polski III TK2

mgr Jolanta Strzelka
Tematyka zajęć z języka polskiego
Program nauczania pod tytułem „Przeszłość to dziś” nr DKOS-4015-143/02
klasa III TK2
rok szkolny 2011/2012
Moduł
Dział
Temat
Planujemy lekcje języka polskiego w 2
klasie III
Pozytywiści wobec przeszłości i
teraźniejszości
3
L.
godz.
Zakres treści
- omówienie wymagań na poziomie podstawowym i rozszerzonym,
- zapoznanie się z układem podręcznika wyd. STENTOR
POZYTYWIZM
A. Świętochowski, My i wy
P. Chmielowski, Utylitaryzm w literaturze
F. Faleński, Zapłata po pracy
A. Asnyk, Daremne żale, Dzisiejszym idealistom
-
Naśladowanie rzeczywistości
(czyli o stosunku pozytywistów do
realizmu w sztuce)
2
termin „pozytywizm”,
historyczne i polityczne przyczyny, które wpłynęły na ukształtowanie się programu polskich
pozytywistów
- tezy artykułu programowego Świętochowskiego, podkreślając ich polemiczność wobec haseł
romantycznych
- czym był utylitaryzm pozytywistyczny i jak się zaznaczył w literaturze
- idee postulowane w publicystyce pozytywistycznej
- punkty programu polskich pozytywistów
- wiersze Faleńskiego i Asnyka, sposób przedstawienia zawartych w nich idei
B. Prus, Kronika tygodniowa,
Wieża paryska (fragmenty)
H. Sienkiewicz, List z podróży
malarstwo realistyczne (np. obrazy M. i A. Gierymskich, J. F. Milleta, G. Couberta)
-
poglądy Prusa na szanse i możliwości dziennikarstwa
sposoby łączenia w felietonach Prusa fikcji i prawdy
w jaki sposób Prus ukazał w swym felietonie narodowe cechy Polaków, Francuzów i
Labirynty realizmu B. Prus,
Kamizelka
6
Lalka – powieść z wielkich pytań
epoki
Swoi i obcy
4
-
Niemców
gatunki publicystyczne: felieton, reportaż, list
funkcje językowe: informacyjna, impresywna i poetycka
cechy noweli jako jednego z głównych gatunków pozytywistycznych
zasada kompozycyjna i nastrój nowel
narrator nowel Prusa (funkcje narratora dziecięcego)
utwór jako nowela z sokołem
dlaczego pozytywizm był „epoką prozy”
B. Prus, Lalka
komentarze z epoki:
B. Prus, Słówko o krytyce pozytywnej
recenzenci o Lalce
fragmenty rozpraw:
J. Bachórza, J. Tomkowskiego i S. Kieniewicza
- dlaczego powieść (obok noweli i krótkich form prozatorskich) stała się głównym gatunkiem
pozytywizmu
- cechy powieści dojrzałego realizmu
- charakteryzuje świat przedstawiony utworu
- budowę akcji i fabuły
- szeroki i bogaty obraz życia społecznego (panoramiczność)
- bogactwo szczegółów
- sposoby indywidualizacji postaci
- krytyczny i pesymistyczny obraz polskiego społeczeństwa zawarty w Lalce (wielkie
rozczarowania epoki i kryzys programu pozytywistycznego)
- powieść o miłości, społeczeństwie, rodzącym się kapitalizmie, „rozkładzie” społecznym,
mieście
- Wokulski jako złożona postać o cechach romantycznych i pozytywistycznych
M. Konopnicka, Mendel Gdański
(ewent. przypomnienie lektury poznanej w gimnazjum)
E. Orzeszkowa, O Żydach i kwestii żydowskiej (fragm.)
malarstwo XIX-wieczne ukazujące Żydów i ich kulturę
- asymilacja Żydów, emancypację kobiet, pracę u podstaw (oświatę wsi) jako punkty programu
-
E. Orzeszkowa, Kilka słów o kobietach
liryka osobista M. Konopnickiej (np. Tu się droga załamała…, Wiem, że w okienku...)
- informacje o sytuacji kobiet w XIX w.
- nazwy: emancypantka, sufrażystka, feministka (różne zakresy użycia, różnice stylistyczne i
chronologiczne)
- role społeczne kobiety, zawody kobiece itp.
- miejsce kobiet we współczesnym życiu politycznym i społecznym, w kulturze i sztuce
Emancypantki i siostry
Przewartościowania i powroty
pozytywistycznego
poglądy na kwestię żydowską autorów tworzących (i żyjących) w różnych czasach
literackie sposoby charakteryzowania bohaterów
kwestia żydowska ukazana w literaturze (i publicystyce) XIX i XX w., kontekst historyczny i
społeczny
6
E. Orzeszkowa, Nad Niemnem
I tom
- Nad Niemnem jako dzieło dojrzałego realizmu
- na czym polega panoramiczność i opisowość
- utwór jako powrót do wspólnej przeszłości i wspólnej pamięci – w celu odbudowania
wartości konsolidujących naród
- opisy dworu i zaścianka oraz ich mieszkańców
- obecność idei romantycznych i pozytywistycznych (etos walki i pracy)
E. Orzeszkowa,Gloria victis
- perspektywa narratora noweli
- różnicę w stosunku do perspektywy narratora „Nad Niemnem
- funkcja motywów onirycznych
M. Konopnicka, Rota, Groby nasze (fragm.)
A. Asnyk, Do młodych
- utwory poetyckie okresu pozytywizmu, obecność idei romantycznych
Historia w „Potopie” Henryka
Sienkiewicza.
Patrioci i zdrajcy.
Metamorfoza Kmicica.
Sceny batalistyczne.
Wątek miłosny.
„Potop” jako powieść historyczna.
6
Wobec zagrożeń współczesności-F.
Dostojewski, Zbrodnia i kara
4
Synteza wiadomości o literaturze i
sztuce pozytywizmu
2
Praca klasowa
2
środki stylistyczne tworzące nastrój podniosłości i patosu
stosunek dojrzałych pozytywistów do tradycji romantycznej
H. Sienkiewicz, Potop, O powieści historycznej
(powieść czytana w całości)
- Sienkiewiczowska koncepcja powieści historycznej
- elementy różnych gatunków: powieści płaszcza i szpady, eposu, westernu, a nawet baśni
- postacie (historyczne i fikcyjne) oraz kryteria ich oceny
- powieściowe wizerunki magnaterii i średniej szlachty
- sposoby heroizacji i sakralizacji wybranych bohaterów
- nawiązania do etosu rycerskiego
- losy Kmicica, odnajdując w nim kontynuację wzorca bohatera romantycznego (J. Soplicy)
- schemat kreacji wybranych typów postaci (np. zdrajców)
- tytułowa metafora „Potopu”,
- cechy gatumkowe powieści historycznej
- adaptacja filmowa w reżyserii J. Hoffmana
-
miasto (Petersburg) przedstawione w powieści, zagrożenia, jakie niesie
obraz inteligencji rosyjskiej
Raskolnikow i motywacja jego czynów
Zbrodnia i kara jako powieść psychologiczna
obraz miasta w powieści XIX w.
topos labiryntu do opisania przestrzeni miasta, w której porusza się Raskolnikow
proces nawrócenia Raskolnikowa, podkreślając obecność pierwiastka
Utylitaryzm w literaturze i sztuce.
Optymistyczne i pesymistyczne oblicze polskiego pozytywizmu.
Wiara w postęp i agnostycyzm.
Realizm i naturalizm w literaturze i sztuce.
Powieść dojrzałego realizmu.
Problem zła.
Powieść historyczna – wzorce, schematy fabularne.
wypracowanie,
obejmująca poznane utwory
pozytywistyczne
Melancholicy i dekadenci.
Młodopolskie pejzaże. Podróże na
Wschód
Sny o potędze
+1
5
Być artystą. Jednostka i tłum. Miasto 6+
*1
poprawa
MŁODA POLSKA
K. Przerwa-Tetmajer,
Koniec wieku XIX;
Lubię, kiedy kobieta;
L. Staff,
Deszcz jesienny, L. Staff; Kowal
- nastrój i uczucia podmiotu lirycznego
- typowe dla schyłku wieku postawy dekadentyzmu, znużenia, przesytu
- środki stylistyczne tworzące nastrój melancholii, smutku, przygnębienia, nieokreślonej
tęsknoty
- różne drogi ucieczki od „bólu istnienia”, jak nirwana, miłość zmysłowa, sztuka
- atmosfera emocjonalna młodopolskiej liryki pejzażowej na podstawie analizy środków
stylistycznych
K. Przerwa-Tetmajer, Evviva l’arte
S. Przybyszewski, Confiteor (fragm.)
Ch. Baudelaire, Padlina;
-
młodopolska koncepcja artysty i sztuki
na czym polegał konflikt artysty z filistrem
jaką przypisywano sztuce i wyjaśnia przyczyny młodopolskiego kultu sztuki i artysty
wystąpienia na temat życia i twórczości słynnych postaci epoki
Młodopolskie poszukiwania języka 5
poezji – impresjonizm i symbolizm.
Tatrzańskie fascynacje artystów
Młodej Polski
K. Przerwa-Tetmajer, Słońce, Melodia mgieł nocnych...
J. Kasprowicz, Krzak dzikiej róży
- charakterystyczne dla Młodej Polski style i poetyki: impresjonizm, symbolizm]
- charakterystyczne cechy stylu impresjonistycznego
- środki artystyczne charakterystyczne dla omawianych stylów; odniesienie do literatury i
malarstwa
- czym były i jakie miejsce zajmowały w panoramie epoki: impresjonizm, symbolizm i secesja
Młodopolskie poszukiwania języka
poezji – ekspresjonizm, klasycyzm.
J. Kasprowicz, Dies irae (fragm.)
J. Kasprowicz, Witajcie kochane góry;
4
Bolesław Leśmian
L. Staff, Przedśpiew
B. Leśmian, Metafizyka,
przykłady malarstwa ekspresjonistycznego (obrazy E. Muncha); dzieła reprezentujące nurt groteski
(W. Wojtkiewicz)
- charakterystyczne dla Młodej Polski style i postawy ideowe: ekspresjonizm, klasycyzm,
franciszkanizm
- rola konwencji hymnicznej w Dies irae
- na czym polega niepowtarzalność świata poetyckiego Leśmiana
- na czym polegał intuicjonizm Bergsona i jakie pojmowanie człowieka oraz natury
determinował
- czym były i jakie miejsce zajmowały w panoramie epoki: ekspresjonizm, klasycyzm,
franciszkanizm
Stefan Żeromski – doświadczenia 5
współczesności; nowa proza. Ludzie
bezdomni.
-
postać głównego bohatera
motywy jego decyzji
powinności człowieka wobec społeczeństwa
różne pojęcia bezdomności, znaczenia symboliczne
topos labiryntu
Ku nowym perspektywom prozy 3
powieściowej - J. Conrad Jądro
ciemności
-
świat przedstawiony w powieści
główne cechy poetyki utworu (impresjonizm i symbolizm, różne style, jakimi posługuje się
narrator, kompozycja, psychologizm, powieści)
perspektywa narracji i jej związek z kreowaniem sylwetki bohatera
motywy decyzji bohatera,
symboliczne i metaforyczne sensy w utworach Conrada nadawane żywiołowi morza
bohaterowie indywidualni i zbiorowi
biologiczna (naturalistyczna) motywację postępowania bohaterów
przestrzeń wsi jako zamkniętą enklawę i przestrzeń mityczną
różne porządki czasowe („rytmy i toki”)
jakie znaczenie ma fakt, iż życie w Lipcach toczy się poza konkretnym czasem
moralność, wierzenia i obyczajowość mieszkańców Lipiec – wskazuje ich chrześcijańskie i
pozachrześcijańskie korzenie
Chłopi Władysława Stanisława 3
Reymonta – w przestrzeni mitu
-
Dramat i języki
Wyspiański, Wesele
teatru
-
S. 6
Synteza Młodej Polski
2
Praca klasowa
obejmująca utwory literackie i
sztukę młodopolską
2
+1
malarstwo przedstawiające tematy wiejskie (np. L. Wyczółkowski,
T. Axentowicz,
S. Witkiewicz,
F. Ruszczyc i inni)
- tematy wiejskie w literaturze i malarstwie
- dwupłaszczyznowość utworu
- postacie Wesela, ich portrety psychologiczne i indywidualizację języka
- elementy symboliczne: osoby dramatu, przedmioty, sceny (konteksty historyczne, literackie i
artystyczne)
- czym była młodopolska chłopomania i w jaki sposób odzwierciedliła się w dramacie
- złożone relacje między chłopami a inteligencją, demaskując mit solidaryzmu narodowego
- cechy dramatu realistycznego i symbolicznego (uwzględniając różne płaszczyzny dzieła)
- zbiorowy portret chłopów i inteligencji
-
Dekadencki katastrofizm i modernistyczne cierpienie.
Rola artysty i sztuki. Artysta i tłum.
Sztuka Młodej Polski: impresjonizm, ekspresjonizm, symbolizm, naturalizm.
Neoromantyzm.
Wypracowanie,
poprawa