Jak efektywnie uczyæ siê

Jak efektywnie uczyć się
Wielu ludzi wyznaje zasadę – im więcej się uczysz, tym lepsze rezultaty osiągasz.
Jednak nie do końca jest to prawdą. W nauce jakość uczenia się ma przewagę nad ilością
poświęcanego na nią czasu. Trzeba więc nie tylko uczyć się dużo, ale robić to w sposób
właściwy. Jak to osiągnąć? Oto kilka wskazówek.
Motywacja
Przede wszystkim postarajmy unikać negatywnej motywacji czyli słów typu: „nie
umiem, nie potrafię, to za trudne”. Formułujemy nasze cele, używając słów „chcę i mogę
poznać, zrozumieć i zapamiętać”. Obudźmy ciekawość na to, czego mamy się nauczyć.
Gdy tworzymy w sobie wizję nauki jako czegoś przyjemnego, to wyzwalamy w sobie
naturalną, silną energię potrzebną do efektywnego uczenia się.
Plan
Przed przystąpieniem do planowania harmonogramu warto odpowiedzieć sobie
na kilka zasadniczych pytań:
1. Czego będę się uczyć?
2. Po co się tego trzeba uczyć? Jakie są moje cele uczenia się?
3. Na kiedy mam się nauczyć danego materiału?
4. W jakim czasie, czyli jak dużo czasu mam na naukę?
5. Gdzie zamierzam się uczyć?
6. Jakimi sposobami pragnę się uczyć?
7. Czy będę się uczyć z innymi osobami?
8. Co sprzyja realizacji uczenia się, jakie zastosuję wzmocnienia motywacji?
9. Co utrudnia i ogranicza uczenie się?
Plan możemy rozpisać sobie w sposób bardzo schematyczny albo w układzie,
do którego jesteśmy przyzwyczajeni. Planując każdą swoją pracę, warto zwracać szczególną
uwagę na uwzględnianie tych godzin w czasie dnia, kiedy uczy nam się najlepiej.
Miejsce
- Organizujemy przestrzeń wokół siebie w przyjazny sposób.
- Wietrzymy pokój.
- Siedzimy na wygodnym krześle o odpowiednim kształcie i wysokości.
- Dbamy o porządek.
- Oświetlenie organizujemy z lewej strony ciała.
- Rezygnujemy z towarzystwa osób, które nam przeszkadzają.
Prawa pamięci
Ucząc się, warto wziąć pod uwagę cztery podstawowe prawa pamięci.
1. Efekt początku – najwięcej zapamiętujemy tuż po rozpoczęciu nauki.
2. Efekt końca – pod koniec “naukowego posiedzenia” nasza zdolność koncentracji znów
wraca do wysokiego poziomu.
3. Efekt odmienności – skutecznie zapamiętujemy to, co znacząco różni się od reszty, odbiega
od ustalonych schematów.
4. Efekt powtórzeń – treści powtarzające się, podobne zostają zapamiętywane skuteczniej niż
jednostkowo wymienione.
Wszystkie zmysły
Uczymy się więc w sposób polisensoryczny, czyli za pomocą wielu zmysłów:
- patrząc,
- słuchając,
- dotykając,
- twórczo notując (tradycyjna „ściągawka” ma właśnie sens jako forma osobistej notatki!),
- rysując,
- chodząc (ruch sprzyja lepszej pracy mózgu),
- wyobrażając sobie obrazy i kompozycje skojarzone z treścią (np. ćwiczenia wyobraźni),
- podśpiewując rytmicznie i z rymami,
- dyskutując z kimś na dany temat;
- tłumacząc to, czego się uczymy, komuś innemu.
Notatki
Najczęstszą formą, która wspomaga celowe i zorganizowane uczenie się, jest
notowanie.
Celem notowania jest:
-ułatwienie koncentracji uwagi na przerabianym temacie,
-lepsze uporządkowanie informacji w naszej głowie,
-systematyzacja materiału oraz trwalsze zapamiętywanie.
Notując w trakcie wykładu, pogadanki, referatu, odczytu możemy zastosować
poniższe wskazówki.
- Nie notujmy wszystkiego – zapisujmy tylko najistotniejsze informacje i wypunktujmy je.
- Notujmy na oddzielnych kartkach i tylko na jednej stronie, aby łatwiej porządkować,
grupować notatki i wprowadzać uzupełnienia.
- Stosujmy formę graficzną, przejrzystą i czytelną,
- Uwzględniajmy przestrzenne rozmieszczenie tekstu.
- Operujmy wielkością liter i wyrazów.
- Uwzględniajmy marginesy i odstępy między wierszami.
- Operujmy kontrastami, podkreśleniami, akapitami itp.
Mapy Myśli
Niezwykle skuteczny sposób notowania to “Mapy Myśli”. Są one popularną techniką,
opracowaną przez Tony’ego Buzana. Możemy tworzyć je szybciej niż tradycyjne notatki,
a dzięki ich wizualnemu charakterowi - łatwiej przeglądać i zapamiętywać. Mapa Myśli
składa się z centralnego wyrazu-pojęcia. Wokół centralnego wyrazu rysujemy od kilku
do kilkunastu głównych pojęć, które odnoszą się do środkowego pojęcia.
Mapy Myśli odzwierciedlają sposób działania mózgu – organizacja Map Myśli przypomina
sposób, w jaki mózg organizuje pojęcia. Pamięć działa poprzez skojarzenia – każde pojęcie
ma wiele połączeń z innymi. Mapy Myśli pozwalają zaprezentować na papierze skojarzenia –
przez co lepiej je zapamiętać. Mapy myśli zawierają tylko “słowa klucze” i “obrazy-klucze”
(które kojarzą się z wieloma innymi informacjami), umożliwiając umieszczenie o wiele
większej ilości informacji na pojedynczej stronie.
Używajmy “skrótów myślowych”, Mapy Myśli powinny być zwięzłe. Dlatego wprowadzamy
słowa-klucze i – kiedy to możliwe – rysunki. Rysunki łatwiej zapamiętujemy niż słowa.
Używajmy kolorów do wyróżnienia pojęć, strzałek, ikon i innych wizualnych pomocy
dla pokazania zależności pomiędzy różnymi elementami. Mapy Myśli nie zastąpią zwykłych
notatek – szczególnie gdy potrzebujemy zanotować szczegóły - są jednak znakomitym
uzupełnieniem zwykłych notatek.
To tylko kilka popularnych i skutecznych metod optymalizujących naukę. Pamiętajmy,
że wiedza bez praktyki jest niewiele warta – do pełnego nauczenia się tych technik
potrzebujemy doświadczenia.