Nowe uregulowania rybołówstwa rekreacyjnego

Warszawa, 2015-10-05
Nowe uregulowania rybołówstwa rekreacyjnego
Ustawa z dnia 19 grudnia 2014 r. o rybołówstwie morskim (Dz. U. z 2015 r. poz. 222), która
weszła w życie w dniu 4 marca 2015 r., określa zasady wykonywania rybołówstwa
morskiego, a jej celem jest kompleksowe uregulowanie zarządzania zasobami. Ustawa
ukierunkowana jest przede wszystkim na zapewnienie możliwości prowadzenia
zrównoważonego rybołówstwa komercyjnego. Zawiera jednak także uregulowania dotyczące
rybołówstwa rekreacyjnego, których powstanie było konieczne w związku z dynamicznym, w
ostatnich latach, rozwojem branży wędkarskiej na Bałtyku.
Ponadto, na podstawie ustawy zostało wydane rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju
Wsi z dnia 6 lipca 2015 r. w sprawie wymiarów i okresów ochronnych organizmów morskich
poławianych przy wykonywaniu rybołówstwa rekreacyjnego oraz szczegółowego sposobu i
warunków wykonywania rybołówstwa rekreacyjnego (Dz. U. poz. 1015), które całościowo
uregulowało sposób i warunki wykonywania rybołówstwa rekreacyjnego, w tym np.
możliwość stosowania określonych narzędzi, czas i miejsca połowów. Rozporządzenie to
stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 19
grudnia 2014 r. o rybołówstwie morskim i weszło w życie w dniu 6 sierpnia 2015 r., a jego
tekst jest dostępny na stronie internetowej Dziennika Ustaw:
http://dziennikustaw.gov.pl/du/2015/1015/1
Główne zmiany wprowadzone ustawą obejmują:
 zniesienie obowiązku posiadania pozwolenia na wykonywanie rybołówstwa
rekreacyjnego przez osoby fizyczne, co jest zdecydowanym ułatwieniem dla osób
fizycznych,
 wprowadzenie obowiązku sporządzania raportów z połowów rekreacyjnych
prowadzonych przez armatorów statków i organizatorów zawodów sportowych w
odniesieniu do gatunków ryb objętych wieloletnim planem odbudowy (aktualnie
obowiązują dwa takie plany i dotyczą dorsza oraz węgorza), o czym środowisko było
informowane już w lutym 2014 r.,
 wprowadzenie rejestru wydawanych pozwoleń na wykonywanie rybołówstwa
rekreacyjnego,
 ustalenie nowych opłat za wykonywanie rybołówstwa rekreacyjnego.
Podstawa prowadzenia rybołówstwa rekreacyjnego
W myśl ustawy o rybołówstwie morskim rybołówstwo rekreacyjne na obszarach morskich RP
może być prowadzone na podstawie:
1) pozwolenia na wykonywanie rybołówstwa rekreacyjnego wydanego przez okręgowego
inspektora rybołówstwa morskiego – do którego posiadania zobligowany jest organizator
zawodów sportowych na prowadzenie połowów z brzegu lub ze statku, a także armator
statku na prowadzenie połowów z jego statku;
1
2) dowodu uiszczonej opłaty – w przypadku osób fizycznych (czyli wędkarzy) niebędących
podmiotami, o których mowa w pkt 1 – na prowadzenie połowów z brzegu lub z innych
niż statek urządzeń pływających.
Poprzez zmianę ustawy o opłacie skarbowej wprowadzono następujące wysokości opłat za
wydanie pozwolenia na wykonywanie rybołówstwa rekreacyjnego dla armatora statku i
organizatora zawodów sportowych:
 pozwolenie na okres 1 miesiąca dla organizatora zawodów sportowych na prowadzenie
połowów z brzegu lub ze statku - 500 zł,
 pozwolenie na okres 1 miesiąca dla armatora statku na prowadzenie połowów z jego
statku - 300 zł,
 pozwolenie na okres 12 miesięcy dla armatora statku na prowadzenie połowów z jego
statku - 3000 zł.
Natomiast w odniesieniu do osób fizycznych (tj. wędkarzy prowadzących połowy
rekreacyjne z brzegu lub z innego niż statek urządzenia pływającego, takiego jak pontony,
kajaki wędkarskie itp.), wysokość opłat za wykonywanie rybołówstwa rekreacyjnego
określona została w rozporządzeniu MRiRW z dnia 6 lipca 2015 r. w sprawie wymiarów i
okresów ochronnych organizmów morskich poławianych przy wykonywaniu rybołówstwa
rekreacyjnego oraz szczegółowego sposobu i warunków wykonywania rybołówstwa
rekreacyjnego. Zgodnie z ww. rozporządzeniem, wysokość opłat za wykonywanie
rybołówstwa rekreacyjnego dla osób fizycznych wynosi:
1. 30 zł – w przypadku tygodniowego okresu połowów,
2. 70 zł – w przypadku miesięcznego okresu połowów,
3. 140 zł – w przypadku 12 miesięcznego okresu połowów.
Rozporządzenie przewiduje także zniżki od powyższych opłat w wysokości:
 50% – dla emerytów, rencistów oraz dzieci i młodzieży uczącej się, w wieku do lat 24,
 75% – dla członków rodzin wielodzietnych posiadających Kartę Dużej Rodziny.
Ponadto, w art. 96 ustawy o rybołówstwie morskim wprowadzony został zakaz prowadzenia
połowów rekreacyjnych na obszarach wyłączonych z wykonywania rybołówstwa
komercyjnego, co zasadniczo nie stanowi nowego uregulowania w tym zakresie. Już bowiem
rozporządzenie MRiRW z 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu i warunków
prowadzenia połowów w celach sportowo-rekreacyjnych oraz wzorów sportowych zezwoleń
połowowych (obecnie zastąpione ww. rozporządzeniem MRiRW z dnia 6 lipca 2015 r.)
zawierało wymóg, aby ryby niewymiarowe albo ryby będące pod całkowitą ochroną
gatunkową lub wyłowione w ustanowionych dla nich obwodach ochronnych albo okresach
ochronnych niezwłocznie wypuszczać do łowiska. Tak więc już wcześniej nie można było
prowadzić połowów rekreacyjnych w obwodach ochronnych ani w okresach ochronnych
(które zawsze powiązane są z konkretnym obszarem), obowiązujących w połowach
komercyjnych. Celem przedmiotowego art. 96 ustawy jest określenie obowiązującego zakazu
w sposób bardziej bezpośredni, w akcie rangi ustawowej, tak aby było w pełni jasne, że
obszary wyłączone z połowów komercyjnych (przykładowo z powodu znajdujących się tam
2
tarlisk dorszy), są również – dla celów właściwej ochrony zasobów morskich – wyłączone z
połowów rekreacyjnych.
Wymiary i okresy ochronne dla rybołówstwa rekreacyjnego
Wymiary i okresy ochronne dla wykonywania rybołówstwa rekreacyjnego określone są w
rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 lipca 2015 r. w sprawie wymiarów
i okresów ochronnych organizmów morskich poławianych przy wykonywaniu rybołówstwa
rekreacyjnego oraz szczegółowego sposobu i warunków wykonywania rybołówstwa
rekreacyjnego, którego projekt był przedmiotem wnikliwej analizy i konsultacji społecznych,
w tym ze środowiskiem wędkarskim.
Zgodnie z § 2 ust. 1 przedmiotowego rozporządzenia, na obszarach morskich
Rzeczypospolitej Polskiej ustanowione zostały wymiary ochronne dla wykonywania
rybołówstwa rekreacyjnego dla poszczególnych gatunków ryb:
1) bolenia (Aspius aspius) – 40 cm;
2) certy (Vimba vimba) – 30 cm;
3) dorsza (Gadus morhua) – 35 cm;
4) gładzicy (Pleuronectes platessa) – 25 cm;
5) jazia (Leuciscus idus) – 25 cm;
6) leszcza (Abramis brama) – 40 cm;
7) lina (Tinca tinca) – 28 cm;
8) łososia (Salmo salar) – 60 cm;
9) miętusa (Lota lota) – 40 cm;
10) nagłada (Scophthalmus rhombus) – 30 cm;
11) okonia (Perca fluviatilis) – 20 cm;
12) płoci (Rutilus rutilus) – 20 cm;
13) sandacza (Sander lucioperca) – 45 cm;
14) siei (Coregonus lavaretus) – 40 cm;
15) storni (Platichthys flesus) – 23 cm;
16) suma (Silurus glanis) – 70 cm;
17) szczupaka (Esox lucius) – 50 cm;
18) śledzia (Clupea harengus) – 16 cm;
19) troci (Salmo trutta m. trutta) – 50 cm;
20) skarpia (Scophthalmus maximus) – 30 cm;
21) węgorza (Anguilla anguilla) – 50 cm;
22) wzdręgi (Scardinius erythrophthalmus) – 20 cm;
23) zimnicy (Limanda limanda) – 25 cm.
Przedstawione powyżej wymiary ochronne ustala się, mierząc długość ryby od początku
zamkniętego pyska do końca najdłuższego promienia płetwy ogonowej.
3
Ponadto, w myśl § 3 przedmiotowego rozporządzenia, ustanowiono okresy ochronne dla
wykonywania rybołówstwa rekreacyjnego dla następujących gatunków ryb:
1) łososia i troci – w terminie od dnia:
a) 15 września do dnia 30 listopada w pasie wód o szerokości 4 Mm od brzegu,
b) 15 września do dnia 31 grudnia na obszarze morskich wód wewnętrznych, w granicach
portów morskich: Darłowo, Dźwirzyno, Kołobrzeg, Łeba, Rowy, Ustka,
c) 25 września do dnia 31 grudnia na obszarze morskich wód wewnętrznych na zachód
od południka 15⁰23'14'' E oraz na jeziorze Dąbie;
2) sandacza – w terminie od dnia:
a) 25 marca do dnia 10 maja na obszarze wód na zachód od południka 16⁰40'00'' długości
geograficznej wschodniej,
b) 10 kwietnia do dnia 31 maja na obszarze wód pomiędzy południkami 16⁰40'00'' a
19⁰21'00'' długości geograficznej wschodniej,
c) 20 kwietnia do dnia 10 czerwca na obszarze wód na wschód od południka 19⁰21'00''
długości geograficznej wschodniej;
3) skarpia – w terminie od dnia 1 czerwca do dnia 31 lipca na obszarze wód na wschód od
południka 15⁰00'00'' długości geograficznej wschodniej;
4) jesiotra ostronosego – w terminie od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia na obszarze
morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i w polskiej wyłącznej strefie
ekonomicznej;
5) węgorza – w terminie od dnia 15 czerwca do dnia 15 lipca na obszarze morskich wód
wewnętrznych, morza terytorialnego i w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej;
6) szczupaka – w terminie od dnia:
a) 1 stycznia do dnia 15 maja na obszarze morskich wód wewnętrznych Zatoki
Gdańskiej,
b) 1 stycznia do dnia 30 kwietnia na obszarze morskich wód wewnętrznych na zachód od
południka 15⁰23'14'' E oraz na jeziorze Dąbie;
7) suma – w terminie od dnia 1 maja do dnia 15 czerwca na obszarze, o którym mowa w pkt
1 lit. c;
8) siei – w terminie od dnia 20 października do dnia 15 grudnia na obszarze, o którym
mowa w pkt 1 lit. c;
9) miętusa – w terminie od dnia 1 grudnia do ostatniego dnia lutego na obszarze, o którym
mowa w pkt 1 lit. c.
Wymienione powyżej okresy ochronne nie uwzględniają okresu ochronnego dla dorsza
który jest głównym gatunkiem poławianym podczas rejsów wędkarskich na morzu.
Wątpliwości środowiska wędkarskiego w tym zakresie wynikają prawdopodobnie z
automatycznego powiązania zapisu ustawowego o zakazie prowadzenia połowów
rekreacyjnych na obszarach wyłączonych z wykonywania rybołówstwa komercyjnego (art. 96
pkt 2 ustawy) z obowiązującym obecnie tzw. „Planem dorszowym”, tj. rozporządzeniem Rady
(WE) nr 1098/2007 z dnia 18 września 2007 r. ustanawiającym wieloletni plan w zakresie
zasobów dorsza w Morzu Bałtyckim oraz połowów tych zasobów, które w swoim art. 8
wprowadza okresy, w których obowiązuje zakaz połowów dorsza określonymi narzędziami
4
połowowymi. Należy jednak wyjaśnić, że okresy wskazane w art. 8 ww. rozporządzenia Rady
nie są okresami ochronnymi dla dorsza, a jedynie okresami, w których zakazuje się używania
niektórych tylko rodzajów narzędzi połowowych w rybołówstwie komercyjnym, zatem
przepisy te mają zastosowanie tylko do rybołówstwa komercyjnego, nie zaś rekreacyjnego.
Należy również wyjaśnić, że ustawowy zakaz prowadzenia połowów rekreacyjnych na
obszarach wyłączonych z wykonywania rybołówstwa komercyjnego dotyczy obszarów, w
których w głównej mierze znajdują się tarliska dorszy, w związku z czym są one wyłączone z
połowów prowadzonych nie tylko w celach komercyjnych, ale także rekreacyjnych.
Powiązanie rybołówstwa rekreacyjnego z kwotami połowowymi
Ustawa o rybołówstwie morskim zawiera przepis (art. 91 ust. 5) przewidujący odmowę
wydania pozwolenia na wykonywanie rybołówstwa rekreacyjnego po wyczerpaniu ogólnej
kwoty połowowej gatunku ryby objętego wnioskiem o wydanie takiego pozwolenia, przy
czym dotyczy to jedynie armatorów statków organizujących rejsy wędkarskie, nie dotyczy zaś
wędkarzy prowadzących połowy z brzegu lub innego niż statek urządzenia pływającego ani
też organizatorów zawodów sportowych.
W związku z powyższym przepisem, przedstawiciele środowiska wędkarskiego łączyli
wykonywanie rybołówstwa rekreacyjnego i raportowanie połowu gatunków objętych planem
wieloletnim przez armatorów statków organizujących rejsy wędkarskie, zgodnie z przepisami
ustawy o rybołówstwie morskim, z ogólnymi kwotami połowowymi, których wielkość jest
corocznie ustalana przez UE na cele wykonywania rybołówstwa komercyjnego. Należy
wyjaśnić, że połowy wędkarskie nie były, i nie są na mocy obowiązującej ustawy, odliczane z
ogólnych kwot połowowych. Nie jest więc prawdą, jakoby istniała jakaś kwota przeznaczona
do odłowienia przez wędkarzy morskich.
Opracowano w:
Departamencie Rybołówstwa MRiRW
5