Chemia i technologia materialow barwnych_Preparatyka2011

Chemia i technologia materialow barwnych_Preparatyka2011

POLITECHNIKA GDAŃSKA
WYDZIAŁ CHEMICZNY
KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ
Ćwiczenia laboratoryjne
CHEMIA I TECHNOLOGIA MATERIAŁÓW BARWNYCH
PREPARATYKA BARWNIKÓW. BARWIENIE.
Cz.1 i 2
GDAŃSK ROK 2011
1
1. Cel ćwiczenia
Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z metodami syntezy kilku typowych
barwników oraz pigmentów a następnie wykorzystanie otrzymanych barwnych
związków organicznych do wybarwiania włókien oraz do otrzymywania barwnych
folii.
2. Wprowadzenie
2.1.
Ogólne uwagi o syntezie barwników
Większość produkowanych w przemyśle barwników to związki azowe (50-60%
barwników syntetycznych). Poza nielicznymi wyjątkami wszystkie barwniki azowe
otrzymuje się w wyniku dwóch następujących po sobie reakcji chemicznych
diazowania i sprzęgania. Obydwa te procesy wydają się proste ale należy pamiętać o
tym, że nawet niewielkie odstępstwa od ustalonego toku postępowania mogą
spowodować
znaczne
obniżenie
wydajności
prowadzonej
reakcji,
bądź
w
niekorzystny sposób wpłynąć na barwę końcowego produktu.
Przeważająca większość związków diazoniowych jest niestabilna i dlatego procesy
diazowania powinny być prowadzone w niskich temperaturach, z reguły w zakresie 0
- 5°C (jednak w pewnych przypadkach temperatura ta może dochodzić do 20°C i
wyżej).
Typowym sposobem postępowania podczas diazowania większości stosowanych w
praktyce amin jest wkraplanie wodnego roztworu azotanu(III) sodu do kwaśnego
roztworu (zawiesiny) diazowanej aminy. Dodawanie roztworu azotanu(III) prowadzi
się najczęściej z taką szybkością aby w mieszaninie reakcyjnej utrzymywał się cały
czas nadmiar kwasu azotowego(III). Można to stwierdzić nanosząc kroplę
mieszaniny na papierek jodoskrobiowy (wówczas niemal natychmiast pojawia się
niebieskie zabarwienie). Równolegle należy wykonać próbę na obecność środowiska
kwaśnego (papierek wskaźnikowy) gdyż w przypadku braku takiego środowiska
papierek jodoskrobiowy nie niebieszczeje. Obecność w środowisku reakcji innych
utleniaczy może spowodować zniebieszczenie papierka mimo nieobecności kwasu
azotowego(III). Należy również pamiętać o tym, że zbyt szybkie wkraplanie roztworu
azotynu do kwaśnego środowiska diazowania może spowodować jego rozkład
2
czemu towarzyszy wydzielanie się toksycznych tlenków azotu. Konsekwencją tego
jest zakłócenie stechiometrii diazowania i powstawanie produktów ubocznych.
Wyjątkiem jest tu diazowanie amin o małej zasadowości, (np. nitroanilina) kiedy to
całą ilość azotynu sodu dodaje się w jednej porcji. Nawet chwilowy brak kwasu
mineralnego lub azotowego(III) może w przypadku takich amin spowodować
wytrącanie się ubocznego produktu reakcji – związków diazoaminowych.
Aminy o bardzo małej zasadowości (np. pochodne heterocykliczne) diazuje się za
pomocą kwasu nitrozylosiarkowego.
Wysoka reaktywność a więc i mała stabilność soli diazoniowych sprawia, że procesy
sprzęgania prowadzi się również w niskiej temperaturze, z reguły w zakresie 0 10°C. Jest to szczególnie wa żne wtedy, gdy proces ten przebiega w środowisku
alkalicznym, które samo może powodować rozkład soli diazoniowych. W takich
przypadkach korzystniejsze jest dodawanie soli diazoniowej porcjami, w miarę jak
ulega ona reakcji. Kontrola procesu polega na obserwacji soli diazoniowej (tzw.
składnika czynnego) i komponentu sprzęgającego (tzw. składnika biernego). W tym
celu kilka kropel mieszaniny reakcyjnej nanosi się na bibułę filtracyjną i odczekuje
chwilę aż do pojawienia się bezbarwnej otoczki odcieku (próbki barwników dobrze
rozpuszczalnych w wodzie należy uprzednio wysolić lub wykwasić na szkiełku
zegarkowym). W sąsiedztwie otrzymanej plamy na bibule nanosi się krople
roztworów aktywnego składnika czynnego (np. zdiazowanej 4-nitroaniliny) i składnika
biernego (np. alkaliczny roztwór rezorcynolu lub kwasu H). W miejscu zetknięcia się
ze sobą plam tworzą się na bibule barwne smugi obrazujące aktualny przebieg
procesu sprzęgania. Na ogół proces ten uważa się za zakończony gdy w wycieku
pobranej próbki nie stwierdza się obecności soli diazoniowej (brak barwnej smugi z
roztworem składnika biernego).
Jeżeli reakcja prowadzona jest w środowisku kwaśnym można sól diazoniową dodać
od razu w jednej porcji. W tym przypadku konieczne jest zwykle usunięcie nadmiaru
kwasu azotowego(III) z soli diazoniowej poprzez dodatek niewielkiej ilości mocznika
lub kwasu amidosulfonowego (sulfamidowego). Zachodzą wtedy następujące
reakcje:
2 HNO2 + H2N-CO-NH2 → 2N2 + CO2 + 3H20
HNO2 + H2N-SO3H → N2 + H2SO4 + H2O
3
Pominięcie tego etapu reakcji może powodować powstawanie ubocznych produktów
nitrozowania, a przy sprzęganiu z pierwszorzędowymi aminami aromatycznymi
tworzenie się soli diazoniowych o innej budowie wskutek diazowania się składników
biernych.
Kolejna uwaga związana z syntezą barwników azowych dotyczy bezpieczeństwa
pracy z solami diazoniowymi, Bezpieczne w roztworach wodnych mogą ulegać
wybuchowemu rozkładowi lub samozapłonowi po wysuszeniu. Należy więc
zachować szczególną ostrożność przy ich filtracji tak, aby nie dopuścić do
wysychania pozostałości na sączkach. Przed wydzieleniem barwnika i jego
suszeniem należy upewnić się, że nie zawiera on soli diazoniowej.
Synteza szeregu barwników wymaga zastosowania stężonych kwasów i alkaliów. W
tym przypadku należy przestrzegać ogólnych zasad bezpieczeństwa w laboratorium
chemicznym.
Ostatnim etapem syntezy barwników rozpuszczalnych w wodzie jest proces ich
wysalania za pomocą chlorku sodu lub potasu. Operację tę najlepiej prowadzić w
podwyższonej temperaturze, gdyż wtedy otrzymuje się produkt w grubokrystalicznej,
dobrze sączącej się postaci. Przebieg wysalania kontroluje się nanosząc kroplę
mieszaniny reakcyjnej na bibułę filtracyjną. Obok warstwy osadu powinna pojawić się
bezbarwna lub słabo zabarwiona otoczka odcieku. Ilość soli użytej do wysalania
należy dostosować do rzeczywistej objętości roztworu. Z reguły nie używa się więcej
niż 20-25 g soli na 100 cm3 roztworu.
2.2.
BARWNIKI KWASOWE
Barwniki z tej grupy mają charakter anionowy i przeznaczone są głównie do
barwienia proteinowych włókien naturalnych (wełna, jedwab) i syntetycznych (włókna
poliamidowe). Szereg produktów znajduje także inne zastosowania (barwienie skóry,
drewna, wyrobów kosmetycznych i artykułów spożywczych).
Wśród barwników kwasowych dominują pochodne azowe stanowiące ok. 65%
produkowanych marek (praktycznie wszystkie barwy).
CZERWIEŃ KWASOWA TRWAŁA E6B (C. I. ACID VIOLET 7, C. I. FOOD RED 11,
C. I. 18055)
4
OH
H3CCOHN
NHCOCH3
N N
HO3S
SO3H
Czerwień kwasowa trwała E6B to monoazowy barwnik kwasowy wykorzystywany do
barwienia
wełny
a
w
niektórych
krajach
także
do
barwienia
produktów
żywnościowych. W celu poprawy odporności wybarwień na działanie światła grupa
aminowa w kwasie 1-amino-8-hydroksynaftaleno-3,6-disulfonowym (w technice nosi
on nazwę kwasu H) została zablokowana resztą acetylową.
Otrzymywanie barwnika:
1). Kwas acetylo-H
W zlewce o pojemności 1000 cm3 zawierającej 150 cm3 wody o temperaturze 60°C
oraz 3 g Na2CO3 rozpuścić 17 g kwasu 1-amino-8-hydroksynaftaleno-3,6disulfonowego (0,053 mola). Po rozpuszczeniu dodać dalsze 50 cm3 zimnej wody w
celu ochłodzenia całości do temp. 25°C. Doprowadzi ć pH roztworu do ok. 7 i wkroplić
powoli, przy ciągłym mieszaniu 8 g bezwodnika octowego, po czym zawartość zlewki
mieszać 15 minut. Następnie dodać wolno (pieni się!) 6 g Na2CO3 (do pH ok. 8),
ogrzać do 80°C i miesza ć w tej temperaturze przez 15 minut, a następnie ochłodzić
lodem do temp. 0°C (umie ścić zlewkę w łaźni lodowej i dodać ok. 50 g lodu do
zlewki). Objętość końcowa to około 300 cm3.
2). Diazowanie i sprzęganie
W zlewce o pojemności 400 cm3 zawierającej 70 cm3 wody o temperaturze 90°C
rozpuścić 7,5 g (0,05 mola) 4-aminoacetanilidu. Roztwór ochłodzić szybko lodem do
temp. °C, zakwasi ć 15 g kwasu solnego 30 % i diazować wkraplając powoli 12,5 cm3
roztworu azotanu(III) sodu 4M. Czas reakcji 40 minut, temp. 0 - 5°C, obj ętość
końcowa ok. 150 cm3.
Zdiazowany 4-aminoacetanilid dodać powoli do roztworu kwasu acetylo-H, do
którego przed rozpoczęciem sprzęgania dodano 12,5 g Na2CO3 rozpuszczonego w
20 cm3 wody. Sprzęganie zachodzi prawie natychmiast, barwnik jest częściowo
wydzielony. Po dwóch godzinach mieszania w temp. 0 - 5°C sprawdzi ć zakończenie
procesu sprzęgania po czym, jeśli reakcja jest zakończona zobojętnić zawartość
zlewki do pH 7 dodając 7 cm3 kwasu solnego 39% (uwaga: pieni się!). Barwnik
pozostawić na noc, po czym wysolić go na zimno dodając 60 g soli (objętość
5
końcowa ok. 500 cm3). Po 1-2 godzinach mieszania produkt odsączyć i wysuszyć w
temp. 70 - 80°C. Wydajno ść ok. 40 g.
BARWIENIE BARWNIKAMI KWASOWYMI
Przed przystąpieniem do barwienia należy odpowiednio przygotować barwioną
przędze lub tkaninę. Należy zawsze stosować odważone próbki białej, niebarwionej i
nieapreturowanej przędzy czy tkaniny. Wygodniej jest także posługiwać się
roztworem barwnika o znanym stężeniu niż każdorazowo odważać jego próbki rzędu
kilku miligramów co może być obarczone sporym błędem.
Przy sporządzaniu kąpieli farbiarskich według podanej receptury ważne jest
zachowanie właściwej wartości tzw. krotności kąpieli (stosunek wagi włókna do
końcowej objętości kąpieli np. 1:50) oraz stężenia barwnika wyrażonego w
procentach w stosunku do wagi barwionego włókna.
Sam proces barwienia w barwiarkach mechanicznych polega na przestrzeganiu
podanego harmonogramu czasowo-temperaturowego. Przy barwieniu w odkrytych
zlewkach i kubkach farbiarskich należy pamiętać o okresowym mieszaniu zawartości
zlewki bagietką szklaną, gdyż w przeciwnym razie wybarwienia mogą być
nierównomierne, oraz uzupełniać odparowującą wodę do objętości początkowej.
Barwienie wełny barwnikami kwasowymi (wg BN-85/6041-40)
2 g próbkę przędzy lub tkaniny wełnianej prać przez 30 minut w 80 cm3 (1:40) kąpieli
piorącej o temp. 40-45°C, zawieraj ącej anionowy środek piorący w ilości 2 g/cm3
oraz amoniak 25% w ilości 4 g/dm3. Po wyjęciu próbkę płukać 10 minut w wodzie o
temp. 40°C po czym w bie żącej wodzie o temp. 20°C a ż do obojętnego odczynu na
papierek uniwersalny.
Przygotować roztwory:
1). 0,5% roztwór barwnika. W tym celu odważoną na wadze analitycznej próbkę 0,25
g barwnika dodać do zlewki zawierającej 30 cm3 gorącej wody, sprawdzić na bibule
czy barwnik jest całkowicie rozpuszczony (w razie potrzeby dodać kroplę 30%
NaOH) po czym roztwór przenieść do kolby miarowej o poj. 50 cm3 i uzupełnić zimną
wodą do kreski.
2.) 10% roztwór siarczanu(VI) sodu
3.) rozcieńczony (1+20) kwas siarkowy(VI).
6
Do zlewki lub kubka farbiarskiego zawierającego 20 cm3 wody o temp. 50°C doda ć
taką ilość roztworu barwnika, aby waga barwnika wynosiła 1% w stosunku do wagi
włókna, dodać 2 cm3 roztworu siarczanu sodu oraz 1,5 cm3 rozcieńczonego kwasu
siarkowego po czym uzupełnić objętość kąpieli wodą o temp. 50°C do 80 cm 3 (1:40).
Kubek umieścić na łaźni wodnej, włożyć próbkę barwionej tkaniny po czym w ciągu
30 minut podnieść temperaturę do 100°C. Ogrzewanie w tej temp. kontynuowa ć
przez 45 minut (Ostrożnie!). Tkaninę wyjąć, ochłodzić, wypłukać w ciepłej a
następnie w zimnej wodzie aż do bezbarwnego odcieku i wysuszyć.
2.3.
BARWNIKI KADZIOWE
Powyższym określeniem obejmuje się grupę barwników o zróżnicowanej budowie
chemicznej ale o takim samym sposobie aplikacji. Są to barwniki nierozpuszczalne w
wodzie,
które
przed
operacją
barwienia
należy
przeprowadzić
w
postać
rozpuszczalną. Otrzymywanie formy rozpuszczalnej (leukozwiązku) zachodzi w
wyniku redukcji (kadziowania) barwnika. Procesowi barwienia towarzyszy z kolei
utlenianie leukozwiązku, w wyniku czego barwnik odtwarza się na włóknie w postaci
wyjściowej. Głównym zastosowaniem barwników kadziowych są procesy barwienia i
druku wyrobów i włókien celulozowych.
INDYGO (C. I. VAT BLUE 1, C. I. 73000)
O
H
N
C
C
N
H
C
C
O
Indygo to jeden z najstarszych barwników znanych ludzkości, pozyskiwany
początkowo z surowców roślinnych. Ustalenie jego budowy chemicznej a następnie
opracowanie metody jego wytwarzania drogą syntezy chemicznej było jednym z
przełomowych momentów w rozwoju technologii organicznej.
Na ćwiczeniach laboratoryjnych otrzymamy indygo prostą metodą wykorzystującą
reakcję Baeyera-Drewsona (opis i schemat tej syntezy wg. A. Arendt, A.M.
Kołodziejczyk, T. Sokołowska: Ćwiczenia laboratoryjne z chemii organicznej, Wyd.
PG, Gdańsk 1980). Substratami w tej syntezie są: aldehyd 2-nitrobenzoesowy i
aceton.
7
CH OH
CH2 COCH3
CHO
+
H3C C CH3
NO2
CH
CH2
NO2
O
NO2
O
O
C
N
CH
H
N
C
C
N
H
C
C
O
1,5 g aldehydu 2-nitrobenzoesowego rozpuścić w 4,5 cm3 acetonu i dodać 4 cm3
wody. Mieszając, dodać kroplami roztwór wodorotlenku sodu 1 M do alkalicznego
odczynu (ok. 7,5 cm3). Mieszanina rozgrzewa się i staje się ciemnobrązowa.
Wyłączyć mieszanie i pozostawić mieszaninę reakcyjną na kilkanaście minut. Po
ochłodzeniu odsączyć wykrystalizowany barwnik, przemyć go wodą, etanolem i na
końcu niewielką ilością eteru dietylowego (Ostrożnie!). Otrzymuje się ok. 0,65 g
produktu (ok. 70% wyd.). Bardzo czysty preparat ma piękny czerwono-fioletowy
połysk.
BARWIENIE BARWNIKAMI KADZIOWYMI
Barwienie bawełny barwnikami indygoidowymi
2 g tkaniny bawełnianej wyprać przez 10 minut w 60 cm3 kąpieli zawierającej 0,5
g/dm3 NaOH, 2 g/dm3 Preteponu G oraz 1g/dm3 Na2S2O4.
W zlewce o poj. 50 cm3 rozpastować 0,1 g barwnika dodając 1 cm3 etanolu oraz 1
cm3 30% NaOH (ostrożnie!). Dodać 20 cm3 gorącej wody (50°C) oraz 0,5 g Na 2S2O4.
Całość wymieszać, a następnie zlewkę pozostawić na 20 minut bez mieszania aż do
całkowitego rozpuszczenia się barwnika po czym otrzymany roztwór przelać do
kubka farbiarskiego zawierającego 60 cm3 wody z dodatkiem kilku kropel 30% NaOH
oraz 0,1 g Na2S2O4. Zanurzyć tkaninę w roztworze barwiącym, utrzymywać ją przez
10 minut po czym wyjąć, rozwiesić na powietrzu przez 10 minut a następnie
ponownie zanurzyć w kąpieli barwiącej. Czynność tę powtórzyć 3-4 razy po czym
tkaninę wypłukać w wodzie lekko zakwaszonej kwasem octowym, potem w zwykłej
wodzie i wysuszyć.
8
2.4.
PIGMENTY
Pigmenty to grupa nierozpuszczalnych w wodzie i rozpuszczalnikach organicznych
substancji
barwnych
stosowanych
w
formie
nierozpuszczonej.
Wśród
produkowanych marek dominują pochodne azowe, aczkolwiek wiele cennych
pigmentów posiada inną budowę chemiczną.
CZERWIENIE LAKOWE R, RB I RC (C. I. PIGMENT RED 49, 49:1, 49:2, C. I.
15630)
_
SO3
HO
N N
Ba2+
Czerwieñ lakowa RB
2
Pigmenty z tej grupy określane często jako laki lub tonery otrzymywane są w wyniku
wytrącania barwników kwasowych lub zasadowych w postaci ich nierozpuszczalnych
soli. W omawianym przykładzie rozpuszczalność soli sodowej barwnika azowego jest
już na tyle niska, że może być on stosowany jako pigment. Prostota syntezy i dobre
właściwości użytkowe sprawiają, że omawiana grupa pigmentów znajduje szerokie
zastosowanie praktyczne.
Otrzymywanie Czerwieni lakowej R (sól sodowa)
W zlewce o poj. 400 cm3 zaopatrzonej w mieszadło, termometr i wkraplacz
zawierający 100 cm3 wody z dodatkiem 2,5 g NaOH rozpuścić 11,2 g (0,05 mola)
kwasu 2-aminonaftaleno-1-sulfonowego (tzw. kwas Tobiasa). Po rozpuszczeniu
zawiesiny ochłodzić zawartość zlewki lodem do temp. 5-8°C, doda ć 12,5 cm3 kwasu
solnego 30% i diazować wkraplając w ciągu 10 min. 12,5 cm3 roztworu azotanu(III)
sodu 4 M. Mieszać dalsze 30 minut w temp. nie przekraczającej 12-15°C. Po tym
czasie próba na papierek jodoskrobiowy powinna wykazywać słaby nadmiar kwasu
azotowego(III).
Otrzymaną sól diazoniową wkroplić w ciągu 15 minut do przygotowanego uprzednio,
ochłodzonego do temp. 5°C, roztworu 8 g 2-naftolu w 2 00 cm3 wody z dodatkiem 3,5
9
g NaOH oraz 2,2 g Na2CO3, umieszczonego w zlewce o poj. 800 cm3 zaopatrzonej w
mieszadło i termometr. Sprzęganie prowadzić w temperaturze nie przekraczającej
10-15°C w środowisku cały czas alkalicznym. Po dodaniu całej ilości soli diazoniowej
mieszać 30 minut i sprawdzić w zwykły sposób czy sprzęganie jest zakończone.
Odsączyć wydzielony produkt. W przypadku zbytniego rozcieńczenia zawartości
zlewki część barwnika może znajdować się w roztworze i wtedy przed filtracją należy
go wysolić dodając 10-15% NaCl w stosunku objętościowym.
Z otrzymanej pasty barwnika pozostawić ok. 2 g do wysuszenia (Czerwień lakowa
R), resztę podzielić na dwie równe części i zużyć do syntezy laków: barowego i
wapniowego.
Próba A – otrzymywanie Czerwieni lakowej RB (sól barowa)
W kolbie trójszyjnej o poj. 250 cm3, zawierającej 100 cm3 wody, zaopatrzonej w
mieszadło, termometr i chłodnicę zwrotną, rozmieszać połowę otrzymanej pasty soli
sodowej barwnika (ok. 0,02 mola). Dodać szybko po sobie roztwory 3,5 g BaCl2.2H2O
w 25 cm3 wody oraz 1 g kalafonii i 0,3 g NaOH w 20 cm3 wody. Zawartość kolby
podgrzać w ciągu 30 minut do temp. 90°C i utrzymywa ć ją przy stałym mieszaniu
przez dalsze 30 minut po czym przerwać ogrzewanie i pozostawić na noc.
Następnego dnia odfiltrować wydzielony osad, przemyć go na sączku gorącą wodą i
wysuszyć w temp. 70°C. Wydajno ść 10-12 g.
Próba B – otrzymywanie Czerwieni lakowej RC (sól wapniowa)
Do otrzymanej w analogiczny sposób zawiesiny soli sodowej barwnika jak w próbie A
dodać roztwór 2,0 g CaCl2 w 20 cm3 wody po czym postępować jak w próbie A.
Wydajność 9-10 g.
Barwienie polichlorku winylu
W porcelanowym moździerzu utrzeć mieszaninę (maseczki ochronne!):
7 g sproszkowanego polichlorku winylu
4,5-5 cm3 ftalanu dibutylu (lub 6 cm3 ftalanu bis(2-etyloheksylu))
0,1 g stearynianu wapnia
0,1 g bieli cynkowej (tlenku cynku) oraz
0,02 g pigmentu.
10
Otrzymaną mieszaninę przenieść do szalki Petriego o średnicy ok. 8 cm (utworzyć
równomierną warstwę) i wstawić ją na 10 minut do suszarki nagrzanej do temp.
160°C. Szalk ę z otrzymaną folią wyjąć (ostrożnie aby się nie poparzyć), pozostawić
do ostygnięcia po czym za pomocą ostrej łopatki wyjąć krążek folii.
2.5.
Literatura
1. Instrukcję opracowano na podstawie skryptu Wojciecha Czajkowskiego
„Laboratorium z technologii barwników”, Wyd. PŁ, Łódź 1993.
2. B. I. Stiepanow „Podstawy chemii i technologii barwników organicznych” WNT,
W-wa 1980.
3. Dowolny podręcznik akademicki do chemii organicznej.
Zagadnienia, na które należy zwrócić uwagę:
• Zawarte w podrozdziale 2.1. (wstęp teoretyczny) ogólne uwagi dotyczące syntezy
barwników azowych.
• Należy umieć napisać wszystkie reakcje, które zostały opisane w części
teoretycznej. Dodatkowo należy zapoznać się z przynajmniej jeszcze jedną, inną
metodą syntezy indyga niż podana,
• Umieć krótko scharakteryzować barwniki kadziowe.
3. Metodyka badawcza
W
trakcie
wykonywania
ćwiczenia
wykorzystywane
będą
typowe
techniki
laboratoryjne, w tym charakterystyczne dla preparatyki organicznej (ważenie,
sporządzanie
roztworów
o
określonym
stężeniu,
mieszanie
na
mieszadle
magnetycznym, chłodzenie w łaźni wodno-lodowej, ogrzewanie pod chłodnicą
zwrotną, sączenie pod zmniejszonym ciśnieniem).
4. Wykonanie doświadczeń
Część 1. Wskazane przez prowadzącego preparaty zostaną wykonane przez daną
podgrupę laboratoryjną (3-4 Studentów) według podanego powyżej opisu. Podane
zostaną ilości wyjściowych substratów, jakich należy użyć (z reguły mniejsze niż w
opisie). Student powinien obliczyć ilości pozostałych reagentów i dobrać szkło
laboratoryjne o odpowiedniej pojemności.
11
Część 2. Zajęcia te rozpoczną się od dokończenia części preparatywnej (zważenie
otrzymanych i wysuszonych preparatów). Następnie grupa laboratoryjna, podzielona
na trzy podgrupy, wykona trzy wybarwienia:
a) Barwienia wełny Czerwienią kwasową trwałą E6B,
b) Barwienie bawełny indygiem,
c) Barwienie polichlorku winylu Czerwieniami lakowymi i obserwacja różnic
kolorystycznych otrzymanych wybarwień.
5. Opracowanie wyników
Studenci przygotowują jedno sprawozdanie z obu części ćwiczenia.
Należy opisać wykonaną przez siebie syntezę barwnika (łącznie ze schematem
reakcji) oraz obliczyć praktyczną wydajność otrzymania preparatu. Następnie należy
opisać procedurę wykonanego barwienia i załączyć próbki lub zdjęcia wybarwionych
materiałów.
12