prof. Zbigniew Dworzecki, 19.11.2013 r., SGH Warszawa
Transkrypt
prof. Zbigniew Dworzecki, 19.11.2013 r., SGH Warszawa
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Inspirujące strategie – podziwiane firmy świata prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 19 listopada 2013 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Strategie konkurencji – problem wiecznie aktualny Peters/Watermann, „W poszukiwaniu doskonałości” (1986) Womack/Jones/Roos, „Druga rewolucja w przemyśle samochodowym” (1994) Waters, „Zarządzanie w XXI wieku. Jak wyprzedzić Japończyków i Chińczyków?” (1995) Simon, „Tajemniczy mistrzowie, czego można się nauczyć od 500 najlepszych na świecie nieznanych firm” (1999) Ries, „Koncentruj się – Strategiczny klucz do przyszłości twojej firmy” (1999) Trout/Rivkin „Wyróżnij się lub zgiń” (2000) Porras/Collins, „Wizjonerskie przedsiębiorstwa” (2005) Welch, „Winnig znaczy zwyciężać” (2007) Collins, „Od dobrego do wielkiego” (2007) Lachowski, „Droga ważniejsza niż cel” (2012) © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 1 Czym jest strategia konkurencji Jest długofalową koncepcją polegającą na wyborze : możliwych i priorytetowych obszarów konkurowania, rynków i segmentów rynku zachowania się przedsiębiorstwa wobec konkurentów podstawy konkurowania źródeł przewagi konkurencyjnej. © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki Podstawowe orientacje przy budowaniu strategii konkurencji Orientacja rynkowa: • klient, • konkurent. Orientacja zasobowa: • własne zasoby, • potencjały, • kompetencje. © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 2 Najbardziej podziwiane firmy świata w rankingu „Fortune 2012” Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9 10. Firma Apple Computer Google Amazon Coca-Cola IBM FedEx Berkshire Hathaway Starbucks Procter & Gamble Southwest Airlines Branża Elektronika Usługi internetowe Usługi internetowe Napoje Informatyka Logistyka Finanse Gastronomia FMCG Transport lotniczy © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki Najbardziej podziwiane firmy świata w rankingu „Fortune 2000” Lp. 1. 2. 3. 4. Firma General Electric Cisco Systems Microsoft Intel Branża Elektronika Informatyka Informatyka Informatyka 5. 6. 7. 8. 9 Wal-Mart Stores Sony Dell Nokia Home Depot Handel detaliczny Elektronika Elektronika Telekomunikacja Handel detaliczny 10. Toyota Motor Motoryzacja © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 3 Najbardziej podziwiane firmy świata w rankingu „Fortune” Apple Computer, Berkshire-Hathaway, Toyota Motor, Google, Johnson&Johnson, Procter & Gamble, FedEx, Southwest Airlines, General Electric, Wal/Mart Stores Co wyróżnia te firmy? Wielcy liderzy, świetne produkty, uznane marki, innowacje w dziedzinie zarządzania © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki Najbardziej podziwiane firmy świata – za co są cenione? Jakość kadry menedżerskiej Innowacyjność Jakość produktów i usług Alokacja aktywów firmy Wartość długookresowych inwestycji Solidność finansowa Umiejętność pozyskania, utrzymania i rozwoju talentów Odpowiedzialność społeczna firmy (CSR) Prezencja międzynarodowa © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 4 Sukces rynkowy najbardziej podziwiane firmy świata zbudowały w oparciu o: Zmianę tradycyjnych paradygmatów dotyczących zarządzania Wprowadzenie zasad organizacji uczącej się Rozwinięcie koncepcji zarządzania wiedzą i potencjałem społecznym Umocnienie roli orientacji marketingowej i zarządzania strategicznego Nowe modele biznesowe © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki CO CHARAKTERYZUJE I WYRÓŻNIA ORGANIZACJE UCZĄCE SIĘ ? • otwartość, poszukiwanie i wykorzystywanie zdobytej wiedzy • myślenie systemowe, procesowe • mistrzostwo osobiste - osobista wizja przyszłości swojej i organizacji • zmieniona rola menedżerów • wspólna wizja przyszłości • zespołowe uczenie się • zmieniony system bodźców i systemów motywacji © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 5 SUKCES UCZENIA SIĘ ORGANIZACJI ZALEŻY OD: 1. Dobrze rozwiniętych kluczowych kompetencji, umożliwiających wprowadzanie nowych produktów 2. Ciągłej poprawy łańcucha wartości dodanej w obszarze wszystkich prowadzonych biznesów 3. Zdolności firmy do przetrwania i rozwoju manifestującej się poprawą proporcji między dotychczasowym wachlarzem asortymentu produktów a wachlarzem nowych produktów Czynniki te kształtowane są na podstawie wiedzy, którą posiada i rozwija organizacja. © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki METODA „7-S” McKinsey’a dostosowanie strategiczne przedsiębiorstwa do otoczenia Struktura Strategia Systemy Wspólne wartości Umiejętności Styl Kadra Cel: Osiągnięcie maksymalnej skuteczności we wdrażaniu strategii firmy. Źródło: Peters/Watermann. In Search of Excellence © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 6 4E W General Electric Energy – energia własna Energize – energetyzowanie innych Edge – zacięcie, determinacja Execution – skuteczność w realizacji DROGA w mBanku i MultiBanku D – Doskonałość R – Realizacja O – Odpowiedzialność G – Gotowość A – Angażowanie się 7 NOWA METODA „7-S” 1. Satysfakcja grup interesu. 2. Twórcze wizje przyszłości. 3. Szybkość działania. 4. Działanie z zaskoczenia. 5. Ustalanie zasad na rynku. 6. Wyróżnianie się. 7. Nieustanne ataki strategiczne na konkurentów. Cel: uzyskanie nieprzemijającej przewagi konkurencyjnej – umiejętności tworzenia nowych możliwości dla firmy poprzez zmianę status-quo na rynku. Źródło: R.D’Areni. Hypercompetitive Rivalries © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki PODSTAWOWE RODZAJE STRATEGII KONKURENCJI CELE STRATEGICZNE PRZEWAGA STRATEGICZNA Unikalność postrzegania Pozycja niskiego przez klienta kosztu W skali sektora ZRÓŻNICOWANIE WIODĄCA POZYCJA KOSZTOWA W skali segmentu K O N C E N T R A C J A Źródło: M.E. Porter. Competitive Advantage © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 8 Przewaga konkurencyjna Lepsze niż u konkurentów opanowanie kluczowych kompetencji decydujących o sukcesie przedsiębiorstwa w danej dziedzinie działalności gospodarczej. Przewagę konkurencyjną charakteryzuje wielkość i trwałość. © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki Koncentracja na jakości Modele strategii konkurencji Przywództwo jakościowe Brak strategii Strategia zintegrowana Przywództwo kosztowe Koncentracja na kosztach Źródło: M. Romanowska. Strategie rozwoju © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki i konkurencji, CIM, Warszawa 2000 9 Konkurencja Źródła przewagi konkurencyjnej Przewagi konkurencyjne Strategie konkurencji • koszt • jakość • czas • kompleksowość • architektura • reputacja • innowacje • zasoby strategiczne • przywództwo kosztowe • zróżnicowanie • strategia zintegrowana Źródło: M. Romanowska. Strategie rozwoju i konkurencji, CIM, Warszawa 2000 © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki PRZEWAGI KONKURENCYJNE PRZEDSIĘBIORSTWA Orientacja na jakość 5 4 3 2 1 Orientacja na czas 5 4 3 2 1 11 2 3 4 5 Orientacja na kompleksowość 2 3 4 5 Orientacja na koszty © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 10 STRATEGIE WIODĄCEJ POZYCJI KOSZTOWEJ NA PRZYKŁADACH NAJBARDZIEJ PODZIWIANYCH FIRM © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki Strategia konkurencji oparta na wiodącej pozycji kosztowej i niskich cenach Oczekiwane korzyści: oszczędność kosztów, zdobycie klientów wrażliwych na cenę, możliwość stosowania niższych cen i skutecznego prowadzenia wojen cenowych. Podstawowe warunki powodzenia strategii to: wybór określonego segmentu rynku, modelu biznesowego, osiągnięcie dużej skali produkcji i sprzedaży (ekonomii skali). © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 11 Wartość sprzedaży Rentowność RELACJA UDZIAŁU W RYNKU I RENTOWNOŚCI Wartość sprzedaży PR - Próg rentowności wyrażony ilościowo, wartościowo lub jako stopień wykorzystania zdolności produkcyjnej zysk koszty całkowite PR strata koszty stałe Wielkość sprzedaży © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki WALMART „Każdy dolar zaoszczędzony na dostawcy zostanie oddany klientowi Walmartu” – Sam Walton Wybór atrakcyjnego segmentu rynku i grupy docelowej Nowatorski, niskokosztowy model biznesowy w handlu detalicznym Upowszechnienie modelu w wymiarze międzynarodowym Szczupły łańcuch dostaw © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 12 ALDI zakupy od odpowiednich dostawców w tak dużych ilościach, że narzucane są im wysokie standardy jakościowe produktów, z gwarancją świeżości i korzystnych cen; gwarancje wysokiej jakości sprzedawanych produktów poprzez ciągłe jej monitorowanie i niezależne kontrole; oszczędzanie na wszystkim, co nie jest niezbędne, a zazwyczaj podnosi cenę; dostarczanie tego, co się obiecuje, a więc produktów o wysokiej jakości i świe4żości, na tak korzystnych warunkach, jak może to uczynić tylko Aldi; dumę z idei, zasad i możliwości ich urzeczywistniania© dla dobra klienta prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki Southwest Airlines 13 Southwest Airlines – wyzwaniem nowatorskie zdefiniowanie rynku i konkurencji „naszą konkurencją jest samochód, nie inne linie lotnicze. Musimy oferować lepszą, bardziej wygodną usługę po cenie przekonującej klienta, że lepiej jest zostawić samochód w garażu i lecieć Southwest” © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki Efektywny model biznesowy Strategia Low Cost / Low Fares Focus – niche Pewność Częstotliwość Obsługa klienta Fun Ludzie TEAM Uważnie dobrani Cechy zespołowe Elastyczni Entuzjastyczni Zaangażowani Wskaźniki sukcesu Produktywność Efektywność Low Cost Szybki turnaround Dobre relacje pracownicze Kultura Korporacyjna Forma organizacji Płaska Oparta na zespole Przepływ informacji Posiadanie zapasów Podział zysków Kontakty towarzyskie Przywództwo Kelleher Symboliczne wzorce zachowań Jedność zarządzania Wartości Otwartość Rodzina Praca zespołowa Równouprawnienie Motywacja do ciężkiej pracy 14 Model LCC Loty „z punktu do punktu” na krótkich i średnich trasach europejskich Jedna klasa rezerwacyjna, prosta i elastyczna struktura taryf, bilety elektroniczne Tanie formy dystrybucji: Internet oraz Call Centre, sieci zewnętrzne (bez prowizji dla agentów) Posiłki dostępne za opłatą Ujednolicona flota Pełne zaangażowanie ludzi i optymalne wykorzystanie sprzętu Płaska, „kadrowa” struktura organizacyjna Niskokosztowa kultura korporacyjna Wszechobecność strategii w różnych branżach i segmentach IKEA McDonald’s Tele2 mBank Amazon © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 15 STRATEGIE OPARTE NA ZRÓŻNICOWANIU NA PRZYKŁADACH NAJBARDZIEJ PODZIWIANYCH FIRM © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki Strategia konkurencji oparta na zróżnicowaniu Oczekiwane korzyści: Większa sprzedaż Wyższe ceny i rentowność Rozłożenie i zmniejszenie ryzyka Lepsze dostosowanie się do potrzeb i preferencji odbiorców Podstawowe warunki powodzenia strategii to: wybór określonego segmentu rynku, wybór i realizacja modelu biznesowego opartego na wyróżnieniu osiągnięcie ekonomii zakresu i synergii © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 16 P&G Wprowadzenie formalnych procedur zarządzania marką Kreowanie korzyści bazujących na wartościach niematerialnych Innowacje Skupienie się na markach strategicznych © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki Johnson & Johnson Troska o klienta Dywersyfikacja Innowacje Współpraca z uniwersytetami Budowanie układów kooperacyjnych © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 17 Toyota Rozwój firmy oparty na intelekcie pracowników Innowacyjność Kultura korporacyjna (Toyota Way) Zdolność do ciągłego usprawniania procesów (kaizen, TQM, JiT) Doskonałość operacyjna Szeroka kooperacja, budowanie układów modułowych i sieciowych (keiretsu) Firma jako wspólnota (Toyota Family) © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki STRATEGIE ZINTEGROWANE NA PRZYKŁADACH NAJBARDZIEJ PODZIWIANYCH FIRM © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 18 Apple Wizjonerstwo, zrozumienie kierunku przemian rynku, technologii Wykorzystanie internetu Komputery osobiste - Mac I-Pod, iPhone – rozrywka Platformy sprzedaży muzyki i oprogramowania – iStore Współpraca z twórcami oprogramowania – appStore Inwestycja w kapitał ludzki © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki Google Innowacje Nowe technologie informacyjne Stworzenie wyszukiwarki internetowej Nowe bardziej otwarte modele biznesowe System operacyjny dla telefonów komórkowych open source (Android) Nowe modele osiągania zysku wykorzystujące wyszukiwarkę internetową © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 19 Microsoft Ustalenie reguł gry na rynku oprogramowania Innowacyjność Kooperacja z LG i kooperencja z Google przy tworzeniu i wprowadzenie systemu Windows Mobile dla telefonów komórkowych © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki STRATEGIE ZINTEGROWANE KONGLOMERATÓW I INSTYTUCJI FINANSOWYCH NA PRZYKŁADACH NAJBARDZIEJ PODZIWIANYCH FIRM © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki 20 General Electric Budowanie wartości dodanej firmy. Integracja orientacji rynków kapitałowych i produktowych w ramach zarządzania strategicznego Podkreślenie roli pozycji lidera i wyróżniania się Prognozowanie zwrotu z nakładów kapitałowych Opracowanie znormalizowanej metody porównywania efektywności jednostek odpowiedzialnych za poszczególne produkty Analizy portfelowe Rola przywództwa, kapitału społecznego, zarządzania wiedzą Jakość przywództwa Wychowywanie wspaniałych liderów umiejących budować twórcze i efektywne zespoły © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki Wnioski końcowe Im bardziej innowacyjna w sferze zarządzania jest firma, tym większe jej szanse na sukces rynkowy Innowacje oznaczają: 1. odejście od tradycyjnych założeń, zasad, procesów i praktyk zarządzania, 2. odejście od zwyczajowych sposobów zorganizowania i form organizacyjnych 3. istotna zmianę sposobu i stylu zarządzania, kultury organizacyjnej Im bardziej niekonwencjonalna jest zasada leżąca u podstaw innowacji w sferze zarządzania, tym później konkurenci są w stanie na nią zareagować W dużych firmach jedyną szansą na zmianę sposobu jest tworzenie od nowa procesów lub ich radykalne przeprojektowywanie Innowacje w sferze zarządzania są możliwe jedynie w odpowiednim klimacie i kulturze organizacji. Tworzy się on w wyniku odpowiedniego przywództwa, zarządzania potencjałem społecznym i wiedzą Im bardziej kompleksowe są sieci pojedynczych innowacji obejmujących wiele procesów i praktyk w dziedzinie zarządzania, tym © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki trudniej jest skopiować przewagę konkurencyjną 21 To warto przeczytać © prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki TO WARTO PRZECZYTAĆ Cardona P., Rey C. Zarządzanie poprzez misję. Wolters Kluwer Kraków 2009 Dworzecki Z. (red.) Przedsiębiorstwo kooperujące. Euroexpert Warszawa 2002 Dworzecki Z., Romanowska M., Przedsiębiorstwo w otoczeniu globalnym. SGH, Warszawa 2008 Fung V.K. Fung W.K. Wind Y. Konkurowanie w płaskim świecie. Wyd. Akademickie i Profesjonalne Warszawa 2008 Hamel G. Prahalad C.K. Przewaga konkurencyjna jutra. Business Press Warszawa 1999 Gierszewska G. Romanowska M. Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, wyd. 3. PWE Warszawa 2007 Historia Ikea. Ingvar Kamprad rozmawia z B. Torekullem. W&Media. Kraków 2005 Kay J., Podstawy sukcesu firmy. PWE, Warszawa 1996 Kim W.Ch., Mauborne R. Strategia błękitnego oceanu. MT Biznes, Warszawa 2006 Kotler Ph. Caslione J.A. Chaos. Zarządzanie i marketing w erze turbulencji. MT Biznes Warszawa 2009 Obłój K. Strategia organizacji. W poszukiwaniu trwałej przewagi konkurencyjnej. PWE Warszawa 2001 Pierścionek Z. Strategie konkurencji i rozwoju przedsiębiorstwa. PWN Warszawa 2003 Porter M.E. Porter o konkurencji. Warszawa 2001 Ries A. Koncentruj się. Strategiczny klucz do przyszłości Twojej firmy. Prószyński i S-ka Warszawa 1999 Romanowska M. Planowanie strategiczne w przedsiębiorstwie. PWE Warszawa 2011 Slater R. Dekada Wal-Marta. Difin Warszawa 2009 Slywotzky A.J. Morrison D.J. Andelman B. Strefa zysku. PWE Warszawa 2000 Szablewski A. Tuzimek R. (red.) Wycena i zarządzanie wartością firmy. Poltext Warszawa 2005 Trout J., Rivkin S., Wyróżnij się lub zgiń, Wyd II. IFC Press, Kraków 2001 Welch J., Welch S.. Winning – znaczy zwyciężać. EMKA Warszawa 2005 Wrzosek W. (red) Strategie marketingowe, PWE, Warszawa 2005 22