Czy odwołanie może być skuteczne?

Czy odwołanie może być skuteczne?
Wpisany przez Agata Chorążak
Złożenie protestu jest pierwszym krokiem w procedurze odwoławczej dotyczącej ubiegania się
o dotacje z funduszy unijnych.
Informacja o odrzuceniu naszego projektu w wyścigu o unijne pieniądze jest zawsze trudna do
zaakceptowania. Oto dowiadujemy się, że idą na marne nasze długie i żmudne starania, aby
skompletować na czas wymagane dokumenty, przejść wszystkie procedury konkursowe,
sprostać wymogom instrukcji i regulaminów. Nie jest łatwo się z tym pogodzić.
Znaczna część wnioskodawców decyduje się na złożenie odwołania, licząc na to, że nie
wszystko jeszcze stracone i uda się przekonać „wyższą instancję" do zmiany negatywnego
rozstrzygnięcia. Czy słusznie? Chciałabym podzielić się z Państwem moimi doświadczeniami i
spostrzeżeniami z rozpatrywania blisko 300 protestów oraz udzielić kilku wskazówek, które mam nadzieję - pomogą w skutecznym ubieganiu się o dotacje z funduszy unijnych.
Nie projekt, a kryteria
W otrzymanym zawiadomieniu o negatywnym wyniku oceny powinna być zawarta informacja,
do kogo i w jakim terminie może odwołać się wnioskodawca, którego projekt nie został wybrany
do dofinansowania. Złożenie protestu jest pierwszym krokiem w procedurze odwoławczej. Jest
to pisemne wystąpienie wnioskodawcy o ponowne sprawdzenie zgodności złożonego wniosku z
kryteriami wyboru projektów, które zostały zatwierdzone przez Komitet Monitorujący danego
programu operacyjnego. Należy to mocno podkreślić, gdyż bardzo często wnioskodawcy
apelują o ponowną ocenę całego projektu. Jest to zasadnicza różnica, która sprawia, że w
procedurze odwoławczej pokładane są zbyt duże nadzieje. Protest powinien wskazywać
kryteria, z których oceną wnioskodawca się nie zgadza.
1/6
Czy odwołanie może być skuteczne?
Wpisany przez Agata Chorążak
W wyniku złożenia protestu weryfikacji podlegają tylko kryteria, które zdaniem wnioskodawcy
zostały nieprawidłowo ocenione przez instytucję organizującą konkurs, w wyniku czego projekt
uzyskał negatywną ocenę na danym etapie konkursu. A ponieważ osoba rozpatrująca
odwołanie związana jest przedmiotem protestu, nie ma możliwości uwzględniania innych
argumentów, jak tylko te, które dotyczą zakwestionowanych w proteście kryteriów. Co to
oznacza w praktyce?
Jeżeli projekt nie „przeszedł" pozytywnie oceny formalnej z powodu np. braków w dokumentacji
albo błędów we wniosku, to nie przyniesie żadnego rezultatu przekonywanie w odwołaniu, że
projekt ten jest niezwykle istotny dla poprawy warunków życia mieszkańców gminy, korzystnie
wpłynie na środowisko przyrodnicze czy też przyczyni się do stworzenia miejsc pracy. Zamiast
tego należy poszukać takich argumentów, które mają związek z przyczyną odrzucenia wniosku.
Musi to być uzasadnienie odnoszące się do kryteriów, które nie zostały w tym przypadku
spełnione. Inne aspekty projektu nie będą w ogóle brane pod uwagę. Nie w każdym przypadku
warto pisać odwołanie.
Doświadczenia pokazują, że szanse na pozytywne rozpatrzenie protestu istnieją praktycznie w
trzech przypadkach, tj. gdy:
- osoby oceniające wniosek popełniły błąd - nie zauważyły istotnych dla oceny projektu
informacji, dokumentów, pieczątek i podpisów lub też niewłaściwie zinterpretowały zawarte w
projekcie dane,
- pomyłka we wniosku jest faktem, ale wynika ona z błędnych lub niespójnych instrukcji,
- w procedurze oceny projektu nastąpiły uchybienia proceduralne, np. wnioskodawcy nie
wezwano do korekty błędu (pod warunkiem, że ten błąd mógł podlegać korekcie zgodnie z
regulaminem konkursu) albo gdy nie został on prawidłowo poinformowany o wyniku oceny, np.
nie podano, którego kryterium wniosek o dofinansowanie nie spełnia.
2/6
Czy odwołanie może być skuteczne?
Wpisany przez Agata Chorążak
Dodatkowo należy zasugerować odwoływanie się w sytuacjach, gdy zawiadomienie o
negatywnym wyniku oceny jest na tyle lakoniczne, że dla wnioskodawcy nie są jasne przyczyny
odrzucenia wniosku. Nawet jeśli rozstrzygnięcie protestu będzie nadal niekorzystne,
wnioskodawca powinien otrzymać szczegółową analizę popełnionych błędów, co pozwoli mu
lepiej przygotować się do kolejnego konkursu.
Protest nie zawsze przemyślany
Praktyka pokazuje, że choć każdy przypadek odwołania jest inny, to w zależności od błędów
protesty można zaszeregować do kilku grup.
- Protest nie odwołuje się do kryteriów, które były przyczyną jego odrzucenia.
Wnioskodawcy proszą o ponowną ocenę całego wniosku. Zgodnie z procedurą, odwołanie nie
odnoszące się do kryteriów powinno pozostać nierozpatrzone.
- Wnioskodawca używa argumentów, które nie są związane z przyczyną odrzucenia
wniosku. Apelowanie o przywrócenie projektu do dalszego postępowania konkursowego pomimo niespełniania kryteriów wyboru projektów - ze względu na pozytywną ocenę w
pozostałych kryteriach lub inne jego istotne walory.
- Narzekanie na kryteria wyboru projektów. Treść kryteriów jest zatwierdzana na długo
przed ogłoszeniem konkursu i bez względu na ich poziom merytoryczny są one obowiązujące
podczas oceny projektu. Zgłaszane w odwołaniach uwagi mogą więc stanowić impuls do
wprowadzenia zmian w kryteriach dla następnych konkursów, z pewnością jednak nie są
podstawą do pozytywnego rozpatrzenia protestu.
- Wnioskodawca traktuje protest jako szansę na wniesienie poprawek do wniosku o
dofinansowanie. Złożenie protestu nie służy dostarczeniu nowych, dodatkowych informacji czy
załączników, których nie zawarto w projekcie. W wyniku odwołania sprawdzana jest ta wersja
wniosku o dofinansowanie i załączników, którą złożono podczas naboru wniosków do konkursu
(z uwzględnieniem korekty dopuszczonej w regulaminie konkursu).
3/6
Czy odwołanie może być skuteczne?
Wpisany przez Agata Chorążak
Argumenty zawarte w proteście powinny więc wskazywać, w której części ocenianego wniosku
są informacje potwierdzające spełnianie danego kryterium, a nie dostarczać nowych informacji.
Absolutnie odradza się załączanie do protestu kolejnej wersji wniosku, po skorygowaniu
błędów, które były przyczyną odrzucenia projektu. Taki dokument w ogóle nie powinien być
analizowany, gdyż nie został on złożony w trybie konkursowym. Może się w takiej sytuacji
zdarzyć, że wnioskodawca zostanie posądzony o celowe wprowadzanie w błąd osoby
rozpatrującej protest.
- Wnioskodawca pisze o projektach innych podmiotów, zamiast o swoim wniosku.
Czasami w proteście występują żądania udostępnienia informacji na temat konkretnych
wniosków, które zostały w tym samym konkursie wybrane do dofinansowania. Wnioskodawca
odpowiedzi na takie pytanie z pewnością nie otrzyma, gdyż protest ma charakter indywidualny,
a weryfikacji podlega wyłącznie dokumentacja konkursowa podmiotu składającego odwołanie.
- Wnioskodawca powołuje się na poparcie różnych osób i instytucji. Są to zwykle
argumenty o pozytywnej ocenie kondycji wnioskodawcy lub planowanego przedsięwzięcia
przez różne instytucje finansowe, najczęściej firmę leasingową, bank udzielający kredytu albo
instytucję organizującą konkurs w innym programie, w którym wnioskodawca wcześniej ubiegał
się o dofinansowanie. Takie uzasadnienie nie może być podstawą pozytywnego rozpatrzenia
odwołania.
- Wnioskodawca odwołuje się po ocenie formalnej tylko od wybranych przyczyn
odrzucenia wniosku. Na ocenie formalnej kryteria mają charakter dopuszczający, a więc
wszystkie muszą być spełnione, aby projekt przeszedł do dalszej oceny. W przypadku
odrzucenia wniosku na tym etapie konkursu pisanie protestu jest uzasadnione wyłącznie w
przypadku, gdy odwołuje się on do wszystkich niespełnionych, zdaniem instytucji organizującej
konkurs, kryteriów. Pozostawienie choćby jednego błędu bez komentarza sprawia, że projektu
nie da się uratować przed odrzuceniem nawet przy bardzo sprzyjających okolicznościach, gdy
pozostałe kwestie zostaną rozstrzygnięte na korzyść wnioskodawcy.
Zmiany w przepisach
4/6
Czy odwołanie może być skuteczne?
Wpisany przez Agata Chorążak
Należy zwrócić również uwagę na zmiany w procedurze odwoławczej, które nastąpiły po
wejściu w życie ustawy z 7 listopada 2008 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z
wdrażaniem funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, tzw. „ustawy horyzontalnej".
Dotychczas jednolite dla wszystkich programów zasady składania odwołań mają być teraz
tworzone indywidualnie na poziomie każdego programu operacyjnego. Po dokładne informacje
odsyłam na strony internetowe poszczególnych programów. Istotne jest to, że postępowanie
odwoławcze toczy się na podstawie przepisów obowiązujących w dniu ukazania się ogłoszenia
o konkursie. A zatem wnioskodawcy, którzy wystartowali w konkursach ogłoszonych przed 20
grudnia 2008 r. odwołują się na „starych" zasadach.
Nowa ustawa radykalnie zmienia szanse na otrzymanie dofinansowania dla projektów, które
znalazły się na liście rezerwowej. Do tej pory projekty te - co do zasady - były uznawane za
„wyłonione do dofinansowania", choć nie w pierwszej kolejności. Decyzja o możliwości
składania protestu leżała w gestii instytucji zarządzającej każdego programu operacyjnego.
Ustawa horyzontalna nie daje już niestety takiej możliwości. Jeśli więc nasz projekt znajdzie się
na liście rezerwowej na dalekiej pozycji, to jest praktycznie bez szans na dofinansowanie odwołanie nie przysługuje, a nie można raczej liczyć na przesunięcie do czołówki listy
rezerwowej, która daje realną nadzieję na skorzystanie z oszczędności, jakie pojawią w
działaniu.
Ubieganie się o dofinansowanie ze środków unijnych nie jest sprawa łatwą. Pieniądze nie leżą
na ulicy, jak to niektórym się wydaje, ale są przyznawane w drodze konkursu. W tym wyścigu
wygrywają najlepsi, co nie zawsze oznacza, że są to wnioskodawcy, którzy mają najlepszy
pomysł na zagospodarowanie pieniędzy albo największe potrzeby. „Najlepsi" - może oznaczać
również „najsprawniejsi w czytaniu instrukcji", „najbardziej przewidujący" lub po prostu ,,mający
więcej szczęścia". Ważne jest, aby pamiętać, że otrzymanie decyzji o dofinansowaniu projektu
to dopiero częściowy sukces. Jest to zaledwie „promesa" na otrzymanie pieniędzy. Wiedzą o
tym wszyscy, którzy mają już za sobą realizację i rozliczenie projektu.
5/6
Czy odwołanie może być skuteczne?
Wpisany przez Agata Chorążak
Dobry wniosek
Rady dla piszących wnioski o dofinansowanie projektów:
- zaczynaj pisanie wniosku od analizy kryteriów oceny projektu,
- przeprowadź symulację oceny merytorycznej, tzn. czy projekt ma szansę otrzymać co
najmniej 60 proc. punktów,
- upewnij się, że projekt spełnia wymagania w odpowiednim czasie - w chwili złożenia
wniosku, przez ostatni rok przed złożeniem wniosku,
- działaj zgodnie z instrukcją.
6/6