docBiuletyn 03 - Subregion Zachodni Województwa Śląskiego
download 
Reklamacja Transkrypt
Biuletyn 03 - Subregion Zachodni Województwa Śląskiego
Numer 3/2006 Biuletyn Informacyjny W NUMERZE: STR. STR. ⇒ Aktualności i wydarzenia 1 ⇒ Autostrada A1 i opłaty sądowe - wywiad z senatorem Antonim Motyczką 3 ⇒ Nowy projekt RPO Województwa Śląskiego na lata 2007 - 2013 4 ⇒ 10 lat Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej 6 ⇒ Aktualne konkursy dotacyjne 7 ⇒ Projekt IW INTERREG IIIA 9 ⇒ Atrakcje turystyczne Subregionu Zachodniego Muzeum w Raciborzu 10 AKTUALNOŚCI I WYDARZENIA Nowe programy wsparcia dla projektów inwestycyjnych Przedstawiamy nowe instrumenty finansowe na lata 2007 – 2013 wspierające Politykę Regionalną i Politykę Spójności. Instrumenty te przewidują udział europejskich instytucji finansowych (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, Europejski Fundusz Inwestycyjny, Bank Rozwoju Rady Europy, Europejski Bank Inwestycyjny), a także Banku Światowego w Polityce Spójności i rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego. ⇒ JASPERS - wspólna inicjatywa instytucji europejskich, udziela wsparcia projektom w regionach europejskich. Działanie to polega na współpracy pomiędzy EBI, EBOiR i Komisją Europejską. Jaspers ma służyć wiedzą fachową dla przygotowujących projekty. Dla projektów z dziedziny transportu minimalna wartość inwestycji to 50 mln euro, a z dziedziny ochrony środowiska próg określono na 25 mln euro. Pomoc techniczna będzie udzielana począwszy od wczesnych etapów procesu rozwoju projektu. JASPERS zapewni pełne wsparcie podczas całego cyklu realizacji projektu, od identyfikacji projektu aż po decyzję Komisji o przyznaniu wsparcia. Funduszem zarządzał będzie zespół specjalistów liczący około 40-50 osób z siedzibą w Luksemburgu. Przewidywane jest również otwarcie punktów regionalnych programu. Na razie struktura organizacyjna przedsięwzięcia nie została precyzyjnie zdefiniowana i nie utworzono krajowych biur kontaktowych w poszczególnych krajach członkowskich UE. Natomiast w Polsce prowadzeniem wstępnej kwalifikacji projektów zajmuje się Ministerstwo Rozwoju Regionalnego – Departament Koordynacji Programów Infrastrukturalnych wraz z Departamentem Polityki Regionalnej. ⇒ JEREMIE - to wsparcie Komisji Europejskiej i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego na rzecz poprawy dostępu do źródeł finansowania dla mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw. Zadaniem JEREMIE jest stworzenie platformy gdzie będą udostępnione różne formy pomocy dla MŚP i mikroprzedsiębiorstw, a także określenie najlepszych mechanizmów kredytowania. Europejski Fundusz Inwestycyjny ma ponad rok na przygotowanie programu, a pierwsza pomoc dla firm ma być uruchomiona z początkiem 2007r. ⇒ JESSICA - to ujednolicone podejście w finansowaniu budownictwa społecznego i rewitalizacja miast, tworzenie tzw. suistanable communities w okresie programowania 2007-2013 poprzez wzmocnienie współpracy między EBI, Bankiem Rozwoju Rady i Komisją Europejską. Kluczowymi etapami współpracy będą: Narodowe Strategie Rozwoju oraz nowe Programy Operacyjne w 2007-2013 przygotowane przez Państwa Członkowskie. W ramach tego działania przewidziane jest udzielanie korzystnych kredytów na budownictwo mieszkaniowe. Pożyczki na prefinansowanie Władysław Ortyl, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, poinformował, że została przywrócona możliwość udzielania pożyczek na prefinansowanie inwestycji w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Bank Gospodarstw Krajowego w najbliższym czasie wznowi przyjmowanie wniosków o przyznanie prefinansowania na dotychczas obowiązujących zasadach. Polsko-Czeskie Forum Gospodarcze We współpracy z Czesko-Polską Izbą Gospodarczą z Ostrawy i Forum Firm Miasta Radlin, Związek zamierza w dniach 2 – 3 czerwca br. zorganizować dwudniowe spotkanie przedsiębiorców z terenu Subregionu Zachodniego i Kraju Morawsko – Śląskiego. Realizacja tego projektu umożliwi zapoczątkowanie a następnie zintensyfikowanie kontaktów pomiędzy przedsiębiorcami czeskimi i polskimi oraz ich organizacjami. Projekt uwzględnia wspólne publikacje (dwa foldery) i prezentacje (CD-ROM) oraz utworzenie bazy danych umożliwiającej nawiązanie kooperacji. Forum ma być także podstawą do określenia obszarów Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik www.subregion.pl [email protected] 032 42 22 446 Biuletyn Informacyjny, Numer 3/2006 Str. 2 współpracy, a także wymiany doświadczeń w zakresie rozpoczynania i prowadzenia działalności gospodarczej na terenach pogranicza. Na realizację projektu Związek ma nadzieję pozyskać środki z Funduszu Mikroprojektów Euroregionu Silesia w ramach IW INTERREG III A CZ-PL. Warto dodać, iż Związek współpracuje od 2004 roku z partnerem czeskim, kiedy na zaproszenie Izby po raz pierwszy braliśmy udział w targach „REGION” w Ostrawie. Od tego czasu datuje się także współdziałanie z Forum Firm Miasta Radlin. Wspólnie organizowaliśmy m.in. Targi Przedsiębiorczości, a obecnie jesteśmy partnerami w projekcie IW EQUAL „Pomysł na sukces”. Mapa ścieżek rowerowych i atrakcji turystycznych Subregionu Zachodniego Związek mając na celu promocję turystyczną Subregionu Zachodniego przygotowuje mapę, na której zostaną zaprezentowane najciekawsze atrakcje turystyczne Subregionu oraz przebieg ścieżek i tras rowerowych. Będzie to pierwsza tego typu mapa przedstawiająca informacje turystyczne z całego Subregionu. Związek planuje wydrukowanie mapy w dwóch wersjach językowych – polskiej i czeskiej, po 1000 sztuk każda. Mapy rozdawane będą na targach REGION 2006 w Ostrawie w kwietniu oraz przekazane nieodpłatnie zainteresowanym gminom i powiatom. Tropikalna wyspa w Marklowicach W rozstrzygniętym konkursie Działania 3.3. Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego Gminie Marklowice przyznano 6,4 mln zł na budowę pierwszego etapu centrum sportowo-rekreacyjno-usługowego – TROPIKALNA WYSPA. Pierwszy etap obejmie zagospodarowanie tzw. „placu centralnego”. Teren ten będzie się składał z obiektów rekreacji oraz parkingu. Wniosek gminy Marklowice zyskał w oczach oceniających uznanie m.in. śmiałością wizji. Drugi etap budowy TROPIKALNEJ WYSPY to budowa siłowni energetycznej zasilanej metanem, a trzeci największy i najdroższy etap to budowa kompleksu basenowego. Warto przypomnieć, że projekt "Tropikalna Wyspa Marklowice" uzyskał honorowe wyróżnienie w konkursie TECHNOŚLĄSK na najlepszy projekt zagospodarowania terenów poprzemysłowych na Śląsku. Nawiązanie kontaktów z Izbą Handlową w Wigan W dniach od 16 do 20 lutego 2006r. delegacja ze Starostwa Powiatowego w Rybniku przebywała w Wigan w Wielkiej Brytanii. W trakcie wizyty podejmowano działania związane z promowaniem Subregionu. Podczas rozmów z przedstawicielami miasta Wigan, przekazano płytę CD-ROM z prezentacją Subregionu Zachodniego, która zawierała m.in. aktualną informację dotyczącą terenów inwestycyjnych Członków Związku. Zorganizowane zostało również spotkanie z Nickiem Yatesem prezesem Izby Handlowej w Wigan, będącej częścią Izby Handlowej z Manchesteru, któremu także zostały przekazane płyty z prezentacją Subregionu. W trakcie spotkania prowadzone były rozmowy na temat możliwych form współpracy gospodarczej między Wigan a samorządami Subregionu. Wigan wraz z okolicami to obszar Wielkiej Brytanii bardzo zbliżony w swej charakterystyce do nas, chociażby ze względu na tradycję przemysłu górniczego i wyzwania związane z restrukturyzacją tego przemysłu. W związku z tym faktem, może to być doskonały partner do współpracy, od którego możemy się wiele nauczyć, a w praktyce liczyć także na zainteresowanie angielskich inwestorów. Na zakończenie spotkania ustalono, że kolejnym krokiem będzie przekazanie informacji o możliwości współpracy organizacjom i instytucjom z Subregionu, które mogą być taką współpracą zainteresowane. Tomasz Sikora srebrnym medalistą olimpijskim! Tomasz Sikora zdobył srebrny medal na olimpiadzie w Turynie. 25 lutego był drugi w biatlonowym biegu ze startu wspólnego na dystansie 15 km. Mistrzem olimpijskim został Niemiec Michael Greis. Tomasz Sikora spudłował tylko raz na 20 strzałów i miał doskonały czas biegu. Wyprzedził między innymi Norwega Ole Einara Bjoerndalena - jednego z najlepszych biatlonistów wszechczasów. Norweg zajął ostatecznie trzecie miejsce z 18 sekundową stratą do prowadzących. Polak nie trafił tylko raz, podczas ostatniego czwartego strzelania. Na ostatnią rundę wybiegł razem z Greisem, który minimalnie tracił do Sikory. Wyprzedził go jednak i ostatecznie nasz zawodnik zajął drugie miejsce. Srebro Tomasza Sikory to jeden z dwóch medali na igrzyskach w Turynie i ósmy w historii polskich sportów zimowych. Tomasz Sikora urodził się 21 grudnia 1973 roku w Wodzisławiu Śląskim. Reprezentował Polskę podczas Igrzysk Olimpijskich 1994, 1998 i 2002 i 2006. Jest wielokrotnym medalistą mistrzostw Polski i Europy w biegach biatlonowych. Biathlon uprawia od 15 roku życia, a karierę sportową rozpoczął w Szkole Podstawowej nr 21 w Wodzisławiu Śląskim. Następnie trenował w Ryfamie Rybnik. Obecnie reprezentuje klub Dynamit Chorzów. W 1993 roku zdobył wicemistrzostwo świata juniorów w biegu ma 10 km. Jego największe dotychczasowe osiągnięcia w gronie seniorów to złoty medal na Mistrzostwach Świata w 1995 w biegu indywidualnym na 20 km oraz srebrny medal w tej samej konkurencji na Mistrzostwach Świata w 2004 w Oberhofie. Na biatlonowych Mistrzostwach Europy w białoruskich Raubiczach zdobył aż cztery medale: dwa złote, jeden srebrny i jeden brązowy drużynowo. Panu Tomaszowi Sikorze serdecznie gratulujemy! Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik www.subregion.pl [email protected] 032 42 22 446 Biuletyn Informacyjny, Numer 3/2006 Str. 3 AUTOSTRADA A1 I OPŁATY ANTONIM M OTYCZKĄ SĄDOWE - WYWIAD Z SENATOREM wydobycia, tak by zminimalizować ryzyko występowania szkód górniczych. prof. dr hab. inż. Antoni Motyczka Senator RP, wykładowca akademicki na Wydziale Budownictwa w Katedrze Komunikacji Lądowej i Geodezji Politechniki Śląskiej, Przewodniczący Zespołu Sterującego ds. Budowy Autostrady A-1. Autor kilkudziesięciu publikacji naukowych i wielu patentów. W ostatnim czasie pojawiły się informacje o opóźnieniu w budowie autostrady A-1. Czy to prawda? Są już opracowane projekty budowlane, wykonawcze i materiały przetargowe na odcinek północny autostrady Sośnica – Bełk i południowy – Świerklany – Gorzyczki. W pierwszym półroczu winien zakończyć się wykup gruntów, a do końca roku można spodziewać się uzyskania pozwolenia na budowę. Dla odcinka pomiędzy Bełkiem a Świerklanami uzyskanie wszystkich dokumentów planuje się na drugą połowę 2007r. Należy wierzyć, że terminy zostaną dotrzymane. Jeżeli wszystko pójdzie zgodnie z planem to jest szansa, że w 2009 roku część autostrady będzie gotowa. Dodam, że podczas ostatniego posiedzenia Senatu zwróciłem się do rządu, by dotrzymano przyjętego harmonogramu działań zmierzających do realizacji A-1. Choć patrząc na obecną politykę np. budowę mostu „do nikąd” na Odrze w Chałupkach, to trudno nie mieć obaw. Jak duże korzyści dla naszego regionu przyniesie Pana zdaniem budowa autostrady? Miejscowości, w których lokowane są węzły autostrad szybko się rozwijają, a co bezpośrednio przekłada się na zmniejszenie bezrobocia i wzrost dochodów mieszkańców. Tereny usytuowane w takich miejscach są atrakcyjne dla inwestorów, a u nas węzły autostrady będą w Mszanie, Świerklanach, Żorach – Rowniu i Bełku. Region stanie się dużo bardziej dostępny komunikacyjnie. Sama budowa to także szansa dla firm lokalnych. Inny ważny dla mieszkańców regionu problem wiąże się właśnie z górnictwem. Dotyczy on obowiązku uiszczania wysokich kosztów sądowych w postępowaniach o naprawę szkód górniczych. Uważam, że Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, wprowadzając pozytywne zmiany w zakresie opłat związanych z księgami wieczystymi, wyrządza jednocześnie wielką krzywdę mieszkańcom tych wszystkich obszarów, gdzie występują szkody górnicze. Problem dotyczy Górnego Śląska, ale też Małopolski i Dolnego Śląska. Począwszy od dnia marca 2006r. mieszkańcy, którzy nie godzą się na warunki ewentualnej ugody podyktowanej przez kopalnię, są obciążani 5% opłatą sądową od wartości przedmiotu sporu oraz – jako strona wnosząca pozew – kosztami ekspertyz budowlanych, nierzadko idącymi w dziesiątki tysięcy złotych. Nie muszę dodawać, że ludzi po prostu na to nie stać. Każda szkoda, która nie zostanie naprawiona może doprowadzić nawet do katastrofy budowlanej. Dlatego już dziś musimy reagować i wraz z posłami z naszego regionu robimy wszystko, by doprowadzić likwidacji tego złego przepisu i przywróceniu poprzedniego. Dziękujemy za rozmowę. Jest Pan Przewodniczącym Zespołu Sterującego ds. Budowy Autostrady A-1. Na czym polega jego rola? Zespół tworzą samorządowcy, a jego rolą poza dążeniem do jak najszybszej realizacji budowy autostrady jest opiniowanie działań i projektów Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Wielokrotnie powtarzałem, że to dzięki Zespołowi doszło m.in. do porozumienia ze spółkami węglowymi, które prowadzą działalność na terenach, przez które przebiegać będzie autostrada A-1 co do sposobu prowadzenia Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik www.subregion.pl [email protected] 032 42 22 446 Biuletyn Informacyjny, Numer 3/2006 Str. 4 N OWY PROJEKT REGIONALNEGO PROGRAMU O PERACYJNEGO W OJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA LATA 2 0 0 7 - 2 0 1 3 28 lutego Zarząd Województwa przyjął nowy projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007 – 2013. Dokument będzie obecnie podstawą negocjacji z Komisją Europejską oraz dalszych konsultacji z partnerami regionalnymi. W stosunku do rozpowszechnionego i konsultowanego jesienią ubiegłego roku „Wstępnego projektu RPO” zaszły istotne zmiany. Struktura opisu przewidywanych działań została spłaszczona – obecnie nie ma już układu priorytety – działania – poddziałania, pozostały jedynie priorytety. Siłą rzeczy opisy priorytetów są bardziej ogólne niż wcześniej działań i poddziałań i wiele rozstrzygnięć jest pozostawione na etap podręcznika wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego. Zwiększona została liczba priorytetów. Zamiast poprzednich 5 (licząc z Pomocą techniczną), obecnie mamy 10. Zakres RPO jednak się nie zmienił, a zwiększenie liczby priorytetów wynika z konieczności spłaszczenia struktury dokumentu. Rys. Porównanie struktury priorytetów między poprzednią i obecną wersją Regionalnego Programu Operacyjnego Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik www.subregion.pl [email protected] 032 42 22 446 Biuletyn Informacyjny, Numer 3/2006 Zmniejszyła się zakładana wartość środków Unii Europejskiej na realizację Programu – z ponad 1,7 mld euro do 1,54 mld euro, tj. o ok. 10%. Znacznie zmieniono rozkład środków pomiędzy priorytetu. Obecnie środek ciężkości Programu został przesunięty na rzecz badań i rozwoju, innowacyjności i społeczeństwa informacyjnego, które łącznie stanowią 1/3 Programu. Najbardziej Str. 5 „poszkodowanym” działem jest transport, na który wcześniej zakładano przeznaczyć 26% pomocy unijnej. Obecnie jest to tylko 18 % (270,3 mln euro, poprzednio 452,4 mln euro), przy czym typy dopuszczalnych projektów zostały rozszerzone o zakup taboru dla komunikacji publicznej. Jest to zła zmiana dla Subregionu i stojąca w sprzeczności z propozycjami Związku i jego Człon- IX. Zdrowie i rekreacja 4% IV. Kultura 4% ków. Postulowano bowiem zwiększenie nakładów na transport nawet do 40% wartości Programu tak, aby możliwa była realizacja głównych zadań drogowych w województwie, w tym budowa Sieci Dróg Głównych w Subregionie Zachodnim. X. Pomoc techniczna 3% V. Środowis ko 21% III. Turys tyka 4% VIII. Infrastruktura edukacyjna 5% VI. Zrównoważony rozwój miast 10% I. Badania i rozwój technologiczny; innowacje i przedsiębiorczoś ć 19% II. Społeczeńs two informacyjne 12% VII. Trans port 18% W grudniu ubiegłego roku Związek – na podstawie materiałów nadesłanych od Członków oraz własnej analizy – przesłał Zarządowi Województwa ok. 30 uwag do wstępnego projektu RPO. Część istotnych uwag nie została niestety jak dotąd uwzględniona. Obok wspomnianych nakładów na infrastrukturę transportową dotyczy to przede wszystkim wpisania wprost do Regionalnego Programu Operacyjnego najważniejszych i największych zadań, które nie powinny przechodzić procedury konkursowej na dotychczasowych warunkach. Pod koniec lutego członkom zespołu zadaniowego, w tym Związkowi, dano zaledwie kilka dni na zapoznanie się i przeanalizowanie nowego projektu Programu. Związek zdołał przesłać w terminie swoje uwagi, ale na tym etapie nie miały one wpływu na kształt RPO. Zapowiedziana tura ponownych konsultacji, dotycząca właśnie przyjętego przez Zarząd Województwa projektu Regionalnego Programu Operacyjnego będzie zatem dla naszego Subregionu bardzo istotna dla przekonania władz regionu do przedkładanych postulatów. Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik www.subregion.pl [email protected] 032 42 22 446 Biuletyn Informacyjny, Numer 3/2006 10 LAT Str. 6 KATOWICKIEJ SPECJALNEJ STREFY EKONOMICZNEJ Rok 2006 to dziesiąty – jubileuszowy rok działania Strefy. Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna została bowiem powołana rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 czerwca 1996 roku. Utworzono ją w celu wsparcia i przyspieszenia procesów restrukturyzacyjnych oraz stworzenia nowych miejsc pracy w regionie katowickim. Ustanowiona została na okres dwudziestu lat (do 8 sierpnia 2016 r.). Strefą zarządza „Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.” z siedzibą w Katowicach. Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna jest strefą składającą się z czterech podstref: gliwickiej, jastrzębsko-żorskiej, sosnowiecko-dąbrowskiej oraz tyskiej. Zajmuje obecnie 1156 ha i obejmuje ponad 34 różne obszary w 14 gminach. Głównymi korzyściami z tytułu inwestowania w Katowickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej są ulgi w podatku dochodowym (CIT lub PIT) dla firm, które zdecydowały się na inwestycję. Oferowane przez KSSE ulgi podatkowe są jednym z najsilniejszych - o ile nie najsilniejszym - instrumentem na rynku wspierającym nowe inwestycje. Od podatku tego odliczyć można do 65% poniesionych nakładów inwestycyjnych, które są niezbędne do uruchomienia działalności – tego typu kosztami są wszystkie koszty, włącznie z zakupem gruntu, maszyn (również używanych), budową hal produkcyjnych itp. da się ponad 200 ha terenów inwestycyjnych. Dzięki dużemu rozproszeniu terenów, inwestorzy mogą dobierać najatrakcyjniejsze i najbardziej odpowiadające ich wymaganiom lokalizacje. Pierwszorzędnym zadaniem spośród realizowanych przez Podstrefę jest pozyskiwanie inwestorów. Składa się na nie m.in. prowadzenie szeroko zakrojonej działalności marketingowej, a także negocjacji dotyczących warunków inwestycji oraz szczegółów realizacyjnych pomiędzy inwestorami a otoczeniem inwestycyjnym – m.in. właścicielami nieruchomości czy gestorami mediów. Rolą Podstrefy jest również pełnienie funkcji łącznika pomiędzy inwestorem a przedstawicielami lokalnych samorządów terytorialnych, które z dużą przychylnością podchodzą do nowych inwestycji. Pierwszą fazę inwestycyjną w Strefie kończy wydanie inwestorowi przez KSSE S.A. zezwolenia, na podstawie którego może on korzystać z odpowiadającego mu poziomu ulg inwestycyjnych. W zezwoleniu określane są takie parametry jak wielkość nakładów inwestycyjnych oraz liczba nowostworzonych miejsc pracy, które to parametry inwestor zobowiązuje się utrzymać co najmniej przez 5 lat od zakończenia inwestycji. Oczywiście, aby mogło dojść do realizacji inwestycji tereny muszą być odpowiednio przygotowane - zarówno pod względem prawnym i geodezyjnym, jak i technicznym. Stąd też kolejnymi zadaniami Podstrefy są modernizacje infrastruktury – część terenów objętych statusem KSSE to tereny poprzemysłowe lub z innymi rodowodami aktywności gospodarczej. Efektem tego jest często konieczność niwelacji obiektów nienadających się już do użytku, czy budowy odpowiedniej infrastruktury – takiej jak kanalizacja, drogi czy oświetlenie. Część z tych zadań KSSE finansuje i wykonuje we własnym zakresie, natomiast w przypadkach, gdy nakłady na zadania przewyższają możliwości inwestycyjne Strefy – partycypuje ona w kosztach wykonania inwestycji przez gminy. Efektem dotychczasowych działań Podstrefy jest jak do tej pory pozyskanie 22 inwestorów, którzy są w różnych fazach inwestycji na łączną sumę ponad 870 mln zł oraz zatrudniają aktualnie ponad 3.800 osób. W Podstrefie zlokalizowały się zarówno firmy z pełnym lub częściowym kapitałem zagranicznym, takie jak: np. Libet 2000, NKT Cables, TMP Fondalmec, OML Morando, Eaton, Powertrain Polska, Avio Polska, Cornaglia, jak i te o rodzimych korzeniach: m.in. Mokate, Elplast+, Capek, Podstrefa Jastrzębsko-Żorska Podstrefa zarządza 11 obszarami zlokalizowanymi w 7 gminach: Bielsku-Białej, Czerwionce-Leszczynach, Godowie, Jastrzębiu Zdroju, Rybniku, Pawłowicach oraz Żorach. Łącznie na obszary skła- Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik www.subregion.pl [email protected] 032 42 22 446 Biuletyn Informacyjny, Numer 3/2006 Gomar czy Lakma Strefa. Firmy kontynuują swój dynamiczny rozwój i potwierdzają duże możliwości, jakie daje funkcjonowanie w obrębie Katowickiej SSE. Podstrefa Jastrzębsko-Żorska ma swoją siedzibę w Żorach, i jest zarządzana przez Wiceprezesa Zarządu KSSE – Andrzeja Zabieglińskiego. Na pozostały skład osobowy Podstrefy składa się 2 pracowników. KSSE S.A. nie zapomina o społecznej odpowiedzialności biznesu, aktywnie i szeroko włączając się na zasa- AKTUALNE Str. 7 dzie sponsoringu we wspieranie przedsięwzięć z zakresu sportu, kultury oraz zagadnień społecznych realizowanych przez organizacje pozarządowe oraz instytucje publiczne. Na działalności KSSE wygrywają wszyscy: mieszkańcy - dzięki nowym miejscom pracy, firmy - dzięki ulgom podatkowym, gminy - dzięki restrukturyzacji zdegradowanych obszarów oraz wpływom m.in. z tytułu podatków od nieruchomości, organizacje pozarządowe - dzięki pomocy finansowej dla ich przedsięwzięć. Czyni to strefę idealnym instrumentem pozytywnie wpływającym na rozwój regionu i trafiającym w potrzeby wszystkich grup społecznych.KSSE poszukuje również terenów w regionie, na których mogłyby zostać zlokalizowane duże inwestycje przemysłowe – ustawa o specjalnych strefach ekonomicznych daje możliwość nałożenia statusu Strefy na teren wskazany przez inwestora, który spełni co najmniej jeden z dwóch warunków – inwestycja na poziomie co najmniej 40 mln euro lub stworzenie co najmniej 500 nowych miejsc pracy. KONKURSY DOTACYJNE I. SPO WKP (Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw) Priorytet 1 • Działanie 1.4 Wzmocnienie współpracy między sferą badawczo-naukową a gospodarką Poddziałanie 1.4.1 i Poddziałanie 1.4.4 - nabór wniosków odbywa się w trybie ciągłym od 2 listopada 2004 do 30 czerwca 2006 r. od poniedziałku do piątku w godz. 8.15 - 16.15 - wnioski będą rozpatrywane w kolejności złożenia w terminach posiedzeń Zespołu Interdyscyplinarnego ds. dofinansowania projektów ze środków EFRR - Instytucja Wdrażająca: Ministerstwo Edukacji i Nauki (wcześniej Min. Edukacji i Informatyzacji) Departament Badań na Rzecz Gospodarki ul. Wspólna 1/3 00-529 Warszawa, pok. 303 - więcej informacji na stronie www.konkurencyjnosc.gov.pl Priorytet 2 Działanie 2.1 Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw przez doradztwo - Terminy składania wniosków: do 17 marca, 19 maja, 14 lipca, 15 września, 13 października, 8 grudnia br. - Więcej informacji na stronie www.funduszestrukturalne.gov.pl • II. SPO RZL Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Wdrażania Europejskiego Funduszu Społecznego ogłasza konkursy o dofinansowanie z EFS projektów realizowanych w ramach SPO RZL: Priorytet 1 Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej • Działanie 1.1 Rozwój i modernizacja instrumentów i instytucji rynku pracy, Schemat b – Rozwój oferty usług instytucji rynku pracy • Działanie 1.5 Promocja aktywnej polityki społecznej poprzez wsparcie grup szczególnego ryzyka, Schemat a – Wspieranie osób z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym • Działanie 1.6 Integracja i reintegracja zawodowa kobiet, Schemat a – Wspieranie równości szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy - Termin składania wniosków: do 30 września br. lub do wyczerpania środków - Więcej informacji na stronie www.dwfefs.gov.pl w dziale Ogłoszenia o konkursach Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik www.subregion.pl [email protected] 032 42 22 446 Biuletyn Informacyjny, Numer 3/2006 Str. 8 Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach ogłasza konkurs otwarty na dofinansowanie z EFS projektów realizowanych w ramach SPO RZL: Priorytet 1 Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej • Działanie 1.2 Perspektywy dla młodzieży, Schemat a – Wspieranie młodzieży na rynku pracy • Działanie 1.3 Przeciwdziałanie i zwalczanie długotrwałego bezrobocia, Schemat a – Wspieranie osób bezrobotnych, w tym długotrwale bezrobotnych - Wnioski mogą składać wyłącznie Powiatowe Urzędy Pracy z terenu województwa śląskiego - Wnioski należy składać w Punkcie Informacyjnym SPO RZL w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Katowicach od poniedziałku do piątku - Więcej informacji na stronie www.wup-katowice.pl III. INTERREG IIIA CZECHY-POLSKA Wspólny Sekretariat Techniczny Programu ogłasza nabór projektów w ramach: Priorytet 1 Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej • Działanie 2.1 Rozwój turystyki • Działanie 2.3 Rozwój i wspieranie transgranicznych struktur organizacyjnych i współpracy sieciowej - Termin składania wniosków: 31 marzec br. godz. 14.00 - Więcej informacji na stronach www.silesia-region.pl i www.interreg.gov.pl IV. ZPORR Wspólny Sekretariat Techniczny Programu ogłasza nabór projektów w ramach: • Działanie 2.5 Promocja Przedsiębiorczości - Termin składania wniosków: 1 maja – 30 maja br. - Więcej na stronie www.zporr.silesia-region.pl • Działanie 3.4 Mikroprzedsiębiorstwa - Termin składania wniosków: 1 marca – 30 marca br. - Więcej informacji na stronie www.zporr.silesia-region.pl Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach ogłasza konkurs otwarty na dofinansowanie z EFS projektów realizowanych w ramach ZPORR Priorytet 2 • Działanie 2.1 Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami regionalnego rynku pracy i możliwości kształcenia ustawicznego w regionie • Działanie 2.3 Reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa • Działanie 2.4 Reorientacja zawodowa osób zagrożonych procesami restrukturyzacyjnymi - Wnioski można składać do wyczerpania się dostępnych środków finansowych, w Punkcie Informacyjnym ZPORR mieszczącym się w siedzibie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Katowicac - Więcej informacji na stronie www.wup-katowice.pl Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik www.subregion.pl [email protected] 032 42 22 446 Biuletyn Informacyjny, Numer 3/2006 „ ŚCIEŻKI ROWEROWE” W drugim terminie naboru wniosków IW Interreg III A nasz Związek otrzymał dofinansowanie w kwocie 211.680 złotych do projektu pn. Stworzenie produktu turystycznego opartego o ścieżki rowerowe Subregionu Zachodniego Województwa Śląskiego oraz jego promocja. Poniżej przedstawiamy więcej informacji na jego temat. Projekt dotyczy promocji dotychczas wytyczonych ścieżek rowerowych na terenie Subregionu Zachodniego dla potrzeb polskich i czeskich turystów. Wychodzimy z założenia, że głównymi klientami tras rowerowych i atrakcji położonych przy nich będą – obok własnych mieszkańców – osoby z Aglomeracji Górnośląskiej i Aglomeracji Ostrawskiej (w sumie ponad 3 miliony mieszkańców). Projekt realizowany będzie w okresie od kwietnia 2006r. do października 2007r. Obejmuje on m.in.: • wytypowanie najbardziej atrakcyjnych ścieżek, • opracowanie i wdrożenie dwujęzycznego oznakowania tras w formie tablic informacyjnych, • rozwój usług związanych z kompleksową obsługą turystyczną, • gromadzenie informacji o kadrze pracującej przy obsłudze turystów, • uzgadnianie z władzami lokalnymi i przedsiębiorcami przedsięwzięć rozwojowych, • wielokierunkową akcję promocyjną stworzonego produktu turystycznego poprzez opracowanie i druk materiałów promocyjnoinformacyjnych, • uruchomienie serwisu internetowego w oparciu o domenę subregion.pl, • akcję promocyjną w mediach. Zakłada się, że powstający produkt turystyczny oparty będzie o co najmniej 220 km tras rowerowych. Ściślej, przewidujemy, że uruchomione zostaną co najmniej cztery punkty węzłowe (centrów informacji i usług) oraz określona pętla tras wokół Subregionu (łącząca punkty węzłowe) Str. 9 - PROJEKT IW INTERREG IIIA oraz krótsze trasy wokół centrów informacyjnych. Zakłada się, że rowerzyści co do zasady będą zaczynać swą podróż w tych punktach. Wstępnie założyliśmy uruchomienie punktów w Wodzisławiu Śląskim, Raciborzu, Rudach i Żorach – z myślą, iż do pierwszych dwóch najłatwiej jest trafić mieszkańcom Aglomeracji Ostrawskiej, do Rud mieszkańcom Gliwic i okolic, a do Żor – mieszkańcom Katowic i innych miast wokół. Chcemy, by wybrane trasy pozwalały zwiedzić najciekawsze atrakcje naszego regionu oraz zapewniały różnorodność: prowadziły zarówno lasami, jak i wokół zbiorników wodnych czy przy zabytkach architektury i poprzemysłowych. W 2007 roku zostaną przeprowadzone 4 akcje promocyjne: w Aglomeracji Górnośląskiej - billboardowa oraz publikacje o charakterze promocyjnym (artykuły i audycje promocyjne, reklamy w prasie i radiu) oraz w Aglomeracji Ostrawskiej: billboardowa i w mediach. W sumie ukaże się co najmniej 25 publikacji. Kulminacją działań promocyjnych będzie festyn rowerowy odbywający się w kilku miejscach Subregionu równocześnie. Festyn planowany jest wstępnie na czerwiec 2007 roku. Podkreślić należy, że projekt nie obejmuje wyznaczania i budowy nowych ścieżek rowerowych. Podobnie budowane w jego ramach tablice infor- macyjne nie mają zastąpić dzisiejszego oznakowania ścieżek rowerowych. Warto w tym miejscu przypomnieć, że trasy w regionie oznakowane są w różnorodny sposób, co wynika z faktu, że istnieje aż pięć różnych rodzajów podmiotów nimi zarządzających. Nowe tablice informacyjne mają zatem na celu ułatwienie turystom poruszania się po zróżnicowanej sieci wyznaczonych ścieżek. Zakładamy, że punkty węzłowe powstaną przy już istniejących lub tworzonych punktach informacji turystycznej / miejskiej. Powinny one zapewniać możliwość parkowania samochodów i łatwy dostęp komunikacją publiczną. Dobrze, gdyby w pobliżu rowerzyści mogli skorzystać z usług naprawy rowerów, punktów gastronomicznych, itd. Lokalizacja centrów informacji oraz tablic informacyjnych zostanie dokonana w porozumieniu z władzami gmin. Pierwszym działaniem w ramach projektu będzie weryfikacja tras rowerowych i wyznaczenie docelowej lokalizacji punktów węzłowych. Wierzymy, że część gmin wytyczy i oznakuje nowe trasy, aby ich obszar został objęty przedstawianym produktem turystycznym i działaniami promocyjnymi. Okazja do tego jest znakomita, bo jak dotąd nigdy nie prowadzono tak intensywnej promocji turystycznej naszego Subregionu. Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik www.subregion.pl [email protected] 032 42 22 446 Biuletyn Informacyjny, Numer 3/2006 Str. 10 A TRAKCJE TURYSTYCZNE S UBREGIONU Z ACHODNIEGO MUZEUM W RACIBORZU "Przeszłość - przyszłości" – to hasło przyświecające każdej placówce muzealnej, które realizowane jest poprzez różnorodne wystawy, działalność wydawniczą, pokazy i zajęcia edukacyjne. Muzeum w Raciborzu to miejsce, w którym spotykają się historia, kultura i tradycje regionu raciborskiego. Placówka posiada około 30 tysięcy sztuk i zespołów zabytków z różnych dziedzin życia i okresów, pochodzące zarówno z terenu Śląska jak i z egzotycznych zakątków świata, na przykład ze Starożytnego Egiptu. Prowadzone ciągle badania archeologiczne oraz inne formy pozyskiwania eksponatów prowadzą do zwiększenia bardzo bogatej bazy wystawienniczej. Najciekawsze z eksponatów prezentowane są na wystawach. Muzeum po raz pierwszy udostępniło swoje eksponaty zwiedzającym 4 grudnia 1927 roku. Utworzenie placówki wystawienniczej było możliwe dzięki gromadzeniu zbiorów przez wykładowców Królewsko-Ewangelickiego Gimnazjum już od roku 1819. Jednak ze względu na ograniczoną powierzchnię pracowni gimnazjalnych eksponaty te nie były udostępniane szerokiej publiczności. Dzięki pomocy Prowincjonalnego Urzędu do Spraw Opieki nad Zabytkami Kultury i Prehistorii na muzeum przeznaczono niszczejący XIV wieczny budynek pokościelny, należący niegdyś do zgromadzenia Sióstr Dominikanek. Zaowocowało to otwarciem placówki w roku 1927. Prace renowacyjne pozwoliły na odsłonięcie fresków z pierwszej połowy XVII-go wieku. Ponownego otwarcia dokonano 12 lutego 1938r. Lata Drugiej Wojny Światowej to okres, w którym większość zabytków została zniszczona lub uległa rozproszeniu. Ponownie rozpoczęto działalność w roku 1948. W latach 1950 - 1953 przejęto zbiory zniszczonego podczas wojny Muzeum w Głubczycach. Szybkie tempo rozwoju zaowocowało zaadaptowaniem budynku przy ul. Chopina 12, a w roku 1964 budową budynku przy ul. Rzeźniczej gdzie umieszczono pion administracyjny. Od 1990r. Muzeum działa jako jednostka podległa organizacyjnie Gminie Racibórz. Ekspozycje muzealne prezentowane są w ramach czterech działów merytorycznych: Archeologii, Etnografii, Historii, Sztuki i Rzemiosła Artystycznego oraz działów pomocniczych: Oświatowego i Administracyjnego. Prowadzone są także pracownie: fotograficzna i techniczna. W Dziale Archeologii najliczniejszą grupę zabytków stanowią zbiory średniowieczne. Można tutaj także znaleźć eksponaty z epoki brązu, w dalszej części: neolitu, paleolitu oraz nieliczne eksponaty z okresu lateńskiego i rzymskiego. Największą grupę zbiorów w ramach działu Historii stanowią numizmaty. W jego skład wchodzą monety, banknoty oraz inne środki płatnicze Zdj. Muzeum w Raciborzu (fot. Marek Krakowski) Zdj. Późnogotycki piec kaflowy (fot. Marek Krakowski) od starożytności po czasy współczesne. Bardzo ciekawym z punktu widzenia dziejów Śląska jest liczący ponad 150 obiektów zbiór kartograficzny. Na szczególna uwagę zasługują tu zwłaszcza egzemplarze ATLASU SILESIAE z lat 1750 - 1752. Dział Historii posiada także w swoich zasobach zbiór: starodruków w skład, którego wchodzą m. in. dzieła teologiczno - filozoficzne św. Tomasza z Akwinu (z około 1475 r.), Biblia Nicolausa Scharfenberga, XVII i XVIII wieczne publikacje historyczne poświęcone dziejom Śląska; bogaty zbiór militariów z bardzo atrakcyjną kolekcją XIX wiecznej broni sportowej i myśliwskiej. Z kolei do zadań Działu Etnografii należy gromadzenie zabytków kultury ludowej. Największą i najciekawszą kolekcję stanowią raciborskie stroje ludowe, noszone w XIX wieku i pierwszej połowie XX wieku na terenie byłych powiatów raciborskiego, głubczyckiego, części rybnickiego i wodzisławskiego oraz części Śląska Opawskiego. Dział ten posiada także w swoich zasobach bogaty zbiór zabytkowych fotografii z początku XX w. oraz dokumentację fotograficzna współczesnych obrzędów naszego regionu. Eksponaty Działu Sztuki i Rzemiosła w większości pochodzą z przedwojennego muzeum oraz współ- Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik www.subregion.pl [email protected] 032 42 22 446 Biuletyn Informacyjny, Numer 3/2006 Str. 11 Tryptyku" z 12 Apostołami. Malarstwo reprezentują obrazy tablicowe "Ecce Homo", "Szymon Cyrenejczyk pomagający Chrystusowi nieść krzyż", a także zbiór obrazów z XVII i XVIIIw. - „Cyna śląska” - na szczególna uwagę zasługują Wilkomy - puchary cechowe z przywieszkami z różnych miast Śląska, kufle, świeczniki z wyposażenia Kaplicy Zamkowej Zamku Piastowskiego w Raciborzu. Zdj. Wystawa „W Domu Ozyrysa” (fot. Marek Krakowski) czesnych zakupów i darów. Najciekawsza grupę eksponatów stanowi tutaj zbiór rzeźby gotyckiej, w którym najcenniejsze obiekty to Św. Jan Chrzciciel - koniec XIV w., piękne Madonny z Dzieciątkiem - XV w., Pieta z Łubowic, dwa przedstawienia Chrystusa na krzyżu, dwa skrzydła Tryptyku ze Smolnicy, płaskorzeźba Boże Narodzenie (XV/ XVI w.). Dużą część zbiorów stanowi kolekcja cyny śląskiej, licząca 249 sztuk różnego rodzaju wyrobów: naczyń i przedmiotów codziennego użytku (XVII - XIX w.) Eksponaty tego działu stanowią również naczynia liturgiczne i artystyczne przedmioty i naczynia z miedzi, mosiądzu i żelaza, szkła, porcelany i fajansu z Prószkowa, Tułowic i Raciborza, oraz pamiątki odpustowe. Działalność Oświatowa to głównie oprowadzanie wycieczek po ekspozycjach prezentujących najcenniejsze obiekty ze zbiorów placówki. Muzeum prowadzi również lekcje muzealne w oparciu o bazę zabytkową, odnoszące się tematycznie do archeologii, historii, etnografii i sztuki. Działalność promocyjna zbiorów polega głównie na wydawaniu katalogów i przewodników oraz organizacji sesji naukowych i popular- nonaukowych. Muzeum w chwili obecnej prezentuje 10 wystaw stałych mieszczących się w dwóch budynkach ekspozycyjnych. Budynek ekspozycyjny przy ul. Gimnazjalnej 1 - „Odkrycia w kościele ss. Dominikanek” - miecz żelazny, złamany rytualnie, znaleziony w grobie ostatniego księcia raciborskiego z rodu Przemyślidów Czeskich Walentyna (zmarł w 1521 r.); pierścień z cyny, prawdopodobnie pochodzący z okresu sprzed budowy kościoła; średniowieczny pierścień ze złota - „W Domu Ozyrysa” – wystawa imituje komorę grobową, a w niej mumię Egipcjanki Dżet-Amonet-ius-anch, kartonaż i dwa drewniane, antropoidalne sarkofagi. Wszystkie te elementy pozwalają bardzo obrazowo zilustrować ostanie fazy mumifikacji związane z bandażowaniem ciała i umieszczeniem go w kartonażu i sarkofagach - „Sztuka dawna” - w ramach wystawy można zobaczyć rzeźbę i malarstwo po konserwacji od XV do XVIIIw. tj. rzeźby: "Pieta", "Ukrzyżowanie", "Skrzydła Budynek ekspozycyjny przy ul. Chopina 12 - „Rok obrzędowy nad Górną Odrą”– to tytuł wystawy przedstawiającej niektóre obrzędy doroczne i towarzyszące im specjalne akcesoria i rekwizyty. Możemy tutaj zobaczyć cykle obrzędowe: zimowe, wiosenne, letnie i jesienne. Ekspozycja ukazuje również drewniane klocki piernikarskie z XIX w., śląskie szopki "betlejki" oraz akcesoria kolędnicze. - „Cmentarzysko ciałopalne kultury łużyckiej w Samborowicach 1200 - 400 p.n.e.” - to wystawa prezentująca ciałopalny obrządek pogrzebowy kultury łużyckiej na terenie powiatu raciborskiego. Pokazano tutaj oryginalny wygląd poszczególnych grobów oraz sposób budowania stosu pogrzebowego. - „Śladami człowieka prahistorycznego” – ekspozycja podzielona jest na epoki: kamienia (paleolit, neolit), brązu i żelaza. Do najciekawszych eksponatów należą: kamienny pięściak aszelski (okres paleolitu) ok. 200 tys. lat p. n. e., gipsowa kopia figurki glinianej tzw. "ocickiej Wenus" (okres neolitu), sztylet antenowy (epoka brązu), piec celtycki do wypalania naczyń glinianych (epoka żelaza) - „Dzieje Raciborza - okres średniowieczny” - do najciekawszych obiektów należą: monety XIII -XV wieku oraz wyroby ze skóry, drewna, metalu, rogu, kości i gliny. Oprócz działalności wystawienniczej prowadzone są również badania terenowe oraz liczne prace zabezpieczające i konserwatorskie. W ramach działalności muzeum wykonuje również specjalistyczne ekspertyzy i analizy. - Wystawa pt. „Dawne techniki dentystyczne”" prezentuje przedmioty zebrane przez kolekcjonerów Kazimierza i Wojciecha Starańczaków, używane w stomatologii i technice dentystycznej. Kolekcję stomatologiczną stanowią Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik www.subregion.pl [email protected] 032 42 22 446 Biuletyn Informacyjny, Numer 3/2006 urządzenia do obsługi pacjentów, dawne fotele, wiertarki, instrumenty do leczenia i usuwania zębów. - Ekspozycja nosząca tytuł „Beczka Piwa i ...” składa się głównie z eksponatów przekazanych przez raciborski browar tj. kufle, z jakich spożywano piwo na przestrzeni dziejów, a także kolekcja etykiet z butelek po piwie. Aktualnie w Muzeum w Raciborzu możemy obejrzeć dwie wystawy czasowe. Pierwsza z nich Tomasz Jura „Rysunki Satyryczne” jest przeznaczona dla widzów dorosłych i prezentuje kolekcje plakatów artysty. Wystawa "Anioły, diabły i inne strachy w sztuce ludowej" prezentuje postacie z dawnych wierzeń i podań pochodzących ze sztuki ludowej. Pod koniec marca nowym tematem wystawy czasowej będzie Poczta na Górnym Śląsku w okresie plebiscytowym. Muzeum organizuje również ok. 10 Str. 12 koncertów rocznie (m. in. z okazji rozpoczęcia wystaw). W najbliższym czasie planowany jest występ czeskiego artysty Lukáša Vondráčka. Pobyt w zabytkowym wnętrzu, spacer wśród dzieł i pamiątek z przeszłości daje doskonałe możliwości poznawania i przeżywania historii oraz rozwijania własnej twórczości. Mnogość prezentowanych wystaw z pewnością pozwoli zwiedzającemu na znalezienie interesującego tematu z przeszłości. Wizyta w raciborskim Muzeum będzie z pewnością wyjątkowym przeżyciem. Godziny otwarcia: poniedziałek - nieczynne wtorek - piątek w godzinach 9-16 sobota - niedziela w godzinach 10-14 Wstęp: Bilet wstępu - 3 zł Ulgowy - 2 zł Przewodnik od grupy - 20 zł Lekcja muzealna - 1 zł Fotografowanie, filmowanie - 5 zł Kontakt: Muzeum w Raciborzu ul. Rzeźnicza 15 47-400 Racibórz tel./fax (032) 415-49-01 www.muzeum.raciborz.pl e-mail: [email protected] Związek Subregionu Zachodniego z siedzibą w Rybniku ul. J. F. Białych 7, 44-200 Rybnik www.subregion.pl [email protected] 032 42 22 446
