Zatrudnienie u pracodawcy Czas pracy młodocianego Uprawnienia

Zatrudnienie u pracodawcy
Warunki zatrudniania pracowników młodocianych zostały uregulowane w Kodeksie Pracy w odrębnym dziale.
Kodeks pracy definiuje pracownika młodocianego jako osobę, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 lat.
Zasadniczo młodociany nieposiadający kwalifikacji zawodowych powinien być zatrudniony tylko w celu
przygotowania zawodowego, które może odbywać w formie nauki zawodu, przyuczenia do wykonywania określonej
pracy i rzemieślniczego przygotowania zawodowego. Pracowników młodocianych nie można zatrudniać przy pracach
ujętych w wykazie prac wzbronionych. Oprócz tego młodocianego można zatrudnić przy wykonywaniu prac lekkich.
Czas pracy młodocianego








Czas pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6h na dobę.
Czas pracy młodocianego w wieku powyżej 16 lat nie może przekraczać 8h na dobę.
Do czasu pracy młodocianych wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu
zajęć szkolnych, bez względu na to czy odbywa się ona w godzinach pracy.
Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy jest dłuższy niż 4,5h młodocianemu przysługuje przerwa trwająca
nieprzerwanie 30 minut wliczana do czasu pracy.
Obowiązuje bezwzględny zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej. Pora nocna
dla młodocianego przypada pomiędzy godzinami 22.00 a 6.00.
Przerwa w pracy 14 h nieprzerwanie (obejmuje porę nocną).
Co najmniej 48 h nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego (niedziela).
Młodociany nie może pracować w godzinach nadliczbowych.
Tygodniowy wymiar czasu pracy młodocianego w okresie odbywania zajęć szkolnych nie może przekraczać 12
godzin, a w dniu, w którym młodociany uczestniczy w zajęciach szkolnych - dwóch godzin. W okresie ferii szkolnych
wymiar jego czasu pracy nie może zaś przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu.
Do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć
szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy.
Uprawnienia urlopowe
Młodociany uzyskuje prawo do urlopu z upływem sześciu miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy w wymiarze
12 dni roboczych. Prawo do tego urlopu nabywane jest niezależnie od urlopu przysługującego po roku pracy.
Natomiast z upływem rocznego zatrudnienia młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych.
Tyle też wynosi wymiar każdego następnego urlopu wypoczynkowego. Jednakże w roku kalendarzowym, w którym
kończy on 18 lat, ma prawo do urlopu w niższym wymiarze wynoszącym 20 dni roboczych.W konsekwencji, zgodnie
z przepisami art. 205 kodeksu pracy, w pierwszym roku pracy młodocianego łączny wymiar urlopu wypoczynkowego
wynosi 38 dni roboczych
Kodeks pracy wskazuje także, w jakim czasie pracownik młodociany ma prawo skorzystać z wypoczynku. Otóż
młodocianemu uczęszczającemu do szkoły urlopu należy udzielać w okresie ferii szkolnych. W sytuacji gdy
pracownik nie nabył jeszcze prawa do urlopu, pracodawca może na jego wniosek udzielić mu zaliczkowo urlopu
w czasie wakacji.
Przykład
Pracownik młodociany podjął pierwszą pracę 1 września 2012 r. Z upływem 6 miesięcy, tj. z dniem 28 lutego 2013 r.,
nabędzie prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych, a z upływem roku pracy, tj. z dniem 31 sierpnia 2013 r. –
nabędzie prawo do kolejnych 26 dni roboczych urlopu wypoczynkowego. Po roku pracy młodociany nabywa zatem
prawo łącznie do 38 dni roboczych urlopu wypoczynkowego. 1 stycznia 2014 r. pracownik ten kończy 18 lat, a zatem
wymiar jego urlopu na 2014 r. będzie wynosił 20 dni.






Młodocianemu uczęszczającemu do szkoły należy udzielić urlopu w okresie ferii szkolnych.
Młodocianemu w pierwszym roku nauki zawodu, który nie nabył prawa do urlopu pracodawca może, na jego
wniosek, udzielić zaliczkowo urlopu w okresie ferii szkolnych zimowych i letnich.
Nie ma obowiązku udzielania przez pracodawcę urlopu podczas przerw świątecznych.
Pracownik młodociany ma oprócz urlopu wypoczynkowego prawo do urlopu bezpłatnego.
Na wniosek młodocianego uczęszczającego do szkoły pracodawca jest obowiązany udzielić mu w okresie
ferii szkolnych urlopu bezpłatnego w wymiarze nieprzekraczającym łącznie z urlopem wypoczynkowym 2
miesięcy.
Dodatkowo, młodocianym korzystającym z urlopu przysługuje wynagrodzenie urlopowe, a w przypadku
niewykorzystania go w naturze – ekwiwalent pieniężny.
,Wynagrodzenia młodocianego


Zaniżanie wynagrodzenia na rzecz młodocianych, jak również nieterminowe i nieprawidłowe jego
wypłacanie jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika.
Młodociany ma także prawo – na zasadach ogólnych – do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy na
skutek choroby lub wypadku przy pracy, a następnie do zasiłku chorobowego.
Młodocianemu w okresie nauki zawodu przysługuje wynagrodzenie obliczane w stosunku procentowym do
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, obowiązującego od
pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski. Stosunek procentowy tego wynagrodzenia wynosi:



w pierwszym roku nauki - nie mniej niż 4 proc.,
w drugim roku - nie mniej niż 5 proc.,
a w trzecim roku nauki - nie mniej niż 6 proc.
Rozwiązanie umowy
Rozwiązanie umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego może nastąpić za wypowiedzeniem
jedynie w przypadkach:




niewypełniania przez młodocianego pracownika obowiązkow wynikających z umowy o pracę lub obowiązku
dokształcania, pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych,
ogłoszenia likwidacji lub upadłości zakładu,
reorganizacji zakładu w taki sposób, że w jej wyniku niemożliwe jest zrealizowanie programu praktycznej
nauki zawodu,
stwierdzenia nieprzydatności młodocianego do pracy w danym zawodzie (np. ze względów zdrowotnych).
Wykaz podstawowych aktów prawnych







Zatrudnianie młodocianego pracownika - Ustawa Kodeks Pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. Dział IX ( Dz.U.
Z 1998 r. nr 21, poz. 94, z poźn. zm.).
Zasady i warunki odbywania przygotowania zawodowego młodocianych - Rozporządzenie Rady Ministrów
z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U.
Nr 60, poz.278, ze zm.).
Nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego młodocianego - Ustawa o rzemiośle z dnia 22 marca
1989 r. - (tj. Dz.U z 2002 r, Nr 112, poz 979, ze zmianami z 2003 r Dz.U. Nr 137, poz 1304, ze zmianami
w 2009 r ( Dz.U. Nr 6, poz 33).
Uprawnienia do szkolenia - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie
praktycznej nauki zawodu ( Dz.U. Nr 113, poz.988, z poźn. zm.).
Wyjątkowe dopuszczalne zatrudnienie młodocianych - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie przypadków, w których wyjątkowo jest dopuszczalne zatrudnianie
młodocianych, którzy nie ukończyli gimnazjum, osób niemających 16 lat, które ukończyły gimnazjum,
oraz osób niemających 16 lat, które nie ukończyły gimnazjum. (Dz.U. Nr 214, poz. 1808).
Prace wzbronione młodocianym - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 sierpnia
2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych
z tych prac ( Dz.U. z 2004 r. Nr 200, poz.2047, z poźn. zm.).
Zawody i okres nauki zawodu w rzemiośle - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26
czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. z 2007 r. Nr 124, poz.
860).