Urzędowe siedziby czechowickich i dziedzickich wójtów

Urzędowe siedziby czechowickich i dziedzickich wójtów
(poniedziałek, 12 październik 2009) -
Obecnie siedziba władz naszego miasta zmienia swą zewnętrzną szatę. Warto więc przypomnieć jak
wyglądały budynki, w których sprawowali władzę wójtowie Czechowic i Dziedzic. Skąd wzięła się nazwa
Stara Gmina? Opowiada o tym materiał przygotowany przez Towarzystwo Przyjaciół Czechowic-Dziedzic.
Władzę w gminie sprawował wydział gminny i kierujący nim wójt. Władze te w czasach austriackich
wyłaniano w drodze wyboru, a prawo głosu mieli tylko bogaci siedlacy - płatnicy podatku dochodowego.
Bezrolni i małorolni pozbawieni byli prawa głosu. Sprawami wydziału gminnego kierowała rada gminna,
do której np. w Czechowicach wchodzili: wójt, proboszcz, przedstawiciel majątku ziemskiego oraz
reprezentanci kolei, rafinerii „Schodnica” i rafinerii ”Vacum Oil Company”.
Zebrania wydziału gminnego odbywały się rzadko, a protokoły do 1908 roku pisano w języku niemieckim.
W dniu 24 marca 1908 roku czechowicki wydział gminny uchwalił urzędowanie w języku polskim. Siedzibą
urzędu wójtowskiego było jego prywatne mieszkanie. Wójt Czechowic Józef Kłaptocz przyjmował strony w
izbie - jak pisze Eugeniusz Kopeć – „wyposażonej w stół, kilka krzeseł, ławę i dwa łóżka
pełne pościeli”. W dniu 24 lipca 1917 roku wójtem Czechowic został Józef Mola, rolnik z domu nr
60 i urzędnik kolejowy. Na jego wniosek w dniu 10 września 1917 roku, postanowiono zakupić urządzenia
kancelaryjne, kasę żelazną i urządzić kancelarię w budynku gminnym, w dawnej gospodzie (dzisiaj tzw.
Stara Gmina). Nową siedzibę władz gminy Czechowice wybudował jej naczelnik Franciszek Zieleźnik na
Lesisku, które stało się nowym centrum gminy z placem targowym, kościołem, szkołami i ubezpieczalnią.
W dniu 13 grudnia 1936 roku odbyło się poświęcenie nowego budynku urzędu gminnego w obecności
wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego i komendanta garnizonu bielskiego płk Józefa Kustronia. Dla
3.p.p. w Bielsku mieszkańcy ufundowali wówczas karabin maszynowy. Budynek powstał według projektu
architekta Adolfa Kurciusa. Informuje o tym marmurowa tablica w sieni, po lewej stronie drzwi
wejściowych. Projekt nawiązywał do modnego wówczas kierunku zwanego funkcjonalizmem. Gmach ten
nadal służy władzom miasta, a po II wojnie światowej został powiększony o dwie kondygnacje.
W dziedzickiej gminie godność wójta piastowali przedstawiciele rodzin Kielochów, Stryczków, Budnych,
Machaliców, Kopciów czy Budnioków. Oni także urzędowali w swoich domach. Urzędowanie w języku
polskim wprowadzono tu uchwałą wydziału gminnego w dniu 28 lutego 1908 roku.
Po odzyskaniu u przez Polskę niepodległości wójt Paweł Kieloch przeniósł kancelarię gminną do jednego z
pomieszczeń dziedzickiej szkoły (obecnie Szkoła Podstawowa nr 7). We wrześniu 1931 roku wójt Ludwik
Budniok przeniósł swą siedzibę do wybudowanego małego domku, przylegającego do domu Jerzego
Machalicy (obecnie ul. Legionów 48). Już po roku - 30 listopada 1932 roku - urząd gminny przeniósł się z
tego budyneczku do leżącego w sąsiedztwie budynku gminnego nr 61 (dzisiaj ul. Legionów 50), w którym
była dotąd siedziba policji. Tak to w tym budynku mieścił się urząd gminny i posterunek policji śląskiej.
Nadszedł tragiczny wrzesień 1939 roku. Okupant hitlerowski początkowo powołał tymczasowy wspólny
zarząd dla Czechowic i Dziedzic. W dniu l października 1941 roku rozwiązano gminę Dziedzice, a
utworzoną jednostkę administracyjną nazwano Tschechowitz-Dziedzitz. Siedzibą władz gminy był
budynek gminny na Lesisku.
Po drugiej wojnie światowej podjęto starania o nadanie Czechowicom i Dziedzicom praw miejskich. Na
mocy rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z 14 grudnia 1950 roku gminy wiejskie przekształcono w
miasto pod nazwą Czechowice. Wywołało to niezadowolenie Dziedziczan. Śpiewana piosenka:
„Płynie Wisła płynie
Po polskiej krainie
Dziedzic nie ominie...”
jest świadectwem zdecydowania dziedziczan, by walczyć o przywrócenie nazwy Dziedzice. W dniu 13
listopada 1958 roku prezes Rady Ministrów zmienił nazwę miasta na Czechowice-Dziedzice.
Towarzystwo Przyjaciół Czechowic-Dziedzic
http://www.czechowice-dziedzice.pl/www_2.0 - Archiwalny serwis Urzędu
Powered
Miejskiego
by Mambo
w Czechowicach-Dziedzicach
Generated: 2 March, 2017, 11:20