Biuletyn 11 - Subregion Zachodni Województwa Śląskiego

Numer 11/2006
Biuletyn Informacyjny
W NUMERZE:
STR.
STR.
⇒
Aktualności i wydarzenia
1
AKTUALNOŚCI
⇒
Mapa wsparcia dla przedsiębiorczych
3
Samorządy otwarte na unijne fundusze
⇒
Prace nad koncepcją programowo planistyczną
Sieci Dróg Głównych
4
⇒
Sukces po pięćdziesiątce
4
⇒
Aktualne konkursy dotacyjne
5
⇒
Atrakcje turystyczne Subregionu - Zabytki gminy
Krzyżanowice
7
Czerwionka – Leszczyny, Lyski, Jastrzębie Zdrój, Pszów oraz Rydułtowy znalazły się w gronie laureatów konkursu "Gmina otwarta na fundusze strukturalne" organizowanego przez Związek Powiatów Polskich.
Celem konkursu było wyróżnienie samorządów szczególnie zaangażowanych w pozyskiwanie funduszy strukturalnych oraz promocja dobrych praktyk z tego zakresu.
Organizatorzy konkursu szczególnie zwracali uwagę na kwestie takie jak: aktualne dokumenty strategiczne, plany rozwoju, udział w projektach partnerskich, wdrożone procedury pozyskiwania środków unijnych, czy system szkoleń pracowników.
I WYDARZENIA
Przejrzyste samorządy
Władze Urzędu Miasta Jastrzębie Zdrój oraz Rybnika otrzymały wyróżnienie w ramach ogólnopolskiej akcji „Przejrzysta Polska”. Samorządy otrzymały wyróżnienie za wdrożenie zadań odzwierciedlających zasady przejrzystości, braku tolerancji dla
korupcji, partycypacji społecznej, przewidywalności, fachowości i rozliczalności. W praktyce oznaczało to między innymi:
1. "Opracowanie opisu usług świadczonych w Urzędzie Miasta"
2. "Wypracowanie i wdrożenie kodeksu etycznego pracowników Urzędu Miasta"
3. "Opracowanie i wdrożenie programu współpracy z organizacjami pozarządowymi"
4. "Opracowanie krótkiego materiału przybliżającego mieszkańcom istniejący w mieście aktualny strategiczny dokument rozwojowy".
5. "Wprowadzenie procedury naboru na każdy wakat Urzędu Miasta"
6. "Przygotowanie i rozpropagowanie informatora budżetowego dla mieszkańców pt. Skąd mamy pieniądze i na co je wydajemy?”
W ramach akcji Urzędy Miast zrealizowały prócz zadań obligatoryjnych również między innymi
"Utworzenie punktu informacyjnego”, „Przygotowanie i wdrożenie Kodeksu etycznego radnego” oraz
„Wprowadzenie do praktyki funkcjonowania samorządu głosowania imiennego”.
Akcję zorganizowała "Gazeta Wyborcza" wraz z Fundacją Rozwoju Demokracji Lokalnej, Polsko-Amerykańską
Fundacją Wolności, Fundacją im. S. Batorego, Centrum Edukacji Obywatelskiej i Bankiem Światowym.
Wodzisławskie Starostwo przyjazne petentom
Wodzisławskie Starostwo wydało w dużym nakładzie praktyczny poradnik dla korzystających z usług
urzędu : "Informator dla klienta Starostwa Powiatowego w Wodzisławiu Śląskim".
W informatorze na 70 stronach znajdują się aktualne informacje dotyczące sposobu załatwiania spraw leżących w kompetencji Starostwa. Publikacja informuje również o wymaganych dokumentach potrzebnych do
załatwienia spraw, zawiera ponadto szczegółowe dane teleadresowe komórek organizacyjnych Starostwa, jak
również szereg innych przydatnych adresów dotyczących urzędów i instytucji funkcjonujących na terenie naszego powiatu.
"Mamy nadzieję, że przyjęta forma publikacji spełni Państwa oczekiwania i pozwoli na szybsze, łatwiejsze i
bardziej sprawne załatwianie przez Państwa spraw i formalności w Starostwie Powiatowym w Wodzisławiu Śląskim" - pisze we
wstępie do informatora starosta Jan Materzok.
Informator można uzyskać w kancelarii Starostwa bądź na stronach internetowych pod adresem
www.powiatwodzislawski.pl
źrodło: serwis internetowy Starostwa Powiatowego w Wodzisławiu Śląskim.
Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku
ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik
www.subregion.pl
[email protected]
032 42 22 446
Biuletyn Informacyjny, Numer 11/2006
Str. 2
Samorządowy Oskar dla Prezydenta Rybnika
Prezydent Rybnika Adam Fudali został tegorocznym laureatem Samorządowego Oskara w dziedzinie działań w samorządzie lokalnym o znaczeniu ponadlokalnym. Wyróżnienie przyznała kapituła
im. Grzegorza Palki.
Kapituła nagrody im. Grzegorza Palki wyróżniła prezydenta Adama Fudali za profesjonalne zarządzanie miastem i współpracę subregionalną.
Samorządowe Oskary przyznawane są przez Ligę Krajową od 1998 roku za wybitne zasługi dla
samorządu terytorialnego. Nagroda jest równocześnie upamiętnieniem wybitnego samorządowca,
tragicznie zmarłego prezydenta Łodzi Grzegorza Palki.
Laureatami tego prestiżowego wyróżnienia w dziedzinie ogólnopaństwowej i dziedzinie samorządowej o wymiarze ogólnokrajowym są m.in. prof. Jerzy Buzek i dr Jan Olbrycht.
Zdj. Prezydent Rybnika—Adam Fudali
Dobre praktyki samorządów
Związek Miast Polskich w ramach projektu „Fundusze strukturalne w miastach – dobre praktyki” docenił przedsięwzięcie zgłoszone przez Miasto Jastrzębie Zdrój Pt. „Gospodarka ściekowa na terenie gmin Jastrzębie Zdrój, Mszana, Godów”.
Jednym z celów projektu jest upowszechnienie oraz promocja zrealizowanych lub będących w trakcie
realizacji projektów, których innowacyjność, zastosowane rozwiązania organizacyjne, finansowe, technologiczne uznane zostały za dobre praktyki.
Efektem finalnym całego przedsięwzięcia będzie powszechnie dostępna baza dobrych praktyk z przykładami wykorzystania funduszy unijnych. Dobrymi praktykami mogą pochwalić się również samorządowcy z Rybnika i Żor.
Przyjazny Urząd Miasta Rybnika
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji wspólnie ze Związkiem Miast Polskich, Związkiem
Gmin Wiejskich RP i Związkiem Powiatów Polskich przyznało po raz kolejny pierwsze miejsce Urzędowi
Miasta Rybnika w konkursie "Przyjazny urząd administracji samorządowej”.
Celem organizowanego konkursu jest przyczynienie się do poprawy jakości usług świadczonych obywatelom i podmiotom gospodarczym przez administrację samorządową.
Rybnik został nagrodzony w kategorii miasta na prawach powiatu i gminy o statusie miasta powyżej 50
tys. mieszkańców za wdrożenie projektu RSIP, czyli Rybnickiego Systemu Informacji Przestrzennej. Nagrodę odebrał prezydent Rybnika Adam Fudali.
Specjalna Strefa Ekonomiczna zapełnia się
Teren Pole Wygoda w Żorach zyskał w tym roku drugiego po firmie Bratech Żurek sp.j. inwestora. Tym
razem na inwestycję w Żorach zdecydowała się firma Proseat sp. z o.o., producent m.in. pianek do foteli samochodowych. Proseat planuje inwestycję 63,7 mln złotych w zakład produkcyjny na powierzchni ok. 4 ha.
Docelowo w ciągu kilku przyszłych lat zatrudnienie ma tam znaleźć co najmniej 120 osób. Firma zamierza
rozpocząć budowę zakładu równocześnie z zejściem śniegów w przyszłym roku. Start działalności zakładu
przewidziany jest w połowie roku 2007 r.
Rozwija się również teren Pole Warszowice, położony na granicy Żor i Pawłowic. W Pawłowicach na inwestycję zdecydowała się również firma Euros Polska sp. z o.o. Inwestor – producent łopat i komponentów do
elektrowni wiatrowych na obszarze o powierzchni ok. 3,1 ha zainwestuje 6,7 mln złotych w nowy zakłada produkcyjny. Docelowo znajdzie tam pracę ok. 90 osób.
Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna jest strefą składającą się z czterech podstref: gliwickiej, jastrzębsko-żorskiej, sosnowiecko-dąbrowskiej oraz tyskiej.
Głównymi korzyściami z tytułu inwestowania w Katowickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej są ulgi w podatku dochodowym
(CIT lub PIT) dla firm, które zdecydowały się na inwestycję. Oferowane przez KSSE ulgi podatkowe są jednym z najsilniejszych o ile nie najsilniejszym - instrumentem na rynku wspierającym nowe inwestycje. Od podatku tego odliczyć można do 65% poniesionych nakładów inwestycyjnych, które są niezbędne do uruchomienia działalności – tego typu kosztami są wszystkie koszty,
włącznie z zakupem gruntu, maszyn (również używanych), budową hal produkcyjnych itp.
Ulgi podatkowe uzyskane wskutek inwestycji w KSSE są zgodne z regulacjami Unii Europejskiej, inwestycje można odzyskiwać do 2016 roku.
Łącznym efektem dotychczasowych działań Podstrefy Jastrzębsko-Żorskiej jest pozyskanie 28 inwestorów (stan na koniec
października 2006), zatrudniających aktualnie ponad 3.800 osób (na terenie Pola Warszowice pracuje aktualnie ponad 1.300 osób).
źrodło: serwis internetowy Urzędu Miasta Żory.
Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku
ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik
www.subregion.pl
[email protected]
032 42 22 446
Biuletyn Informacyjny, Numer 11/2006
Str. 3
Inauguracja sportowego roku szkolnego
16 października w nowoczesnym kompleksie oświatowo
– sportowym w gminie Świerklany odbyła się wojewódzka
inauguracja sportowego roku szkolnego 2006/2007.
Podczas uroczystości, Prezes Śląskiego Szkolnego Związku Sportowego wręczył wyróżnienia osobom szczególnie zasłużonym dla sportu, nastąpiło też podsumowanie rywalizacji
śląskich szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich.
Szczególne wyróżnienie otrzymał zdobywca złotego medalu na MistrzoZdjęcie pochodzi z serwisu www.rekordswiata.com
stwach Świata Juniorów w Lekkiej Atletyce Pekin 2006 Artur Noga. Jest on wychowankiem klubu Viktoria Racibórz gdzie trenuje pod okiem Karola Szynola. Na
co dzień uczy się w Zespole Szkół Ogólnokształcących Mistrzostwa Sportowego w
Raciborzu. Warto dodać, że oprócz zdobycia złotego medalu, Artur swoim wynikiem ustanowił też rekord Polski juniorów i mistrzostw w biegu na 110 metrów
przez płotki. Jest to też nieoficjalny rekord świata juniorów.
W trakcie spotkania Władze Śląskiego SZS podsumowały wyniku Wojewódzkiego Współzawodnictwa Sportowego 2005/2006 w następujących kategoriach:
- szkół o Puchar Śląskiego Kuratora Oświaty
- klubów SZS o Puchar Prezesa Śl. SZS.
Organizatorem spotkania był Śląski Szkolny Związek Sportowy, Starostwo Powiatowe w Rybniku oraz władze gminy Świerklany.
Na zdjęciu samorządowcy Subregionu Zachodniego.
MAPA W SPARCIA
DLA PRZEDSIĘBIORCZYCH
Zdj. Pierwszy z prawej—inicjator przedsięwzięcia Artur Ochojski (Akademia Ekonomiczna)
We wtorek 24 października 2006
roku w Rybniku odbyło się spotkanie w
ramach inicjatywy „Portfel instrumentów wsparcia młodych przedsiębiorców”. Bezpośrednim celem projektu jest
opublikowanie na koniec bieżącego
roku „mapy wsparcia dla przedsiębiorczych” – czytelnej informacji, gdzie i na
jego partnerem jest nasz
Związek.
Na kolejnych spotkaniach
realizowanych w ramach
projektu (tj. 16.11 i 12.12)
nastąpi uszczegółowienie
opisu obecnych i pożądanych instrumentów wsparcia oraz wypracowany zostanie optymalny model
wspierania przedsiębiorczości. Dyskusja już na pierwszym spotkaniu pokazała
bowiem, że zasadniczym
problemem jest niefektywny przepływ informacji i
możliwe jest jego usprawnienie.
Osoby i instytucje zainteresowane udziałem w projekcie zapraszamy do kontaktu
z koordynatorem regionalnym Panem
Arturem Ochojskim.
jakich zasadach przedsiębiorcy mogą
uzyskać pomoc.
Inicjatorem przedsięwzięcia jest Pan
Artur Ochojski, koordynator regionalny
projektu E-teams, pracownik naukowy
Akademii Ekonomicznej w Katowicach.
Projekt stanowi część zadania finansowanego ze środków Interreg III C, a
Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku
ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik
www.subregion.pl
[email protected]
032 42 22 446
Biuletyn Informacyjny, Numer 11/2006
Str. 4
PRACE NAD KONCEPCJĄ
DRÓG GŁÓWNYCH
Trwają prace nad koncepcją programowo-planistyczną Sieci Dróg Głównych realizowane przez firmę ARUP. W
poniedziałek 23 października w Związku odbyło się spotkanie mające na celu
dokonanie ustaleń organizacyjnych dla
odcinka w rejonie Jastrzębia Zdroju.
W obecności przedstawicieli Pawłowic i Jastrzębia Zdroju oraz firmy
ARUP ustalono, że opracowanie powinno objąć także połączenie przyszłej Drogi Głównej Południowej z DK 81 w
Pawłowicach oraz z autostradą A1 w
Mszanie. Przy czym nie jest konieczne
SUKCES
PO
PROGRAMOWO-PLANISTYCZNĄ
zachowanie na odcinkach w Pawłowicach i Mszanie (nieobjętych dotychczas
opracowaniem) takiej szczegółowości
rozwiązań, jak na pozostałych odcinkach. Uzupełnienie zakresu koncepcji
ma kluczowe znaczenie dla studium
wykonalności i analizy oddziaływania
na środowisko naturalne. Pozostawienie
tylko odcinka na terenie Jastrzębia
Zdroju jest nieracjonalne.
Firma ARUP poinformowała, że
zamierza wystąpić do Zamawiającego,
czyli Samorządu Województwa z wnioskiem o zmianę umowy na wykonanie
SIECI
koncepcji poprzez: rozszerzenie zakresu
opracowania (o wymienione wcześniej
elementy), wydłużenie terminu realizacji oraz dopuszczenie rozwiązań drogowych kategorii „G”, a nie tylko „G-P”.
Firma ARUP nie będzie wnioskować o
zmianę wartości zamówienia. Związek
Subregionu Zachodniego poprze wniosek firmy ARUP.
PIĘĆDZIESIĄTCE
12października 2006r. Partnerstwo
na Rzecz Rozwoju „Pomysł na sukces”
zorganizowało spotkanie informacyjne
beneficjentów projektu realizowanego w
ramach Inicjatywy Wspólnotowej Equal.
Innowacyjnym programem objęto 70
pracowników sektora MŚP z terenu
Subregionu Zachodniego Województwa
Śląskiego.
Beneficjentom projektu
przedstawiono nowy typ szkoleń, do
których ludzie po 50 roku życia nie mieli
do tej pory dostępu. Będzie to próba
połączenia coraz bardziej popularnego
nauczania e-learningowego wraz z
jednoczesnym wsparciem ze strony
nauczycieli oraz doradców
zawodowych. Podczas spotkania,
beneficjentom zostały przedstawione
między innymi platforma internetowa,
dzięki której beneficjenci będą nabywać
wiedzę, zaprezentowano również
przykładowe kursy prowadzone
metodą e-learningu.
Instytucje wdrażające
przedsięwzięcie zakładają, że efektem
ich prac będzie nie tylko nabycie przez
pracowników nowych umiejętności i
kwalifikacji podczas szkoleń, ale
również przełamany zostanie brak
wiary w możliwości i sens zdobywania
nowej wiedzy.
Projekt jest realizowany przy udziale
środków Europejskiego Funduszu
Społecznego w ramach Inicjatywy
Wspólnotowej EQUAL.
Biuletyn Informacyjny, Numer 11/2006
AKTUALNE
Str. 5
KONKURSY DOTACYJNE
I. SPO WKP (Sektorowy Program Operacyjny – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw)
•
Działanie 1.4 Wzmocnienie współpracy między sferą badawczo – rozwojową a gospodarką
Poddziałanie 1.4.1 Projekty celowe obejmujące badania stosowane i prace rozwojowe: wyłącznie w zakresie badań przemysłowych i przedkonkurencyjnych prowadzonych przez przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw samodzielnie albo we
współpracy z innymi instytucjami B+R,
Poddziałanie 1.4.4 Projekty celowe realizowane przez CZT,
- Wnioskodawcami mogą być instytucje oraz organizacje (sieci, konsorcja) sfery naukowo – badawczej, przedsiębiorstwa lub
grupy przedsiębiorstw oraz organizacje przedsiębiorstw i instytucji badawczych,
- Termin składania wniosków mija 29 grudnia 2006r.
- Więcej informacji na stronie www.mnii.gov.pl, http://www.konkurencyjnosc.gov.pl/Skladanie+wnioskow/
•
Działanie 2.1. Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez doradztwo
- Wnioskodawcami mogą być małe i średnie firmy oraz mikroprzedsiębiorstwa, które prowadzą działalność od 3 lat lub podejmują działalność opartą na zaawansowanych technologiach,
- Terminy składania wniosków od 13.11 – 08.12.2006r.
- Więcej informacji na stronie www.konkurencyjnosc.gov.pl,
http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/Wiadomosci/Strona+glowna/otwarteiplanowanenabory.htm,
•
Działanie 2.2.2 Wzrost internacjonalizacji przedsiębiorstw
- Termin składania wniosków jest ciągły do wyczerpania środków,
- Więcej informacji na stronie http://www.konkurencyjnosc.gov.pl/Skladanie+wnioskow/
II.SPO RZL (Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich)
Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach ogłasza konkurs otwarty na dofinansowanie z EFS projektów realizowanych w ramach
SPO RZL,
Priorytet 1 Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej
•
Działanie 1.2 Perspektywy dla młodzieży, Schemat a – Wspieranie młodzieży na rynku pracy
•
Działanie 1.3 Przeciwdziałanie i zwalczanie długotrwałego bezrobocia, schemat a – wspieranie osób bezrobotnych, bezrobotnych tym długotrwale bezrobotnych
- Wnioski mogą składać wyłącznie Powiatowe Urzędy Pracy z terenu województwa śląskiego,
- Wnioski należy składać Punkcie Informacyjnym SPO RZL w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Katowicach od poniedziałku
do piątku,
- Więcej informacji na stronie www.wup-katowice.pl
III. Departament ds. Kobiet, Rodziny i Przeciwdziałania Dyskryminacji w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej ogłasza
konkurs dla na projekty działań do zrealizowania w ramach obchodów Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich
(ERRSW) 2007.
- Beneficjentami mogą być organizacje pozarządowe, samorządy np. szkoły i instytucje edukacyjne, przedsiębiorstwa, biznes,
media, organizacje pozarządowe, samorządy itp.
- Do wsparcia kwalifikują się działania na poziomie lokalnym, regionalnym lub krajowym.
Mogą to być:
Spotkania i imprezy związane z celami ERRSW, włącznie z imprezą inaugurującą. Kampanie informacyjne, promocyjne i edukacyjne. Ankiety i badania w celu głębszego przeanalizowania kluczowych zagadnień ERRSW (równości, równych szans,
niedyskryminacji, różnorodności, dyskryminacji różnego rodzaju itp.) oraz możliwych narzędzi do wprowadzania w życie
niedyskryminacji i wyrównania szans, takich jak środki pozytywne i zbieranie danych.
Przykłady konkretnych działań obejmują kampanie krajowe, regionalne, dzienne, tygodniowe dotyczące różnorodności, zagadnień związanych z równością oraz zwalczaniem dyskryminacji; konkursy na plakat lub esej w szkołach, promowanie i
wymiana dobrych wzorców dla przedsiębiorców i biznesu i/lub szkół i uniwersytetów wdrażających politykę w zakresie
różnorodności.
- Termin składania wniosków upływa 16 listopada 2006r.
- Więcej informacji na stronie www.mpips.gov.pl, http://www.kobieta.gov.pl/?4,106,
http://www.samorzad.pap.pl/?dzial=strgl&poddzial=granty_i_konkursy&d=610271132452450
Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku
ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik
www.subregion.pl
[email protected]
032 42 22 446
Biuletyn Informacyjny, Numer 11/2006
Str. 6
A TRAKCJE TURYSTYCZNE S UBREGIONU Z ACHODNIEGO
ZABYTKI
GMINY
K RZYŻANOWICE
Odzwierciedleniem bogatej, wielowiekowej historii gminy Krzyżanowice
są zabytki, licznie występujące na jej
terenie. Większość tych obiektów pochodzi z XVIII wieku, ale są i takie, których budowę rozpoczęto w wieku XVII.
Na szczególną uwagę zasługują zespoły
zamkowo-parkowe w Krzyżanowicach i
Chałupkach oraz ruiny zamku w Tworkowie. Warte odwiedzenia są również
zabytkowe kościoły w Krzyżanowicach,
Tworkowie i Bieńkowicach oraz spichrze w Bolesławiu.
Ruiny Tworkowskiego zamku usytuowane są w północno-zachodniej części wsi, na skarpie ponad korytarzem
rzeki Psiny. Otoczone są częściowo nawodnioną fosą. Jest to dawna rezydencja renesansowa rodziny Wodnikowskich, a później Wieczów, wzniesiona
Zdj. Ruiny zamku w Tworkowie
prawdopodobnie w II połowie XVI wieku na fundamentach zamku średniowiecznego.
Trójskrzydłowa budowla została
wzniesiona na planie zbliżonym do
podkowy, przy czym część środkowa
(północna) posiadała wybrzuszenie w
kierunku południowym z dwoma
skrzydłami po bokach obejmującymi
dziedziniec.
Kres świetności zamku położył pożar, który wybuchł w nocy z 8 na 9
stycznia 1931 roku. Ogień strawił cały
budynek łącznie z wieżą zegarową.
Mimo, że w oficjalnych dokumentach
stwierdzono, że przyczyna ognia była
nieznana, istnieją przypuszczenia o ce-
lowym podpaleniu zamku w
celu uzyskania odszkodowania. Nikt nie podjął wysiłku
jego odbudowy, a niedługo
później podczas trwających 3
tygodnie działań wojennych
w marcu 1945 roku zamek
został ponownie spalony.
Do naszych czasów zamek dotrwał jako ruina.
Obecnie możemy zobaczyć odsłonięte wypalone
mury, resztki wieży oraz renesansowe portale. W skrzydle wschodnim i zachodnim
Zdj. Pałac w Chałupkach
w dolnych partiach widoczne są
dowany na przełomie XVIII i XIX wieku
wątki murów o gotyckim układzie cew stylu barokowym, przy czym zachogieł, a w partiach górnych - fragmenty
wano w nim wcześniejsze relikty. Bupochodzące z okresu budowy renesandowla została wzniesiona na planie prosowej. W pomieszczeniach przyziemia
stokąta i przykryta dachem mansardoczęściowo zachowym. Od strony północno-zachodniej
wały się sklepieprzylega do niej wieża nakryta kopułą.
nia kolebkowe z
Przy pałacu zachowały się ślady
lunetami. W jeddawnych fortyfikacji bastionowych,
nym z pomieszdobrze zarysowane w części południoczeń skrzydła zawo-zachodniej, oraz zarys fosy, szczechodniego widać
gólnie wyraźny po stronie północnej i
pilastrowe podziazachodniej. Wokół pałacu rozpościera
ły ścian ze śladami
się piękny park założony w XIX wieku,
skromnej dekoraw którym rośnie około 26 gatunków i
cji stiukowej z II
odmian drzew i krzewów.
połowy XVII wieku. W zewnętrznej
Od roku 1983 pałac w Chałupkach
elewacji skrzydła
służy turystom jako hotel z restauracją.
wschodniego poKolejnym ciekawym zabytkiem jest
zostały cztery
pałac usytuowany w centralnej części
okna w obramieKrzyżanowic, przy ul. Kolejowej. Zbuniach kamiennych
dowany w 1700 roku przez hrabiego
sfazowanych, otoJana Bernarda Praschma, a po jego
czone resztkami dekoracji sgraffitowej o
śmierci w 1708 roku sprzedany baronomotywach roślinnych z II połowy XVI
wi Karolowi Gabrielowi von Wengerwieku.
skiemu. 22 listopada 1775 roku pałac
Pałac w Chałupkach, zwany także
stał się własnością rodu Lichnowskich,
zamkiem, obecnie położony przy ul.
którzy gruntownie go przebudowali
Granicznej 1, 300 m od mostu na Odrze, od niepamiętnych czasów stanowił centralną budowlę nadgranicznej
osady, jaką już w XVI wieku były
Chałupki. Pierwsze informacje na
temat pałacu pochodzą z roku 1373 i
zawarte są w dokumencie wystawionym przez księcia opolskiego Jana,
dla rycerza Pasko. Określenie zamek
wiernie oddaje pierwotny charakter
tego obiektu, który z uwagi na swoje
położenie spełniał funkcje obronne i
otoczony był fosą.
Obecny budynek został przebuZdj. Pałac w Krzyżanowicach
Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku
ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik
www.subregion.pl
[email protected]
032 42 22 446
Biuletyn Informacyjny, Numer 11/2006
Zdj. Brama pałacu w Krzyżanowicach
około 1856 roku w stylu neogotyckim.
Dzisiaj stanowi eklektyczną mieszaninę
stylów. Pałac został wzniesiony na planie rzutu prostokąta z trzema ośmiobocznymi basztami w narożach i wieżą
od strony południowo-wschodniej, w
której znajduje się kaplica. W latach
1843-48 przebywał i tworzył w pałacu
Franciszek Liszt. Istnieją również dowody na pobyt w tym obiekcie Ludwika
van Beethovena. Obecnie w pałacu mieści się Dom Opieki Społecznej prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Maryi Nieustającej Pomocy.
Do pałacu prowadzi brama wjazdowa, wychodząca na obecną ulicę Tworkowską. Jest to obiekt murowany, wybudowany w 1856 roku przez księcia
Karola von Lichnowskiego. Nad bramą
znajduje się pamiątkowa tablica, na
której widnieje nazwisko księcia i rok
budowy bramy. Dawniej nad bramą
znajdowało się mieszkanie, którego
lokator miał za zadanie zamykać ją i
Str. 7
otwierać. Wrota, które zawieszone
są w bramie, zostały ręcznie wykute przez miejscowego kowala.
Obecnie ze względu na silne pęknięcia muru, brama została zamknięta w 1993 roku, a nowe wejście do pałacu znajduje się przy ul.
Wyzwolenia. Wokół pałacu zachował się do dzisiaj okazały park, w
którym rosną wiekowe okazy
drzew.
Kościół pw. św. Piotra i Pawła usytuowany w Krzyżanowich
przy ul. Głównej został wybudowany w
latach 1691-94 przez Jana Zellera z Opawy, po spaleniu poprzedniego kościoła
w 1676 roku. Stanowi jedno z najcenniejszych dzieł architektury barokowej
na terenie ziemi raciborskiej. Jest to
obiekt jednonawowy, orientowany,
posiadający wieżę z dwoma przybudówkami po bokach. We wnętrzu znajduje się późnobarokowa polichromia, iluzjonistyczna, pochodząca
z 1749 roku, która została w
znacznej części zatynkowana podczas odbudowy kościoła w 1948
roku ze zniszczeń wojennych.
Ołtarz główny, dwa boczne ołtarze, ambona i loża kolatorska
(tzw. pański pawlacz), zostały
wykonane w stylu barokowym pokryte są bogatą dekoracją snycerską z motywami akantowymi,
roślinnymi i owocowymi. Większość elementów wystroju kościoła pochodzi z XVII i XVIII wieku, przy
czym późnorenesansowa płaskorzeźba
cudu św. Judy Tadeusza pochodzi z
początku XVII wieku, a barokowy ołtarz Matki Boskiej z Dzieciątkiem malowany na desce datowany jest na koniec
XVII wieku. W kościele znajduje się
także kamienna płyta nagrobna Filipiny
Cappy ur. Hoverdeen (zmarłej w 1839
r.), umieszczona w zdobionym obramowaniu z kartuszami herbowymi.
W podziemiach kościoła odkryto
niedawno rodową kryptę Reiswitzów z
trumnami pochodzącymi z 1650 roku.
Barokowe trumny z rodowej krypty
Reiswitzów. W krypcie odkryto w sumie 11 trumien pochodzących z najciekawszego okresu baroku, dzięki czemu
są one prawdziwymi dziełami sztuki wykonane zostały z miedzi i pokryte
bogatą polichromią. Ponadto na bokach
trumien umieszczono niemieckojęzyczne cytaty z Pisma Świętego oraz daty i
nazwiska pochowanych osób.
Zdj. Zabytkowe trumny w kościele pw. św.
Piotra i Pawła w Krzyżanowicach
Opracowano na podstawie materiałów strony www.krzyzanowice.pl
Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku
ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik
www.subregion.pl
[email protected]
032 42 22 446