowe zdjęcie odznaczonych medalem im. mgr. farm. Witolda Łobarzewskiego. Fot. T. Baj Goście i uczestnicy Zjazdu. Fot. M. Grzegorczyk 31 32 NAUKA Nauka Lek. Maria Pokorska-Lis Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik Kliniki: prof. nadzw. dr hab. Magdalena Marczyńska Zagrożenia zdrowotne w podróży do tropiku i metody ich profilaktyki Światowa Organizacja Turystyki szacuje, że w 2010 roku liczba podróży zagranicznych na świecie przekroczy miliard1. W związku z poprawą sytuacji materialnej Polaków, rozwojem sieci tanich linii lotniczych oraz względnie stabilną sytuacją polityczną wielu turystycznych regionów świata również w Polsce nastąpił znaczny wzrost liczby odbywanych podróży zagranicznych. Według danych Instytutu Turystyki w 2007 roku było ponad 47 milionów wyjazdów Polaków za granicę – w 42% przypadków w celach turystyczno-wypoczynkowych2. Podróże do rejonów egzotycznych – tropikalnych i subtropikalnych wiążą się z ryzykiem zetknięcia się z licznymi chorobami zakaźnymi oraz potencjalnie niebezpiecznymi patogenami, które nie występują w miejscu stałego zamieszkania turysty. Zagrożenia zdrowotne wynikają również z odmiennego sposobu żywienia, zmiany klimatu oraz niskiego poziomu higieniczno-sanitarnego. Wielu z tych chorób można zapobiegać stosując szczepienia ochronne, chemioprofilaktykę i przestrzegając podstawowych zasad higieny. Przygotowanie do podróży Ryzyko zachorowania w trakcie podróży uzależnione jest od licznych czynników osobniczych i środowiskowych3, które przedstawiono w tabeli 1. Każda osoba planująca wyjazd powinna uwzględnić potrzebę konsultacji lekarskiej w celu zastosowania racjonalnej profilaktyki oraz uzyskać informację na temat aktualnej sytuacji epidemiologicznej w rejonie, do którego się udaje. Niestety, biura podróży – pomimo ustawowego obowiązku informowania klientów o zagrożeniach zdrowia i życia na odwiedzanych obszarach oraz przeciwwskazaniach zdrowotnych do udziału w imprezie4 – zwykle nie przekazują takich danych w obawie przed wystraszeniem i utratą klienta. Źródłem informacji NAUKA 33 dla turystów mogą być natomiast stacje sanitarno-epidemiologiczne, strony internetowe Głównego Inspektora Sanitarnego, lekarze podstawowej opieki, a najlepiej poradnie chorób tropikalnych dla osób wyjeżdżających. Ważne, aby zgłosić się do nich na 6 do 8 tygodni (minimum 4 tygodnie) przed wyjazdem – ten okres jest niezbędny, aby zrealizować optymalny plan szczepień ochronnych. Lekarz udzieli ponadto informacji na temat zasad postępowania i higieny w tropiku, chemioprofilaktyki malarii, składu apteczki podróżnej. Zagrożenia zdrowotne w podróży Każdy pobyt w tropiku wiąże się z ryzykiem przywleczenia chorób, których źródłem mogą być: skażona woda, żywność („choroby brudnych rąk” – np. biegunka podróżnych, wirusowe zapalenie wątroby typu A, dur brzuszny, poliomyelitis, ameboza, cholera), wektory zwierzęce – głównie owady (np. żółta gorączka, malaria, denga, borelioza, kleszczowe zapalenie mózgu, leiszmaniozy, filariozy, japońskie zapalenie mózgu), zwierzęta (np. wścieklizna), droga krwiopochodna (np. wirusowe zapalenia wątroby typu B i C, HIV), droga kropelkowa (np. grypa, poliomyelitis), droga płciowa (np. wirusowe zapalenia wątroby typu B i C, HIV). Tabela 1. Ryzyko zachorowania na chorobę zakaźną związane z podróżą (wg Kajfasz P., 2007, w modyfikacji własnej). Czynnik ryzyka kraj docelowy region pobytu pobyt warunki pobytu cel podróży planowana aktywność wiek stan zdrowia Ryzyko duże kraj rozwijający się dżungla, lasy tropikalne, tereny wiejskie, podmokłe długi namiot, bungalow, motel turystyczny ekspedycje badawcze, rajdy, penetracja jaskiń, przypadkowe kontakty seksualne do 30 i powyżej 60 roku życia choroby przewlekłe małe kraj rozwinięty kurorty turystyczne, miasto krótki hotel zawodowy plażowanie średni zdrowy 34 NAUKA Steffen i wsp. ocenili ryzyko wystąpienia poszczególnych chorób w ciągu miesiąca pobytu w tropiku5 (tab. 2). Tabela 2. Ryzyko wystąpienia choroby w ciągu miesiąca pobytu w tropiku (wg Steffen i wsp., 2003). Choroba Biegunka Malaria (Afryka Zachodnia) Gorączka o nieustalonej etiologii Wzw typu A Zakażenie Neisseria gonorrhoeae Wzw typu B Ukąszenie przez zwierzę podejrzane o wściekliznę lub jadowite Dur brzuszny Zakażenie HIV Ryzyko wystąpienia/miesiąc 30% 2,5% 1% 0,3% 0,2% 0,1% 0,1% 0,03% 193-576/100000 Najczęstszym problemem zdrowotnym w trakcie podróży do krajów klimatu gorącego są biegunki występujące u 30-50%, a nawet 70% podróżujących – głównie do takich krajów, jak: Egipt, Nepal, Indie, Meksyk6. W większości przypadków czynnikiem etiologicznym są szczepy Escherichia coli, a źródło zakażenia stanowi zanieczyszczona woda. Generalna zasada pozwalająca uchronić się przed biegunką podróżnych to: „ugotuj, obierz albo zapomnij”. Przyczyną biegunki mogą być również czynniki niezakaźne – zmiana sposobu żywienia, pobudzenie wynikające ze stresu, przemęczenia, nadmiernego nasłonecznienia. Żółta gorączka jest potencjalnie śmiertelną chorobą wirusową przebiegającą pod postacią gorączki krwotocznej. Występuje na terenach Afryki i Ameryki Południowej. Wektorem zakażenia są komary z rodzaju Aedes. WHO szacuje, że rocznie liczba zachorowań wynosi około 200 tys., a liczba zgonów 30 tys. Profilaktyka choroby polega na stosowaniu szczepień ochronnych, które są obowiązkowe w przypadku podróży do krajów endemicznego występowania żółtej gorączki, a nawet w przypadku jedynie tranzytu przez te kraje. Podaje się jedną dawkę szczepionki zawierającej żywy, atenuowany szczep 17 Dakar wirusa. Potwierdzeniem zaszczepienia jest Międzynarodowe Świadectwo Szczepienia („żółta książeczka” wydawana w języku angielskim, francuskim oraz w języku kraju, w którym jest wydana). Certyfikat uzyskuje ważność po 10 dniach od szczepienia i jest aktualny przez 10 lat. Podanie przypominającej dawki szczepionki wydłuża ten termin o kolejne 10 lat. NAUKA 35 Malaria (zimnica) jest chorobą pasożytniczą wywoływaną przez pierwotniaka z rodzaju Plasmodium. Ustalono, że patogenne dla człowieka jest 5 gatunków Plasmodium: P. vivax, P. ovale, P. malariae, P. falciparum oraz P. knowlesi, które przenoszone są przez komary z rodzaju Anopheles (widliszek). Malaria występuje na terenie ponad 110 krajów, które zamieszkuje około 40% ludności świata. WHO szacuje, że rocznie na malarię choruje 300 do 500 milionów osób, z czego 1 - 3 milionów umiera7. Do Europy rocznie importowanych jest ponad 10 -15 tys. przypadków malarii przez turystów powracający z tropiku5. W Polsce w latach 1999-2007 odnotowano 10 śmiertelnych przypadków przywleczonej malarii, w 2008 roku wystąpił kolejny. Wirusowe zapalenie wątroby typu A (wzw A) A jest najczęstszą chorobą, na którą zapadają osoby nieuodpornione, podróżujące do krajów rozwijających się. Zapadalność wynosi średnio 300/ 100 000 osób/ miesiąc podróży, a w przypadku turystów przebywających w złych warunkach higienicznych sięga 2000/ 100 000 osób/ miesiąc. Ryzyko zachorowania jest wyższe niż w przypadku cholery i duru brusznego. Regionami endemicznego występowania wzw A są kraje Afryki, Azji Południowo-Wschodniej, Ameryki Południowej, kraje basenu Morza Śródziemnego i Karaiby. Wobec poprawy warunków sanitarnych aktualnie w Polsce notuje się znacznie mniej zachorowań na wzw A, a tym samym wzrasta odsetek populacji wrażliwej na zakażenie HAV. W związku ze znacznym ryzykiem zakażenia podczas podróży, zaleca się szczepienie przeciwko wzw A turystom podróżującym do krajów endemicznych. Dur brzuszny jest powszechną w krajach strefy tropikalnej chorobą przenoszoną drogą pokarmową, wywoływaną przez pałeczki Salmonella typhi. Największe ryzyko zachorowania występuje w Indiach. Szczepienie przeciwko durowi brzusznemu zalecane jest osobom podróżującym do krajów endemicznych Afryki Północnej i Zachodniej (z wyjątkiem Tunezji), Azji i Ameryki Południowej (Peru), w szczególności przy pobytach dłuższych niż miesiąc. Pojedyncza dawka szczepionki chroni przez około 3 lata. Wścieklizna jest ostrą infekcją ośrodkowego układu nerwowego prowadzącą nieuchronnie do śmierci chorego. Wirus wścieklizny przenoszony jest poprzez ugryzienia przez chore zwierzęta (psy, koty, lisy, kuny, jenoty, wilki, skunksy, szopy i nietoperze). Szczególnie często występuje w Indiach, gdzie rocznie stwierdza się 20-30 tys. przypadków. Szczepienia ochronne są zalecane przede wszystkim w przypadku wyjazdów długoterminowych do krajów Azji południowo-wschodniej oraz osobom planującym penetrowanie jaskiń. 36 NAUKA Poliomyelitis jest chorobą wirusową szerzącą się drogą pokarmową i kropelkową. Występuje endemicznie w Nigerii, Nigrze, Indiach, Pakistanie i Afganistanie. WHO zaleca, aby osoby wyjeżdżające do tych krajów posiadały kompletne szczepienie przeciwko polio. Odporność poszczepienna utrzymuje się przez około 10 lat. Zapobieganie chorobom tropikalnym – zalecenia dla osób podróżujących Metody zapobiegania biegunce podróżnych i innym chorobom przenoszonym przez skażoną wodę i pokarmy (wzw A, dur brzuszny, cholera) są następujące3: należy pić wodę przegotowaną, napoje firmowo zamknięte, produkowane przez znane koncerny, otwierane przy konsumencie, nie należy używać kostek lodu, nie należy pić soków wyciskanych ze świeżych owoców na ulicy lub w przygodnych barach, nie należy spożywać surowych warzyw, owoców morza, sałatek, produktów mięsnych; unikać nabiału nieznanego pochodzenia, należy spożywać owoce myte i obierane własnoręcznie („umyj, obierz, albo zapomnij”), należy unikać posiłków wystawionych na długo przed spożyciem, należy spożywać potrawy ugotowane, usmażone, upieczone, należy myć zęby w wodzie przegotowanej, niegazowanej, mineralnej, należy myć ręce przed posiłkiem, nie wkładać rąk do ust. Przed wyjazdem należy po konsultacji z lekarzem wykonać szczepienia ochronne. Wyróżnia się trzy grupy szczepień wykonywanych przed podróżą3: obowiązkowe w międzynarodowym ruchu turystycznym – wymagane przez rządy krajów docelowych, stanowiące warunek wydania pozwolenia na wjazd. Jedynym szczepieniem obowiązkowym jest szczepienie NAUKA 37 przeciwko żółtej gorączce (przy wjeździe do niektórych krajów mogą być wymagane także świadectwa szczepień przeciwko innym chorobom – np. zakażeniom meningokokowym, cholerze). rutynowe – wykonywane powszechnie w większości państw rozwiniętych, zgodnie z obowiązującymi programami szczepień ochronnych. Przed wyjazdem należy rozważyć konieczność podania dawek przypominających szczepionki i uzupełnić ewentualne zaległości w kalendarzu szczepień. zalecane turystom ze względu na zwiększone ryzyko zakażenia podczas podróży. Przykłady chorób, którym można zapobiegać stosując szczepienia ochronne, przedstawiono w tabeli 3. Tabela 3. Choroby, którym można zapobiegać poprzez szczepienia ochronne (wg Zuckerman, 2003, w modyfikacji własnej) Szczepienia obowiązkowe żółta gorączka zakażenia meningokokowe (dla pielgrzymów do Mekki) Szczepienia rutynowe wirusowe zapalenie wątroby typu B Szczepienia zalecane wirusowe zapalenie wątroby typu A błonica zakażenia meningokokowe tężec wścieklizna poliomyelitis odra dur brzuszny kleszczowe zapalenie mózgu gruźlica grypa W celu zapobiegania zachorowaniu na malarię należy unikać ukąszeń przez komary oraz stosować odpowiednią chemioprofilaktykę. Do tej pory nie udało się opracować skutecznej szczepionki przeciwko zimnicy. Aby zmniejszyć ryzyko ukąszenia przez komara należy: zakładać jasne ubrania (komary najchętniej siadają na obiektach koloru czarnego), 38 NAUKA po zachodzie słońca pozostawać w pomieszczeniach zamkniętych, klimatyzowanych, a wychodząc stosować repelenty i zakładać ubrania z długimi rękawami i nogawkami, skarpetki (komary są najbardziej aktywne w okresie od zmierzchu do świtu), stosować szczelne moskitiery i siatki w oknach nasączone repelentami, często stosować repelenty na skórę (w szczególności ponownie po pływaniu, kąpieli), przed zaśnięciem usunąć obecne w pomieszczeniu owady, sprawdzić szczelność okien i drzwi w klimatyzowanych pomieszczeniach. Wybór leku do profilaktyki przeciwmalarycznej dokonywany jest w oparciu o stopień zagrożenia malarią w danym rejonie (ze szczególnym uwzględnieniem lekooporności) oraz płeć, wiek, stan zdrowia osoby podróżującej, warunki zakwaterowania i planowaną aktywność w kraju docelowym podróży. WHO podzieliła kraje strefy malarycznej na 3 kategorie9: A – dominuje Plasmodium vivax, obecne chlorochinowrażliwe szczepy P. falciparum; zagrożenie zimnicą jest małe, sezonowe (Karaiby, Meksyk, Ameryka Środkowa, niektóre rejony Bliskiego Wschodu); B – bez dominacji konkretnego gatunku zarodźca, pojawiają się szczepy chlorochinooporne zarodźców; zagrożenia malarią umiarkowane (subkontynent indyjski); C – dominuje P. falciparum, przeważają szczepy oporne na chlorochinę; ryzyko zarażenia malarią wysokie (Afryka subsaharyjska, dorzecze Amazonki, Orinoko, Azja Południowo-Wschodnia, Oceania). Charakterystykę stosowanych leków przeciwmalarycznych przedstawiono w tabeli 4. NAUKA 39 Tabela 4. Charakterystyka leków stosowanych w profilaktyce malarii. lek dawkowanie Chlorochina Dorośli 300 mg raz w tygodniu; dzieci: 5 mg/kg/tydzień (Arechin, Aralen, Avloclor) Proguanil (Paludrine) Meflokina (Lariam, Maphaquin) Doksycyklina (Unidox, Supracylin) Atowakwon/ proguanil (Malarone) tydzień przed podróżą, w trakcie pobytu i 4 tygodnie po powrocie Dorośli 200 mg na dobę tydzień przed podróżą, w trakcie pobytu i 4 tygodnie po powrocie Dorośli 250 mg raz w tygodniu w trakcie pobytu i 4 tygodnie po powrocie Dorośli 100 mg na dobę tydzień przed podróżą, w trakcie pobytu i 4 tygodnie po powrocie Dorośli 1 tabletka (250 mg atowakwonu i 100 mg proguanilu) na dobę – dzień przed wyjazdem, w trakcie pobytu i tydzień po powrocie region Strefa A przeciwwskazania Niedobór dehydrogenazy G6P, retinopatia, zaburzenia neuropsychiatryczne Strefa B Zaostrza łuszczycę, powoduje świąd skóry Podawany łącznie z chlorochiną Strefa C Schorzenia neuropsychiatryczne, ciąża, nurkowanie z butlą Indochiny Ciąża, okres karmienia piersią, dzieci poniżej 8 lat Rejony występowania szczepów P. falciparum o wielolekowej oporności; można stosować w każdej strefie malarycznej uwagi Należy przyjąć pierwszą dawkę leku 1-4 tygodni przed wyjazdem w celu oceny tolerancji leku; powoduje zaburzenia neuropsychiatryczne o różnym nasileniu Powoduje fotodermatozy Można stosować u dzieci o masie > 5 kg., nie powoduje zaburzeń neuropsychiatrycznych 40 NAUKA Piśmiennictwo 1. Word Tourism Organisation. Tourism highlights. http://www.world-tourism.org 2. Instytut Turystyki. http://www.intur.com.pl 3. Kajfasz P.: Profilaktyka chorób zakaźnych dla osób wyjeżdżających do tropiku. Zakażenia 2007, suppl. 1, 29-36 4. Ustawa o usługach turystycznych z dnia 29.08.1997 (Dz.U. 133, poz. 884) 5. Steffen R., DuPont H.L., Wilder-Smith A. Manual of Travel Medicine and Health, Second Edition, Hamilton, Ontario, BC Decker Inc, 2003 6. Prokopowicz D. Medycyna Podóży. Rośliny trujące. Zwierzęta jadowite. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok, 2007 7. International Ravel and Heath. Vaccination requirements and Heath advice, WHO, Geneva Switzerland, 2003 8. Zuckerman J.N.: Vaccination priorities in travel. Biodrugs 2003, 1 (suppl. 1), 1-6 9. Kajfasz P.: Wybrane jednostki chorobowe przywlekane z krajów o ciepłym i gorącym klimacie. W: Choroby zakaźne i pasożytnicze. Red. J. Cianciara i J. Juszczyk. Wydawnictwo Czelej, Lublin, 2007, str. 443-472 NAUKA Historia farmacji 41 mgr Maciej Strzemski Kustosz „Apteki-Muzeum” w Lublinie Puławska Lista Katyńska – Zygmunt Stanisław Gawdzik W dniach 7-13 marca w Puławskim Ośrodku Kultury „Dom Chemika” prezentowana była wystawa „Puławska Lista Katyńska”. Wystawa została zorganizowana przez Zbigniewa Kiełba, którego badania przyczyniły się do znacznego poszerzenia wiedzy na temat mieszkańców Puław i Powiatu Puławskiego pomordowanych przez Sowietów w Katyniu, Charkowie, Miednoje i innych miejscach kaźni. Jak podaje autor wystawy, w Katyniu, Kalininie, Charkowie, na Białorusi i Ukrainie zamordowano łącznie 21 857 Polaków. Likwidację polskich oficerów podjęto na mocy uchwały Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii z dnia 5 marca 1940 roku. Uchwała ta, zgodnie z sugestią Ławrientija Pawłowicza Berii, została zaakceptowana przez Józefa Stalina. Zgodnie z ustaleniami Zbigniewa Kiełba lista katyńska obejmuje 133 mieszkańców Powiatu Puławskiego. Wśród pomordowanych Puławian znalazł się również mgr farm. Zygmunt Stanisław Gawdzik, którego krótki biogram zamieszczono w Biuletynie LOIA w numerze 12/2006. W związku z siedemdziesiątą rocznicą zbrodni katyńskiej należy przypomnieć postać Zygmunta Stanisława Gawdzika, podając jego pełniejszy biogram oraz bogaty materiał ikonograficzny. Wszystkie zamieszczone zdjęcia pochodzą ze zbiorów Pani Barbary Gawdzik, córki Zygmunta Gawdzika. Zygmunt Stanisław Gawdzik urodził się 19 kwietnia 1898 roku w Opolu Lubelskim z ojca Bolesława i matki Marianny Mogielnickiej. Szkołę podstawową ukończył najprawdopodobniej w Opolu, a gimnazjum w Lublinie [1]. Swą praktykę apteczną rozpoczął najprawdopodobniej w Hrubieszowie. W 1919 roku Zygmunt Gawdzik wstąpił, jako ochotnik, do Wojska Polskiego i został przydzielony do 5 pułku piechoty Legionów. W czasie działań wojennych brał udział w ofen- 42 HISTORIA FARMACJI sywie na Wilno, a następnie przydzielony został do pracy w Szpitalu Polowym nr 101 w Wilnie. Początkowo był pomocnikiem aptekarza, a po jego śmierci objął kierownictwo apteki, którą prowadził podczas kampanii na Dźwińsk, Żytomierz i Kijów. W Kijowie został przydzielony do składnicy sanitarnej, z której powstała kolumna sanitarna obsługująca oddziały frontowe w czasie odwrotu spod Kijowa. Kolumna ta była również obecna przy zajmowaniu Wilna przez gen. Żeligowskiego. Zygmunt Gawdzik został zwolniony z wojska 12 lipca 1921 r. [2]. Dnia 30 grudnia 1923 roku Zygmunt Gawdzik zawarł związek małżeński z Marią Zofią Mastalerzówną, a 4 grudnia 1930 roku przyszła na świat ich córka Barbara [1]. Tytuł magistra farmacji uzyskał 29 Dyplom magistra farmacji wydany stycznia 1929 roku na Uniwersytecie w Wilnie 29.01.1929 r. Stefana Batorego w Wilnie [3]. Po skończeniu studiów, do 1934 roku, pracował w aptece w Hrubieszowie, a od 1 listopada 1934 dzierżawił od Franciszka Cyfrackiego aptekę w Puławach przy ul. Lubelskiej 22 [1]. Umowa dzierżawy apteki obowiązywała do 15 lipca 1936 roku, a Zygmunt Gawdzik płacił z tego tytułu Franciszkowi Cyfrackiemu 450 zł miesięcznie [4]. Dnia 1 lipca 1936 roku został sporządzony przez notariusza Antoniego Szymańskiego akt, na mocy którego Zygmunt Stanisław Gawdzik kupił od prowizora Cyfrackiego aptekę za dobrowolnie umówioną cenę szacunkową 65 000 złotych. Zygmunt Gawdzik czynnie wspierał Fundusz Obrony Narodowej, w 1936 roku przekazał na ten cel kwotę pięćdziesięciu złotych [5]. Jak wynika z zaświadczenia wystawionego przez Urząd Skarbowy w Puławach dnia 24 września 1945 roku, miesięczne dochody apteki Zygmunta Gawdzika wynosiły w 1939 roku 1000 zł [6]. We wrześniu 1939 roku mgr HISTORIA FARMACJI 43 Fot. mgr farm. Zygmunt Gawdzik z żoną Marią Zofią z domu Mastalerz Gawdzik jako ppor. rezerwy został powołany do wojska, a pod koniec tegoż miesiąca, pod Bychawą, dostał się do niewoli radzieckiej. Z datowanego na 2 października małego listu, doręczonego przez zbiegłego z transportu więźnia wynika, iż został przewieziony pociągiem w kierunku Krasnobrodu i Włodzimierza [7]. 22 października Zygmunt Gawdzik pisał do żony z obozu przejściowego w Szepietówce, że jest zdrowy i ma pieniądze, za które jednak ciężko jest coś w obozie kupić. Martwi się również o losy apteki i o to czy żona sobie z nią poradzi [8]. 25 grudnia 1939 r. oraz 8 marca 1940 r. żona otrzymała kartki pocztowe ze Starobielska, w których, obok ciepłych i wzruszających słów, padały pytania o aptekę i przyczynę zmiany adresu. Wyrażał obawę, że „może dom spalony?” [9]. Zygmunt Stanisław Gawdzik został zamordowany przez Sowietów pod Charkowem. Ciała pomordowanych jeńców z obozów w Starobielsku zsypywano w Liesoparku, do jednego z 32 zabetonowanych jarów na północ od pomnika Chwały „Matuszki Rosiji” [10]. Ciało magistra Gawdzika spoczęło w dole grobowym nr J10 [10]. Rodzina o jego śmierci dowiedziała się dzięki okupacyjnej prasie [1]. Do ostatnich swoich dni był ciepłym człowiekiem, kochającym mężem i ojcem oraz farmaceutą zawsze pamiętającym o swojej aptece. Na puławskim cmentarzu przy ul. Piaskowej znajduje się symboliczny krzyż katyński, u którego podstawy została umieszczona rzeźba, przedsta- 44 HISTORIA FARMACJI wiająca postać Maryi tulącej w dłoniach ogoloną głowę ludzką z otworem po kuli. Obok krzyża ustawiono trzy tablice z nazwiskami pomordowanych mieszkańców Puław, więzionych w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie. Znajdziemy wśród nich również Zygmunta Stanisława Gawdzika. Zygmunt Gawdzik poszukiwany był przez rodzinę po zakończeniu wojny przez Polski Czerwony Krzyż. 8 września 1948 r. Biuro Informacyjne PCK wystosowało do rodziny pismo następującej treści „W związku ze zgłoszonym w dn. 8. V. b.r. poszukiwaniem Gawdzik Zygmunta ur. 1898 r. w Opolu Lub., s. Bolesława i Marii – donosimy, że o losie wyżej wymienionego dotychczas wiadomości nie posiadamy” [11]. W Kwestionariuszu w sprawie szkód wojennych, adresowanym do Okręgowej Izby Aptekarskiej w Lublinie, żona Zygmunta Gawdzika zamieściła w rubryce „straty moralne” następującą adnotację „Mąż w niewoli sowieckiej” [12]. Apteka Zygmunta Gawdzika funkcjonowała w czasie wojny i po jej zakończeniu pod zarządem administracyjnym jego żony. W 1939 roku budynek apteczny został trafiony pociskiem zapalającym, w wyniku czego całkowicie spłonął, łącznie z gospodarstwem domowym i samochodem. Po odbudowaniu, apteka spaliła się powtórnie w 1944 r. [12] Z ogłoszenia zamieszczonego na łamach „Wiadomości Aptekarskich” dowiadujemy się, że apteka borykała się z problemami kadrowymi: „Do apteki Z. Gawdzika w Puławach potrzebna List Z. Gawdzika do żony – Starobielsk 25.12.1939 r. HISTORIA FARMACJI 45 od zaraz pomocnica lub magister farmacji. Oferty nadsyłać z podaniem warunków” [13]. Po wojnie apteka Gawdzika mieściła się na ulicy Zwycięstwa 54 (obecnie ul. Piłsudskiego). W 1949 roku, na łamach „Farmacji Polskiej”, ukazały się dwa ogłoszenia: „Sprzedam ½ lub całą aptekę w Puławach ul. Zwycięstwa 54 mgr Gawdzik” [14] oraz „Korzystnie sprzedam lub wydzierżawię aptekę. Puławy mgr Gawdzik” [15]. Mimo usilnych prób, wynikających w dużej mierze z represji Urzędu Skarbowego względem apteki, pani Marii Zofii Gawdzik nie udało się doprowadzić do sprzedaży apteki przed 1951 r. [16]. Piśmiennictwo 1. B. Gawdzik: Życiorys Zygmunta Gawdzika. Wspomnienie sporządzone przez córkę, panią Barbarę Gawdzik na prośbę autora. 2. R. Och: Jeden z wielu tysięcy… „Tygodnik powiśla”, 2008, nr 13, s. 12. 3. Dyplom magistra farmacji wydany Zygmuntowi Gawdzikowi przez władze Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Ze zbiorów Barbary Gawdzik. 4. Umowa dzierżawy apteki sporządzona 12 listopada 1934 r. przez Urząd Skarbowy w Puławach. Kserokopia ze zbiorów autora, oryginał w zbiorach Barbary Gawdzik. 5. „Wiadomości Farmaceutyczne”, 1936, nr 36, s. 524. 6. Zaświadczenie o dochodach apteki Zygmunta Gawdzika w 1939 r., wydane dnia 24 września 1945 r. przez Urząd Skarbowy w Puławach celem przedłożenia władzom aptekarskim. Ze zbiorów Apteki Muzeum w Lublinie. 7. List Zygmunta Gawdzika do żony. Ze zbiorów Barbary Gawdzik. 8. List Zygmunta Gawdzika do żony. Miejsce nadania: Szepietówka. Ze zbiorów Barbary Gawdzik. 9. Kartki pocztowe Zygmunta Gawdzika do żony. Miejsce nadania: Starobielsk. Ze zbiorów Barbary Gawdzik. 10. T. Pusiarski, S. Zdrojewski: Aptekarze w Golgocie Wschodu. Pelplin – Łódź – Szprotawa 2002, Wydawnictwo Bernardinum, ss. 120, 202-203. 11. Pismo z dnia 8. IX. 1948 r. sygnowane pieczęcią Polskiego Czerwonego Krzyża do Tadeusza Gawdzika. Kserokopia w zbiorach autora. Oryginał ze zbiorów Barbary Gawdzik. 12. Kwestionariusz w sprawie szkód wojennych, adresowany do Okręgowej Izby Aptekarskiej w Lublinie, sporządzony przez Marię Gawdzik. Ze zbiorów Apteki Muzeum w Lublinie. 13. „Wiadomości Aptekarskie”, 1943, nr 18, s. 144. 14. „Farmacja Polska”, 1949, nr 7, s. 291. 15. „Farmacja Polska”, 1949, nr 11-12, s. 534. 16. Rozmowa telefoniczna przeprowadzona przez autora z córką Zygmunta Gawdzika – Barbarą. 46 NON OMNIS MORIAR Non omnis moriar Pożegnanie Doktor Wandy Sawickiej Wiadomość o śmierci dr Wandy Sawickiej, wieloletniego adiunkta Katedry Farmakognozji obecnego Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, napełniła żalem nie tylko najbliższą rodzinę – męża, dzieci i wnuki, ale również nas, pracowników Katedry, którzy o tym smutnym wydarzeniu dowiedzieliśmy się najwcześniej, oraz całą społeczność akademicką Wydziału Farmaceutycznego. Jako asystent naukowo-dydaktyczny, a po uzyskaniu stopnia doktora adiunkt naszej Katedry wypełniała obowiązki nauczyciela akademickiego z wielką sumiennością i z wielką troską skierowaną głównie do studentów. Była powiernikiem nie tylko dla nas, swoich koleżanek i kolegów, ale również dla studentów, którzy przychodzili do niej ze swoimi kłopotami i troskami nie tylko dydaktycznymi, ale i osobistymi czy rodzinnymi. Dr Sawicka zastępowała im odległą rodzinę. Mówiliśmy, że matkowała studentom, pomagając rozwiązywać różnorodne problemy, stąd też cieszyła się ich zaufaniem. Jej charakterystyczny zwrot w kontaktach z innymi to typowe pytanie: „Co tam u ciebie dobrego słychać, kochanie?”. Równocześnie potrafiła przekazywać wiedzę nie wytwarzając atmosfery strachu czy niepokoju, pocieszając studentów, którzy oblali egzamin z farmakognozji, udzielając im konsultacji, walcząc o sprawiedliwe oceny w indeksach. Była wysoko cenionym nauczycielem akademickim, chyba najbardziej na Wydziale. Świadczyły o tym ankiety przeprowadzane przez studentów, gdzie uzyskiwała najwyższe oceny. Jej życzliwość, obiektywizm i szlachetność charakteru dostrzegali również współpracownicy z innych katedr i zakładów. Wyrazem tego był fakt, iż we wszystkich wyborach przedstawicielskich do rad wydziałowych, wyborach elektorów czy do innych gremiów uczelnianych uzyskiwała najwięcej głosów. NON OMNIS MORIAR 47 Wykształciła wiele pokoleń studentów przekazując im nie tylko wiedzę, ale i prawość charakteru, uczciwość i odpowiedzialność, tak niezbędne cechy do dobrego wykonywania zawodu farmaceuty. Świadczy o tym dzisiejsza obecność na Jej pożegnaniu przedstawicieli wielu pokoleń farmaceutów, wychowanków naszego Wydziału. Pragnę pożegnać dr Wandę Sawicką w imieniu Pana Dziekana, Rady Wydziału i pracowników katedr i zakładów naszej Uczelni. Pragnę Cię Wandziu pożegnać osobiście, jako Twój student – w czasie, gdy rozpoczynałaś pracę asystenta, a następnie kolega asystent i kierownik Katedry Farmakognozji. Pragnę podziękować Ci za wiele oznak życzliwości i przyjaźni dla mnie i dla mojej rodziny, wszak byliśmy sąsiadami, a szczególnie za ten telefon, który wykonałaś ponad 40 lat temu, proponując mi w imieniu prof. Białoszabskiej pracę w Katedrze Farmakognozji i wyciągając mnie z apteki w Hrubieszowie, gdzie miałem odrabiać trzyletni nakaz pracy. Na zawsze zachowamy w naszej pamięci Twój życzliwy uśmiech i gotowość służenia radą i pomocą. Taka pozostaniesz w naszej myśli i w naszej modlitwie – odpoczywaj w pokoju. Najbliższej rodzinie Zmarłej, mężowi, dzieciom i wnukom, którym poświęciła się całkowicie pragnę złożyć w imieniu własnym, Pana Dziekana i Rady Wydziału wyrazy głębokiego współczucia. prof. dr hab. Kazimierz Głowniak Lublin, 22 marca 2010 r. W dniu 18 marca 2010 r. odeszła od nas śp. dr n. farm. Wanda Sawicka wieloletni, wspaniały nauczyciel akademicki UM w Lublinie. Magistrom farmacji Synowi Grzegorzowi i Jego Żonie Magdzie wyrazy głębokiego współczucia składają w imieniu samorządu aptekarskiego Prezes oraz członkowie Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie. 48 NON OMNIS MORIAR Wspomnienie o śp. mgr farm. Zdzisławie Policzkiewiczu Ksiądz prof. dr hab. arcybiskup Andrzej Dzięga metropolita diecezji szczecińsko-kamieńskiej mówił w grudniu 2009r. w Toruniu: „Naród, który wierzy w Boga to lud mądry i roztropny”. Mądrością kierowali się rodzice śp. Zdzisława Policzkiewicza, dając mu wychowanie, które predysponowało go do podjęcia studiów na Wydziale Farmaceutycznym. Dzięki wspaniałym profesorom, m.in. prof. Andrzejowi Waksmundzkiemu, posiadł gruntowną wiedzę aptekarską. Po ukończeniu studiów pracował w Chełmie w składnicy sanitarnej w jednostce wojskowej. Los zrządził, że wraz z żoną w roku 1958 podjął pracę w aptece w Tyszowcach, miejscowości słynącej z zawiązania w dniu 29.12.1655r. z inicjatywy Stefana Czarnieckiego, hetmana wielkiego koronnego Stanisława Potockiego i hetmana polnego koronnego Stanisława Lanckorońskiego ze szlachtą konfederacji tyszowieckiej przeciw królowi Szwecji Karolowi X Gustawowi oraz ze słynnej bitwy kawalerii polskiej z wojskami rosyjskimi – 1 Armią Konną Budionnego, znanej powszechnie jako bitwa pod Komarowem , zakończonej zwycięstwem Polaków. Nasz Kolega ś.p. Zdzisław Policzkiewicz wynosząc dobre wychowanie z domu rodzinnego, przyswojoną wiedzę aptekarską i tradycję historii Ziemi Tyszowieckiej, pracował dla dobra ludzi. Praca w służbie ludziom ukształtowała jego osobowość. Jego kontakt z chorym człowiekiem był nacechowany wielką życzliwością i kulturą osobistą. Jego wnętrze uwidaczniało się w mimice twarzy. W służbie swej był życzliwy, przyjazny, miał otwarte serce. Śp. Zdzisław Policzkiewicz reprezentował swoją rodzinę i aptekarstwo polskie godnie. Był dystyngowanym „Panem Magistrem”. Odszedł do Pana aptekarz wielkich zalet. Los Zrządził, że w ostatnich latach swego życia doznał smutnych wydarzeń. Dla mnie było to rozdarciem serca. Sponiewierana godność aptekarza w majestacie prawa. To wydarzenie pozostawiam ocenie członkom samorządu aptekarskiego. NON OMNIS MORIAR 49 Był kimś! Człowieka ocenia się nie po tym ile ma, a ile da drugiemu człowiekowi. Śp. Zdzisław sercem dzielił dolę i niedolę wraz z mieszkańcami Tyszowiec. Wierzył w swoje posłannictwo. Dla nas żyjących pozostają wspomnienia wraz z modlitwą o życie wieczne w Bogu. mgr farm. Henryk Dąbrowski Szanownej Pani Alinie Wojtas oraz Jej Córkom wyrazy głębokiego współczucia z powodu tragicznej śmierci Męża i Ojca EDWARDA Posła na Sejm RP odznaczonego przez Naczelną Radę Aptekarską tytułem „Strażnika Wielkiej Pieczęci Aptekarstwa Polskiego” nadanego za zasługi za działalność na rzecz aptekarstwa Lubelszczyzny składają Prezes, członkowie Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie oraz wszyscy członkowie samorządu aptekarskiego 50 NON OMNIS MORIAR Filomena Danuta Cichoż To już minął rok, a jakby wczoraj. W dniu 10 marca 2009 roku odeszła od nas do wieczności magister farmacji Filomena Danuta Cichoż, nasza DROGA KOLEŻANKA DANUSIA. Droga Danusiu! Żyłaś tak pięknie, Że na spotkanie z Tobą w obłokach Nawet Archanioł nisko przyklęknie 1 wielkie słowa „NON OMNIS MORIAR” Głośno wypowie Ty żyjesz nadal! - śmierć tylko w słowie! I tak na zawsze już pozostanie Nic się nie kończy — gdy wciąż trwa pamięć Co zapisuje i znów odtwarza Dni usunięte z kart kalendarza Będziesz nam zawsze jak dawniej bliska Pełna miłości, skromna, serdeczna CHOĆ DZIŚ ODLEGŁA JAK DROGA MLECZNA... Pani mgr farmacji Filomena Danuta Cichoż ukończyła studia na Wydziale Farmaceutycznym Akademii Medycznej w Lublinie w 1952 roku. Pracę rozpoczęła w Kijanach - swojej rodzinnej miejscowości, gdzie już jako młoda farmaceutka dała się poznać jako osoba odpowiedzialna, o prawym charakterze, bez reszty oddana swojemu posłannictwu, co nie mogło pozostać niezauważone. W bardzo krótkim czasie od Dyrekcji PZF Cefarm otrzymała propozycję podjęcia pracy w Lublinie, w największej w ówczesnym czasie aptece przy ulicy Bramowej 2/8, której pozostała wierna aż do odejścia na emeryturę. Była farmaceutą z powołania i potrzeby serca. Posiadała olbrzymią wiedzę i najpiękniejsze cechy charakteru, jak odpowiedzialność, skromność, umiejętność współżycia z ludźmi i kierowania zespołem. Przygotowała do zawodu wielu farmaceutów. NON OMNIS MORIAR 51 Kolejnym etapem w Jej życiu była praca w Wojewódzkim Inspektoracie Farmaceutycznym w Lublinie na stanowisku inspektora farmaceutycznego, która trwała do 31 stycznia 2008 roku. Miałyśmy ten zaszczyt i to szczęście obcować z Nią na co dzień. Była naszym przewodnikiem i encyklopedią wiedzy. Zawsze gotowa do podejmowania największych wyzwań. Była dobrym i szlachetnym człowiekiem, skromna i serdeczna dla wszystkich. Nigdy nie odmówiła pomocy potrzebującym. Nie zapomnimy naszego ostatniego spotkania w Jej domu rodzinnym, którego drzwi były szeroko otwarte dla przyjaciół i znajomych. Była niezwykle gościnna i opiekuńcza. Dom był pełen radości, spokoju i rodzinnego ciepła. Atmosfera w nim panująca powodowała, że czułyśmy się częścią tej wspaniałej Rodziny. Miałyśmy jeszcze wiele wspólnych planów na dalsze spotkania... Danusia była w doskonałym humorze i kondycji. Niestety nie wszystko zależy od nas samych. Musimy się z tym pogodzić i uznać własną niemoc w programowaniu swojego życia. Wierzymy, że NASZA DROGA DANUSIA jest teraz bezpieczna, szczęśliwa, radosna i przesyła nam z GÓRY swoje błogosławieństwo. Nie zapomnimy Cię Danusiu! mgr farm. Barbara Leszczyńska Pani Prof. dr hab. Monice Waksmundzkiej-Hajnos, Agnieszce i Julii Hajnos oraz Rodzinie szczere wyrazy współczucia z powodu tragicznej śmierci Dr. n. farm. MICHAŁA HAJNOSA składają Absolwenci Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej, rocznik 1993-1998. Wydawca: Lubelska Okręgowa Izba Aptekarska Redakcja: mgr farm. Alicja Konstankiewicz, dr n. farm. Tomasz Baj Na okładce: Fot. © Kevin Kratka – Fotolia.com Komitet Redakcyjny: mgr farm. Krzysztof Przystupa (Przewodniczący), mgr farm. Marian Mikulski, mgr farm. Jolanta Połajdowicz, mgr Małgorzata Goździewska Adres redakcji: 20-612 Lublin, ul. Muzyczna 4/9 tel./fax (0-81) 534 28 76 tel. (081) 534 55 82 (w godz. 800-1600) e-mail: [email protected] Redakcja oraz Rada OIA w Lublinie nie odpowiada za treść ogłoszeń, tekstów sponsorowanych i reklam oraz zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów i zmian tytułów zamieszczanych tekstów. Realizacja wydania, reklamy i ogłoszenia „projekt-studio” s.c. 20-612 Lublin, ul. Muzyczna 4/9 tel./fax (0-81) 534 28 76, tel. kom. 0606 332 810 e-mail: [email protected] Zamówienia prosimy składać w terminie do dnia 20 każdego miesiąca.