wpływ diety wzbogaconej w olej amarantusowy na skład kwasów
Transkrypt
wpływ diety wzbogaconej w olej amarantusowy na skład kwasów
WPŁYW DIETY WZBOGACONEJ W OLEJ AMARANTUSOWY NA SKŁAD KWASÓW TŁUSZCZOWYCH W WYBRANYCH TKANKACH ZWIERZĄT DOŚWIADCZALNYCH Dorota Ogrodowska, Sylwester Czaplicki, Ryszard Zadernowski Katedra Przetwórstwa i Chemii Surowców Roślinnych Wydziału Nauki o Żywności Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Uzasadnienie i cel badań Olej amarantusowy charakteryzuje się stosunkowo wysoką odpornością na utlenianie. Dzieje się tak ze względu na wysoką zawartość naturalnie występujących w nim związków o charakterze przeciwutleniaczy ale ważną rolę odgrywa również skład kwasów tłuszczowych. Niemal 30% składu kwasów tłuszczowych oleju z nasion amarantusa stanowią kwasy nasycone: palmitynowy i stearynowy. Kwasy nienasycone oleju amarantusowego to głównie linolowy (ok. 42%) i oleinowy (ok. 30%), a α-linolenowy występuje w ilości nieco ponad 1% ich sumy. Wiadomo jednak, że skład kwasów tłuszczowych lipidów diety nie jest tożsamy z ich kompozycją w organizmie. Dlatego też, w pracy badano wpływ wprowadzenia do diety oleju amarantusowego na udział poszczególnych kwasów tłuszczowych w tkankach zwierząt doświadczalnych. WPŁYW DIETY WZBOGACONEJ W OLEJ AMARANTUSOWY NA SKŁAD KWASÓW TŁUSZCZOWYCH W WYBRANYCH TKANKACH ZWIERZĄT DOŚWIADCZALNYCH MATERIAŁ I METODY Materiał badawczy stanowił olej z nasion amarantusa. Olej uzyskano w wyniku tłoczenia nasion przy użyciu prasy ślimakowej. Następnie otrzymany olej oczyszczano poprzez wirowanie. Eksperyment przeprowadzono na 24 samcach szczepu Wistar, podzielonych na 3 grupy po 8 osobników w każdej. Szczury żywiono przez 28 dni dietami będącymi modyfikacją standardowej diety kazeinowej dla gryzoni laboratoryjnych (AIN93). Diety zawierały: fruktozę (30%), skrobię kukurydzianą (29,5%), kazeinę (20%), celulozę (5%), zestaw minerałów (3,5%), zestaw witamin (1%), cholesterol (0,5%), DL-metioninę (0,3%), kwas cholowy (0,2%), i tłuszcz (10%). Źródłem tłuszczu w zależności od grupy był smalec wieprzowy (grupa SW), olej sojowy (grupa OS) lub olej amarantusowy (grupa OA). Po zakończeniu eksperymentu szczury usypiano i pobierano tłuszcz zapasowy oraz organy wewnętrzne (mózg, wątroba), które zabezpieczono do analiz w temperaturze -70oC. Doświadczenie żywieniowe na zlecenie autorów przeprowadzono w Instytucie Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie. Przygotowanie ekstraktów z tkanek zwierząt przeprowadzono w następujący sposób: próbkę (0,2 g) homogenizowano z woda destylowaną i wytrząsano z 0,8 ml 96% etanolu. Lipidy do badań ekstrahowano heksanem i oczyszczano. Profil kwasów tłuszczowych oznaczono metodą chromatografii gazowej. Opracowanie statystyczne otrzymanych wyników wykonano przy pomocy pakietu STATISTICA 10 PL (StatSoft Polska sp. z o.o.). WPŁYW DIETY WZBOGACONEJ W OLEJ AMARANTUSOWY NA SKŁAD KWASÓW TŁUSZCZOWYCH W WYBRANYCH TKANKACH ZWIERZĄT DOŚWIADCZALNYCH WYNIKI W prezentowanej pracy w tkankach zwierząt zidentyfikowano następujące kwasy tłuszczowe nasycone: palmitynowy (C16:0) i stearynowy (C18:0) oraz nienasycone: palmitooleinowy (C16:1), oleinowy (C18:19), wakcenowy (C18:17), linolowy (C18:2) i αlinolenowy (C18:33). tkanka wątroby OA OS SW 19,93 20,49 19,89 palmitynowy 9,96 9,81 palmitooleinowy Kwasy tłuszczowe tkanka mózgu 30,59 31,99 4,97 4,67 linolowy 33,23 30,27 40,74 31,91 29,39 30 27,53 30,91 10,77 45 0 30,61 6,16 3,10 5,47 SW – wariant diety z dodatkiem smalcu wieprzowego; OS – wariant diety z dodatkiem oleju sojowego; OA – wariant diety z dodatkiem oleju amarantusowego. 2,58 4,60 2,88 0,00 0,97 0,14 15 39,08 30,17 21,11 39,82 3,70 3,18 2,94 0,55 0,47 1,92 0 1,37 0,00 2,57 26,22 29,91 11,60 5,45 α-linolenowy 32,10 28,15 4,55 4,25 6,42 oleinowy wakcenowy 26,49 31,78 7,16 5,86 8,13 15,34 2,10 3,17 5,06 stearynowy 24,93 tłuszcz podskórny 30,85 0,00 0,00 0,05 15 30 45 0 15 30 45 [%] Ryc.1. Skład kwasów tłuszczowych tkanek zwierząt doświadczalnych karmionych dietą wzbogaconą olejem amarantusowym, sojowym lub smalcem wieprzowym. WPŁYW DIETY WZBOGACONEJ W OLEJ AMARANTUSOWY NA SKŁAD KWASÓW TŁUSZCZOWYCH W WYBRANYCH TKANKACH ZWIERZĄT DOŚWIADCZALNYCH Wśród kwasów wielonienasyconych kwas linolowy występował we wszystkich tkankach, natomiast kwas αlinolenowy nie został zidentyfikowany w tkance mózgu i tłuszczu podskórnym zwierząt karmionych paszą z dodatkiem oleju amarantusowego. Dominującym kwasem w tkance wątroby był kwas linolowy. Jego udział procentowy w wątrobie szczurów karmionych olejem amarantusowym (31,91%), był na zbliżonym poziomie do oznaczonego w tej tkance u zwierząt żywionych paszą z dodatkiem oleju sojowego (29,39%). W wątrobie, niezależnie od diety dominującym kwasem jednonienasyconym był kwas oleinowy. W tkance mózgu szczurów karmionych dietą z dodatkiem oleju amarantusowego nie stwierdzono występowania kwasu α-linolenowego, natomiast występował on w mózgu populacji karmionej dietą z dodatkiem oleju sojowego (0,97%) i smalcu (0,14%). Na najwyższym poziomie (ok. 30%) w wariancie OA zidentyfikowano kwas palmitynowy oraz kwas linolowy. Dominującymi kwasami tłuszczowymi w podskórnej tkance tłuszczowej, niezależnie od stosowanej diety, były kwasy nasycone palmitynowy i stearynowy, oraz jednonienasycony kwas oleinowy. WNIOSKI Spożycie olejów roślinnych ma istotny wpływ na skład kwasów tłuszczowych lipidów w tkankach zwierząt doświadczalnych. Spożycie oleju amarantusowego w nieznaczny sposób wpływa na kompozycję kwasów tłuszczowych tłuszczu podskórnego. Spożycie oleju z nasion amarantusa istotnie zwiększa udział kwasu linolowego w tkankach wątroby i mózgu zwierząt go spożywających.